!!!!!!!!!!!!!!! Open%data:%delen,%verbinden%en%verrijken!!!!!!!!!! Auteurs:!!!!!! Maarten!Zeinstra!!!!!! Nikki!Timmermans!!!!!!!!!!
|
|
- Johannes Michiels
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Opendata:delen,verbindenenverrijken Auteurs: MaartenZeinstra NikkiTimmermans CreativeCommonsNederlandiseensamenwerkingsverbandtussen StichtingNederlandKennisland,WaagSocietyenhetInstituutvoorInformatierecht postbus2960,1000czamsterdamitel:+31(0)
2 Aanleiding) Opendataiseenrelatiefnieuwevormvanpublicerenvoorcultureleinstellingen.Bijdeze vormvanpublicatieontstaanvragenwaardeculturelesectornogmaarweinigervaringmee heeft.ineenserievandriewhitepapersbehandeltcreativecommonsnederland vraagstukkenwaarinstellingenindepraktijkmeetemakenkrijgenalszeaandeslaggaan metopendata.indeeerstepaperuithetdrieluik(auteursrechtenopendataindeculturele sector)werdbeschrevenwelkeauteursrechtelijkevraagstukkenvoorkomenbijhetopen beschikbaarstellenvancultureledata.indetweedewhitepaper(creativecommonsb licentiesenmethodenvoorhetopenstellenvancultureledata)werdingegaanopde technischevraagstukkendievoorkomenbijhetopenstellenvandataindeculturelesector. Indezederdeenlaatstewhitepapergaanweinopdemanierenwaaropopendatainde culturelesectorhergebruiktkanworden.dedriehoofdredenenvoorhetpublicerenvan opencultuurdatazijn:stimulerenvanhergebruik/nieuwetoepassingen,breedontsluiten enhetverrijkenvancultureledata.watkunjedoenmetopendataofwatkunnenanderen doenmetopendata?enwatkunjedaarvervolgensalscultureleinstellingweeruithalen? Voordezepaperwordtgeputuitdeopgebouwdekennisvancultureleinstellingenuithet OpenCultuurDataBnetwerk.VoordezepaperhebbeneenaantaldeelnemersuithetOpen CultuurDataBnetwerk,diein2011meegedaanhebbenaandeAppsvoorNederlandB competitie 1,ervaringenvastgelegdineencasestudybeschrijving.Webedankendemensen diehieraanbijgedragenhebben.indezepaperciterenweuitdezecasestudies. DewhitepaperszijngeschreveninhetkadervandeactiviteitenvanOpenCultuurData 2. OpenCultuurDataiseennetwerkvancultuurprofessionals,ontwikkelaars,designers, auteursrechtspecialistenenopendatabdeskundigen,datcultureledataopenmaaktende ontwikkelingvanwaardevollecultureletoepassingenstimuleert.eind2011zijnhackde Overheid 3 enhetinnovatorsnetwerkerfgoedsector 4 OpenCultuurDatagestart.Open CultuurDataorganiseertin2012metondersteuningvanCreativeCommonsNederland 5 en BeeldenvoordeToekomst 6 eenaantalactiviteiten,waarondereenmasterclassopendata voorcultureleinstellingenendedocumentatievankennisoveropendataindeculturele sectorindezeseriewhitepapers. WijbedankenhetNationaalArchief,hetAmsterdamMuseum,abBcMedia,EYEFilm InstituutNederlandenhetRijksmuseumvoordebijdragesdiezegeleverdhebbenaanhet onderzoekdattengrondslagligtaandezepapersender&dafdelingvanhetnederlands InstituutvoorBeeldenGeluidvoorhuntoegevoegdeinzichten Open data: delen, verbinden en verrijken 1 van 18
3 Open)data)in)de)organisatie) Opdevraaghoeopendataopditmomentindeorganisatieingebedis,wordteendivers beeldgeschetstdoordecultureleinstellingendiezichalseersteaanslotenbijhetopen CultuurDataBnetwerk.BijhetNederlandsInstituutvoorBeeldenGeluidspeeltdeResearch &DevelopmentafdelingvolgensMaartenBrinkerinkeenvoortrekkersrolalshetomopen datagaat.erwordtgewerktaanbeleidwaarinopenprojecteninbalanskomenmetde projectenwaarindeambitieisomgeldteverdienen.voordemeesteinstellingenisopen dataechtereennieuwfenomeen.uitdecasestudyopgestelddoorirenehaanblijktdat opendatavoorheteyefilminstituutnederlandeennieuwonderwerpwasdatvoor deelnameaandeappsvoornederlandcompetitieadhocinterngoedgekeurdwerd.voor hetnationaalarchiefwashetookeennieuwonderwerp.doordeelnameaandewedstrijd isallesechterineenstroomversnellinggeraakt.erisbijhetnationaalarchiefvolgenstim dehaaninmiddelseeninternewerkgroepopgerichtdiedeopendataagendaalsspeerpunt verdergaatuitwerken. MaartenBrinkerink(NederlandsInstituutvoorBeeldenGeluid): Op$dit$moment$ vervult$de$research$&$development$afdeling$waar$wij$werken$een$voortrekkersrol.$ We$werken$samen$met$de$unit$Marketing$&$Communicatie$en$informeren$ze$over$de$ stappen$die$we$zetten. IreneHaan(EYEFilmInstituutNederland): Dit$staat$nog$in$de$kinderschoenen.$ Ontsluiting$van$de$collectie$wordt$door$iedereen$erg$belangrijk$gevonden,$maar$het$ open$beschikbaar$stellen$is$nog$niet$ top$of$mind.$het$ging$nu$in$overleg$tussen$de$ afdeling$collectie,$digitalisering$en$digitale$presentatie.$het$management$team$ heeft$het$opstellen$van$de$data$wel$geaccordeerd;$maar$nog$niet$echt$een$duidelijk$ beeld$van$de$mogelijkheden$en$eventuele$voordelen$ervan. $ TimdeHaan(NationaalArchief): In$eerste$instantie$leek$het$moeizamer$te$gaan$dan$ ik$had$voorzien.$men$snapte$niet$waar$ik$het$over$had,$waar$ik$naar$toe$wilde,$wat$ik$ nodig$had.$maar$sneller$dan$ik$had$verwacht$is$het$begrip$open$data$binnen$de$ organisatie$geland.$het$staat$intern$prominent$op$de$agenda$en$we$willen$er$dit$jaar$ al$meer$mee$doen$[...]$intern$is$er$nu$een$werkgroep$samengesteld$waarmee$we$open$ data$verder$willen$brengen$en$waaruit$concrete$acties$moeten$komen$om$aan$het$ einde$van$de$rit$goed$te$kunnen$zeggen$wat$bij$ons$open$data$is$en$wat$niet,$onder$ welke$voorwaarden$enzovoort. Erblijkendrieargumentenvoorcultureleinstellingentezijnomdataopenbeschikbaarte stellen:omdecollectiebeschikbaartestellen,voorhethergebruikvandataenomsamen tekunnenwerkenmetanderecultureleinstellingen.heteersteargumentheeftbetrekking opdepubliekemissievancultureleerfgoedinstellingenombronnenzogoedmogelijkenzo breedmogelijkbeschikbaar$te$stellenvooriedereen.opendatadraagtbijaanhetvergroten vandeopenbaretoegankelijkheidvancollecties.algemeenrijksarchivarismartinberendse publiceerdeindatkadereindmaart2012eenartikelopvillamedia.nl 7 waarinhijeenlans breektvooropendata.hijziethetalsspeerpuntvoorhetnationaalarchiefom datauithet publiekedomeinopentestellenenvoorhergebruikbeschikbaartemaken.martin 7 Open data: delen, verbinden en verrijken 2 van 18
4 Berendse,LizzyJongmaenMaartenBrinkerinkzeggenhetvolgendeoveropendataenhoe datbijdraagtaanbredebeschikbaarheid: MartinBerendse(Algemeenrijksarchivaris): Met$open$data$krijgen$de$controleurs$ van$onze$democratie,$onderzoekers$en$journalisten$en$private$hergebruikers$van$ informatie$een$enorme$rijkdom$aan$bronnen$tot$hun$beschikking.$ Pas$als$het$niet$ meer$zoeken$is$naar$een$speld$in$een$hooiberg$wordt$openbaarheid$toegankelijkheid.$ Dat$is$waarom$het$NA$zich$zal$blijven$inspannen$voor$zowel$openbaarheid$als$open$ data $(Uit:Villamedia,29maart2012) LizzyJongma(Rijksmuseum): Het$Rijksmuseum$droomde$al$geruime$tijd$over$ implementatie$van$open$data.$de$collectie$is$niet$alleen$van$het$rijksmuseum,$maar$ van$iedereen.$de$kennis$en$gegevens$die$wij$hebben$over$de$objecten$uit$de$collectie$ wilden$we$graag$delen$met$anderen.$wij$wilden$vooral$graag$open$data$om$onze$ collectie$te$kunnen$delen$met$portals$als$europeana.$maar,$wij$wilden$geen$ eenmalige$exports$meer$leveren$zoals$bij$het$geheugen$van$nederland,$omdat$wij$ geleerd$hebben$dat$data$snel$ veroudert. MaartenBrinkerink(NederlandsInstituutvoorBeeldenGeluid): Vanuit$het$ Innovators$Netwerk$Erfgoedsector$was$Beeld$en$Geluid$één$van$de$trekkers$van$het$ project,$omdat$wij$het$belangrijk$vinden$dat$erfgoed$zo$open$en$breed$mogelijk$ beschikbaar$wordt$gesteld.$het$is$immers$de$publieke$missie$van$beeld$en$geluid$om$ collecties$onder$een$breed$publiek$kenbaar$te$maken. $ Hettweedeargumentdatdoorcultureleinstellingenaangedragenwordtomdataopenbaar beschikbaartestellen,ishergebruik$van$de$data.hergebruikvandedatainnieuwe toepassingenofapplicatieswaardeinstellingenzelfnognietaangedachthadden.en hergebruikvandatainbestaandeoflopendesamenwerkingsprojecten,zoalsbijvoorbeeld eenprojectalscatchplus 8 waarinmeerderedataleveranciesdataaanleverenvooreen breedscalaaanontwikkeldedienstenvoorheterfgoedveld.ofdenkbijvoorbeeldaan anderedataharvestingbprojectenzoalseuropeana 9,waarinmeerderebronnen geaggregeerdenontslotenwordenopeeneuropeseportalvoorerfgoed.maarten BrinkerinkenLizzyJongmazeggenhetvolgendeoveropendataennieuwetoepassingen: $ MaartenBrinkerink(NederlandsInstituutvoorBeeldenGeluid): Gezien$de$ resultaten$van$apps$for$amsterdam,$waarbij$de$data$van$het$amsterdam$museum$ mateloos$populair$bleek,$waren$we$vooral$heel$erg$benieuwd$naar$wat$ontwikkelaars$ met$onze$data$zouden$doen.$we$gingen$er$vanuit$dat$de$culturele$datasets$ook$voor$ Apps$voor$Nederland$veel$gebruikt$zouden$worden$en$verwachtten$vooral$dat$we$ nieuwe$inzichten$zouden$krijgen$in$de$mogelijkheden$van$het$hergebruik$van$onze$ collecties. LizzyJongma(Rijksmuseum): We$hadden$gezien$dat$het$Amsterdam$Museum$bij$de$ wedstrijd$apps$voor$amsterdam$enkele$hele$mooie$apps$had$gekregen.$wij$hoopten$ dat$ten$minste$één$app$ontwikkeld$zou$worden$met$onze$open$data.$[...]$het$project$ Open data: delen, verbinden en verrijken 3 van 18
5 heeft$ons$veel$meer$opgeleverd$dan$we$hadden$verwacht.$we$hadden$gehoopt$op$ een$enkele$toepassing.$inmiddels$zijn$er$11$apps$ontwikkeld 10. $ Hetderdeargumentdatdoorcultureleinstellingenaangedragenwordtomdataopen beschikbaartestellen,isdathetmakkelijkerwordtomjedataverderteverrijkenmet anderedatasetsenbronnen,enjedaardoorookmakkelijkermetandere(culturele) instellingenkuntgaansamenwerken.jehoeftnieteersteenprojectdefiniëren,jekuntzelf gaankijkenoferdoorandereinstellingendatabeheerdwordtdierelevantisvoorjeeigen collectie,missieendoelstellingen.hetopenaanbiedenvandecollectiedatavan bijvoorbeeldhetrijksmuseumwaseeneerstestapvooreenverderesamenwerkingmet EuropeanaendeonderwijscommunitiesvanKennisnet,dieopditmomentverder uitgebouwdworden.hetopenbeeldenbplatform 11 integreerdedeopendatasetsvanhet RijksmuseumenhetAmsterdamMuseumvoorbetereontsluitingvanhethistorische videomateriaal. Community) Hoekunjeorganiserendatjedatahergebruiktwordtenbrederbeschikbaarkomt?Binnen jeeigenorganisatiezullenveelideeënenmisschienookalprojectenbestaanrond specifieketoepassingen.demeerwaardevanhetaansluitenbijeencommunityvanopen databexperts,programmeursenontwikkelaarsdiehetleukvindenommetopendataaande slagtegaan,isdatheteennieuw$perspectief$ofnieuweperspectievenopjouwdatasetkan gevenwaarjenognooitovernagedachthaden(technische)$expertisegeleverdwordtdieje nietinhuishebt.inzekerezinzijndeideeënvanuiteenorganisatiezelfbeperktdoorhet professionelevocabulaire datjehebt.eencollectiemedewerkerheefteenspecifiekidee overwaaromeencollectierelevantis,eenontwikkelaarkijktweermetheelandereogen naardezecollectie.hijzietbijvoorbeelddepotentievooreentechnologieals gezichtsherkenningvoordeontsluitingvandecollectie.doorhetaantalperspectievenopje datatevergroten,vergrootjedereikwijdte.opencultuurdatavindtomdiereden aansluitingbijdecommunityvanhackdeoverheid,eencollectiefvanexpertsophetgebied vanopendataenopendatabtoepassingendatzichsterkmaaktvoordeontsluitingvanmeer opendatadooroverheden.tweemaalperjaarorganiseerthetcollectiefeenhackathon waardebetrokkenenvanverschillendegespecialiseerdewerkgroepenzoalsopen OnderwijsData,OpenZorgDataenOpenCultuurDatahundatapresenterenen samenwerkenaanhetmakenvannieuwetoepassingen.bijkomendvoordeelvandeze aanpakisdathierdoormeerderetypedatasetsgecombineerdkunnenwordenwaarbij interessantekruisverbandengelegdkunnenworden. 10 EenactueeloverzichtvangemaaktetoepassingenmetdeRijksmuseumAPIkangevondenwordenop Open data: delen, verbinden en verrijken 4 van 18
6 Afbeelding)1.)Hack)de)Overheid)hackathon)in)de)Shell)toren.)Foto:)Breyten)Ernsting)/)CCABY.) Opbasisvandeeersteervaringenmethetinbrengenvanopencultuurdataophackathons kunnendevolgendeconclusiesgetrokkenwordenoverwatvanuithetperspectiefvaneen hackerenontwikkelaarinteressantbevondenwordt.teneerste,(omvang)rijke$contentis gewild.zorgervoordatjezoveelmogelijkenzointeressantmogelijkecontentbeschikbaar stelt,ennietenkelmetadata.uiteindelijkspreekthetmeertotdeverbeeldingomietste doenmetdeafbeeldingenuitcollecties,zoalsdenachtwachtvanhetrijksmuseumofde zonnebloemenvanhetvangoghmuseum,danmetalleendemetadatavandezestukken, zoblijkt.heteyefilminstituutnederlandbrachtvoorappsvooramsterdambijvoorbeeld metadatainondercc0beschikbaarvanhuncollectienederlandsefilms.dezedatawerd doorniemandgebruikt.hetrijksmuseumbrachtnaastmetadatavanhaargehelecollectie uiteindelijkookeengrootdeelvanhuncontentuitdecollectiein.aanvankelijkwashet Rijksmuseumvanplanomcontentselectiestemakenrondspecifiekeonderwerpen,maar uiteindelijkiservoorgekozenomdeselectiezobreedmogelijktehouden.dezestrategie leverdevlaknadeafsluitingvandewedstrijd(binneneenmaand)alelfapplicatiesop.irene HaanenLizzyJongmazeggenhetvolgendeoverdeinbrengvancontent: IreneHaan(EYEFilmInstituutNederland): Omdat$we$helaas$nog$geen$ beeldmateriaal$met$onze$dataset$konden$meegeven,$hadden$we$geen$hoge$ verwachtingen.$wel$hoopten$we$dat$er$interessante$verbindingen$zouden$ontstaan$ met$andere$ontsloten$collecties$[...]$het$beschikbaar$stellen$van$de$data$was$een$ goede$eerste$stap,$maar$zoals$gezegd$bevatte$de$data$geen$beeldmateriaal,$ waardoor$het$voor$de$ontwikkelaars$waarschijnlijk$geen$aantrekkelijke$dataset$is$(dit$ was$al$onze$verwachting).$de$data$is$dan$ook$niet$gebruikt.$de$volgende$keer$zullen$ we$alleen$data$aanleveren$als$we$ook$beeldmateriaal$beschikbaar$kunnen$stellen. $ LizzyJongma(Rijksmuseum):$ We$begonnen$aan$de$wedstrijd$met$selecties$van$ datasets$waarmee$ontwikkelaars$(in$onze$ogen)$leuke$apps$zouden$kunnen$bouwen.$ We$verzandden$echter$in$de$vraag$wat$appbouwers$leuk$zouden$gaan$vinden.$Het$ hele$idee$van$sets$naar$onderwerpen$hebben$we$toen$losgelaten.$we$zijn$ kunstwerken$gaan$selecteren$die$auteursrechtelijk$vrij$zijn$en$waar$we$ beeldmateriaal$van$hebben,$vanuit$de$veronderstelling$dat$appbouwers$altijd$ beeldmateriaal$willen$gebruiken.$deze$veronderstelling$blijkt$juist.$zodoende$zijn$wij$ tot$een$selectie$van$ruim$ $kunstwerken$van$voor$1840$gekomen$[...]$we$ Open data: delen, verbinden en verrijken 5 van 18
7 merken$inderdaad$dat$de$meeste$appbouwers$op$zoek$zijn$naar$de$rembrandts$en$ werken$uit$de$gouden$eeuw.$dit$hebben$wij$uit$kunnen$leveren.$we$vinden$het$wel$ spijtig$dat$wij$onze$modernere$parels$niet$als$open$data$beschikbaar$hebben$kunnen$ stellen$en$zodoende$ook$niet$een$ander$beeld$van$het$rijksmuseum$hebben$kunnen$ bieden. Tentweedegeldthoeopenerdedatabeschikbaaris,hoebeterdatisvoorhetstimuleren vanhergebruik.indezecontextbetekentopendat(commercieel)hergebruikistoegestaan, datdekwaliteitvandeaangebodencontentzohoogmogelijkis(geenthumbnails)endat hetviaeenopenstandaardaangebodenwordtopzo nmanierdatjeerookietsmeekan. ArjandenBoer,ontwikkelaarbijwebbureauabBcmedia,zegthierhetvolgendeover: ArjandenBoer(abBcmedia): In$ieder$geval$graag$met$zo$min$mogelijk$beperkingen$ qua$licentie$en$met$name$ook$het$gebruik$van$beeldmateriaal.$alleen$metadata$en$ geen$beeld$of$slechts$thumbnails$hebben$we$weinig$aan. Toepassingen) Watvoortoepassingenkunnengemaaktwordenmetopencultuurdata?Opbasisvande ingezondenapplicatiesvanappsvoornederlandwaaropencultuurdataisgebruikt,geven weeenindrukvandemogelijkhedendieerzijn.intotaalwerden13applicatiesvanderuim veertiginzendingenmetopencultuurdatasetsgemaakt.opopencultuurdata.nlwordteen overzichtvantoepassingengegeven 12.Hierkaneenactueeloverzichtgevondenwordenvan opencultuurdatabtoepassingenendelinksnaaralleonderstaandeapplicaties.tevens wordendemeestevandeingezondenapplicatiestoegelichtineenzogenaamde Demoblog 13,dezewordtgeschrevendoordedeveloperszelf.Hieronderwordtuit ervaringenbeschrevenindezedemoblogsgeput. Collecties$doorzoekbaar$maken$ Verrewegdemeesteapplicatieszijngemaaktomdedatabeterofopeennieuwemanier doorzoekbaartemaken.doordedatabijvoorbeeldtekoppelenaaneen classificatiesysteem,aandatavananderecultureleinstellingenofdoornieuwe technologieënalsspraakherkenningtekoppelenaandedata.ronaldklip,ontwikkelaarvan contentecontentenderijksmuseumtijdlijnapplicatie: [Ik$wilde$iets$maken]$waardoor$je$ op$andere$manieren$de$collectie$van$het$rijksmuseum$kunt$ontsluiten$dan$de$opties$die$het$ museum$zelf$al$op$de$website$biedt.$standaard$manieren$zoals$zoeken$op$titel$of$op$naam$ van$de$kunstenaar:$die$zijn$er$al.$kenmerkend$van$die$manieren$is$dat$je$vindt$wat$je$zoekt$ $ op$zich$wenselijk,$maar$het$kan$ook$interessant$zijn$om$iets$te$vinden$wat$je$juist$niet$zoekt.$ Het$leek$me$daarom$leuk$om$een$tijdlijn$te$ontwikkelen,$omdat$dit$weer$een$andere$manier$ is$om$de$collectie$te$benaderen.$hierondereenalfabetischoverzichtvanapplicaties gemaaktomdedoorzoekbaarheidvancollectiestevergroten LeesalleDemoblogshier: Open data: delen, verbinden en verrijken 6 van 18
8 $ Afbeelding)2.)Screenshot)Rijksmuseum)Tijdlijn)applicatie.) ArkyvesICONCLASSBrowser:decollectievanhetRijksmuseumisdoorzoekbaar gemaaktmetgebruiktvanheticonclassclassificatiesysteem.developer:etienne Posthumus,Arkyves.Gebruiktedataset:Rijksmuseum. ConnectedCollection:applicatiedierelatieslegttussencollectiesvanverschillende museametgebruikvanopendata.developer:woutvanwezel,cit.gebruikte datasets:o.a.amsterdammuseum,nationaalarchief,openbeelden(beelden Geluid),Rijksmuseum. GezichtenvanhetRijksmuseum:gezichtsherkenningstechniekmaakthetmogelijk gezichtenopschilderijen,tekeningenenprentenvanhetrijksmuseumopeen nieuwemaniertebekijkenendaarmeedemuseumcollectieopeen menselijke manierteverkennen.developers:hansvandenbergenarjandenboer,abbcmedia. Gebruiktedataset:Rijksmuseum. RijksmuseumTijdlijn:doorzoekdecollectievanhetRijksmuseummiddelseentijdlijn indiversecategorieën.developer:ronaldklip,contentecontent.gebruiktedataset: Rijksmuseum. HetVirtueleRijksmuseum:virtueelRijksmuseumgemaaktmetalleschilderijen,met dejuisteverhoudingeningrootte.developer:haykranen.gebruiktedataset: Rijksmuseum. Games$ Eenandertypetoepassingdiekanwordenontwikkeldmetopencultuurdataisdegame.Op basisvandeonderwerpenvandeindividueleobjectenvanhetrijksmuseumzijntwee quizzesontwikkeldwaarbijofweldejuistenaamvanhetwerkgeradenmoetworden,ofwel demakervanhetwerk.indepraktijkisditvoordeeindgebruikermoeilijkerdanhetophet eerstegezichtlijkt,zogeeftronaldklip,dienaastderijksmuseumtijdlijnookdeapplicatie RijksBQuizmaakte,aan: Het$is$een$pittige$quiz$geworden.$Zelf$heb$ik$nog$niet$meer$dan$13$ punten$gehaald,$van$de$20$die$maximaal$te$behalen$zijn.$het$helpt$wel$als$je$aan$het$ schilderij$kunt$zien$of$de$maker$een$italiaan$of$een$nederlander$is.$of$dat$het$werk$niet$ Open data: delen, verbinden en verrijken 7 van 18
9 Middeleeuws$is:$dan$kun$je$namen$als$ Dirck $of$ Meester$van$ $wegstrepen.$jezouje natuurlijkkunnenvoorstellendatdoormeer(meta)datatoetevoegenaandievanhet Rijksmuseum,jedevragenveelzijdigerzoukunnenmakenwaardoorhetaantrekkelijker wordtomdequiztespelen.doorbijvoorbeeldinformatietoetevoegenoverdenationale identiteitvandemaker,welkeanderewerkenerindietijdgemaaktwerden,gerelateerde kunstenaarsofanderemetadatawaarhetrijksmuseumzelfmisschiennietdirectover beschikt,kunnenergerichtevragengesteldwordenenwordtdeeindgebruikergeholpen methetbeantwoordenvandevragen.hieronderdetweegamesdiegemaaktzijnopbasis vanopencultuurdata. Afbeelding)3.)Screenshot)RijksAQuiz)applicatie.) RijksBQuizvanContenteContent:daagtiedereenuitzijnofhaarkennisvande schilderkunsttetesten.developer:ronaldklip,contentecontent.gebruikte dataset:rijksmuseum. RijksmuseumQuiz:quizoverdecollectievanhetRijksmuseum:kiesuit4optiesde juistetitelvaneengegevenafbeelding.developer:nicowitteman.gebruikte dataset:rijksmuseum. Verrijken$met$nieuwe$bronnen$ Anderetoepassingenzijngemaaktdoordeaangebodendatateverrijkenmetnieuwe datasetsofhetbijdragenvandedatasetsaanandereplatformswaaralmeerdatatevinden is,bijvoorbeelddoordeopendatateverrijkenmetwikipediabartikelenofdezeopgoogle Mapsbeschikbaartemaken.JaapBlom,ontwikkelaarbijBeeldenGeluid,verrijkte historischvideomateriaalvanhetopenbeeldenbplatformmetnieuwedatasets,zodathet mogelijkwordtdatalserietsoverdrenthetezienisineenfilmpje,hierbijookeen WikipediaBartikeloverDrenthegetoondwordt.JaapBlomzegthierhetvolgendeover: Aan$ de$basis$van$de$werking$van$de$demo$liggen$de$spraaktranscripten$van$deze$video s,$die$zijn$ geleverd$door$de$spraakherkenningssoftware$van$xemi.$het$idee$voor$de$demonstratie$ligt$in$ het$contextualiseren$van$bekeken$video s$om$de$kijker$zodoende$te$voorzien$van$nuttige,$ Open data: delen, verbinden en verrijken 8 van 18
10 leuke$en$onverwachte$achtergrondinformatie$over$hetgeen$er$gesproken$wordt$in$het$ filmpje.hieronderdetoepassingendiedatahebbenverrijkt. Afbeelding)4.)Screenshot)Open)Beelden)video s)verrijkt)met)open)data.) OpenBeeldenvideo sverrijktmetopendata:dedemolaatzienhoejeeenvideoin eenverrijktecontextkuntafspelendooropendatabronnentekoppelenaantermen dievoorkomenindespraaktranscriptenvandevideo.developer:jaapblom,beeld engeluid,afdelingr&d.gebruiktedatasets:amsterdammuseum,openbeelden (BeeldenGeluid),Rijksmuseum. Rijksmonumenten:websitewaaropde61.000rijksmonumenteninNederlandte doorzoekenzijn,verrijktmetinformatievanwikipediaeneenkoppelingmetgoogle Maps.Developer:TerryvanElk,ElkICTServices.Gebruiktedataset:o.a. Rijksmonumenten. Mobiele$applicatie$en$tablets$ Alsjeaanapplicatiesofappsdenkt,dandenkjeineersteinstantietochwelaan toepassingenvoorjemobieletelefoonofeentablet.ookdezezijngemaaktmetopen cultuurdata.een(mobiele)applicatiewaarbijjeopbasisvanlocatiestukkenuitdecollectie kuntbekijken.bijdeapplicatievistoryiserookdemogelijkheidomnieuwe(user generated)contenttoetevoegen,zodatdedataverderverrijktkanwordendoorde eindgebruiker. Open data: delen, verbinden en verrijken 9 van 18
11 Afbeelding)5.)Screenshot)Vistory)applicatie.) HistorischekaartenopdeiPad:iPadappgemaaktwaarmeejehistorischekaartenuit de16etot19euitdecollectievanhetnationaalarchiefkanbekijken.developers: KarsAlfrinkenChrisEidhof.Gebruiktedataset:NationaalArchief. Rijksmonumenten.info:Mobieleappmetalle61.000rijksmonumentenvan Nederlandmobielbeschikbaar,methierbijookinformatievandeRijksdienstvoor hetcultureelerfgoedenwikipedia,afbeeldingenvanwikimediacommons,rce, Flickrenvanhistorischearchievenenmusea.Developers:HansvandenBergen ArjandenBoer,abBcmedia.Gebruiktedataset:o.a.Rijksmonumenten. Vistory TheInteractiveHistoricalVideoApp:gebruiktgeolocatietechnologieop smartphonesomtebepalenwaarjebentenlaatjeopbasishiervanhistorischefilms ziendieindebuurtzijnopgenomen.developers:jonathancarter,paulmanwaring, JeroenvanderLinde,MartinElshout,DenizTezcan(gezamenlijk:GlimwormIT). Gebruiktedataset:OpenBeelden(BeeldenGeluid). Sociale$mediaplatforms$ Hetkoppelenvanopendataaansocialeplatformsendaareensocialedimensieaangeven (technischgezien)iseenvormvanhergebruikdieweookterugzienindegemaakte applicaties.koppelingenmettwitter,facebookofbijvoorbeeldflickrwordenalgebruiktbij veelcultureleinstellingen,ookiswikipediaalssociaalplatformvolwassengeworden.bijde hierbovengenoemderijksbquizwordtbijvoorbeeldookeenkoppelinggemaaktmettwitter enfacebook,waardoordequizookeensocialedimensiekankrijgen.alsjepuntenbehaald hebtindequiz,kunjedezeprestatiedelenmetjevriendenopfacebookenjevolgersop Twitter,waardoorzijookgeïnteresseerdzoudenkunnenrakenindecollectievanhet Rijksmuseum.HansNouwensontwikkeldeverderdeOpenArchiefTwitterstreams,waarbij gebruikerselkedagéénofmeerderetweetskrijgenwaarinzegeattendeerdwordenopvoor heninteressantcultuuraanbod.hijzegthierhetvolgendeover: Gebruikers$kunnen$zich$ abonneren$op$een$van$de$vele$onderwerpen$die$worden$aangeboden.$de$onderwerpen$ variëren$van$voetbal$tot$historische$penningen$en$trapgevels.$per$onderwerp$worden$per$dag$ een$aantal$tweets$verstuurd. Open data: delen, verbinden en verrijken 10 van 18
12 Afbeelding)6.)Screenshot)OpenArchief)Twitterstreams.) OpenarchiefTwitterstreams:TweetsoverhetNederlandsecultuuraanbod. Developer:HansNouwens.Gebruiktedatasets:o.a.AmsterdamMuseum,Rijks. Kortom,ineenkortetijdzijnmetbeperktemiddelenveelnieuwesoortentoepassingen gemaaktwaarjealscultureleinstellingmisschiennietzosnelaanhadgedacht.hoewelde toepassingennogrelatiefeenvoudiglijken,zijnditeerste(werkende)prototypesbinneneen genrewaarbijnieuwemogelijkhedenindetoekomstnogverderverkendkunnenwordenen bijkunnendragenaanhetfaciliterenvanbredetoegangtotjedataenhetstimulerenvan hergebruikinnieuwecontextenvoornieuwepublieken. Meerwaarde)open)data) Watkunjevervolgensalscultureleinstellingdoenmetdetoepassingendiegemaaktzijn metjouwopendatasets?watkunjeeruithalen?dehierbovengenoemdeargumentendie vaakwordengebruiktomtothetbesluittekomendataopentestellenkomenovereenmet deervaringen:doordecollectiebeschikbaartestellenneemtdetoegangenhethergebruik toeenontstaatergroteresamenwerkingtusseninstellingen.hierdoorwordtdewaardevan jecollectievergroot,hoewelhierbijmetnamemoetwordengedachtaan softbenefits, zoalshogere(online)bezoekersaantallen,contextualiseringvancollectiesenobjectenop externeplatformsalswikipediaenverrijkingvanmetadatadanverhogingvanfinanciële baten.dezeresultatenzullenhieronderwordentoegelicht. Toegang$vergroten$en$verbeteren$ Teneerste,hetzelfpublicerenvanopendatakan,zoalsinbovenstaandevoorbeeldennaar vorenisgekomen,leidentothetverderverrijkenvanjedatasets,waardooruiteindelijkde toegang$vergroot$en$verbeterdkanworden.museaenarchievenzijnallangetijdbezigmet hetverrijkenvanhunmetadatadoordelenvanhuncollectieonlinetepubliceren.het NationaalArchiefpubliceerdebijvoorbeeldeengrotesetfoto sendataopdefotowebsite Flickr:TheCommons 14,waardoorveelextrainformatietoegevoegdkonwordenaanhun collectiedoorcommentaaropfoto stelezenopflickr(usergeneratedcontent).de DeutscheFototheksteldeveelfoto sterbeschikkingaanwikimediacommons,de 14 Open data: delen, verbinden en verrijken 11 van 18
13 beeldbankvanwikipedia 15.Wikimedianengavencommentaaropdeduizendenbestanden, waardoordedeutschefotothekhaarmetadatakonverrijken.verderwerdendefoto sook indewikipediabartikelengebruikt,zoalsgetoondinafbeelding6hieronder. Afbeelding)7.)WikipediaAartikel)met)foto)uit)Fotothek)collectie.) InhetkadervanBeeldenvoordeToekomsthebbenhetNationaalArchiefenhet NederlandsInstituutvoorBeeldenGeluidenkelecrowdsourcingprojectenuitgevoerdom usergeneratedmetadataaanhuncollectietoetevoegen.deaangeleverdecontentvoor dezeprojectenisoverigensnietondereenopenlicentiebeschikbaar.waisda? 16 ishetvideo taggingspelvanbeeldengeluidwaarbijmensenspelenderwijsvideo sbeschrijvenmet trefwoorden.mapit iseenwebsitewaarbijmensengevraagdwordtdeexactelocatie vaneenfotoaantegevenopdekaart.beidezorgenvoorenormeverrijkingvanhet materiaal.doordezemetadatatoevoegingenishetmateriaalsnellertevinden,tegebruiken enincontextteplaatsen ZiehetprojectmethettelevisieprogrammaManBijtHond: Open data: delen, verbinden en verrijken 12 van 18
14 Afbeelding)8.)Screenshot)Mapit1418.nl. Opendatawordtnatuurlijknietalleenhergebruiktdoorparticuliereontwikkelaars. Collectiehoudendeinstellingenkunnenzelfookgebruikmakenvanopendata.Doordatde producentvandedatabekendis,kunnendatasetsalsautoriteitbeschouwdworden.het AmsterdamMuseumenhetRijksmuseumkunnenbijvoorbeeldgebruikmakenvanelkaars datasetsomdatzebeideinformatiehebbenovernederlandsekunstenaarsuitdegouden Eeuw.Doorgebruiktemakenvanelkaarsdatasetswordtdeverzameldeinformatie accurater,betrouwbaarderenwaardevoller.europeana sverzameldedatasetzaleengrote rolspeleninhetverrijkenvanmetadatabijcultureleinstellingen.europeanaheeftvanmeer dan20miljoencultureleobjectenineuropeametadataverzameld.dezedatasetsworden dooreuropeanagecombineerdwaardooreenrijkegemetadateerdevirtuelecollectie ontstaat.cultureleinstellingenkunnenzelfopzoekgaannaarmeerinformatieoverde objectendiezezelfbezitten.degecombineerdemetadatavanmeerdantweeduizend erfgoedinstellingenineuropazijntoegankelijkvoorallepartnersvaneuropeanaenislater ditjaarviaeenapiondercc0beschikbaar. Europeanagaathaardatadaarnaastookaanbiedenalslinkedopendata.Bijlinked(open) datagaathetnietalleenmaaromdevrijetoegangtotdedata(open),maarookomde interoperabiliteittussenmeerderedatasets.linkedopendatamaakthetmogelijkom zoekmachinestemakendieinformatiekunnenvindeninverschillendedatabases,zonder datdaarvoorveelextrahandelingennodigzijn.zozouinformatieovergeportretteerde bekendenederlandersverbondenkunnenwordenmetrijksmonumentenzonderdateen ontwikkelaarhierheelveeltijdinhoefttestoppen.eencultureleinstellingkandaardoor haarcollectiebinformatieintheoriebeperkentothetopenbeschikbaarstellenvande objectenvaneencollectiezelf,overigerelevanteinformatiewordtautomatischgeleverd dooranderedatasets.totophedenisditechternoggeenstandaardpraktijkvoorculturele instellingen.erzijnnamelijknogmaarweinigcultureledatasetsbeschikbaaralslinkedopen data. Verhogen$bereik$ Open data: delen, verbinden en verrijken 13 van 18
15 Eentweedeantwoordopdevraagwatjealscultureleinstellingenkunthalenuitdeopen datadiejezelfpubliceert,isdatjehetbereik$van$je$collectie$significant$kunt$vergroten.uit onderzoekvankennisland 18 blijktdatopencultuurdatainzijn ruwe vormnietdirecteen middelkanzijnomdebezoekersaantallenopjeeigenwebsitetevergroten.hetbezoekaan enbereikvanjecollectieopandereplatformsofwebsitesbuitenjeeigenwebsiteof beeldbankkunjedaarentegenwelnoemenswaardigvergroten.hetnationaalarchiefen SpaarnestadPhotosteldenbijvoorbeeldruim1.000foto sbeschikbaaraanwikimedia Commons 19.Kennislandonderzochtheteffecthiervanopdebezoekersaantallenopde eigenbeeldbank.inmaart2012werdenwikipediabartikelenmetdezefoto sruim keerbekeken.dewikimediabfoto swerdenopbeeldbankvanhetnationaalarchiefen SpaarnestadPhotonietvakerbekekendananderefoto s.deconversievandebezoekers vanwikipedianaardebeeldbankvanhetnationaalarchiefenspaarnestadphotobleven dusuit.ditzoukunnenliggenaanhetfeitdatwanneereenafbeeldingbijeenartikelop Wikipediagepubliceerdwordt,deverwijzingnaardecultureleinstellingendelinknaarhet werknietmeegepubliceerdwordt.deeindgebruikermoetdaardooreenaantalkeer doorklikkenvoordathijbijde bron uitkomt.inhetonderzoekhebbenslechts114 bezoekersdoorgekliktnaardewebsitevanhetnationaalarchiefenspaarnestadphoto.het onderzoekweesverderuitdateenenkelbezoekaandefoto svandebeeldbankgelijkstond aanmaarliefst17.000bezichtigingenvanhetzelfdemateriaalopwikipediabartikelen.een significantevergrotingvanhetbereikvoorhetnationaalarchiefenspaarnestadphoto. Geld$verdienen?$ Veelcultureleinstellingenverkerenindeveronderstellingdatjeookwezenlijke economischebatenkuntgenererenmetalledatadiejeinhuishebt.het massadigitaliseringstrajectbeeldenvoordetoekomstdatin2007starttemethet digitaliserenenbeschikbaarstellenvaneenkerncollectievandenederlandseaudiovisuele geschiedenishadbijaanvangvanhetprojecteenterugverdienverplichting.hetgelddat verdiendzouwordenmethetgedigitaliseerdemateriaalzouweerterugvloeiennaarde overheid.hetprojectheeftinmiddelsnavierjaaruitgewezendathetprojectweldegelijk maatschappelijkewaardecreëert.deelektronischeverspreidingvancontentenmetadata levertechtergeengroteeconomischebatenop.onderzoekvantnoweesuitdaterbijhet beschikbaarstellenvangedigitaliseerdcultureelerfgoedvaakgeenrendabeleonline businessmodellenzijn.ookstaateenverdienmodelvaakdemissievaneenculturele instellingindeweg.deonderzoekersvantnoconcluderenalsvolgt 20 : De$terugverdienverplichting$is$volgens$de$onderzoekers$onrealistisch,$gezien$de$ auteursrechtelijke$obstakels$en$de$huidige$marktontwikkelingen.$met$de$opkomst$ van$platforms$als$youtube$is$de$norm$voor$digitale$audiovisuele$diensten$ gratis.$ Bovendien$valt$de$bereidheid$om$te$betalen$binnen$het$onderwijs$tegen,$mede$omdat$ de$overheid$haar$beleid$inmiddels$heeft$gericht$op$gratis$beschikbaarheid$van$ leermiddelen$die$publiek$zijn$gefinancierd.$ondanks$de$achterblijvende$economische$ 18 Downloadhetonderzoeksrapportviahttp:// vakerbbekekenbinbcontext. 19 Ziehttp://beeldenvoordetoekomst.nl/nl/activiteiten/nationaalBarchiefBjoinsBwikipedia. 20 Downloadhetonderzoeksrapportviahttp://beeldenvoordetoekomst.nl/nl/news/tussentijdseBevaluatieB beeldenbvoorbdebtoekomst. Open data: delen, verbinden en verrijken 14 van 18
Creative(Commons-licenties(en(methoden(voor( het(openstellen(van(culturele(data!
Creative(Commons-licenties(en(methoden(voor( het(openstellen(van(culturele(data Auteurs: MaartenZeinstra NikkiTimmermans Creative Commons Nederland is een samenwerkingsverband tussen Stichting Nederland
Nadere informatieAuteursrecht en Open Data in de Culturele Sector
Auteursrecht en Open Data in de Culturele Sector Auteurs: Maarten Zeinstra Nikki Timmermans Creative Commons Nederland is een samenwerkingsverband tussen Stichting Nederland Kennisland, Waag Society en
Nadere informatieOPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector"
OPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector" Lotte Belice Baltussen, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid @lottebelice Lottebelice Wikimedia Conferentie Nederland Utrecht, 12
Nadere informatieReader Open Cultuur Data Masterclass 2015
Reader Open Cultuur Data Masterclass 2015 Auteurs: Maarten Zeinstra, Lisette Kalshoven, Tom Kunzler Inhoudsopgave- Inleiding...3 Wat+is+Open+data?...4 Opbouw+reader...5 Hoofdstuk+1.+Intellectueel+Eigendom+en+open+licenties...6
Nadere informatieAppendix: Masterclass 2015. Lex Slaghuis en Tom Kunzler
Appendix: Toeristische informatie Masterclass 2015 Auteurs: Lex Slaghuis en Tom Kunzler Inhoudsopgave- HOOFDSTUK)4)(APPENDIX):)TOERISTISCHE)INFORMATIE)...)2) INLEIDING)...)2) 4.1)DE)GESCHIEDENIS)VAN)TOERISTISCHE)INFORMATIE)...)2)
Nadere informatieHandleiding OpenOrg.nl
Handleiding OpenOrg.nl 1. Inleiding OpenOrg.nl is een wiki, een webtoepassing waarmee webdocumenten gezamenlijk kunnen worden bewerkt. Meerdere personen kunnen elkaars documenten en bijdragen aanvullen
Nadere informatieOpen cultuur data in de praktijk Werkbijeenkomst Nederlands-Vlaamse samenwerking bij digitalisering van het cultureel erfgoed
Open cultuur data in de praktijk Werkbijeenkomst Nederlands-Vlaamse samenwerking bij digitalisering van het cultureel erfgoed Johan Oomen @johanoomen Hoofd R&D Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Nadere informatieHandleiding NBB Basketball app
Handleiding NBB Basketball app Versie 1.17 8 februari 2012 Introductie Deze handleiding beschrijft de functionaliteit van de NBB Basketball app voor android telefoons. Deze app is gratis te downloaden
Nadere informatieOpgaven Beeld- en staafdiagram
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marieke Spijkstra 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/68565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieCOCREATIE EEN VERKENNING T.B.V. DE OPENBARE BIBLIOTHEKEN
COCREATIE EEN VERKENNING T.B.V. DE OPENBARE BIBLIOTHEKEN Hendrick Avercamp, Winterlandschap met schaatsers; 1608 Gedownload van de Rijksstudio RIJKSSTUDIO Inhoud: meer dan 200.000 high resolution beelden
Nadere informatieGrafieken aflezen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 25 june 2019 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/57079 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieFTP met Filezilla. Installatie
FTP met Filezilla FTP is de naam van het protocol waarmee bestanden op een webserver kunnen worden gezet. Dit document beschrijft hoe je met Filezilla, het broertje van de Mozilla browser, je eigen webiste
Nadere informatieGEDISTRIBUEERD UITLEVEREN
Intersoftware Lentedans 51 B 2907 AX Capelle a/d Ijssel T 010-750 25 25 F 010-750 25 26 GEDISTRIBUEERD UITLEVEREN Niets uit dit document mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van
Nadere informatieVideohandleiding Wikiwijs
Videohandleiding Wikiwijs Kees Pannekeet In opdracht van Wikiwijs Januari 2012 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Introductie... 2 YouTube... 3 Soorten accounts... 3 Uploadlimiet verhogen... 3 Bestandsindeling...
Nadere informatieTHEMA 1 MENS & AARDE. LES 3 Lekker kwartetten. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook:
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 1 MENS & AARDE LES 3 Lekker kwartetten Deze les gaat over: Het verwerken van de informatie uit les 1 en 2 door een eigen kwartetspel te maken Bij dit thema
Nadere informatieThema 6 Professioneel werken
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Aline de Vries 06 October 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/87211 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieWater en Olie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/41344
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Roubos 07 November 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41344 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDigitaal portfolio Davina Jonker
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Davina Jonker 19 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/86996 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieLezen - Deelonderwerpen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74630
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 augustus 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/74630 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieInleiding. Inleiding. Impactmeting Wikimedia Commons
Inleiding Welkom bij deze korte inventarisatie. Deze wordt georganiseerd door Open Cultuur Data (OCD) en is onderdeel van de impactmeting van Nederlandse open cultuurdata. Het doel is inzicht te krijgen
Nadere informatieSchrijven - Deelonderwerpen vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 30 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74557 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatie13 H11 Logische schakelingen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/46165
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 29 november 2014 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/46165 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieEenheden lengtematen. Miranda de Haan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/77026
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Miranda de Haan 13 mei 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/77026 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieWonen er straks mensen op Mars?
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Ida Schuurman 05 February 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/49143 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieEhbo oefentoets. Angeline Bouman. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Angeline Bouman 03 june 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62103 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieEenheden lengtematen. Miranda de Haan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/77026
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Miranda de Haan 13 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/77026 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieOrganen van het menselijk lichaam
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Nick Hoogeveen 25 mei 2011 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/30863 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatiePresenteren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74547
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 18 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74547 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieArmoede in Nederland hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52445 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieDiscussie: Start de les door de volgende stelling op het bord te schrijven:
Lesbrief 1 Introductie auteursrecht Voorbereiding Doelen: - De leerlingen worden zich bewust van het bestaan en het belang van auteursrecht en leren verschillende begrippen rondom auteursrecht kennen.
Nadere informatieKenmerken ontwikkelingslanden vmbo-b34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 augustus 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/62254 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieLes bij artikel Pro-krant: Meteorieten stenen uit de ruimte
Les bij artikel Pro-krant: Meteorieten stenen uit de ruimte Auteur Linders Laatst gewijzigd Licentie Webadres 30 September 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/43691
Nadere informatieBreuken. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/67789
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Dani Grit 02 november 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67789 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieWebquest Beroepen en Opleidingen
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Charlotte van Crugten 22 november 2011 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/33328 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieVincent van gogh. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 06 december 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/41036 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieWerkwoorden oefenen S13
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Fatima Khamkham 25 mei 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/77755 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieJodendom - B KGT 1 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Jodendom - B KGT 1 2 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 01 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63408 Dit lesmateriaal is gemaakt met
Nadere informatieFAQ 23: isgui instellen. De volledige Teletask installatie bedienen vanop smartphone of tablet.
FAQ 23: isgui instellen Gevraagd : De volledige Teletask installatie bedienen vanop smartphone of tablet. Benodigdheden : isgui licentie (TDS15101) Werkwijze : Eerst en vooral dient de licentie geactiveerd
Nadere informatieProwise Presenter (online digibordsoftware)
Prowise Presenter (online digibordsoftware) Kevin Van Eenoo november 2015 COPYRIGHT Niets uit dit werk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband,
Nadere informatieGa op reis naar Egypte! CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/31550
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Slimme Uilen 17 April 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/31550 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieJodendom vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 05 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/77304 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieOplossing zoeken kwadratisch verband vmbo-kgt34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74207 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieArchieven en fans op Flickr Verslag seminar Nationaal Archief joins Flickr the Commons
Archieven en fans op Flickr Verslag seminar Nationaal Archief joins Flickr the Commons Datum: Auteur: November 2008 Kennisland Colofon In het consortium Beelden voor de Toekomst werken Beeld en Geluid,
Nadere informatieSpreken - Presenteren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74577 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDe brug van Leonardo da Vinci
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Sefanja Brink 06 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/58043 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieThema 8 De volwassene
Auteur Aline de Vries Laatst gewijzigd 30 October 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/68004 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatie2.1c. Pardon, een diner!
Auteur hannie janssen Laatst gewijzigd 23 March 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74126 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieEHBO Oefentoets. Angeline Bouman. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Angeline Bouman 03 June 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62103 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDetermineren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73575 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieVincent van Gogh. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/41036
Auteur DigilessenPO Laatst gewijzigd 06 december 2012 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/41036 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63342
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63342 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatiePILNAR web applicatie. Handleiding
PILNAR web applicatie Handleiding Table of Contents De PILNAR editor...3 Toegang tot de omgeving...3 De PILNAR omgeving...3 Hoofdmenu...4 Navigatie...5 Zoeken...6 Detailoverzichten...6 Collectie... 7 Inzending...
Nadere informatieOlympisch stadion vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 February 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63418 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatiePortfolio Dennis Snoeks. Dennis Snoeks. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Dennis Snoeks Laatst gewijzigd Licentie Webadres 26 January 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/69890 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieLezen - Moeilijke woorden vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74528
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 26 augustus 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/74528 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDrijven of zinken? Miranda Bouma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61359
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Miranda Bouma 24 mei 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61359 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieRebus maken. Marjolijn Feddema. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marjolijn Feddema 02 November 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/67971 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieOlympisch stadion vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63418
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 10 maart 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63418 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieKwadratisch verband vmbo-kgt34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 30 august 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/74225 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieLijn, lijnstuk en punt vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 May 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/57058 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieAugmented Reality in Aurasma
Handleiding Augmented Reality in Aurasma Fontys Educatief Centrum - Beroepsonderwijs & Bedrijfsleven Versie 2.0 Oktober 2015 Colofon Fontys Educatief Centrum Postbus 347, 5600 AH Eindhoven Telefoon 08850
Nadere informatieHet besturingssysteem van de computer
Auteurs Linda le Grand ; Laatst gewijzigd Licentie Webadres 11 January 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/26669 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDe maan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 19 September 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41890 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieHet groente- en fruitvak. Steunpunt Smaaklessen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Steunpunt Smaaklessen Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 December 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41857 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieInteractie en dynamiek. Hoe ondersteunen Groen Kennisnet en het Ontwikkelcentrum programma s en projecten in de groene onderwijskolom?
Interactie en dynamiek Hoe ondersteunen Groen Kennisnet en het Ontwikkelcentrum programma s en projecten in de groene onderwijskolom? Groen Kennisnet/Ontwikkelcentrum September 2012 1 Groene Kennis Coöperatie
Nadere informatieAchtbanen. Anne J de Lange. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Anne J de Lange Laatst gewijzigd 08 March 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/58281 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieJij in de wereld en je portfolio. Roger Hendrickx. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Roger Hendrickx Laatst gewijzigd 19 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/80123 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieMidweek naar een stad
Auteur Marjolein Schuiling Laatst gewijzigd 09 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/72001 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie"De schijf van vijf" kookboek. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/41175
Auteur Laatst gewijzigd 12 december 2012 Licentie Webadres CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/41175 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
Nadere informatieWiki Rekenen DB lj1. Vakken Dienstverlener Breed. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/105442
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Vakken Dienstverlener Breed 20 juli 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/105442 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieICT Vaardigheden. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres 01 September 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/81213 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieHet hart. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/46498
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 03 december 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/46498 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieArm en rijk - kenmerken van ontwikkelingslanden
Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd Licentie Webadres 31 december 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/45121 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieInvulinstructie Eindverantwoordingen IFZ Eindverantwoording IFZ 2015
Invulinstructie Eindverantwoordingen IFZ 2015 Eindverantwoording IFZ 2015 3 mei Inleiding Dit document bevat een invulinstructie van het proces Eindverantwoording IFZ 2015 in ForZa. De Eindverantwoording
Nadere informatieKikkers. Marion Cauvern. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/41308
Auteur Marion Cauvern Laatst gewijzigd 12 september 2013 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/41308 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieOneDrive handleiding
OneDrive handleiding Voorwoord OneDrive for Business is een dienst die Mondia beschikbaar stelt voor medewerkers en leerlingen om bestanden op te slaan op het internet. De dienst wordt aangeboden via het
Nadere informatieErosie en verwering hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52472 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieNormen en waarden vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/77317
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 juni 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/77317 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatie04 h2 verzamelingen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 29 november 2014 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/46170 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieThema: Dieren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74579
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 12 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74579 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVoorrang in het verkeer
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 06 June 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/44811 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie2016 gpm - p06 thema ontwikkelingsstimulering
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Pedagogisch werk Onderwijs assistent 16 july 2018 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/76860 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieOp naar de sterren en daar voorbij
The mind of the universe Op naar de sterren en daar voorbij De toekomst van de aarde, productie van medicijnen en het leven met robots: het is slechts een kleine greep uit de themakalender van The mind
Nadere informatieReis door Europa vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 September 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63401 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieAnne Frank. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/96870
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres N Haveman 16 februari 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/96870 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieWord 2010 Les 1. CSV 21st century skills. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Word 2010 Les 1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres CSV 21st century skills 15 November 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/69688 Dit lesmateriaal
Nadere informatieReclame commercial. Jeltine Wilkens. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/79984
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jeltine Wilkens 01 juli 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/79984 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieRekenen MBO - Techniek
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jesper Raijmakers 25 juni 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/77556 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieKoopovereenkomst vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73703 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieTechnisch nederlands. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres laura haens 10 June 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/60424 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieEen logo voor de OS vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63417 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieMarktvormen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/98743
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 april 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/98743 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieRuimte voor de rivier vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63437
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 oktober 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63437 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieArm en rijk - Kenmerken van ontwikkelingslanden
Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd Licentie Webadres 31 December 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45121 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieOlympische Spelen - Olympische sporter
Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd Licentie Webadres 14 July 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/44990 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieAUTEURSRECHTEN. Regels & Richtlijnen voor docenten September 2016
AUTEURSRECHTEN Regels & Richtlijnen voor docenten September 2016 1 OVERZICHT Wat is auteursrecht? Auteursrecht in het onderwijs: de onderwijsexceptie Korte en lange overnames Overtredingen op DLWO Veelgestelde
Nadere informatieBevruchting bij mensen vmbo-b34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 juli 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73619 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatie«Technische gids» Netwerkinstallatie en Terminal Server/Citrix
14/04/01 B50/v4.00/S/TG003.02 «Technische gids» Netwerkinstallatie en Terminal Server/Citrix System Voor gebruik bij de installatie van Sage BOB 50 School Edition 2014 Oplossing Sage BOB 50 2 Hoewel aan
Nadere informatieGenotmiddelen vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 14 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73600 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieThema Ademhaling vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62402
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62402 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie