TIEL, FRUITSTAD. over de positionering van Tiel. Hoe plukken we in Tiel de vruchten van onze unieke kwaliteiten?

Transcriptie

1 TIEL, FRUITSTAD over de positionering van Tiel Hoe plukken we in Tiel de vruchten van onze unieke kwaliteiten? 1

2 Vooraf Deze notitie is bedoeld als bespreekstuk voor de commissie Bestuur en zal ter vaststelling worden aangeboden aan de gemeenteraad van mei. De rode draad hierin is op 11 februari gedeeld en besproken tijdens de bijeenkomst met ambassadeurs en een delegatie van de gemeenteraad. Doel van de commissiebehandeling is vooral om wensen en ideeën op te halen. Inleiding Op de vraag hoe profileer je je als stad zijn meerdere antwoorden mogelijk. In essentie is de lijn, die uit de deskundigenmonden is op te tekenen: blijf bij jezelf, zoek de verbinding met je historie en haak aan op wat je al hebt, op je eigen authentieke, unieke en onderscheidende kwaliteiten. Een ander, veel gehoord advies is om een keuze te maken. Breng focus aan. Je kunt als stad niet (van) alles zijn. Maak een duidelijke keuze op welk thema je je wilt profileren. Hier geldt de wet van de aardbeienjam: hoe meer je het uitsmeert, hoe dunner het wordt. Wanneer deze adviezen worden gevolgd, is de kans groot dat inwoners en ondernemers als ambassadeurs van Tiel deze profilering meemaken en uitdragen. Stadspromotie is niet de hobby van een verdwaalde eenling, maar iets waar we allemaal ons steentje aan kunnen bijdragen. Samen vertellen we het verhaal van Tiel, het DNA van de stad. Met als doel Tiel als aantrekkelijke bezoek- en verblijfstad voor het voetlicht te brengen. Goede uitgangspositie In het najaar van 2015 werd door onderzoeksbureau Right onderzoek uitgevoerd naar het imago van Tiel. Zowel inwoners van de gemeente Tiel werden bevraagd als bewoners uit de regio. Uit het onderzoek komt naar voren dat 60% van de inwoners van Tiel er trots op is inwoner van Tiel te zijn. 72% van de inwoners geeft de stad een 7 of hoger. Driekwart van de inwoners vindt Tiel een aantrekkelijke stad om te wonen. Met name het aanbod op het gebied van evenementen, cultuur en horeca wordt gewaardeerd. Bijna de helft van de inwoners uit omliggende gemeente komt graag naar de stad. Voor omwonenden is winkelen verreweg de belangrijkste reden om de stad Tiel te bezoeken gevolgd door ziekenhuisbezoek en bezoeken aan familie en vrienden. Sterke punten van Tiel vindt men de centrale ligging in Nederland, het aanbod aan voorzieningen en de ligging aan de Waal. Onderscheidend vindt men Tiel op het gebied van evenementen, ligging en omgeving en de kleinschaligheid. Opvallend is dat jongeren tot 34 jaar dit het meest als 2

3 sterk punt noemen. Vermeldenswaard is dat de vragenlijst ook werd aangeboden aan de Kinderraad Tiel. Door een aantal scholen werd de vragenlijst ingevuld. Zo n 75 vragenlijsten kwam retour. Het gemiddelde rapportcijfer bij de jongeren ligt met een 7,6 nog hoger dan onder de respondenten uit het onderzoek van Right. De plus- en verbeterpunten voor Tiel lopen synchroon met de punten die uit het onderzoek van Right naar voren komen. Op basis van de uitkomsten van het Imago-onderzoek mag geconcludeerd worden dat Tiel een goede uitgangspositie voor wat betreft de promotie van de stad. De kunst zal zijn om de trots, die er is, te vertalen naar trade. De trots van Tielenaren moet geur, kleur en smaak krijgen, zodat velen trek krijgen de stad (vaker) te bezoeken. Unieke kwaliteiten Tiel heeft vele kwaliteiten. Om er maar eens een aantal te noemen: de stad heeft een fraaie ligging aan de Waal, Tiel is een historische stad, zelfs een Hanzestad, er is sprake van veel activiteit en bedrijvigheid, de stad is overzichtelijk en compact, heeft een groene omgeving, ligt centraal in het land en is goed bereikbaar, telt talloze evenementen, en nog grote ook, en heeft veel te bieden en in huis op het gebied van sport, gezondheid en cultuur (ziekenhuis, schouwburg, bibliotheek, etc.). Ongetwijfeld zijn er nog meer sterke punten te noemen. Maar zonder ook maar iets af te doen aan deze kwaliteiten, stuk voor stuk zijn ze niet exclusief. Want er zijn meerdere steden met veel groen, Tiel is niet de enige stad die een rijke historie heeft, ook de ligging aan een rivier is niet uniek, noch de bedrijvigheid en ook telt ons land meerdere Hanzesteden. Overigens laat dit onverlet dat we ook deze kwaliteiten benutten in het kader van profilering richting doelgroepen en thema s. Zo kunnen we ook Hanzestad inzetten als historisch en toeristisch uithangbord en hetzelfde geldt voor de waardering die er is voor Tiel als evenementenen sportieve stad. Flipje Wat echt uniek is, is ons fruiticoon Flipje, als representant van de fruitcultuur die met Tiel en de Betuwe verbonden is. Flipje wordt erkend en herkend. Om de Commissaris van de Koning na te zeggen: 'Met Flipje heeft Tiel goud in handen'. Daar moeten we dus zuinig op zijn en blijven. 3

4 Dit in 1935, in opdracht van jamfabriek 'De Betuwe' ontwikkelde, marketingsymbool is zeer bekend geraakt en behoord nog steeds tot de meest bekende reclame-iconen van ons land. Maar het is meer, Flipje is ook cultureel erfgoed. Vandaar ook zijn plek in Madurodam en het feit dat hij zijn eigen museum heeft. Het symbool Flipje is laagdrempelig, niet pretentieus en heeft een hoge aaibaarheidsfactor. Bovendien gaat het om een uniek beeldmerk, dat herkend wordt en waarmee Tiel zich onderscheidt. Dat aansluiten op de eigenheid van de stad loont, ervaren we sinds Vanaf dat moment is Tiel zich nadrukkelijk gaan profileren als stad van Flipje. We merken dat dit aanslaat (bij eigen inwoners, bij ondernemers en organisaties en in eigen huis), want we zien Flipje inmiddels overal terug. Steeds meer inwoners, organisaties en bedrijven omarmen het beeldmerk (deze oogst is zichtbaar gemaakt in bijlage 1). Bovendien wordt de stad van Flipje ook buiten Tiel herkend. Wat 'Manneke Pis' is voor Brussel, is Flipje voor Tiel. In contacten met journalisten en programmamakers is dit een terugkerend thema. De visie Stadspromotie van 2013, die deze strategie uitademende, is daarmee qua positionering toe aan een update. Want we willen in Tiel niet stilzitten. Er is genoeg werk aan de winkel. Zonder het beeldmerk Flipje te kort te doen of over boord te gooien, liggen er kansen voor verbreding en verbinding. Dit kan door Tiel ook steviger als Fruitstad te positioneren vanuit een inhoudelijke focus. en de Betuwe is een begrip Maar naast Flipje kan Tiel, wellicht samen met buurgemeenten nog een troef inzetten, de Betuwe. Net als de Veluwe, de Biesbosch en de Drunense Duinen, is de Betuwe een klinkende merknaam, die positieve associaties oproept. Niemand weet overigens precies waar de Betuwe begint en eindigt, maar feit is wel dat Tiel in de Betuwe ligt. Tiel, is zelfs de grootste centrumstad in de Betuwe. De Betuwe is van oudsher bekend om zijn fruitproductie en in economische waarde uitgedrukt, vervult deze sector een betekenisvolle, maar onderschatte, rol in de regio, maar ook voor de BV Nederland. Het gaat om een productiewaarde van maar liefst een half miljard euro en zo n 6600 arbeidsplaatsen. Op bestuurlijk niveau wordt binnen de regio Rivierland samengewerkt in een constructie die tien gemeenten omvat. Inmiddels groeit hierbinnen het besef dat het meer inzetten op gevestigde begrippen als Betuwe, Bommelerwaard en Land van Maas & Waal bij bezoekers en toeristen meer herkenning oplevert. 4

5 Tiel Fruitstad als paraplu Zowel Flipje als Betuwe refereren aan fruit. Met een positionering van Tiel als Fruitstad wordt de context verbreed en kan meer thematisch en beleidsmatig worden ingekleurd. Bovendien is er in Nederland geen stad, die zich Fruitstad noemt of kan noemen, daarom past het prima bij Tiel om met dit thema verder aan de slag te gaan. Fruit roept positieve associaties op. Het is gezond, het groeiproces is fascinerend (van bloesem tot vitaminebom), het oogt en toont, het is kleurrijk en veelvormig. Het past bij ons. Het thema fruit kan als paraplu dienen. Flipje, Betuwe, gezondheid, sport, veelkleurigheid, Appelpop, Corso zijn in dit opzicht allemaal loten aan dezelfde stam. Laten we er dan ook de vruchten van plukken en van Tiel DE fruitstad van Nederland maken. Belgische evenknie In België profileert de stad Sint Truiden zich als Fruitstad. Sint-Truiden is een stad en gemeente in de Belgische provincie Limburg en telt bijna inwoners. De stad is de hoofdplaats van het kieskanton en het gerechtelijk kanton Sint-Truiden. Sint-Truiden is de hoofdstad van de fruitstreek. Sint-Truiden is van oudsher het handels- en dienstencentrum van een streek die zijn welvaart te danken heeft aan de teelt en verkoop van fruit. In de omgeving van de stad zijn destijds verscheidene fruitveilingen opgericht. Draagvlak bij gemeenteraad Tijdens een informele bijeenkomst met leden van de Tielse gemeenteraad op 18 april 2015 werd fruit genoemd als thema waarop Tiel zich zou kunnen positioneren. Veel handen gingen daarvoor op elkaar en er werd gepleit voor een meer thematische aanpak. Draagvlak bij ondernemers De keuze voor Tiel Fruitstad sluit ook prima aan op de initiatieven die vanuit ondernemersvereniging Hart van Tiel zijn gestart. Ook hierin komt fruit, als een mogelijkheid om de beleving van Tiel en de Tielse binnenstad te vergroten, nadrukkelijk aan de orde. Wat al staat als een huis zijn de evenementen Appelpop en Fruitcorso. Het Flipjemuseum blijft eveneens een gewaardeerde trekker. De Flippas is een kansrijk initiatief evenals het Betuws bont. 5

6 Draagvlak bij de ambassadeursgroep In het kader van het proces van de stadsvisie is een ambassadeursgroep opgericht. Deze groep telt zo n 30 maatschappelijk betrokken inwoners van Tiel. Ook bij de presentatie Tiel, Fruitstad op 11 februari jl. aan deze groep bleek brede steun voor dit concept. Draagvlak bij derden Een quickscan onder andere partijen in de stad biedt voldoende aanknopingspunten om met dit thema aan de slag te gaan. Binnen het onderwijsveld wordt positief gereageerd op het thema fruit. Het sluit prima aan op initiatieven die als doel hebben gezond eten en voedselbewustzijn te bevorderen. Ook de directie van ziekenhuis Rivierenland ziet aanknopingspunten om dit thema op te pakken. Hetzelfde geldt voor woningcorporatie SCW die in principe bereid is om in de openbare ruimte dit thema op te pakken. Draagvlak onder inwoners Wat te denken van een koppeling van fruit met vormen van stadslandbouw. Biedt bewoners letterlijk de ruimte om hiermee aan de slag te gaan en laat de stad deze inspanningen ook oogsten. Vergroenen van straten en wijken met vruchtbomen is daarbij prima denkbaar. Een positief neveneffect hierbij is dat bewustwording over gezond voedsel en de beleving van de natuur kan groeien. Een Tielse invulling van het begrip stadslandbouw kan een feit worden en een verbinding met het thema gezonde voeding ligt voor de hand. Stadslandbouw De populariteit van stadslandbouw is de laatste jaren enorm gegroeid, stelt Jan-Eelco Jansma, onderzoeker van Wageningen UR, vast. De verscheidenheid is groot: van kweekbakken op het balkon tot een leegstaande kas die tot overdekte volkstuin is omgebouwd. En van een moestuin in het park tot een zorgboerderij aan de rand van de stad. De afgelopen honderd jaar is onze voedselvoorziening steeds meer los komen te staan van onze omgeving. Stadslandbouw is daar een tegenreactie op. Daar komt bij dat er door de economische crisis meer stukken grond beschikbaar zijn in en rond de stad. Enthousiasme genoeg, maar wat levert stadslandbouw de samenleving op, los van de bijdrage aan de voedselvoorziening? Onderzoekers van Wageningen UR vonden veel positieve effecten. Zo is stadslandbouw goed voor de gezondheid, de leefbaarheid en het gemeenschapsgevoel in de wijk. En ook de economie vaart er wel bij, zegt Jansma: Steeds meer ondernemers verdienen er een nette boterham aan. 6

7 Fruit en de regio Het thema fruit sluit bovendien mooi aan op de drie speerpunten van regio Rivierenland: Agribusiness, recretatie & toerisme, economie & logistiek. Alle drie de pijlers zijn prima te linken aan fruit. Bovendien biedt het thema de mogelijkheid om de samenwerking tussen Tiel en de buurgemeenten te versterken. Immers fruit is een thema dat ons als gemeenten in de Betuwe verbindt. Goed voorbeeld. Een mooie invulling van het thema fruit is ook de naam Pomona, die de Tielse Kinderraad koos als naam van onze nieuwe veerboot. Pomona is de Romeinse godin van de boomvruchten. Pomona kan wellicht ook de naamgeefster worden van een nieuw fruitevenement. Aan de slag om te oogsten, wat gaan we doen? Zeggen dat je fruitstad bent is één, je moet het vooral laten zien en ervaren. Kom je nu als bezoeker in Tiel dan is er weinig dat aan fruit refereert. Alleen tijdens het Corso zie je de directe relatie met fruit. In de binnenstad is bijvoorbeeld nergens fruit te koop. Een gemiste kans! Wat te denken van een (Flipje) fruitstore met vruchtensmooties, fruitshakes, fruitgebak, vers fruit. Welke ondernemer ziet hier kansen? In het standplaatsenbeleid Tiel 2015 is de mogelijkheid geschapen om bij de Veerweg een (seizoens-)standplaats voor de verkoop van Betuws fruit in te richten. Inmiddels heeft zich een geïnteresseerde partij voor de verkoop van Betuws Fruit gemeld. De ambitie is om fruit in al z'n verschijningsvormen meer de stad in halen. Dat kan letterlijk door op een aantal strategische plaatsen fruitbomen te planten. Dit kan in openbaar gebied (een koppeling met het groenbeleidsplan is hierbij overigens gewenst), zoals op het plein bij de Agnietenhof, maar ook op locaties die in het bezit zijn van onze partners in de stad. Bijvoorbeeld 7

8 bij ziekenhuis Rivierenland of via de woningcorporaties. Een bijkomend effect van meer fruitbomen in de stad is dat dit een positief effect heeft op de bebouwde omgeving en het welbevinden van de mensen die er verblijven. Maar ook figuurlijk in de vorm van expressie door middel van aan fruit gerelateerde kunstobjecten, gevelgedichten, evenementen, routes en wandelingen, projecten, fairs. Fruit kan als extra sfeermaker dienen in de binnenstad. Uit het imago-onderzoek komt duidelijk naar voren dat zowel inwoners van Tiel als bezoekers uit de regio vinden dat de (binnen-)stad een kwaliteitsimpuls kan gebruiken. In dat opzicht vormen de projecten uit de koker van Hart van Tiel een prima mogelijkheid om aan deze behoefte tegemoet te komen. Maar er is meer laaghangend fruit. Projecten ondersteund vanuit Wageningen Universiteit Fruit4School (vergroening van schoolpleinen met fruitbomen) en Fruit4Sport (vergroening van sportvelden met fruitbomen) bieden zeker kansen om in Tiel te introduceren. Ook Landschapsbeheer Gelderland met een vrijwilligersnetwerk van 7000 mensen in Gelderland is een partij om projecten handen en voeten te geven. Zij bieden professionele ondersteuning aan bewoners die met (hoogstam-)fruit aan de slag willen, zodat ook het beheer en onderhoud vakkundig belegd wordt. Op deze wijze wordt bovendien het groen in de stad iets van de mensen van de stad (en niet enkel een zaak van de gemeente). Deze projecten bevorderen daarmee de sociale samenhang in de stad en tevens wordt een ambacht in stand gehouden. Be good and tell it Om Tiel op een positieve wijze onder de aandacht te brengen is het van onmisbare waarde dat inwoners en ondernemers daaraan hun steentje bijdragen. Wij dagen hen uit de positieve verhalen van onze stad en dat zijn er vele, te vertellen. Wij vragen hen daarbij niet om het gemeentelijk beleid of het gemeentebestuur te verdedigen. Nee, het gaat erom dat ze vanuit de eigen betrokkenheid hun stad vertellen. De dingen noemen waar ze trots op zijn of enthousiast van worden. En dat die trots aanwezig is, blijkt wel uit het imago-onderzoek, waarin 60% van de inwoners aangeeft trots te zijn op de stad. De gemeente kan handvatten bieden om bewoners nog meer reden te geven trots te zijn op hun stad en het besef te geven dat Tiel een unieke stad is waar het prettige leven is. Die slag kan de gemeente zeker niet alleen maken. Partners zijn nodig hun boompje mee te planten. Meerdere bomen maken immers een boomgaard. 8

9 Rol van de gemeente De tijd dat de gemeente iets bedacht, het zelf uitvoerde en financierde ligt achter ons. Tegenwoordig pakken we ambities op in co-creatie, samen met de stad. De gemeente heeft daarin een andere rol, veel meer als verbinder, stimulator, facilitator, maar vooral verleider. Hoe gaan we dat doen? Een succesvolle uitrol van Tiel fruitstad is succesvol wanneer we er in slagen om partners in de stad te betrekken bij deze ambitie. Ondernemersvereniging Hart van Tiel is in dit opzicht al een partner waarmee zaken gedaan kan worden. Maar evenementenorganisatoren, verenigingen- en organisaties, het bedrijfsleven en inwoners (al dan niet in georganiseerd verband) zullen eveneens worden aangemoedigd mee te groeien in deze ambitie. Als dat slaagt is the sky the limit en zullen de fruitbomen tot aan de hemel groeien. Beslispunt 1. Tiel heeft de ambitie zich de komende jaren in woord en daad te profileren met als focus Fruitstad Uitwerking: Samen met partners in de stad wordt het thema fruit op allerlei manieren zichtbaar en beleefbaar gemaakt. Ieder v anuit zijn eigen rol en mogelijkheden wordt uitgedaagd hier een bijdrage aan te leveren. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan: het planten van fruitbomen in de stad, werken met gevelteksten, kunstobjecten, onderwijs- en sportprojecten, evenementen, etc. Het thema wordt integraal verbonden aan de beleidsvelden openbare ruimte, gezondheid en sport. Effect: Het geheel van deze activiteiten zal ertoe bijdragen dat de beleving van de stad wordt vergroot en de herkenbaarheid groeit. Beslispunt 2. Flipje blijft als beeldmerk van Tiel gebruikt worden ondersteunend aan het thema Fruitstad Uitwerking: De inzet en uitrol van de afgelopen jaren wordt gecontinueerd. 9

10 Effect: Flipje blijft als herkenbaar beeldmerk prominent in beeld als bekendste ambassadeur van de stad. Beslispunt 3. De Betuwe als bekend en positief begrip wordt beter benut en zal eveneens ondersteunend zijn binnen het thema fruitstad Tiel. Uitwerking: In communicatie-uitingen wordt zoveel mogelijk de link gelegd met de Betuwe als streeknaam. Ook binnen de regio wordt meer ingezet op differentiatie naar streek (Betuwe, Bommelerwaard, Land van Maas & Waal). Effect: Betuwe als bekende regiomerknaam wordt beter benut. Beslispunt 4. Hierbij de huidige slogan te aan te passen tot: Tiel, Fruitstad van Flipje Uitwerking: De afgelopen jaren is de slogan Tiel, stad van Flipje succesvol toegepast. Met de voorgestelde verbreding naar het thema fruit wordt de slogan in deze richting aangepast. 10

11 TOT SLOT Stadspromotie Tiel maakt gebruik van diverse mogelijkheden en media om Tiel op een positieve wijze te promoten. Toeristen info: De Zaak van de Stad 2013: 7009 bezoekers 2014: 5000 bezoekers 2015: 7500 bezoekers Website uitintiel.nl 2013: bezoekers 2014: bezoekers 2015: bezoekers In 2016 compleet gerestyled. Magazine UitinTiel Gratis magazine met een oplage van stuks. Zeer in trek bij ondernemers en bezoekers. In 2016 compleet gerestyled. City Tiel App Voorjaar 2016 wordt de city Tiel app actief. Deze app is tot stand gekomen in samenwerking met Hart van Tiel en opgezet door leerlingen van het ROC en in dezelfde stijl opgemaakt als magazine en website. Nieuwsbrief UitinTiel Sinds 2014 worden maandelijks circa nieuwsbrieven verzonden. Facebook Sinds oktober 2014 gebruikt De Zaak van de Stad Facebook als medium om over Tiel te berichten. Er zijn vanaf oktober 2014 tot medio november 2015 ruim 150 berichten op geplaatst. Deze berichten zijn ruim keer bekeken. Dat betekent dat elk bericht gemiddeld 420 keer wordt bekeken. Absolute topper was het filmpje waarin Tiel als evenementenstad werd genomineerd; dit bericht werd ruim keer bekeken. Een goede tweede op ruime afstand is het bericht over het gratis parkeren op tijdens koopzondagen: keer bekeken. Ook het aantal likes groeit. 11

12 Berichten op Facebook Aantal likes Promotieflmpje Tiel Tentoonstelling Frank Govers, bericht en foto s Afscheid Hendrikus, bericht en foto s Flipje in De Telegraaf, bericht en foto Tiel gewaardeerd als evenementenstad, bericht en foto Nieuwe Flipjes sleutelhanger, bericht en foto 995 Kermis, bericht en foto 811 Pomona, bericht en foto 760 Pensioen Hendrikus, bericht en foto 560 Free publicity 2015 Flipje, Corso en Appelpop zijn de toppers als het gaat om het genereren van free publicity. Zo waren er in 2015 ongeveer 30 artikelen in de Gelderlander die berichtten over Flipje. Ook via de landelijke media was Tiel dit jaar op een positieve wijze in beeld. maart juni 2015 RTL4 programma Het Land van (diverse malen herhaald) 28 mei 2015 Telegraaf (halve pagina over Flipje 80 ontbijt) juli/augustus % NL Magazine (over Tiel en de Betuwe) augustus 2015 VPRO gids (Appelpop) 21 september 2015 Telegraaf (halve pagina over verkiezing Flipje) 21 september 2015 Levensmiddelenkrant (Flipje 80) 22 oktober 2015 Elsevier (Frank Govers expositie) 6 november 2015 Telegraaf (kwartpagina over verdwenen merken) december 2015 EO programma Geloof, en een hoop Liefde 12