Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van therapieondersteunende maatregelen als neuro- en biofeedback
|
|
- Daniël van Dongen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van therapieondersteunende maatregelen als neuro- en biofeedback Geert J.M. van Boxtel Marian K.J. Dekker Ad Denissen David Vernon Margriet M. Sitskoorn Samenwerking tussen academische en industriele partners: Tilburg University, Tilburg, The Netherlands Philips Research, Eindhoven, The Netherlands Canterbury Christ Church University, Canterbury, UK 1
2 Globaal doel: Induceer ontspanning en concentratie op een plezierige manier Induceer ontspanning en concentratie door beïnvloeding van alfa activiteit (neurofeedback) Plezierig, dus ga (veel) verder dan standaard EEG metingen Voer experimenten die dubbel blind, placebo gecontroleerd zijn Toon een effecten van alfa training op ontspanning aan (studenten, sporters, militairen) 2
3 Electroencefalografie (EEG) Ηλεκτρον Ἐγ κέφαλον Γραφειν barnsteen in het hoofd schrijven Een van de eerste EEG metingen (Berger, 1929) Boven: 13-jarige jongen, beneden: 10 Hz referentie 3
4 EEG en arousal 'Relaxed wakefulness'? 4
5 EEG power spectrum 5
6 Functionele betekenis (Event-related) desynchronization corticale activiteit (Event-related) synchronization corticale inactiviteit/inhibitie Pfurtscheller & Lopes da Silva,
7 Samenvatting Alfa activiteit weerspiegelt corticale inactiviteit/inhibitie Alpha α visueel Mu µ (senso)motorisch Tau τ auditief 7
8 Globaal doel: Induceer ontspanning en concentratie op een plezierige manier Induceer ontspanning en concentratie door beïnvloeding van alfa activiteit (neurofeedback) Plezierig, dus ga (veel) verder dan standaard EEG metingen Voer experimenten die dubbel blind, placebo gecontroleerd zijn Toon een effecten van alfa training op ontspanning aan (studenten, sporters, militairen) 8
9 Neurofeedback is een speciale vorm van biofeedback ( brain training ) Training van hersenritmen Operante conditionering: vertoon α goed zo! Veel claims: Alfa ervaring Alfa staat van bewustzijn meditatie hypnose Weinig wetenschappelijke evidentie Shaw (2003): mostly alpha pseudoscience 9
10 Klinische evidentie De meeste aanwijzingen voor de werking van neurofeedback training (NFT) komen uit de kliniek: ADHD (theta/beta, langzame potentialen) autisme (theta/beta, mu, coherentie) stemmingsstoornissen, depressie (alfa asymmetrie) alcoholisme (alfa/theta) Alzheimer (theta) Maar weinig evidentie in PTSD 10
11 Globaal doel: Induceer ontspanning en concentratie op een plezierige manier Induceer ontspanning en concentratie door beïnvloeding van alfa activiteit (neurofeedback) Plezierig, dus ga (veel) verder dan standaard EEG metingen Voer experimenten die dubbel blind, placebo gecontroleerd zijn Toon een effecten van alfa training op ontspanning aan (studenten, sporters, militairen) 11
12 Standaard set-up Duurt lang om alle elektroden te bevestigen Elektrode gel Niet geschikt voor thuisgebruik 12
13 Gewenste set-up Meteen meten Droge elektrodes; geen contact gel Kan geïntegreerd worden in MP3 speler Geschikt voor thuisgebruik 13
14 Huidige set-up Audio koptelefoon; iedereen zijn eigen muziek Op water gebaseerde Ag/AgCl elektroden vrijwel onmiddellijke set-up kwaliteits check in software EOG, ECG, etc. alleen voor huidige studie Grote stap voorwaarts Wel nog wat stappen te zetten 14
15 Amplitude [db] Werk het? JA Karakteristieken van het ruwe signaal Spectral Power Density of Raw Signal Alfa Band (8-12Hz) 50Hz ruis Mentale Toestand: Ogen open Ogen gesloten + rekenen Ogen gesloten + ontspannen Frequency [Hz] 15
16 Geavanceerde signaalbewerking compenseert (gedeeltelijk) de gereduceerde signaalkwaliteit in de daily life situatie Type of Artifacts Mental State (Alpha Brain Activity) Detection Accuracy Type Amplitude Duration Raw Data Artifact Rejection Artifact Correction Eye artifacts low short Head Shaking middle short Teeth Squeezing (short) high short Teeth Squeezing (long) low/middle long Walking high long Implemented on device 16
17 Globaal doel: Induceer ontspanning en concentratie op een plezierige manier Induceer ontspanning en concentratie door beïnvloeding van alfa activiteit (neurofeedback) Plezierig, dus ga (veel) verder dan standaard EEG metingen Voer experimenten die dubbel blind, placebo gecontroleerd zijn Toon een effecten van alfa training op ontspanning aan (studenten, sporters, militairen) 17
18 Overview 3 maanden Inclusie metingen (Online ) Voormetingen 15 x (neurofeedback) training (iedere sessie ca. 90 min) Nametingen Follow-Up Cognitieve Taken Medische vragenlijst Informed Consent QEEG Cognitieve Taken Meting van 2-kanaals EEG (C3-A1,C4-A2), rademhaling, ECG, GSR Cognitieve Taken Ontspanning (VAS) Mood/Stress/Quality of Life, Slaap via Questionnaires ( 1 e, 8 e and 15 e sessie) QEEG Cognitieve Taken Guided Interview QEEG Cognitieve Taken Mood/Stress/Quality of Life, Sleep via Questionnaires Guided Interview 18
19 Training: alterneer inspanning en ontspanning Verwacht alfa patroon: 19
20 Groepen Proefpersonen luisteren altijd naar hun favoriete muziek Kwaliteit van de muziek hangt van de experimentele conditie af(between-subjects) 0: controle groep random beta (16-30 Hz, 4 Hz bins) verschillende bin in iedere training db 1: neurofeedback groep alfa activiteit (8-12 Hz) (2: alleen muziek) Meer Minder Frequency (Hz) 20
21 Subjectieve maten Visueel analoge relaxatie schaal: Voor en na iedere taak 0 1 Perceived Stress Scale (PSS), mood (apoms), sleep quality (Sleep-50), Quality of Life (WHOQOL): na sessie 1, 8, 15, follow-up Proefpersonen vullen elke dag een slaaplogboek in, vanaf 1 week voor de training tot 1 week na de training Guided interviews 21
22 Cognitieve taken Flanker taak Congruent Incongruent Stop taak Start Duration at least 50 ms. Stop signal 100 ms End ms 150 ms 500 ms ms Stroop taak N-back taak Figure A3 An example of an incongruent matching trial. 2-back The word geel means yellow but is written in red ink, so it is incongruent. The trial is matching because the word rood means red and is the same as the colour of the word geel. The upper word is presented 150 ms before the lower word. Both words are visible during 500 ms. Between trials, a fixation cross with a duration between B 1 and 2 seconds R is presented X on the computer B screen. X 3-back lure trial 22
23 Globaal doel: Induceer ontspanning en concentratie op een plezierige manier Induceer ontspanning en concentratie door beïnvloeding van alfa activiteit (neurofeedback) Plezierig, dus ga (veel) verder dan standaard EEG metingen Voer experimenten die dubbel blind, placebo gecontroleerd zijn Toon een effecten van alfa training op ontspanning aan (studenten, sporters, militairen) 23
24 Study 1: studenten N = 50, 3 groepen A: N=18 (12 vrouwen), jaar B: N=12 (9 vrouwen), jaar C: N=20 (15 vrouwen), jaar Alfa training: 8-12 Hz Voormeting qeeg, 15 training sessies, nameting qeeg, follow-up 3 maanden 24
25 Verbeterde de subjectief ervaren ontspanning? Guided interviews (unprompted) Did NOT explicitly mention improved Relaxation 47% 80% 79% Did explicitly mention improved Relaxation 53% 20% 21% Alpha Random Beta Music Only Verder geen significante verschillen in VAS, apoms, PSS, QoL Wel heel veel verhalen over verbeterde slaap en toegenomen concentratie 25
26 Nam de alfa activiteit toe? 26
27 3 maanden na de training is het effect zelfs nog groter geworden 27
28 Study 2: focus-relaxatie in de sport Samenwerking met NOC*NSF, InnosportNL, Flik-Flak Nadruk op haalbaarheid i.p.v. effect N = 12, 2 groepen topsporters, national + olympisch niveau A: N=6 (2 vrouwen), jaar B: N=6 (9 vrouwen), jaar Alfa training: IAF ± 2 Hz, IAF bepaald in voormeting qeeg (avg O1, Oz, O2) Voormeting qeeg, 10 training sessiess, nameting qeeg, follow-up 8 weken Gesimuleerde wedstrijddag Sportvorm vragenlijst 28
29 Haalbaarheid: trainingservaringen 29
30 Alpha activiteit: trends, geen effecten, geen toename bij follow-up 30
31 Sportvorm Mental shape Mental balance Focus Self confidence Physical shape Training motivation 31
32 Study 2: stress reductie/militairen Samenwerking met Eric Vermetten/MGGz, TNO Soesterberg Haalbaarheid, niet zozeer effect N = 48, 4 groepen, redeployment task force, Afghanistan A: N=17 (2 vrouwen), jaar B: N=12 (9 vrouwen), jaar Biofeedback gaming end TAU groepen worden hier niet besproken Alfa training: IAF ± 2 Hz, IAF bepaald in voormeting qeeg (avg O1, Oz, O2) Voormeting qeeg, 10 training sessies, nameting qeeg, geen follow-up
33 Haalbaarheid: noemde positieve effecten 60% Training experiences 50% 40% 30% 20% 10% 41% 7% Group A Group B 0% 33
34 PSQI sleep score PSS stress score factor score factor score factor score factor score Subjectieve maten: PCA, Slaap, Perceived Stress Personal negative factor pretraining posttraining -.25 Physical negative factor pretraining posttraining Sleep (inversed score) Personal positive factor pretraining posttraining -.60 Work negative factor pretraining posttraining Perceived stress score pretraining posttraining pretraining posttraining 34
35 log alpha power log alpha power log alpha power log alpha power Alpha power ogen open Frontal alpha power -0.4 pretraining posttraining Central alpha power pretraining posttraining Parietal alpha power Occipital alpha power -0.4 pretraining posttraining pretraining posttraining
36 Interpretatie Trends in goede richting Statistisch niet betrouwbaar Waarom niet? Te weinig deelnemers? Te weinig trainingssessies? 36
37 Algemene conclusies Werking van het systeem bij gezonde vrijwilligers aangetoond Haalbaarheid van het systeem aangetoond bij sporters en militairen Het systeem wordt over het algemeen als plezierig ervaren Vormt een goed uitgangspunt voor toegepaste studies 37
38 Dank u 38
39 39
40 Changes in alpha and subjective relaxation during training sessions Subjective Relaxation Alpha-NF (8min) Cognitive Task Alpha-NF (8 min) Cognitive Task NF2 Alpha-NF (8 min) Cognitive NF3 Task more relaxed Example of Correlation between Alpha and Relaxation for one Subject Alpha Brain Activity more alpha T1 T2 T3 T4 40
41 Reaction Time Cognitive tasks as a function of training session Initial values are the same α/β: p = α/music: p =0.291 Learning rates differ α/β: p = α/music: p =0.029 Time Final values are the same α/β: p = α/music: p =
42 1. System setup Does it work? YES Event-related potentials in flanker task Congruent Incongruent 42
43 2. Experiments overall design Flanker task Cognitive tasks Congruent Incongruent Stop task Start Duration at least 50 ms. Stop signal 100 ms End ms 150 ms 500 ms ms Stroop task N-back task Figure A3 An example of an incongruent matching trial. 2-back The word geel means yellow but is written in red ink, so it is incongruent. The trial is matching because the word rood means red and is the same as the colour of the word geel. The upper word is presented 150 ms before the lower word. Both words are visible during 500 ms. Between trials, a fixation cross with a duration between B 1 and 2 seconds R is presented X on the computer B screen. X 3-back lure trial 43
44 2. Experiments overall design Physiological measures C3 and C4 EEG, used for neurofeedback training and for collecting ERPs EOG, used to correct on-line for blinks Heart rate calculate HRV in frequency domain (another index of relaxation) Electrodermal activity (GSR) Respiration 44
de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality
De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit
Nadere informatieNeurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme?
Neurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme? Mirjam Kouijzer, MSc Radboud Universiteit Nijmegen Het programma Controversiële behandelingen Wat is biofeedback? Mijn onderzoek naar de effecten
Nadere informatieRunning head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders
Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1 De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress en Energie bij Moeders The Effect of MBSR-training on Mindfulness, Perceived Stress
Nadere informatieVerklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of
Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:
Nadere informatieZelfinstructie bij de Training MBSR
Zelfinstructie bij de Training MBSR De Effecten op Stress, Mindfulness, Self efficacy en Motivatie Audrey de Jong Zelfinstructie bij de Training MBSR 2 Zelfinstructie bij de Training MBSR De Effecten op
Nadere informatieDe Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence
Nadere informatieDe Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieDe Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieBeïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety
Nadere informatieEEG en MEG bij de diagnostiek van cognitieve stoornissen
EEG en MEG bij de diagnostiek van cognitieve stoornissen Alida A. Gouw Neuroloog / klinisch neurofysioloog VU medisch centrum Dementie Update 2018 Disclosures Research support van Boehringer Ingelheim
Nadere informatieMENTALE VEERKRACHT ALS BUFFER TEGEN DOCENTEN STRESS 1. Mentale Veerkracht als Buffer tegen Docenten Stress-Reactiviteit: een ESM-studie
MENTALE VEERKRACHT ALS BUFFER TEGEN DOCENTEN STRESS 1 Mentale Veerkracht als Buffer tegen Docenten Stress-Reactiviteit: een ESM-studie Mental Resilience buffers Teacher Stressreactivity: An ESM-study Tanya
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieDe Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited
Nadere informatieModererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal
Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between
Nadere informatieKnelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch
Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress
Nadere informatieHet verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method
Nadere informatieRunning head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN
Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural
Nadere informatieInvloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders
Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Influence of Mindfulness Training on Parental Stress, Emotional Self-Efficacy
Nadere informatieElectronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial
Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate
Nadere informatieAdherence aan HWO en meer bewegen
Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.
Nadere informatiePeer feedback on complex tasks by tutors trained in content knowledge or tutoring skills
Peer feedback on complex tasks by tutors trained in content knowledge or tutoring skills Ya Ping (Amy) Hsiao, Francis Brouns, Jan van Bruggen and Peter B. Sloep amy.hsiao@ou.nl Centre for Learning Sciences
Nadere informatieDe causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie
Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal
Nadere informatieFiguur 1: Verwijzing naar de verschillende locaties met betrekking tot het systeem voor de plaatsing van de elektrodes.
Neurofeedback en de resonantie van het brein met Ir. G. Roozemond van het Neurotherapie Centrum in Hilversum. Na enige tijd realiseer ik me dat ik meer wil weten over het effect van de hoge frequenties
Nadere informatieRunning head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op
Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open
Nadere informatieLongitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions. Raymond Hoogendoorn
Longitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions Raymond Hoogendoorn. Primary thesis coordinator: Dr. W. Waterink Secondary thesis coordinator: Dr. P. Verboon April 2009 School
Nadere informatieTahnee Anne Jeanne Snelder. Open Universiteit
Effecten van Gedragstherapie op Sociale Angst, Zelfgerichte Aandacht & Aandachtbias Effects of Behaviour Therapy on Social Anxiety, Self-Focused Attention & Attentional Bias Tahnee Anne Jeanne Snelder
Nadere informatieBio (EEG) feedback. Reflecties vanuit de klinische praktijk. Kannercyclus 09-05-2011 Dr. EWM (Lisette) Verhoeven
Bio (EEG) feedback Reflecties vanuit de klinische praktijk Kannercyclus 09-05-2011 Dr. EWM (Lisette) Verhoeven Neurofeedback -Een vraag uit de spreekkamer- Minimaal 1500 Literatuur 2008 literatuur search
Nadere informatieSociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen
Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Onderzoek met het Virtuele Lab Social Cognition in Psychologically Healthy Adults Research with the Virtual Laboratory Anja I. Rebber Studentnummer: 838902147
Nadere informatieDe Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering
De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent
Nadere informatieKwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing
Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Quality of Life and Depressive Symptoms of People with Multiple Sclerosis:
Nadere informatieNeuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety
Neuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieDe relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style
De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.
Nadere informatieWorkshop Perceptie en stimulatie 27 april 2010 VWO-5
Workshop Perceptie en stimulatie 27 april 2010 VWO-5 Evenement Op 27 april brachten 15 leerlingen van 2 scholen uit de regio en 1 school uit Gouda een bezoek aan de High Tech Campus en kregen de mogelijkheid
Nadere informatieThe effects of learning analytics in higher education. Marcel Schmitz & Nicolette van Halem
The effects of learning analytics in higher education Marcel Schmitz & Nicolette van Halem The effect of learning analytics on Ga naar menti.com en gebruik de code 511464 The effect of learning analytics
Nadere informatieBent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.
Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten
Nadere informatieFunctioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit
Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691
Nadere informatieHet begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch
Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch perspectief Inleiding De ziekte van Alzheimer wordt gezien als een typische ziekte van de oudere leeftijd, echter
Nadere informatieTNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek. John Willems
TNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek John Willems Inhoud Korte intro TNO Wat is runalyser? Waarom runalyser? Voorbeeld data runalyser Onderzoek naar running economy Toekomst 2 TNO personal
Nadere informatieJD EC PZ 17-19 Hz down. Sessienr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1415 161718 19 202122232425262728. Sessie + ronde
uv uv Casus P9 De cliënt in deze casus is bij aanvang van de training een 9-jarige jongen. Zijn IQ score op de bedroeg 7 (95% BI: 66-8). Hij verbleef al.twee jaar in het JP Heije centrum. Hieronder worden
Nadere informatieDe invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.
De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatiePERSOONLIJKHEID EN OUTPLACEMENT. Onderzoekspracticum scriptieplan Eerste begeleider: Mw. Dr. T. Bipp Tweede begeleider: Mw. Prof Dr. K.
Persoonlijkheid & Outplacement: Wat is de Rol van Core Self- Evaluation (CSE) op Werkhervatting na Ontslag? Personality & Outplacement: What is the Impact of Core Self- Evaluation (CSE) on Reemployment
Nadere informatieHet Effect van een Mindfulnesstraining gericht op Informeel Oefenen en Lopen
Het Effect van een Mindfulnesstraining gericht op Informeel Oefenen en Lopen op Mindfulness, Stressbeleving, Interne Locus of Control, Self-Efficacy in het Omgaan met Emoties en Kwaliteit van Leven The
Nadere informatieProgrammaoverzicht Bachelor Open dag 7 oktober 2017
Programmaoverzicht Bachelor Open dag 7 oktober 2017 Ronde en tijd Ronde 1 09.15-10.00 uur Sessies en activiteiten Cognitive Science and Artificial Intelligence - Information session (followed up by optional
Nadere informatieHet effect van een verkorte mindfulness training bij ouderen op mindfulness, experiëntiële vermijding, self-efficacy in het omgaan met emoties,
Het Effect van een Verkorte Mindfulness Training bij Ouderen op Mindfulness, Experiëntiële Vermijding, Self-Efficacy in het Omgaan met Emoties, Zelftranscendentie, en Quality of Life The Effects of a Shortened
Nadere informatieModeratie van de Big Five Persoonlijkheidsfactoren op de Relatie tussen. Gepest worden op het Werk en Lichamelijke Gezondheidsklachten en
Moderatie van de Big Five Persoonlijkheidsfactoren op de Relatie tussen Gepest worden op het Werk en Lichamelijke Gezondheidsklachten en Ziekteverzuim Moderation of the Big Five Personality Factors on
Nadere informatieStepped care behandeling voor paniekstoornis
Stepped care behandeling voor paniekstoornis Een vergelijking van een 10-weeks begeleide zelfhulp, zo nodig gevolgd door protocollaire CGT, vergeleken met TAU. M. Kampman, A.J.L.M. van Balkom, T. G. Broekman,
Nadere informatieDoes the method of assessment affect memoryperformances?
Beïnvloedt de wijze van testafname de geheugenprestaties? Onderzoek naar de validiteit van een woordenleertest binnen het Virtueel Laboratorium van de Open Universiteit Does the method of assessment affect
Nadere informatieDoelstelling en protocol
STUDIE OVER DE INVLOED VAN CURREX SOLES OP DE VOETBELASTING EN OP SPRONGTESTEN BIJ VOLLEYBALLERS Door Sportmedisch Testcenter RUNNING AND MORE Uit enquêtes bij onze huidige gebruikers van de Currex-zolen
Nadere informatieSport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen
Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Johan de Jong Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor sportstudies Hanzehogeschool Groningen Onderwerpen - Achtergrond - Groepsinterventie
Nadere informatieHoeveel behandelingen zijn er nodig? Blijvende resultaten
Hoeveel behandelingen zijn er nodig? Neurofeedbacktraining is maatwerk, dus het aantal sessies verschilt per persoon. Het is gebruikelijk om eerst twintig sessies af te spreken en daarna te kijken of het
Nadere informatieAANDACHT VOOR EMOTIEREGULATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET ADHD
AANDACHT VOOR EMOTIEREGULATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET ADHD Prof. dr. Roeljan Wiersema Universiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen
Nadere informatieDe Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit.
Running head: Desistance van Criminaliteit. 1 De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van Criminaliteit. The Influence of Personal Goals and Financial Prospects
Nadere informatiemlw stroom 2.2 Biostatistiek en Epidemiologie College 9: Herhaalde metingen (2) Syllabus Afhankelijke Data Hoofdstuk 4, 5.1, 5.2
mlw stroom 2.2 Biostatistiek en Epidemiologie College 9: Herhaalde metingen (2) Syllabus Afhankelijke Data Hoofdstuk 4, 5.1, 5.2 Bjorn Winkens Methodologie en Statistiek Universiteit Maastricht 21 maart
Nadere informatieCognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving
Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving Mike Rinck Radboud Universiteit Nijmegen Cognitieve Vertekeningen bij Stoornissen "Cognitive Biases" Patiënten
Nadere informatieNEUROFEEDBACK. Ger Loots
NEUROFEEDBACK Ger Loots Netwerktheorie Theorie (Llinas, 2001) Gedistribueerde localisatie van functie Zelfregulatie (arousalregulatie) Juiste activiteit in situatie Underarousal Overarousal Instability
Nadere informatieEffecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en
Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers
Nadere informatieFysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50
De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and
Nadere informatieNeurofeedback. Therapie met fysiologische invalshoek. VeReFi Zomermarkt 2019
Neurofeedback Therapie met fysiologische invalshoek VeReFi Zomermarkt 2019 1 Wat nemen we vandaag door? Introductie mezelf en De Breinkliniek Paar testjes over het onderbewustzijn, hoe worden we voor de
Nadere informatieCompetenter lesgeven door Lesson Study (#27)
Competenter lesgeven door Lesson Study (#27) Pabo Domstad Utrecht 9 th May, 2017 Competentiebeleving - In hoeverre lukt het u om. - In hoeverre lukt het u om uw leerlingen kritisch te leren denken? Competenter
Nadere informatieDe weg naar Goud. 20 jaar zoektocht. Herstel is essentieel Heart Rate Variability Makkelijk data verzamelen Data delen met coaches Individuele normen
De weg naar Goud 20 jaar zoektocht Herstel is essentieel Heart Rate Variability Makkelijk data verzamelen Data delen met coaches Individuele normen MyPerfectCoach Platform voor individuele sport data Makkelijk
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieProgrammaoverzicht Bachelor Open dag
Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/887/869 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Jong, Kim de Title: A chance for change : building an outcome monitoring feedback
Nadere informatieUniversity of Groningen Educational value of digital examination
University of Groningen Educational value of digital examination Benefits Digital Examination HANDWRITING CORRECTING 1 2 3 Do you remember the Correcting the essay exams in handwriting from your students
Nadere informatieDe Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving
De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving Relationships between Attachment and Well-being among the Elderly: The mediational Roles of Mindfulness
Nadere informatieTherapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen. Prof. dr. Filip Raes KU Leuven
Therapeutische waarde van specifieke persoonlijke herinneringen Prof. dr. Filip Raes KU Leuven Antwerpen Het verhaal, met en zonder woorden 17.03.2017 waarover zal ik het hebben? belang van specifieke
Nadere informatieCognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten
CBM-I bij Faalangst in een Studentenpopulatie 1 Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias for Students with Test Anxiety
Nadere informatiePrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen
Effectiviteit kortdurende behandeling PrOP model 1 PrOP Tussen Je Oren Effectiviteit van een Kortdurende Psychologische Behandeling bij Kinderen en Jongeren gebaseerd op het PrOP-model Effectiveness of
Nadere informatiePSYCHOPATHIE EN EMOTIEVERWERKING PSYCHOPATHY AND EMOTIONAL PROCESSING
PSYCHOPATHIE EN EMOTIEVERWERKING PSYCHOPATHY AND EMOTIONAL PROCESSING M.E.Slaats-Gels 836470258 Dr. M. J. Cima-Knijff Eerste scriptiebegeleider Prof. Dr. L. Lechner Tweede scriptiebegeleider Open Universiteit
Nadere informatieDe goede dingen goed doen
De goede dingen goed doen O V E R K W A L I T E I T V A N B E S T A A N, B E L O N G I N G E N H A N D E L E N P R E S E N T A T I E V O O R H E T O N D E R Z O E K E R S P L A T F O R M D I S A B I L
Nadere informatieBloedplaatjes (over) belicht
Bloedplaatjes (over) belicht Jean-Louis Kerkhoffs Er is een leven na HOVON 82 Sanquin Bloodbank, Dept. of Research & Development, The Netherlands 1 Pathogeen reductie van bloedplaatjes Algemene introductie
Nadere informatieCOGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nadere informatieDe Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats
De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants
Nadere informatieFit 4 Sustainable Employability Sensortechnologie en duurzame inzetbaarheid
Louis Polstra, Hilbrand Oldenhuis (Lectoraat arbeidsparticipatie) Hugo Velthuijsen (Lectoraat New Business and ICT) Johan de Jong (Lectoraat Healthy Lifestyle, Sports and Physical Activity) Martijn de
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20616 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lichtenbelt, Bart Jan Title: PK-PD modelling of the interaction of propofol and
Nadere informatieBISEKSUALITEIT: DE ONZICHTBARE SOCIALE IDENTITEIT. Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen
Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen Bisexuality: the Invisible Social Identity with Visible Health Consequences Maria Verbeek Eerste begeleidster: dr. N.
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,
Nadere informatieCommunication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education
Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University
Nadere informatieCognitieve Bias Modificatie: Invloed van Interpretatiebias op Piekeren en Emotie bij. Faalangst
Cognitieve Bias Modificatie: Invloed van Interpretatiebias op Piekeren en Emotie bij Faalangst Cognitive Bias Modification: The effect of Interpretation Bias on Worry and Emotionality in Test Anxiety Simone
Nadere informatieStretching T. Mertens
Stretching T. Mertens Stretching??? Why? Pourquoi? How long? Long? When? Quand? How frequently? Frequent? Which muscles? Quels muscles? Do I prevent muscle soreness? Raideur? Do I get slower? Je deviens
Nadere informatieSocio-economic situation of long-term flexworkers
Socio-economic situation of long-term flexworkers CBS Microdatagebruikersmiddag The Hague, 16 May 2013 Siemen van der Werff www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Discussion topics and conclusions
Nadere informatieGeloof in een Rechtvaardige Wereld en Afkeuring van Geweldsslachtoffers: De Invloed
Geloof in een Rechtvaardige Wereld en Afkeuring van Geweldsslachtoffers: De Invloed van Sociale Categorisering, Persoons-identificatie, Positie-identificatie en Retributie Belief in a Just World and Rejection
Nadere informatieEffecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme
Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:
Nadere informatieDe Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden
De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden van Sporten en de Invloed van Egodepletie, Gewoonte en Geslacht The Role of Selfregulation, Motivation and Self-efficacy
Nadere informatieSekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6
Nadere informatieLamotrigine in bipolar depression Loos, Marcus Lambertus Maria van der
Lamotrigine in bipolar depression Loos, Marcus Lambertus Maria van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieDifferences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children
1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-
Nadere informatieDavid Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer.
Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam AMSTERDAM CENTER FOR LANGUAGE AND C O M M U N I C A T I O N Het spectrogram Het representeert een acoustische tijd-frequentie representatie
Nadere informatieFunction checklist for the ML-350 or XL-350 with a print set. Missing loop.
Function checklist for the ML-350 or XL-350 with a 260217 print set. Below mentioned check-point should resolve function problems of the lift systems. Missing loop. When a lift is connected to an external
Nadere informatieFalende Interpretatie? De Samenhang van Faalangst met Interpretatiebias
Falende Interpretatie? De Samenhang van Faalangst met Interpretatiebias Failing interpretation? The Relationship between Test Anxiety and Interpretation Bias Kornelis P.J. Schaaphok Eerste begeleider:
Nadere informatieProgrammaoverzicht. Bachelor Open dag 3 februari Page 1 of 6
Programmaoverzicht Bachelor Open dag 3 februari 2018 Page 1 of 6 Informatiesessies geven voorlichting over de opleiding, zoals de opbouw, toekomstperspectieven en de ervaring van een student. Kennismakingscolleges
Nadere informatieHet executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen
Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally
Nadere informatiePsychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere
Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve
Nadere informatieINVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren
De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:
Nadere informatieProgrammaoverzicht. Bachelor Open dag 3 februari Page 1 of 6
Programmaoverzicht Bachelor Open dag 3 februari 2018 Page 1 of 6 Informatiesessies geven voorlichting over de opleiding, zoals de opbouw, toekomstperspectieven en de ervaring van een student. Kennismakingscolleges
Nadere informatie