Het bijzondere jaar 2011, Verslag van de Fûgelringgroep Eastermar (Frl.). Werkgroep van de. Fûgel- en Natoerbeskermingswacht Eastermar.

Transcriptie

1 Het bijzondere jaar 2011, Verslag van de Fûgelringgroep Eastermar (Frl.). Eén van de Eastermarder zitbomen voor roofvogels, in het bijzonder voor de Zee- en Visarend. Twee dagen na het oprichten, fotografeerde een vogelaar (Nicolai, Drogeham) er al een Visarend op die een vis opat. Werkgroep van de Fûgel- en Natoerbeskermingswacht Eastermar. contact adres: Achterwei 4, 9261 VX Eastermar, tel.:

2 Verslag 2011 Algemeen. Al vanaf 1984 vangen en ringen wij vogels aan de oostzijde van het Bergumermeer, ter hoogte van de Borstleane (Eastermar). Aanvankelijk gebeurde dat incidenteel. Vanaf 1993 echter ook jaarlijks en vanaf 2000 vrijwel elke maand tussen april en november. Deze activiteiten vinden plaats onder auspiciën van het Vogeltrekstation te Wageningen, onderdeel van het Nederlands Instituut voor Oecologisch Onderzoek van de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen. Het vogelringwerk op deze locatie wordt gesteund door de Fûgel- en Natuerbeskermingswacht van Eastermar. Het is uitsluitend vrijwilligerswerk. De ringgroep bestaat tegenwoordig uit een kerngroep bestaande uit de heren Arend Timmerman, Germ de Vries en Tsjerk Jan Atsma. De vergunninghouders in de werkgroep zijn Flora en Faunawet gecertificeerd zoals vereist wordt door het Vogeltrekstation en het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie. De ringgroep ontving ook dit jaar weer af en toe geïnteresseerde mensen die meer van vogels wilden weten. We gingen dit jaar ook tweemaal zelf op pad, op uitnodiging, naar een scholenproject bij Kornhorn. Zeker 150 kinderen en hun begeleiders maakten kennis met het vang- en ringwerk. Het was wederzijds een mooie ervaring. Een deel van de ringplaats ligt in de rietoever en moerasstrook van en langs het Bergumermeer, natuurgebied, eigendom van de families S. en P. Swart te Eastermar en van het Staatsbosbeheer te Groningen en Twijzel. Een ander deel bevindt zich in de aangrenzende broekbossages, eigendom van Staatsbosbeheer. Daar staat in de vangperiode (van 1 april 15 november) ook de eigen schaftkeet van de ringgroep ter ondersteuning van het veldwerk. De ringgroep zijn de eigenaren de families Swart en Staatsbosbeheer Twijzel zeer erkentelijk voor hun toestemming en de beschikbaarstelling van hun eigendom voor het veldwerk. Onderhoud. Elk vangjaar moet het terrein aan het Bergumermeer geschikt gehouden worden voor het vangen en ringen van vogels. Dat betekent dat de paden en vangbanen geregeld gemaaid en overhangende takken verwijderd moeten worden. Dit werk vergt jaarlijks ongeveer 60 uren. In dit verslagjaar werd in de winter dunningswerk uitgevoerd om de ondergroei te stimuleren en hakhout te stimuleren. Ook de werkkeet kreeg aan één zijde nieuw houtwerk en werd daar geverfd.. Vangmiddelen. De netopstelling aan het meer veranderde ten opzichte van vorige jaren niet. Tussen 1 april en 15 november werd, zoveel mogelijk, iedere zaterdagochtend tussen 6.30 u. en 12 u. gevangen en geringd. Het aantal meters mistnet bedroeg weer 200 meter, resp 75 m. in de rietoever en 126 m. in de beboste, aangrenzende, percelen. Er wordt, sinds 2007, ook na het broedseizoen (na 1 aug.), geluid van zangvogels gebruikt om vogels te lokken. In 2011 werden geen vangkooien voor Watersnippen en Waterrallen gebruikt. Sinds 2010 heeft de ringgroep de beschikking over een groot en een klein slagnet. Op de z.g.n. Historische akkers bij de Achterweg van Eastermar wordt dat met regelmaat gebruikt. Het lukt steeds beter om er vogels mee te vangen. Bij het slagnet werd dit seizoen voor het eerst geluid van Graspiepers en Leeuweriken uitgeprobeerd. Dat leverde, voor ons, verbluffende resultaten op. In de tuin van Achterweg 4 werd, als het weer en de tijd dat toeliet met ca 40 m. mistnet gevangen; in januari en februari ook met 4 klepkooitjes. De laatste maanden ook met het kleine slagnet. En verder ringden we weer zoveel mogelijk slapende mezen in de nestkasten van de Vogelwacht en jonge Boerenzwaluwen in de omgeving van Eastermar.

3 Resultaten vangseizoen. Het was op vrijwel elke vangochtend op onze vaste locatie aan het Bergumermeer in 2011 mooi zonnig weer. Ook na het droge voorjaar kende de zomer en de herfst, op wat ochtenden na dat het wat hard waaide, weinig momenten die het vangen verhinderden. In de afgelopen 5 jaar is het aantal gevangen en geringde (en teruggevangen) vogels gestegen. In 2010 waren dat er 1275 en in exemplaren. Maar per uur vingen we er in 2011 iets minder. De toename van het totale aantal nieuw geringde vogels is het gevolg van het ouder worden van de bossages (geplant in 1998) waarin de afgelopen jaren met 126 meter net wordt gevangen. Het lijkt erop dat er nu in het aantal per uur te vangen vogels stabilisatie optreedt en dat meer vanguren dan ca 150 geen extra vogels per uur meer opleveren. In dat opzicht zijn we benieuwd hoe 2012 er uit zal gaan zien. Vanguren De grafiek hierboven heeft alleen betrekking op de cijfers uit de oever van het Bergumermeer. Daarnaast vangen en ringen we ook in de omgeving van Eastermar en met name op de Historische Akkers aan de Achterweg en op een erf daar. Kijken we naar de top 10 van alle door ons in die vijf jaar geringde vogels dan ziet deze er als volgt uit: Top karekiet Tjiftjaf Zwartkop Graspieper Groenling Pimpelmees Kneu Rietgors Koolmees Rietzanger Fitis Roodborst Merel Baardmannetje

4 De hoge aantallen van karekiet, Pimpel- en Koolmees uit 2010 haalden we in 2011 niet. Er kwamen met betrekking tot de mezen nauwelijks soortgenoten van elders. Dat kunnen we ook mooi zien aan de teruggevangen exemplaren, resp. 44 Pimpelmezen en 35 Koolmezen. De soorten die vooral in de bossages leven, deden het in 2011 uitzonderlijk goed. Vooral de Zwartkop en de Tjiftjaf hadden een bijzonder goede winter. Zij trokken veel door en ook het broedseizoen was succesvol. De vogels van de rietkragen bleven erg achter. De karekiet had veel te leiden van dagen met harde wind en later het natte weer. Veel legsels gingen verloren. Het Baardmannetje blijft het slecht doen en kan zich na 2009 maar niet herstellen, lijkt het wel. Een uitzondering op dit beeld is de Rietgors. De hoge aantallen die werden gevangen, hadden vooral te maken met aparte omstandigheden. Op drie vangochtenden eind september waren er plotseling grotere aantallen die opvallend luidruchtig naar het zuiden vertrokken. Uit de terugvangsten van eerder door ons geringde exemplaren bleek dat dit vooral vogels waren die thuis hoorden in de omgeving van het meer. Een dergelijke situatie hebben in de afgelopen jaren niet eerder meegemaakt. Het is ook aardig te laten zien hoe de top 3 eruitziet van de vogels die we elders in de omgeving van Eastermar ringden. Al vanaf 2009 ringen we zoveel mogelijk nestjongen van Boerenzwaluwen. Het jaar 2010 was een topjaar. Helaas hadden we in 2011 veel te maken met predatie (vooral katten) waardoor het aantal geringde jongen niet kan tippen aan vorig jaar. Het aantal volwassen Ringmussen die we op de Historische akkers vingen steeg weer. Dat is vooral afhankelijk van Tarwe als die op de akkers staat. En dat was dit jaar weer het geval. Voor 2010 ringden we vooral jonge Ringmussen in de nestkasten van de Vogelwacht. Dat doen we niet meer omdat het de Ringmussen erg verstoort. Om Groenlingen te kunnen vangen, geldt dat er Koolzaad op de akkers moet staan. In 2011 mislukte dat grotendeels. Het is dan ook moeilijker om met een slagnet, zoals wij doen, veel vogels te vangen Boerenzwaluw Ringmus Groenling In de bijlage zijn de totale aantallen van de laatste drie jaar opgenomen. Het jaar 2011 werd een bijzonder jaar. De bijzondere vangsten waren: Cetti s zanger. Een zangvogel die de laatste jaren vanuit het zuiden komt opzetten en inmiddels al broedvogel is in ons land. Voor ons was het de eerste keer dat wij deze soort vingen en konden ringen. Collega s ringden een paar keer eerder deze zanger in de provincie o.a. in de oever van het Tjeukemeer Grote karekiet. Nog nooit eerder vingen wij deze soort. Vroeger moet deze prachtige soort met meerdere paren gebroed hebben in de rietvelden langs de oever. Wij hebben Grote karekieten vanaf 1984 alleen 2 of 3 keer in de verte kort horen zingen. De soort is nu erg zeldzaam. Siberische Tjiftjaf. Nooit eerder vingen en ringden wij deze bijzondere Tjiftjaf die hier heel ver vandaan broedt. Zo nu en dan wordt er een exemplaar in Nederland opgemerkt. Waterpieper. Tijdens het uitproberen van geluid om Graspiepers te vangen, hetgeen goed gelukte, vingen we deze voor ons nieuwe soort. Tot onze verrassing reageerden ook overvliegende en onzichtbare (!) Veldleeuweriken op hun geluid. Wij vingen en ringden zelfs 30 exemplaren. Begin november was de trek over. Opmerkelijk is dit fenomeen. De laatste 30 jaar zien wij nooit meer Veldleeuweriken in de omgeving van Eastermar. Kennelijk vliegen ze hoog over maar zijn niet in de lucht te zien. Wij vingen weer heel wat vogels terug die we eerder ringden. In totaal 761 keer was de vogel die we vingen al geringd. Meestal door onszelf en meestal vogels uit 2010 of 2011 en vaak vingen we dezelfde vogel meerdere keren (zie hierna). Het meest vingen we de Koolmees en de Pimpelmees terug, resp. 73 en 67 keer. Daarna de Tjiftjaf en de Zwartkop resp. 70 en

5 64 keer, gevolgd door de karekiet met 56 keer en Rietzanger en Kneu, beide met 51 keer enz. enz.. Het komt ook geregeld voor dat er vogels worden gevangen die al eerder werden geringd door collega s in Nederland of in het buitenland. Die vogels worden door ons gecontroleerd (soort, leeftijd, geslacht en de ringgegevens) en de biometrie gegevens (minimaal vleugellengte en gewicht) worden net als bij de andere door ons gevangen vogels genoteerd. Bij terugmeldingen van dood- of levend gevonden vogels door niet ringers (bijvoorbeeld als raamslachtoffer of gepakt door kat) worden dergelijke gegevens meestal niet opgenomen en doorgegeven aan de ringcentrale. Die ontvangt vaak alleen de `blote` gegevens over vinddatum en plaats en soms wordt de oorzaak ook vermeld. Al onze verzamelde gegevens worden per vogel altijd in de zelfde vangweek nog via een internetprogramma ( doorgegeven aan het Vogeltrekstation. Wordt een geringde vogel ergens gevonden of gevangen dan kan het Vogeltrekstaion via het door de ringer gebruikte computerprogramma direct bij de gegevens. De oorspronkelijke ringer of melder ontvangt over zijn gevangen of gevonden vogel via het computerprogramma of via Vogeltrekstation bericht. Als het een buitenlandse ring betreft kan het bericht soms maanden of zelfs jaren onderweg zijn. In het buitenland is men soms wat traag In de volgende tabel zijn enkele terugmeldingen van de laatste tijd opgenomen. Daaruit kan opgemaakt worden dat sommige vogels zich meerdere keren laten terugvangen, soms in meerdere jaren. Maar ook dat vogels die Eastermar en omgeving aan doen of er (tijdelijk) verblijven of er broeden ook andere landen bezoeken en soms een flink eind weg kunnen trekken. Omdat de ringgroep vooral kleinere vogels vangt en ringt, worden er zelden dode exemplaren teruggemeld. De gegevens in de tabel hebben deze keer uitsluitend betrekking op vogels die nog leefden op de terugmeldingsdatum. Meestal worden de vogels door collega ringers gevangen en gecontroleerd, ook in het buitenland. Soms wordt de ring afgelezen door een zeer geduldige vogelliefhebber en doorgegeven. Aflezen kun je je haast niet voorstellen. De ringen zijn al klein (2,0, 2,3 en 2,8 mm.) en de letters en cijfers erop nog veel kleiner! Sommige mensen maken daar echter een sport van!. Het Vogeltrekstation doet ook bij aflezingen zowel de melder/vinder als de ringer bericht over de gegevens. Gegevens van enkele terugmeldingen: uit de oost-oever Bergumermeer en Eastermar e.o. (Frl). leeftijd/ geringd Ringplaats: terugge- gemelde terugvangst opgegeven soort: geslacht: op: geringd te meld op: (controle) plaats: leeft/gesl.: Rietzanger man na 1 kj 9 jul 05 Bergumermeer oostoever 25 apr 09 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 30 apr 10 Bergumermeer Oostoever 8 mei 10 Bergumermeer Oostoever 29 mei 10 Bergumermeer Oostoever 23 apr 11 Bergumermeer Oostoever 30 apr 11 Bergumermeer Oostoever 28 mei 11 Bergumermeer Oostoever Rietzanger man na 1 kj 26 apr 08 Bergumermeer Oostoever 25 apr 09 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 2 mei 09 Bergumermeer Oostoever 16 mei 09 Bergumermeer Oostoever 23 mei 09 Bergumermeer Oostoever 6 jun 09 Bergumermeer Oostoever 24 apr 10 Bergumermeer Oostoever 30 apr 10 Bergumermeer Oostoever 22 mei 10 Bergumermeer Oostoever 29 mei 10 Bergumermeer Oostoever 3 jul 10 Bergumermeer Oostoever 7 mei 11 Bergumermeer Oostoever 13 mei 11 Bergumermeer Oostoever 2 juli 2011 Bergumermeer Oostoever Rietzanger 1 kj 1 sep 10 Bergumermeer Oostoever 30 dec 10 Trarza Zuid. Mauretanië (Senegalrivier) 1 kj

6 leeftijd/ geringd Ringplaats: terugge- gemelde terugvangst opgegeven soort: geslacht: op: geringd te meld op: (controle) plaats: leeft/gesl.: Tuinfluiter man na 1 kj 8 mei 04 Bergumermeer oostoever 20 jul 11 Bergumermeer Oostoever man na 1kj Tuinfluiter man na 1 kj 30 apr 08 Bergumermeer oostoever 7 jun 08 Bergumermeer Oostoever Man na 1 kj 9 mei 09 Bergumermeer Oostoever 30 apr 10 Bergumermeer Oostoever 8 mei 10 Bergumermeer oostoever 15 mei 10 Bergumermeer oostoever 22 mei 10 Bergumermeer oostoever 28 mei 11 Bergumermeer oostoever Zwartkop man na 1 kj 27 apr 07 Bergumermeer oostoever 28 apr 08 Bergumermeer oostoever man na 1 kj 10 mei 08 Bergumermeer oostoever 16 aug 08 Bergumermeer oostoever 8 mei 10 Bergumermeer oostoever 16 apr 11 Bergumermeer oostoever Zwartkop man 1 kj 19 sep 10 Sint Laureins België 28 mei 11 Bergumermeer oostoever man na 1 kj 10 sep 11 Bergumermeer oostoever karekiet na 1 kj 2 aug 05 Driesumermeer 3 mei 08 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 7 jun 08 Bergumermeer Oostoever 26 jul 08 Bergumermeer Oostoever 23 mei 09 Bergumermeer Oostoever 17 jul 10 Bergumermeer Oostoever 28 mei 11 Bergumermeer Oostoever 11 jun 11 Bergumermeer Oostoever karekiet 1 kj 11 sep 05 Bergumermeer Oostoever 7 jun 08 Bergumermeer Oostoever man na 1kj 23 mei 09 Bergumermeer Oostoever 28 jul 11 Bergumermeer Oostoever karekiet 1 kj 12 aug 06 Bergumermeer Oostoever 6 jul 11 Easterein Garijp vr na 1 kj karekiet 1 kj 1 aug 09 Bergumermeer Oostoever 25 aug 11 Barendrecht Antwerpen België na 1 kj karekiet 1 kj 30 aug 09 Bergumermeer Oostoever 13 aug 11 Heultje België na 1 kj karekiet 1 kj 31 jul 10 Bergumermeer Oostoever 25 jul 11 Tielt België na 1 kj karekiet 1 kj 2 1aug 10 Bergumermeer Oostoever 1 aug 11 Venebuurt Terwispel na1 kj karekiet 1 kj 11 sep 10 Bergumermeer Oostoever 3 aug 11 Tussen Kortrijk en Lile (grens België/Frankrijk na1 kj karekiet 1 kj 7 aug 10 Oorderen België 11 jun 11 Bergumermeer Oostoever (brdvl) vr na 1 kj Fitis man 2 kj 27 apr 07 Bergumermeer Oostoever 26 apr 08 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 3 mei 08 Bergumermeer Oostoever 17 mei 08 Bergumermeer Oostoever 24 apr 10 Bergumermeer Oostoever 9 apr 11 Bergumermeer Oostoever 16 apr 11 Bergumermeer Oostoever 23 apr 11 Bergumermeer Oostoever 13 mei 11 Bergumermeer Oostoever Fitis man na 1 kj 12 apr 08 Bergumermeer Oostoever 12 apr 08 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 19 apr 08 Bergumermeer Oostoever 26 apr 08 Bergumermeer Oostoever 13 apr 09 Bergumermeer Oostoever 24 apr 09 Bergumermeer Oostoever 2 mei 09 Bergumermeer Oostoever 9 mei 09 Bergumermeer Oostoever 6 jun 09 Bergumermeer Oostoever

7 leeftijd/ geringd Ringplaats: terugge- soort: geslacht: op: geringd te meld op: Vervolg Fitis 12 apr apr apr 11 7 mei11 gemelde terugvangst opgegeven (controle) plaats: leeft/gesl.: Bergumermeer Oostoever Bergumermeer Oostoever Bergumermeer Oostoever Fitis 1 kj 21 jul 09 Eestrum (Frl) 30 apr 10 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 8 mei 10 Bergumermeer Oostoever 16 apr 11 Bergumermeer Oostoever 28 mei 11 Bergumermeer Oostoever Tjiftjaf man na 1 kj 10 apr 10 Bergumermeer Oostoever 17 apr 10 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 22 mei 10 Bergumermeer Oostoever 3 jul 10 Bergumermeer Oostoever 7 mei 11 Bergumermeer Oostoever 4 jun 11 Bergumermeer Oostoever Tjiftjaf man 2 kj 17 apr 10 Bergumermeer Oostoever 8 mei 10 Bergumermeer Oostoever man na 1 kj 4 jun 10 Bergumermeer Oostoever 2 apr 11 Bergumermeer Oostoever 9 apr 11 Bergumermeer Oostoever 16 apr 11 Bergumermeer Oostoever 2 3 apr 11 Bergumermeer Oostoever Koolmees vr 1 kj 20 dec 10 Suderoogh Lauwersmeer 24 sep 11 Hist.akkers Achterweg Eastermar vr na 1 kj Koolmees vr na 1 kj 26 jan 08 Nestkast dorp Eastermar 25 okt 08 Erf Achterweg 4 Eastermar vr na 1 kj 9 apr 10 Erf Achterweg 4 Eastermar 27 apr 10 Erf Achterweg 4 Eastermar 18 nov 10 Erf Achterweg 4 Eastermar 8 jan 11 Erf Achterweg 4 Eastermar 19 mei 11 Erf Achterweg 4 Eastermar 4 jun 11 Erf Achterweg 4 Eastermar Pimpelmees na 1kj 24 jan 09 Nestkast Noordkant Leijen 12 mei 09 Erf Achterweg 4 Eastermar vr na 1 kj 4 febr 10 Erf Achterweg 4 Eastermar 11 jun 10 Erf Achterweg 4 Eastermar 1 nov 10 Erf Achterweg 4 Eastermar 24 jan 11 Erf Achterweg 4 Eastermar 3 apr 11 Erf Achterweg 4 Eastermar In de hiervoor opgegeven tabel staan enkele vogels die opvallend oud zijn. zangvogels worden vaak niet ouder dan 5 jaar. Meestal sterven ze eerder. Maar er blijken ook exemplaren te zijn die echt oud worden. Zoals het na 1 ste kalenderjaar mannetje Rietzanger (zie tabel) van 9 juli 2005 die we dat jaar voor het eerst vingen. Het duurt dan tot 25 april 2009 als hij weer in de netten hangt. In die tijd was hij dus ergens anders. Op 30 april 2010 vangen we hem weer terug en dan blijft hij onze plek trouw en ook in 2011 broedt hij met partner mogelijk in de buurt van onze vangplaats. We vangen hem vaker. Vreemd genoeg vangen we hem niet meer in juni of juli en dat kan erop wijzen dat hij dan ergens anders in de oever van het meer het broedseizoen voortzet. Deze vogel is dus in 2004 of eerder geboren en in 2011 dus al (ten minstens) in z n 8 ste jaar! Ook een oude vogel is het na 1 ste kalenderjaar oude mannetje Tuinfluiter die we op 8 mei 2004 ringden en de jaren daarop niet meer terugvangen tot 20 juli Het kan dus ook anders gaan en waarschijnlijk is dit een, via onze ringplek, doortrekkende vogel. Maar dan wel eentje die al (ten minste) in z n 9 de levensjaar is! Dat vogels ook jaar op jaar op dezelfde plek terugkeren om te broeden, leert ons het na 1 ste kalender jaar mannetje Rietzanger van 26 april Dat jaar zien we de vogel niet terug. In 2009, 2010 en 2011 echter vangen we dit exemplaar meerdere keren terug hetgeen vast duidt op een vaste broedplaats bij onze ringplaats.

8 Helemaal verrassend is het als we dit jaar via de mail een terugmelding krijgen van een 1 ste jaars Rietzanger, geboren in 2010 en op 1 september van dat jaar door ons geringd (als trekker van elders of als laatgeboren jong afkomstig van het Bergumermeer, wie zal het zeggen? ) die op 30 december 2010 helemaal in Zuid Mauretanië in het moeraslandschap van de Senegalrivier (meer dan 4500 km hier vandaan!) gecontroleerd en via de ringcentrale in Parijs teruggemeld wordt. Fenomenaal wat een afstand voor zo n klein vogeltje en wat een prachtige kennis geeft dit over de Rietzangers van het Bergumermeer. Want het is niet onwaarschijnlijk dat daar veel meer Rietzangers uit Europa overwinteren. Uit Engeland is bekend dat hun Rietzangers daar ook heen gaan en zo kan er uitwisseling van bijvoorbeeld genen plaatsvinden. Ook karekieten kunnen oud worden zoals de vogels geringd in 2005 laten zien. Het kunnen vogels zijn die elders broeden zoals de vogel van het Driesumermeer die tenminste in 2004 geboren moet zijn en die wij vanaf 2008 terugvangen en bij ons in de buurt moet broeden. Waar was dit mannetje (bleek bij terugvangst) in 2011 van (tenminste 8 jaar) in de tussen liggende jaren? En duidt het 1 ste kalenderjaar mannetje karekiet van 11 september 2005 op een zwerven die er geen vaste broedplaats op na houdt. Ook deze vangen we pas 3 jaar later terug. En ook de terugvangsten in alle jaren daarop geven geen uitsluitsel. Onze collega ringers in België vangen geregeld karekieten, vooral 1 ste jaars vogels, van ons. Vaak uit de buurt van Antwerpen maar ook wel verder het binnenland in, op voor ons onwaarschijnlijke plekken. Met behulp van google Earths is daar vaak ook weinig van te maken. De vogels moeten in België wel in een breed front zuidelijker trekken. Eerder al kregen we een terugmelding van een karekiet uit St. Jauma Dénveja Spanje (2007) en eentje uit Boiry Sainte Rictrude.Pas de Calais Frankrijk (2008). Wij vingen ook een vogel dit jaar met een Belgische ring (Oorderen) die bij onze vangplek als vrouwtje werd gedetermineerd en vanwege de grote broedvlek in juni onmiskenbaar bij ons ergens broedt. Omdat de vogel in augustus in België is geringd, weten we niet waar dit vrouwtje is geboren. Dat kan best in de oever van het meer zijn geweest. De Belgen vangen meer vogels en zo konden wij al een paar keer een waarschijnlijk alleen maar doortrekkend mannetje Zwartkop controleren. Zwartkoppen broeden ook bij onze vangplaats zoals de mannelijke vogel geringd in 2007 laat zien. Ook hier wel enige vraagtekens want waar was de vogel in 2009 en 2010 broedvogel? In die jaren vingen we hem niet of maar 1 keer terug. Zo n wisselen beeld geven ook Fitissen. Het kan heel goed zijn dat vogels die in april meerdere keren teruggevangen worden niet tot de broedvogels gerekend mogen worden. Dan zouden we ze ook meerder malen in mei teruggevangen moeten hebben. Omdat het om mannetjes gaat, geldt ook dat deze zich later in het seizoen verplaatsen voor een nieuw broedsel met mogelijk een ander vrouwtje. We weten het (nog) niet. In juni en juli vangen we vooral ongeringde vogels die van elders moeten komen. De Tjiftjaf laat deze situatie niet zien. Uit de vogels in de tabel is het duidelijk dat het om broedvogels gaat. Overigens vangen en ringen wij na begin augustus al geen of zelden nog een Fitis terwijl de Tjiftjaf nog tot in november aanwezig is. De Fitissen zijn dan al lang in zuidelijke streken. Met de mezen sluiten we dit verslag af. We vingen eigenlijk alleen maar Kool- en Pimpelmezen die in de buurt van Eastermar leven. De aantallen vielen in vergelijking met 2010 ook tegen. Veel vogels van elders kwamen waarschijnlijk niet naar ons toe. In september vingen we de enige mees met een vreemde ring om. Het was een vrouwtje in het tweede levensjaar en de tweede keer dat we een geringde Koolmees uit het Lauwersmeergebied vingen en controleerden. En tenslotte treft u de totalen van 2011 (en vorige 2 jaar) in de bijlage aan en kunt u de resultaten van het vangen en ringen in de oever van het Bergumermeer terugvinden en ook volgen op de website van de Vogelwacht, onder de rubriek waarnemingen. Graag tot ziens, Arend Timmerman, Germ de Vries en Tjerk Jan Atsma.

9 Bijlage met Overzicht totaal vangsten 2009 tot en met Aantal geringde Bergumermeer Eastermar Totaal Berg. meer en vogels; vangplaats Oostoever eo. Eastermar eo. Soort: Fitis Tijftjaf Winterkoning Goudhaantje Vuurgoudhaantje Boomkruiper Witgest. blauwborst Rietzanger Sprinkhaanrietzanger karekiet Grote karekiet 1 1 Bosrietzanger Snor Cetti's zanger 1 1 Roodborst Roodborsttapuit 1 1 Braamsluiper Grasmus Tuinfluiter Zwartkop Spotvogel Heggemus Nachtegaal Matkop Staartmees Pimpelmees Koolmees Baardmannetje Buidelmees 1 1 Rietgors Merel Zanglijster Koperwiek Ringmus Huismus Vink Keep Groenling Kneu Sijs 2 2 Grote barmsijs 1 1 Putter Goudvink bonte specht Grote bonte specht Boerenzwaluw

10 Oeverzwaluw Grauwe vliegenvanger yyyyyyy2 Gekraagde roodstaart Spreeuw Graspieper Waterpieper 1 1 Boompieper 3 Veldleeuwerik Ekster 1 1 Vlaamse gaai Kauwtje Zwarte kraai 1 1 Roek 2 2 Buizerd Kerkuil Sperwer Holenduif Houtduif Watersnip 6 6 Bokje 3 3 Kievit Tureluur Scholekster 2 2 Kluut Witte kwikstaart Boomklever 3 3 Visdief 2 2 Kokmeeuw 39 Fazant 2 2 bestede uren nvt nvt nvt Totaal