Op zoek naar een stedelijke motor voor de Westhoek. Dieter Hoet Coördinator Westhoekoverleg 1

Transcriptie

1 Op zoek naar een stedelijke motor voor de Westhoek Dieter Hoet Coördinator Westhoekoverleg 1

2 Belang van kleine steden Op een bepaalde afstand van grote steden duikt onvermijdelijke de kleine stad op. De snelheid van handelsverkeer, die beslissend is voor de ruimtelijke indeling, heeft een serie tussenhaltes op regelmatige afstand van elkaar doen ontstaan Het economisch en cultureel belang van de centrumsteden staat buiten kijf. Maar de kleine steden en gemeenten zijn van essentieel belang in duurzame ruimtelijke ontwikkeling : ze garanderen de nabijheid van voorzieningen voor alle burgers. Ze verdienen een sterkere ondersteuning dan vandaag. 2

3 Belang van kleine steden Er is nood aan een meer dynamische omgang met centraliteit gezien bepaalde ruimtelijke trends : wonen : suburbanisatie blijft optreden in kleinstedelijke gebieden; er is een grote dynamiek in het gebied tussen centrumsteden en open ruimte van de Vlaamse Ruit. handel : er is een verdere polarisering tussen aantrekkelijke winkelgebieden in de stadscentra, de perifere concentratie van baanwinkels en een aantal perifere shoppingcentra. mobiliteit : vast personenvervoer vlakt af, maar belangrijke toename aan recreatieve verplaatsingen. gezien nieuwe ruimtelijke uitdagingen : vergrijzing : de toenemende vraag naar woonzorgcomplexen en woonzorgzones wordt beter gebiedsgericht dan generiek opgelost. duurzaamheid : nu verdient vooral de gebouwduurzaamheid alle aandacht (en dan nog vooral in de technische uitwerking) terwijl de ruimtelijke duurzaamheid onderbelicht blijft 3

4 Belang van kleine steden Een meer dynamische omgang met centraliteit moet stoelen op twee essentiële principes, die niet vanuit een algemene normering kunnen vastgelegd worden : de ruimtelijke draagkracht : het vermogen van de ruimte om nu en in de toekomst menselijke activiteiten op te nemen zonder dat de grenzen van het ruimtelijk functioneren worden overschreden (RSV) de ruimtelijke structuur : de ruimtelijke structuur bestaat uit een geheel van relaties tussen morfologische, historische en socioculturele elementen die in de ruimte afleesbaar zijn (JS & MM) Onder het mom van verdichting wordt in veel kleine steden de ruimtelijke draagkracht overschreden en de ruimtelijke structuur geweld aangedaan (WIM). 4

5 Netwerk van Steden definitie? Een stedennetwerk omvat steden en gemeenten die weliswaar in een hogere hiërarchische volgorde kunnen gerangschikt worden, maar toch verbonden zijn door sterke gemeenschappelijke thema s : betekeniswaarde, landschap, socio-culturele kenmerken, dominante economische activiteit, ruimtelijke structuur De complexiteit van het netwerk is niet te vatten met de summiere categorisering zoals het RSV voorstaat. Het netwerk functioneert in verschillende lagen : complementariteit : verschillende plaatsen bieden aanvullende gespecialiseerde diensten. gezonde concurrentie : plaatsen die dezelfde diensten aanbieden zijn creatief in het versterken van hun eigen positie in het netwerk. synergie : de som van het individuele aanbod aan diensten leidt tot een aantrekkelijk uitrustingsniveau van het hele netwerk. 5

6 Westhoek? De Westhoek is een relevante schaal voor samenwerking in een Vlaamse context. 6

7 Herziening PRS 7

8 8

9 9

10 Wensnet Neptunusplan 10

11 Integraal waterbeleid - bekkens 11

12 Streekplatform / Resoc Westhoek 12

13 Kom van interbestuurlijke samenwerking 13

14 Vives studie fusies obv pendelbewegingen 14

15 Het systeem Westhoek 15

16 Het systeem Westhoek 4 kleine steden: Diksmuide, Ieper, Poperinge en Veurne. Evenveel of meer overheidsfuncties in 4 steden t.o.v. kleine gemeenten sinds Zwakke scores voor loketfunctie (kentering), onderwijsfunctie (kentering), en vervoersfunctie (verdere achteruitgang). Ieper (10,86) zeer goed uitgeruste kleine stad Veurne (6,10) onafhankelijke invloedssfeer door geïsoleerde ligging, concurrentie met Koksijde (4,62) én Ieper. Diksmuide (4,44) & Poperinge (3,83): uitrustingsniveau lager, onderlinge concurrentie en met omliggende steden Torhout en Roeselare. Wonen én werken (aantrekkingspolen Ieper en Veurne) in eigen streek. 4 kleine steden = stedelijke motor van de streek, echter afzonderlijk bieden ze een laag niveau aan voorzieningen -> nefast voor de leefbaarheid en de streekontwikkeling -> door specialisatie per kleine stad naar een bovengemiddeld aanbod van voorzieningen op streekniveau? Landelijke netwerkstad Westhoek? 16

17 Het systeem Westhoek 17

18 Samenwerking in de Westhoek Westhoekoverleg (1994 ) Evolutie naar meer zelfstandigheid Forum Jeugd (2009 ) Hulpverleningszone (2009 ) Stedenoverleg inzake mobiliteit (2013 ) Regionale welzijnsinzet (2014 ) Rol provincie? Samenwerking sociale economie (2014 ) Regierol? FRGE Westhoek (2011 ) Samenwerking niv. kleine steden: 5 woonwinkels; Samenwerking Noord / Zuid: cultuur; 18

19 Resoc Het nieuwe streekpact kiest resoluut voor samenwerking tussen de 4 kleine steden van de Westhoek: een stedelijke motor voor de Westhoek. 19

20 Streekpact Westhoek

21 Streekpact Westhoek

22 Samenwerking tussen steden Verkennen van modellen Hoe samenwerken? Modellen? Brabantstad; Drechtsteden; Kleinstedelijk beleid Provincie Vlaams Brabant? Waarom samenwerken? Terreinen van samenwerking? Verhouding tot bestaande samenwerking o.a. Westhoekoverleg? 22

23 Brabantstad bestuurlijk netwerk Bestuurlijk netwerk van 5 steden én de provincie Noord-Brabant: s Hertogenbosch ( ), Tilburg ( ), Breda ( ), Eindhoven ( ) Helmond (88.800) Samenwerking met andere overheden, maar ook met onderwijs en bedrijfsleven. 23

24 Brabantstad: ontwikkelopgaven Economische versterking door kennis, innovatie en valorisatie; Vergroten internationale allure; Bevorderen (internationale) bereikbaarheid; Verbindende schakel (mobiliteit); Versterken ruimtelijke structuur stedelijke netwerk; Samenwerken. 24

25 Brabantstad - netwerkorganisatie Investeringsprogramma van ca. 1,4 miljard euro; Samenwerking met omliggende regio s; Samenwerking met private partners; Instrumenten: informatieoverdracht, kennisuitwisseling, en gezamenlijke lobby; Ontwikkelopgaven; Jeugdzorg; Veiligheid; Innovatieve financieringsvormen; 25

26 Organisatie Brabantstad Dagelijks bestuur: Stuurgroep Brabantstad: één gedeputeerde en vijf wethouders. Ambassadeurs van Brabantstad: 5 Burgemeesters + Commissaris van de Koning Programmabureau: regisseert, coördineert, faciliteert / secretariaat, communicatie, organisatie bestuurlijke ontmoetingen, o.l.v. programmamanager Ambtelijke coördinatiegroep 26

27 De Drechtsteden Zes gemeenten: Dordrecht ( ) Alblasserdam (19.465) Hendrik-Ido-Ambacht (28.255) Papendrecht (32.030) Sliedrecht (24.230) Zwijndrecht (44.500) Onder het motto 'Samen stad aan het water', werken de Drechtsteden samen aan een leefbare regio, die zich ontwikkelt en groeit. De gemeenten werken op vier niveaus met elkaar samen: ze pakken een aantal taken regionaal (en niet meer gemeentelijk) op: deze samenwerking is vastgelegd in een Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) ze besluiten op bestuurlijk niveau samen over voorgesteld regionaal beleid en projecten en stellen regionale kaders vast ambtenaren uit de verschillende gemeenten werken met elkaar samen de gemeenten werken ook samen met andere overheden en publieke partijen buiten de Drechtsteden 27

28 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) Uitvoeringsorganisatie: 6 dochterorganisaties: Bureau Drechtsteden (ontwikkeling regionaal beleid); Gemeentebelastingen Drechtsteden (heffen belastingen); Ingenieursbureau Drechtsteden (infrastructuurprojecten) Onderzoekscentrum Drechtsteden Sociale Dienst Drechtsteden (Welzijn, arbeidsmarktbeleid, ) Servicecentrum Drechtsteden (personeel, financiën, ) Gemeenschappelijke belangenbehartiging Ambtelijke samenwerking 28

29 2 disputanten Mark Suykens, Directeur VVSG Wat is de noodzaak van samenwerking tussen steden in de Westhoek? Linda Boudry, Directeur KCSB Wat kunnen we leren van samenwerking tussen Vlaamse steden in de Westhoek? 29

30 30