"Nieuw verhardingssysteem bergt, infiltreert en zuivert hemelwater.

Transcriptie

1 1 "Nieuw verhardingssysteem bergt, infiltreert en zuivert hemelwater. Auteurs: J.P. Quataert en R. van Kessel, Holcim Betonproducten en Holcim Grondstoffen Bij de (her)inrichting van bedrijfsterreinen, woongebieden en natuurterreinen wordt waterinfiltratie steeds belangrijker. Om wateroverlast te voorkomen, wordt als eis gesteld dat circa 10 % van het verhard oppervlak gecompenseerd wordt voor waterberging. Holcim heeft een compleet verhardingssysteem ontwikkeld dat water bergt, infiltreert en zuivert voordat het op het oppervlaktewater wordt geloosd. Dit Porodur BKK systeem benut het verhardingsoppervlak als bergingscapaciteit. Vooral bij projectontwikkeling is dit interessant, omdat hierdoor meer bouwoppervlak beschikbaar komt en desondanks wateroverlast wordt voorkomen. Verder heeft het systeem een hoge draagkracht en is het onderhoud niet wezenlijk anders dan bij een traditionele verharding. Waterbeheer kan duurzamer Steeds vaker ontstaat er in woonwijken, op bedrijfsterreinen en in tuinbouwgebieden wateroverlast door hevige regenval. Enkele jaren geleden nog liep en nog steeds loopt na hevige regenval een aantal woonwijken en kassen in het westen van ons land onder water en ontstaat er schade aan huizen en gewassen. Inzet van extra pompen en het onder water zetten van enkele polders blijken onvoldoende om de wateroverlast te beperken. Holcim heeft een waterbergend systeem ontwikkeld waarbij het verharde oppervlak als waterberging en zuivering functioneert. In het Porodur BKK systeem zijn verschillende functies gecombineerd tot een zeer aantrekkelijke oplossing, zodat het als normale verharding ingezet kan worden. De Nederlandse overheid heeft ook maatregelen genomen om wateroverlast tegen te gaan. Hiervoor is de zogenaamde Watertoets ontwikkeld. Hiermee controleert men of er bij nieuwe projecten voldoende rekening mee gehouden is om water te bergen en te infiltreren in de ondergrond. Door de Commissie Waterbeheer zijn voor de 21 e eeuw adviezen opgesteld voor het waterbeheer in de toekomst. De belangrijkste punten hiervan zijn: 1. water vasthouden in bovenstroomse gebieden (bossen, landbouwgebieden etc.); 2. water bergen in bassins en bekkens (aanleg van recreatievijvers en plassen); 3. hemelwater niet afvoeren maar infiltreren in de ondergrond (waterpasserende bestrating, bergingscapaciteit voor regenwater etc.). Sleutelbegrippen voor het bouwen in de toekomst zijn: meer ruimte voor water en waterbewust bouwen en inrichten. Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft om de wateroverlast te beperken zogenaamde Afvoer- en Bergings Capaciteit (ABC) gebieden ingericht. Dit vraagt niet alleen een fors ruimtebeslag, maar is ook kostbaar omdat circa 10 % van het verharde oppervlak als waterberging gereserveerd moet worden. Natuurbeschermingsorganisaties pleiten al jaren voor meer infiltratie van schoon hemelwater; hierdoor wordt bodemdaling door verdroging van diepe veenlagen voorkomen. Op diverse plaatsen worden wettlands (drassige gebieden) aangelegd en ontstaat er weer ruimte voor

2 2 vochtminnende flora en fauna. Als regenwater geïnfiltreerd wordt, moet dit voldoende schoon zijn. Uit onderzoek naar de milieukwaliteit van regenwater, dat in het Porodur BKK systeem is opgevangen en is gezuiverd, blijkt, dat er een sterke verbetering van de waterkwaliteit optreedt. Focus Ontwikkeling Porodur BKK infiltratiesysteem Het Porodur BKK systeem bestaat uit een waterpasserende bestrating die op een waterbergend pakket van moränesplit 2/6 mm van 5 cm en een laag Porodur lava 4/32 mm van 30 cm wordt aangebracht. Het waterbergende pakket wordt aan de onder- en zijkant omsloten door een non-woven geotextiel, Typar SF 37, zodat het water in de ondergrond kan infiltreren zonder dat er materiaalverlies ontstaat. Voor de waterpasserende verharding heeft Holcim een speciale waterpasserende betonklinker ontwikkeld met afmetingen 210 x 105 x 80 mm. Aan de randen zijn de klinkers voorzien van nokken, zodat er tussen de klinkers enkele voegen ontstaan van circa 8 mm. De voegen worden opgevuld met moränesplit waardoor het regenwater snel in het onderliggende Porodur lavapakket geborgen wordt. Praktijkervaringen geven aan, dat het systeem dermate overgedimensioneerd is, dat het een veel grotere bergingscapaciteit heeft dan de maatgevende bui van 30 mm vereist. Afhankelijk van de grondwaterstand en het soort ondergrond kan gekozen worden voor verschillende oplossingen. Bij hoge grondwaterstand of een kleiondergrond wordt onderin het Porodur lavapakket een drain aangebracht waarmee overtollig water via een regelput op het oppervlaktewater wordt geloosd. Bij toepassing in zandgrond met een lage grondwaterstand zorgt het systeem voor een gedoseerde infiltratie in de ondergrond. De bestanddelen voor het infiltratiesysteem (betonklinkers, moränesplit en Porodur lava) zijn gecertificeerd volgens het Bouwstoffenbesluit. In principe kan het systeem door elke deskundige aannemer in de GWW-sector aangebracht worden. Als het aanbrengen en verdichten van de Porodur lava met voldoende zorg geschiedt, zal er later geen rijspoorvorming in de verharding ontstaan. Doorsnede infiltratiesysteem:

3 3 80 mm 50 mm Porodur steen Moränesplit 2-6 mm 300 mm Porodur lava 4-32 mm Non-woven vlies Typar SF37 Natuurijke ondergrond IT Riool Ø 200 mm Proefprojecten waterberging en infiltratie Nesselande Aan de oostrand van Rotterdam wordt de Vinex-locatie Nesselande ontwikkeld. Het project is gelegen rond de A20. Het noordelijke deel is bestemd voor woningbouw en op het zuidelijke deel wordt een bedrijvenpark van circa 15 ha. ontwikkeld. Het is geen standaard Vinex-wijk, maar één die zich kenmerkt door vernieuwing in ontwerp en materiaalgebruik. Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam wil het water in deze wijk een centrale rol geven en inspelen op het voorkomen van wateroverlast. Het Ingenieursbureau Gemeentewerken Rotterdam heeft samen met Holcim een oplossing bedacht voor het bergen en infiltreren van hemelwater en in dit systeem is een groot deel van de beschikbare kennis en ervaring op het gebied van waterpasserende elementenverharding, wegbouwkunde, materiaaltechniek en milieukunde samengevoegd. Het systeem heeft de volgende voordelen: Grote bergingscapaciteit door circa 50 % holle ruimtepercentage van de lava; Zuiverende werking op zware metalen, olie en PAK; Grote draagkracht van de lava 4/32 mm bij hoog vochtgehalte.

4 4 Foto: aanleg parkeerplaats Ibizahof, Nesselande Om de werking van het systeem te controleren is begin 2006 een proefproject met een oppervlak van circa 1200 m2 gerealiseerd aan de Ibizahof. De sector Beheer Buitenruimte zal het project monitoren zowel in kwaliteit als kwantiteit. Werkendam-Dussen In de gemeente Werkendam, in de plaats Dussen, is in december 2005 een wegvak van 2300 m² gerealiseerd, waarin ten dele het Porodur BKK systeem is toegepast. In samenwerking met het waterschap Rivierenland zal dit project gemonitord worden Opvallend bij dit project was dat bewoners langs de weg na het aanbrengen van het infiltratiesysteem constateerden, dat het geluid en de trillingen van passerende (vracht)auto s sterk gereduceerd waren. Materiaalkundig is dit te verklaren, omdat geluid opgenomen wordt in de holle ruimte van het systeem en er minder trillingsoverdracht tussen de betonklinkers mogelijk is dan bij traditionele elementenverhardingen. Om dit wetenschappelijk te onderbouwen zullen metingen uitgevoerd worden. Mogelijk is dit nog een extra voordeel van het infiltratiesysteem. In vervolg op deze proef heeft de gemeente Werkendam besloten een tweede werk uit te voeren.

5 5 Toegangsweg gemeente Werkendam gemeente Dussen Beheer en onderhoud steeds belangrijker Beheer en onderhoud van het systeem is zeer belangrijk, zodat de openingen niet verstopt raken. Door middel van het maken van een veegstrook is het systeem goed te beheren. Twee keer per jaar vegen en zuigen moet dan voldoende zijn. Bij calamiteiten zorgt een zoabcleaner dat de verontreiniging weggenomen wordt. Innoveren geeft meerwaarde Met het Porodur BKK systeem is een kosteneffectieve oplossing beschikbaar gekomen voor het bergen, zuiveren en infiltreren van hemelwater. Het bestaande verhardingsoppervlak wordt benut om water te bergen, te infiltreren en vertraagd af te voeren. Bij de ontwikkeling van dit systeem is de kennis en ervaring van opdrachtgevers en opdrachtnemers gebundeld. Dit heeft een prima innovatie opgeleverd die snel en doeltreffend in de praktijk geïmplementeerd kan worden; bovendien levert het systeem een zeer rustig straatbeeld op (er worden immers geen kolken en putten meer toegepast). Dit artikel is gepubliceerd in : Otar, Civiele techniek, Europoortkringen, en de Aanbestedingskrant ***