VAN EUROPA. Wordt uw stad in 2016 de Europese Groene Hoofdstad? GROENE HOOFDSTAD. Groene steden een leefbare omgeving

Transcriptie

1 GROENE HOOFDSTAD VAN EUROPA Een initiatief van de Europese Commissie Groene steden een leefbare omgeving Wordt uw stad in 2016 de Europese Groene Hoofdstad? Nantes Daniel Buren

2 Voorwoord de titel tot nu toe hebben gewonnen, zijn Stockholm, Hamburg en Vitoria-Gasteiz. Dit jaar is Nantes aan de beurt. Deze steden vormen stuk voor stuk een inspirerend voorbeeld van de manier waarop burgers betrokken kunnen worden bij het stimuleren van veranderingen voor het milieu. Dit jaar richt de Europese Groene Hoofdstad Prijs zich op wonen in de stad en brengt het een ode aan het burgerschap. Steden worden niet gekenschetst door hun straten, parken en gebouwen, maar door hun mensen. Onze steden worden een bruisende plek door de activiteiten, plannen en creativiteit van de mensen die er wonen, werken en op bezoek komen. Burgers kunnen bijdragen aan het verbeteren van onze luchtkwaliteit, het schoonhouden van onze straten en parken, het verminderen van de hoeveelheid afval en het beschermen van onze kostbare watervoorraden. Zonder de steun van de burgers kunnen de groene initiatieven die steden in gang zetten, niet met succes uitgevoerd worden. De burgers zijn de enigen die echt kunnen zorgen voor verandering. Maar het is aan ons, de lokale, nationale en Europese overheden, om de juiste voorwaarden te scheppen om dit mogelijk te maken. De Europese Groene Hoofdstad Prijs biedt steden een podium om goede praktijken, ideeën en activiteiten uit te wisselen. De prijs spoort aan tot duurzame stedelijke ontwikkeling zodat burgers nu en in de toekomst kunnen genieten van een goede levenskwaliteit in een gezonde omgeving. De steden die Een schitterend voorbeeld van burgers die samenwerken voor duurzame stedelijke ontwikkeling is de klimaatworkshop die Nantes organiseerde voor haar burgers. Hierdoor hebben meer dan inwoners geleerd hoe ze hun kennis konden omzetten in reële en haalbare initiatieven. De stad Vitoria-Gasteiz besloot haar burgers te betrekken bij het hele besluitvormingsproces op milieugebied, van de planningsfase tot aan de uitvoering. De steden zullen nog lange tijd de vruchten plukken van hun investering. Ik zou alle steden die in aanmerking komen willen uitnodigen om zich kandidaat te stellen voor de prestigieuze Europese Groene Hoofdstad Prijs 2016 en deze wedstrijd aan te grijpen om een overzicht te geven van hun prestaties op milieugebied en deze aan de wereld te tonen. Alle winnende steden hebben er voordeel uitgehaald. Ze zijn beter zichtbaar geworden voor bedrijven en investeerders en ze hebben hun stad aantrekkelijker kunnen maken voor toeristen, inwoners en mensen die er werken. De rol van steden is uiteindelijk dat ze voor én met hun burgers werken aan een duurzame toekomst. De mogelijkheid om de Europese Groene Hoofdstad 2016 te worden, is waarschijnlijk een van de beste manieren om burgers bewust te maken en te motiveren om mee te helpen aan milieuveranderingen! Janez Potočnik Europees commissaris voor Milieu

3 Maak van uw stad een leefbare omgeving De strijd om de titel van Europese Groene Hoofdstad 2016 is begonnen! Schone lucht, goed afvalbeheer, hoge recyclingpercentages, maatregelen voor het behoud van de natuurlijke watervoorraden, parken, een omgeving zonder verontreiniging, een hoge levenskwaliteit in de stad en duurzame ideeën zijn factoren die van een Europese Groene Hoofdstad een leefbare omgeving maken. Elk jaar benoemt een groep milieudeskundigen en een jury een Europese stad tot Europese Groene Hoofdstad. Bij de eerste editie in 2010 sleepte Stockholm de titel in de wacht. Erre de Hierro De prijs wordt uitgereikt aan een Europese stad die kan aantonen dat zij na jarenlange inspanningen aan strenge milieueisen voldoet en zich blijft inzetten om ambitieuze doelstellingen na te streven met het oog op een beter milieu en duurzame ontwikkeling. De Europese Groene Hoofdstad moet ook een bron van inspiratie zijn voor andere steden en goede praktijken in andere Europese steden onder de aandacht brengen. Strijd om erkenning van geleverde milieu-inspanningen Het idee voor een prijs voor een Europese Groene Hoofdstad werd voor het eerst geopperd tijdens een bijeenkomst in het Estse Tallinn in mei 2006, die werd gehouden op initiatief van de toenmalige burgemeester Jüri Ratas. Inmiddels bereiden steden in heel Europa hun deelname voor aan de wedstrijd, die in 2016 aan zijn zevende editie toe is, teneinde erkenning te krijgen voor hun milieu-inspanningen. Het pneumatische afvalinzamelingssysteem in het oude stadsdeel - Vitoria-Gasteiz Doelstellingen - steden als rolmodel Een groot deel van de huidige milieuproblemen doet zich voor in stedelijke gebieden. Dat hoeft ook niet te verbazen, aangezien drie kwart van de Europeanen in kleinere en grote steden woont. Plaatselijke overheden en autoriteiten kunnen de betrokkenheid en de innovatie leveren die nodig zijn om een aanzienlijk deel van die problemen aan te pakken en op te lossen. Het initiatief heeft dan ook ten doel plaatselijke inspanningen ter verbetering van het milieu, de economie en de levenskwaliteit in steden te belonen en de nodige erkenning te geven. De prijs wordt elk jaar toegekend aan een stad of hoofdstad die een voortrekkersrol vervult op het gebied van milieuvriendelijk stadsleven en bijgevolg model kan staan voor andere steden. Elke stad is verschillend en het delen van concrete voorbeelden van hoe een Europese Groene Hoofdstad er kan uitzien, is essentieel voor verdere vooruitgang.

4 Steden kunnen zich nu kandidaat stellen voor de titel Europese Groene Hoofdstad 2016 Een gezond stedelijk leefmilieu De Europese Groene Hoofdstad Prijs wordt toegekend aan een stad die haar stedelijke leefmilieu in het algemeen heeft verbeterd door concrete activiteiten als: samenwerking en partnerschappen tussen overheden, burgers, bedrijven en andere belanghebbenden, met de bedoeling de leefomstandigheden in de stad te ontwikkelen en verbeteren; gebruik van duurzame mobiliteitsoplossingen; aanleg en uitbreiding van parken en recreatiegebieden; een moderne aanpak van afvalbeheer; innovatieve oplossingen voor lawaaihinder; een geïntegreerd stadsbeheer dat positieve resultaten op lange termijn garandeert. Winnende steden 2010: Stockholm 2011: Hamburg 2012: Vitoria-Gasteiz 2013: Nantes 2014: Kopenhagen Wie kan zich inschrijven? Deelname aan de Europese Groene Hoofdstad Prijs is mogelijk voor de lidstaten van de EU, toetredende landen en kandidaat-lidstaten (Kroatië, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, IJsland, Montenegro, Servië en Turkije) en de landen van de Europese Economische Ruimte. Alle steden uit de voornoemde landen met meer dan inwoners kunnen meedingen naar de titel (in landen zonder steden met meer dan inwoners kan de grootste stad zich kandidaat stellen). In het kader van de prijs betekent de term stad een stedelijk gebied dat een bestuurlijke eenheid vormt die wordt geleid door een gemeenteraad of een ander democratisch verkozen lichaam. Metropoolregio s, grotere stedelijke gebieden en agglomeraties komen niet in aanmerking. Vroegere winnaars mogen pas tien jaar nadat zij tot Europese Groene Hoofdstad zijn verkozen, weer deelnemen. Hoe kunnen steden zich inschrijven? Steden kunnen zich online inschrijven op De algemene voorwaarden zijn te vinden op

5 Groene Hoofdsteden blijven winnen Svartpunkt AB Amerika. De grotere bekendheid van de stad leidde tot 12 % meer toeristen uit het buitenland. Alle burgers raakten doordrongen van trots en het gevoel ergens bij te horen. Hamburg 2011 Fietsers op de Norr Mälarstrand vlak bij het stadhuis in het centrum van Stockholm De titel Europese Groene Hoofdstad brengt veel voordelen met zich mee die nog jaren na het winnen van de prijs te voelen zijn, bijvoorbeeld: meer toerisme; positieve aandacht in de internationale media ter waarde van miljoenen euro s; meer internationale bekendheid en netwerkmogelijkheden en nieuwe bondgenootschappen; nieuwe banen een Groene Hoofdstad is aantrekkelijker voor buitenlandse investeerders; meer nadruk op milieuprojecten door sponsoring en subsidies; trotse burgers; stimulans om de milieuduurzaamheid te blijven verbeteren. Vitoria-Gasteiz 2012 De stad heeft overeenkomsten kunnen sluiten met andere instellingen en krijgt externe financiering. Er zijn tussen nu en 2020 miljoenen euro s beschikbaar uit sponsoring voor nieuwe milieuprojecten zoals extra bomen in de groene gordel en installaties om overstromingen te voorkomen. Internationale bondgenootschappen hebben gezorgd voor nieuwe zakelijke ontwikkelingsmogelijkheden met China, Denemarken, Brazilië, de VS en Latijns- Hamburg werd uitgebreid in de nationale en internationale media besproken, met name vanwege de Ideeëntrein. In zes maanden tijd bereikten 800 mediaberichten meer dan 270 miljoen mensen, waaronder potentiële toeristen en investeerders. De stad heeft internationaal erkenning verworven als groene metropool met innovatieve technologieën die op de lange termijn veel effect zullen hebben. Er is tussen 2008 en 2012 al een toename van 57 % te zien van het aantal banen in de duurzameenergiesector. Hamburg kan nog meer ontwikkelingen op het gebied van milieubescherming realiseren met baanbrekende beleidsbeslissingen op het gebied van energie, klimaatbescherming en transport. Stockholm 2010 Stockholm verwelkomde op haar congres over de Europese Groene Hoofdstad media van over de hele wereld, alsook 120 onderzoeksdelegaties en bijna 360 afgevaardigden. De stad nam deel aan bijna 80 andere internationale evenementen die te maken hadden met de prijs. Ze blijft haar deuren openen voor iedereen die iets wil leren van haar prestaties. Met de prijs verwierf de stad veel erkenning voor haar groene prestaties en Stockholm is nu vastberadener dan ooit om door te blijven gaan met duurzame stedelijke ontwikkeling zodat ze voor altijd een groene hoofdstad kan worden.

6 Nantes Europese Groene Hoofdstad 2013 Een aangename leefomgeving, creatieve mensen en een gedeelde visie Nantes ligt aan de oevers van de Loire, vlak bij de Atlantische kust, en is met ongeveer inwoners in de metropoolregio de op vijf na grootste stad van Frankrijk. Het blauwe en groene landschap is te danken aan de nabijheid van het estuarium. Alle natuur-, landbouw-, wijnbouw- en stedelijke gebieden worden er immers beïnvloed door kleine of grote waterwegen, zoals de Loire. In Nantes is levenskwaliteit een visie die drie dimensies omvat, namelijk leefomgeving, creativiteit en sociale samenhang. In 2013 zal Nantes originele activiteiten en feestelijkheden organiseren om de inwoners van de stad, alsook plaatselijke en Europese partners bij de zorg voor het milieu te betrekken. Les Machines de l île De Grote Olifant Hoogtepunten van het programma in 2013 Het vijfde Wereldforum over de mensenrechten met als thema Duurzame ontwikkeling en Mensenrechten: een gemeenschappelijke strijd? vindt plaats in Nantes van 22 tot 25 mei Het eerste World Green Infrastructure Congress, over groene infrastructuur, wordt in Nantes gehouden, van 9 tot 13 september. Het is bedoeld Christian Konig voor alle Franse en internationale belanghebbenden die betrokken zijn bij de ontwikkeling van groene infrastructuur. De 10 e Ecocity Conference, over milieuvriendelijke steden, wordt, van 25 tot 27 september 2013 voor het eerst in de EU gehouden, in Nantes. Dit belangrijke evenement brengt gemotiveerde, ervaren en efficiënte beleidsmakers van over de hele wereld bij elkaar om te bespreken welke kernactiviteiten steden en burgers kunnen ontwikkelen om de menselijke omgeving te herbouwen in harmonie met de natuurlijke systemen. Nantes is op 28 september 2013 gastheer voor de derde wereldbijeenkomst van steden die de overeenkomst van Mexico in het kader van de beweging Ecocity Builders hebben ondertekend. Als opvallend symbool voor de groene creativiteit van Nantes maakt de plantenexpeditie Aéroflorale II ( expedition végétale van François Delarozière) dit jaar een rondreis langs Europese steden. Groene feiten en cijfers Alle inwoners wonen op hoogstens 300 meter van een groene ruimte in de stad bomen in de stad 15 % van de inwoners reist dagelijks met het openbaar vervoer Een ambitieus klimaatactieplan om de CO 2 -uitstoot per hoofd van de bevolking vóór 2020 met 30 % te verminderen in drie sectoren: huisvesting, transport en de dienstensector (in vergelijking met de uitstoot van 2003) 60 % van het grondgebied is landbouwgebied, natuurgebied of officiële groene zone Vier Natura 2000-gebieden en 33 natuurgebieden van ecologisch belang met belangrijke flora en fauna

7 Selectieprocedure De kandidaat-steden voor de titel Europese Groene Hoofdstad 2016 worden beoordeeld op twaalf gebieden: klimaatverandering: beperking en aanpassing; plaatselijk vervoer; groene stadsgebieden met duurzame ruimtelijke ordening; natuur en biodiversiteit; kwaliteit omgevingslucht; kwaliteit van de akoestische omgeving; afvalproductie en -beheer; waterbeheer; behandeling van afvalwater; milieu-innovatie en duurzame werkgelegenheid; energieprestaties; geïntegreerd milieubeheer. Door de deelnemende steden te verstrekken informatie Op het aanvraagformulier voor de prijs van 2016 dienen voor elk beoordelingsgebied vier onderdelen ingevuld te worden: A. Beschrijf de huidige situatie. B. Beschrijf de maatregelen die de afgelopen vijf tot tien jaar zijn doorgevoerd. C. Beschrijf de korte- en langetermijndoelstellingen voor de toekomst en het plan van aanpak om die doelstellingen te bereiken. Gedetailleerde instructies over de wijze waarop een stad zich kandidaat kan stellen, vindt u op Beoordeling in twee stappen Een groep internationaal erkende deskundigen beoordeelt de informatie van elke stad. Elke inzending wordt kwalitatief beoordeeld en vervolgens aan de inzending van de andere kandidaten getoetst, telkens op basis van de 12 beoordelingsgebieden. Na die beoordelingsronde wordt een aantal finalisten voor de titel van 2016 geselecteerd. De finalisten worden vervolgens uitgenodigd om hun visie en strategieën aan de jury voor te stellen en te verduidelijken hoe ze invulling willen geven aan hun voorbeeldfunctie. Wanneer alle steden aan de beurt zijn geweest, beraadslaagt de jury en wordt de winnaar van de Europese Groene Hoofdstad Prijs voor 2016 bekendgemaakt tijdens een prijsuitreiking in juni Geïnteresseerde steden kunnen zich van 17 juni 2013 tot en met 17 oktober 2013 kandidaat stellen voor de titel Europese Groene Hoofdstad D. Vermeld in een lijst hoe de hierboven genoemde informatie kan worden gestaafd, voeg waar mogelijk links toe.

8 C. Spahrbier Uitzicht op haven van Hamburg en openbaar vervoer Belangrijke data in 2013 en 2014 Maandag 17 juni 2013 Lancering van de oproep tot inschrijving voor de Europese Groene Hoofdstad Prijs 2016 Vrijdag 12 juli 2013 Workshop inschrijving Europese Groene Hoofdstad 2016 in een kantoor van de Europese Commissie in Brussel. Donderdag 17 oktober 2013 Uiterste datum waarop in aanmerking komende steden zich online kunnen inschrijven op GROENE HOOFDSTAD VAN EUROPA Een initiatief van de Europese Commissie November maart 2014 Beoordeling van alle kandidaten door de groep van deskundigen, met een eventueel verzoek om nadere informatie. April 2014 Bekendmaking van de finalisten. Mei 2014 Voorstelling van de finalisten aan de jury. Juni 2014 Bekendmaking van de Europese Groene Hoofdstad 2016 tijdens de prijsuitreiking. Secretariaat van de Europese Groene Hoofdstad Prijs Het secretariaat van de Europese Groene Hoofdstad Prijs ziet toe op het vlotte verloop van de aanmeldingsprocedure en biedt de deskundigengroep en de jury de nodige ondersteuning. De secretariaatsdiensten worden momenteel verleend door RPS Group, een in Ierland gevestigd adviesbureau voor milieuzaken en communicatie. Het secretariaat ondersteunt ook de pr-activiteiten in het kader van de prijs, via de website van de Europese Groene Hoofdstad Prijs, de pagina s op Facebook en Twitter en diverse andere communicatiemiddelen, zoals brochures en persberichten. KH NL-N doi: /10305