Samenvatting plenair debat Tweede Kamer wetsvoorstel Regulering Prostitutie d.d. 1 februari 2011

Transcriptie

1 Samenvatting plenair debat Tweede Kamer wetsvoorstel Regulering Prostitutie d.d. 1 februari 2011 Op 1 februari 2011 debatteerde de Tweede Kamer over het wetsvoorstel Regulering Prostitutie. Op een later moment zal de reactie van de minister volgen. Samenvatting debat door de Tweede Kamer: Registratie van prostituees en strakkere regels. Zo wil minister Opstelten (Justitie) de misstanden in de seksbranche aanpakken. De Kamer is het eens met zijn bedoeling, maar diverse fracties hebben twijfels over de manier waarop hij dat wil realiseren. Ruim tien jaar geleden werd het bordeelverbod opgeheven. Dat maakte volgens Dibi (GroenLinks) een einde aan "het horen, zien en zwijgen". Maar net als de andere woordvoerders stelt hij vast dat het nog steeds niet goed gaat in de branche. "Schrijnende misstanden" (CDA'er Van Toorenburg), "moderne slavernij" (SP'er Gesthuizen), "seksuele uitbuiting" (Rouvoet). Minister Opstelten verwacht veel van registratie en een minimumleeftijd van 21 jaar waarop prostituees mogen gaan werken. Registratie Voortaan moet elke prostituee zich registreren en een "peespas" kunnen laten zien. Zo komt er meer inzicht in de wereld van seksuele dienstverlening, stelt Berndsen (D66) vast, maar registratie voorkomt toch geen uitbuiting? Gesthuizen en Dibi sluiten zich bij haar aan. Leidt dit niet tot een onaanvaardbare aantasting van de privacy en een vlucht in de illegaliteit? Het pasje kan stigmatiserend en zelfs gevaarlijk zijn voor de prostituee, meent VVD'er Van der Steur. Hij ziet graag dat Opstelten dit onderdeel uit het wetsvoorstel haalt. 21 Als het aan Opstelten ligt, mogen prostituees pas aan het werk als zij 21 zijn. Dan zijn zij volgens de minister weerbaarder en beter in staat weloverwogen beslissingen te nemen. Dat zijn Van der Steur (VVD), Agema, Rouvoet, Van der Staaij (SGP) en Van Toorenburg met hem eens. Zij zijn dan ook verheugd over dit onderdeel van het voorstel. Maar Dibi, Gesthuizen, Berndsen (D66) en Arib (PvdA) zijn bang dat jonge prostituees dan in de illegaliteit verdwijnen en geen aangifte durven doen als zij worden uitgebuit. Nuloptie Gesthuizen is net als Dibi tegen de nuloptie die gemeenten de mogelijkheid biedt om seksbedrijven buiten de deur te houden. Alle gemeenten hebben volgens beide woordvoerders de plicht om een prostitutiebeleid te voeren. Berndsen en Arib wijzen bovendien nog op het waterbedeffect van die optie. Hoe verhoudt de nuloptie zich met de legalisering van prostitutie? vraagt Van der Steur. Maar Van der Staaij en Rouvoet vinden het erg belangrijk dat gemeenten de mogelijkheid krijgen om seksbedrijven te weren. 1

2 Het debat gaat op een later moment verder. 2

3 Samenvattend kan worden gesteld dat de onderdelen pasjessysteem, leeftijdverhoging en de nuloptie tot nu toe de meeste discussie opleveren. Een aantal partijen ziet niets in het pasjessysteem, aangezien uitbuiting hierdoor niet zal worden voorkomen. T.a.v. de leeftijdsverhoging zijn de meningen ook verdeeld. Een deel van de Kamer wil wel overgaan tot leeftijdsverhoging, een ander deel (GroenLinks, D66, PvdA, en SP) ziet niets in leeftijdverhoging. Voor wat betreft de nuloptie zijn SGP en ChristenUnie voorstander. Andere partijen zoals SP en GroenLinks, D66 en PvdA zijn tegen. De VVD vraagt zich af hoe de nuloptie zich verhoudt met de legalisering van de prostitutie. SP De SP heeft twijfels of de beloften uit het wetsvoorstel worden waargemaakt. Regels stellen moet op zich geen doel zijn, maar het gaat om het effect van de regels. De focus moet gericht zijn op de effectieve aanpak van misstanden die zich niet alleen in de vergunde sector voordoen, maar vooral in het niet-vergunde circuit. De SP is vóór de landelijke uniforme eisen voor alle seksbedrijven. De SP wil shoppende seksbedrijven tegengaan, bijv. door koppeling van gemeentelijke registers. De SP is zeer kritisch t.o.v. de nuloptie, alsmede t.o.v. het registratiesysteem/peespas. Het is volgens de SP maar de vraag of de misstanden in de seksbranche hiermee zouden kunnen worden bestreden. Er is volgens de SP weinig/geen draagvlak binnen de branche. Is de registratie wel in overeenstemming met de Wet Bescherming Persoonsgegevens? Welke 25 centrumgemeenten worden aangewezen en waarom is voor die groep gemeenten gekozen? De SP is niet per se voor- of tegenstander van de leeftijdverhoging, het gaat hun om het te verwachten effect. De SP is van mening dat de toezicht en handhaving in de prostitutiebranche niet geïntensiveerd gaat worden, en maakt zich daar zorgen over. Volgens de SP zouden gemeenten vrij zijn om in het geheel geen toezichtambtenaren aan te wijzen. De SP wil voorkomen dat met de wet gemeenten uitsluitend mogen registreren en geen toezichthouders vrij maken. De SP pleit voor een ruime overgangsperiode, mocht de wet aangenomen worden. PvdA De PvdA is kritisch over de leeftijdsverhoging. Het gaat erom of het effectief is voor de bestrijding van gedwongen prostitutie. De PvdA is voorstander van een internationaal vergelijkend onderzoek over prostitutie en mensenhandel en van een verplicht vergunningenstelsel. Een zekere centralisatie is volgens de PvdA gerechtvaardigd, omdat prostitutie niet altijd lokaal gebonden blijkt te zijn. In het wetsvoorstel wordt de handhaving overgelaten aan de gemeenten. Dit betekent dat er verschillen tussen gemeenten blijven bestaan en dat er een verplaatsing kan optreden naar gemeenten waar minder toezicht en handhaving is. Handhaving is ontzettend belangrijk voor het terugdringen van misstanden. Toezicht en handhaving staan of vallen met de beschikbaarheid van menskracht. Tot nu toe was dat een probleem bij de politie om 3

4 misstanden aan te pakken. Nog steeds gaat dit kabinet ervan uit dat met de beschikbare capaciteit binnen de politie gedwongen prostitutie, minderjarigheid en vrouwenhandel kunnen worden aangepakt. Uit de ervaringen van de politie en van mensen die dagelijks met prostituees werken blijkt dat het ontbreken van menskracht de politie ertoe dwingt om andere prioriteiten te stellen. Hoe denkt de minister dit probleem op te lossen? Ook de Raad van State heeft hier sterke bedenkingen bij. Graag een reactie. In artikel 27 van het wetsvoorstel staat dat het bestuurlijk toezicht op de prostitutiebranche volledig in handen van de gemeente komt te liggen. Een aantal collega's heeft daar al op gewezen. Er zijn ook amendementen over ingediend, die ik van harte zal ondersteunen. Politieambtenaren zouden deze taak niet meer mogen uitvoeren als de wet van kracht wordt. Deze verandering wordt door de burgemeesters van de vier grote steden en de VNG als zeer onwenselijk ervaren, onder andere vanwege de dunne scheidslijn tussen strafrecht en bestuursrecht inzake de prostitutiebranche. Is de minister bereid om dit onderscheid uit de wet te schrappen? De PvdA is ook voorstander van de zwarte lijst van locatiegebonden prostitutiebedrijven. T.a.v. de nuloptie is de PvdA kritisch, aangezien de partij zich afvraagt wat de gevolgen voor omliggende gemeenten zijn als een gemeente tot de nuloptie overgaat. Idem kritisch tav registratieplicht en de strafbaarstelling van prostituees die niet geregistreerd zijn. PvdA heeft een amendement ingediend om de registratie van prostituees uit de wet te schrappen. GroenLinks GL is ook kritisch over de registratieplicht, en vraagt zich af of dit het meest geschikte middel is om gedwongen prostitutie en mensenhandel tegen te gaan. Verder vraagt GL zich af in hoeverre het voldoet aan de Wet BP. Gemeentelijke beleidsvrijheid houdt een risico in (!). De Nationaal Rapporteur Mensenhandel stelt zelfs dat fragmentatie een van de belangrijkste oorzaken is van het tekortschietende prostitutiebeleid. GL is tegen de nuloptie, aangezien het waterbedeffect hierdoor in stand blijft. GL is voorstander van meer voorlichting over bijv. uitstapprogramma s etc. GL wil meer capaciteit voor handhaving. D66 D66 is ook zeer kritisch over de leeftijdsverhoging. Ze vreest dat minderjarigen daardoor alleen langer in het illegale circuit worden uitgebuit. D66 vraagt zich af of door de nuloptie (en het waterbedeffect) het zicht op zichtbaarheid van de prostituees juist verdwijnt? D66 is voorstander van het verplichte vergunningenstelsel en de zgn. zwarte lijst. Daarentegen is D66 kritisch over de registratieplicht i.v.m. WBP, privacy etc. en verwacht dat prostituees zich juist niet zullen registreren en in de illegaliteit zullen trekken. Ook is D66 tegen de strafbaarstelling van klanten dien bezoek brengen aan een ongeregistreerde prostituee. Volgens D66 worden extra taken bedacht, zowel voor gemeenten als voor de politie, zonder dat de bijbehorende financiering wordt geregeld. Er komt geen extra capaciteit voor deze prioriteit, sterker nog, in de beantwoording gaat de minister ervan uit dat, nu de verantwoordelijkheid nadrukkelijk bij de gemeenten ligt, er capaciteit wordt vrijgemaakt voor 4

5 de politie om mensenhandel aan te pakken. Dit is een illusie. Alleen een integrale aanpak werkt zowel voor verbetering van de positie van de prostituees als voor de bestrijding van de mensenhandel. CDA Het CDA is voorstander van nadere regulering van het prostitutiebeleid, en voorstander van de leeftijdverhoging en de nuloptie. Het CDA wenst verduidelijking voor wat betreft het gemeentelijk toezicht en het politieoptreden, hoe verhoudt het ene toezicht zich tot het andere toezicht? Het toezicht vanuit de gemeente en vanuit de politie zou moeten worden verbeterd. Het CDA wil dat de pakkans verhoogd wordt, een manier is om het zicht te verhogen. Volgens het CDA gaat zicht en extra veiligheid boven privacy (van de prostituee). Het CDA is ook van mening dat de politie een rol moet houden in het toezicht, hoewel de gemeente een belangrijke verantwoordelijkheid heeft in het toezicht. VVD De VVD vraagt zich in hoeverre de minister kan doen om de opsporing en vervolging van misstanden etc. kan intensiveren en efficiënt kan uitvoeren gezien de beperkte financiële armslag. De VVD is voorstander van de landelijke vergunningenplicht. Maar vraagt zich af hoe dit praktisch gaat uitwerken bij internetbedrijven. De VVD vraagt zich af hoe de nuloptie zich verhoudt tot de legalisering van de prostitutie? De VVD is voorstander van de leeftijdverhoging en is vooral kritisch over de registratieplicht, maar vraagt zich af of op de pas niet volstaan kan worden met registratienummer a la Utrecht. De partij ziet niet direct dat registratie tot vermindering van misstanden etc. zal leiden. De partij verwijst verder naar de VNG die stelt dat registratie etc. tot hogere kosten kan leiden. SGP Legalisatie van prostitutie is geen oplossing, maar heeft het probleem (misstanden, uitbuiting etc.) juist verergerd. De SGP is voorstander van de Zweedse aanpak, waarin strafbaarstelling van de klanten in de wetgeving is opgenomen en het kopen van prostitutie strafbaar is gesteld (ofwel focus op de kopers van de seksuele dienstverlening). De tweede doelstelling van de titel uit het wetsvoorstel (bestrijding misstanden seksbranche) raakt op de achtergrond. De SGP wil van de minister weten wat zijn ambities zijn op dit terrein. De SGP is positief over het vergunningenstelsel, de registratieplicht, de nuloptie, de informatieplicht en de uitstapprogramma s, de leeftijdverhoging, de verplichte gesprekken voorafgaande aan registratie, en de registratie bij een beperkt aantal gemeenten. De SGP wil een nulbeleid voor zowel prostitutiebedrijven als andere seksbedrijven (amendement 10). Alle gemeenten moeten zich bewust zijn van het vóórkomen van schrijnende misstanden en zullen gemeenten moeten optreden tegen uitbuiting etc. De SGP is van mening dat de opheffing van het bordeelverbod averechtse effecten heeft gehad. De SGP wil het vermoeden van slachtofferschap van mensenhandel als weigeringsgrond voor registratie opnemen in de wet (amendement 14). Gemeenten zouden ene beleidsvisie moeten ontwikkelen over het aanbieden van uitstapprogramma s (amendement 13). 5

6 De SGP is van mening dat gemeenten de mogelijkheid moeten behouden om thuiswerk via een vergunning te kunnen reguleren. Deze mogelijkheid wordt met het wetsvoorstel ingeperkt. De SGP is voorstander van een zgn. zwarte lijst, een registratie van geweigerde vergunningsaanvragen. De capaciteit van de handhaving op lokaal niveau en de samenwerking tussen de verschillende diensten die te maken hebben met prostitutiebedrijven, moeten goed gefaciliteerd worden. Zonder die samenwerking zal de controle in het kader van de registratie onvoldoende uit de verf komen. De taakverdeling tussen gemeenten en politie roept discussie op. De burgemeesters van de grote steden betogen dat het juist erg belangrijk is dat de politie vroegtijdig bij de handhaving van het wetsvoorstel is betrokken. Er moet niet alleen aandacht zijn voor de vergunde sector, maar ook/juist voor de niet-vergunde sector. ChristenUnie Legalisering van het bordeelverbod heeft niet geleid tot een (succesvolle) bestrijding van misstanden in de seksbranche. Het heeft eerder geleid tot een verplaatsing van de misstanden naar sectoren die niet gereguleerd zijn. Er is een grote kloof tussen wensbeelden en de dagelijkse realiteit. Volgens de ChristenUnie vormen dwang en drang e.a. misstanden een onlosmakelijk onderdeel van prostitutie. Oorzaak hiervan zijn de verschillen in gemeentelijk beleid en onvoldoende zicht op niet-vergunde bedrijven en bepaalde vormen van prostitutie, de escortbranche, de thuiswerkers. De ChristenUnie is voorstander van de leeftijdsverhoging, het strafbaar stellen van het illegale aanbod van prostitutie, de landelijke vergunningenplicht, de registratieplicht en een landelijk register voor escortbedrijven. Al deze onderdelen kunnen helpen bij de bestrijding van uitbuiting, mensenhandel en gedwongen prostitutie. Daarnaast moet er ook aandacht zijn voor preventie, handhaving en uitstapprogramma s. De CU is voorstander van amendement nr. 14. Hoe en wie gaat een intakegesprek precies doen? De CU is ook voorstander van de zgn. zwarte lijst. Is het mogelijk om in de wet een grond op te nemen op basis waarvan een vergunning kan worden geweigerd als zich in de seksinrichting die op dat adres is gevestigd, eerder zaken hebben voorgedaan die de vrees wettigen dat het verlenen van de vergunning gevaar oplevert voor de openbare orde of veiligheid of zich een omstandigheid heeft voorgedaan als bedoeld in artikel 14, eerste lid? Ook daartoe heeft de CU een amendement voorbereid. De CU wil een nuloptie die verder strekt dan alleen prostitutiebedrijven, bijvoorbeeld ook t.a.v. zelfstandige werkers. De CU wil weten welke (extra) maatregelen mogelijk zijn ten behoeve van een effectief handhavingsbeleid. De CU wil weten welke status de uitstapprogramma s krijgen, deze moeten onderdeel uitmaken van flankerend beleid. Ook de CU is voorstander van de Zweedse aanpak. PVV 6

7 De PPV vindt het de moeite waard om dit pakket van maatregelen te ondersteunen, mits de maatregelen worden vergezeld van strenge handhaving en slimme opsporingsmethoden. Met regulering kan wel effectief de aanwezigheid van minderjarigen en buitenlandse vrouwen zonder werkvergunning in de reguliere sector worden bestreden. Heeft het echter zin als die categorieën zich eenvoudig verplaatsen naar de escortbranche? Volgens de PPV wel. De PPV is voorstander van de landelijke regulering van alle prostitutiebedrijven inclusief de escortbranche, en de landelijke registratie van vergunde escortbedrijven. De PPV is voorstander van de leeftijdsverhoging en heeft dit middels een amendement bewerkstelligd. De PVV wil ook een aanpassing van de definitie van prostituee, een aanvalsplan waarin meerdere maatregelen genoemd worden, 7