De Kastan a. Natuur & Milieu. educatie. Groep 4 De Kastanje. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
|
|
- Gert Segers
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Kastan a je Natuur & Milieu educatie Groep 4 De Kastanje Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna 1
2 Groep 4 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema 4. Inhoud en organisatie van de les 5. Achtergrondinformatie 1. Inleiding In de lente verandert er veel. Het wordt warmer, er worden nieuwe dieren geboren en er komen blaadjes aan de bomen. Veel takken hebben in de herfst hun blaadjes verloren, maar krijgen in het voorjaar weer nieuwe bladeren. Hoe komt dit? In deze les gaan de leerlingen aan de slag met takken en knoppen. Ze leren waarom er nieuwe bladeren aan de bomen komen en bekijken als voorbeeld de kastanjetak. Bijlagen Werkblad 1a Knoppen vergelijken Werkblad 1b Knoppen vergelijken Werkblad 2 De kastanjetak Werkblad 3 Dagboek van een kastanjeknop 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting Leerdoelen De leerlingen kunnen de groei en ontwikkelingen van knoppen aan takken volgen. De leerlingen weten dat de knoppen al vanaf het vorig jaar aan de takken zitten. De leerlingen zien dat de meeste knoppen door knopschubben en knoppenlijm tegen de winterkou en insectenvraat beschermd worden. De leerlingen ontdekken dat uit de knop nieuwe blaadjes, takjes en bloemen groeien. De leerlingen kunnen de onderdelen van een kastanjetak benoemen. De leerlingen kunnen voorjaarstakken verzorgen. De leerlingen kunnen hun waarnemingen vastleggen op de werkbladen. Doelgroep Dit materiaalpakket is bedoeld voor de groep 4 van de basisschool. Samenvatting Tijdens deze lessen maken de leerlingen kennis met takken, in het speciaal de kastanje tak. De leerlingen gaan de takken nader bekijken en leren meer over knoppen en hoe takken groeien in de lente. Als materiaalzending krijgt u 12 kastanjetakken met knoppen. 2
3 De Kastan je 3. Lesschema Lesactiviteit Tijd Materiaal Werkvorm Introductieles Bespreek de 4 seizoenen en wat er gebeurt met (het blad van) bomen. Bespreek de takken en knoppen van verschillende bomen/struiken. De leerlingen maken werkblad 1a, bespreek deze vervolgens. Bespreek de takken en knoppen van kastanje. De leerlingen maken werkblad 2, bespreek deze vervolgens. Spel Welke tak bedoel ik? 45 min Verschillende takken met knoppen op vaas Kastanjetakken op vaas Werkblad 1a en 2 Pennen Kleurpotloden (Kring)gesprek (klassikaal) Kijken en bespreken takken (klassikaal) Werkblad 1a maken/ kleuren (in groepjes) Kijken en bespreken kastanjetakken (klassikaal) Werkblad 2 maken/ kleuren (in groepjes) Spel (klassikaal) Kernles(sen) Terug kijken naar de introductieles Bekijk de kastanjeknoppen en bespreek de verschillen. Dagboek introduceren en laten bijhouden (werkblad 3) 45 min. Kastanjetakken Werkblad 3 Pennen Kleurpotloden Vaasjes Meetmateriaal (Kring)gesprek (klassikaal) Kijken en bespreken kastanjetakken (klassikaal) Werkblad 3 maken/ kleuren (in groepjes/ daarna individueel) Verwerkingsles Terug kijken naar het groeiproces van de kastanjeknoppen en bespreken groeidagboeken. Buiten op zoek naar de andere knoppen. Werkblad 1 b maken. Werkblad 1b bespreken en vergelijken met 1a. Bekijk het school tv filmpje op het digitale schoolbord of de computer. 45 min. Kastanjetakken Werkblad 1a, 1b. Pennen Kleurpotloden Snoeischaar Vazen Digitaal schoolbord (Kring)gesprek (klassikaal) Buitenactiviteit/ educatieve wandeling (klassikaal) Werkblad maken (zelfstandig) Werkbladen bespreken (klassikaal) SchoolTVfilmpje kijken (klassikaal) Extra Bomendagboek (1) Bomendagboek (2) Ontdektafel 3
4 Aandachtspunten U kunt er ook voor kiezen om tijdens de introductieles zelf een wandeling rondom de school te maken met de kinderen en op zoek te gaan naar takken met knoppen. Belangrijk voor de verzorging van de takken: Snij schuin een stukje aan de onderkant van de tak af en zet de takken in een vaas. Zorg er voor dat ze niet droog komen te staan. In de zon voor het raam is de beste plek en geef ze eventueel wat planten/snijbloemenvoeding. Wanneer u takken gaat snoeien om in de klas te gebruiken is het belangrijk dat u dat op de juiste manier doet. Takken moet u nooitvan bomen en struiken rukken, maar snijden of knippen met een snoeischaar. Daarmee wordt de schade voor de boom namelijk zoveel mogelijk beperkt. 4
5 De Kastan je 4. Organisatie en inhoud van de les - Les 1 Introductieles Voorbereiding: Zorg van te voren voor een aantal takken met knoppen om te bekijken. Haal die bij voorkeur uit de omgeving van de school, maar neem zeker takken van bomen die in de omgeving van de school staan. Probeer eventueel ook de naam van de boom te achterhalen. De kastanjetakken uit het lespakket.kopieer werkbladen 1a en 2 voor alle leerlingen. Voor het maken van het werkblad zijn verder kleurpotloden en pennen nodig. Afsluiting Speel ter afsluiting nog even een spel. Laat bijvoorbeeld één leerling een tak kiezen. De andere kinderen moeten raden welke tak dit kind gekozen heeft door slimme vragen te stellen. Of één van de leerlingen geeft aanwijzingen aan de anderen en zij moeten zo snel mogelijk raden welke tak bedoeld wordt. Inleiding Houd een (kring)gesprek over de 4 seizoenen en wat er gebeurt er met de bomen en hun bladeren. Vraag de leerlingen vervolgens wat er gebeurt in de lente met de bomen en takken. Kern Laat de takken zien en bespreek de meegebrachte takken. Laat de leerlingen de takken bekijken en benoemen wat ze zien. Stel vragen als: Zijn alle takken hetzelfde? Wat zie je allemaal aan een tak? Voel eens aan de tak? Wat voel je? Ruik eens aan de tak? Let eens op de verschillen in bast, kleur en vorm van de knoppen? Hoe is de plaats van de knoppen? Staan de knoppen verspreid? Staan de knoppen tegenover elkaar? Verdeel de klas in groepjes en geef elk groepje enkele takken. De leerlingen maken nu werkblad 1a. Bespreek werkblad 1a met de kinderen. Vertel de leerlingen dat de kastanje takken in de klas blijven staan. Deze gaan ze de komende weken nog veel vaker bekijken. Deel vervolgens werkblad 2 uit en laat de kinderen in dezelfde groepjes de knoppen van de kastanjetak goed bekijken en het werkblad invullen. Bespreek vervolgens ook dit werkblad even klassikaal na. Bespreek met de leerlingen de belangrijkste kenmerken van de kastanjetakken. 5
6 Les 2 Kernles Voorbereiding: Zet de vaas met kastanjetakken klaar. Ook enkele andere vazen of iets waar de takken tijdelijk even in kunnen staan wanneer de kinderen de takken bestuderen. Kopieer werkblad 3 voor alle leerlingen. Voor het maken van het werkblad zijn verder kleurpotloden en pennen nodig. Inleiding Kijk met de kinderen terug op de vorige les. Hebben ze thuis of onderweg naar school nog bomen en struiken gezien met knoppen aan hun takken? Laat de kinderen daar de komende tijd een beetje op letten. Misschien kunnen ze één boom of struik uitkiezen welke ze in de gaten houden. Kern Bekijk samen de kastanjetakken. Zien de leerlingen nog verschillen, zijn de takken gegroeid sinds de vorige les? Hoe kunnen we dat zien? Misschien kunnen ze het meten. Waar kunnen ze dat mee doen? (Liniaal, rolmaat, centimeterband)deel vervolgens werkblad 3 uit aan de kinderen en laat ze de eerste strook invullen. Afsluiting De komende dagen kijkt u met de klas steeds even gezamenlijk naar de takken. Laat de kinderen het eerst zelf de knoppen bekijken en het dagboek aanvullen. Bespreek daarna wat er te zien is en laat zonodig de leerlingen de belangrijke punten eventueel aanvullen. 6
7 De Kastan je Les 3 Verwerkingsles: Voorbereiding: Zet de vaas met kastanjetakken klaar. Tijdens deze les kijken de kinderen naar een filmpje van SchoolTV ( clip/ _cndpclipsb40_pkast03). Zorg dan dat u het filmpje eenvoudig kunt oproepen op het digitale schoolbord. Wanneer u geen digitaal schoolbord heeft kunt u het ook via de computer laten afspelen. Verder is nog nodig een vaas en een snoeischaar of een stevig en scherp mesje. Inleiding KKijk samen met de kinderen nog even terug op het groeiproces van de knoppen aan de kastanjetakken. Bespreek ook het maken van de groeidagboekjes. Wat waren de veranderingen. Was er elke dag evenveel? Welke dag hebben ze de meeste veranderingen gezien? Kern Ga met de leerlingen buiten op zoek naar de takken, onder andere die takken waar ze in de eerste les mee hebben gewerkt. Herkennen ze de takken? Aan welke bomen groeien de takken? Neem een aantal takken mee terug naar de klas. Deel werkblad 1b uit en laat de leerlingen het werkblad invullen. Deel vervolgens werkblad 1a aan de kinderen uit, welke ze ingevuld hebben tijdens de eerste les. Bespreek met elkaar de verschillen. Zelfstandig werken Eventueel kunnen delen van deze lessen, zoals het maken van het groeidagboek, ook heel goed zelfstandig als taak worden gemaakt door de leerlingen. Ook kunt u de kinderen om de beurt of in groepjes de filmpjes van SchoolTV op de computer laten bekijken. Extra activiteiten Bomendagboek (1) De leerlingen houden het groeiproces van de kastanjetakken bij, maar een leuke uitbreiding op deze opdracht kan zijn dat de kinderen ook het groeiproces van een boom op het schoolplein of bij hen thuis bijhouden. Dat kan natuurlijk ook in de vorm van een huiswerkopdrachtje. Bomendagboek (2) De kinderen kunnen ook een boom kiezen en deze niet alleen in de lente, maar ook de rest van het jaar blijven volgen. Laat ze bijvoorbeeld elke maand een tekening maken en er bij schrijven welke veranderingen ze gezien hebben. Ontdektafel Richt een ontdektafel in met de takken, de werkbladen en de tekeningen van de leerlingen. Afsluiting Vertel de kinderen dat ze nu dus weten dat uit de knoppen die aan takken zitten de nieuwe blaadjes groeien van de boom. Soms groeien er ook bloemen aan, maar wat gebeurt er dan mee? Wie weet dat? Vertel dat u een heel mooi filmpje heeft dat precies laat zien wat er daarna gebeurt. Bekijk het filmpje van SchoolTV over de kastanje. Gelukkig is het versneld afgespeeld, want anders zou het wel een heel lang filmpje zijn om te bekijken! ( beeldbank/clip/ _cndpclipsb40_pkast03) 7
8 5. Achtergrondinformatie 5.1 Informatie over de knoppen We onderscheiden eindknoppen en zijknoppen. Zijknoppen worden verdeeld in okselknoppen die in de bladoksel staan en toevallige knoppen die op willekeurige plaatsen ontstaan. Nu kunnen er in een bladoksel één of meerdere knoppen ontstaan, als er meer zijn onderscheidt men hoofd- en bijknoppen. De knoppen kunnen vrij liggen, maar ook in de stengel ingezonken zijn. De knopschubben zijn vervormde bladeren, bladstelen of steunbladeren. De stand van de schubben is als die van de bladeren. Staan de bladeren kruisgewijs, dan staan de schubben ook zo. Er is nog een onderscheid te maken: er zijn bloeiknoppen, bladknoppen en gemengde knoppen. In de knoppen zitten de bladeren en bloemen opgesloten die in het voorjaar tot ontwikkeling komen. Daarvoor mogen de knoppen in de winter niet uitdrogen. De knopschubben zorgen voor de nodige bescherming. Ze zijn daarom vaak leerachtig, dik of behaard. Ook zijn ze wel bedekt met knoplijm, die kleverig is, zoals bij de paarde-kastanje. Als de knop in het voorjaar uitloopt, vallen de knopschubben af en laten op de tak littekens na, net als de bladeren. Aan het aantal ringen van littekens kan de ouderdom van de tak worden bepaald. 5.2 Informatie over takken Op de takken zijn vaak nog de bladlittekens of bladmerken te zien. Gewoonlijk direct onder een knop. Op het bladmerk zijn vaak enkele stipjes te zien. Dit zijn de plekken waar de vaatbundels vanuit de stam naar het blad gelopen hebben. Naast de bladlittekens vinden we de als eerder besproken ringen van knopschublittekens. Het stuk tussen twee van deze knopringen is in één jaar gevormd. Zijn deze stukken vrij kort, dan spreekt men van een dwergloot. Als een tak uit een hele serie dwergloten bestaat, spreekt men van een dwergtak. Littekens van bloemtrossen, als bij de takken van de paardekastanje zijn soms ook te vinden. Verder zitten er op de takken vaak sikkels, kurkporiën of lenti-cellen, die dienen om lucht door te laten, wat bij een gesloten kurklaag niet mogelijk zou zijn. Bij de vlier zijn deze heel duidelijk te zien. Soms is de kurklaag aan de takken heel sterk ontwikkeld, bijvoorbeeld bij de kurkiep. Aan de tak zitten soms stekels of doornen. Doornen zijn vervormde stengels of bladeren en zitten daarom op plaatsen waar die organen zouden moeten zitten. Doornen vallen niet af zoals bladeren, zij verhouten. Stekels zitten willekeurig over de tak verspreid. Stekels zijn ook niet met de tak door vaatbundels verbonden, doornen wel. De roos is een goed voorbeeld van een tak met stekels. 5.3 Informatie over de paardekastanje De paardekastanje kan 200 jaar oud worden en een hoogte bereiken van zo n 25 meter. De grote bladeren staan min of meer als dakpannen boven elkaar. Ieder lichtstraaltje wordt op deze wijze benut en de grote bladeren zorgen er op deze manier voor dat de paardekastanje de meeste schaduw geeft van alle bomen. Het hout van de paardekastanje is niet bruikbaar, het trekt en scheurt enorm en het vergaat al gauw.voor de ijstijd groeide de paardekastanje in heel Europa, maar het ijs drong hem terug tot Griekenland. De zware zaden maakten dat de paardekastanjes zijn verloren gebied nauwelijks terug kon winnen. Dieren, noch de wind konden hem helpen en hij kwam pas weer in de rest van Europa terug toen de mens voor zijn verspreiding zorgde. De Vlaming Chislain de Busbecq bracht hem in de 16e eeuw naar Nederland. Deze man hielp ons ook aan tulpen en seringen. De wetenschappelijke naam voor de paardekastanje is Aesculus hippocastanum. Aesculus is Latijn voor eten, terwijl hippocastunum paardekastanje betekent. De tweede naam, hippocastunum berust op een misverstand. De geleerde Linnaeus, die het systeem van wetenschappelijke namen heeft ingevoerd, dacht dat de Turken de vruchten van de paardekastanje aan hun paarden te eten gaven. Dit waren echter de vruchten van de tamme kastanje. Een vergissing dus van deze weten-schapper. De tamme kastanje behoort tot een geheel andere familie. Het verhaal gaat, dat toen God de tamme kastanje schiep de duivel niet achterbleef en een paardekastanje maakte! Er is nog een andere verklaring waarom de paardekastanje zo heet. Aan de voet van de bladsteel zit een verdikking, die op een hoef van een paard lijkt. Plukken we het blad eraf dan lijken de littekens van de vaatbundels op spijkers in de hoef. De vruchten van de paardekastanje worden in het buitenland wel als veevoer gebruikt. De 8
9 De Kastan je gedroogde vruchten legt men, voor ze door het voedsel worden gemengd, 24 uur is het water. Het weken doet de bitterheid van de vruchten voor een deel verdwijnen. In de natuur eten veel knaagdieren (met uitzonderding van de eekhoorn) kastanjes. Kastanjes bevatten veel stijfsel. Boekbinders gebruiken deze stof als bindmiddel voor het inbinden van boeken. Insecten houden niet van het bittere plakgoedje en lieten daarom ook het boek wat met deze stijfsel geplakt was met rust. Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat het meedragen van een kastanje reumatiek voorkomt. De werking van een kastanje is helemaal geneeskrachtig als je hem van iemand anders gekregen hebt.het lijkt alsof de donkerbruine knoppen in de stroop zijn gedoopt. Deze kleverige stof zorgt er voor dat de knoppen beschermd worden tegen insecten en ziektekiemen. Bovendien worden ze beschermd tegen vocht en uitdroging. Al vroeg in het voorjaar trekt de stroop honingbijen aan. Ze verzamelen het en nemen het aan de poten mee naar de bijenkast. Daar wordt het gebruikt als een soort stopverf om gaten en kieren mee te dichten. De bloemen worden ook veel bezocht door bijen en andere insecten, die op de honing afkomen. Iedere bloem heeft een gekleurde stip, het zogenaamde honingmerk. Deze stippen werken als richtingwijzers voor de insecten en maken het zo gemakkelijk om de honing te vinden. Het honingmerk verandert langzaam van geel naar roze/rood. Eigenlijk zou uit elke bloem een kastanje kunnen groeien, maar dat gebeurt niet. De meeste bloemen zijn onvruchtbaar. Gelukkig maar, want de takken zouden breken onder het zware gewicht.de kastanjetak van dichtbij. snoeien of takbreuk de feitelijke eindknop of zij knoppen verloren zijn gegaan. Bladmerken vind je onder de knoppen. Heel goed zijn de plaatsen te zien waar de nerven uit de stam het blad in zijn gelopen. De knopschubben vormen een ringlitteken. De afstand tussen de ringlittekens geeft de lentegroei aan. Op de bast zijn spikkeltjes voelbaar en zichtbaar. Het zijn de lenticellen, luchtgaatjes waar de tak door ademt. Wat valt te zien aan de kastanjetak? De eindknop, van waaruit de voornaamste lentegroei plaatsvindt, bevat naast bladeren ook vaak een bloembeginsel. De knoppen zijn bedekt met knopschubben en knoppenlijm. De knopschubben zijn vervormde bladeren. Bij de eindknop vinden we de zijknoppen. Daarin ontbreekt een bloembeginsel en zijn er ook minder bladeren in aanleg. Slapende knoppen lopen alleen uit als door 9
10 De Kastan je BIJLAGEN Werkblad 1a Knoppen vergelijken Werkblad 1b Knoppen vergelijken Werkblad 2 De kastanjetak Werkblad 3 Dagboek van een kastanjeknop
11 Werkblad 1a Knoppen vergelijken Naam: Datum: Vergelijk de knoppen van de takken met elkaar. Maak een tekening. Kruis de goede antwoorden aan. Kruis de goede antwoorden aan. Kruis de goede antwoorden aan. Kruis de goede antwoorden aan. De knop is: Puntig stomp Dik dun Wel op een steel Niet op een steel Kaal Behaard Droog Kleverig Zwart Groen Bruin De knop is: Puntig stomp Dik dun Wel op een steel Niet op een steel Kaal Behaard Droog Kleverig Zwart Groen Bruin De knop is: Puntig stomp Dik dun Wel op een steel Niet op een steel Kaal Behaard Droog Kleverig Zwart Groen Bruin De knop is: Puntig stomp Dik dun Wel op een steel Niet op een steel Kaal Behaard Droog Kleverig Zwart Groen Bruin Wilg Hazelaar Els De Kastan je
12 Werkblad 1b Knoppen vergelijken Naam: Datum: Vergelijk de knoppen van de takken met elkaar. Maak een tekening. Kruis de goede antwoorden aan. Kruis de goede antwoorden aan. Kruis de goede antwoorden aan. Kruis de goede antwoorden aan. Zitten er nog knoppen aan de tak Zitten er nog knoppen aan de tak Zitten er nog knoppen aan de tak Zitten er nog knoppen aan de tak Zijn er knoppen open gebarsten? Zijn er knoppen open gebarsten? Zijn er knoppen open gebarsten? Zijn er knoppen open gebarsten? Zitten er al blaadjes aan de tak? Zitten er al blaadjes aan de tak? Zitten er al blaadjes aan de tak? Zitten er al blaadjes aan de tak? Zitten er bloemetjes/ katjes aan de tak? Zitten er bloemetjes/ katjes aan de tak? Zitten er bloemetjes/ katjes aan de tak? Zitten er bloemetjes/ katjes aan de tak? Kijk nog eens naar het eerste werkblad. Wat is er nu anders? Wilg Hazelaar Els De Kastan je
13 Werkblad 2 De kastan jetak Naam: Datum: 1. Bekijk de eindknop van de kastanjetak. Kruis het goede antwoord aan. De knop is: Puntig Stomp Dik Dun Wel op een steel Niet op een steel Kaal Behaard Droog Kleverig 0 knopschubjes 1 knopschubjes 2 knopschubjes Veel knopschubjes Zwart Groen Bruin 2. Maak een tekening van de knop. 3. Vergelijk jouw huid en de huid van een tak. Wat is het verschil tussen jouw huid en de huid van een tak? Jouw huid Koud Glad Strak Dik Hard Warm Ruw Los Dun Zacht Huid van een tak Koud Glad Strak Dik Hard Warm Ruw Los Dun Zacht Wat zie jij in / op jouw huid? Wat zie jij in / op de huid van de tak? De Kastan je
14 Werkblad 3 Dagboek van een kastan jeknop Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 De Kastan je
15 Werkblad 3 Dagboek van een kastan jeknop Dag 6 Dag 7 Dag 8 Dag 9 Dag 10 De Kastan je
16 COLOFON Handleiding materiaalpakket: De Kastanje Uitgave Stichting Vogelpark Avifauna, Alphen aan den Rijn 2012 Bezoekadres Hoorn 65, 2404 HG Alphen aan den Rijn Postadres Postbus 31, 2400 AA Alphen aan den Rijn Tel: afd: Vormgeving & productie: H2R+ Creatieve Communicatie Illustraties: Atelier De Roggelelie Teksten: Bewerkt door Bart de Koning Eindredactie: Marieke Weishaupt Stichting Vogelpark Avifauna Copyright: Stichting Vogelpark Avifauna De Kastan je
Het uitlopen van bomen
Het uitlopen van bomen Werkblad van... Bij deze opdrachten gaan we een aantal weken het uitlopen van vier soorten bomen volgen. Je zult zien, dat tijdens deze weken de bomen eerst gaan bloeien en dat daarna
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieNatuur & Milieu Educatie
Natuur & Milieu Educatie Groep 7 Kunstige vogelnestjes Excursie Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema 4. Inhoud
Nadere informatieBomen in drie seizoenen
Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 1 WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 2 Bomenopdracht in drie
Nadere informatieNatuur & Milieu Educatie
Natuur & Milieu Educatie Groep 4-5 Het kleine diertjes hotel Excursie Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatieNatuur & Milieu Educatie
Natuur & Milieu Educatie Groep 3-4 Dieren in de winter Excursie Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema 4. Inhoud
Nadere informatieBomen in drie seizoenen
Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - 2006 (MET DANK AAN HET AMSTERDAMS NME CENTRUM) 1 Herfst 1 Determineren een 2 Boomhoogte meter hoog 3
Nadere informatieBoterbloemen in het gras
Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk
Nadere informatieLessuggesties voor groep 1 & 2
Lessuggesties voor groep 1 & 2 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 1 & 2 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieWerkboekje. Natuur- en milieu educatie. Groep 4. Naam: Wintergroene kerst. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur- en milieu educatie Naam: Groep 4 Wintergroene kerst Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1: Groene takken domino Om deze domino te kunnen spelen, is het van te
Nadere informatieNatuur & Milieu Educatie
Natuur & Milieu Educatie Groep 5 Tuinieren op de m² Materiaalpakket Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema 4.
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 3: Groen groeit
Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatieMolsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie
Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieLessuggesties voor groep 5-8
Lessuggesties voor groep 5-8 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 5-8 - Materialen van het pakket: Leskaart 1
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieHet is winter. op Landgoed Schothorst
Het is winter op Landgoed Schothorst In de winter is er genoeg te zien en te beleven in de natuur. Tijdens deze wandeling kun je dat ervaren. 6 Enkeerdpad 1 Winterbloeiers Zelfs in de winter kun je soms
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieSamenvatting Biologie Planten en cellen
Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting door een scholier 1333 woorden 5 juni 2004 5,6 147 keer beoordeeld Vak Biologie Planten Planten zijn overal om ons heen. Bomen en struiken. De een opvallend
Nadere informatiein elk seizoen anders uitzien uit de seizoenen geknutselde seizoenshoek
Seizoenen GROEP 3-4 31 80 minuten 1, 51, 54 en 55 De leerling: in elk seizoen anders uitzien uit de seizoenen geknutselde seizoenshoek seizoenen (bijlage) (verschillende kleuren) gekleurd papier bruine
Nadere informatieLespakket Lente. Instructieblad groep 3 & 4. Begrippen:
Lespakket Lente Instructieblad groep 3 & 4 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/lesmateriaalnatuuronderwijs - Instructieblad groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Voor
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en tamme kastanjebomen. Vanaf oktober gaan mensen kastanjes rapen. Zakken vol! Zijn dat nu wilde
Nadere informatienatuurboekje van herfst 2008
Kinderbijlage herfst 01-08-2008 16:05 Pagina 1 Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Kinderbijlage herfst 01-08-2008 16:05 Pagina 2 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en
Nadere informatieuitga uitg v a e v 2013
Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad
Nadere informatieHandleiding Leskist bomen groep 7
Handleiding Leskist bomen groep 7 Inhoud pagina Inleiding 3 1. Doelgroep 4 2. Doelstelling 4 3. Relatie met kerndoelen en natuurmethoden 4 3.1. Kerndoelen 4 3.2. Natuurmethoden 4 4. Het aanbieden van de
Nadere informatieVolg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieSamenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar
Samenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar 5.1 4 organen van de plant: Wortels o Opnemen water met voedingsstoffen (mineralen) o Stevigheid o Opslag van reservestoffen Stengel o o Transport van water
Nadere informatieHerfstwerkboekje van
Herfstwerkboekje van Herfst werkboekje groep 5 1 De bladeren aan de bomen worden bruin en rood en vallen naar beneden, het is weer herfst! September wordt herfstmaand genoemd, dit omdat op 22 september
Nadere informatieNaam:...
Naam:... Wil je meer over paddestoelen weten? Vul de woorden in op de goede plaats. Kies uit: hoed herfst eetbaar steel giftig grotten In de... vind je in het bos veel paddestoelen. Ze groeien op dode
Nadere informatieblaadjes THEMA 9 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6
Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6 THEMA 9 blaadjes Dit materiaal is ontwikkeld in opdracht van IVN, in het kader van Gezonde Schoolpleinen. Tekst: Dieuwertje Smolenaars, NME Amsterdam-Noord. Vormgeving
Nadere informatieUit een klein zaadje. Natuur & Milieu. educatie. Groep 6 Uit een klein zaadje. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Natuur & Milieu educatie Groep 6 Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema 4. Inhoud en organisatie van de les
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatievooronderzoek opdracht 1 In afbeelding hiernaast is een tak in de winter afgebeeld.
uitlopende knoppen b i o d o e n.n l > biologie / mens en natuur / landbouw > bloemen en planten > bouw van planten oriëntatie opdracht 2 Om een geschikte boom, heester of struik te vinden, kunnen vooraf
Nadere informatieVan meizoentje tot liefkruid
Van meizoentje tot liefkruid Madeliefje Het madeliefje groeit in made landen (made = gras). Het madeliefje hoort bij de familie der composieten of samengesteld bloemige. Wat bij de eerste oogopslag één
Nadere informatiePlantenkennis. Bomen. lijst 1. Deel 1 G41-G31-GB1+2
Plantenkennis lijst 1 Bomen Deel 1 G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Bomen Een boom is een stam (of meerdere) met daar bovenop een kroon met bladeren. Bol / rond ovaal piramidaal zuil kegel vormboom Acer
Nadere informatieDe lente! Werkboekje leeftijd: 10+
De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ Seizoenen De lente begint meestal op 21 maart. Soms kan het begin van de lente ook vallen op 20 maart. Dat heeft te maken met de stand van de zon. Afgesproken is dat
Nadere informatieBomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:
Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................
Nadere informatieseizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de
Marlies Huijzer seizoenskleuren elk seizoen zijn kleur Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de bloemen, aan het weer, aan de kleren van de kinderen, én aan de kleuren
Nadere informatieinh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.
Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 3/4 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de planten in de omgeving van de kinderen van de onderbouw.
Nadere informatieBomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Van:
Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen Van: Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Datum: Vergeet niet de letters in te vullen Het gezegde: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.
Nadere informatieBollen en knollen Les 1: bollen en knollen... 2 Werkblad bol en knol... 4 Bol en knol stripverhaal... 5 Achtergrondinformatie... 6
INHOUD Bollen en knollen Les 1: bollen en knollen... 2 Werkblad bol en knol... 4 Bol en knol stripverhaal... 5 Achtergrondinformatie... 6-1 - Les 1: Bollen en knollen Nodig: Van Milieueducatie: - Aardappel(en)
Nadere informatieThemawandeling Herfst
Themawandeling Herfst Leerdoelen: De leerlingen tonen respect voor de natuur De leerlingen kunnen enkele typische herfstverschijnselen uit het bos verklaren De leerlingen kunnen op een aangepaste manier
Nadere informatie1. Seizoenen Lente Zomer Herfst Winter Filmpje Pluskaarten 17 Bronnen 19 Colofon en voorwaarden 20
Seizoenen inhoud. Seizoenen 3. Lente 4 3. Zomer 7 4. Herfst 0 5. Winter 3 6. Filmpje 6 7. Pluskaarten 7 Bronnen 9 Colofon en voorwaarden 0 . Seizoenen Een jaar heeft vier seizoenen. De vier seizoenen zijn:.
Nadere informatieBasiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:..
2012 Basiscursus planten: Bladvormen Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:.. 2:. Basiscursus planten: Bomen verliezen hun bladeren en sparen zo hun energie om straks na de winter weer helemaal
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatieVerwerkingsles biodiversiteit onderbouw
Verwerkingsles biodiversiteit onderbouw Doelen: Kinderen weten dat sommige dieren, zoals kikkers en vlinders, gedaanteverwisselingen doormaken tijdens hun leven Kinderen ontdekken dat rupsen en vlinders
Nadere informatieRatelpopulier Populus tremula. Verspreide knopstand, spits, bruin, glanzend, op eenjarige twijgen aanliggend, op oudere twijgen vaak op kortloten.
Ratelpopulier Populus tremula Verspreide knopstand, spits, bruin, glanzend, op eenjarige twijgen aanliggend, op oudere twijgen vaak op kortloten. Witte abeel Populus alba Stam: Bochtige stam met grijze
Nadere informatieEen basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012
Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een
Nadere informatieSuperboom. Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige
Superboom Natuur, eerste graad Doelstellingen Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige situatie eruit kan zien. Kinderen ontdekken dat bomen noodzakelijk zijn voor
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen
Nadere informatieHandleiding Leskist bomen groep 7/8
Handleiding Leskist bomen groep 7/8 Inhoud pagina Inleiding 3 1. Doelgroep 4 2. Doelstelling 4 3. Relatie met kerndoelen en natuurmethoden 4 3.1. Kerndoelen 4 3.2. Natuurmethoden 4 4. Het aanbieden van
Nadere informatieBosopdrachten. Praktijkopdrachten groep 7/8
Bosopdrachten Praktijkopdrachten groep 7/8 Inhoud..1 Determineren.2 Het bos van binnen naar buiten.5 Klimaat en sfeer in het bos 6 1) DOE JE OREN OPEN..6 2) VOEL EN RUIK..6 3) KLIMAAT..6 Boomdikte...7
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is... Een boom is een plant, alleen noemen de onderdelen anders. Een boom is namelijk een vaste plant met een houten stam en een kruin. Delen van de boom Laat
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Op dinsdag heb ik maar weinig foto s gemaakt. Ik, of beter gezegd mijn camera, werd tijdelijk ingehuurd
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens
Nadere informatie,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)
ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen
Nadere informatieBoombladeren. Tijdstip: herfst
BO 4 Tijdsinvestering: 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter Boombladeren Tijdstip: herfst 1. Inleiding Iedere soort boom heeft zijn eigen blad. Aan het blad kun je de boom herkennen. Maar dan moet
Nadere informatieWerkblad. LES 9: Ouders. GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.
Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te
Nadere informatieDe lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede.
1 Colofon De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. Deze handleiding hoort bij de leskist Het Beste Bos Ede. Dit is een, in samenwerking met IVN Ede, aangepaste
Nadere informatieSPEURTOCHT THEMA BUSH. voor groep 8 / brugklas VO
SPEURTOCHT THEMA BUSH voor groep 8 / brugklas VO Deze Bush-speurtocht bevat open en meerkeuze vragen. Bij de meerkeuze vragen is steeds één antwoord goed. Denk er ook aan, dat je de paden niet mag verlaten.
Nadere informatie1. Zitten er knoppen aan jullie tak? Ja/nee Zo ja, hoeveel?.. Zijn de knoppen mooi verdeeld over de tak? Ja/nee 2. Welke kleuren zie je aan de tak?
Werkblad Kijken naar de kastanjetak 1. Zitten er knoppen aan jullie tak? Ja/nee Zo ja, hoeveel?.. Zijn de knoppen mooi verdeeld over de tak? Ja/nee 2. Welke kleuren zie je aan de tak?. 3. Wat voor kleur
Nadere informatieLessenoverzicht Rondje om de kerk
Les 1 Een brief en een antwoord Les 2 De kerk als landmark Les 3 Rondje om de kerk in Werkhoven Les 4 Het oudste bij mij thuis Inhoud De leerlingen ontvangen een brief en bestuderen een meegestuurde foto
Nadere informatieVerwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 7 en 8
Verwonderen Groep 7 en 8 Leerdoel De kinderen: - Verwonderen zich over voedsel. - Denken na over smaak. - Ze leren de hoofdsmaken en zintuigen (opnieuw) kennen en ervaren. - Ontdekken wat de rol is van
Nadere informatiePaddenstoelen in de klas (1) Natuur & Milieu. educatie. Groep 1-2 Paddenstoelen in de klas (1) Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Paddenstoelen in de klas (1) Natuur & Milieu educatie Groep 1-2 Paddenstoelen in de klas (1) Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon mistig en op meerdere plaatsen bleef de mist de hele dag hangen. Gelukkig scheen in Beijum de zon. Doordat
Nadere informatieMijn Boom. Werkboekje. C.N.M.E. De Groenling
Mijn Boom Werkboekje SEPTEMBER Mijn boom Zoek een boom op in de buurt waar je regelmatig even naar toe kunt. Let er op dat je bij de onderste takken kunt komen. Ruimte voor een foto of tekening van je
Nadere informatieBeknopte snoeiinstructie door Leo van Mierlo voor Boomgaard De Steenen Camer, januari 2015
1 Snoeien doet groeien Beknopte snoeiinstructie door Leo van Mierlo voor Boomgaard De Steenen Camer, januari 2015 Botanische termen De STAM is de hoofdstengel van een boom. Een SCHEUT (of LOOT) is een
Nadere informatieSteekkaart: nummer 3We
Steekkaart: nummer 3We Onderwerp De groei van tuinkers vaststellen, verwoorden en vastleggen met behulp van het digitaal fototoestel Leeftijd/Doelgroep 3 e leerjaar Leergebied Wereldoriëntatie Tijdsduur
Nadere informatieNatuur & Milieu. educatie. Groep 3. Bollletjes en knolletjes komen uit. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Natuur & Milieu educatie Groep 3 Bollletjes en knolletjes komen uit Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema 4. Inhoud
Nadere informatieWie ben jij? HANDLEIDING
HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan
Nadere informatieBomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Van:
Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen Van: - 2 - Bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen. Datum: Vergeet niet de letters in te vullen Het gezegde: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Nadere informatieNatuurschatten SPEELNATUUR
Naam: Natuurschatten SPEELNATUUR Groep: LES 10 - WERKBLAD 1 Bekijk het clipje: Speelnatuur a) Als je thuis buiten gaat spelen, waar speel je dan? b) Is er natuur waar jij buitenspeelt? Zo ja, waar speel
Nadere informatieAuditieve oefeningen herfst. Hakken en plakken
Auditieve oefeningen herfst Hakken en plakken (hak de woorden in stukken, laat de kinderen het hele woord zeggen) eek-hoorn vlie-gen-zwam ka-stan-jes pad-den-stoel ka-bou-ter beu-ken-noot e-gel spin-nen
Nadere informatieDe Natuurkalender. Het klimaat verandert en de natuur doet mee, heb jij het al gemerkt? Lesbrief over de relatie tussen klimaatverandering en natuur
De Natuurkalender Het klimaat verandert en de natuur doet mee, heb jij het al gemerkt? Lesbrief over de relatie tussen klimaatverandering en natuur Docentenhandleiding Basisonderwijs COLOFON Check it out!
Nadere informatieOntwerp je eigen superbijzondere dier
Ontwerp je eigen superbijzondere dier Activiteit in de klas Doelgroep: basisonderwijs groep 1 t/m 4 Duur: ongeveer 1 uur Doelen: - Leerlingen zien hoe divers de natuur is; - Leerlingen denken na over vorm
Nadere informatie4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:
4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.
Nadere informatieinhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6.
Paddenstoelen inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 8 6. Schimmelweetjes 11 7. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieWaarom? 3 1. Waarom heeft een zebra witte en zwarte strepen? 4 2. Waarom worden bladeren in de herfst geel en oranje? 5 3. Waarom hebben leeuwen
Waarom? Waarom? 3 1. Waarom heeft een zebra witte en zwarte strepen? 4 2. Waarom worden bladeren in de herfst geel en oranje? 5 3. Waarom hebben leeuwen manen? 6 4. Waarom slaapt je arm of been soms? 7
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieOgen, oren en neuzen. Groep 4 en 5 van het basisonderwijs
Ogen, oren en neuzen Groep 4 en 5 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Jij hebt ogen en je hebt ook oren! Wat doe je met je ogen en oren? Je hebt ook een neus. Wat doe je daarmee?
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen.
De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.
Nadere informatielesdoelen - De kinderen ontdekken:
lesbrief moestuintjes - lesvoorbereiding Bij zoekt bloem De kinderen ontleden een bloem en maken bloembommen voor de bijen. benodigdheden tijdens de les - Vijf á zes bloemen waarbij stamper en meeldraden
Nadere informatiePlantenkennis. Bladhoudende heesters. lijst 1 G41-G31-GB1+2
Plantenkennis lijst 1 Bladhoudende heesters G41-G31-GB1+2 Bladhoudende heesters Wat is het verschil met de bladverliezende heesters? Het blad van bladhoudende heesters is vaak dikker. De huidmondjes zitten
Nadere informatieT2. Planten. 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
T2. Planten T2. Planten (les 1. Tuinkers) De natuurwetenschappelijke methode Opdracht 2 blz. 33 1. Wat willen we onderzoeken? Waarom kwaakt de kikker? 2. Wat veronderstellen we? Je bedenkt een antwoord
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatieLeskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4
BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4
Nadere informatieLessenoverzicht Rondje om de kerk
Les 1 Een brief en een antwoord Les 2 De kerk als landmark Les 3 Bezoek aan de kerk Les 4 Het oudste bij mij thuis Inhoud De leerlingen ontvangen een brief en bestuderen een foto van een beursje, een dagboekfragment
Nadere informatieLente. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur DigilessenPO Laatst gewijzigd 05 November 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/50334 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDuinen en mensen. In zes groepjes wordt de discussie voorbereid. De discussie is klassikaal.
2 en mensen Rollenspel Doel: Leerlingen kunnen argumenten noemen voor of tegen het openstellen van de duinen voor vrij wandelen. Ze kunnen zich inleven, in de rol van dierbeschermer, plantbeschermer, dijkwacht,
Nadere informatie