Ontmoetingskerk Laren NH - 30 oktober Genesis 41

Transcriptie

1 Ontmoetingskerk Laren NH - 30 oktober Genesis 41 Ik zeg u, mijn vrienden, dat ondanks de moeilijkheden en frustraties van mij, ik nog altijd een droom heb. Ik heb een droom dat op een dag op de rode heuvels van Georgia de kinderen van vroegere slaven en van vroegere slavenhouders naast elkaar aan de tafel van de broederschap zitten. Ik heb een droom dat mijn vier kleine kinderen op een dag in een land zullen leven waar ze niet meer beoordeeld worden op hun huidskleur, maar op hun karakter. Ik heb een droom vandaag. Wie kent deze bekende woorden niet. Ze komen uit een vermaarde redevoering die dominee Martin Luther King op 23 augustus 1963 in Washington hield. King hield zijn toespraak in een land waarin de tegenstellingen tussen blanken en zwarten groot waren. Zwarten werden in het dagelijkse leven op allerlei manieren achtergesteld en gediscrimineerd. Kans op verandering leek er niet te zijn. De zaken leken muurvast te zitten en de frustraties waren bij velen groot. Voor een menigte in de open lucht hield King zijn toespraak die het hele land en later de hele wereld doorging. Na zijn woorden over zijn dromen kwam de menigte in beweging. Op die dag en in de tijd daarna. Om zonder wapens en zonder geweld op te komen voor rechtvaardigheid. Discriminatie is van alle tijden, discriminatie is in Amerika en in de rest van de wereld niet verdwenen, maar de woorden van King vormen wel een markeringspunt. Er zou verandering komen. De droom van Martin Luther King kreeg door alle weerstanden heen handen en voeten. Er kwamen anderen bij. Een jaar later zong Bob Dylan: Let op, senatoren, congresleden, blokkeer niet wat buiten gaande is. De verliezers zullen de winnaars van later zijn. The times are gonna changing. Tijden gaan veranderen. Come senators, congressmen Please heed the call Don't stand in the doorway Don't block up the hall For he that gets hurt Will be he who has stalled There's a battle outside Senatoren, congresleden geef gehoor aan de roep blokkeer de deur, blokkeer de hal niet want wie gewond is geraakt zal vastlopen er is buiten en strijd aan de gang 1

2 And it is ragin' It'll soon shake your windows And rattle your walls For the times they are a-changin'. die voortraast je ramen zullen rammelen je muren zullen schudden Want de tijden gaan veranderen De droom van King bracht veel, bracht velen, stap voor stap in beweging. Daarmee heeft zijn droom Bijbelse trekken. Niet alleen vanwege de Bijbelse woorden en beelden woorden die King gebruikte, maar vooral vanwege de beweging die in gang kwam. Want dat is eigen aan Bijbelse dromen: dat je erdoor in beweging komt. Een echte droom is wat anders dan een illusie. Een illusie is als vuurwerk: het lijkt misschien in de lucht wel heel wat, maar als het op aarde terugkeert, spat het uit elkaar. Er gebeurt verder niks mee. Een illusie maakt je passief. Een illusie denkt: het wordt niks met deze wereld, niks met mijn leven. Een echte droom zet je in gang en helpt je om een eerste stap te zetten en om stap voor stap verder te komen. Al zie je het resultaat nog niet, een echte droom laat je denken: Ik doe nu wat ik kan. Ik maak een begin, een begin van beweging. Je zou je kunnen afvragen: is die droom van de farao nou zo ingewikkeld om uit te leggen. Al die dromenuitleggers en wijze mensen die opgetrommeld zijn uit het hele land, is er nu niet eentje die op het idee komt dat die vette en die magere koeien slaan op de toekomst. Die duidelijk maakt: na de vette jaren komen magere jaren in dit land. Is er niemand die de droom kan duiden, of is er niemand die het durft. De farao droomt van koeien die uit de rivier komen. Koeien zijn in Egypte heilige koeien. Ze staan voor de vruchtbaarheid van het land. Ze vertellen ook iets over de macht van de koning. Dat klinkt door in het Hebreeuws, de taal waarin dit verhaal geschreven is. Een koe is Phar in het Hebreeuws en Phar-ao zou je te vrij met Koeienkoning kunnen vertalen. De farao droomt van aren. Ook die aren hebben met vruchtbaarheid te maken in Egypte. De Egyptische korengod staat vaak afgebeeld met zeven aren op zijn lichaam. 2

3 De farao droomt bij de rivier. Zo werd de Nijl in Egypte genoemd, de grote stroom, die het land vruchtbaar maakte en die goddelijke trekken had in de beleving van de mensen. De koeien, de aren, de rivier, ze hebben onder het bewind van Farao lang voor vruchtbaarheid gezorgd. De koeien, de aren, de rivier en de farao geven aan: zo is het altijd gegaan en zo zal het blijven. Zo zijn de dingen goed en zo ligt alles vast. Goddelijk, onwrikbaar vast. Maar zoals het altijd gegaan is, zo hoeft het niet te blijven. Let maar op. De farao droomt van vette koeien die opgegeten worden door magere koeien, van rijke halmen, verzwolgen door dunne, arme aren. Hij droomt dat wat vroeger altijd vruchtbaarheid gegeven had, niet meer vruchtbaar is. Dat wat vroeger krachtig was, nu zijn kracht verliest. Hij droomt dat waar hij vroeger op kon vertrouwen nu geen houvast meer geeft. Wat vroeger vastlag is nu onzeker. De farao droomt van wat hem tussen de vingers door glipt. De farao droomt, een keer, twee keer. Wat die dromen te zeggen hebben, dringt nog niet tot hem door, of. wil hij dat nog niet onder ogen zien. Het enige wat hij merkt is dat zijn hart onrustig is onder de dromen. En de waarzeggers en wijzen, aan wie hij zijn dromen vertelt en vraagt om ze uit te leggen, die zeggen niets. En die doen niets. Kunnen ze niets, willen ze niets. Durven ze het niet tegenover die koning met zijn goddelijke macht en zijn goddelijke trekken. Kijken ze weg, voelen ze zich verlamd? Dan komt Jozef, uit de gevangenis, waar hij twee jaar opgesloten zat. Hij komt uit de put, zegt het verhaal. Hij heeft meermalen in zijn leven ervaren wat die put betekent. Dat je je machteloos kunt voelen. Dat je leven uitzichtloos lijkt. En dat alles soms muurvast lijkt te zitten. Hij komt uit de put. Hij is wat dat betreft een ervaringsdeskundige. Als Jozef de dromen van de farao hoort, zegt hij: die dromen vertellen wat er komt. 3

4 Welvaart van nu zal verdwijnen. Overvloed van nu zal gevolgd worden door honger. Jozef zegt ook: In deze droom spreekt God. In deze droom kun je iets van God aanwijzen. Jozef gebruikt grote woorden. Hij heeft het over God. God, hoe? In Egypte dachten ze bij God altijd aan wat onveranderlijk vastligt. Ze dachten bij God aan de farao die alles regelt en alles in de hand heeft. God is bij Jozef anders. God is bij hem niet: de dingen liggen vast en jij kunt niets doen. En niet: de dingen gaan zoals ze gaan. God is bij Jozef: de durf om te kijken naar wat komen gaat. Niet wegkijken van wat dreigend is. God is bij Jozef ook heel praktisch: begin er mee om het goede te doen. Doe wat je kunt. God is bij Jozef: de kracht om met het goede te beginnen. Of het resultaat heeft? Of het zal lukken wat je doet? Het goede geeft altijd resultaat. Soms zie je buiten je zelf iets heilzaam veranderen. Soms misschien niet. Los daarvan is het goede altijd heilzaam voor je eigen ziel. Doe het goede en wacht maar af. Jozef krijgt van farao macht om het land voor te bereiden op hongersnood. Dat doet hij heel praktisch en zakelijk. Een vijfde van het land onteigent hij en de opbrengst daarvan brengt hij onder in voorraadschuren. En als de tijd van de honger gekomen is, is het land voorbereid. Dan is er voedsel, dan is er brood voor allen. De droom brengt Jozef in beweging. Dat is de essentie van dit verhaal. Daarin kun je iets van God ontdekken. Want God is de moed om een begin te maken, een eerste stap te zetten. God is de moed om telkens opnieuw met het goede te beginnen. Tegen de toekomst die dreigend is, richt hij zich op het goede. Zo geeft hij handen en voeten aan God. En wij? 4

5 Soms ligt de toekomst voor ons open. Soms lopen wij vast in dit leven. We kunnen botsten op de onveranderlijkheid van de wereld en van al het kwade daarin. We kunnen soms gelaten of berustend worden onder dreiging en tegenslagen, door teleurstellingen en frustraties van het leven. Laat je niet verlammen. Richt je vandaag op wat goed is. Op de weg van het goede ben je niet alleen. Op die weg is God je metgezel. Op de weg van het goede kun je steeds een nieuw begin maken. Ontvang dit vertrouwen en geef het door, aan Guusje, aan je moeder, je vader, je kind, je vriend, je buur. Er is een droom. Zeg niet: dromen zijn bedrog. Of: ze vertellen je wat je zelf allang wist. Er is een droom. Martin Luther King wist er van. Hij begon te lopen, stap voor stap. Jozef wist er van. Hij begon te handelen. Jezus wist er van. Je mag leven van zijn vertrouwen. Er is een droom die je in beweging brengt. Een droom die je thuis brengt. Amen 5