Regionale aanpak prostitutie en bestrijding misstanden

Transcriptie

1 Regionale aanpak prostitutie en bestrijding misstanden Regionale kadernota prostitutiebeleid December 2013 Regionale projectgroep prostitutie en mensenhandel

2 Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Versie 4 Inhoud Afkortingen 5 1 Inleiding 6 2 Misstanden in de prostitutie Definiëring en categorisering misstanden 9 3 Doelstelling IJsselland Visie: een veilige prostitutiebranche 12 4 Wet regulering prostitutie Doel wet regulering prostitutie Nieuwe instrumenten wet regulering prostitutie Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) 14 5 De verantwoordelijkheid van de exploitant vergroot Verplichtingen exploitant in wet regulering prostitutie IJssellandse invulling van de restruimte Aanpak categorie III: onacceptabele situaties Vervolgtraject aanpassing APV aan wet regulering prostitutie 21 6 Naar een sluitende, integrale aanpak Bestaand bestuurlijk instrumentarium Strafrecht Fiscale Instrumenten 28 7 Zorg: positie versterken van de prostituee Opvang voor slachtoffers mensenhandel Preventieactiviteiten 29

3 7.3 Ketenaanpak misstanden Prostitutie Zorg Uitstapprogramma voor prostituees 30 8 Proces: dynamische aanpak 31 9 Organisatie- en overlegstructuur Inzet, capaciteit en commitment Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Randvoorwaarde: herprioritering of vergroten capaciteit Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Risico s Communicatie Bijlage 1 Lijst misstanden (niet limitatief)

4 Afkortingen AMvB BIBOB BNRM COSM GGD IND KvK OM RIEC WBP WRP Algemene Maatregel van Bestuur Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel Categorale Opvang Slachtoffers Mensenhandel Gemeentelijke Gezondheidsdienst Immigratie- en Naturalisatiedienst Kamer van Koophandel Openbaar Ministerie Regionaal Informatie- en Expertise Centrum Wet Bescherming Persoonsgegevens Wet Regulering Prostitutie 5

5 1 Inleiding De IJssellandse gemeenten hebben samen met lokale en regionale partners, zoals de politie en de belastingsdienst, verschillende maatregelen genomen om misstanden in de prostitutiebranche aan te pakken en tegelijkertijd de positie van de prostituees te versterken. Echter, mensenhandel en andere misstanden komen wel voor in de IJssellandse prostitutiebranche. Mensenhandel is een complex, grotendeels onzichtbaar delict waar moeilijk grip op te krijgen is. Dwang en uitbuiting vinden plaats in de legale vergunde bedrijven, maar ook in de illegale sectoren, zoals bij onvergunde escortbedrijven. Het voortbestaan van de misstanden in de prostitutiesector was voor het kabinet eind 2009 aanleiding het Wetsvoorstel regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche (Wrp) bij de Tweede Kamer in te dienen. Doel van de wet is een strikter en een meer uniform vergunningenbeleid voor wat betreft seksbedrijven. Hierbij is aandacht voor de positie van de prostituee. In de Wrp krijgt de gemeente een duidelijke regierol toebedeeld. Daarnaast biedt de wet de mogelijkheid tot het voeren van een nulbeleid ten aanzien van prostitutiebedrijven, het invoeren van een maximumstelsel en het vaststellen van nadere regels ten aanzien van de vergunningverlening. Vooruitlopend op de nieuwe wetgeving is door de Taskforce Aanpak Mensenhandel een handreiking opgesteld, die onder meer aanknopingspunten biedt voor het maken van afspraken over de taakverdeling tussen gemeenten en politie. De handreiking doet aanbevelingen over de wijze waarop de handhaving en het toezicht in de vergunde sector zou kunnen worden versterkt en is gebaseerd op best practices en het model Ketensamenwerking Mensenhandel. Naar aanleiding van de Korpsmonitor Prostitutie & Mensenhandel en de handreiking van de Taskforce Aanpak Mensenhandel heeft het regionaal college van de regio IJsselland, thans het Districtelijk Veiligheids Overleg (DVO), besloten nadere invulling te willen geven aan de aanbevelingen zoals genoemd in de Handreiking Ketenregie en Bestuurlijk Toezicht, hierbij rekening houdende met de nieuwe prostitutiewetgeving en lokale en regionale toepasbaarheid en wenselijkheid van de aanbevelingen uit de handreiking. In de gemeente Deventer is in 2010 nader onderzoek gedaan naar de vergunde seksbranche. Dit project Focus op prostitutie in Deventer had als doel meer zicht te krijgen in de vergunde prostitutiebranche, onder andere waar het gaat om misstanden. Naar aanleiding van het project zijn aanbevelingen gedaan om de informatiepositie tussen (informatiepositie van / informatie-uitwisseling tussen) partners te versterken en de ketenaanpak te verbeteren. Deze aanbevelingen zijn meegenomen in onderliggende nota. Wet regulering prostitutie Het nieuwe wetsvoorstel regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche (hierna: wet regulering prostitutie) biedt de kans voor een vernieuwde, regionaal afgestemde en verbeterde aanpak. Het doel is een integraal en samenhangende prostitutieaanpak waarbij effectiever en gerichter misstanden in de prostitutiebranche worden tegengegaan, zodat er geen ruimte is voor dwang en uitbuiting in de branche. 6

6 Regionale nota prostitutie: kader geschetst In deze Regionale nota prostitutie, wordt het kader geschetst voor de implementatie van de wet regulering prostitutie en de inpassing hiervan in het huidige (lokale) instrumentarium. Een regionale aanpak is hierbij gewenst, Enerzijds omdat de branche zich niet beperkt tot gemeentegrenzen. Daarnaast zijn partners in de keten vaak regionaal georganiseerd. Door een sluitende regionale aanpak wordt een integrale aanpak bevorderd en verplaatsingseffecten voorkomen. In deze nota wordt een kader geschetst voor een regionale benadering. De volgende stap is dat deze nota wordt uitgewerkt in implementatieplannen per gemeente. Uiteindelijk is iedere gemeente bevoegd en verantwoordelijk om het prostitutiebeleid te verankeren binnen de eigen organisatie. In de regionale aanpak staan de volgende aspecten centraal: verbeterde informatieuitwisseling, samenwerken met partners en snel en daadkrachtig optreden waar dat nodig is. Integrale aanpak: informatie-uitwisseling Voor de verbeterde aanpak staat een goede informatiepositie en uitwisseling voorop, zodat bij signalen van misstanden een gericht interventie kan worden ingezet. In dit kader vervult het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) een belangrijke functie. Binnen het RIEC kunnen de aangesloten partners op basis van het convenant informatie met elkaar delen en de integrale aanpak vormgeven. Het doel hierbij is om gezamenlijk, effectiever en gerichter misstanden in de prostitutiebranche tegen te gaan, zodat er geen ruimte is voor dwang en uitbuiting in de branche. Dit betekent niet dat de gemeente alleen opereert, maar dat er onder regie van de gemeente en hierbij ondersteund door het RIEC samen wordt gewerkt met diverse ketenpartners zoals het Openbaar Ministerie (OM), de politie, de Belastingdienst, de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND), de Kamer van Koophandel (KvK) en verschillende zorgpartners. Vanuit al deze disciplines worden verschillende instrumenten ingezet. Van belang is dat de informatie-uitwisseling en samenwerking tussen de verschillende partners optimaal is, zodat de verschillende instrumenten elkaar versterken en aanvullen. Centraal staat het motto hoe de ene partner de andere het beste kan helpen om zijn/haar taken het beste uit te voeren teneinde de gemeenschappelijke doelstelling te behalen. De nieuwe wet regulering prostitutie streeft naar een landelijke uniforme aanpak, onder andere voor vergunningverlening en zicht op de prostitutiebranche. Het bestuur kan facultatief een nadere invulling (verscherping) geven aan deze wet regulering prostitutie, door nadere regels te stellen aan vergunningen, eisen aan exploitanten, het instellen van een maximumbeleid voor prostitutiebedrijven en het verbeteren van het toezicht. In deze nota worden de facultatieve elementen als ambities benoemd, welke in een verdere implementatie regionaal- of lokaal kunnen worden ingevuld. Leeswijzer In deze nota wordt het kader geschetst voor de vernieuwde aanpak. In de eerste hoofdstukken wordt beschreven wat de aanpak behelst: Hoofdstuk 2: definiëring en categorisering van misstanden in de prostitutie Hoofdstuk 3: de doelstelling IJsselland Hoofdstuk 4: Wet regulering prostitutie en enkele nieuwe instrumenten die de wet biedt Hoofdstuk 5: verplichtingen die aan exploitanten van prostitutiebedrijven worden opgelegd, en de voorstellen voor de invulling van de lokale beleidsvrijheid die IJsselland hierbij heeft. 7

7 Hoofdstuk 6: de inpassing van de nieuwe regelgeving en instrumenten in het huidige instrumentarium om zorg te dragen voor een sluitende aanpak Hoofdstuk 7: het zorgaanbod Nadat beschreven is wat we gaan doen wordt in de daarop volgende hoofdstukken beschreven hoe we het gaan doen en de bijbehorende randvoorwaarden van de aanpak: Hoofdstuk 8:. het dynamische proces Hoofdstuk 9: organisatiestructuur Dekking: gehele prostitutiebranche De in deze nota beschreven aanpak is van toepassing op de gehele prostitutiebranche. De genoemde maatregelen gelden voor alle vergunde vormen zoals in de besloten clubs en vergunde escortbedrijven. Maar ook op de legale maar onvergunde vormen van prostitutie zoals thuiswerkers die niet bedrijfsmatig opereren. Tenslotte dekt de nota ook de illegale, onvergunde vormen van prostitutie. De term prostituee refereert in deze notitie zowel aan mannelijke als vrouwelijke sekswerkers. Wanneer over de exploitant wordt gesproken worden hiermee zowel mannelijke als vrouwelijke exploitanten bedoeld. 8

8 2 Misstanden in de prostitutie Verschillende (strafrechtelijke) onderzoeken hebben aangetoond dat misstanden voorkomen in de prostitutiebranche. In dit hoofdstuk wordt een aanzet gedaan voor het nader definiëren en categoriseren van verschillende soorten en gradaties van misstanden in de prostitutiebranche. 2.1 Definiëring en categorisering misstanden De Van Dale definieert een misstand als gebrek en geeft als synoniem wantoestand aan. Duidelijk is dat een misstand een ongewenste situatie behelst die afwijkt van de normale situatie of wat als acceptabel geacht mag worden. Dit betreft een verscheidenheid aan situaties met verschillende gradaties, van de ernstige (strafrechtelijke) delicten van het inzetten van minderjarige prostituees en mensenhandel tot het niet voldoen aan hygiënerichtlijnen of het niet op orde hebben van de bedrijfsadministratie. In onderstaande figuur wordt een categorisering weergegeven; in bijlage 1 is een (niet limitatieve) lijst van voorkomende misstanden te vinden Categorie I: Gedwongen en minderjarige prostitutie De meest ernstige misstand in de prostitutiebranche betreft het delict mensenhandel. Mensenhandel is een ernstige schending van de mensenrechten. Mensenhandel wordt strafbaar gesteld in artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht (zie bijlage 1). Het klassieke voorbeeld is het (ver)kopen of misleiden van mensen die vervolgens gedwongen worden bepaalde diensten, waaronder bijvoorbeeld prostitutie, te verlenen. Maar mensenhandel is meer dan dat. Er kan ook sprake zijn van mensenhandel als een persoon er bewust voor kiest om in de prostitutie te gaan werken, maar hier in een uitbuitingssituatie terecht komt. 9

9 De kern van het delict mensenhandel is dat er sprake is van (het oogmerk tot) uitbuiting. Het is in Nederland verboden om iemand (in de prostitutie maar ook in overige sectoren) uit te buiten of het oogmerk daartoe te hebben Enerzijds stelt het artikel personen strafbaar die gedragingen verrichten om slachtoffers in de prostitutie te brengen of te houden. Anderzijds zijn die personen strafbaar die profijt trekken uit mensenhandel. In dit laatste geval gaat het bijvoorbeeld om faciliteerders als huisjesmelkers, exploitanten, pandeigenaren en taxichauffeurs. Het is van de situatie afhankelijk of er sprake is van uitbuiting. Uit jurisprudentie blijkt dat van een uitbuitingssituatie kan worden gesproken wanneer betrokkene in een situatie verkeert die niet gelijk is aan de omstandigheid waarin een mondige prostituee in Nederland pleegt te verkeren. Bij het brengen of helpen van minderjarigen in de prostitutie is er altijd sprake van mensenhandel, omdat het voor minderjarigen verboden is om in de prostitutie te werken Het bestrijden van uitbuiting en dwang in de prostitutiebranche is afhankelijk van het herkennen, oppikken en stapelen van signalen. Mensenhandel is een complex, grotendeels onzichtbaar delict waar moeilijk grip op te krijgen is. Zowel dader (mensenhandelaar) als slachtoffer (prostituee) hebben er immers baat bij om hun praktijken verborgen te houden. Prostituees zijn niet snel geneigd aangifte te doen, een verklaring af te leggen of trekken deze juist weer in. Buitenlandse prostituees worden soms onder valse voorwendselen naar Nederland gehaald en hier in de prostitutie gedwongen. Een deel van de hier werkzame prostituees weet echter vaak van te voren dat zij in Nederland in de prostitutie gaan werken, maar komt vervolgens in een uitbuitingssituatie terecht. Zij moeten bijvoorbeeld exorbitant hoge kosten (terug)betalen voor de reis/huisvesting in Nederland of moeten geld afstaan aan een derde. Wat zij uiteindelijk overhouden is vaak een hoger bedrag dan wat zij in het land van herkomst kunnen verdienen. Hierdoor zijn ze niet snel geneigd aangifte te doen dan wel uit de prostitutie te stappen, ondanks dat zij in een uitbuitingssituatie verkeren. Ook wordt er vaak geen aangifte gedaan omdat er sprake is van een afhankelijkheidsrelatie met de uitbuiter. Omvang mensenhandel in de vorm van gedwongen prostitutie Dat mensenhandel in IJsselland voorkomt, daaraan bestaat geen twijfel, maar een precieze schatting van de omvang van mensenhandel in IJsselland is moeilijk te geven. Uit diverse onderzoeken komen verschillende schattingen naar voren. Hoeveel het voorkomt is niet exact te zeggen, dat het voorkomt staat echter vast. Uit de korpsmonitor prostitutie en mensenhandel blijkt dat in en in signalen mensenhandel zijn geregistreerd. In 2011 is in 13 gevallen en in 2012 in 9 gevallen (strafrechtelijk) onderzoek ingesteld naar seksuele uitbuiting. Daarnaast is in 2011 in zes en in 2012 in drie gevallen onderzoek ingesteld naar overige uitbuiting. Kwetsbare groepen in verband met mensenhandel zijn: Oost-Europese vrouwen, jonge Nederlandse vrouwen (zijn vaak onder de 20) en Aziatische vrouwen. Ook Afrikaanse vrouwen, voornamelijk uit Nigeria, vormen een risicogroep. De Nederlandse vrouwen hebben vaak een problematische achtergrond. Over de groep Chinese vrouwen is in dit verband het minste bekend. Waarschijnlijk verlenen een aantal Chinese vrouwen in massagesalons ook seksuele diensten. Of hierbij sprake is van gedwongen prostitutie is niet duidelijk. Naast het dwingen tot prostitutie kan het ook het geval zijn dat er gedwongen wordt tot het aanbieden van onveilige seks of het verrichten van ongewenste seksuele dienstverlening of het niet kunnen weigeren van klanten. Ook het moeten verrichten van seksuele diensten met exploitanten dan wel leidinggevenden voor behoud van een werkplek valt onder deze categorie. 10

10 2.1.2 Categorie II: overtredingen van de vergunningsvoorschriften Een tweede categorie zijn de misstanden die het overtreden van de vergunningsvoorschriften betreffen. Ook mensenhandel en/of minderjarigheid zijn een overtreding van de vergunningsvoorschriften. Deze categorie overlapt dus deels met de hierboven genoemde categorie. Maar er zijn verschillende gradaties in de overtredingen van de vergunningsvoorschriften. Hier wordt met name gedoeld op administratieve overtredingen. Deze kunnen bestaan uit het uitoefenen van onvoldoende toezicht door de exploitant, een bedrijfsadministratie die niet op orde is, dat er geen sprake is van rechtstreekse verhuur, dat het bedrijfsplan niet voldoende waarborgen biedt of dat er niet voldaan wordt aan hygiënerichtlijnen Categorie III: Overige onacceptabele situaties (arbeidsomstandigheden prostituees) Naast categorie I en II zijn er misstanden in de branche die situaties betreffen die als onacceptabel zijn gekwalificeerd. De meeste van deze onacceptabele situaties bevinden zich in het domein van de arbeidsomstandigheden en hangen samen met de veelal zwakke (arbeids)rechtspositie van prostituees. Het is niet per definitie zo dat categorie III minder ernstig is dan categorie II, dit is per overtreding en situatie verschillend Heterogene, dynamische branche De prostitutiebranche is een veelzijdige en complexe branche. Er zijn verschillende sectoren van prostitutie, zoals de raambordelen, besloten clubs, escort en thuiswerkers. Traditionele locatiegebonden vergunde vormen van prostitutie krijgen in toenemende mate concurrentie van (onvergunde) prostitutie die wordt aangeboden via het internet. Dit vergt een andere inzet van de menskracht en tevens een andere expertise. De branche is divers. Prostituees verschillen in achtergrond, herkomst en in drijfveren om in de prostitutie te werken. Niet alle prostituees zijn slachtoffer van mensenhandel. Er zijn ook prostituees die de bewuste keuze hebben gemaakt dit werk te doen. Het is van belang in het beleid deze heterogeniteit binnen de doelgroep voor ogen te houden. Daarom is het van belang dat naast de aanpak van misstanden en de aanpak van de onvergunde branche de weerbaarheid en rechtspositie van alle prostituees versterkt wordt. De verscheidenheid aan prostituees en een branche die aan verandering onderhevig is vereist een dynamische, flexibele en zoveel mogelijk persoonsgerichte aanpak 11

11 3 Doelstelling IJsselland De nieuwe wet biedt kansen om in te zetten op een verbeterde, integrale aanpak waaraan alle ketenpartners hun bijdrage leveren om de misstanden in de branche te bestrijden. Het doel is te komen tot een aanpak waarbij er gezamenlijk, effectiever en gerichter misstanden in de prostitutiebranche worden tegengegaan, zodat er geen ruimte is voor dwang en uitbuiting in de branche. 3.1 Visie: een veilige prostitutiebranche Het is de ambitie van gemeenten in de regio IJsselland om meer zicht te krijgen op de branche onder andere door de informatie-uitwisseling te verbeteren.. Door middel van meer zicht op de branche kan de aanpak vervolgens worden afgestemd zodat er ook meer grip komt op de branche. Het uiteindelijke doel hiervan is het aantal misstanden en dan vooral de dwang en uitbuiting in de branche te verminderen, zodat er sprake is van een veilige prostitutiebranche. Er staan drie doelstellingen centraal in de aanpak: 1. Aanpak misstanden in de vergunde branche 2. Aanpak onvergunde branche 3. Versterken positie prostituee Het is van belang om te prioriteren, mede ten behoeve van de sturing en het afleggen van verantwoording. Door een gemeente kan gestuurd worden, bijvoorbeeld op de volgende mogelijke indicatoren die gebruikt kunnen worden als sturingsinformatie: Het aantal signalen van misstanden die naar voren komen vanuit de verschillende samenwerkingspartners. Het aantal meldingen, intakes en aangiften van mensenhandel in IJsselland Het aantal controles op prostitutiebedrijven en de uitkomst daarvan (wel/niet vergunningovertreding) alsmede de handhaving (wel/niet bestuurlijke maatregel) Het aantal onderzoeken uitgevoerd door politie/openbaar Ministerie en de uitkomst daarvan 12

12 4 Wet regulering prostitutie De komst van de wet regulering prostitutie is het ijkpunt om te komen tot een verbeterde integrale aanpak van de misstanden in de prostitutie. De wet regulering prostitutie is in lijn met de regelgeving (onder andere de vergunningplicht) die nu al van toepassing is in een groot aantal gemeenten in IJsselland. De wet voegt hier wel belangrijke aanscherpingen aan toe. De wet regulering prostitutie ligt momenteel voor aan de Eerste Kamer waar in mei 2011 een eerste bespreking heeft plaatsgevonden. Op 29 november 2011 heeft de Kamer aanvullende schriftelijke vragen gesteld na ontvangst van de Memorie van Antwoord van de Minister. Het wachten is nu op de nadere Memorie van Antwoord van de Minister van Veiligheid en Justitie. De Eerste Kamer heeft de wet op 30 oktober 2012 aangehouden. Op 28 mei 2013 is de behandeling voor een tweede keer geschorst. Op 9 juli 2013 heeft de eerste kamer de motie Strik aangenomen. De minister streeft naar inwerkingtreding van de wet per 1 juli De implementatie van de wet regulering prostitutie wordt gefaciliteerd door het Rijk. Er is voorzien in een gefaseerde inwerkingtreding. 4.1 Doel wet regulering prostitutie De wet regulering prostitutie beoogt: 1. meer uniformiteit in regelgeving ten aanzien van prostitutie en seksbedrijven 2. het tegengaan van misstanden door verkrijgen van meer zicht op de branche en het vergemakkelijken van toezicht en handhaving. De wet regulering prostitutie beoogt regulering van alle vormen van prostitutie. Voor alle vormen van bedrijfsmatige prostitutie komt een landelijke vergunningsplicht. Deze landelijke vergunningplicht voorkomt waterbedeffecten, zoals nu zichtbaar is bij escortbedrijven die uitwijken naar regiogemeenten die (nog) geen vergunningplicht hanteren. 4.2 Nieuwe instrumenten wet regulering prostitutie De wet regulering prostitutie biedt een aantal nieuwe instrumenten om de misstanden in de prostitutiebranche beter aan te pakken. Zo voorziet het in een landelijke vergunningplicht waarmee tevens de verantwoordelijkheid van de exploitant van een prostitutiebedrijf vergroot wordt (zie hoofdstuk 5). Andere speerpunten uit de wet worden hieronder kort uiteengezet: Leeftijdsverhoging De minimumleeftijd om te mogen werken als prostituee wordt verhoogd van 18 naar 21 jaar. De toezichthouders controleren hier op door middel van identiteitscontroles Landelijk register vergunningen In dit nieuw op te zetten landelijk register worden geweigerde, geschorste en ingetrokken vergunningen voor prostitutiebedrijven en escortbedrijven opgenomen. Burgemeesters die een aanvraag voor een vergunning hebben gekregen of een vergunning hebben verleend, krijgen toegang tot het register. Naast de vergunningverlener krijgen de toezichthouders 13

13 en het Bureau Bibob toegang tot het register. Hiermee kan de aanvraag van een exploitant die in de ene gemeente is geweigerd dan wel ingetrokken, ook in een andere gemeente tot een weigering leiden Aanpak pandeigenaren In de wet regulering prostitutie is voorzien in een wijziging van artikel 14 van de Woningwet. Deze wijziging maakt het de gemeente mogelijk om in te grijpen in het eigendomsrecht van de eigenaar van een prostitutiepand waar misstanden plaatsvinden. De gemeente kan een pandeigenaar verplichten het gebouw in gebruik te geven aan bijvoorbeeld een woningbouwcorporatie. Deze nieuwe bevoegdheid zal indien hiertoe aanleiding is als één van de instrumenten in de integrale aanpak worden ingezet, in overleg met betrokken partners. 4.3 Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) De wet regulering prostitutie wordt nog nader uitgewerkt in een AMvB. Hierin komen de volgende punten aan de orde: aanvullende eisen aan de exploitant en/of beheerder Ook volgt een het landelijke register voor vergunningen de inhoud van het voor prostitutiebedrijven verplicht gestelde bedrijfsplan De AMvB wordt naar verwachting pas na goedkeuring van de wet door de Eerste Kamer ter consultatie voorgelegd. 14

14 5 De verantwoordelijkheid van de exploitant vergroot Exploitanten van prostitutiebedrijven hebben de verantwoordelijkheid om misstanden in de branche en bovenal in hun eigen bedrijf tegen te gaan. Op dit moment geldt voor alle prostitutiebedrijven in IJsselland, waaronder niet alleen de raambordelen, maar ook de besloten clubs en de escortbureaus met IJsselland als vestigingsplaats, een vergunningplicht op grond van de APV. Door middel van de vergunning en de daaraan verbonden voorschriften worden aan exploitanten verplichtingen opgelegd, waar zij bij het uitoefenen van hun prostitutiebedrijf aan dienen te voldoen. De wet regulering prostitutie voorziet in een landelijke vergunningplicht voor seksbedrijven en in een uitbreiding van de daaraan verbonden verplichtingen opgelegd aan exploitanten van prostitutiebedrijven. Deze aanvullende regels dragen bij aan het vergroten van de verantwoordelijkheid van exploitanten om dwang en uitbuiting in hun bedrijf tegen te gaan. Deze aanscherpingen houden o.a. het volgende in: het indienen en naleven van een bedrijfsplan voor alle prostitutiebedrijven; het bijhouden van een actuele bedrijfsadministratie; de aanwezigheidsplicht van een beheerder tijdens de openingsuren van het bedrijf; het voldoen aan hygiënerichtlijnen. Door de komst van de wet regulering prostitutie dient de APV te worden aangepast. Dit is nodig omdat de grondslag voor vergunningverlening uit de wet regulering prostitutie zal voortvloeien waardoor een groot deel van de regels uit de huidige APV s straks komen te vervallen. Daarnaast behoudt de gemeente (beperkt) ruimte om aanvullende regels op te nemen in de APV. 5.1 Verplichtingen exploitant in wet regulering prostitutie Vergunningplicht Op grond van de wet regulering prostitutie geldt een landelijke vergunningplicht voor alle seksbedrijven, dat wil zeggen voor wat betreft prostitutie dat deze geldt voor raamprostitutiebedrijven, besloten prostitutiebedrijven en escortbedrijven. Een dergelijke vergunningplicht is reeds van kracht in IJsselland. Aan de vergunning worden voorschriften verbonden die verband houden met (o.a.) de bescherming van de prostituee. De landelijke vergunningplicht zal gelden voor bedrijven waar bedrijfsmatig gelegenheid wordt gegeven tot prostitutie of waar bemiddeling hiertoe plaatsvindt (escort). Dit betekent dat thuiswerkende prostituees niet-vergunningplichtig zijn zolang zij niet ingeschreven staan bij de KvK. Een gemeente heeft volgens de wet regulering prostitutie mogelijkheid om voor deze groep nadere regels te stellen bij verordening Naleving bedrijfsplan De wet schrijft voor dat ieder prostitutiebedrijf over een bedrijfsplan dient te beschikken. Het bedrijfsplan dient bij de aanvraag voor de vergunning te worden overgelegd. In het bedrijfsplan moet de exploitant beschrijven welke maatregelen hij of zij neemt op het gebied van hygiëne, de bescherming van klanten en de bescherming van de gezondheid, de veiligheid en het zelfbeschikkingsrecht van de werkzame prostituees, ter bescherming van de gezondheid van klanten en ter voorkoming van strafbare feiten. 15

15 5.1.3 Overige verplichtingen voor de exploitant Aanwezigheidsplicht Voorts volgt uit de wet dat de exploitant of een beheerder aanwezig moet zijn in het prostitutiebedrijf (aanwezigheidsplicht). Indien een exploitant of beheerder niet aanwezig blijkt te zijn bij een controle wordt de vergunning ingetrokken. Ook in IJsselland is het verplicht om als exploitant aanwezig te zijn. Bijhouden van actuele bedrijfsadministratie De exploitant wordt wettelijk verplicht een actuele bedrijfsadministratie bij te houden en deze te kunnen tonen aan daartoe aangewezen toezichthouders. Hygiëne Exploitanten van prostitutiebedrijven worden wettelijk verplicht te voldoen aan (landelijke) hygiënerichtlijnen. De GGD is de aangewezen partij om hierop te controleren Weigeringsgronden In de wet regulering prostitutie worden redenen opgesomd om een vergunningaanvraag te weigeren. Zo moet een vergunning geweigerd worden indien: de exploitant onherroepelijk veroordeeld is wegens een gewelds-, of zedendelict of wegens mensenhandel of in enig ander opzicht van slecht levensgedrag is; indien aannemelijk is dat de exploitant de aan de vergunning verbonden voorschriften niet na zal leven; er aanwijzingen zijn dat in het bedrijf prostituees werkzaam zijn die slachtoffer kunnen zijn van mensenhandel Intrekkingsgronden In de wet staan ook gronden die kunnen of moeten leiden tot het intrekken van een verleende vergunning. Zo moet de vergunning bijvoorbeeld worden ingetrokken indien: het geopend blijven van het bedrijf gevaar oplevert voor de openbare orde; er aanwijzingen zijn dat in het bedrijf prostituees werkzaam zullen zijn die minderjarig zijn of slachtoffer zijn van mensenhandel; de bedrijfsadministratie niet op orde is; de exploitant niet voldoet aan de aanwezigheidsplicht. De vergunning kan worden ingetrokken indien (o.a): de vergunningvoorschriften niet worden nageleefd; er in strijd wordt gehandeld met de maatregelen uit het bedrijfsplan 16

16 5.2 IJssellandse invulling van de restruimte In de vorige paragraaf is uiteengezet welke wettelijke verplichtingen opgelegd zullen worden aan exploitanten. In deze paragraaf komen de mogelijke aanvullende maatregelen van IJsselland aan de orde. De wet regulering prostitutie biedt namelijk op een aantal onderdelen ruimte voor gemeenten om aanvullende regels op te stellen. Deze regels kunnen volgens de wet betrekking hebben op: nadere regels voor het bedrijfsplan aanvullende regels bij de aanvraag van een vergunning intrekkings- en weigeringsgronden voor de vergunning instellen van een maximumbeleid nadere eisen aan prostituees aanvullende regels voor het uitoefenen van een seksbedrijf Deze lokale bevoegdheden geven extra juridische instrumenten om misstanden in de branche tegen te gaan en de verantwoordelijkheid van de exploitant om misstanden te voorkomen te vergroten. Hieronder staat uitgewerkt hoe de lokale restruimte kan worden ingevuld, waarna in de laatste paragraaf uiteen wordt gezet op welke wijze de APV wijziging tot stand zal komen Bedrijfsplan De gemeente heeft de ruimte om in de APV nadere regels op te nemen ten aanzien van de inhoud van het bedrijfsplan. Nadere regels over de in het bedrijfsplan te noemen maatregelen worden nog uitgewerkt in de eerder genoemde AMvB. Met de hieronder voorgestelde nadere regels wordt gespecificeerd welke onderdelen in ieder geval volgens IJsselland in het bedrijfsplan uitgewerkt moeten worden door exploitanten van prostitutiebedrijven. Maatregelen met betrekking tot de veiligheid van de prostitutie, zoals bijvoorbeeld het installeren van een intern alarmsysteem Maatregelen die voorzien in huisregels zoals, tot prostitutie zonder condoom of tot het gebruik van drugs of alcoholhoudende drank; Maatregelen die garanderen dat prostituees klanten of ongewenste seksuele handelingen kunnen weigeren; Maatregelen ten aanzien van de wijze waarop vorm wordt gegeven aan de aanwezigheidsplicht en het houden van voldoende toezicht op het bedrijf; Maatregelen die ervoor zorgen dat er sprake is van rechtstreekse verhuur, zonder aanwezigheid van derden, aan de prostituee; Maatregelen die voorkomen dat in het bedrijf prostituees werkzaam zijn die slachtoffer zijn van mensenhandel, zoals het voeren van een intakegesprek en het uitvoeren van een taaltoets; Maatregelen die een goede hygiëne in het bedrijf garanderen; Maatregelen die garanderen dat prostituees vrij worden gelaten in hun keuze van een medisch begeleider; Maatregelen die garanderen dat de veiligheid en gezondheid van klanten gewaarborgd is; Maatregelen die garanderen dat prostituees vrij worden gelaten in hun contact met organisaties die van belang zijn voor hun lichamelijke of geestelijke gezondheid; Maatregelen die overlast naar de omgeving beperken. 17

17 5.2.2 Onderdelen uit het bedrijfsplan nader belicht Toezicht, eisen aan beheerders en signalen mensenhandel In het bedrijfsplan dient de exploitant de maatregelen te omschrijven die hij neemt om te voorkomen dat ten aanzien van de in zijn bedrijf werkzame prostituees sprake is van dwang in wat voor vorm dan ook. In dat verband is van belang dat de exploitant aangeeft op welke wijze hij toezicht houdt op zijn bedrijf en welke eisen hij stelt aan zijn beheerders. De exploitant dient in het bedrijfsplan ook aan te geven op welke wijze hij omgaat met signalen van dwang of uitbuiting. Daarnaast moet de exploitant omschrijven hoe hij er voor zorgt dat prostituees die bij hem werken of een raam huren, dit niet onder dwang doen. Intakegesprek en taaltoets Het feit dat een prostituee geen Westerse taal spreekt, zoals bijvoorbeeld Nederlands of Engels, kan een aanwijzing zijn dat zij het werk niet uit vrije wil doet. Het voeren van een intakegesprek vormt daarom bij uitstek het meest voor de hand liggende instrument om dit vast te stellen. Door het voeren van zo n intakegesprek wordt bewerkstelligd dat exploitanten daadwerkelijk contact hebben met de prostituees die in hun bedrijf werken. Het is echter ook denkbaar dat de exploitant andere maatregelen voorstelt die hetzelfde effect sorteren. Voorstel is dat de exploitant verplicht een intakegesprek uitvoert. Onderdeel van deze intake is dat de exploitant een taaltoets uitvoert. De exploitant is er namelijk voor verantwoordelijk dat hij/zij goed kan communiceren met diegene die een raam huurt dan wel voor hem/haar werkzaam is (zorgplicht exploitant). Een taaltoets kan voorkomen dat extra kwetsbare vrouwen uit landen als Hongarije, Bulgarije of Roemenië, of die analfabeet zijn of licht verstandelijk beperkt in de prostitutie werken. De taaltoets houdt in dat vrouwen zich in een gangbare westerse taal verstaanbaar kunnen maken en deze begrijpen (Nederlands of Engels). Dit is ook belangrijk voor de weerbaarheid, aangezien zij dan in staat zijn met klanten en anderen te communiceren en op de hoogte zijn van hun rechten en plichten. Indien een prostituee zich niet in een Westerse taal verstaanbaar kan maken, rust op de exploitant een extra vergewisplicht om vast te stellen of er mogelijk sprake is van dwang of uitbuiting. De uitkomsten van de taaltoets en de aanvullende vergewisplicht dient vastgelegd te worden in het intakegesprek. In het intakegesprek dient de exploitant tevens in te gaan op de rechten van de prostituee. Door IJsselland zal in overleg met de partners- een intakeformulier worden ontwikkeld welke exploitanten bij het intakegesprek dienen te hanteren. Dit formulier dient onderdeel uit te maken van de bedrijfsadministratie en op verzoek worden getoond aan de toezichthouders Het bedrijfsplan als handhavingsinstrument Zoals hiervoor uiteen is gezet moet elk prostitutiebedrijf over een bedrijfsplan beschikken en moet dit bedrijfsplan worden overgelegd bij de aanvraag voor een vergunning. De gemeente toetst bij de beoordeling van de aanvraag of het bedrijfsplan voldoet aan de eisen en of dit bedrijfsplan voldoende waarborgen bevat ter bescherming van de prostituees en ter voorkoming van dwang en uitbuiting. In de APV kan een aanvullende weigeringsgrond worden opgenomen die de bevoegdheid geeft om een vergunning te weigeren indien het bedrijfsplan onvoldoende waarborgen biedt ter bescherming van de prostituees of indien aannemelijk is dat de exploitant de maatregelen uit het bedrijfsplan niet daadwerkelijk na kan leven of zal leven. 18

18 Het bedrijfsplan maakt integraal onderdeel uit van de vergunning, zodat niet naleving van de omschreven maatregelen gevolgen kan hebben voor de vergunning. De exploitant is verantwoordelijk voor de feitelijk naleving van het bedrijfsplan. In het bedrijfsplan moet de exploitant ook omschrijven welke maatregelen hij neemt om adequate controles op de naleving van de in het bedrijfsplan omschreven maatregelen mogelijk te maken. In de APV zal een bevoegdheid worden opgenomen om de vergunning in te trekken indien de exploitant of de beheerder het toezicht op de naleving van de voor hem geldende regels belemmert of bemoeilijkt. Indien gedurende de exploitatie uit controles of meldingen mocht blijken dat de exploitant de eisen uit het bedrijfsplan niet naleeft, dan biedt de wet regulering prostitutie de bevoegdheid om de vergunning in te trekken. Bij de controle op naleving van het bedrijfsplan dient zoveel mogelijk gebruik te worden gemaakt van de kennis en expertise van partners, zoals de GGD en de Inspectie SZW Aanvullende intrekkings- en weigeringsgronden Naast de intrekkings- en weigeringsgronden uit de Wet regulering prostitutie, kan in de APV worden geregeld dat de vergunning voor een prostitutiebedrijf wordt geweigerd omdat: het woon- en leefklimaat of de openbare orde nadelig wordt beïnvloed door de uitoefening van het bedrijf; het bedrijfsplan onvoldoende garanties biedt voor de bescherming van de prostituees of anderszins niet aan de gestelde eisen voldoet. Voorts kan in de APV worden geregeld dat de vergunning wordt ingetrokken indien: de bescherming van de openbare orde of het woon- een leefklimaat dit vergt; het bedrijfsplan niet wordt nageleefd; de exploitant/beheerder niet doet wat nodig is voor een goede gang van zaken binnen het bedrijf (algemene zorgplicht); eventuele openingstijden niet worden nageleefd Eisen aan de bedrijfsadministratie De exploitant dient volgens de wet regulering prostitutie een actuele bedrijfsadministratie bij te houden zodat de toezichthouder hier direct inzicht in krijgt. Via het bedrijfsplan of via de vergunningvoorschriften kunnen eisen worden gesteld aan de bedrijfsadministratie, de wet geeft niet de vrijheid dergelijke eisen in de APV op te nemen. Het is wenselijk dat onderstaande onderdelen verplicht worden voor de bedrijfsadministratie: Kopie van formulieren die vereist zijn door de Belastingdienst Kopie van de exploitatievergunning Kopie van de (identiteit)documenten van de prostituee Kopie van het bedrijfsplan Aanwezigheidslijst of werkrooster van prostituees Aanwezigheidslijst van beheerders Kopie van de checklist van intakegesprek prostituee Aanvullende eisen aan beheerders De wet geeft de gemeente niet de mogelijkheid naast de in de wet - en straks in de AMvBgestelde eisen aanvullende voorwaarden aan beheerders te stellen. Wel is het wenselijk dat exploitanten verplicht worden zorg te dragen voor een bepaald niveau van de beheerders. In de praktijk lopen er namelijk wel eens leidinggevende/beheerders rond die 19

19 hun taken niet altijd goed uitvoeren (ze zijn bijvoorbeeld onder invloed of anderszins niet in staat tot toezicht houden). Dit kan bijvoorbeeld via het bedrijfsplan of de vergunningsvoorschriften. Het is wenselijk het volgende verplicht te stellen: Verplichte screening, bijvoorbeeld door overleggen Verklaring Omtrent Gedrag; Het beschikken over een kwalificatie (vergelijkbaar aan het voltooien van de opleiding horecaportier), waarin ook aandacht is voor de signalen van mensenhandel. Een dergelijke module dient bij voorkeur landelijk ontwikkeld te worden. Het voorstel is tevens om een passage toe te voegen aan de APV zoals in de wetswijziging bij de Drank- en Horecawet is opgenomen: dat het verboden is in een staat van dronkenschap of kennelijk onder invloed van psychotrope stoffen dienst te doen als leidinggevende of beheerder in het prostitutiebedrijf Het beperken van de openingstijden Per individu: als sanctie Op grond van de Wet regulering prostitutie en de APV kunnen vergunningen worden geweigerd of ingetrokken indien zich binnen het bedrijf misstanden (dreigen) voor te doen. Daarnaast kan in de APV een bevoegdheid voor de burgemeester worden opgenomen om in individuele gevallen de openingstijden van een prostitutiebedrijf (tijdelijk) te beperken indien dit nodig is (o.a.) ter bescherming van de openbare orde en veiligheid of ter bescherming van de prostituees. Voor alle (raam)prostitutiebedrijven Ook kan gedacht worden aan het invoeren van sluitingstijden voor (raam)prostitutiebedrijven en besloten clubs Maximumbeleid en nuloptie De wet regulering prostitutie geeft de mogelijkheid aan de gemeente om een maximum aantal vergunningen aan seksbedrijven te verlenen. Ook maakt de wet het mogelijk dat er binnen een gemeente geen vergunning wordt verleend voor een prostitutiebedrijf (nuloptie). Dit is mogelijk ter bescherming van de openbare orde, de woon- en leefomgeving of de veiligheid en de gezondheid van prostituees of klanten. IJsselland voert reeds een maximumbeleid voor prostitutiebedrijven sinds de opheffing van het bordeelverbod door gebruik te maken van bestemmingsplannen. Ook kan er gedacht worden aan het instellen van een maximum aan het aantal escortvergunningen. Het maximumbeleid geldt alleen voor seksbedrijven. De mogelijkheid voor een nuloptie geldt alleen voor prostitutiebedrijven. Thuiswerkers zijn niet bedrijfsmatig bezig en worden ook niet als seks- of prostitutiebedrijf aangemerkt. Voor thuiswerkers is het derhalve niet mogelijk om een maximumbeleid of nuloptie in te voeren. Wel kan er een vergunningplicht ingevoerd worden voor thuiswerkers Sluiting van het prostitutiebedrijf Los van de maatregelen in de vergunningensfeer, zoals het weigeren of (tijdelijk) intrekken van vergunningen, blijft de huidige sluitingsbevoegdheid van de burgemeester onverkort van kracht. Dit betekent, zoals reeds nu al het geval is, dat de burgemeester een prostitutiebedrijf kan sluiten als het belang van de bescherming van de prostituees, de openbare orde, de veiligheid, de zedelijkheid of de gezondheid dit naar zijn oordeel vereist. 20

20 5.3 Aanpak categorie III: onacceptabele situaties In hoofdstuk 2 zijn misstanden aan orde gekomen die te maken hebben met de arbeidsomstandigheden van prostituees (categorie III). Voorbeelden zijn verplichte dubbele shifts en minimale huurperioden voor prostituees, waarmee zij dus niet hun eigen werktijden kunnen bepalen. Een maatregel om dergelijke misstanden te voorkomen, zou het opnemen van voorwaarden uit de Arbeidstijdenwet in het bedrijfsplan door de exploitant. Deze kunnen dan gelden als aanvullende vergunningvoorschrift. Ambitieniveau regio IJsselland De wet regulering prostitutie geeft gemeenten de mogelijkheid aanvullende voorwaarden te stellen in de APV of aan vergunningen ter bescherming van de prostituee en ter voorkoming van misstanden in de branche. Uit de resultaten van het project Focus op prostitutie Deventer is naar voren gekomen dat de informatiepositie van partners kan worden verbeterd, onder andere door verplichtingen als het bijhouden van een correcte bedrijfsadministratie op te nemen in de vergunningvoorwaarden. Voorgesteld wordt voornoemde aanvullende voorwaarden in de APV s van de gemeenten in IJsselland regionaal in te voeren. Tevens wordt voorgesteld in de regio IJsselland te komen tot eenduidige vergunningvoorschriften, inclusief de mogelijkheden tot het stellen van aanvullende vergunningvoorschriften zoals de wet regulering prostitutie deze biedt en in hierboven zijn benoemd. Door de APV s en vergunningvoorschriften regionaal af te stemmen wordt enerzijds voorkomen dat een verplaatsingseffect plaatsvindt naar gemeenten die minder eisen stellen aan prostitutiebedrijven. Ook geeft een regionale afstemming meer eenduidigheid voor regionaal of landelijk opererende partners zoals de politie, belastingdienst en het openbaar ministerie. 5.4 Vervolgtraject aanpassing APV aan wet regulering prostitutie Planning aanpassing APV Met de inwerkingtreding van de wet regulering prostitutie dient de nieuwe APV gereed te zijn. Hiervoor wordt naast deze Regionale kadernota prostitutie een apart bestuurlijk traject gevolgd. Afhankelijk van de bestuurlijke keuzes over de invulling van de APV wordt een concept APV opgesteld door de projectgroep Prostitutie IJsselland en afgestemd met partners. In het voorstel voor wijziging van de APV zal tevens een keuze-optie worden opgenomen voor het hanteren van een nulbeleid voor prostitutiebedrijven en nadere regels voor thuiswerkers (bijvoorbeeld het verplicht ingeschreven zijn op het woonadres, geen overlast veroorzaken). Na besluitvorming in het College en Raad over de inhoud wordt het voorstel voor aanpassing van de APV ter inspraak aangeboden. Tijdens deze inspraaktermijn kunnen exploitanten, bewoners en andere belanghebbenden bezwaren indienen tegen het voorstel. Deze periode duurt doorgaans maximaal 2 maanden. Vervolgens wordt het voorstel, met eventuele aanpassingen en een reactie op de bezwaren en suggesties van insprekers aan de Raad ter besluitvorming voorgelegd en na instemming doorgevoerd. 21

21 5.4.2 Overgangsregeling Voor een aantal voorgestelde regelingen in de wet regulering prostitutie en in de APV dient een overgangsregeling te komen. Het betreft hier regels die ingrijpen op de bedrijfsvoering en waar exploitanten zich op moeten kunnen voorbereiden. Een overgangsregeling biedt exploitanten de gelegenheid de noodzakelijke maatregelen te treffen om aan de gestelde voorwaarde te voldoen Bekendmaking en inwerkingtreding Tegelijkertijd met of vlak na het aanpassen van de APV moeten er een aantal stappen ondernomen worden om de nieuwe regels daadwerkelijk in praktijk te brengen: Aanpassen van handhavingsstrategie De nieuwe regelgeving van de wet regulering prostitutie en de APV moet ingevoegd worden in de geldende handhavingsstrategie (stappenplan). Doel hiervan is te komen tot een eenduidige handhavingsstrategie. Aanpassing aanwijzingsbesluit Bestuurlijk Toezichthouders. In het aanwijzingsbesluit Bestuurlijk Toezichthouders staat omschreven op welke voorwaarden uit de APV de toezichthouders mogen controleren, waarvoor zij mandaat hebben. Dit aanwijzingsbesluit dient aangepast te worden. Opleiding van betrokkenen: toezichthouders en handhaving De toezichthouders en degenen die verantwoordelijk zijn voor de handhaving moeten getraind worden in de controle op de nieuwe voorwaarden. Voorlichting aan exploitanten Exploitanten van prostitutiebedrijven moeten geïnformeerd worden over de nieuwe voorwaarden en uitleg krijgen over hoe op deze voorwaarden zal worden gecontroleerd en gehandhaafd. 22

22 6 Naar een sluitende, integrale aanpak IJsselland beschikt reeds over een divers instrumentarium om de prostitutiebranche te reguleren en dwang en uitbuiting in de branche aan te pakken. Het is noodzakelijk dat de nieuwe instrumenten van de wet regulering prostitutie en de aanvullende verplichtingen voor exploitanten, in dit instrumentarium worden ingepast en dat een sluitende aanpak wordt gewaarborgd. Het RIEC biedt hiervoor het platform. De strafrechtelijke aanpak is gericht op de opsporing en vervolgingsacties. De bestuurlijke aanpak richt zich op het belemmeren van de infrastructuur voor dwang en uitbuiting, o.a. door het opwerpen van barrières conform het barrièremodel. Tegelijkertijd is de fiscale aanpak noodzakelijk om op te treden tegen fiscale delicten. Voor de bestuurlijke aanpak is feitelijke informatie nodig die veelal afkomstig is uit de strafrechtelijke onderzoeken. Informatie-uitwisseling tussen bestuur, politie en Openbaar Ministerie is daarom onontbeerlijk. Instrumentarium Regulering prostitutiebranche Bestuurlijke Instrumenten Strafrecht Fiscale instrumenten Juridisch - WRP - APV - Wet Bibob Ketenaanpak Toezicht & handhaving Zorg/ preventie Ruimtelijke aanpak Figuur 3. Schema instrumentarium regulering prostitutiebranche Om de bestuurlijke aanpak te versterken hebben de volgende acties prioriteit: Verstevigen van de ketenaanpak met de nadruk op het verbeteren van de informatieuitwisseling en het aansluiten bij het RIEC Breed en efficiënt uitrollen van het toezicht Optimaal benutten van de mogelijkheid van de Wet Bibob en het RIEC Tenslotte wordt de strafrechtelijke (zie paragraaf 6.2) en fiscale aanpak (zie paragraaf 6.3) optimaal ingezet. 23

23 6.1 Bestaand bestuurlijk instrumentarium Naast de APV en de wet regulering prostitutie, die in de vorige hoofdstukken aan de orde zijn gekomen en die de basis zijn voor de bestuurlijke aanpak, heeft de gemeente de beschikking over de volgende instrumenten: Versteviging ketenaanpak misstanden prostitutie Voor de aanpak van misstanden in de branche is samenwerking en informatie-uitwisseling van essentieel belang. Doel van de ketensamenwerking is het bestrijden van mensenhandel en andere misstanden in de branche door intensieve samenwerking, informatiedeling en interventies van verschillende betrokken partners. Belangrijk onderdeel is dat het barrièremodel zo goed mogelijk operationeel vorm gegeven wordt in IJsselland. Het doel hiervan is de gelegenheid voor gedwongen prostitutie en de uitbuiting van prostituees zo klein mogelijk te maken door bij elke instantie barrières op te werpen. Streven in de ketensamenwerking is: Informatie-uitwisseling met alle partners om informatie te stapelen en de meest geschikte aanpak in te zetten; Nauwe samenwerking met relevante handhavingspartners om barrières op te werpen op het gebied van entree en arbeid. Bij de KvK komen bijvoorbeeld veel signalen binnen, aangezien zelfstandig werkende prostituees zich daar moeten inschrijven. Ook bij de Belastingdienst schrijven prostituees zich in om een BTW-nummer te verkrijgen; De aanpak van huisvesting-bemiddelaars in samenwerking met Woningcorporaties De aanpak van pooiers door zoveel mogelijk barrières op te werpen (bijvoorbeeld fiscaal door de Belastingdienst of fysiek door middel van het opleggen van verblijfsverboden). Informatie-uitwisseling Binnen de keten komt steeds meer informatie naar boven die ervoor zorgt dat ongewenste situaties kunnen worden aangepakt. Van belang is dat deze informatie optimaal en maximaal wordt benut. Net zo belangrijk is dat de verkregen informatie door en met de partners binnen het RIEC wordt gedeeld; een vereiste voor een gedegen integrale aanpak. Belangrijke leveranciers van informatie zijn bijvoorbeeld politie, OM, Belastingdienst, FIOD, SIOD, KMar en gemeenten (zie figuur 3 voor een schematische weergave van het RIEC). Het feitelijk delen van gegevens en informatie en de juridische basis daarvoor is van primair belang. De technische ondersteuning daarvan komt op de tweede plaats. Ondanks dat er steeds meer informatie naar boven komt is het verbeteren van de informatie-uitwisseling binnen de ketensamenwerking een belangrijk aandachtspunt. Versterking van de ketenaanpak is noodzakelijk, opdat: Signalen binnenkomen en er regie op de opvolging hiervan plaatsvindt; Informatie met en door de verschillende partners, gedeeld en gestapeld wordt met als resultaat een bruikbaar dossier met voldoende feitelijke informatie op basis waarvan hetzij strafrechtelijk, hetzij bestuursrechtelijk dan wel fiscaal opgetreden kan worden; Vaker informatiegestuurd toezicht en handhaving ingezet kan worden. 24