BROEDVOGELINVENTARISATIE VAN DE HOENWAARD IN Gerritsen. door: G.J. Vogelwerkgroep Grote Rivieren.

Transcriptie

1 BROEDVOGELINVENTARISATIE VAN DE HOENWAARD IN door: G.J. A.M. Gerritsen. Hottinga. Vogelwerkgroep Grote Rivieren.

2 y Inleiding f- De inventarisatie van de Hoenwaard maakt deel uit van het onderzoek, dat de Vogelwerkgroep Grote Rivieren doet naar de avifauna van de grote rivierengebieden in Nederland. De VWG Grote Rivieren stelt zich tot doel, gegevens te verzamelen over de soorten en aantallen vogels die voorkomen in het gebied van de grote rivier.n 3m zodoende te komen tot het samenstellen van een Avifauna voor dit gebied. De verzamelde gegevens zullen zoveel mogelijk worden gebruikt voor het behoud en een goed beheer van het onderzochte gebied. De inventarisatie van de Hoenwaard bestond uit een kwantitatieve broedvogelinventarisatie, volgens de karteringsmethode. Ligging en oppervlakte Top.kaart 27 E 1: De Hoenwaard ligt in de provincie Gelderland, aan de westkant van de IJssel. Het geinvei--kariseerde gebied ligt in de gemeente Hattern en heeft een oppervlakte van plm. 540 ha. De noordelijke grens van het onderzochte gebied is het Apeldoorns kanaal, de zuidelijke de Zwarte dijk. Beschrijving van het landschap Het gebied ligt buitendijks en bestaat vrijwel geheel uit min of meer vochtig grasland. We treffen hier prachtige meidoornhagen aan en ook enkele knotwilgen. De Hoenwaardwordt doorsneden door enkele oude rivierlopen, die gedeeltelijk verland zijn. Deze rivierlopen lopen in zuid-noord richting. Het zijn de Bottenstrank en de Ever- '7. geune; de laatste stroomt door de Zwarte Kolk, welke eigendom is van de Stichting Het Gelders Landschap. Deze stichting bezit nog twee kleine kolkjes-in de zuidelijke Hoenwaard, deze vormen samen met de Zwarte Kolk een bezit van 4 ha. open water. Sommige delen van de Hoenwaard bezitten nog vertegenwoordigers van de karakteristieke strocrndalflora, die hier voor de ruilverkaveling algemener was. We noemen veldsalie, echt walstro, kruisdistel, kattedoorn, grasklokje en wilde.~2~:m. In sommige meidoornhagen treffen we bovendien de wilde clematis aan. Bebouwing treffen we vooral lanp de Hoenwaardse weg aan. In totaal staan er plm. 30 gebouwen; waarvan sommige woningen reeds voor 1900 op de topografische kaart staan.

3 -2- f Naast de genoemde rivierlopen is er plm. 10 ha. open water en ruim 4 ha. bos. De landschappelijke waarde wordt gedevalueerd door de aanwezigheid van twee hoogspanningsleidingen en een camping voor stacaravans. Deze camping is vanaf de Hoenwaard door een groenstrook aan het gezicht onttrokken, maar 's winter en vanaf de andere kant van de IJssel is het een enorme ontsiering. In de omgeving van de Hezenberg treffen we een vrij vogelreservaat aan, dat in het natuurbes~hormings-j~ar 1970 tot stand is gekomen. Een deel van dit reservaat viel binnen ons inventarisatiegebied en leverde broedgevallen op van nachtegaal, zwartkop, tuinfluiter, spotvogel, grauwe vliegenvanger, tjiftjaf en fitis. C Geomorfolop$.e De Hoenwaard is geomorfologisch een interessant en bekend gebied. We treffen hier namelijk oeverwallen en komgronden naast elkaar pan. Deze komgronden variëren van vlakke gronden tot komgronden met een grillig reliëf als gevolg van dijkdoorbraken. Oude rivierbeddingen hebben ons nu moerassige terreintjes opgeleverd, van belang voor het waterwild. Deze opbouw heeft ons een landschap gegeven dat zeer afwisselend is in hoogte, begroeiing en milieuomstandigheden. de maanden april t/m september werd het gebied ruim 20 maal bezocht. De waarnemingen werden op transparant papier ingoto- kend. '7 Als basis diende een topografische kaart, schaal 1 : 10,000. Ook werd er onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van waterral en kwartelkoning, Gedurende 5 nachten werd er met de cassetterecorder gewerkt, zonder resultaat helaas. Resultaten: Er werden 50 soorten met zekerheid als broedvogel vastge- gesteld. De broedvogellijst vermeldt naast het aantal broedgevallen per soort, de broeddichtheid per 100 ha, hetgeen vergelijking met an- dere gebieden mogelijk maakt. In totaal telden we 453 broedparen, wat neerkomt op een totale broed-. dichtheid (van alle soorten samen) van 83,8 broedparen per 100 ha.

4 ,. Overzicht broedvogels ~ernventari- Aantal Dichtheid Hoenwaard. seerde opp. broedparen per 100 ha. 1 " in ha. 133s- \-\Q2 Fuut Wilde eend Zomer taling Slobeend P Knobbelzwaan Fazant Waterhoen Meerkoet Scholekster Kievit n Watersnip Grutto 4 Tureluur Kemphaan Zwarte Stern Holenduif Houtduif Steenuil Veldleeuwerik Boerenzwaluw Huiszwaluw Graspieper 3 Witte kwikstaart Gele kwikstaart Winterkoning Heggemus Merel Nachtegaal Roodborst Bosrietzanger Spotvogel Zwartkop Tuinfluiter Grasmus Braamsluiper

5 r' Overzicht broedvogels Ge?nventari- Aantal Dichtheid seerde opp. broedparen per 100 ha, Hoenwaard in ha. \g35 -bl% Fitis Tjiftjaf Grauwe vliegenvanger Koolmees Pimpelmees p' Staartmees Rietgors Kneu Vink Huismus Ringmus Spreeuw Wielewaal Zwarte kraai Ekster

6 Bijzonderheden broedvogels Bergeend.Van deze soort werd op 22, 24 en 26 mei steeds Eén ex..*.*.s gezien. Op 25 mei namen we echter een paartje waar, Op 6 juni troffen we een zaan, in een geschikt broedbiotoop. Echter geen nestvondst of pulli waargenomen. Op grond van onze gegevens ge- ven we de Bergeend de s&s van waarschijnlijke broedvogel, - Buizerd. Op 19 april bouwde een paar een nest in een eik. Er was..d O... echter geen sprake van een b+oedgeval. - Zwarte Stern. In het noordelijk deel vonden we één broedpaar..a. 0. Deze broedplaats is vroeger echter door meerderevogels gebruikt. P - Kemphaan. Verheugend was de aanwezigheid van een kemphanenbalts-.*e o. plaats. - Kuifeend en tafeleend, Zijn waarschijnlijke broedvogels..... o..0m0.*. Waarnemingen niet broedvogels --- Dodaars ex, ex ex lex ex ex. Blauwe reiger ex ex ex ex ex ex lex ex lex lex lex lex lex. Purperreiger 14.C lex. Roerdomp lex. Ooievaar lex. Wintertaling ex. Grote zaagbek ex. Nonnetje ex. Wulp Regenwulp Witgatje Oeverloper Zwarte ruiter Groenpootruiter Stormmeeuw Kokmeeuw Visdiaf je ex ex. vlie gend-zuid 06~ lex ex ex ex lex lex &ex lex ex, ex ex ex lex ex. 25.~ ex lex ex ex ex ex ex lex.

7 Grauwe gans Rietgans Wilde zwaan Kleine zwaan kex,. Tortelduif ex ex. Turkse Tortel lex. vliegend-west Kerkuil lex ex- Ransuil lex, Buizerd Sperwer Visarend To. envalk Goudplevier ICramsvogel IJsvogel lex ?paar ex. Groene Specht lex lex ex lex lex. 19*12*75-2exo Gr.Bonte.Specht lex lex lex ex paar ex lex paar lex,.. Oeverzwaluw ex lex ex ex >paar lex. Grote Lijster ex ex ex ex ex ex. Groenling lex lpaar ex ex. Sijs ex cx. Frater ex. Zanglijster lex. Goudvink ex. Koperwiek ex. Keep Beflijster lex. Bonte kaai Tapuit Gex ?paar 7 Roek ~oodborstta~uit lex lex. Kauw -- Paa~,ie ex lpaar Vlaamse gaai K1,Karekiet lex. Boomkruiper &ex, Zex Icx lex.