Stand van zaken EPB normen. Annet van der Horn Secretaris

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stand van zaken EPB normen. Annet van der Horn Secretaris"

Transcriptie

1 Stand van zaken EPB normen Annet van der Horn Secretaris oktober

2 Inhoud Stand van zaken EPB normen Mogelijkheden voor invloed, verantwoordelijkheid Verhouding NsC - CEN/TC's Stemprocedure Rechten en plichten van leden NA Annex A en Annex B CEN/TC 169 : Verlichting CEN/TC 247 : Gebouwbeheerssystemen Beschikbare informatie 2

3 Stand van zaken EPB normen TC Sept Oct Nov Dec Jan Febr Mrt Apr May June July Aug Sept Oct Nov Dec Jan-16 Febr 371 FV Work on final OAS and TR. WG1-M out for 2 nd TCA to CCMC Meeting xx TC Enq End DTR>CC MC Meeting WG TC Enq End1 End all DTR>CC MC Meeting WG422 TC Enq End DTR> CCMC Meeting TC Enq End all DTR>CC MC Meeting TC156 89/ISO163/2 05 Meeting CEN89 ISO WG Out TCA DStd>C CMC Publ 2 nd TCA TC Out for TCA Out TCA Out TCA TCA result DStd>C CMC for FV DStd>C CMC DStd>C CMC TC-M 2 nd TCA out for 2 nd FV Std xx DStd FV DStd & TR> CCMC TC Mt accept FV & TR DStd>C CMC for FV TC 10 WGs WGs WGs TC ballot FV TCA accept End? FD TR TC agree DTR and DS WGs WGs 163? TC agree DTR and DS DStd> CCM C Final TR> CCMC for publication TCA result TC Mt ballot FV accept TR accept TCA result TC? or ballot FV acc All DStd> CCMC TR> CCMC DS> ISO ballot? FV acc DStd> FV DStd> FV 3

4 Organisatie - invloed BC 351 NC TC NsC TC TC TC WG WG WG WG 4

5 Stemprocedure Document komt bij NEN binnen - Klimaatcommissie indien beleidsmatig - Ventilatie indien relatie NEN 8087 of NEN Andere commissie indien relevant - Van verlichting indien verlichting EPB Uitzetten naar spiegelcommissie Evt. uitzetten naar andere commissies Commissieleden beoordelen Stemadvies via voting booth Stemadvies via voting booth NEN vergelijkt stemmen Consensus? => Stemmen Geen consensus? => overleg met commentaargevers => zo mogelijk consensus => heeft laatste stem. 5

6 Stemformulier 6

7 Stemformulier 7

8 Stemformulier 8

9 Stemformulier 9

10 Stemprocedure Document komt bij NEN binnen - Klimaatcommissie indien beleidsmatig - Ventilatie indien relatie NEN 8087 of NEN Andere commissie indien relevant - Van verlichting indien verlichting EPB Uitzetten naar spiegelcommissie Evt. uitzetten naar andere commissies Commissieleden beoordelen Stemadvies via voting booth Stemadvies via voting booth NEN vergelijkt stemmen Consensus? => Stemmen Geen consensus? => overleg met commentaargevers => zo mogelijk consensus => heeft laatste stem. 10

11 Rechten en plichten cieleden Rechten Informatie van CEN en ISO ontvangen Commentaar leveren Stemadvies geven Begeleiding door NEN Plichten Mede verantwoordelijk brede draagvlak Mede verantwoordelijk budget Mede verantwoordelijk inhoud normen 11

12 Kamerbrief Modernisering EPG op weg naar BENG Beter werkbare bepalingsmethode energieprestatie kwh/m 2 Aandacht naar gerealiseerde gebouwkwaliteit Ontvlechting beleid - normen 12

13 Annex A 13

14 Annex B 14

15 Nationale Annex Heeft de vorm van Annex A Heeft de waarden die Nationaal zijn gekozen Aansluiten op regelgeving Aansluiten op waarden uit Annex B Opstellen door: Ministerie Norm(sub)commissie 15

16 CEN/TC 169: Verlichting 16

17 CEN/TC 169: Verlichting Methode 1: Berekening van de energie die nodig is voor verlichting Methode 2: Snelle berekening van de energie die nodig is voor verlichting Methode 3: Meetmethode 17

18 CEN/TC 169: Verlichting Methode 1: Berekening van de energie die nodig is voor verlichting Output: kwh/time step Lighting Energy Numeric Indicator (LENI) Rekening houdend met: Bezettingsgraad Daglicht Stand-by 18

19 CEN/TC 169: Verlichting Methode 2: Snelle berekening van de energie die nodig is voor verlichting Output: kwh/jaar Lighting Energy Numeric Indicator (LENI) Rekening houdend met: Default geinstalleerd vermogen voor woningen Verkorte daglicht berekening Default stand-by 19

20 CEN/TC 169: Verlichting Methode 3: Meetmethode Output: kwh/time step Lighting Energy Numeric Indicator (LENI) Bepaald via elektriciteitsmeter 20

21 CEN/TC 169: Verlichting Stemming in Verlichting kan stemadvies geven Samenwerking andere TC s niet altijd soepel (verlichting wordt vergeten ) 21

22 CEN/TC 247: BAC&BM pren 15232: bepaling EP pren 15550: controls for HVAC pren : controls for hot water heating systems pren : controls for electrical heating systems pren : stop-start schedules for heating sys pren XXX: Inspection pren XXX: BMS 22

23 CEN/TC 247: BAC&BM pren Revisie van bestaande norm How to calculate the contribution of BAC to the EP of buildings. Methode 1: Gedetailleerde methode Methode 2: Factor based methode 23

24 CEN/TC 247: BAC&BM Gedetailleerde methode Output = lijst met BAC&BM functions Kan worden gebruikt om gedetailleerde berekening te maken Gebaseerd op andere EPB normen Classificatie mogelijk Time step: alle intervallen mogelijk 24

25 CEN/TC 247: BAC&BM Factor based methode Output = energievraag volgens bestaande BAC classificatie Time step: yearly monthly hourly bin 25

26 Beschikbare Informatie Voor iedereen: 26

27 Beschikbare Informatie Voor iedereen: Gang van zaken normsubcommissie 27

28 Beschikbare Informatie Voor leden op Livelink: Alle EPB norm stemmingen Alle relevante documenten van CEN/TC 371, 89, 156, 169, 228, 247 (zoals TR s en Excel sheets) Maandelijks overzicht EPB normen Indien beschikbaar: presentaties, artikelen, analyses en informatiebladen 28

29 Beschikbare Informatie Voor leden op Livelink: Informatiebijeenkomsten Vragen 29

30 Reserve slides 30

31 CEN ISO Verhouding nsc - CEN/TC's CEN/TC 89 Thermal performance CEN/TC 130 Heating appliances CEN/TC 169 Lighting CEN/TC 156 Ventilation CEN/TC 228 Heating systems CEN/TC 247 BAC-BM CEN/TC 371 EPBD ISO/TC 163 Thermal performance SC1 Test & measurement SC2 Calculation ISO/TC 205 Building Environment Design ISO/TC 274 Lighting Niet in nsc Niet in EPBD 31

32 ISO Verhouding nsc TC's month stage 0 N W I P WD CD Transl ation DIS Comments resolution FDIS 36 ISO CEN month stage 0 N W I P WD WD ENQ pren Comments resolution FV pren EN Vote: is this needed? + active participation? ISO: Vote & comments, CEN optional: comments Vote: ready for DIS / Enquiry? Comments Vote: ready for FDIS / Formal vote? Vote: yes, no, abstain Work in Working Group Work in ISO/CEN central secretariat Work in national bodies 32

33 Main European actors, coordination and organisation CEN TCs EU Commission EU Member States CEN TC 89 Envelope 2) «System» standards (Building level) 3) Cooperation actors CEN TC 156 Ventilation CEN TC 371 (Coordination) Liaison Commitee EDMC CEN TC 169 Lighting Concerted Action 28 Member States CEN TC 228 Heating/DHW CEN TC 109 Boilers CEN TC 113 Heat pumps CEN TC 247 Control CEN TC 130 Emitters 1) «Product» standards (testing) 33

Ecodesign. Invloed voor onze bedrijfstak Henk Kranenberg Senior Manager Daikin Europe NV

Ecodesign. Invloed voor onze bedrijfstak Henk Kranenberg Senior Manager Daikin Europe NV Ecodesign Invloed voor onze bedrijfstak Henk Kranenberg Senior Manager Daikin Europe NV Roadmap : -80% by2050 2 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/txt/pdf/?uri=celex:52014dc0015&from=en Ecodesign

Nadere informatie

Commissieplan 2016 Normcommissie Europese en mondiale normalisatie klimaatbeheersing

Commissieplan 2016 Normcommissie Europese en mondiale normalisatie klimaatbeheersing kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2017-12-11 pagina 1/12 Commissieplan 2016 Normcommissie normalisatie klimaatbeheersing /2017 NORMCOMMISSIE NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg

Nadere informatie

Commissieplan 2016 Normcommissie Europese en mondiale normalisatie klimaatbeheersing

Commissieplan 2016 Normcommissie Europese en mondiale normalisatie klimaatbeheersing kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-01-05 pagina 1/11 Commissieplan 2016 Normcommissie normalisatie klimaatbeheersing NORMCOMMISSIE normalisatie klimaatbeheersing NEN Bouw & Installatie Postbus

Nadere informatie

De totstandkoming van de nieuwe versie van de NEN-EN-ISO/IEC en de high lights

De totstandkoming van de nieuwe versie van de NEN-EN-ISO/IEC en de high lights Eenvoudig voor elkaar De totstandkoming van de nieuwe versie van de NEN-EN-ISO/IEC 17025 en de high lights www.qnozo.nl 03-10-2018 1 Wat staat er de komende 25 minuten op het programma? Introductie Tot

Nadere informatie

Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek. Normontwikkeling uw belang. introduction. Normontwikkeling uw belang 2

Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek. Normontwikkeling uw belang. introduction. Normontwikkeling uw belang 2 Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek NEN Normontwikkeling uw belang 1 introduction Normontwikkeling uw belang 2 1 Normen: uw belang? Korte intro over NEN Normontwikkelen Normtoepassing

Nadere informatie

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium 3e Mirror meeting pren 689 13 April 2017 14:00 Session T, NVvA Symposium steps since April 2016 The enquiry (June to August 2016) performed by the national bodies. Resulting in 550 comments. Three/Four

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen Kwaliteitslabelling & Ecodesign door: Henk Kranenberg Daikin Europe NV voorzitter VERAC bestuurslid NVKL, DHPA VERAC: vereniging van fabrikanten en importeurs van airconditioning en warmtepomp apparatuur

Nadere informatie

De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN normering de nieuwe norm is compleet

De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN normering de nieuwe norm is compleet De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN 50600 normering de nieuwe norm is compleet Niek van der Pas Voorzitter NEN commissie: Computerruimten en datacenters Nederland NEN 'Computerruimtes en

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

1 Algemene gegevens COMMISSIEPLAN februari Commissie , Verlichting

1 Algemene gegevens COMMISSIEPLAN februari Commissie , Verlichting 5 NORMCOMMISSIE 26 februari 2015 NEN Bouw&Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft bi@nen.nl www.nen.nl 1 Algemene gegevens Nederlands Normalisatie-instituut 1.1 Commissie 1.2

Nadere informatie

Analyser Platform. Arno van Adrichem EMEEL Analyser Engineer, EMEAP Coordinator ExxonMobil Research and Engineering.

Analyser Platform. Arno van Adrichem EMEEL Analyser Engineer, EMEAP Coordinator ExxonMobil Research and Engineering. Januari 26, 2016 Analyser Platform Kick off meeting analyser platform 26 Januari 2016, Delft Arno van Adrichem EMEEL Analyser Engineer, EMEAP Coordinator ExxonMobil Research and Engineering ExxonMobil

Nadere informatie

Milieudeclaraties van bouwproducten ~ stand van zaken & toekomstige evoluties ~

Milieudeclaraties van bouwproducten ~ stand van zaken & toekomstige evoluties ~ Milieudeclaraties van bouwproducten ~ stand van zaken & toekomstige evoluties ~ Piet Vitse (PCE-FOAMGLAS) voorzitter BMP-WG Duurzaam Bouwen 1 1 1. Uitgangspunt 2. Maatschappelijk & wettelijk kader CPR

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen Europese wetgeving maakt warmtepompen nog beter betaalbaar en inzetbaar door: Henk Kranenberg Daikin Europe NV voorzitter VERAC bestuurslid NVKL, DHPA VERAC: vereniging van fabrikanten en importeurs van

Nadere informatie

Section Energy Technology Energy in Built Environment

Section Energy Technology Energy in Built Environment Randvoorwaarden buitenklimaat: Wat hebben we voor Nederland afgesproken? Dolf van Paassen,, TU Delft Section Energy Technology Energy in Built Environment 1984 1983 NEN5067 Geschiedenis Van de weersgegevens

Nadere informatie

Commissieplan 2018 Normcommissie 'Luiken en zonweringen'

Commissieplan 2018 Normcommissie 'Luiken en zonweringen' COMMISSIEPLAN 2018 Versie / N 034 NEN Materialen & Bouwproducten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 mb@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan

Nadere informatie

Service Normalisation Dienst Normalisatie

Service Normalisation Dienst Normalisatie Activiteitenverslag 2015-2016 Rapport d'activités 2015-2016 Service Normalisation Dienst Normalisatie Service Normalisation / Dienst Normalisatie 1 Belgische Normalisatie... 4 1.1 E051: Cement and Bouwkalk...

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Warmte meten en verdelen'

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Warmte meten en verdelen' NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 324 bi@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie NORMCOMMISSIE NEN Bouw

Nadere informatie

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Masterclass door Clarence Rose, DNA in de Bouw / Azimut Bouwbureau en Carl-peter Goossen, DNA in de Bouw / BouwNext 2 Masterclass Introductie NZEB-tool

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen Europese wetgeving maakt warmtepompen nog beter betaalbaar en inzetbaar door: Henk Kranenberg Daikin Europe NV voorzitter VERAC bestuurslid NVKL, DHPA VERAC: vereniging van fabrikanten en importeurs van

Nadere informatie

Normalisatieproces NEN - CEN - ISO Regelgeving en normen. Bart van Cleef NEN, Delft

Normalisatieproces NEN - CEN - ISO Regelgeving en normen. Bart van Cleef NEN, Delft Normalisatieproces NEN - CEN - ISO Regelgeving en normen Bart van Cleef NEN, Delft Programma 0. Opening en welkomstwoord 1. Machinerichtlijn en CE-markering 2. Wat is normalisatie? 3. Normalisatie in Nederland

Nadere informatie

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20 Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Pieter Van Laere - Sustainable Development Manager Saint-Gobain Construction Products - ISOVER De kers

Nadere informatie

Fysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017

Fysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017 Fysieke belasting Stephanie Jansen 22 november 2017 NEN Nederlands Normalisatie-instituut Opgericht in 1916 Onafhankelijke stichting Non-profit Netwerk van ca. 800 commissies & ca. 5000 leden Ontwikkelt,

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview ISO 5208 INTERNATIONAL STANDARD. Industrial valves - Pressure testing of valves

Voorbeeld. Preview ISO 5208 INTERNATIONAL STANDARD. Industrial valves - Pressure testing of valves INTERNATIONAL STANDARD ISO 5208 Second edition 1993-01-15 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst

Nadere informatie

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Michel De Paepe Overzicht Definitie van Nearly Zero Energy Building Technologische ontwikkeling Uitvoering, opvolging en commissioning

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

Energieprestatie. De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving

Energieprestatie. De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving Energieprestatie De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving 1 Even voorstellen: Ron van der Aa (projectmanager bij NEN) Wie bent u? Context 2 Inhoud van deze presentatie Algemeen:

Nadere informatie

Ontwerp norm NEN-EN

Ontwerp norm NEN-EN Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN 131-1 Verwarmingssystemen en op water gebaseerde koelsystemen in gebouwen - Berekeningsmethode voor de systeemenergiebehoefte en het systeemrendement - Deel 1: Algemeen

Nadere informatie

Ontwerp norm NEN-EN

Ontwerp norm NEN-EN Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN 16798-11 Energieprestatie van gebouwen - Deel 11: Module M4-3 - Berekening van de ontwerp koellast Publicatie uitsluitend voor commentaar Energy performance of buildings

Nadere informatie

herfstvakantie vr. 23 okt. herfstvakantie

herfstvakantie vr. 23 okt. herfstvakantie Speeldata 2015-2016 dag datum van tot omschrijving competitie wo 26 aug. jeugd 18.00 20.00 vrij spelen wo 2 sept. jeugd 18.00 20.00 training wo 9 sept. jeugd 18.00 20.00 training senioren 20.00 22.30 CKS

Nadere informatie

COMMISSIEPLAN 2017 NEN Commissieplan 2017

COMMISSIEPLAN 2017 NEN Commissieplan 2017 NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 324 bi@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie NORMCOMMISSIE NEN Bouw

Nadere informatie

Het Europese kader: verordening, richtlijn, aanbeveling, communicatie

Het Europese kader: verordening, richtlijn, aanbeveling, communicatie Het Europese kader: verordening, richtlijn, aanbeveling, communicatie Agenda Europese instellingen Rechtsinstrumenten Nieuwe Aanpak Richtlijnen (New Approach) Geharmoniseerde normen New Legislative Framework

Nadere informatie

Normen ter ondersteuning van EPBD-implemntatie, Jaap Hogeling.

Normen ter ondersteuning van EPBD-implemntatie, Jaap Hogeling. Aanvulling artikel VV+, december 2007-12-20 Normen ter ondersteuning van EPBD-implemntatie, Jaap Hogeling. Work 1 & 3 EN15217 Energy buildings Methods of assessment to be used for the energy certification

Nadere informatie

Document Luchtkwaliteit. Nicolet Baas. Concept Commissieplan 2013 voor subcommissie 'Geurmetingen'

Document Luchtkwaliteit. Nicolet Baas. Concept Commissieplan 2013 voor subcommissie 'Geurmetingen' Document 2012-28 DOCUMENT 2012-28 COMMISSIE SECRETARIS 390146 - Luchtkwaliteit Nicolet Baas DATUM 2012-10-02 Nederlands Normalisatie-instituut NEN Cluster Milieu Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6

Nadere informatie

EPB normen betreffende CEN/TC 89, Thermische eigenschappen van gebouwen Enkele belangrijke onderdelen nader toegelicht

EPB normen betreffende CEN/TC 89, Thermische eigenschappen van gebouwen Enkele belangrijke onderdelen nader toegelicht NEN workshop 28 oktober, 2014, Delft EPB normen betreffende CEN/TC 89, Thermische eigenschappen van gebouwen Enkele belangrijke onderdelen nader toegelicht Dick van Dijk TNO, Heat Transfer and Fluid Department,

Nadere informatie

Normcommissie Zetmeel, -derivaten en nevenproducten

Normcommissie Zetmeel, -derivaten en nevenproducten kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-01-25 pagina 1/5 Commissieplan 2016 Normcommissie 370 093 Zetmeel, -derivaten en nevenproducten 1 NORMCOMMISSIE 370 093 'Zetmeel, -derivaten en nevenproducten'

Nadere informatie

Ontwikkelingen VCA en OHSAS

Ontwikkelingen VCA en OHSAS Ontwikkelingen VCA en OHSAS Jacques Schouwenaars 13 oktober 2015 M.b.t. VCA Zicht op nieuwe norm? Welke partijen zijn erbij betrokken? Huidige status? Betrokken partijen SSVV CCvD-VCA VOC RvA Historisch

Nadere informatie

Feedback WG System Operations 21 November 2012

Feedback WG System Operations 21 November 2012 Feedback WG System Operations 21 November 2012 User Group 06/12/2012 Wim Michiels Content Feedback IGCC Winter action plan Draft ENTSO-E winter outlook 2012 2013 Capaciteit noordgrens Overview of dynamic

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Voorbeeld. Preview. Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

EN De Europese norm voor duurzaamheid van bouwproducten

EN De Europese norm voor duurzaamheid van bouwproducten EN15804 - De Europese norm voor duurzaamheid van bouwproducten Chris Hamans Voorzitter werkgroep Environment CEPMC Rockwool International 1 Europese normen voor duurzaamheid?!! Waarom Europese normen?!

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview ISO INTERNATIONAL STANDARD

Voorbeeld. Preview ISO INTERNATIONAL STANDARD INTERNATIONAL STANDARD ISO 10202-8 First edition 1998-07-15 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst

Nadere informatie

Normalisatie spoorwegen

Normalisatie spoorwegen Normalisatie spoorwegen Arthur Carlebur 9 december 2011 Normalisatie spoorwegen 1 Soorten normen Te onderscheiden zijn: Normen voor producten (Europees, nationaal) Normen voor processen/procedures Overige

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview ISO INTERNATIONAL STANDARD

Voorbeeld. Preview ISO INTERNATIONAL STANDARD INTERNATIONAL STANDARD ISO 2859-1 First edition 1999-11-15 AMENDMENT 1 2011-06-15 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een

Nadere informatie

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview Nederlandse norm NEN-ISO 9224 Corrosie van metalen en legeringen Corrosiviteit van de atmosfeer - Richtwaarden voor de corrosiviteitscategorieèn (ISO 9224:1992) Corrosion of metals and alloys - Corrosivity

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. norm NEN-EN Ontwerp. Energieprestatie van gebouwen - Module M9 - Energie-eisen voor verlichting - Deel 1: Specificaties

Voorbeeld. Preview. norm NEN-EN Ontwerp. Energieprestatie van gebouwen - Module M9 - Energie-eisen voor verlichting - Deel 1: Specificaties Nederlandse Ontwerp norm NENEN 151931 Energieprestatie van gebouwen Module M9 Energieeisen voor verlichting Deel 1: Specificaties Energy performance of buildings Module M9 Energy requirements for lighting

Nadere informatie

Workshop 6 Technische betrouwbaarheid

Workshop 6 Technische betrouwbaarheid Workshop 6 Technische betrouwbaarheid Standaardisatie bij Wind op Zee (1) 13 Juni 2014 Frank Kortstee & Martijn Geertzen (NEN) Winddag 2014 Windenergie: een betrouwbare techniek 1 Programma Tijdstip Onderwerp

Nadere informatie

Totstandkoming, wettelijk kader en beschikbaarheid van normen

Totstandkoming, wettelijk kader en beschikbaarheid van normen Totstandkoming, wettelijk kader en beschikbaarheid van normen Christel Fostier Legal Advisor NBN Agenda Wie is het NBN? Wat zijn normen? Welke voordelen hebben normen? Hoe worden normen ontwikkeld? Wat

Nadere informatie

Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, 11 juni 2018

Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, 11 juni 2018 Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, Welke organisaties zijn voor ons van belang? CEN/TC 442 Building Information Modelling ISO/TC59

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Luiken en zonweringen'

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Luiken en zonweringen' Versie augustus 2017/ N028 NEN Materialen & Bouwproducten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 mb@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017

Nadere informatie

Adaptieve thermisch comfort richtlijnen in het buitenland

Adaptieve thermisch comfort richtlijnen in het buitenland Adaptieve thermisch comfort richtlijnen in het buitenland ir. Atze Boerstra, BBA Boerstra Binnenmilieu Advies ISSO symposium Thermisch Binnenklimaat 10 november 2005 Rigide eis oude normen: Winter binnen:

Nadere informatie

Normalisatie op het gebied van voegkitten voor in de bouw, betreffende de volgende toepassingen;

Normalisatie op het gebied van voegkitten voor in de bouw, betreffende de volgende toepassingen; Commissieplan 2012 normcommissie 353087 'Voegkitten voor in de bouw' Versie 2012-01-26 1 ALGEMENE GEGEVENS 1.1 Commissie 353087 Voegkitten voor in de bouw 1.2 Werkgebied Normalisatie op het gebied van

Nadere informatie

Normalisatie: wie, wat, waarom, hoe? Dirk De Moor. Wat is een norm

Normalisatie: wie, wat, waarom, hoe? Dirk De Moor. Wat is een norm Normalisatie: wie, wat, waarom, hoe? Dirk De Moor Wat is een norm Een norm is een niet-bindend document waarin belangrijke technische specificaties en de regels van goed vakmanschap met betrekking tot

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Energieprestatie van gebouwen - Energiebehoefte voor verlichting - Deel 1: Specificaties, Module M9

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Energieprestatie van gebouwen - Energiebehoefte voor verlichting - Deel 1: Specificaties, Module M9 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management

NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management Onderdeel van NN Group N.V. Hoofdkantoor: Den Haag AuM: EUR 180 miljard (per 30 sept. 2015) 1.100 medewerkers Actief in 16 landen in Europa, het

Nadere informatie

Ontwerp norm NEN-EN

Ontwerp norm NEN-EN Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN 15316-4-4 Verwarmingssystemen en op water gebaseerde koelsystemen in gebouwen - Berekeningsmethode voor de systeemenergiebehoefte en het systeemrendement - Deel 4-4: Warmteopwekkers

Nadere informatie

Energie-efficiëntie bij gebouwen beleidskader, potentieel en valkuilen. Prof.dr.ir.-arch. Dirk Saelens Afdeling Bouwfysica, KU Leuven Energyville

Energie-efficiëntie bij gebouwen beleidskader, potentieel en valkuilen. Prof.dr.ir.-arch. Dirk Saelens Afdeling Bouwfysica, KU Leuven Energyville Energie-efficiëntie bij gebouwen beleidskader, potentieel en valkuilen Prof.dr.ir.-arch. Dirk Saelens Afdeling Bouwfysica, KU Leuven Energyville Inhoud Inleiding Aandeel en belang van gebouwen Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. Ontwerp. Publicatie uitsluitend voor commentaar. Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Voorbeeld. Preview. Ontwerp. Publicatie uitsluitend voor commentaar. Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN 15193-1 Energieprestatie van gebouwen - Energie-eisen voor verlichting - Deel 1: Prognose van het energieverbruik voor verlichting Energy performance of buildings - Energy

Nadere informatie

5. FINAL BEMO (May 2014) Deels openbaar muv 11 en Embassy Embassy

5. FINAL BEMO (May 2014) Deels openbaar muv 11 en Embassy Embassy Nr. Document Wob Sender Recipient 11 1. Draft letter re Potocari Memorial NI MoFAand (March 2012) Openbaar muv MOD Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview NEN-ISO Hydrauliek en pneumatiek. Driepolige contactstoppen met aardcontact. Karakteristieken en (ISO 4400:1994) Nederlandse

Voorbeeld. Preview NEN-ISO Hydrauliek en pneumatiek. Driepolige contactstoppen met aardcontact. Karakteristieken en (ISO 4400:1994) Nederlandse Nederlandse Hydrauliek en pneumatiek. Driepolige contactstoppen met aardcontact. Karakteristieken en eisen (ISO 4400:1994) NEN-ISO 4400 Fluid power systemsand components. Three-pin electrical plug connectors

Nadere informatie

INTERNATIONAL STANDARD. Machine bridge reamers. Alésoirs de chaudronnerie, à machine

INTERNATIONAL STANDARD. Machine bridge reamers. Alésoirs de chaudronnerie, à machine INTERNATIONAL STANDARD ISO 2238 Second edition 2011-08-15 Machine bridge reamers Alésoirs de chaudronnerie, à machine Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een

Nadere informatie

1 Algemene gegevens. 2 Commissiestructuur en relaties COMMISSIEPLAN Commissie CV- en warmwatertoestellen

1 Algemene gegevens. 2 Commissiestructuur en relaties COMMISSIEPLAN Commissie CV- en warmwatertoestellen NORMCOMMISSIE 349 057 CV- en warmwatertoestellen 1 Algemene gegevens 1.1 Commissie 349 057 CV- en warmwatertoestellen 1.2 Werkgebied Verzorgen van de Nederlandse inbreng bij CEN/TC 48, CEN/TC 57, CEN/TC

Nadere informatie

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software OSGEO conferentie 13 november 2013 Rob van de Velde De formule van Geonovum Werken aan beschikbaarheid Werken aan bruikbaarheid OGC

Nadere informatie

Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief?

Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief? Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief? ir. Marc M.F. Ammerlaan Werkgroepslid Werkgroep gezondheid & energiezuinigheid Houdt zich bezig met gezond binnenklimaat in gebouwen én energiezuinigheid

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview ISO 614 INTERNATIONAL STANDARD

Voorbeeld. Preview ISO 614 INTERNATIONAL STANDARD INTERNATIONAL STANDARD ISO 614 Fourth edition 2012-06-15 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview IS INTERNATIONAL STANDARD. Space data and information transfer systems - ASCII encoded English

Voorbeeld. Preview IS INTERNATIONAL STANDARD. Space data and information transfer systems - ASCII encoded English INTERNATIONAL STANDARD IS0 14962 First edition 1997-12-15 Space data and information transfer systems - ASCII encoded English Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik

Nadere informatie

Introductie NPR 5313 Computerruimtes en datacenters -

Introductie NPR 5313 Computerruimtes en datacenters - Introductie NPR 5313 Computerruimtes en datacenters - 5.5:Eisen en classificatie Energie-efficiëntie Niek van der Pas A Group Brand Doelstellingen duurzaamheid, vanuit milieuoogpunt maatschappelijk verantwoord

Nadere informatie

Dutch code of practice. NPR 7976+C1 (en)

Dutch code of practice. NPR 7976+C1 (en) Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016 Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016 Ing. W.A.M. van Houdt 80-87 Product manager licht/lucht systemen 87-91 Technisch adviseur RIN 91-2007 Hoofd Techniek Ziekenhuis Gooi-Noord 07 - heden Senior engineer

Nadere informatie

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein 2018 Q2. Datum Versie 2 Jacco Witteveen

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein 2018 Q2. Datum Versie 2 Jacco Witteveen Windpark Hellegatsplein 2018 Q2 Datum 07.08.2018 Versie 2 Contact Jacco Witteveen jacco.witteveen@out-smart.eu INHOUD 1. DEFINITIES 2 2. MANAGEMENTSAMENVATTING 3 - Productie voorspelling versus Actueel

Nadere informatie

Welke standaard is het beste? 4 december 2008, Bianca Scholten, bianca.scholten@task24.nl, tel. 06 52 45 25 98

Welke standaard is het beste? 4 december 2008, Bianca Scholten, bianca.scholten@task24.nl, tel. 06 52 45 25 98 Welke standaard is het beste? 4 december 2008, Bianca Scholten, bianca.scholten@task24.nl, tel. 06 52 45 25 98 Level 4 Business Planning & Logistics ISA-99 beveiliging binnen het control domain Level 3

Nadere informatie

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-05-25 pagina 1/6 Commissieplan 2016 Normcommissie 381184

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-05-25 pagina 1/6 Commissieplan 2016 Normcommissie 381184 kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-05-25 pagina 1/6 Commissieplan 2016 Normcommissie 381184 6 NORMCOMMISSIE NEN Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX

Nadere informatie

Nederlandse voornorm NAD-NVN-ENV 1995-1-1. (nl)

Nederlandse voornorm NAD-NVN-ENV 1995-1-1. (nl) Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein VVJ Datum Versie 1 Jacco Witteveen

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein VVJ Datum Versie 1 Jacco Witteveen Windpark Hellegatsplein 2016 - VVJ 2017 Datum 10.10.2017 Versie 1 Contact Jacco Witteveen jacco.witteveen@out-smart.eu CONTENT 1. DEFINITIES 2 2. MANAGEMENTSAMENVATTING 3 - Productie voorspelling versus

Nadere informatie

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview. Olie van Eucalyptus citriodora Hook (ISO 3044:1997) Nederlandse. Nederlands Normalisatie-instituut

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview. Olie van Eucalyptus citriodora Hook (ISO 3044:1997) Nederlandse. Nederlands Normalisatie-instituut Nederlandse norm NEN-ISO 3044 Olie van Eucalyptus citriodora Hook (ISO 3044:1997) Oil of Eucalyptus citriodora Hook (ISO 3044:1997) 2e druk, oktober 1997 ICS 71.100.60 Vervangt NEN-ISO 3044:1977 Als Nederlandse

Nadere informatie

Voorbeeld. norm NEN-EN-ISO Dentistry - Extraction forceps - Part 1: General requirements (ISO/DIS :2004,IDT) Preview.

Voorbeeld. norm NEN-EN-ISO Dentistry - Extraction forceps - Part 1: General requirements (ISO/DIS :2004,IDT) Preview. Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN-ISO 9173-1 Dentistry - Extraction forceps - Part 1: General requirements (ISO/DIS 9173-1:2004,IDT) Publicatie uitsluitend voor commentaar Commentaar voor 2004-10-10 Zal

Nadere informatie

Normalisatie bij kunststoffen

Normalisatie bij kunststoffen Normalisatie bij kunststoffen Overzicht Voorstelling Flanders PlasticVision Strategische assen FPV-VKC Opbouw CEN TC 249 Plastics Spiegelcomités Wie zijn we Innovatie cel Technologiecenter * Ondersteuning

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Energieprestatie van gebouwen - Invloed van Gebouwautomatisering, Regelingen en Gebouwbeheer

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Energieprestatie van gebouwen - Invloed van Gebouwautomatisering, Regelingen en Gebouwbeheer Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

Commissieplan 'Klinisch Onderzoek' COMMISSIEPLAN NEN Zorg & Welzijn. Postbus GB Delft. Vlinderweg AX Delft

Commissieplan 'Klinisch Onderzoek' COMMISSIEPLAN NEN Zorg & Welzijn. Postbus GB Delft. Vlinderweg AX Delft NEN Zorg & Welzijn Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 advies.medisch@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2018 NORM(SUB)COMISSIE NEN Zorg

Nadere informatie

Opstellen Technical Specification 14 C groendeel bepaling in SRF

Opstellen Technical Specification 14 C groendeel bepaling in SRF ECN-E--07-018 Opstellen Technical Specification 14 C groendeel bepaling in SRF SN projectnummer 3500-06093-03-003 F.P. Bakker Februari 2007 [1] [definitieve versie] Februari 2007 Gemaakt door: Gecontroleerd

Nadere informatie

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel

Nadere informatie

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019 Gebruikersgroep WKO 25 april 2019 Ing. W.A.M. van Houdt 80-87 Product manager licht/lucht systemen 87-91 Technisch adviseur RIN 91-2007 Hoofd Techniek Ziekenhuis Gooi-Noord 07 - heden Senior engineer &

Nadere informatie

Welkom. Energiedag VVSG Openbare Verlichting. 19 maart 2013. jeroen.delandtsheer@eandis.be koen.putteman@eandis.be

Welkom. Energiedag VVSG Openbare Verlichting. 19 maart 2013. jeroen.delandtsheer@eandis.be koen.putteman@eandis.be Welkom Openbare Verlichting 19 maart 2013 jeroen.delandtsheer@eandis.be koen.putteman@eandis.be LED is overal 19 maart 2013 2 LED in de media 19 maart 2013 3 LED in Openbare Verlichting? Waarom zien we

Nadere informatie

Commissieplan 2018 Normsubcommissie Ventilatie en luchtdoorlatendheid van gebouwen

Commissieplan 2018 Normsubcommissie Ventilatie en luchtdoorlatendheid van gebouwen Commissieplan 2018 Normsubcommissie NORMSUBCOMMISSIE NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 324 bi@nen.nl www.nen.nl 1 Algemene gegevens Nederlands Normalisatie-instituut

Nadere informatie

Trias Energetica. woningen. Drachten 18/11 Almelo 20/11 2014 Carl-peter Goossen

Trias Energetica. woningen. Drachten 18/11 Almelo 20/11 2014 Carl-peter Goossen Trias Energetica De oplossing voor BENG woningen Drachten 18/11 Almelo 20/11 2014 Carl-peter Goossen 1 Kansen in de bouw 2 2 Het gaat allemaal om keuzes Hoe krijg je een optimaal integraal ontwerp? Als

Nadere informatie

Nationaal Agentschap Erasmus+ Volwasseneneducatie EDOS

Nationaal Agentschap Erasmus+ Volwasseneneducatie EDOS Erasmus+ Nationaal Agentschap Erasmus+ Volwasseneneducatie EDOS 27-11-2019 Peter van Deursen Programma 1. Wat is Erasmus+ 2. Welke actielijnen zijn er? 3. wat valt er onder volwasseneneducatie binnen Erasmus+?

Nadere informatie

Ontwerp norm NEN-EN-ISO

Ontwerp norm NEN-EN-ISO Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN-ISO 10077-2 Thermische eigenschappen van ramen, deuren en luiken - Berekening van de warmtedoorgangscoëfficient - Deel 2: Numerieke methode voor kozijnen (ISO/DIS 10077-2:2009,IDT)

Nadere informatie

ECO-design & ECO-Energy-label Maken deze 2 EU richtlijnen verschil? Wordt de invoering van de EPBD en RES richtlijn hierdoor eenvoudiger?

ECO-design & ECO-Energy-label Maken deze 2 EU richtlijnen verschil? Wordt de invoering van de EPBD en RES richtlijn hierdoor eenvoudiger? ECO-design & ECO-Energy-label Maken deze 2 EU richtlijnen verschil? Wordt de invoering van de EPBD en RES richtlijn hierdoor eenvoudiger? Jaap Hogeling ISSO: international projects and standards directeur

Nadere informatie

RAAMWERK VOOR SEMI DYNAMISCHE EXERGIEANALYSE. Sabine Jansen. Gijsbert Korevaar 2) Elisa Boelman 1) IBPSA-NVL Event 9 oktober 2008

RAAMWERK VOOR SEMI DYNAMISCHE EXERGIEANALYSE. Sabine Jansen. Gijsbert Korevaar 2) Elisa Boelman 1) IBPSA-NVL Event 9 oktober 2008 RAAMWERK VOOR SEMI DYNAMISCHE EXERGIEANALYSE 1) Gijsbert Korevaar 2) Elisa Boelman 1) 1) bk, TU Delft 2) TNW, TU Delft IBPSA-NVL Event 9 oktober 2008 IBPSA-NVL event 9-10-2008, Eindhoven 1 Inhoud Inleiding

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-ISO 2341 EN Preview. Gaffelpennen met kop (ISO 2341:1986) Nederlandse s s \ % Vs% s% %ss svi,лs

Voorbeeld NEN-ISO 2341 EN Preview. Gaffelpennen met kop (ISO 2341:1986) Nederlandse s s \ % Vs% s% %ss svi,лs Nederlandse s s \ % Vs% s% %ss svi,лs NEN-ISO 2341 EN 22341 Gaffelpennen met kop (ISO 2341:1986) Clevis pins with head (ISO 2341:1988) 1e druk, januari 1993 UDC 621.882.6 Dit document mag slechts op een

Nadere informatie

15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN

15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN 15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN Introductie Wat zijn normen? Wanneer komen we normen tegen? Welke normen worden gehanteerd? Alles op een rij Terug naar de werkvloer Inhoud 2 Introductie André van Tongeren

Nadere informatie