Financieel verslag. Beleid en strategie. Projecten 23 Organisatie 53 Communicatie en fondsenwerving 63

Transcriptie

1 1 l Kom over en help Jaarverslag 2013

2 Beleid en strategie Projecten 23 Organisatie 53 Communicatie en fondsenwerving 63 Op de voorkant Hade wordt door haar ouders de straat op gestuurd. In de kinderopvang vindt ze veiligheid. Ze krijgt een warme maaltijd en leert lezen en schrijven. Tbilisi, Georgië Financieel verslag 2 l Kom over en help Jaarverslag 2013

3 In het dorpje Pezë is een sociaal centrum actief. De naam van het centrum, Rreze Dielli, betekent zonnestraal. Voor (Roma-)kinderen wil men de zon weer laten schijnen! Ook de activiteiten die voor (weduw-)vrouwen worden georganiseerd vinden hier plaats, zoals de Kerstviering, hygiënevoorlichting, kinderclubwerk en algemene psychosociale ondersteuning. We stoppen bij een muur, met daarachter een oud huisje. Oma ligt te roepen op bed, moeder veegt nog snel even haar stoepje. weer van vandaag lijkt het een idyllisch plaatje te worden. Het onderkomen is een tweekamerwoning : het kamertje ernaast is voor koken en slapen... Een vader is er niet. In het verleden zijn bij Sara en haar familie voedselpakketten gebracht, maar nu richt men zich meer op begeleiding op psychosociaal gebied. De impact is groot: Sara ervaart, dat er mensen zijn die naar hen omzien, die om hen geven. Gód geeft om mij! Een meisje, Sara van 14, kijkt onderzoekend toe. Haar zusje komt net uit school, ze willen wel op de foto. Met het zonnige 3 l Kom over en help Jaarverslag 2013

4 Doel Kinderen in hun omgeving zijn ondersteund om een meer menswaardig en waarde(n)vol bestaan op te bouwen. Er zijn vijf programma s die gericht zijn op deze algemene doelstelling: 1. Veilige leefomgeving 2. Dagelijkse levensbehoeften 3. Toegang tot gezondheidszorg 4. Toegang tot (vak)onderwijs 5. Bewustwording en draagvlakversterking Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen groeien op in een veilige (gezins) omgeving. Bestedingen 2013: (Begroting 2013: ) Dagelijkse levensbehoeften Doelstelling: meer kinderen en gezinnen leven in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien. Bestedingen in 2013: (Begroting 2013: ) Toegang tot gezondheidszorg Doelstelling: meer kinderen worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Bestedingen in 2013: (Begroting 2013: ) Toegang tot onderwijs Doelstelling: meer kinderen hebben toegang tot kwalitatief goed onderwijs in hun omgeving. Bestedingen 2013: (Begroting 2013: ) Bewustwording en draagvlakversterking Doelstelling: Kom over en help vindt het belangrijk om de achterban in Nederland bewust te maken van de problematiek in Oost-Europa en Eurazië. Hierdoor zal het draagvlak voor onze doelstellingen groter worden. Om onze achterban bewust te maken van de noodzaak van hulp voorzien wij hen van informatie en brengen we ze in contact met onze partners en doelgroep in Oost-Europa en Eurazië. Bestedingen 2013: (Begroting 2013: ) Uitvoering Meerjarenbeleidsplan Speerpunten voor 2014 zijn: Ontwikkeling meerjarenbeleidsplan ; Partnermeeting in Moldavië in het kader van beleidsontwikkeling; Uitbreiding hulpverlening in Oezbekistan; CPOE: opzetten themanetwerkgroep Gehandicaptenzorg; Onderzoek uitbreiding inkomstengenererende projecten; Implementatie nieuw beleid humanitaire transporten naar Oost-Europa; Linking en learning van partners onderling; Activiteiten rond het 40-jarig jubileum 2014; Financieel Baten Publiciteitsonderzoek 25 jaar na De Wende ; Onderwijsreis; jongerenevents en Wegwijsbeurs; Onderzoek kantoorhuisvesting. algemene giften incl.winterhulp realisatie begroot verschil materiële hulp in natura nalatenschappen acties van derden overige baten totaal Lasten besteed aan doelstellingen kosten voor fondsenwerving kosten van beheer en administratie totaal Resultaat / tekort l Kom over en help Jaarverslag 2013

5 Dit Georgische meisje ontvangt, samen met haar ouders en haar oma en oom, ondersteuning tijdens de koude winters. Gori, Georgië 5 l Kom over en help Jaarverslag 2013

6 Voor zoveel gij dit een van deze Mijn minste broeders gedaan hebt, zo hebt gij dat Mij gedaan. (Mattheüs 25 vers 40) Mattheüs 25 is een indrukwekkend gedeelte uit de Bijbel. Een opmerkelijk verslag van de oordeelsdag. In dit gedeelte wordt duidelijk waar het allemaal om draait. Om dat, wat echt het belangrijkste is in het leven: tijdens de oordeelsdag zullen de mensen in twee groepen verdeeld worden. Het is niet zo dat de schapen alleen hun geloof in Christus beleden hebben, maar zij hebben zich ook liefdevol uitgestrekt naar de armen, lezen we in Mattheüs 25. Mensen die klaarstonden voor gevangenen, zieken en armen worden welkom geheten in het Koninkrijk van God. In dit bijbelgedeelte zien we dat de echte toewijding aan Christus in gedrag te zien is. De toewijding aan God gaat gepaard met een tastbaar bewijs van een veranderd leven. Ik moet hierbij denken aan pastor Igor, een predikant in het oosten van Oekraïne. Hij neemt ons, tijdens een Xperience-reis voor jongeren, mee langs verschillende projecten. Zo komen we ook in Krasny Luch. In het dorp heeft de kerk een gebouw gehuurd waar de kinderen na afloop van de schooldag naar toe kunnen komen. voor de wereld. De hoop voor de kinderen die daar dagelijks een thuis krijgen. Zo weten de partners van Kom over en help zich geroepen om te dienen. Ze proberen de allerarmsten te bereiken, om zo onder andere kinderen een toekomst te geven. Niet alleen een toekomst op deze aarde, maar ook voor de eeuwigheid. Nee, wij kunnen alle wereldnood niet oplossen, maar... laten we niet nalaten iets te doen, omdat we niet alles kunnen doen. Zo zijn we allemaal geroepen om te dienen. Geroepen om met grote liefde kleine dingen te doen. Dit jaarverslag wil daar een beeld van geven. We delen dit graag met u, omdat het een onderdeel is van Gods werk in deze wereld! Ze krijgen daar een goede warme maaltijd, iets wat thuis vaak ontbreekt. Er is warmte en er wordt gezorgd voor een gezellige sfeer. Een sfeer waarin de kinderen tot rust kunnen komen, zichzelf kunnen zijn én zich kunnen ontwikkelen. De leiding bidt en dankt met de kinderen, er worden bijbelverhalen verteld en christelijke liederen gezongen. Na het eten is het tijd om onder begeleiding het huiswerk te maken, dat ze van de plaatselijke school hebben opgekregen. Want goedertieren is de HEER ; Zijn goedheid eindigt nimmermeer; Zijn trouw en waarheid houdt haar kracht, Tot in het laatste nageslacht. Gerben Heldoorn Voorzitter Bestuur Kom over en help De leidster straalt als ze met de kinderen bezig is. Ze vertelt dat ze graag nog veel meer kinderen wil helpen. Bij mij komt de vraag op: helpt dit nou? Er zijn nog zoveel kinderen in het dorp die in moeilijke situaties opgroeien. Een druppel op een gloeiende plaat... Maar, ik krijg een les. De vrouw zegt: We moeten toch niet niets doen, omdat we niet alle kinderen kunnen helpen? Zo zien we daar in het dorp, dat het werk van de kerk de hoop is 6 l Kom over en help Jaarverslag 2013

7 Missie Kom over en help wil haar kwetsbare naaste in Oost-Europa en Eurazië dienen vanuit de christelijke roeping tot barmhartigheid en recht, in partnerschap met kerken en christelijke organisaties. Kernwaarden De kernwaarden van Kom over en help zijn terug te voeren op de christelijke identiteit van de organisatie. In deze basisverklaring wordt rekenschap gegeven van de ethiek van bestuur en medewerkers van Kom over en help. Verbondenheid Kom over en help heeft vanuit haar geschiedenis een sterke geestelijke verbondenheid met de christenen en kerken die geleden hebben en nog lijden onder de gevolgen van het communisme. Deze verbondenheid leidt tot blijvende betrokkenheid bij hen en bij hun samenleving. Mensbeeld Kom over en help ziet het welzijn van de mens vanuit het holistische perspectief dat de mens in harmonie leeft in zijn relatie met God, zijn naaste, de schepping en zichzelf. De kwetsbare naaste Kom over en help richt zich op kwetsbare groepen. Zij focust op kinderen en families, omdat door armoede en ontwrichting veel kinderen niet kunnen opgroeien en zich niet kunnen ontwikkelen in de veiligheid van een stabiel en waarde(n)vol gezin. Visie De Bijbel is het Woord van God en daarom voor Kom over en help de inspiratiebron en norm voor al haar handelen. Op grond hiervan weet ze zich van harte gedreven inhoud te geven aan de Bijbelse opdracht het geestelijke en lichamelijke welzijn van de armen, wezen en verdrukten te bevorderen, zodat tekenen van hoop en van de komst van het Koninkrijk van God zichtbaar worden in deze wereld. Barmhartigheid Kom over en help ziet het als haar roeping om in bewogenheid haar kwetsbare naaste te dienen, in navolging van Christus Die met innerlijke ontferming en bewogenheid omzag naar de mens in zijn geestelijke en lichamelijke noden. Recht Zoals de Bijbel richtlijnen geeft voor de ordening van het maatschappelijke leven waarin de armen rechten hebben en zoals Christus aandacht had voor de geestelijke en lichamelijke noden van de armen en verdrukten, zo wil Kom over en help een stem geven aan hen die niet gehoord worden en hulp bieden aan hen die geen helper hebben. Partnerschap Partnerschap betekent voor Kom over en help om samen met lokale partners, op basis van gedeelde christelijke visie en uitgaande van gelijkwaardigheid en wederkerigheid, inhoud te geven aan armoedebestrijding. Betrouwbaar en professioneel Kom over en help is een betrouwbare en professionele organisatie. Zij is aanspreekbaar op een verantwoorde besteding van middelen, heeft een transparant beleid en is bereid te leren van ervaringen. 7 l Kom over en help Jaarverslag 2013

8 Een bezoekster van een gaarkeuken geniet van het eten. Gori, Georgië 8 l Kom over en help Jaarverslag 2013

9 ...Gezinnen hebben het grootste potentieel om te zorgen voor kwetsbare kinderen. Dit blijkt duidelijk uit Bijbelse normen en waarden maar ook uit vele culturele normen en waarden wereldwijd... Doel Kinderen in hun omgeving zijn ondersteund om een meer menswaardig en waarde(n)vol bestaan op te bouwen. Er zijn vijf programma s die gericht zijn op deze algemene doelstelling: 1. Veilige leefomgeving 2. Dagelijkse levensbehoeften 3. Toegang tot gezondheidszorg 4. Toegang tot (vak)onderwijs 5. Bewustwording en draagvlakversterking Binnen deze programma s richt Kom over en help zich op drie interventiestrategieën: Directe armoedebestrijding: Kom over en help wil in samenwerking met haar partnerorganisaties kinderen in hun omgeving direct ondersteunen zodat zij een meer menswaardig en waardevol bestaan op kunnen bouwen. Maatschappijopbouw: Effectiviteit en impact van interventies, gericht op directe armoedebestrijding en beleidsbeïnvloeding, is grotendeels afhankelijk van de capaciteit en kwaliteit van de partnerorganisaties. Kom over en help wil haar partnerorganisaties (incl. kerken) versterken op de gebieden visie, beleid, organisatieontwikkeling en projectmanagement, zodat zij binnen de lokale context effectief de doelgroep kunnen bereiken. Beleidsbeïnvloeding: Kom over en help wil samen met haar partners als pleitbezorger opkomen voor de positie en rechten van het kwetsbare kind. Daarvoor is beïnvloeding van (inter) nationaal beleid nodig. Bewustwording en uitbreiding van (inter)nationale netwerken van partnerorganisaties spelen hierin een grote rol. Beleid Alle interventies worden in samenwerking met de partnerorganisaties projectmatig uitgevoerd binnen de PMEL (=Project Management Evaluation and Learning)-afspraken van Kom over en help. Kind en gezin worden bezien vanuit een holistisch perspectief: Iedereen leeft in harmonie in zijn relatie met God, zijn naaste, de schepping en zichzelf. Op al deze gebieden is gebrokenheid als gevolg van de zonde zichtbaar. De interventies zijn gericht op het bevorderen van het geestelijk en lichamelijk welzijn, zodat tekenen van hoop en van de toekomst van het Koninkrijk van God zichtbaar worden in deze wereld. In het beleid wordt uitgegaan van de gezinsbenadering. Ieder mens én kind is onderdeel van een gezin en familie. Hierbij wordt de bredere definitie voor gezin gehanteerd, zoals deze ook gebruikt wordt in de projectlanden: als zijnde het geheel van bloedverwanten en/ of zij die een wettelijke verplichting hebben als voogd/ pleegouder. 9 l Kom over en help Jaarverslag 2013

10 Kom over en help ziet kinderen als zegen van God waarbij de ouder(s) eerste en natuurlijke zorgdrager zijn voor de behoeften van het kind. Beide ouders hebben een significante invloed op de ontwikkeling en het welzijn van het kind. Duurzaamheid en stabiliteit van het huwelijk hebben directe betekenis voor kinderen. Vanuit de Bijbel worden huwelijk en gezin nauw aan elkaar verbonden. Kom over en help gaat uit van de christelijke familiewaarden, waarbij trouw een sleutelwoord is. Er zijn tal van oorzaken bij het uiteenvallen van gezinnen, zoals armoede, scheiding, Hiv/Aids, oorlog, rampen, overlijden of afwezigheid van ouder(s) en huiselijk geweld. Er is een toename van het aantal eenoudergezinnen, kindgezinnen, buitenechtelijke kinderen, weduwen en wezen. Kom over en help richt zich, daar waar mogelijk, op preventie en herstel van gezinsstructuren. Het (re)integreren van kinderen uit institutionele opvang in (pleeg)families wordt sterk gestimuleerd. Gezinnen hebben het grootste potentieel om te zorgen voor kwetsbare kinderen. Dit blijkt duidelijk uit Bijbelse normen en waarden en ook uit vele culturele normen en waarden wereldwijd. Bij de uitvoering van het beleid is aandacht voor de diversiteit in vorm en structuur, die een familie in verschillende culturele contexten kan aannemen. Hierbij wordt uitgegaan van een open ontmoeting met haar lokale partners die gekenmerkt wordt door gelijkwaardigheid. Uitgangspunt is de gedeelde christelijke visie op kind en gezin. Ook de samenleving heeft een grote invloed op de ontwikkeling en het welzijn van het kind. Kom over en help wil het kind zélf, ouders, kerken, docenten, lokale leiders en andere volwassenen betrekken bij de ontwikkeling van het kind. Hierbij is bewustwording van de behoeften en rechten van het kind en de Bijbelse opdracht daarin van groot belang. Kinderen maken verschillende ontwikkelingsfases door. De behoeften per fase zijn verschillend. Een kind ontwikkelt zich ook op verschillende gebieden. Elk gebied heeft zijn eigen leermomenten. De ontwikkelingsfases zijn universeel, maar hoe men er mee omgaat is cultuurgebonden. Iedere cultuur kent eigen normen en waarden en legt de nadruk op datgene wat zij belangrijk vindt om over te brengen op het kind. Veiligheid, voedsel, gezondheid en onderwijs worden gezien als basisvoorwaarden om de ontwikkeling van het kind goed te laten verlopen en mogelijk te maken. Strategie Kom over en help weet zich geroepen om te dienen. Toen de apostel Paulus geroepen werd het Evangelie ook in Europa te verkondigen had dat mede tot gevolg dat de christenen gingen doneren voor hun arme naasten. Zelfs de zeer armen gaven voor de armen. Zo wil Kom over en help christenen in Oost- én West-Europa oproepen om dienstbaar te zijn in de Naam van Christus, Die het verlorene zoekt. Daarbij gaat het niet alleen om doneren maar ook om participeren. Kom over en help onderscheidt zich door een sterke focus op het thema Kind en Gezin en heldere doelstellingen als het creëren van een veilige leefomgeving, dagelijkse levensbehoeften, toegang tot onderwijs en gezondheidszorg. Kom over en help zendt zelf geen mensen uit, maar werkt strategisch samen met lokale partners in de projectlanden op het gebied van armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Tegelijkertijd richt Kom over en help zich op bewustwording en draagvlakversterking in Nederland. Zo is de organisatie intermediair tussen donoren, die hun roeping vorm en inhoud willen geven, en de armsten die hulp en kansen tot ontwikkeling nodig hebben. Inzicht bieden op resultaat en impact is een verantwoordelijkheid die serieus genomen wordt door controlesystemen en een transparante verantwoording. Bij de landenkeuzes ligt de prioriteit op de specifieke problematiek en de bereidheid juist daar present te zijn waar anderen niet of minder zijn zoals bijv. in Armenië, Georgië en Oezbekistan. Door capaciteitsversterking, expertise uitwisseling en financiële ondersteuning richt Kom over en help zich op versterking van (de projecten van) lokale partners als kerken en christelijke ngo s. Het werkgebied omvat de volgende landen in Oost-Europa en Eurazië: Albanië, Armenië, Bulgarije, Georgië, Moldavië, Oekraïne en Oezbekistan. Professionalisering, beleidsontwikkeling en innovatie Kom over en help was in 2013 effectief in zeven landen en steunde samenhangende programma s per land om versnippering tegen te gaan. In samenwerking met haar partners heeft ze het thema Opbrengstgericht partnerschap, zoals geïntroduceerd in de partnermeeting van 2012, inhoud gegeven met aandacht voor: transparantie en verantwoording; realistische benadering van resultaten en effectiviteit van interventies. 10 l Kom over en help Jaarverslag 2013

11 Humanitaire transporten Op basis van onderzoek is er nieuw beleid ontwikkeld voor humanitaire transporten: Alleen op aanvraag van met name op soort gesorteerde kleding zenden; Niet-gesorteerde kleding en schoenen worden in Nederland verkocht; De opbrengst wordt besteed aan transportkosten en projecten; Kostenbesparing door minder transporten en een prijsovereenkomst met transportfirma; Onderzoek op het gebied van flexibele opslag in verband met kostenbesparing. Overige resultaten In mei is een bewustwordingsconferentie gehouden in Varna, Bulgarije. Ter sprake kwam de deïnstitutionalisering en pleegzorg voor verlaten- en weeskinderen als verantwoordelijkheid voor de Bulgaarse gemeenschap en de kerken in het bijzonder. Een partner, die actief is op dit gebied uit Moldavië, heeft zijn bijdrage geleverd aan deze conferentie. De positionering vanuit de identiteit, samengevat in de nieuwe slogan Geroepen om te dienen, is in 2013 in vormgeving en boodschap verder geïmplementeerd. Uit het lezersonderzoek door CHE- studenten blijkt dat beleid en boodschap de donateurs hebben bereikt en dat ze die waarderen. Honderden jongeren zijn bereikt op jongerendagen, door Xperiencereizen en events. Tientallen zijn betrokken geraakt en dragen bij aan voorlichtingen, acties en vrijwilligerswerk. De themabijeenkomst met bestuur en staf over partnerrelaties was samenbindend. Enkele vraagstukken vragen om verdere doordenking en beleid. Via een partnerorganisatie in Oekraïne is een gezin als tentenmaker uitgezonden naar Oezbekistan. De repressie van het regiem ten aanzien van christenen en kerken is groot. Toch worden christenen bereikt en er wordt hulp verleend aan kinderen in tehuizen, gehandicapten en patiënten in sanatoria. Er zijn door EO-Metterdaad documentaires gemaakt in verband met Winterhulp in Oekraïne. Ook zijn er enkele meeliftprojecten gehonoreerd. In Oost-Europa Toetreding van Oost-Europese landen tot de EU Bulgarije is in 2007 toegetreden tot de Europese Unie. Dat maakt het lastiger om duidelijk te maken aan de achterban dat de organisatie daar nog werk heeft. Die problematiek strekt zich uit naar Oost-Europa in het algemeen, zelfs als landen geen lid van de EU zijn of worden. Via structuurfondsen is er geld vanuit de EU beschikbaar voor Oost-Europese lidstaten op nationaal niveau, maar het is, vanwege de criteria, voor lokale partners erg lastig daar toegang toe te krijgen. Door de economische en financiële crises die zowel in Westals in Oost-Europa zijn impact heeft, komen de kwetsbare groepen nog meer in de problemen. Structurele verbeteringen zijn op korte termijn niet te verwachten. De overheid zorgt voor nieuwe wetgeving op het gebied van de-institutionalisering van kinderen in de richting van pleegzorg en adoptie, maar dit proces gaat vervolgens uiterst langzaam en niet transparant. Bovendien wordt dit proces vertraagd door regeringswisselingen en de onrust die daarmee gepaard gaat. Economische ontwikkeling Er is enige economische ontwikkeling in de doelgroeplanden. De armoedebeleving beweegt mee met het relatieve welvaartsniveau. Vooral bij de jongere generatie is er een geweldige drang naar materialistische welvaart. Ze willen de inhaalslag met het Westen maken. De crisis die zich inzette vanaf eind 2008 heeft een enorme impact in alle doelgroeplanden. De investeringen uit het westen dalen sterk. Lokale overheden geven weinig prioriteit aan werkloosheid, lage lonen, pensioenen, en sociale voorzieningen. De kwetsbare groepen merken dit het meest. Er is een sterke urbanisatie, waardoor plattelandsgebieden nog verder achterblijven. Migratie Migratie is een gevolg van de openstelling van de EU-grenzen. Zowel mannen als vrouwen uit Polen, Roemenië en Bulgarije zoeken werk in de westerse landen. Maar ook mensen uit Oekraïne en Moldavië zoeken hun geluk elders. Er is een commissie van stafleden en vrijwilligers gevormd die he 40-jarig jubileum van 2014 gaat voorbereiden. Kinderen worden achtergelaten bij familie. Veel kinderen zwerven rond, doen het slecht op school en komen in de criminaliteit terecht. Veel gelukzoekers vinden niet wat ze zoeken en keren berooid terug of richten zich op criminele activiteiten of prostitutie. De ontvangende landen zitten niet te wachten op deze 11 l Kom over en help Jaarverslag 2013

12 instroom uit het Oosten. Hoewel bepaalde sectoren als de landbouw en glastuinbouw tijdelijk graag gebruik makenvan goedkope arbeidskrachten. Bovendien werven universiteiten onder Oost-Europese studenten met allerlei privileges als studiefinanciering en lage belastingen om te kunnen voorzien in de behoefte aan goed opgeleide arbeidskrachten en ondernemers. Dit leegzuigen van Oost-Europa door gekwalificeerde jongeren naar het Westen te halen is een kwalijke, maar lastig te voorkomen trend. De discussie op politiek niveau zou moeten gaan over wat we terug doen voor de landen die zo niet aan kadervorming en economische ontwikkeling toekomen. De-institutionalisering Met name onder invloed van de EU en (buitenlandse) ngo s komt er bewustwording op gang t.a.v. institutionele opvang van kinderen. Ouders zijn verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van hun kinderen. Ook is er promotie van pleegzorg en adoptie. Bestaande zorg moet professioneler worden en er ontstaat enige aandacht voor life skill training van 18+ tehuisjongeren die zelfstandig hun weg in de samenleving moeten vinden. Zorg voor gehandicapten en toegang voor hen tot onderwijs en gezondheidszorg blijft nog ver achter. Kerkelijke ontwikkeling Ook in de kerken ontstaat de oriëntatie op materiële welvaart, waardoor de generatiekloof scherper wordt. De gelovigen die de communistische tijd hebben meegemaakt en die opofferende toewijding tijdens het ondergrondse leven lieten zien, vergrijzen. Jongeren zoeken hun eigen weg en staan onder grote invloed van het seculiere westerse denken door internationale contacten en de media. Het verschil in visie tussen de oude en de jongere generatie, het gebrek aan opgeleide kerkelijke werkers en de geringe financiële middelen zijn bedreigend voor de kerkelijke ontwikkeling. Overheden In Oekraïne zijn langdurige protesten tegen de instabiele overheid die ambivalent is in de gerichtheid op het democratische Westen dan wel op het postcommunistische Oosten. In Bulgarije zijn er protesten tegen de overheid vanwege onvrede over het beleid en de corruptie. De Syrische vluchtelingen die via Turkije Bulgarije binnenkomen vormen een extra belasting en bron van onrust. Er is in alle landen corruptie, ook in regeringskringen. Eigenbelang en materialisme staat aandacht voor sociale zorg voor de kwetsbaren in de samenleving in de weg. Ook de Orthodoxe kerk als instituut doet weinig aan sociale zorg voor de bevolking. De vaak kleine christelijke denominaties hebben weinig visie op politiek, zodat er ook weinig politieke invloed is van christenen op de overheid. Oriëntatie op Centraal Azië Via een van onze Oekraïense partners wordt een gezin ondersteund in Oezbekistan dat als tentenmakers ingang zoekt in de samenleving om christenen te bemoedigen en te helpen bij hun (geheime) activiteiten. Vanwege repressie van het regime en de armoede lijden velen een kwijnend bestaan. Deze uitzending is een eerste stap van de oriëntatie op hulpverlening in Oezbekistan. Het is van belang ook hier vast te houden aan de focus op kind en gezin. In Nederland Samenwerking met andere organisaties Samenwerking met andere organisaties neemt toe, omdat de achterban, die op zich niet groeit, dat waardeert en zij soms door de bomen het bos niet meer ziet in het doolhof van goededoelenorganisaties. Samenwerking kan leiden tot versterking van kennis en activiteiten. Prisma is een goed voorbeeld van gezamenlijke visievorming en bezinning, ontwikkeling tot kenniscentrum en programmatische samenwerking. Kom over en help participeert in de kerngroep van het in 2012 opgerichte Christelijk Platform voor Oost-Europa. Het CPOE is in 2013 een sectie Oost-Europa geworden onder Prisma. Kom over en help is betrokken bij de ontwikkeling van een werkgroep gehandicaptenzorg. CBF-keurmerk Transparantie en betrouwbaarheid zijn voorwaarden die donateurs terecht stellen aan goededoelenorganisaties. Hun donaties moeten het beoogde doel bereiken en tot het gewenste resultaat leiden. Donateurs zijn terecht kritisch ten aanzien van de beloning en salarissen van directies en medewerkers vanwege exorbitante directiesalarissen bij enkele goededoelenorganisaties. Kom over en help heeft opnieuw een CBF-keurmerkcertificaat ontvangen dat geldig is tot 1 juli Beeldvorming over Oost-Europa Zoals boven beschreven kan de ontwikkeling in Oost-Europa leiden tot een negatieve beeldvorming die het minder aantrekkelijk maakt te geven voor het werk van Kom over en help. Onze achterban, die ook aan vergrijzing onderhevig is, is trouw, maar het geefklimaat wordt negatief beïnvloed door de crisis die doorwerkt. Het geven van goede informatie over de kwetsbare groepen is van groot belang. 12 l Kom over en help Jaarverslag 2013

13 De generatie(s) geboren na De Wende kennen Oost-Europa alleen vanuit de geschiedenisboekjes en hebben weinig of geen gevoel bij de problematiek zoals die ervaren wordt door de oudere generatie. Bovendien leven we in een media-, ervarings- en beeldcultuur. Jongeren verbinden zich minder expliciet aan een organisatie of het überhaupt geven aan goede doelen. De voortschrijdende secularisatie van de Nederlandse samenleving resulteert in de afkalving van de potentiële achterban van Kom over en help. Deze afkalving onder Kom over en help s kernachterban van behoudende, Bijbelgetrouwe christenen is vooralsnog gering. Het beïnvloedt echter wel de potentiële aanwas uit andere, belendende kerkelijke kringen. Dit blijkt ook uit een onderzoek van eind 2011 over het geefgedrag van onze achterban. Er is een trend van toenemende fondsen uit nalatenschappen. Het blijkt dat betrokken ouderen steeds meer goede doelen opnemen in hun testament. Het is lastig in hoeverre hiermee rekening te houden in de begroting. In de bestedingen kunnen juist eenmalige grotere projecten worden gefinancierd die anders buiten beeld (moeten) blijven. Interne omgeving Sterke punten Beleidsontwikkeling en innovatie; Focus op het thema Kind en Gezin; Expertise (39 jaar hulpverlening in Oost-Europa); Grote betrokkenheid van medewerkers; Zwakke punten Capaciteit van enkele kerkelijke partners; Steun aan relatief kleine projecten; Verbinding achterban met de doelgroepen; Kwetsbare omvang van de organisatie; Vergrijzing van de achterban. Externe omgeving Kansen Stimuleren pleeg- en gehandicaptenzorg; Ontwikkeling en integratie van Roma; Samenwerken met andere Nederlandse ontwikkelingsorganisaties; Betrokkenheid van jongeren; Verdere oriëntatie op het Oosten; Partnernetwerk in Oost-Europa en Eurazië. Stimuleren van participatie begunstigden. Betrokken en trouwe achterban. Bedreigingen Te veel hulporganisaties voor Oost-Europa in Nederland; Achterblijvende ontwikkeling maatschappelijk middenveld in Oost-Europa; Beeldvorming over Oost-Europa in Nederland; Financiële en economische crises in Oost- en West-Europa; Politieke instabiliteit in o.a. Oekraïne en Bulgarije Reflectie op SWOT-analyse Roma Er is meer aandacht voor Roma als vergeten etnische groep met een sterk afwijkende culturele achtergrond. Door discriminatie, uitsluiting en geringe integratie missen ze vaak de toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en werkgelegenheid. De genderproblematiek binnen de Romagemeenschap speelt een negatieve rol voor de ontwikkeling van meisjes en vrouwen. Kom over en help investeert in empowerment van Roma vrouwen én mannen en toegang tot onderwijs voor kinderen. Gehandicapten In de postcommunistische samenleving van Oost-Europa leven gehandicapten in achterstelling en isolement. Initiatieven als integratie, toegang tot onderwijs en gezondheidzorg, professionele (dag)opvang en therapie, die dit isolement helpen doorbreken verdienen alle aandacht. Kom over en help heeft het initiatief genomen tot de oprichting van een CPOE- 13 l Kom over en help Jaarverslag 2013

14 werkgroep gehandicaptenzorg. Pleegzorg Goede pleegzorg is altijd beter dan institutionele zorg. Kom over en help stimuleert en steunt projecten voor bewustwording en daadwerkelijke pleegzorg. Naast financiële steun is ook training en begeleiding van de pleegouders van groot belang. Draagvlak Kom over en help betrekt jongeren bij de problematiek in Oost-Europa door Xperiencereizen naar de projectlanden te organiseren. Als ambassadeurs van de stichting geven de jongeren presentaties over de projecten in Oost-Europa om fondsen voor projecten te werven. Het aanbieden van meer concrete vrijwilligerstaken voor jongeren leidt tot duurzame betrokkenheid. Kom over en help staat open voor initiatieven van (jongeren)groepen. Er wordt steeds gewerkt aan het vergroten van de brede kerkelijke achterban. Een betrokken ondernemer stimuleert bedrijven bij te dragen aan ontwikkelingsprojecten. Scholen worden voorzien van informatie en actiematerialen. Kerken collecteren voor Winterhulp en andere diaconale projecten. Plaatselijke comités, werkgroepen en partnergemeenten voeren acties voor duurzame projectondersteuning. op begeleiding en coaching. Tevredenheid van stakeholders Particuliere donateurs zijn trouw verbonden aan Kom over en help. Ze geven incidenteel of zijn vaste donateur voor onze projecten. Zij ervaren Kom over en help als een betrouwbare organisatie, zo blijkt uit het lezersonderzoek dat in 2013 gedaan is door studenten van de Christelijke Hogeschool in Ede. De professionaliteit, de informatievoorziening en het transparante karakter van de organisatie worden gewaardeerd. De binding die er is met kerken uit de diverse denominaties is uniek te noemen, gezien de onderlinge verschillen tussen de kerken en denominaties. Er wordt inzichtelijke verantwoording gegeven aan vermogensfondsen die doneren na een projectaanvraag. Er is regulier overleg met de plaatselijke comités, werkgroepen en partnergemeenten over functioneren, acties en projectdoelen. Er is contact met enkele grote particuliere donoren en bedrijven die aan projectsponsoring doen. Het reguliere contact ter informatie en verantwoording wordt zeer gewaardeerd. Kwetsbaar Gezien de omvang van de organisatie zijn de afdelingen klein. Bij uitval van een medewerker ontstaat er snel achterstand, mede omdat vervanging niet zomaar voorhanden is. Vergrijzing van de achterban leidt tot een afname van het donateursbestand. De beeldvorming in Nederland over Oost- Europa wordt negatief beïnvloed door Oost-Europese gelukzoekers, (cyber)criminelen en werkzoekende concurrenten op de tanende Nederlandse arbeidsmarkt. Tevredenheid van partners Uit rapportages, werkbezoeken, consultaties en evaluaties blijkt een grote tevredenheid van de partners over de samenwerking met Kom over en help. De centrale vraag is steeds hoe we wederzijds kunnen bijdragen aan de gezamenlijke doelstellingen. Het gebruiken van kwaliteitscriteria leidt tot kwaliteitsverbetering en innovatie. De begeleiding door projectmedewerkers met daarbij aandacht voor de persoonlijke en organisatieproblemen wordt als zeer wezenlijk ervaren en gewaardeerd. Enkele kerkelijke organisaties hebben moeite de vereiste kwaliteitsslag te maken en vinden de aanvraag- en rapportageprocedures ingewikkeld en omslachtig. Er is ingezet 14 l Kom over en help Jaarverslag 2013

15 ...Door middel van beleidsbeïnvloeding wil Kom over en help samen met haar partners als pleitbezorgers opkomen voor de positie en rechten van het kwetsbare kind... Kom over en help richt zich binnen de algemene doelstelling Kinderen in hun omgeving zijn ondersteund om een meer menswaardig en waarde(n)vol bestaan op te bouwen op de programma s Veilige leefomgeving, Dagelijkse levensbehoeften, Toegang tot gezondheidszorg, Toegang tot onderwijs en Bewustwording en draagvlakversterking. Binnen deze programma s worden de drie eerder genoemde interventiestrategieën gehanteerd: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Kom over en help wil daarnaast haar partners stimuleren een waarde(n)volle visie te ontwikkelen op gemarginaliseerde kinderen en gezinnen in hun omgeving. De interventiestrategie maatschappijopbouw is erop gericht de partners en hun omgeving te ontwikkelen om de kwaliteit, efficiëntie en impact van de verschillende programma s te optimaliseren. Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Toegang tot gezondheidszorg Toegang tot onderwijs Directe armoedebestrijding Maatschappij - opbouw Gezinsbegeleiding Materiële hulp Preventie en voorlichting Pleegzorg Inkomens-ondersteuning Rehabilitatie Life skills Verbetering van zorg in tehuizen Integratie Visie en beleidsontwikkeling Capaciteitsversterking Zelfstandig inkomen verwerven Verbeteren van toegang en participatie Linking en learning Beleidsbeïnvloeding Lobby en advocacy 15 l Kom over en help Jaarverslag 2013

16 Binnen het thema Kind en Gezin is de interventiestrategie maatschappijopbouw gericht op visie- en beleidsontwikkeling, capaciteitsversterking en linking en learning. In 2013 is in dit kader een bewustwordingsconferentie georganiseerd gericht op visieontwikkeling bij de kerkleiders van Bulgarije. Hulpverlening vraagt om een positieve maatschappelijke omgeving waar in de wetgeving en in de toekenning van overheidsfinanciën oog is voor de positie van maatschappelijk kwetsbare groepen. Door middel van beleidsbeïnvloeding wil Kom over en help samen met haar partners als pleitbezorger opkomen voor de positie en rechten van het kwetsbare kind. Daarnaast stimuleert Kom over en help dat deze op de agenda van de (lokale) overheid en politieke partijen komen te staan. Gezien de omvang van Kom over en help en haar partners zijn de activiteiten en de impact op het gebied van beleidsbeïnvloeding beperkt. In de komende paragrafen zal de interventiestrategie directe armoedebestrijding per programma toegelicht worden. Bestedingen 2013: (Begroting 2013: ) De bestedingen voor dit programma zijn in 2013 met 12% afgenomen t.o.v Het verschil is veroorzaakt doordat er in 2012 verschillende eenmalige projecten binnen deze doelstelling zijn ondersteund. De lagere bestedingen zijn met name veroorzaakt doordat het geplande werkbudget niet is gebruikt. Het programma Veilige leefomgeving heeft de volgende subdoelstellingen: Gezinnen met (opvoedings)problemen zijn ondersteund en begeleid; Kinderen die door omstandigheden niet thuis kunnen opgroeien, zijn opgenomen in pleeggezinnen; De levensomstandigheden van kinderen die noodgedwongen opgroeien binnen institutionele opvang zijn verbeterd; Isolement van kinderen die door omstandigheden niet actief mee kunnen doen of meetellen in de samenleving is doorbroken. In totaal zijn in 2013 zeventien projecten gericht op het creëren van een veilige leefomgeving gesteund in Albanië, Armenië, Bulgarije, Moldavië en Oekraïne. Samengevat is het onderstaande gerealiseerd: Doelstelling: meer kinderen groeien op in een veilige (gezins)omgeving. Voor de ontwikkeling van het kind is een veilige, geborgen en liefdevolle (gezins)omgeving van primair belang. Kom over en help ziet vanuit Bijbels perspectief het gezin als hoeksteen van de samenleving, die als opdracht heeft deze veiligheid voor het kind te waarborgen. De christelijke gemeente kan hierin een grote rol spelen in de kerk en in de maatschappij. Ook de maatschappij heeft grote invloed op de veiligheid van het kind. Veel kinderen in Oost-Europa en Eurazië groeien op in tehuizen, een omgeving waarin de veiligheid niet gewaarborgd is. Of ze hebben te maken met migratie van ouder(s), armoede, huiselijk geweld en verslaving van ouder(s). Het communistische systeem en de val daarvan heeft mede bijgedragen aan deze situatie. Aantal kinderen waarvan de leefomgeving sterk verbeterd is Jaar Realisatie Indicator De plannen om in meer landen projecten binnen dit programma te ondersteunen en de bestaande projecten te verdiepen zijn gerealiseerd. Daarnaast heeft het maatschappelijk systeem grote invloed (gehad) op de houding ten opzichte van gemarginaliseerde kinderen, ook binnen de christelijke kerken. Het ontbreken van een veilige leefomgeving heeft grote invloed op de fysieke en emotionele ontwikkeling van het kind en heeft in veel gevallen een negatieve invloed op de volgende generatie. Wat ging er goed? Duidelijke aandacht voor integratie van tehuiskinderen en voorbereiding op een zelfstandig bestaan in de maatschappij. Wat kan er beter? Visie ontwikkeling op pleegzorg en omzetten in concrete projecten door de partners blijkt een lang traject. 16 l Kom over en help Jaarverslag 2013

17 Doelstelling: meer kinderen en gezinnen leven in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien. Naast een veilige leefomgeving zijn ook voedsel, kleding, warmte en inkomen als dagelijkse levensbehoeften van levensbelang voor het kind en zijn ontwikkeling. Voor velen in de projectlanden zijn deze levensbehoeften geen vanzelfsprekendheid. Het helpen van mensen in hun dagelijkse levensbehoeften is een vorm van diaconale hulp. Kom over en help richt zich met name op kwetsbare kinderen en gezinnen en alleenstaande ouderen die geen of een ontoereikend sociaal vangnet hebben. Hulp is in principe eindig en daarom worden mensen gestimuleerd om hun mogelijkheden te gebruiken en te voorzien in hun eigen inkomen. Een aantal kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen met een beperking en sociaal zeer zwakke gezinnen zullen echter permanente ondersteuning nodig hebben. De kerk heeft de roeping tot barmhartigheid en Kom over en help ondersteunt kerken in de projectlanden hierin. De omvang van de hulp is beperkt en draagt in geringe mate bij aan de verbetering van de kwaliteit van het leven. Het geeft wel mogelijkheden tot contact tussen de kerk en de gemeenschap en geeft hoop en verbondenheid aan hen die het moeilijk hebben. Gezien de beperkte omvang van Kom over en help en haar lokale partners worden mensen waar mogelijk ondergebracht bij het sociale vangnet van de overheid. Bestedingen in 2013: (Begroting 2013: ) De bestedingen voor dit programma zijn in 2013 met 8% afgenomen t.o.v Het programma Dagelijkse levensbehoeften heeft de volgende subdoelstellingen: De allerarmsten in de samenleving worden ondersteund met tijdelijke materiële hulpverlening; Kwetsbare gezinnen zijn tijdelijk financieel ondersteund; Gemarginaliseerde gezinnen bouwen een zelfstandig bestaan op en kunnen in hun eigen inkomen voorzien. In alle projectlanden zijn in 2013 totaal dertig projecten gericht op Dagelijkse levensbehoeften gesteund. Daarbij hebben circa gezinnen ondersteuning ontvangen. Ook in 2013 is sterke nadruk gelegd bij de partners op substantiële, proportionele en persoonlijk-materiële hulpverlening. Dit heeft zich vertaald in uitbreiding van bestaande projecten en stopzetten van sommige andere projecten. Het aantal ondersteunde gezinnen in 2013 is daarom lager dan in 2012 toen circa gezinnen werden ondersteund. Daarnaast zijn er negentien transporten met hulpgoederen naar drie partnerlanden verstuurd. In Armenië en Oekraïne zijn Bijbels en andere boeken aan de Winterhulp toegevoegd. Door de Gereformeerde Bijbel Stichting zijn Russische Bijbels ter beschikking gesteld die verspreid zijn in Oekraïne. De in het meerjarenplan geformuleerde indicator voor Dagelijkse levensbehoeften is vrijwel helemaal gehaald: Percentage van projecten waarin persoonlijke begeleiding geboden is Jaar Realisatie Indicator % 40% % 60% % 80% % Het programma Dagelijkse levensbehoeften heeft in 2013 een duidelijke kwaliteitsslag gemaakt. Wat ging er goed? Verdere uitbreiding van projecten waarin, bij het verstrekken van materiële hulp, de persoonlijke aandacht centraal staat. Nieuwe inkomstengenererende projecten zijn gestart. Wat kan er beter? Nog niet in alle landen draagt het zakenleven en de overheid bij aan de voedselprogramma's. Doelstelling: meer kinderen worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Toegang tot goede, betaalbare basisgezondheidszorg is van levensbelang en cruciaal in de ontwikkeling van een kind. Hoewel deze toegang de laatste twintig jaar in de projectlanden aanzienlijk is toegenomen, geldt dit niet voor iedereen. 17 l Kom over en help Jaarverslag 2013

18 Kom over en help wil bijdragen aan de toegang tot gezondheidszorg voor kwetsbare kinderen en gezondheidsvoorlichting aan jongeren. Verslaving is daarbij een belangrijk thema, met name alcohol- en drugsmisbruik is een groot probleem. Oost-Europa en Centraal-Azië zijn daarnaast de enige regio s waar het aantal Hiv/Aids-geïnfecteerden nog steeds stijgt. In Oost-Europa is besmetting met Hiv/Aids veelal gevolg van drugsgebruik. Onderzoek wijst uit dat in toenemende mate besmetting plaatsvindt via seksuele overdracht. Uit recent onderzoek blijkt dat ondanks de (internationale) aandacht voor Roma in Oost-Europa vooral kinderen van Roma beperkte toegang hebben tot gezondheidszorg. De grootste barrières vormen armoede, laag opleidingsniveau van ouders, taal, culturele gewoonten en administratieve/ geografische obstakels. Het probleem van een slechte toegang tot gezondheidszorg kan niet los worden gezien van andere problemen waarmee deze minderheidsgroepering kampt, zoals discriminatie, armoede en beperkte toegang tot onderwijs. gesteund. Samengevat is het onderstaande gerealiseerd: De nadruk van het programma ligt op preventie en rehabilitatie, met name gericht op de verslavingsproblematiek en de situatie van gehandicapten. In 2013 is in Oezbekistan een nieuw project gericht op kinderen met een beperking gestart. Circa personen zijn bereikt via de verschillende interventies, waaronder circa kinderen en jongeren. Wat ging er goed? Grote aantallen jongeren zijn bereikt met preventie lessen. Aandacht voor support en integratie van kinderen met een beperking en hun familieleden. Wat kan er beter? Meer concrete aandacht voor lobby en advocacy voor mensen. Bestedingen in 2013: (Begroting 2013: ) De bestedingen voor dit programma zijn in 2013 met 41,6% afgenomen t.o.v Dit heeft met name te maken met enkele eenmalige projectfinancieringen in 2012.De lagere besteding is vooral veroorzaakt doordat er geen gebruik is gemaakt van het werkbudget. Het programma Toegang tot gezondheidszorg heeft de volgende subdoelstellingen: Jongeren en gezinnen maken bewuste positieve keuzes met betrekking tot hun gezondheid en hebben een verbeterde toegang tot gezondheidszorg; Jongeren en ouderen hebben (medische) hulp/ begeleiding gekregen en kunnen nu zelfstandig deelnemen aan de maatschappij. In 2013 zijn in Albanië, Bulgarije, Moldavië en Oekraïne zijn in 2013 in totaal twaalf projecten gericht op Gezondheidszorg Aantal partnerlanden waarin partners actief zijn binnen gezondheidszorg Jaar Realisatie Indicator Doelstelling: meer kinderen hebben toegang tot kwalitatief goed onderwijs in hun omgeving. Onderwijs, zowel formeel als informeel, speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van het kind en is mede bepalend voor de mogelijkheden die het heeft in de toekomst. In de projectlanden is nog steeds geen sprake van gelijke kansen in het onderwijs. Onderwijs voor kinderen met een andere culturele achtergrond (met name Roma) of een beperking is niet of nauwelijks ontwikkeld en heeft vooralsnog bij de meeste overheden geen hoge prioriteit. Ondanks het feit dat Roma officieel erkend zijn als minderheidsgroepering is discriminatie nog altijd wijdverbreid. Kom over en help richt zich samen met haar partners op verbeteren van de toegang tot kwalitatief goed onderwijs voor economisch en cultureel gemarginaliseerde kinderen. Onderwijs en religie zijn in de projectlanden strikt gescheiden. Kom over en help wil de mogelijkheden die er zijn binnen het formele en informele onderwijs optimaal benutten als het gaat over het doorgeven van christelijke normen en waarden. Bestedingen 2013: (Begroting 2013: ) De bestedingen voor dit programma zijn in 2013 ongeveer gelijk gebleven t.o.v l Kom over en help Jaarverslag 2013

19 Het programma Toegang tot onderwijs heeft de volgende subdoelstellingen: Gemarginaliseerde kinderen nemen deel aan kwalitatief goed onderwijs; Kinderen zijn geestelijk toegerust en sociaal vaardiger om te kunnen functioneren in de maatschappij. In 2013 zijn in alle projectlanden, met uitzondering van Armenië, in totaal negentien projecten gericht op Toegang tot onderwijs gesteund. Samengevat is het onderstaande gerealiseerd: Aantal kinderen dat verbeterde toegang heeft tot (in)formeel onderwijs Jaar Realisatie Indicator In 2013 zijn ruim mensen bereikt. Dit is inclusief kinderen die Noah s Ark, een educatief kindermagazine, ontvangen. Daarnaast hebben mensen een Bijbel hebben ontvangen. Wat ging er goed? Wat kan er beter? om zo de nood te laten zien. Nieuwsbrieven Ook is de achterban 3x in het jaar geïnformeerd door middel van een nieuwsbrief over de ontwikkelingen in Oost-Europa. Met de Winterhulp is een boekje gemaakt dat door bijsluiters bij lezers van het Nederlands Dagblad, de Gezinsgids, Bewaar het Pand en de Waarheidsvriend is gekomen. De particuliere inkomsten (o.a. donateurs, scholen en kerken) steeg van naar Xperience In 2013 is er een Xperiencereis georganiseerd en is een jongerengroep uit Genemuiden naar Oekraïne gegaan. In totaal bezochten 30 jongeren verschillende projecten in Oekraïne. Na afloop gaven de jongeren in hun omgeving presentaties over de projecten die zij bezocht hebben. Ook haalden ze door middel van allerlei acties geld op voor deze projecten. In 2013 kwam er in totaal binnen via Xperiencejongeren. Dit hoge bedrag komt mede door inkomsten van Xperiencegroepen die in 2012 op reis zijn geweest. Winterhulpteam Het Winterhulpteam was ook in 2013 erg actief. 15 jongeren kregen een beurstraining en stonden op de jongerendagen van het LCJ en de HHJO en de familiedagen in Gorichem. In totaal werden ongeveer 3000 winterhulpboekjes uitgedeeld. Dit verhoogde zowel de betrokkenheid van jongeren bij Kom over en help, als ook een positieve uitstraling naar de beursbezoekers. Door langdurige intensieve opvang is er ruime gelegenheid om christelijke waarden en normen door te geven. Visie ontwikkeling op en concretisering van het concept inclusief onderwijs. Integratie van Roma in het reguliere onderwijs blijft aandacht nodig hebben. Winterslaap Vijftig jongeren uit heel Nederland gingen de uitdaging aan om een nacht door te brengen in een container. Iedere deelnemer liet zich sponsoren om zo geld op te halen voor de Winterhulp in Oost-Europa. Zij toonden zich solidair met de familie Mchedlishvili uit Georgië die met z n drieën in een tochtige laadbak wonen. De jongeren haalden samen het bedrag van 7000 op! Doelstelling: Kom over en help vindt het belangrijk om de achterban in Nederland bewust te maken van de problematiek in Oost-Europa en Eurazië. Hierdoor zal het draagvlak voor onze doelstellingen groter worden. Om onze achterban bewust te maken van de noodzaak van hulp voorzien wij hen van informatie en brengen we ze in contact met onze partners en doelgroep in Oost-Europa en Eurazië. Publicaties In 2013 is er in het Reformatorisch Dagblad aandacht geweest door een artikelenserie voor de benarde situatie van Armeens- Syrische vluchtelingen. Ook is er een fotopagina geplaatst van verschillende gezinnen uit Georgië die Winterhulp ontvangen, 19 l Kom over en help Jaarverslag 2013 Voorlichtingen In 2013 zijn ca. 30 voorlichtingen gegeven door voorlichters en medewerkers van Kom over en help. Dit gebeurde op scholen, in kerken en verenigingen. De voorlichtingen zijn bedoeld om informatie te geven over het werk van Kom over en help en de concrete projecten die gesteund worden. In de meeste gevallen ging een voorlichting gepaard met geldinzameling of een actie. Voor scholenacties was extra aandacht, omdat dit gepaard gaat met betrokkenheid van zowel kinderen, leraren als ouders. Bestedingen 2013: (Begroting 2013: )

20 Goed christelijk onderwijs geeft deze jongen en betere kans op een goede toekomst. Oost-Oekraïne 20 l Kom over en help Jaarverslag 2013

21 ...Samenwerking geschiedt op basis van een gedeelde christelijke visie, gaat uit van gelijkwaardigheid en wederkerigheid en heeft als doel inhoud te geven aan armoedebestrijding... Kom over en help werkt samen met lokale Bijbelgetrouwe kerken en christelijke organisaties in Oost-Europa en Eurazië die hulp verlenen aan kwetsbare groepen (met name kinderen en families) in kerk en samenleving. Samenwerking geschiedt op basis van een gedeelde christelijke visie, gaat uit van gelijkwaardigheid en wederkerigheid en heeft als doel inhoud te geven aan armoedebestrijding. Kom over en help beoordeelt nieuwe en bestaande partners op de volgende punten: voldoende aansluiting met visie, missie en beleid van Kom over en help; transparantie; expertise; organisatiestructuur en wettige registratie; relatie met de plaatselijke kerken; (financiële) monitoring. 21 l Kom over en help Jaarverslag 2013

22 Land Partner Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Toegang tot gezondheidszorg Toegang tot onderwijs Albanië Good Samaritan Foundation, Sarandë Lidia Foundation, Sarandë x x x x x MNRC Delvinë x Swiss Foundation for Innovation x Armenië Union of Evangelical Christian Baptist Churches of Armenia Little Bridge x x x Bulgarije Baptist Union of Bulgaria x x x Bulgarian Child Inc. x x New Hope for the Balkans x x Georgië Evangelical Baptist Church Georgia x x Moldavië Bethania Foundation, Tintereni x x Charity Mission Moldova x x x Youth for Christ Moldova x Oekraïne Evangelical Christian Baptist Churches Ukraine Good Shepherd, Makeevka x x x x x House of Gospel, Rovno x x Living Word, Rovno x New Life, Rovno x Ray of Hope x Union of Evangelical Baptist Churches Ukraine x x Father s House x Light of Resurrection x x x 22 l Kom over en help Jaarverslag 2013

23 ...De projecten richten zich duidelijk op de focus Kind en Gezin. In 2013 is er binnen de projecten meer aandacht gekomen voor het verbeteren van de positie van het gehandicapte kind... Kom over en help richt zich in 2013 op verdere professionalisering en (regionale) samenhang van de projecten binnen de projectlanden. Inzet blijft een evenwichtige verdeling van bestedingen tussen landen en programma s onderling binnen de landen. In het meerjarenbeleidsplan zijn richtlijnen opgesteld per land en per programma voor de verdeling van de bestedingen. Deze richtlijnen dienen als kader en kunnen worden aangepast op basis van ontwikkelingen in de projectlanden, binnen het partnernetwerk en als gevolg van nieuwe inzichten. De projecten richten zich duidelijk op de focus Kind en Gezin. In 2013 is er binnen de projecten meer aandacht gekomen voor het verbeteren van de positie van het gehandicapte kind in Oost-Europa. De gehanteerde strategie is vooral gericht op directe armoedebestrijding. Hoe kiezen wij de projecten Onze partners kunnen ieder jaar nieuwe projecten en/of verlenging van projecten aanvragen door middel van het indienen van een project voorstel. Is er een heldere probleem analyse en kan het voorgestelde project bijdragen aan een verbetering van de situatie; Welke strategie wil de partner toepassen; Heeft de partner ervaring op het gebied waarin men een project wil starten; Zijn er vergelijkbare projecten in de regio; In hoeverre komt de identiteit van de partner tot uiting in het project; Zijn de geplande activiteiten en de daarbij behorende kosten realistisch. Bij projecten waarbij de partner nog geen ervaring heeft of bij geheel nieuwe projecten wordt er vaak eerst een onderzoek gedaan en/of een pilot project gestart. Voor ieder goedgekeurd project wordt met de partner een overeenkomst getekend met daarin de verplichtingen over en weer. Bij de beoordeling van het projectvoorstel wordt o.a. gekeken naar: Past het binnen één van de vier doelstellingen van Kom over en help; 23 l Kom over en help Jaarverslag 2013

24 Albanië kent een turbulente geschiedenis en behoort binnen Europa tot de landen met de laagste levensstandaard. Tijdens het communistische regime ( ) was het land geheel geïsoleerd van de omliggende landen. In 1967 werd Albanië officieel tot atheïstische staat uitgeroepen. Tot 1990 waren alle moskeeën en kerken gesloten. Gelovigen werden tijdens het regime van Enver Hoxha zwaar vervolgd. Toen de grenzen open gingen, direct na de val van het communisme in 1991, is Kom over en help gestart met hulpverlening in met name Zuid-Albanië. Het communistische verleden heeft diepe sporen nagelaten in de samenleving. Armoede, werkloosheid en beperkte of geen toegang tot onderwijs en gezondheidszorg zijn algemene problemen in Albanië. Naar schatting heeft ongeveer 25% van de bevolking na de val van het communisme het land verlaten om elders hun geluk te beproeven. In 2013 woonden circa 3 miljoen mensen in Albanië, vooral gecentreerd in de grote steden. De Romabevolking heeft een minderheidspositie in Albanië. Naar schatting wonen er Roma in met name het Zuidoosten. In juni zijn landelijke verkiezingen gehouden die vredig zijn verlopen. Na 8 jaar heeft de Socialistische partij de Democratische partij verslagen. Deze politieke verandering brengt een groot aantal veranderingen met zich mee, onder andere de invoering van een progressief belastingsysteem. De financiële crisis heeft in 2013 de toch al fragiele economie van Albanië in negatieve zin beïnvloed. Inkomsten van arbeidsmigranten zijn verder teruggelopen (30% gedaald t.o.v. 2012) en ook velen zijn teruggekeerd uit Griekenland en Italië. Kom over en help richt zich in Albanië met het programma Veilige leefomgeving op wees- en pleegkinderen in Midden Albanië. Binnen de programma s Dagelijkse levensbehoeften en Onderwijs wordt de Romabevolking in Zuid-Albanië bereikt. Het programma Gezondheidszorg is gericht op chronisch zieken en kinderen met een beperking. Partners in Albanië In 2013 heeft Kom over en help samengewerkt met vier lokale christelijke organisaties in Albanië. Eind 2012 heeft de Good Samaritan Foundation de verantwoordelijkheid van de projecten overgedragen aan de Evangelical Church. Kom over en help heeft toen besloten de bestaande projecten stop te zetten en voor 2013 de mogelijkheid te geven voor een proportioneel diaconaal project gericht op de allerarmsten in Sarandë. In 2013 is intensief gesproken met de kerk over mogelijke hervatting van de projecten. Het is echter niet mogelijk gebleken om te komen tot een project op een aanvaardbaar niveau. Uiteindelijk is de pijnlijke beslissing genomen om de ruim twintigjarige samenwerking stop te zetten. Partners in 2013 Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Gezondheidszorg Onderwijs Totaal Good Samaritan Foundation Lidia Foundation MNRC Delvinë Swiss Foundation for Innovation Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

25 Doelstelling: meer kinderen groeien op in een veilige (gezins)omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding Binnen het programma Veilige leefomgeving richt het Swiss Foundation for Innovation zich op achtergestelde kinderen, weeskinderen en weduwen. Er worden diverse activiteiten ontplooid met als doel om deze groep zorg te bieden en te helpen integreren in de maatschappij. Resultaten Financiën Projectuitgaven in 2013 zijn conform de begroting. Project nr. Project Dagopvang Centrum voor weduwen en kinderen Begroting Uitgaven Totaal zusjes zijn na een jarenlang verblijf in de shelter in een pleeggezin geplaatst; 12 kinderen zijn opgevangen in de shelter (leeftijd 0-16 jaar); 5 kinderen met een beperking hebben therapie ontvangen; Er zijn bijeenkomsten georganiseerd voor circa 25 (weduw)vrouwen met uiteenlopende thema s. Impact Passende persoonlijke hulp aan kinderen en gezinnen die het moeilijk hebben, in samenwerking met de overheid, verandert levens. Verwaarloosde en mishandelde kinderen krijgen liefde, aandacht en bescherming. Ouders en kinderen met een beperking krijgen begeleiding en ondersteuning waar ze dat eerder nooit ontvingen. Sterke en zwakke punten Doelstelling: meer kinderen in Albanië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding. Projecten binnen dit programma zijn jarenlang uitgevoerd door Good Samaritan Foundation / Evangelical Church Sarandë. Deze samenwerking is in 2013 beëindigd. Naar verwachting is hiermee ook een einde gekomen aan het programma Dagelijkse levensbehoeften in Albanië. Via andere programma s wordt dezelfde doelgroep bereikt. Financiën Alleen voor de afronding van de projecten zijn kosten gemaakt. Gericht op tijdelijke opvang in de shelter met als doel kinderen zo spoedig mogelijk te plaatsen in (eigen) gezin; Projectleiders en andere betrokkenen hebben nieuwe methoden en technieken geleerd en toegepast om met de doelgroep om te gaan; Geprobeerd wordt om mensen niet afhankelijk te maken van hulp; Kennisdeling en profielprofilering zou beter ontwikkeld kunnen worden bij de partner. Project nr. Project Begroting Uitgaven Poor Family Sarande Uitvoeringskosten Special Care project Totaal Toekomst Het concept pleegzorg is nog betrekkelijk nieuw in Albanië en stuit op veel weerstand. Er is in de toekomst veel draagvlakversterking en bewustmaking nodig rondom dit thema. Hier zal het Swiss Foundation for Innovation zich in 2014 onder andere sterk voor maken. Door linking en learning vindt er uitwisseling van kennis en ervaring plaats. Doelstelling: meer kinderen in Albanië worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding en maatschappijopbouw. Het programma Gezondheidszorg richt zich in Albanië vooral op kinderen met een beperking. Voor deze kinderen en hun ouders zijn geen voorzieningen beschikbaar en velen leven geïsoleerd. Stigmatisering door de maatschappij en onwetendheid bij ouders draagt hier aan bij. 25 l Kom over en help Jaarverslag 2013

26 Resultaten 20 kinderen met een handicap hebben spraaktherapie ontvangen, 30 ontwikkelingstherapie en 6 kinderen fysiotherapie; 15 kinderen hebben op 3 verschillende locaties, in speciale klassen binnen het reguliere onderwijs, lessen gevolgd; Docenten hebben 3 trainingen gevolgd, waaronder 1 in Peza via de partner SFI; Oudersupportgroepen komen regelmatig bijeen; 8 mensen in Delvinë zijn geholpen met een spoedeisende medische behandeling. Impact Gerichte aandacht voor kinderen met een beperking is nieuw in een omgeving waar het taboe op mensen met een handicap nog steeds dominant is. Ouders zijn met elkaar in contact gebracht, kinderen worden uit hun isolement gehaald en passend geholpen. Voor ouder en kind gaat een hele nieuwe wereld open. De financiële support vanuit het noodfonds maakt behandeling mogelijk voor hen die door armoede buitengesloten zijn van gezondheidszorg. De gezondheid en het toekomstperspectief van de persoon en zijn of haar omgeving is hierdoor aanmerkelijk verbeterd. Sterke en zwakke punten grotere scholen veilig te voelen en contact met andere kinderen op te bouwen. Toekomst Het stigma met betrekking tot kinderen met een beperking blijkt erg groot, niet alleen in de plaatselijke gemeenschap maar ook onder professionele zorgverleners. Visieontwikkeling, bewustwording en training zijn van groot belang en hebben specifieke aandacht nodig. Het noodfonds zal in 2014 voor het laatst gesteund worden gezien de geringe omvang van het project. Financiën De uitgaven voor het medisch fonds in Delvinë zijn overschreden met wegens eenmalige ondersteuning bij een ingrijpende urgente operatie. Project nr. Project Gehandicaptenproject Delvine Medisch Noodfonds Delvine Begroting Uitgaven Totaal /- Het medische fonds is proportioneel ten opzichte van de grootte van de kerkelijke gemeente, maar beperkt in omvang; Het rehabilitatieproject voor gehandicapten is innovatief en sluit sterk aan bij behoeften van de doelgroep; Duidelijke participatie en sterke betrokkenheid (ownership) van ouders; Beperkte documentatie over het aantal kinderen in de regio met een handicap en hun specifieke situatie; Beperkte kennis binnen gehandicaptenzorg in Albanië. Leer- en verbeterpunten De afgelopen tijd is vooral gewerkt met ouders van kinderen met een verstandelijke beperking en daarin wordt grote vooruitgang gezien. Geconstateerd wordt dat ouders van kinderen met een fysieke beperking achterblijven. In 2014 zal aan hen meer gerichte aandacht gegeven worden. Speciale klassen lijkt vooral te werken in de kleinere scholen. Kinderen met een beperking vinden het moeilijk om zich in de Doelstelling: meer kinderen in Albanië hebben toegang tot kwalitatief onderwijs in hun omgeving. Strategie: directe armoede bestrijding en maatschappijopbouw. De Romabevolking heeft een minderheidspositie in Albanië. Naar schatting wonen er Roma in met name het Zuidoosten. Analfabetisme onder de Roma is na de val van het communisme sterk toegenomen. Naar schatting is 56,5% van de vrouwen analfabeet en 48,3% van de mannen. Veel kinderen gaan niet naar school omdat ze mee moeten werken. Het onderwijsprogramma draait al geruime tijd in Albanië en richtte zich voorheen vooral op beroepsopleidingen en het trainen van docenten. De recent toegevoegde projecten richten zich meer op kinderen, met name kinderen met een beperking of kinderen met een sociaal-culturele achterstand. 26 l Kom over en help Jaarverslag 2013

27 Resultaten Impact 60 kinderen hebben deelgenomen aan het Day Care Center in Delvinë (22 Roma en 3 kinderen van teruggekeerde emigranten); 53 Romakinderen hebben deelgenomen aan de ABCklassen in Delvinë, Chuka of Vriom; 185 docenten van 21 scholen hebben deelgenomen aan één van de 3 trainingen; 30 kinderen hebben meegedaan aan de onderwijsclubs in Peza; Bij 5 scholen zijn diverse reparaties uitgevoerd; 5 scholen hebben boekenkasten, boeken of elektrische kachels ontvangen; In de zomer van 2013 hebben ca. 98 jongeren deelgenomen aan educatieve zomerkampen; 122 jongeren hebben met succes een vakopleiding gevolgd. De schoolresultaten van de kinderen die aan het Day Care Center deelnemen zijn duidelijk verbeterd. Door het gericht samenwerken en samen spelen is ook hun gedrag positief veranderd. (Roma)kinderen uit kwetsbare gezinnen en kinderen met een beperking hebben daardoor nieuwe kansen gekregen. De impact van de beroepstraining is tanend. Vele jongeren willen liever geen ambacht leren, maar ambiëren een kantoorbaan. De computercursussen geven meer kans op een baan, maar garanderen deze niet. De nieuwe opzet van toerusting van docenten brengt de cursus op locatie. Daardoor zijn deze meer toegankelijk voor docenten en goedkoper. De effectiviteit van de professionele training neemt geleidelijk af. Een nieuwe strategie moet gekozen worden om weer op het oude niveau te komen. Meer uitgebreide trainingen (in plaats van een training van zes maanden) of het stopzetten van het project zijn een optie. De overstap van ABC-klassen naar regulier onderwijs moet gemakkelijker gemaakt worden om zo de integratie te bevorderen. Toekomst In 2014 zullen (tijdelijk) geen beroepstrainingen worden aangeboden, enkel een klein fonds voor renovatie van gebouwen en toerusting docenten. Er zal gekeken worden of er nieuwe initiatieven ontplooid kunnen worden om de zelfredzaamheid van de doelgroep te bevorderen. In 2014 zal via een pilotproject geprobeerd worden de ABC-klassen voor de Roma kinderen binnen het reguliere onderwijs te laten plaatsvinden en niet meer op een aparte locatie om zo de acceptatie en integratie te bevorderen. Financiën Vanaf oktober is het concept ABC-klassen voor Roma kinderen uitgebreid met meer dagen en op meer locaties. EO-Metterdaad heeft financiering van toegezegd voor het schooljaar 2013/2014. In 2013 is ontvangen. Van het ING Goede doelenfonds voor medewerkers is in ontvangen voor het Quality Education and Teaching Project. Project nr. Project Begroting Uitgaven Sterke en zwakke punten De verschillende soorten achterstand worden onderkend en er wordt passend onderwijs aangeboden; ABC-klassen worden vaker en langer georganiseerd op meerdere plaatsen; Lokale overheid renoveert de faciliteiten van het Day Care Center in Delvinë en heeft voor vervangende ruimte gezorgd; Vervangende ruimte is qua grootte en ligging echter niet ideaal; Effectiviteit van trainingen neemt af als gevolg van interesse en arbeidsmarkt; Overheid is verantwoordelijk voor onderhoud van scholen maar heeft geen ruimte in haar begroting School support ADP Day Care Center Delvinë Vakopleiding project (QETP) ABC-klassen Totaal Leer- en verbeterpunten 27 l Kom over en help Jaarverslag 2013

28 David helpt zijn vader met houthakken.. Het gezin heeft hout ontvangen vanuit de Winterhulpprojecten in Nagorno Karabach Shushi, Armenië 28 l Kom over en help Jaarverslag 2013

29 Armenië is de oudste christelijke staat en één van de oudste landen ter wereld. Geografisch ligt het land in Azië maar vanuit cultureel en historisch perspectief beschouwt men zich behorend tot Europa. Armenië grenst aan Azerbeidzjan, Georgië, Turkije en Iran en heeft zelf geen toegang tot een zee. De grenzen met Turkije en Azerbeidzjan zijn gesloten. Sinds 2001 is Armenië lid van de Raad van Europa. De gevolgen van de zware aardbeving (1988) en de oorlog met Azerbeidzjan (1991) over Nagorno-Karabach heeft diepe sporen achtergelaten in de samenleving. Velen zijn door (de nasleep van) deze gebeurtenissen niet in staat geweest een redelijk bestaan op te bouwen. In de jaren 90 is meer dan een kwart van de totale bevolking uit het land geëmigreerd als gevolg van de economische situatie. Vluchtelingen die alles moesten achterlaten in Azerbeidzjan wonen in de verlaten en kapotgeschoten dorpen van Nagorno- Karabach. Inmiddels zijn er de afgelopen periode ook veel Armeense vluchtelingen bijgekomen uit Syrië. Deze Armenen waren naar Syrië gevlucht tijdens de genocide rond Kom over en help richt zich in Armenië met het programma Dagelijkse levensbehoeften op de allerarmsten in de samenleving. Daarnaast zijn er incidentele projecten gesteund binnen de programma s Veilige leefomgeving en Gezondheidszorg. Partners In Armenië werkt Kom over en help sinds 2007 samen met de Union of Evangelical Christian Baptist Churches of Armenia. De gemeenten zijn goed georganiseerd en zijn zich zeer bewust van hun diaconale taak en hebben een goede relatie met de Armeens-Apostolische kerk. Vanaf 2011 is ook een relatie aangegaan met de organisatie Little Bridge en wordt via deze organisatie een tehuis voor gehandicapte kinderen gesteund door middel van het financieren van eenmalige projecten. Doelstelling: meer kinderen in Armenië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten Zes gaarkeukens zijn ondersteund en ca. 450 mensen hebben het gehele jaar vijf keer per week de gaarkeuken bezocht of thuis een maaltijd ontvangen omdat ze niet naar de gaarkeuken kunnen komen; In totaal zijn er ca maaltijden verstrekt; De gaarkeuken in Sisian heeft bovendien een auto ontvangen om maaltijden te kunnen bezorgen bij mensen die veraf wonen en niet naar de gaarkeuken kunnen komen; Tien gezinnen (achttien kinderen) hebben maandelijks hulp ontvangen via het poor family project; Meer dan 200 gezinnen in Armenië en Nagorno Karabach hebben gedurende de wintermaanden voedselhulp en brandhout ontvangen; Inmiddels zijn de vijf lavash bakkerijen operationeel en hebben bij elke bakkerij enkele gezinnen een inkomen; in Nagorno Karabach wordt nog een nieuwe bakkerij opgestart dmv een éénmalige gift; Ook is in 2013 de noodhulp aan Armeense gezinnen, die het geweld in Syrië zijn ontvlucht, voortgezet. Impact De gaarkeukens bieden veel meer dan alleen een maaltijd. De ontmoeting en de extra zorg en daarmee het doorbreken van het (sociaal) isolement is een belangrijk element van de gaarkeukens. Tijdelijke materiële hulpverlening is vooral een steun in de rug van arme gezinnen en alleenstaanden. Onmisbaar, maar voor velen niet genoeg om te ontsnappen aan de armoedespiraal. Partners in 2013 Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Basis gezondheidszorg Totaal Evangelical Christian Baptist Churches of Armenia Little Bridge Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

30 Sterke en zwakke punten Winterhulp wordt op maat gegeven: brandhout, voedselpakketten en speciale pakketten voor de kinderen rond de Kerst; Gaarkeukens hebben een veelzijdig effect en zijn een helder christelijk getuigenis in de plaatselijke gemeenschap; Bakkerijen bieden een structurele oplossing voor werkgelegenheid en genereren tevens geld voor andere projecten; De partner Union of Evangelical Christian Baptist Churches of Armenia voldoet nog niet aan de criteria die Kom over en help stelt aan de kwaliteit en tijdigheid van projectaanvragen en rapportages. Leer- en verbeterpunten Het moeizaam verlopen bakkerijproject is uiteindelijk toch succesvol geweest, al heeft de uitvoering veel meer tijd gekost. Dergelijke ontwikkelingsprojecten zijn voor de partner op dat moment wat te hoog gegrepen. Verdere verbetering van de kwaliteit en tijdigheid van de aanvragen en rapportages van de Evangelical Christian Baptist Churches of Armenia is nodig. Project nr. Project Begroting Uitgaven Winterhulp Armenië Brochures behorende bij Winterhulp Noodhulp Syrische vluchtelingen Gaarkeuken Armavir Gaarkeuken Hrazdan Gaarkeuken Ararat Gaarkeuken Yerevan Nor-Nork Gaarkeuken Sisian Gaarkeuken Artashat Toekomst Continuering van de reeds lopende projecten en incidentele extra projecten van de partner Little Bridge. Financiën De budgetten voor gaarkeukens zijn al een aantal jaren gelijk, terwijl de prijzen van voedsel fors toegenomen zijn. Dit vereist aandacht in de nabije toekomst. Doelstelling: meer kinderen in Armenië worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding en maatschappijopbouw. In 2012 is het Kharberd-kindertehuis financieel ondersteund bij het opzetten van hippotherapie. Hiervoor zijn twee paarden aangeschaft en de nodige aanpassingen op het terrein gerealiseerd. Met de Hippotherapie zullen specifieke bewegingsfuncties bij 90 kinderen met autisme behandeld worden. In 2007 heeft men tijdens een pilotproject van enkele maanden een duidelijk positief resultaat geboekt met deze therapie. De partner Little Bridge heeft goede hoop dat de overheid bij het zien van resultaat na twee jaar de financiering (gedeeltelijk) over zal nemen. Via de partner Little Bridge wordt het kindertehuis Kharberd (Yerevan) ondersteund. Kharberd is het enige tehuis voor verstandelijk (en veelal ook lichamelijk) gehandicapte kinderen in Armenië. In 2013 woonden er 294 kinderen. Resultaten De aanpassingen van de stallen en het terrein voor de therapie zijn aangepast en de paarden zijn aangeschaft. Beide paarden hebben in 2013 een veulen gekregen. Er is een aanvang gemaakt met de therapie en de ervaringen zijn tot nu toe zeer positief. Impact De kinderen van Kharberd hebben veel specialistische hulp en therapie nodig. De inzet van geschikte paarden hierbij is wereldwijd een zeer goed middel, dat op verschillende terreinen resultaat laat zien Poor family hulp Bakkerijen Armenië Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

31 Sterke en zwakke punten Grote betrokkenheid van de partner bij de projecten; Goede zorg aan een vergeten doelgroep; Partner heeft een beperkte capaciteit. Leer- en verbeterpunten Communicatie kan versterkt worden en is nu incidenteel. Dat heeft echter ook te maken met het feit dat het met name eenmalige projecten betreft. Toekomst Ook in 2014 zal het Hippotherapie steun ontvangen voor een aantal operationele kosten en wat verbeteringen van de accommodatie. Financiën De activiteiten in 2013 zijn uitgevoerd vanuit de financiering in Project nr. Project Begroting Uitgaven Hippo Therapy Kharberd 0 0 Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

32 De therapie met paarden is een wekelijks lichtpuntje in het leven van de bewoners van het Kharberd-kindertehuis. De resultaten van de hippotherapie zijn zeer positief. Nor-Kharberd, Armenië 32 l Kom over en help Jaarverslag 2013

33 Bulgarije is sinds 1 januari 2007 lid van de Europese Unie. In 1989 werd het land na een jarenlang communistisch regime een democratische meerpartijenstaat. Het land is nog volop in transitie, met name op het gebied van Kindzorg. De benadering dat kinderen ook rechten hebben staat in scherp contrast met de communistische opvatting dat kinderen door de staat beschermd moeten worden. In 2009 is de hervorming van de kindzorg aangemerkt als één van de prioriteiten van de Bulgaarse overheid. Partners In Bulgarije werkt Kom over en help samen met drie partners. De contacten met de Bulgarian Baptist Union dateren al van de communistische tijd. Zij waren het die Kom over en help na de val van het communisme meenamen naar de kindertehuizen in Bulgarije om de nood te laten zien van deze verwaarloosde en achtergelaten kinderen naast alle andere noden van het land op dat moment. In februari 2010 heeft de ministerraad een hervormingsstrategie geaccepteerd met als doel alle kindertehuizen binnen 15 jaar te sluiten. Er is in Bulgarije duidelijk een proces gaande van allerlei wetsvernieuwingen op het gebied van kindzorg, maar tot op heden ontbreekt veelal de implementatie. Naar schatting leven er 8 10% Roma in Bulgarije. Bulgarije is in Europa het land met het hoogste percentage Roma. Uitsluiting en discriminatie van de Roma is echter een groot probleem in Bulgarije. De Roma in de Romawijken hebben veelal geen toegang tot basisvoorzieningen als gezondheidszorg, kwaliteitsonderwijs en openbaar vervoer. Naar schatting zijn ongeveer 60%-70% van de kinderen in tehuizen van Roma afkomst. Politiek gezien is 2013 erg onrustig verlopen. Na landelijke protesten is de regering op 20 februari afgetreden. Kort na de verkiezingen in mei zijn de mensen weer de straat op gegaan en heeft men ruim 200 dagen gedemonstreerd tegen het beleid van de nieuwe regering, tegen corruptie en tegen de onzichtbare enkelen die de macht in handen hebben. Gedurende 2013 zijn circa vluchtelingen vanuit Syrië via Turkije Bulgarije binnengekomen. Bulgarije is hier echter niet op voorbereid en de opvang is deplorabel. Enkele kerken proberen hulp te verlenen. De toestroom van vluchtelingen heeft ook allerlei nationalistische gevoelens opgeroepen wat het niet rustiger maakt in het land. Doelstelling: meer kinderen in Bulgarije groeien op in een veilige (gezins)omgeving.strategie: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Het programma Veilige leefomgeving richt zich in Bulgarije met name op de kindertehuis-problematiek. Verschillende projecten ter bevordering van zorg en integratie worden ondersteund. Kom over en help steunt ook projecten die voorkomen dat kinderen in tehuizen geplaatst moeten worden. In Bulgarije groeien naar schatting kinderen op in kindertehuizen. Slechts 1,8% van hen heeft beide ouders verloren. Verder steunt Kom over en help projecten binnen dit programma die zich richten op de Romagemeenschap. Resultaten In 2 tehuizen hebben 143 kinderen medische ondersteuning en zorg ontvangen. Verder zijn er voor deze kinderen allerlei activiteiten georganiseerd; 5 gezinnen met kinderen met een (meervoudige) beperking zijn financieel ondersteund. De families hebben verder begeleiding ontvangen waardoor deze kinderen thuis kunnen opgroeien; 57 Roma mannen en vrouwen hebben deelgenomen aan het Roma Family Project. 10 mannen en 10 vrouwen hebben met succes een beroepstraining gevolgd en 60% van hen heeft een baan gevonden; 66 kinderen namen deel aan de zomerkampen die gericht zijn op integratie. Partners in 2013 Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Gezondheidszorg Onderwijs Afbouw oude doelstellingen Totaal Baptist Union of Bulgaria Bulgarian Child Inc New Hope for the Balkans Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

34 Verschillende Bulgaarse jeugdteams bezochten vier kindertehuizen. Ongeveer 40 Bulgaarse jongeren hadden contact met ongeveer 200 jongeren die in een kindertehuis opgroeien. 23 jongeren zijn in 2013 in het trainingscentrum Borovtsi begeleid. 4 jongeren hebben het programma niet afgemaakt. 12 jonge mannen hebben na afloop van de training een full time baan; 50 deelnemers vanuit verschillende kerkverbanden (Congregationalisten, Methodisten en Baptisten) hebben deelgenomen aan de conferentie over kindzorg. Impact Kwetsbare kinderen in tehuizen en daarbuiten hebben persoonlijke aandacht, zorg en liefde gekregen. Dit heeft een sterk positieve invloed op de ontwikkeling van de kinderen en hun welzijn. Begeleide integratie van jongeren die opgegroeid zijn binnen tehuizen heeft levens veranderd. Van een onveilig en doelloos leven op straat naar een zelfstandig leven met een baan. aan het programma Veilige leefomgeving. De projecten binnen dit programma zullen in Bulgarije in 2014 worden voortgezet. Financiën Het Roma familie project is medio juli afgerond. De start van de nieuwe fase is doorgeschoven naar het eerste kwartaal van 2014 zodat de partner meer tijd beschikbaar heeft voor evaluatie en het zoeken van andere donoren om de financiële afhankelijkheid van Kom over en help te verminderen. Een jeugdgroep van de CGK Genemuiden heeft Dupnitsa bezocht en hand en spandiensten verricht bij o.a. de families van de gehandicapte kinderen en maakten deze extra investering in het project mogelijk. Andere uitgaven zijn conform de begroting. Project nr. Project Begroting Uitgaven Kindertehuis Lom Roma mannen en vrouwen hebben weer stappen gemaakt in hun integratie in de Bulgaarse maatschappij als gevolg van de training en begeleiding die het project hen biedt. Van achtergesteld naar zelfbewuste mensen met een stem en mogelijkheden om zelfstandig voor hun familie te zorgen. In dit programma worden tekenen van hoop zichtbaar. Hoop op een beter leven. Sterke en zwakke punten Persoonlijke passende zorg; Verschillende vormen van integratie trajecten afgestemd op de betreffende doelgroep; Er is relatief weinig lobby door de kerken, ook lijkt pleegzorg ondanks de conferentie, niet structureel opgepakt te worden door de kerken; Helaas is het dit jaar EU-parlementariër Bas Belder (EU/ SGP) niet gelukt om in samenwerking met Kom over en help een monitoringsbezoek te brengen aan Bulgarije om op verschillende niveaus de ontwikkelingen op het gebied van kindzorg in Bulgarije te volgen. Leer- en verbeterpunten Het Europese beleid leidt in Bulgarije tot krampachtige sluiting van tehuizen, terwijl er nog geen adequate opvang voorhanden is met schijnoplossingen als gevolg. Dit veroorzaakt veel onrust en onzekerheid. Partners moeten blijvend gestimuleerd worden om te lobbyen en zelf de verschillende mogelijkheden te onderzoeken. Toekomst Kom over en help wil samen met haar partners prioriteit geven Helping Hands Vidrare Zomerkamp Jeugdteams Doelstelling: meer kinderen in Bulgarije groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien.strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten Tijdens de wintermaanden bezochten dagelijks 50 bezoekers de gaarkeuken in Varna; Roma familie programma Dupnitsa thuiszorg gehandicapten Er is dit jaar geen winterhulp programma; Borovtsi Training Centre Totaal Twee transporten met hulpgoederen zijn naar Bulgarije gegaan. Impact Voor de bezoekers van de gaarkeuken is niet alleen de goede maaltijd die men ontvangt van groot belang, maar door de 34 l Kom over en help Jaarverslag 2013

35 onderlinge contacten wordt ook het sociaal isolement waarin velen leven doorbroken. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om de bezoekers ook praktisch in te zetten bij de kerkelijke activiteiten. Participatie bevordert eigenwaarde en betrokkenheid. Sterke en zwakke punten De persoonlijke betrokkenheid van de kerk is een sterk christelijk getuigenis naar de samenleving; Het concept gaarkeuken centreert zich met name om de maaltijd maar zou verder uitgebouwd kunnen worden; De ontwikkeling van projecten gericht op zelfstandige inkomstenverwerving staat momenteel stil. Leer- en verbeterpunten In 2013 is de partner gestimuleerd om het Winterhulp programma meer effectief te maken en de impact te vergroten. Het is de partner echter niet gelukt om tot een proportioneel en passende aanvraag te komen. Een van de redenen is dat de kerken plaatselijk zelfstandig zijn en dat een centraal gestuurd programma lastig blijkt. Het is goed om te onderzoeken of de jonge bezoekers van de gaarkeuken ook op een andere manier geholpen kunnen worden zodat ze minder afhankelijk worden van de gaarkeuken. Toekomst In 2014 zal de gaarkeuken in Varna weer gesteund worden en het landbouwproject in Borovtsi waarin jongeren deelnemen als onderdeel van hun integratie training. Verdere uitbouw van het programma Dagelijkse levensbehoeften in Bulgarije lijkt niet waarschijnlijk. Financiën Wegens uitblijven van een aanvraag is er geen Winterhulp gefinancierd. Extra middelen zijn beschikbaar gesteld om de nodige aanpassingen in de gaarkeuken van Varna te verrichten. Project nr. Project Begroting Uitgaven Winterhulp Gaarkeuken Varna Totaal Doelstelling: meer kinderen in Bulgarije worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding en maatschappijopbouw. In 2013 zijn drie projecten op het gebied van gezondheidszorg ondersteund. De gezondheidssituatie van veel kinderen en ouderen met een handicap is zorgelijk. Omdat veel tehuizen en ouders kampen met grote financiële tekorten hebben zij niet of nauwelijks geld voor de meest noodzakelijke medicijnen. Sinds medio oktober 2013 wordt het medicijnen project van de Bulgarian Baptist Union gesteund. Resultaten 477 kinderen in 10 kindertehuizen hebben noodzakelijke medicijnen en vaccinaties ontvangen; 7 kinderen met een handicap uit arme gezinnen zijn begeleid en ondersteund. Ook de familieleden van deze kinderen hebben hulp ontvangen. In totaal zijn 27 mensen geholpen met dit project; 5 clubs voor ouderen met een handicap (150 personen) zijn geholpen bij de aanschaf van medicijnen. Impact Persoonlijke aandacht voor kind en de andere gezinsleven, fysiotherapie, orthopedische operaties en spraaktherapie maken een wereld van verschil in het leven van de hele gezin. De contacten van moeders onderling zorgt voor veel herkenning en geeft de mogelijkheid om vreugde en verdriet te delen met vrouwen die in een vergelijkbare situatie leven. De wetenschap dat de noodzakelijke medicijnen voor chronische kwalen beschikbaar zijn verlicht het leven van de ouderen. Sterke en zwakke punten Toegenomen gezondheid van kinderen en ouderen met een beperking; Veel vrijwilligers (uit de kerk) zijn betrokken bij de uitvoering van het gehandicaptenproject; Samenwerking, linking en learning tussen de verschillende vergelijkbare projecten is nog niet goed op gang gekomen; De overheid doet vrijwel niets op dit gebied, lobby en advocacy is bij de lokale partners niet of nauwelijks ontwikkeld. Toekomst Ook in 2014 zal het programma Gezondheidszorg zich richten op gehandicaptenzorg. 35 l Kom over en help Jaarverslag 2013

36 Financiën De support voor het gehandicapten project was foutief begroot. De ondersteuning van het ouderen project is gefinancierd vanuit het werkbudget. Project nr. Project Gehandicaptenproject Varna Begroting Uitgaven Medicijnen voor ouderen Healty Child Totaal Doelstelling: meer kinderen in Bulgarije hebben toegang tot kwalitatief onderwijs in hun omgeving.strategie: directe armoede bestrijding en maatschappijopbouw, beleidsbeïnvloeding Veel Romakinderen verlaten vanwege uiteenlopende redenen vroegtijdig het onderwijs en zijn daardoor beperkt in hun mogelijkheden. Voor bijvoorbeeld het hebben van een rijbewijs moet minimaal een aantal jaren onderwijs met succes afgerond zijn. Het onderwijsproject binnen de school in Racovitsa is er opgericht kinderen en hun ouders bij het onderwijs te betrekken, leren leuk en interessant te maken en hulp te bieden bij het onderwijs om zo jongeren te stimuleren hun schoolopleiding af te maken. Daarnaast vindt op beperkte schaal lectuurverspreiding gericht op Kind en gezin plaats binnen de Baptistengemeenten. Sterke en zwakke punten De partner speelt goed in op de behoeften van de doelgroep; Op wijzingen in overheidsbeleid wordt goed geanticipeerd; - / + Houding van ouders is ambivalent. Enerzijds positief, anderzijds neemt men jaarlijks de kinderen een aantal weken van school tijdens het landbouwseizoen; Financieel is het project nog te veel van Kom over en help afhankelijk; Eigen bijdrage voor lectuur is minimaal of afwezig. Toekomst In 2014 zal het onderwijsproject in Racovitsa opnieuw gesteund worden. Of het programma Onderwijs verder uitgebouwd zal worden is afhankelijk van de aanvragen van de partners. Integratie van Roma blijft echter een van de speerpunten van Kom over en help. Project nr. Project Begroting Uitgaven Lectuur Onderwijsproject Rakovitsa Totaal Resultaten 50 kinderen hebben extra huiswerkbegeleiding gekregen; In alle klassen, ca. 300 leerlingen, zijn lessen gegeven over sociale onderwerpen; Ca christelijke boeken zijn verspreid. Impact In hebben 75 kinderen extra huiswerkbegeleiding gekregen. Omdat dit als zeer positief is ervaren door de docenten en er geld beschikbaar kwam heeft de school voor het nieuwe schooljaar de lessen voor de klassen 1-4 overgenomen en vallen nu klassen 5-6 onder het project. Deze klassen kregen eerder geen bijlessen. Het project heeft dus niet alleen ouders en kinderen gemotiveerd, maar ook het onderwijzend personeel binnen de school. Opnieuw zijn de schoolresultaten verbeterd. Distributie van boeken gericht op de interesses van ouders en jongeren stimuleert het lezen en daarmee kennis binnen de kerken en daarbuiten. Doelstelling: toerusting en opbouw van kerkelijke gemeenten. In 2011 zijn de projecten die onder deze doelstelling vallen beëindigd. Een uitzondering daarop is de samenwerking tussen de gemeenten van Plovdiv en Sirjansland. Na jarenlange inzet van beide gemeente is in 2012 een nieuw kerkgebouw aangeschaft. In 2013 is er nog eenmalig een financiële gift gedaan van als bijdrage voor de noodzakelijke verbouwing. Deze laatste betaling markeert ook het einde van dit project. Partnerrelatie tussen Plovdiv en Sirjansland zal mogelijk een nieuwe invalshoek krijgen. Project nr. Project Begroting Uitgaven Kerkbouw Plovdiv Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

37 Het haar van deze jongen wordt geknipt door een deelnemer van de vakopleidingen in Bulgarije Noord-Bulgarije 37 l Kom over en help Jaarverslag 2013

38 Georgië is een transcontinentale staat en ligt voor een zeer klein deel in Europa en voor het overige deel in Azië. Georgië is sinds 27 april 1999 lid van de Raad van Europa en beschouwt zichzelf als een Europees land. Het land grenst aan Rusland, Azerbeidzjan, Armenië, Turkije en de Zwarte Zee. In de praktijk zijn de autonome regio's Abchazië en Zuid- Ossetië sinds 1991 onafhankelijk, zodat de Georgische overheid hier geen gezag meer over heeft. Deze onafhankelijkheid is een bron van terugkerende gewapende conflicten, waarbij buurland Rusland regelmatig een grote rol speelt. Voornamelijk om die reden is de relatie tussen beide landen slecht. In augustus 2008 heeft tegen deze achtergrond een oorlog gewoed in Zuid-Ossetië tussen Georgië en Rusland. Sinds die tijd hebben zowel Rusland als Georgië melding gedaan van schendingen van het vredesbestand. Deze laatste oorlog heeft tot in 2013 grote economische en sociale gevolgen. Voor een groot aantal vluchtelingen zijn huizen gebouwd, maar er zijn ook nog steeds groepen vluchtelingen die erbarmelijk gehuisvest zijn en die niet weten wat ze de volgende dag moeten eten. Kom over en help richt zich in Georgië met het programma Dagelijkse levensbehoeften op vluchtelingen en andere kwetsbare gezinnen. Sinds 2011 worden ook verschillende projecten gericht op Onderwijs gesteund. Partners Sinds 2006 werkt Kom over en help in Georgië samen met Evangelical Baptist Church of Georgia. Zij hebben hun diaconale activiteiten ondergebracht in International Charity Humanitarian Association Beteli. Georgische Baptisten proberen aansluiting te zoeken bij de oude christelijke cultuur van hun land en onderscheiden zich daarmee van Baptistengroeperingen in buurland Armenië. De samenwerking heeft zich in 2013 verder positief ontwikkeld. Men participeert in de nieuwe koers van Kom over en help en heeft bestaande projecten gericht op Kind en gezin uitgebreid. Partners in 2013 Evangelical Baptist Church Georgia Dagelijkse levensbehoeften Onderwijs Totaal Totaal Doelstelling: meer kinderen in Georgië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien.strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten Tijdens de wintermaanden zijn 298 gezinnen (580 kinderen) bereikt met Winterhulp in de vorm van voedsel, brandhout etc. 252 chronisch zieken zijn in de winter bereikt met medicijnen via een thuiszorgproject. 60 hulpbehoevende mensen ontvingen gedurende het gehele jaar 6 dagen per week een uitgebreide warme maaltijd in een soepkeuken. 120 vluchtelingen die niet terug kunnen keren naar huis zijn bereikt met dagelijks brood. Voor een gezin dat letterlijk aan de rand van de samenleving in een laadbak woonde en dat centraal stond in de fondsenwerving is een appartement gekocht dichtbij de kerk en zal ook extra begeleiding ontvangen. Impact De allerarmste gezinnen in de samenleving die geen (sociaal) vangnet hebben worden bereikt met praktische hulp en een luisterend oor. Gedesillusioneerde mensen weten en ervaren hierdoor dat ze niet vergeten zijn. Schrijnend is dat voor de groep vluchtelingen die sinds augustus 2008 onder erbarmelijke omstandigheden in een oude school in Gori bivakkeert nog steeds geen goede huisvesting is geregeld. Onze partner is de enige organisatie die zich om het lot van deze mensen bekommert. Sterke en zwakke punten Prioriteit wordt gegeven aan gebroken gezinnen en ouderen. Er is een sterke betrokkenheid van de leiders van de partnerorganisatie. Er is een sterke afhankelijkheid van enkele grote donoren bij de partnerorganisatie. Leer- en verbeterpunten Deze partner ontwikkelt zich verder in positieve zin. Men is zich voorzichtig verder aan het oriënteren op het vlak van werk- en inkomen genererende projecten. Toekomst In 2014 zal de bestaande hulp worden gecontinueerd en worden de mogelijkheden voor werk- en inkomen genererende projecten onderzocht. 38 l Kom over en help Jaarverslag 2013

39 Financiën Voor het winterhulp project is een bijdrage van ontvangen van EO-Metterdaad. Project nr. Project Winterhulp Georgië (incl. medicijnen) Voedselhulp vluchtelingen Noodhulp huisvesting familie in laadbak Begroting Uitgaven Gaarkeuken Gori Totaal gedwongen om te bedelen. Ze gaan niet naar school. 32 kinderen ontvingen op deze wijze maaltijden, warmte en aandacht, lessen en werden ook door een Koerdische onderwijzeres in contact gebracht met het evangelie. Men heeft in 2013 een nieuwe ruimte kunnen huren waarin op een meer verantwoorde wijze de kinderen kunnen worden opgevangen. Impact Participatie in het onderwijs is toegenomen, kinderen hebben betere resultaten behaald en hebben vervolgens ook betere toekomstmogelijkheden. Ouders/verzorgers zijn betrokken geraakt bij het onderwijs van hun kinderen en zien ook een positieve verandering in hun gedrag. Door middel van creatieve lessen, sport en spel wordt geleerd om te gaan met trauma s uit het verleden, zijn sociale vaardigheden van kinderen gestimuleerd en zijn ze in aanraking gekomen met het Evangelie. Sterke en zwakke punten Doelstelling: meer kinderen in Georgië hebben toegang tot kwalitatief (in)formeel onderwijs in hun omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten Kom over en help heeft opnieuw zomerkampen voor kinderen van vluchtelingen ondersteund. 92 kinderen hebben deelgenomen aan deze zomerkampen. Een echt feest en lichtpuntje in hun grauwe bestaan; Helaas had de lokale overheid in 2013 geen middelen beschikbaar om dit project te steunen zoals voorgaande jaren; Het opleidingsproject voor vluchtelingenkinderen die een achterstand hebben is gecontinueerd, waardoor ze meer kansen krijgen voor de toekomst. Gemiddeld 90 kinderen hebben hieraan deelgenomen; Het huiswerkbegeleidingsproject voor kansarme kinderen in de hoofdstad is gecontinueerd. Ze krijgen daar ook een maaltijd. Tevens worden er met de hulp van deze kinderen maaltijden aan daklozen op straat verstrekt en helpen zij bij de gaarkeuken die enkele keren per week een maaltijd aan veelal oudere hulpbehoevenden verstrekt. Op deze wijze ontvangen deze kinderen niet alleen hulp, maar leren zij ook zelf om te zien naar anderen. Via dit project hebben 24 kinderen, 30 daklozen en 26 ouderen hulp ontvangen; Verder is er een project gesteund voor de opvang voor straatkinderen in Tbilisi. Deze kinderen hebben een Koerdische achtergrond en worden door de ouders Huiswerkprojecten voorkomen vroegtijdige schoolverlating en geven meer kansen voor de toekomst. Er wordt veel aandacht besteed aan christelijke normen en waarden. (nog steeds) Geen zicht op financiële ondersteuning vanuit de overheid voor enkele groepen vluchtelingen. Leer- en verbeterpunten Door lokale bewustwording en fondsenwerving moeten projecten minder afhankelijk worden van internationale fondsen. Dit blijft een aandachtspunt. Toekomst In 2014 zullen alle genoemde projecten worden voortgezet. Financiën De bestedingen binnen dit programma zijn conform de begroting. Project nr. Project Opleiding voor vluchtelingenkinderen Huiswerkproject voor straatkinderen Begroting Uitgaven Straatkinderen Tbilisi Zomerkamp voor vluchtelingenkinderen Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

40 Een vrijwilligster helpt mee met het voorbereiden van ruim vijftig maaltijden in de gaarkeuken van de kerk. Gori, Georgië 40 l Kom over en help Jaarverslag 2013

41 Moldavië ligt tussen Oekraïne en Roemenië en is een smeltkroes die de Roemeense cultuur met de Russische cultuur verbindt. Het overgrote deel van de bevolking bestaat uit Roemenen, maar er zijn Oekraïense en Russische minderheden. De verschillende talen (Russisch/Roemeens) zorgen voor grote onderlinge spanningen tot in de kerken aan toe. Moldavië is één van de armste landen in Europa en kent een hoge buitenlandse staatsschuld. De eens bloeiende wijnhandel is tanende en is sterk afhankelijk van Russische energie. Door de hoge werkloosheid vertrekken velen naar omliggende landen om daar werk te zoeken. Meer dan kinderen groeien op zonder hun ouders. De zorg voor deze kinderen wordt veelal aan de grootouders overgedragen of kinderen worden opgenomen in kindertehuizen. Door hun achtergrond van armoede en sociale problemen kunnen veel kinderen niet goed meekomen op school. De regerende coalitie voert een actief pro-europees beleid en heeft in november 2013 een associatieverdrag getekend met de Europese Unie. De kans is groot dat Moldavië als gevolg hiervan in de nabije toekomst te maken zal krijgen met pressie vanuit Rusland. De lokale kerken worden al jaren geconfronteerd met een dalend aantal leden en bezinnen zich hoe zij in deze nieuwe tijd relevant kunnen zijn in en voor de Moldaafse samenleving. In 2013 heeft de Baptisten Unie besloten om actief en praktisch naar buiten te treden met (nieuwe) projecten gericht op kinderen en jongeren. Kom over en help heeft in Moldavië projecten binnen alle programma s. De nadruk ligt echter op projecten binnen de programma s Veilige leefomgeving, Toegang tot gezondheidszorg en Toegang tot onderwijs. Partners In 2013 heeft Kom over en help samengewerkt met drie lokale partners. De samenwerking met Bethesda, het kindertehuis in Kishinev, is eind 2008 afgebouwd. In 2011 is men begonnen met het aflossen van het in het verleden geïnvesteerde bedrag m.b.t. de bouw van het kindertehuis. De vrijkomende financiële middelen zullen geherinvesteerd worden in projecten in Moldavië. In 2012 heeft er geen aflossing plaatsgevonden. In 2013 was er overleg over de mogelijkheid van verkoop van het gebouw. Omdat de noodzakelijke privatisering van de grond veel tijd en geld vraagt, is verkoop op korte termijn geen optie. Het gebouw blijft voorlopig verhuurd. Kom over en help dringt aan op termijnaflossingen vanuit de huuropbrengst. Hoewel Bethesda zich verantwoordelijk weet voor terugbetaling is er een risico dat dit niet gebeurt. Kom over en help blijft de claim leggen zonder hiervoor een bedrag te begroten. Doelstelling: meer kinderen in Moldavië groeien op in een veilige (gezins)omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw. In Moldavië groeien meer dan kinderen op in staatstehuizen. Ongeveer 10% van hen heeft geen ouders. De overige kinderen hebben wel ouders maar deze zijn niet in staat om voor hen te zorgen. Volgens informatie die we van onze partners ontvangen, worden jaarlijks ruim 400 kinderen in de leeftijd van 0-6 jaar verlaten door hun ouders. Partners in 2013 Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Gezondheidszorg Onderwijs Totaal Bethania Foundation Afronding Bethesda Charity Mission Moldova Youth for Christ Moldova Chisilea Mare Retour Spring of Life 2012 Afgelast vertaalproject Totaal % 11% 10% 40% 100% 41 l Kom over en help Jaarverslag 2013

42 Slechts voor een klein deel van deze kinderen kan er een permanente oplossing worden gevonden in de vorm van bijvoorbeeld pleegzorg of adoptie. Het overgrote deel van deze kinderen komt echter terecht in tehuizen. Moldavië voert sinds 2007 een actief beleid om het jeugdzorgsysteem te herzien waarbij bestaande kindertehuizen gesloten worden en kinderen terug geplaatst worden in (biologische/pleegzorg) families. Naar verwachting zal in 2015 het laatste kindertehuis haar deuren sluiten. Er is echter weinig oog voor integratie van teruggeplaatste kinderen waardoor er veel kinderen zonder goede zorg op straat komen te staan. In Moldavië richt het programma Veilige leefomgeving zich op pleegzorg, zodat kinderen uit tehuizen kunnen opgroeien in een veilige gezinsomgeving. Resultaten Impact 30 kinderen (17 meisjes en 13 jongens) zijn opgenomen in tien pleeggezinnen. Al deze jongeren zijn tussen de 2-18 jaar; 28 kinderen volgen onderwijs, 1 studeert voor tandarts en 1 voor verpleegkundige; Er zijn 2 seminars gehouden voor pleegouders; Regelmatig zijn er gebedssamenkomsten voor de pleegouders georganiseerd; 7 families hebben deelgenomen aan een speciaal zomerkamp; Alle pleeggezinnen zijn professioneel begeleid en financieel ondersteund; 1 jongere uit het voormalige Bethesda kindertehuis is financieel ondersteund; 68 kinderen met een handicap hebben deelgenomen aan het zomerkamp; 36 moeders van kinderen met een beperking komen wekelijks in Chisinau bijeen in een zelf gevormde support groep die ze My child, my blessing hebben genoemd. Deze kinderen zijn opgegroeid in een omgeving gekenmerkt door geweld, liefdeloosheid en misbruik. Doordat ze nu opgenomen zijn in een pleeggezin leren zij de warmte en de veiligheid van een gezinsleven kennen. Naast de psychosociale begeleiding hebben de kinderen nu ook de mogelijkheid om structureel naar school te gaan en hulp te krijgen bij hun huiswerk. Het isolement van de kinderen met een beperking en hun moeders wordt doorbroken. Van een uitzichtloos leven gekenmerkt door stigma en afwijzing krijgen beiden groepen door de praktische hulp en het Evangelie dat ze horen een nieuw toekomstperspectief. Sterke en zwakke punten Opvang door christelijke gezinnen die hierin gesteund worden door hun kerk; Gezinnen worden professioneel begeleid en volgen gezamenlijk trainingen; Er wordt zoveel mogelijk geprobeerd om biologische broertjes en zusjes samen in een familie te plaatsen zodat kinderen bij elkaar kunnen blijven; Medische ondersteuning voor zowel kinderen als ouders is goed geregeld. Leer- en verbeterpunten Bewustwording binnen de kerken rond het thema pleegzorg komt langzaam op gang, maar is noodzakelijk om kinderen in christelijke pleeggezinnen te kunnen plaatsen. Ook integratie van kinderen met een beperking in de kerk en maatschappij is een langzaam proces. Toekomst Gezien de relevantie van het thema pleegzorg in Moldavië wil Kom over en help dit project blijven steunen en uitbouwen. Het steunen van kinderen in pleeggezinnen schept echter langdurige verplichtingen. Vanuit financieel oogpunt is het daarom verstandig niet té snel te groeien met dit project. Integratie van gehandicapten zal mogelijk in de toekomst niet meer apart gezien worden, maar als een van de aspecten van het bredere project voor kinderen met een beperking. Financiën De uitgaven zijn conform de begroting. De werkgroep Bunschoten-Spakenburg/Eemdijk heeft het pleegzorgproject van Bethania gedeeltelijk ondersteund en nam de nazorg van de jongere uit het voormalige kindertehuis Bethesda volledig voor haar rekening. De kosten van het programma Veilige leefomgeving namen toe met slechts 2% ten opzichte van Project nr. Project Begroting Uitgaven Nazorg kinderen Bethesda Pleegzorg Bethania Zomerkampen gehandicapten Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

43 Doelstelling: meer kinderen in Moldavië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien.strategie: directe armoedebestrijding. Moldavië staat bekend als het armste land van Europa. Veel ouderen en gehandicapten leiden een eenzaam bestaan en kunnen moeilijk rondkomen van hun geringe uitkering. Binnen het programma Dagelijkse levensbehoeften heeft Kom over en help een viertal kleinere projecten financieel gesteund. Resultaten Kwetsbaren in de omgeving van Chisilea Mare hebben Winterhulp ontvangen als steuntje in de rug 58 gehandicapten en hun familieleden hebben op 3 december stil gestaan bij de Internationale dag voor kinderen met een handicap 65 gehandicapten en hun familieleden bezochten de Kerstbijeenkomst 15 ouderen zijn dagelijks opgevangen en liefdevol en praktisch begeleid in het ouderencentrum Bulboaca; 25 ouderen in Bulboaca hebben thuis dagelijks een warme maaltijd gekregen via tafeltje-dekje ; 2 transporten met humanitaire hulp die verdeeld zijn over de verschillende projecten in Moldavië. Impact De projecten zijn divers van aard, maar doorbreken alle vier een vicieuze cirkel van eenzaamheid. De projecten laten zien dat aandacht, respect en liefde minstens zo belangrijk zijn als de maaltijden en andere dagelijkse zorg. Ze heeft velen moed gegeven om het leven weer op te pakken. Sterke en zwakke punten Toekomst Directe impact van het programma; Weinig samenhang binnen het programma en daarom weinig mogelijkheden voor linking en learning. Decemberprogramma zal in 2014 als onderdeel gezien worden van het algemene gehandicapten project van de partner. Dit om versnippering te voorkomen en meer samenhang aan te brengen in het programma Dagelijkse levensbehoeften in Moldavië. In 2014 zullen de andere projecten weer gesteund worden maar de nadruk in Moldavië zal blijven liggen op Veilige leefomgeving, Toegang tot gezondheidszorg en Toegang tot onderwijs. Financiën De dagopvang voor ouderen is ondersteund vanuit het werkbudget. Dit betreft een financiering voor zes maanden. Project nr. Project Doelstelling: meer gemarginaliseerde gezinnen en kinderen worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding en maatschappijopbouw. Kinderen met een handicap zijn de meest kwetsbare en achtergestelde groep kinderen in Moldavië. Zij tellen niet mee in de samenleving. Veelal hebben zij geen enkele toegang tot (medische) voorzieningen die hen kunnen helpen. Sinds 2010 richt het beleid van de overheid zich op inclusie van kinderen en ouderen met een beperking. De implementatie van dit beleid gaat echter moeizaam en met kleine stappen. Charity Mission heeft als missie empowerment van kind en ouder(s) en maatschappelijke bewustwording. Resultaten Ouderencentrum Bulboaca Begroting Uitgaven 15 kerken zijn bezocht om aandacht te vragen voor kinderen en ouderen met een beperking; 1 kerk heeft een dagcentrum geopend voor ouderen met een beperking; 8 kinderen met een handicap bezoeken vier dagen per week de speciale dagopvang; 1 kind is met succes geïntegreerd in een kleuterklas binnen het reguliere onderwijs; Decemberprogramma Winterhulp Chisilea Mare Totaal kinderen hebben fysiotherapie en/of spraaktherapie ontvangen; 44 gezinnen met kinderen met een beperking hebben psychosociale en materiële hulp ontvangen. Impact Doorbreken van isolement van kind en gezinsleden, bewustwording bij ouders en kerken dat deze kinderen ook mogelijkheden hebben. 43 l Kom over en help Jaarverslag 2013

44 De impact van dit project stopt niet bij de directe doelgroep. Het project beoogt brede maatschappelijke bewustwording te creëren voor deze kinderen. Dit heeft impact in een land waar kinderen met een handicap vaak worden vergeten. Sterke en zwakke punten Het project betrekt ook de families van de gehandicapte kinderen en kerken; Professionele en gevarieerde aanpak en begeleiding van de doelgroep; Beperkte mogelijkheden door kleine huisvesting. Leer- en verbeterpunten De partner is zeer capabel, maar spreekt slecht Engels. Er zijn wel mensen in buurt die de communicatie kunnen vertalen. Ook is het goed als er meer aandacht komt voor de rol die ouders, ook binnen de organisatie, kunnen spelen. Ouders niet alleen als doelgroep maar nog meer als partner van de organisatie. Toekomst Charity Mission wil zich blijvend inzetten voor kinderen met een beperking in Moldavië. Naast directe hulp beoogt zij een verbeterde wetgeving en toegang tot instellingen voor kinderen met een handicap. Zij hoopt, bidt en werkt voor een positieve mentaliteitsverandering in de maatschappij ten opzichte van deze kwetsbare groep. Financiën Projectuitgaven zijn conform de begroting. Project nr. Project Dagopvang gehandicapten Begroting Uitgaven Totaal dagopvangcentrum in Bulboaca voor extra activiteiten, een goede maaltijd en begeleiding; De dagelijkse voedzame maaltijden hebben de gezondheid van de kinderen verbeterd; Vertegenwoordigers van 39 kerken hebben aan diverse meerdaagse trainingen deelgenomen; 19 kerkelijke dagcentra in Zuid-Moldavië zijn gedeeltelijk financieel ondersteund; 665 kwetsbare kinderen in Zuid-Moldavië hebben een dagcentrum bezocht, 74 kinderen hebben een actieve rol in het centrum. Impact Participatie in het onderwijs is toegenomen en kinderen hebben betere resultaten behaald. Integratie op school en in de jeugdgroepen van de kerk creëert een sociaal vangnet en maakt het mogelijk om tijdig hulp te bieden aan kind en gezin als dit nodig is. Door middel van creatieve lessen en sport en spel zijn sociale vaardigheden van kinderen gestimuleerd en zijn ze in aanraking gekomen met het Evangelie. Door goede contacten met de scholen en de zichtbare resultaten worden docenten steeds meer betrokken bij de dagcentra. In lokale context is dit van belang omdat zij grote invloed hebben in het dorp. Sterke en zwakke punten Goede verhouding van de dagcentra met lokale scholen en overheid; In Zuid-Moldavië dragen alle kerken zelf financieel en materieel bij aan het project, sterk lokaal ownership; Dagcentra kunnen passend en persoonlijk hulp bieden aan kwetsbare kinderen in hun eigen context; Geen zicht op financiële ondersteuning vanuit de overheid. Leer- en verbeterpunten Gezien de financiële en personele situatie kunnen niet alle organisaties en kerken zonder buitenlandse hulp hun dagcentrum openen. Doelstelling: meer kinderen hebben toegang tot kwalitatief goed onderwijs in hun omgeving.strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten 50 kinderen hebben dagelijks begeleiding ontvangen in het Day Care Center in Tintereni; Er zijn 21 zomerkampen georganiseerd waaraan ca. 750 kinderen hebben deelgenomen; 15 kinderen komen na schooltijd naar het Lokale bewustwording en fondsenwerving blijft belangrijk om de projecten minder afhankelijk te laten zijn van internationale fondsen. Toekomst Concept van dagcentra verder uitbouwen en tevens proberen om linking en learning tussen partners onderling te stimuleren. 44 l Kom over en help Jaarverslag 2013

45 Financiën Projectondersteuning is conform de begroting. Het dagcentrum in Bulboaca is geheel gefinancierd door de werkgroep Bunschoten/Spakenburg-Eemdijk. Een eerder gemaakte reservering van voor de vertaling van het Dagboek Van Wijk naar het Roemeens is vrijgevallen omdat het vertaalproject in Moldavië niet van de grond is gekomen. Daarnaast heeft de voormalige partner Spring of Life geretourneerd in verband met het niet doorgaan van een kamp in Project nr. Project Begroting Uitgaven Dagopvang Tintereni Huiswerkproject Bulboaca Huiswerkprojecten Zuid-Moldavië Zomerkampen Vertaling Dagboek van Van Wijk Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

46 Een medewerkster van Bethania heeft een maaltijd gebracht bij een oudere deelnemer van het Tafeltje-dekje project. Bulboaca, Moldavië 46 l Kom over en help Jaarverslag 2013

47 Oekraïne is het grootste land dat geheel in Europa ligt en is sinds 1991 een onafhankelijke staat. In West- Oekraïne spreekt men Oekraïens en is men over het algemeen pro- Europa. Het Oosten van Oekraïne is sterk Russisch georiënteerd en er wordt veelal Russisch gesproken. Door deze politieke verscheidenheid, instabiliteit en het taalprobleem ontbreekt eenheid in het land. Dit heeft vanaf eind 2013 tot grote onrust geleid, vooral ook veroorzaakt doordat mensen in opstand komen tegen de enorme corruptie in dit land. De wereldwijde economische recessie heeft ook hard toegeslagen in het land. De economische groei stagneert omdat bedrijven minder willen investeren. Onder de bevolking zijn grote welvaartstegenstellingen. Corruptie, verslavingsproblematiek, arbeidsmigratie en straatkinderen zijn algemene problemen waarmee men in het gehele land mee kampt. Kom over en help ondersteunt in Oekraïne projecten gericht op Veilige leefomgeving, Dagelijkse levensbehoeften, Gezondheidszorg en Onderwijs. Partners Kom over en help werkt in Oekraïne samen met negen partners. Zoals in 2012 reeds besloten wordt de samenwerking met de Evangelical Christian Baptist Churches afgebouwd en in 2014 beëindigd. In 2013 zijn gesprekken gevoerd met de partner Union of Evangelical Baptist Churches in het zuiden van Oekraïne. Hoewel de projectuitvoering uitstekend verloopt moeten we helaas constateren dat verbetering van de communicatie en rapportage in de huidige structuur lastig te realiseren is. In goed onderling overleg is daarom besloten om vanaf 2014 de gehele afwikkeling van de projecten van deze partner te laten verlopen via de partner Light of Resurrection. Deze laatste partner voldoet uitstekend aan de eisen die gesteld worden. Doelstelling: meer kinderen in Oekraïne groeien op in een veilige (gezins)omgeving.strategie: directe armoedebestrijding. Het programma Veilige leefomgeving richt zich in Oekraïne op pleegzorg, institutionele opvang en integratie van kinderen en volwassenen met een handicap. Resultaten 28 kinderen zijn opgenomen in de familie huizen/ pleegfamilies van Father s House. Het Moeder-Kind huis is na eerdere opstartproblemen nu wel goed op gang gekomen, 6 vrouwen en 10 kinderen hebben tijdelijk opvang en begeleiding ontvangen; Partners in 2013 Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoeften Gezondheidszorg Onderwijs Totaal Evangelical Christian Baptist Churches Ukraine Union of Evangelical Baptist Churches Ukraine Ray of Hope Good Shepherd Living Word, Rovno New Life, Rovno House of Gospel, Rovno Father s House Light of Resurrection Totaal % 49% 14% 17% 100% 47 l Kom over en help Jaarverslag 2013

48 47 kinderen zijn in kindertehuis The Good Shepherd opgenomen; 54 gehandicapte kinderen hebben samen met 63 andere gezinsleden deelgenomen aan een zomerkamp; Impact 60 mensen hebben in wisselende aantallen deelgenomen aan de activiteiten voor blinden. Kinderen die door omstandigheden geen kans hebben gehad om kind te zijn, zijn opgenomen in families en of familiehuizen en ontvangen zorg, liefde en onderwijs. De biologische ouders worden zo veel mogelijk betrokken om de band tussen de kinderen hun ouders te herstellen. Doordat kinderen en ouderen met een beperking en hun gezinsleden door middel van verschillende activiteiten betrokken worden in het gewone leven wordt hun isolement verbroken. Juist ook de aandacht voor de gezinsleden en hen toerusten voor hun zorgtaak brengt een grote verandering in het leven van het hele gezin. Sterke en zwakke punten Sterke betrokkenheid van de verschillende partners en liefde voor de doelgroep; De concepten pleegzorg en integratie worden steeds verder ontwikkeld; Blijvend aandacht is nodig voor het verkrijgen van een bredere donorengroep en inkomsten genererende projecten zodat de afhankelijkheid minder wordt. Leer- en verbeterpunten Hoewel de organisaties een lange termijn visie hebben zijn deze niet uitgewerkt en vertaald in o.a. beleidsplannen en bijbehorende meerjarenbegrotingen. Toekomst In 2014 zullen dezelfde projecten opnieuw gesteund worden. Financiën Een belangrijke bijdrage voor The Good Shepherd komt al jarenlang van het lokale comité uit Alblasserdam. Men heeft meer ontvangen voor de operationele kosten dan was begroot omdat een ander project is gesteund door een nieuwe donor. Aan het opvanghuis voor ongehuwde moeders is minder overgemaakt omdat er vertraging was tijdens het opstarten. De activiteiten van Father s House worden ook gedeeltelijk gefinancierd door Linda Fonds/diaconaat CGK. Doelstelling: meer kinderen in Oekraïne groeien op in een omgeving waarin hun dagelijkse levensbehoeften wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding. Kom over en help richt zich in Oekraïne binnen het programma dagelijkse levensbehoeften vooral op Winterhulp en inkomensondersteuning aan arme gezinnen. Resultaten Project nr. Project Begroting Uitgaven Opvanghuis ongehuwde moeders Family home Father's house Good Shepherd Shelter Integratie kampen Integratie blinden Totaal Circa 240 gezinnen (met ca 500 kinderen) hebben Winterhulp ontvangen; 12 daklozen hebben gedurende de wintermaanden maaltijden ontvangen in een gaarleuken; 320 gezinnen met meer dan 940 kinderen namen deel aan het poor family project; Na een overstroming in Zuid Oekraïne is een aantal gezinnen geholpen die het hardst getroffen waren doordat o.a. huizen ingestort waren; Bij 2 rehabilitatiecentra zijn kassen gebouwd als werkgelegenheidsproject. Hier verblijven 34 mensen die op deze wijze werkervaring opdoen en inkomen genereren voor de centra; Veertien transporten met hulpgoederen naar vijf verschillende bestemmingen in Oekraïne. Impact Materiële hulp in de vorm van voedsel, kleding en verwarming verlicht de zorgen van de families maar biedt geen structurele oplossing. De persoonlijke aandacht, het brengen van troost en het samen zoeken naar mogelijkheden betekent echter heel veel en is een middel om isolement te doorbreken. Juist die extra begeleiding bij het zoeken naar structurele verbetering in combinatie met de geboden hulp is van wezenlijk belang. 48 l Kom over en help Jaarverslag 2013

49 De gestarte werkgelegenheidsprojecten zijn nog in een eerste fase, maar ze zullen naar verwachting een belangrijke schakel zijn bij de re-integratie van ex-verslaafden en geeft een krachtig impuls aan zelfvertrouwen en zelfstandigheid. Sterke en zwakke punten De allerarmsten in de samenleving worden bereikt met concrete hulp-op-maat en pastorale begeleiding; De nieuwe werkgelegenheidsprojecten zijn innovatief, spelen in op locale omstandigheden en ervaring en geven een vergeten groep met potentie mogelijkheid om zich te ontwikkelen; Communicatie en rapportage van de partner Union of Evangelical Baptist Churches in het zuiden van Oekraïne; Veel onderdelen van het programma zijn met name gericht op hulp bieden en in mindere mate op ontwikkeling. Dit blijft een aandachtspunt; Veel politieke onrust en onduidelijkheid over nieuwe regelgeving rondom humanitaire hulptransporten; Leer- en verbeterpunten Zoals eerder aangegeven dient met name in 1 regio de communicatie en rapportage te verbeteren. Hierop is reeds actie ondernomen en in 2014 verwachten wij dat de Project nr. Project Kolen voor de winter Good Shepherd Winterhulp Oekraïne-Zuid Winterhulp LOR Makeevka Voedsel voor arme gezinnen LOR Hulp aan kinderen arme gezinnen LOR Noodhulp overstroming Zuid Oekraïne Begroting Uitgaven Hulp aan arme gezinnen Kassenproject rehabilitatiecentra Totaal resultaten hiervan zichtbaar zullen zijn. Toekomst 2014 is onzeker voor wat betreft de mogelijkheden van humanitaire hulptransporten. Het invoeren van Bijbels was bijvoorbeeld nooit een probleem de afgelopen 15 jaar maar nu ineens zonder enige vooraankondiging wel. Dit kan behoorlijke gevolgen hebben voor dit onderdeel van ons werk. Financiën De projecten die niet begroot waren, werden gefinancierd vanuit het werkbudget en extra inkomsten. Het kassenproject wordt gesteund door Nederlandse ondernemers die met name werk en inkomen genererende projecten wil steunen waardoor andere hulp op langere termijn verminderd kan worden of zelfs overbodig wordt. Doelstelling: meer gemarginaliseerde gezinnen en kinderen in Oekraïne worden bereikt met voorlichting en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding, maatschappij opbouw. In Oekraïne richt Kom over en help zich met haar partners met name op voorlichting en rehabilitatie van verslaafden en daklozen. De partners hebben passie om juist aan deze gemarginaliseerden hulp te bieden en zien grote mogelijkheden in preventie en rehabilitatie. Resultaten Meer dan jongeren op scholen zijn bereikt met voorlichting over verslaving tijdens in totaal meer dan 300 bijeenkomsten; 110 verslaafden zijn opgevangen en begeleid in afkickcentra; 15 verslaafden hebben het programma in het afkickcentrum succesvol beëindigd; 45 gevangenen bezoeken regelmatig de voorlichtingsbijeenkomsten in gevangenissen; 100 daklozen en verslaafden hebben noodzakelijke medische hulp ontvangen; Meer dan 100 mensen hebben trainingen en conferenties bezocht waar kennisontwikkeling en kennisoverdracht centraal stond; Vanuit Oekraïne is een gezin uitgezonden naar Oezbekistan waar diverse vormen van hulp gegeven wordt aan onder andere een rehabilitatiecentrum, een tehuis voor mensen met lepra en tehuizen voor gehandicapte kinderen, waar mensen veelal onder zeer 49 l Kom over en help Jaarverslag 2013

50 slechte omstandigheden verblijven en er zelfs weinig hulp is in de vorm van medicijnen. In totaal zijn ongeveer 900 kinderen en 165 volwassenen bereikt. Project nr. Project Begroting Uitgaven Impact De verslavingsproblematiek in Oekraïne is enorm en het aantal verslaafden neemt nog steeds toe. Preventie is daarom van levensbelang. Opvang van verslaafden en daklozen betekenen vaak letterlijk een nieuw leven voor de betrokkenen omdat ze zonder goede opvang niet in staat zijn te integreren in de maatschappij. Sterke en zwakke punten De programma s richten zich zowel op rehabilitatie als op voorlichting/preventie. De goede verhouding met overheid, orthodoxe kerken, scholen en gevangenissen maakt structurele vormen van voorlichting mogelijk waarbij men ook openlijk over het Evangelie mag spreken; Linking & learning vindt plaats tussen de verschillende partners; Omvang en intensiteit van verslavingsproblematiek is zo groot dat de partners ook op lokaal niveau meer hulpvragen hebben dan capaciteit en middelen; Ontwikkeling van de partner van het preventieproject in Oekraïne-Zuid blijft achter ondanks eerdere consultancy bezoeken; De partner in Rovno worstelt met het opzetten van werkgelegenheidsprojecten. In pogingen daartoe gebeurt het vaak dat het ten koste gaat van begeleiding bij het afkicken. Leer- en verbeterpunten In West-Oekraïne is er een goede wisselwerking tussen de rehabilitatieprojecten en de preventieactiviteiten, men neemt echter maar beperkt deel aan linking & learning. In Zuid- Oekraïne is (nog steeds) weinig ontwikkeling te bespeuren. De voorlichting die men geeft is positief, maar het ontbreekt aan visie voor de toekomst. Toekomst Verdere uitbouw van de Evangelical Alliance of Mercy door onze partner Light of Resurrection. Op deze wijze versterken de lokale organisaties elkaar en kan men ook richting het Westen een betere kwaliteit garanderen. Financiën De projecten zijn gefinancierd vanuit de reguliere inkomsten. Doelstelling: meer kinderen in Oekraïne hebben toegang tot kwalitatief (in)formeel onderwijs in hun omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten Impact Preventie Project Oekraïne Zuid Kennisuitwisseling & training Preventie Project Oekraïne West Rehabilitatie project Oekraïne West Medische hulp daklozen/verslaafden LOR Rehabilitatie projecten Uzbekistan kinderen uit arme gezinnen namen deel aan het schoolfonds en hebben christelijk onderwijs gevolgd; 47 kinderen van de Good Shepherd hebben extra lessen ontvangen; 230 kinderen hebben deelgenomen aan één van de zomerkampen in Zuid Oekraïne; 30 kansarme kinderen ontvingen opvang, huiswerkbegeleiding en een warme maaltijd in één van de gesteunde daycare centra; 4535 kinderen in (staats)weeshuizen hebben één of meerdere nummers ontvangen van het kindermagazine Noah s Ark; 8370 pakketten met boeken zijn verspreid in diverse landen van de voormalige Sovjet-Unie; 4300 Russische Bijbels zijn ontvangen van de Gereformeerde Bijbel Stichting en naar Oekraïne gebracht ter verspreiding Totaal Kwalitatief goed onderwijs is de basis voor het leven van de kinderen. Onderwijs vanuit een christelijke levensvisie geeft 50 l Kom over en help Jaarverslag 2013

51 daar een extra dimensie aan. Extra lessen zijn een belangrijk middel om een onderwijsachterstand in te lopen of de mogelijkheden op de arbeidsmarkt te vergroten. Zomerkampen zijn een tijd van ontspanning voor kinderen uit kwetsbare gezinnen. Maar ook een tijd van leren en ontwikkelen van sociale vaardigheden en christelijke normen en waarden. Zomerkampen zijn vaak mijlpalen in de levens van deze kinderen. Door het beschikbaar maken van christelijke (kinder)lectuur wordt lezen gestimuleerd en komen kinderen en hun ouders in aanraking met het christelijke geloof. Sterke en zwakke punten Op verschillende manieren wordt de cognitieve, emotionele en geestelijke ontwikkeling van kinderen gestimuleerd; De betrokkenheid van kinderen bij de totstandkoming van het kindermagazine Noah s Ark is groot. Het magazine sluit daarom goed aan bij de interesse van kinderen en we zien het ook terug bij kindertehuizen in andere regio s; Christelijk onderwijs is particulier en krijgt geen ondersteuning van de overheid en is kostbaar. Het zal daardoor afhankelijk blijven van buitenlandse fondsen; Leer- en verbeterpunten Het aantal betalende abonnees van het kindermagazine Noah s Ark groeit maar heel langzaam ondanks allerlei activiteiten. Toekomst Vanwege het stopzetten van de partnerrelatie zal de financiering van het schoolfonds na het schooljaar 2013/2014 stopgezet worden. Financiën Voor het schoolfonds resteerde nog een bedrag uit een bestemmingsreserve van donaties uit eerdere jaren. Voor het kindermagazine Noah s Ark is een bijdrage van ontvangen van EO-Metterdaad. Project nr. Project Begroting Uitgaven Schoolprogramma Good Shepherd Schoolfonds Kiev Daycenters Light of Resurrection Lectuur verzend programma Zomerkampen Oekraïne Zuid Evangelie van Lukas voor kinderen Kindermagazine Noach s Ark Totaal l Kom over en help Jaarverslag 2013

52 De bewoners van het rehabilitatiecentrum hadden succes met hun kas. De tulpen werden met winst verkocht. Met een deel van de winst worden andere projecten en initiatieven ondersteund. Tchasov Yar, Oost-Oekraïne 52 l Kom over en help Jaarverslag 2013

53 ...Het bestuur ziet dat de giften van onze donateurs daadwerkelijk op de juiste plaats terecht komen en tot echte hulp zijn voor diegene die geen helper heeft... Kom over en help weet zich geroepen haar arme naaste in Oost Europa en Eurazie te dienen. In de organisatie wordt gestreefd en doolopend gezocht naar een doorleving van deze missie bij alle mederwerkers van de organisatie. De medewerkers tonen professionaliteit, betrokkenheid en inzet. Kom over en help zorgt als werkgever voor goede en evenwichtige primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, goede arbeidsomstandigheden en arbeidsverhoudingen. Persoonlijke benadering, maar ook persoonlijke ontwikkeling speelt daarbij een grote rol. Hierin is helder en duidelijk verwoord hoe Kom over en help met haar vrijwilligers om wil gaan en vanuit welke visie ze met vrijwilligers werkt. We kijken met vertrouwen naar de toekomst. De boodschap van Kom over en help was, en is nog steeds actueel. Hulpverlenen waar de nood het hoogst is, en de armoede het zwaarst weegt. Geroepen om te dienen. In 2013 was er geen wisseling van medewerkers. Er was gelegenheid de interne communicatie te structureren en te intensiveren. Ook was er hierdoor gelegenheid om verdieping te zoeken en kennis te vergaren in samenwerking met deskundigen en andere organisaties. In het streven naar professionalisering worden relaties met betrokken partijen in Oost Europa en in Nederland geëvalueerd en waar nodig herijkt. Vrijwilligers nemen in de organisatie een belangrijke plaats in. Niet alleen in de comités, maar ook op kantoor zetten zij zich geheel belangeloos in voor Kom over en help. Dat de vrijwilligers een belangrijke plaats innemen, komt onder meer tot uitdrukking in het vrijwilligersbeleid van Kom over en help. 53 l Kom over en help Jaarverslag 2013

54 Adviseur marketing en communicatie Driestar Educatief, vrijwilliger Gevangenenzorg Nederland, lid thuisfrontcommissie InterServe. De uitvoering van de meeste taken van het bestuur zijn gemandateerd aan de titulair directeur. Deze oefent zijn werkzaamheden uit overeenkomstig een door het bestuur vastgesteld Directiestatuut. Commissies De directeur wordt bijgestaan door een aantal commissies, waarin leden van het bestuur zitting hebben: Kom over en help wordt bestuurd door een bestuur, waarvan de verantwoordelijkheden en taken zijn vastgelegd in een Bestuursstatuur. Op 31 december 2013 was de samenstelling van het bestuur als volgt: Dhr. G.J. Heldoorn MA, voorzitter Principal consultant en adviesgroepleider CPS onderwijsontwikkeling en advies te Amersfoort, penningmeester Oranjecomité Woudenberg, voorzitter kinderclub De Regenboog Gereformeerde Gemeente te Amersfoort. Beleidscommissie: dhr. G.J. Heldoorn MA, mevr. C.H. de Jong, ir. R.H. Warnaar. Financiële commissie: drs. A.P. de Jong, mevr. C.H. de Jong, dhr. E. Heger (administrateur). Personeelscommissie: dhr. G.J. Heldoorn MA, dr. M.A. van den Berg, ds. A. van Heteren, mr. A. van Stuijvenberg. Commissie samenwerking met andere organisaties : dr. M.A. van den Berg, mr. A. van Stuijvenberg, ir. R.H. Warnaar. De beleidscommissie, financiële commissie en de commissie samenwerking met andere organisaties hebben een adviserende rol richting de directeur. De personeelscommissie is een bestuurscommissie die beslissingsbevoegdheid heeft bij benoeming, schorsing en ontslag van medewerkers. De directeur is adviseur van deze commissie. Mr. A. van Stuijvenberg, secretaris Advocaat, bestuurslid RMU 55+, lid Raad van Advies Stichting Ontmoeting, lid Adviescommissie Medezeggenschap Gereformeerd Schoolonderwijs, vrijwilliger Stichting Schuldhulpmaatje. Drs. A.P. de Jong, penningmeester Principal Credit Riskmanagement ING Domestic Bank Nederland, secretaris Raad van Advies Burgland Groep, voorzitter Raad van Toezicht RMU, lid Investment Comité Incluvest BV (onderdeel Woord en Daad). Ds. A. van Heteren, lid Predikant binnen de Christelijke Gereformeerde Kerk, partijvoorzitter SGP, secretaris Stichting Bewaar het Pand, secretaris Gereformeerde Bijbelstichting, lid Raad van Toezicht van VVORG Amersfoort, bestuurslid Stichting Reformatorische Publicatie. Ir. R.H. Warnaar, lid Directeur NET Foundation. Dr. M.A. van den Berg, lid Predikant in de Hervormde gemeente te Zoetermeer, voorzitter Stichting Cursus Theologische Vorming Putten, voorzitter Van Rijswijk Fonds. Mevr. C.H. de Jong, lid 54 l Kom over en help Jaarverslag 2013 Vergoedingen De bestuursleden ontvangen geen vergoeding voor het werk voor de stichting. Gemaakte (reis)kosten worden op declaratiebasis vergoed. De reiskostenvergoeding bedraagt 0,28 per kilometer. In 2013 werd aan bestuursleden in totaal 916 voor gemaakte kosten vergoed. Onafhankelijkheid van bestuurders In de statuten van de stichting zijn clausules opgenomen die functievermenging en onafhankelijkheidconflicten voorkomen. Binnen het bestuur mag er geen familierelatie of verwantschap tot in de derde graad zijn. Er mag geen verbinding zijn met een entiteit die geldelijk waardeerbare verbondenheid heeft met Kom over en help. Nevenfuncties moeten derhalve worden opgegeven. Vermenging van belangen is grond voor aftreden. Besproken onderwerpen In 2013 zijn vier bestuursvergaderingen gehouden, namelijk op 28 maart, 19 juni, 25 september en 4 december. Het bestuur houdt toezicht op de uitvoering van het vastgestelde beleid en de inkomsten en bestedingen. Tijdens de vergadering van 28 maart zijn het jaarverslag en de jaarrekening over het jaar 2012 door het bestuur goedgekeurd en vastgesteld. Tevens is besloten tot beëindiging van de

55 samenwerking en partnerrelatie met de Spring of Lifegemeente in Moldavië. Aansluitend op de vergadering van 19 juni vond een gezamenlijke bijeenkomst plaats van bestuur en kantoorstaf. Onder leiding van dr. H. Jochemsen, directeur van Prisma, is nagedacht over het thema: strategie en partnerrelaties. Zo kwamen de partner- en donorrol, de visie op ontwikkeling en de veranderingstheorie ter sprake. 25 september werd in een vergadering besloten te wisselen van accountant. Ook werd besloten om niet over te gaan tot het hanteren van een gebroken boekjaar. Het jaarplan 2014 inclusief de begroting 2014 zijn in de bestuursvergadering van 4 december 2013 vastgesteld. Verder is besloten tot beëindiging van de partnerrelatie met Good Samaritan Foundation in Albanië. Het bestuur ontving de jaarlijkse rapportage van de interne controles van de administratieve organisatieprocessen. Verder is er tijdens de bestuursvergaderingen gesproken over personeelszaken. Zo kwamen de twee vaste benoemingen en re-integratie en het functioneren van de directeur ter sprake. De extra lasten i.v.m. de invoering van SEPA, extra scholingskosten van personeel en de financiële tegemoetkoming aan de Moldavische chauffeur die per eind december 2013 afscheid heeft genomen. Deze zijn door het bestuur geaccordeerd. Evaluatie Het bestuur reageert positief kritisch op de nieuwsbrieven die verzonden worden naar de donateurs. Er is waardering voor de uitvoering van het beleid en de bestedingen. Het bestuur ziet in de rapportages en verantwoording vooral een kwantitatieve meting. Maar op werkbezoeken zien bestuursleden ook de kwalitatieve impact van de hulp op de levens van kinderen en gezinnen. In de impressieverslagen die bestuursleden schrijven naar aanleiding van hun deelname aan werkbezoeken is dit steeds het accent. Het bestuur is content met de Interne Controle op kritische processen in de organisatie en de klachtenafhandeling. Er is warme betrokkenheid bij het functioneren van de medewerkers, de vrijwilligers en hun welzijn. Het bestuur waardeert en stimuleert de groeiambities die directeur en medewerkers voorstellen. Werkbezoeken Tijdens werkbezoeken werd vanuit het bestuur en door de medewerkers contact onderhouden met de partners in Oost- Europa en Eurazië. In 2013 hebben acht werkbezoeken plaatsgevonden: een fotografiereis naar Georgië door Communicatie en Fondsenwerving, reizen naar Oekraïne-West en -Zuid, Moldavië, Albanië-Zuid, Oekraïne-Oost, Bulgarije en Armenië/Georgië. Daarnaast is een conferentie van de Bulgarian Baptist Union in Bulgarije bezocht. Er ging een groep van zestien oudere vrijwilligers naar Moldavië. Verder heeft een persreis plaatsgevonden naar Armenië (M. Verheij). Ook heeft een groep van twaalf jongeren uit Genemuiden hun partnergemeente Dupnitza in Bulgarije bezocht. Er zijn drie reizen besteed, tweemaal Oekraïne en eenmaal Bulgarije, aan het onderzoeken van de impact van de humanitaire transporten. Tenslotte is in het voorjaar een Xperiencereis georganiseerd naar Oekraïne-Oost. 1. Toezicht houden, besturen en uitvoeren Volgens het bestuursstatuut is het bestuur een beleidsbepalend en toezichthoudend orgaan dat: Het beleid vaststelt en de uitvoering daarvan toetst; Het management van de stichting mandateert aan de titulaire directie. Het bestuur houdt toezicht op de voortgang van Projecten en Communicatie en Fondsenwerving door middel van een monitoring- en evaluatieplan. Deze evaluatie vindt plaats in september over het eerste halfjaar en in maart over het tweede halfjaar. Maandelijks wordt er een financieel overzicht gegeven over trendmatige ontwikkelingen van de inkomsten. In september wordt de financiële halfjaarrapportage gegeven met een analyse op hoofdlijnen. De directeur zorgt voor informatie over personeelszaken, werkbezoeken, netwerkvergaderingen en relevante ontwikkelingen. Het bestuur ontvangt één keer per jaar een rapportage betreffende de interne controle van de administratieve organisatieprocessen en klachtenanalyse. Om de betrokkenheid van de bestuurders bij de landen, partners en projecten te borgen, gaan bestuursleden één keer per jaar met stafleden mee op werkbezoek. Evaluatie van het bestuur De conclusies en aanbevelingen vanuit de zelfevaluatie van het bestuur in 2011 zijn geborgd of in uitvoering genomen. Enkele resultaten: In juni hebben bestuur en staf onder leiding van dr. H. 55 l Kom over en help Jaarverslag 2013

56 Jochemsen, directeur van Prisma, nagedacht over het thema Strategie en Partnerrelaties. Enkele aandachtsgebieden die nadere uitwerking vragen: Wat zijn onze werkelijkheidsperspectieven en wat betekent dit voor de communicatie naar de achterban? Dit ook vanuit de gedachte: Kom over en help (en goededoelenorganisaties in het algemeen) wordt steeds meer een instrument van de achterban om hun betrokkenheid op de maatschappij vorm te geven. Als armoede (tekort) het aangrijpingspunt (reden) is van interventies, hoe is dan vorm te geven aan het statement: denken en handelen vanuit de mogelijkheden van partners en ontvangers, zonder af te doen aan door ons te hanteren minimale eisen van communicatie en organisatie. Hoe kunnen we vorm geven aan differentiatie in het omgaan met diaconaal gerichte en ontwikkeling gerichte partners? Er wordt steeds meer professionaliteit gevraagd. Het impactonderzoek van humanitaire transporten heeft plaats gevonden. De betrokkenheid van jongeren bij de organisatie is uitgebreid. De actie opbrengsten van scholen zijn in 2013 meer dan verdubbeld t.o.v Per 1 januari 2013 is de heer Hans Dingemanse benoemd als extern vertrouwenspersoon van de stichting Kom over en help. Zittingsduur en bestuurdersprofiel De leden van het bestuur worden voor een periode van vier jaar benoemd en kunnen maximaal tweemaal worden herbenoemd. Nieuwe bestuursleden worden benoemd op basis van het bestuurdersprofiel. Herverkiezing van bestuursleden geschiedt op basis van een evaluatie van het functioneren conform het bestuurdersprofiel. Bestuursverkiezing in december 2013 Het bestuur heeft gekozen voor de volgende werkwijze: Aan de hand van een bestuurdersprofiel wordt het functioneren van de betrokkene beoordeeld door de overige leden van het bestuur en de directeur op de verschillende functie-eisen. De samenvatting van deze beoordelingen wordt besproken met de betrokkene, de (adjunct)voorzitter en de secretaris. Het verslag wordt besproken in het bestuur, waarna een schriftelijke stemming plaatsvindt. Dr. M.A. van den Berg en mr. A. van Stuijvenberg zijn herkozen, laatstgenoemde voor zijn laatste periode van vier jaar conform bestuursbesluit in verband met de Code Wijffels. Relatie bestuur en directeur De directeur is gemandateerd tot het managen van de stichting. Hij is verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van het door het bestuur vastgestelde beleid van de stichting. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de opstelling van de conceptbegroting, -jaarverslag en -jaarrekening. Het bestuur blijft echter wettelijk verantwoordelijk en aansprakelijk en de directeur is te allen tijde verantwoording verschuldigd aan het bestuur. Tijdens de bestuursvergaderingen is er intensief overleg met de directeur over beleid en uitvoering van beleid. Jaarlijks voert een delegatie van het bestuur een functioneringsgesprek met de directeur. Daarbij wordt een roulerend aantal medewerkers gevraagd naar het functioneren van de directeur. Het bestuur constateert dat de beleidsvoornemens zoals beschreven in het jaarplan tot uitvoering komen. Afspraken zijn nagekomen. Onze identiteit, die sterk tot uitdrukking komt in de slogan Geroepen om te dienen motiveert zowel bestuur, directeur, staf vrijwilligers, alsook de donateurs en partnerorganisaties. Het is steeds een uitdaging deze Bijbelse roeping in veranderende omstandigheden inhoud en vorm te geven. Met behulp van aangereikte documentatie en formats kan het bestuur adequaat reageren op ontwikkelingen. Dit leidt tot verdieping van het inhoudelijke overleg. De directeur legt verantwoording af op concrete beleidsdoelen. Er is een hecht onderling vertrouwen als basis voor het gezamenlijk inhoud geven aan beleid en innovatie. Het bestuur ziet dat de giften van onze donateurs daadwerkelijk op de juiste plaats terecht komen en tot echte hulp zijn voor diegene die geen helper heeft. Daarom heeft het bestuur veel waardering voor het werk van directeur en staf. 2. Effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen Kom over en help streeft naar professionaliteit én maximale effectiviteit van haar bestedingen. Verschillende instrumenten worden gebruikt om haar strategische doelstellingen te realiseren. Deze instrumenten bieden de mogelijkheid om, indien nodig, tijdig in te grijpen en te anticiperen op ontwikkelingen in het werkgebied en in Nederland. Meerjarenbeleidsplan In het meerjarenbeleidsplan is het beleid voor de langere termijn uitgewerkt. Het jaarplan, inclusief de begroting voor 2013, concretiseerde de stappen om de langetermijndoelen te behalen. In het jaarverslag en jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over de 56 l Kom over en help Jaarverslag 2013

57 uitvoering van de beleidsvoornemens en de behaalde resultaten. Projectrapportage Aan de hand van Micah rapportageformulieren leggen de partners aan Kom over en help verantwoording af over de ontvangen hulp. Periodieke controle ter plaatse geeft zicht op de uitvoering en de voortgang van de hulpverlening. Er is financiële controle bij partnerorganisaties door onafhankelijke of externe audits. Op deze manier is het mogelijk om verantwoording af te leggen naar donateurs. gedaan op de financiële administratie. Vermogensbeleid Er is een bedrag als continuïteitsreserve gereserveerd. Deze reservering is nodig om de risico s op korte termijn af te dekken, inclusief de afwikkeling van lopende projecten en verplichtingen. Kom over en help wil geen risico lopen met uitgezette financiële reserves. Daarom wordt er geen geld belegd in aandelen of obligaties e.d. Met betrekking tot het uitzetten van beschikbare geldmiddelen heeft Kom over en help het volgende beleid bepaald: Bij nieuwe projectaanvragen door partners wordt getoetst of ze binnen de kaders van het beleid, de kwaliteitscriteria en de begroting passen. Het aangaan van samenwerking met nieuwe partners kan alleen na bestuursbesluit. Ook bij het eventueel beëindigen van een partnerrelatie is bestuursmandaat vereist. Kom over en help blijft, samen met haar partners in Oost- Europa en Eurazië, werken aan het proces van kwaliteitsontwikkeling. Het gaat daarbij vooral om de effectiviteit en de impact van de hulpverlening. Intern beheerssysteem Om intern (toe)zicht te houden is door de controlefunctionaris controle uitgevoerd op de risicovolle processen binnen de (financieel) administratieve organisatie. De processen zijn vastgelegd in het Handboek Administratieve Organisatie en Interne Controle. In het tweede en vierde kwartaal van 2013 werden de afdelingen gecontroleerd op de vastgestelde processen. Na afloop van het boekjaar ontvangen zowel de directeur als het bestuur de eindrapportage. Er is een sluitende inkomstenregistratie waarop ook een tussentijdse accountantscontrole wordt uitgevoerd. De procedure voor de (buitenland)betalingen wordt gevolgd. Betalingen kunnen alleen plaatsvinden met een tweede (digitale) handtekening van de directeur. De kas wordt per kwartaal gecontroleerd. De opbrengsten van de Xperience jongerenreizen worden geregistreerd en vertonen een opbrengst conform de doelstelling. Projectaanvragen die niet binnen de begroting vallen zijn goedgekeurd door het bestuur. Er is een registratie van projectfinanciering in verband met extra te besteden middelen vanwege EO Metterdaad bijdragen en legaten. Per kwartaal wordt er per project een kort financieel overzicht ontvangen. Projecten heeft enige achterstand in de feedback op projectrapportages en archivering. In Bulgarije en Moldavië is de steekproefcontrole De gelden mogen alleen zonder risico worden uitgezet (lopende rekeningen, spaarrekeningen en kortlopende termijndeposito s, bij verschillende banken); De gelden mogen, gerekend naar de toestand per 1 januari van een jaar, maximaal voor 60% en maximaal voor een periode van een jaar worden vastgezet. De overige gelden dienen direct opvraagbaar te zijn. Mailbeleid In 2013 is segmentering als basis voor mailingen uitgebreid. Er wordt continu gestreefd naar efficiëntie door de juiste samenhang tussen de doelgroepen, hun geefgedrag, de mailfrequentie en mailinhoud te zoeken. Voor de donateurs is er zowel op de website alsook via de magazines en fondsenwervende mailingen de mogelijkheid hun persoonlijke postwens aan te geven. Risicomanagement Bij de beleidsuitvoering spelen risico s op het gebied van o.a. financiën, strategie, identiteit, fondsenwerving en compliance. Om snel op de risico s, die zich bij de beleidsuitvoering kunnen voordoen, te reageren is een tijdige signalering van groot belang. De directeur heeft tweewekelijks overleg met de afdelingen en evalueert per kwartaal de ontwikkelingen aan de hand van een monitoringsplan en de parallel lopende financiële rapportages. Analyse van de gegevens kan aanleiding zijn tot een voorstel van aanpassingen in het jaarplan of de begroting. Financiën De bestedingen worden conform de begroting uitgevoerd tot een eventueel inkomstentekort van maximaal 15%. Dit tekort is op korte termijn op te vangen met reserves en fondsen. Dit om bestedingsfluctuaties te voorkomen vanwege tijdelijk minder inkomsten dan verwacht. Ondanks de financiële en economische crisis zijn de totale inkomsten nog steeds hoger dan begroot. Alle geplande projecten konden worden gefinancierd. Vanuit de werkbudgetten zijn nieuwe projecten gesteund. Er is risicospreiding aangebracht door de liquiditeiten onder te 57 l Kom over en help Jaarverslag 2013

58 brengen bij meerdere banken, dit vanwege de het depositogarantiebeleid van maximaal per bank. Strategie Na herhaalde werkbezoeken en coaching is geconstateerd dat twee kerkelijke partners onvoldoende ontwikkelen op het gebied communicatie, visie op beleid en uitvoeringscriteria waardoor er geen optimale waarborg is dat de allerarmsten profiteren van diaconale hulp en/of ontwikkelingsprogramma s. Projectfinanciering en de partnerrelaties zijn daarom in 2013 beëindigd. Identiteit De hulp die Kom over en help verleent, richt zich met name op kerken en organisaties van Baptistische signatuur. In de projectlanden zijn geen kerken met een reformatorische achtergrond. De geloofsbeleving en -uitingen van christenen in de projectlanden zijn soms anders dan die van de achterban in Nederland. Het is steeds weer een uitdaging om in de informatievoorziening naar de achterban de juiste balans te vinden in de vertaalslag van de ene kerkelijke cultuur naar de andere. Wederkerigheid is een belangrijke kernwaarde die inhoud krijgt door uitwisseling van informatie en mensen, om zo de waarden van elkaars kerk- en geloofsbeleving te ontdekken en te respecteren. Operationeel Kom over en help werkt met gekwalificeerde medewerkers die professioneel zijn én de identiteit van de stichting uitdragen. Vanwege tijd- en kostenbeheersing is een efficiënte werkwijze van belang. Er worden, terecht, steeds meer eisen gesteld aan kwaliteit en verantwoording zowel in Nederland als in de projectlanden. Het aangaan van sterkere partnerrelaties en capaciteitsversterking van bestaande partners vraagt veel inzet van projectmedewerkers. Fondsenwerving De fondsenwerving van Kom over en help richt zich met name op kerken, scholen, bedrijven en particulieren. De kerken zien hun roeping tot hulp aan de naaste in nood. De scholen worden overspoeld met actieverzoeken door organisaties, maar er is een stijgende lijn te bemerken in het aantal toegezegde acties. Bedrijven zijn betrokken, maar hun mogelijkheden zijn vaak gerelateerd aan de conjuncturele ontwikkelingen. Per saldo is er de afgelopen jaren sprake van druk op de inkomsten van particulieren, maar is er toch een stijgende lijn waar te nemen. Uit onderzoek blijkt dat de achterban van Kom over en help vergrijst en dus in aantal afneemt. De tijdelijke keerzijde hiervan is de substantiële toename van legaten en erflatingen. Jongeren binden zich minder voor langere tijd aan een organisatie, maar reageren meer op uitdaging, kwaliteit en nieuwe ontwikkelingen. Bovendien zijn er steeds meer organisaties, ook van evangelische signatuur, die in de reformatorische vijver vissen. Beeldvorming ten aanzien van Oost-Europa en (economische) ontwikkelingen in Oost-Europa maken het moeilijker fondsen te werven voor de kwetsbare doelgroepen. Er is meer inspanning nodig om de inkomsten op peil te houden en te vergroten. De extra inzet voor Communicatie en Fondsenwerving heeft geleid tot meer inkomsten, met name vanuit scholenacties. Subsidie De mogelijkheden voor het verkrijgen van overheidssubsidie zijn voor de projecten van Kom over en help beperkt, gezien het overheidsbeleid ten aanzien van de projectlanden. Kom over en help wil niet afhankelijk zijn van institutionele fondsen. Er worden aanvragen gedaan bij vermogensfondsen waarbij de identiteit van onze organisatie een verhindering kan zijn. Door media- en meeliftprojecten via EO-Metterdaad wordt voorzien in specifieke projectfinanciering. Compliance Kom over en help is sinds 1999 CBF-keurmerkhouder. Sinds december 2007 is Kom over en help ANBI gecertificeerd, waardoor de giften van de gevers fiscaal aftrekbaar zijn. Kom over en help is als stichting geen schenkingsrecht verschuldigd over ontvangen giften. Het Prisma-lidmaatschap bevordert kwaliteitsversterking op het gebied van projectaanvraag en -rapportage. De adviezen van de Transparantprijs, een initiatief van PwC en Civil Society, versterken de verantwoording naar de stakeholders van de organisatie. Interne controle en de (half)jaarlijkse accountantscontrole borgen de betrouwbaarheid van de uitvoering van de procedures en de ontvangsten en bestedingen. De identiteit, professionaliteit en transparantie van de organisatie spreekt een brede en trouwe achterban aan, die reageert met giften op fondsenwervingsactiviteiten zoals mailingen en nieuwsbrieven. 58 l Kom over en help Jaarverslag 2013

59 Risicoanalyse Risico Kans Impact Gevolgen Maatregelen Reputatie/imago schade Gering Groot Verlies donoren Identiteit en communicatiebeleid Inkomstendaling Gemiddeld Groot Minder hulp Fondsenwerving beleid Ongunstige kosten ontwikkeling gering gemiddeld Onbalans kosten/ baten financiële indicatoren, efficiëntie, kostenbeheersing Langduriger ziekte medewerkers Gemiddeld Groot Stagnatie werkzaamheden Interne opvang, externe werving, tijdelijke kracht Hard- en software problemen Gering Groot Belemmering werkzaamheden Contract Preventief onderhoud, upgrading, externe back up systemen Disfunctioneren partnerrelatie Gemiddeld Groot Doelgroep wordt niet bereikt Evaluatie, coaching, werkbezoeken Fraude Gering Groot Politieke onrust gemiddeld gemiddeld Reputatieschade, verlies middelen Continuering programma s Fraude protocol, controle systemen, Ontwikkelingen volgen, pro actieve communicatie met partners, creativiteit Wetgeving projectlanden Gemiddeld Gemiddeld Continuering programma s Ontwikkelingen volgen, pro actieve communicatie met partners, creativiteit Veiligheidsincidenten medewerkers en vrijwilligers Gering Groot Persoonlijk drama en stagnatie werkzaamheden Alert op risico s, bepalen bij afspraken, verzekering Verlies kantoorgebouw Gering Groot Belemmering werk, verlies gegevens Digitale archivering, extern back up systeem, verzekering Ontevredenheid donoren Gering Gemiddeld Verstoorde relatie, verlies aan inkomsten Klachtenprotocol, transparante communicatie, persoonlijk contact Beeldvorming achterban over doelgebied Gemiddeld Gemiddeld Minder aandacht en minder inkomsten Identiteit, profilering en communicatie beleid Financiële crisis Gemiddeld Groot Vertrek/uitval Gemiddeld Groot Begrotings problemen, Strategie, MTP stagneert Fondsenwerving beleid, Reservebeleid, prioritering projecten Profiel en protocol werving en selectie 59 l Kom over en help Jaarverslag 2013

60 3. Omgang met belanghebbenden Kom over en help streeft ernaar de relatie met de achterban te behouden en te verstevigen. Aandachtspunten hierbij zijn: Borging en uitbreiding van het donateursbestand; Werving van meer vaste donateurs; Inzetten van jongeren als ambassadeurs door reizen, events en het Winterhulpteam; Lezersonderzoek onder donateurs naar de beeldvorming van de organisatie; Nieuwjaarsbijeenkomst voor vrijwilligers; Heldere communicatie met de achterban en de media, d.m.v. advertenties, pers en opinieberichten, gerichte mailingen, telemarketing, de website, evenementen, beurzen, voorlichting, presentaties, particuliere acties en de jaarlijkse tournee met buitenlandse gasten. Gedragscode In de Gedragscode Fondsenwerving heeft Kom over en help aangegeven hoe de werving, het beheer en de besteding van de ontvangen middelen is geregeld. In het benaderen en informeren van de donateurs, sponsors en andere betrokkenen en bij alle fondsenwervende activiteiten staan integriteit, betrouwbaarheid en transparantie centraal. Doelgroepen Particuliere donateurs, kerken, scholen en bedrijven ondersteunen het werk van Kom over en help. Vrijwilligersbeleid De vrijwilligers werken met een eigen takenpakket. Zij nemen verantwoordelijkheid op basis van afspraken over wederzijdse verwachtingen. Periodiek vindt er op informele wijze evaluatie plaats tussen de betrokken kantoormedewerker en de vrijwilliger. Er zijn diverse groepen vrijwilligers: kantoorvrijwilligers, de laadploeg, chauffeurs, kledingdepothouders, voorlichters, leden van plaatselijke comités en werkgroepen. Er zijn diverse kerkelijke gemeenten die een band hebben met een kerkelijke gemeente in Oost- Europa of Eurazië. Ze onderhouden sociale contacten en dragen financieel bij aan een diaconaal project van de gemeente. De voorlichters worden eens in de drie jaar in de gelegenheid gesteld om het werkveld te bezoeken. Er wordt eens in de twee jaar een vrijwilligersreis naar Oost-Europa of Eurazië georganiseerd. Vrijwilligers ontvangen geen vergoeding voor hun werkzaamheden. Wel worden gemaakte (reis)kosten op declaratiebasis vergoed. Er is een verzekering afgesloten die risico s afdekt. Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst worden de vrijwilligers geïnformeerd over beleid en resultaten. De inzet van de ruim tweehonderd vrijwilligers getuigt van grote betrokkenheid die zeer gewaardeerd wordt. Comité van aanbeveling Het comité van aanbeveling van Kom over en help bestond op 31 december 2013 uit de volgende personen: Ds. C. Bos, Urk, ds. J. Brons, Urk, ds. J.J. van Eckeveld, Zeist, ds. A.A. Floor, Barendrecht, ds. G. Gerritsen, Salford, Canada, ds. W.J. op t Hof, Urk, ds. R. Kattenberg, Lelystad, ds. R. Kok, Noordeloos, ds. C.J. Meeuse, Goes, ds. A. Moerkerken, Capelle a/d IJssel, ds. J. Oosterbroek, Havelterberg, ds. M.C. Tanis, Werkendam en ds. P. de Vries, Boven-Hardinxveld. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Kom over en help wil vanuit een heldere identiteit en positionering maatschappelijk betrokken zijn. Reacties en vragen van donateurs als onze partners in de hulp aan kinderen en gezinnen nemen we serieus; We kunnen niet bestaan zonder de inzet van onze vrijwilligers; Onze informatievoorziening en fondsenwerving is transparant en vastgelegd in een gedragscode; Donaties worden besteed overeenkomstig de bestemming die de gevers hebben gekozen; Door een systeem van projectaanvraag, beoordeling, monitoring en evaluatie en controle is er zicht op verantwoorde besteding van de middelen; Tijdelijke reserves zijn uitgezet bij systeembanken en gespreid om risico te mijden; Wij hebben plaats voor maatschappelijke stages; Wij maken gebruik van milieuvriendelijk papier voor de mailingen; Het aantal vluchten voor werkbezoeken wordt zo beperkt mogelijk gehouden door bijvoorbeeld meerdere landen tijdens één reis te bezoeken. Samenwerking met organisaties in Nederland Kom over en help zoekt afstemming en samenwerking met andere Nederlandse organisaties die op onderdelen hetzelfde doel dienen of in dezelfde landen werkzaam zijn. Afstemming leidt tot transparantie en voorkomt doublures. Samenwerking kan leiden tot kwantitatieve en kwalitatieve versterking van programma s en projecten. Voor de achterban geeft dit duidelijkheid en inzicht over de inzet en de effectiviteit van de diverse organisaties. Er is samenwerking met kerkelijke deputaatschappen, de Gereformeerde Bijbelstichting, Hulp Oost-Europa, Dorcas, Zending over Grenzen, Linda Fonds, Balkan zending en EO-Metterdaad. Kom over en help is een van de initiatiefnemers van het Christelijk Platform voor Oost- Europa (CPOE). 60 l Kom over en help Jaarverslag 2013

61 Dit initiatief beoogt samenwerking van Oost-Europese organisaties die werkzaam zijn op het gebied van hulpverlening, zending en diaconaat. Dit kan tot versterking leiden op het gebied van kennisuitwisseling, lobby en projectfinanciering. De samenwerking binnen Prisma richt zich op gezamenlijke bezinning op ontwikkelingssamenwerkingsvraagstukken, (politieke) lobby en fondsenwerving. Klachtenprocedure Kom over en help ziet klachten van belanghebbenden als blijk van betrokkenheid. Klachten geven inzicht in het beeld dat de achterban heeft van de kwaliteit en het functioneren van de organisatie. Klachten worden snel en serieus behandeld volgens de interne klachtenprocedure. In 2013 kwamen er zeven klachten c.q. vragen binnen: Amerika en Canada, Albanian Encouragement Project en Alliance for Mercy in Oekraïne. Bestuur en medewerkers Het bestuur is eindverantwoordelijk voor de organisatie. De directeur heeft de dagelijkse leiding. Naast de directeur en de secretaresse zijn er drie afdelingen, namelijk Communicatie en Fondsenwerving, Projecten en Administratie. Vanwege het beperkte aantal medewerkers is gekozen voor een platte organisatiestructuur met korte lijnen. De directeur heeft georganiseerd overleg met de afdelingen. Naast de vaste medewerkers zijn er veel vrijwilligers die op allerlei terreinen meehelpen. De stichting heeft een comité van aanbeveling waarin predikanten uit diverse kerkgenootschappen zijn vertegenwoordigd. Een vaste donateur vraagt aandacht voor het feit dat hij een mailing ontving voor een (extra) gift. Reactie: dit zal in de tekst duidelijker worden aangegeven. Een donateur geeft aan een fondsenwervende folder op zondag te hebben ontvangen. Reactie: Het poststuk bleek verkeerd bezorgd en die ontvanger zou het op zondag op het juiste adres hebben gebracht. Donateur accepteert het incidentele van de situatie. Twee donateurs vragen zich af of de nieuwsbrieven niet te luxe zijn vanwege vormgeving en kleur. Reactie: na toelichting op informatievoorziening als doelstelling en de relatief lage kosten voor drukwerk, akkoord. Twee donateurs vragen naar de hoogte van het salaris van de directeur. Reactie: na toelichting en het ontvangen van het Jaarverslag zeer tevreden. Een donateur zegt zijn donaties stop omdat hij telefonisch benaderd is en wil daarover geen communicatie. Internationaal Kom over en help was in 2013 werkzaam in Albanië, Armenië, Bulgarije, Georgië, Moldavië, Oekraïne en Oezbekistan. Er wordt samengewerkt met lokale partners als kerken en christelijke organisaties. Via de partnerorganisaties in de diverse landen is er contact met lokale of nationale overheden. In samenwerking met Europarlementariër voor de SGP, de heer Bas Belder, wordt er bijna jaarlijks bij lokale en nationale overheden in Oost-Europa aandacht gevraagd voor de rechten van minderheidsgroepen als tehuiskinderen en Roma. Er is inhoudelijk overleg met: Come Over And Help in Mutaties medewerkers Vanwege de beëindiging van het zwangerschapsverlof van Ruth Brouwer-van Holst op 1 februari 2013 is Jan Willem- Koster op 31 maart 2013 weer uit dienst getreden. Arbeidsvoorwaarden Sinds 2005 hanteert Kom over en help de arbeidsvoorwaarden van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), met enkele aanvullingen en kleine wijzigingen. De medewerkers worden beloond op basis van een functiewaarderingssysteem en de salarisschalen behorend bij deze arbeidsvoorwaardenregeling. In 2013 bedroegen de totale salariskosten van de directeur inclusief pensioenpremie en sociale lasten. Er bestaat geen bonusregeling. In de jaarrekening 2013 is de Rapportage bezoldiging directie opgenomen. Nevenfuncties directeur De directeur is extern vertrouwenspersoon voor de Pieter Zandt scholengemeenschap te Kampen. Deze nevenfunctie draagt bij aan maatschappelijke oriëntatie en is geen risico 61 l Kom over en help Jaarverslag 2013

62 voor belangenverstrengeling of voor onvoldoende onafhankelijkheid. Diversen Het ziektepercentage over 2013 is 2,91% (2012: 7,88%, 2011: 3,06%: 2010: 4,59%, 2009: 5,27%,); Twee medewerkers zijn in het bezit van een certificaat voor bedrijfshulpverlener; Per 31 december 2013 is de gemiddelde leeftijd van de medewerkers 41,5 jaar; Qua samenstelling is de verhouding van vrouwelijk en mannelijk personeel als volgt: in aantallen: 4 (50%) vrouwen en 4 (50%) mannen; in formatie-uren: vrouwen 101 uur (44,1%) en mannen 128 uur (55,9%). Door de medewerkers Communicatie en Fondsenwerving wordt de opleiding Fondsenwerving-B van de IF-Acadamy gevolgd. Bestuur 7 personen Directeur Karst de Vries 36 uur Secretaresse Ria Oudijn-van Engelen 13 uur Medewerker Communicatie en Fondsenwerving Jannieke Lindhout Medewerker Communicatie en Fondsenwerving Janno Kamphorst Coördinator Projecten Maris Goudzwaard 28 uur Medewerker Projecten Ruth Brouwer-van Holst Administrateur Evert Heger 32 uur Administratief medewerker Wilma van Maanen Versteeg 36 uur 32 uur 28 uur 24 uur Vrijwilligers 62 l Kom over en help Jaarverslag 2013

63 We mogen terugkijken op een positief jaar,. Zowel wat inkomsten betreft als de vele positieve reacties op de georganiseerde activiteiten en communicatiemiddelen. Kom over hen help genoot in 2013 weer het vertrouwen van haar donateurs. Bij veel organisaties en brancheorganisaties werd gesproken over druk op particuliere inkomsten. Bij Kom over en help is dat echter niet het geval. We mogen terugkijken op een positief jaar, zowel wat inkomsten betreft als de vele positieve reacties op de georganiseerde activiteiten en communicatiemiddelen. De afdeling Communicatie en fondsenwerving richt zich op de volgende programma s: Programma Bewustwording en Draagvlakversterking in Nederland. Dit programma heeft als doelstelling de achterban in Nederland bewuster te maken van de problematiek in Oost-Europa en Eurazië en draagvlak te creëren voor de oplossing van de problematiek. De achterban in Nederland ervaart de problematiek in Oost-Europa door informatievoorziening over, en door bezoeken aan de landen waar Kom over en help actief is. Communicatie en Fondsenwerving. Het proactief sturen van de beeldvorming over de organisatie binnen het donateursbestand en daarbuiten en het werven van financiele middelen voor de uitvoering van de hulpverlening. In de praktijk is gebleken dat de uitvoering van de twee programma s elkaar overlappen. Bijvoorbeeld een nieuwsbrief aan het donateursbestand betreft zowel bewustwording door informatievoorziening als het werven van financiële middelen. Boodschap: In Oost-Europa en Eurazië hebben duizenden kwetsbare kinderen en gezinnen het zwaar. Velen lijden onder de gevolgen van werkloosheid, verslaving, geweld, discriminatie, ziekte of handicap. Kom over en help wil juist in deze schrijnende situaties dienen! Omdat we ons vanuit Gods Woord geroepen weten te helpen wie geen helper heeft. Deze boodschap vatten we samen in de pay-off: Kom over en help, geroepen om te dienen. Kosten en baten eigen fondsenwerving Mede door de inzet van communicatiemiddelen, activiteiten en programma s werd in 2013 als baten uit eigen Fondsenwerving ontvangen. Hierbij is inbegrepen uit nalatenschappen en materiële hulp in natura. De algemene giften, inclusief Winterhulp, exclusief acties van derden, materiele hulp en nalatenschappen zijn hoger dan in In de Gedragscode Fondsenwerving heeft Kom over en help aangegeven hoe de werving, het beheer en de besteding van de ontvangen middelen is geregeld. In het benaderen en informeren van de donateurs, sponsors en andere betrokkenen en bij alle fondsenwervende activiteiten staan integriteit, betrouwbaarheid en transparantie centraal. 63 l Kom over en help Jaarverslag 2013

64 Kom over en help heeft het CBF-keurmerk. Dit keurmerk stelt dat werving en besteding op verantwoorde wijze plaatsvinden, zowel in het belang van het publiek als de betrokken goededoelen-organisatie. Het CBF hanteert voor de kosten van fondsenwerving een norm van 25% van de baten van de eigen fondsenwerving. Kom over en help probeert dit bedrag zo laag mogelijk te houden. In 2013 waren de kosten van fondsenwerving Dit is 8.6% van de baten, een stijging van 0.8% ten opzichte van Vrijwilligers Meer dan 200 vrijwilligers zetten zich in voor Kom over en help en helpen bij het beheren van de kledingdepots, de transporten, kantoorwerkzaamheden en organiseren van fondsenwervende activiteiten. Via De InterKom werden de vrijwilligers in 2013 twee keer op de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen binnen de organisatie en de vrijwilligersgroep. Aan het begin van het jaar is er een nieuwjaarsbijeenkomst waarin waardering wordt uitgesproken voor de betrokkenheid van de vrijwilligers. In 2013 is er een vrijwilligersreis georganiseerd naar Moldavië. De reis bestond uit 14 deelnemers. De deelnemers kijken tevreden terug op de reis, zo blijkt uit de evaluatie. Winterhulpteam Om de inzet van jongeren te verstevigen ontvingen 13 jongeren en twee voorlichters een beurstraining en hielpen daarna op meerdere beurzen om de Winterhulp van Kom over en help te promoten. Een belangrijke stap in de professionalisering rondom de inzet van vrijwilligers. Plaatselijke comités Naast de acht comités die al actief zijn (Alblasserdam, Apeldoorn, Nunspeet, Kampen-IJsselmuiden, Noordoostpolder, Moerkapelle, Woudenberg en Sliedrecht) is er in 2013 een jongerencomité bij gekomen. 4 enthousiaste jongeren besloten om actie te voeren voor het straatkinderenproject in Georgië. Deze comités zijn belangrijk voor lokale publiciteit en acties. Samen haalden zij het bedrag op van: De Werkgroep Bunschoten-Spakenburg/Eemdijk was ook in 2013 betrokken bij projecten in Moldavië. De partnergemeenten die verbonden zijn aan Kom over en help komen uit Opheusden, Sirjansland, Veenendaal, Bennekom en Genemuiden. Achterban Kom over en help heeft een betrokken achterban. Ruim de helft van de donateurs kent de stichting al vijftien jaar of langer. De achterban bevindt zich in een breed spectrum aan kerkverbanden, het grootste deel van de achterban bevind zich binnen de reformatorische denominaties. De meest gelezen bladen onder de achterban zijn het Reformatorisch Dagblad, de Terdege en de Gezinsgids. Geografisch gezien woont het grootste deel van de donateurs in Zeeland, Zuid- Holland en Gelderland. Particulieren Kom over en help wordt gesteund door particuliere donateurs. Onder hen zijn vaste donateurs (structurele periodieke gift), 507 kinderhulpdonateurs, 371 vaste Winterhulpdonateurs en 162 overige structurele donateurs. Kom over en help streeft ernaar het aantal structurele gevers te verhogen om zo een grotere zekerheid in inkomsten te verkrijgen. Bedrijven Ondernemers hebbeneen totaalbedrag van gedoneerd. Dit is ruim meer dan vorig jaar, het verschil is voor een groot deel te verklaren door de bijdrage vanuit Business Investments van Business Investments is een programma waarbij ondernemers (de opstart van) inkomengenererende projecten in Oost-Europa steunt. Er zijn algemene mailingen verstuurd naar het bedrijvenbestand van Kom over en help. Ook zijn er enkele bedrijven specifiek aangeschreven (zoals drukkerijen) met een sponsoringsverzoek. Een aantal bedrijven is ook aangeschreven met het verzoek of zij mee wilden doen met een social media-actie. Hier hebben 11 bedrijven op gereageerd met een totaalbedrag van Vermogensfondsen Er zijn verschillende vermogensfondsen/derden aangeschreven. Het Vierkerkenhuis heeft een toezegging gedaan van EO-metterdaad heeft aan drie projecten fondsen toegekend: Winterhulp Georgië heeft opgebracht. Noah s ark, Oekraïne , ABC-klassen, Albanië Het ING Goede Doelenfonds heeft het Vakonderwijs in Albanië gesteund met In 2013 zijn bij de opnamen van de winterwervingsactie van EO-Metterdaad projecten van Kom over en help in Oekraïne gebruikt. 64 l Kom over en help Jaarverslag 2013

65 Scholen 37 Scholen hebben bijgedragen aan de inkomsten met een totaalbedrag van Dit is na drie jaren van dalende cijfers een forse groei. Ten opzichte van vorig jaar betekent dit meer dan een verdubbeling van de resultaten van De contacten met scholen zijn in 2013 geïntensivieerd. Er is meer gekeken naar hoe er maatwerk geleverd kan worden per school. De onderwijsreis is in 2013 niet doorgegaan vanwege te weinig aanmeldingen. In 2014 staat hij weer in de planning. Kerken Vanuit kerken ontvingen we giften met een totaalbedrag van Ten opzichte van vorig jaar is dit minder. Bij diaconieën is er in de eerste helft van het jaar aandacht gevraagd voor Syrisch-Armeense vluchtelingen door middel van een brief. In de tweede helft van het jaar is Winterhulp onder de aandacht gebracht. Ook is het Winterhulpboekje bij een aantal kerkelijke bladen toegevoegd. Er zijn verschillende presentaties gehouden over het werk van Kom over en help bij ouderenmiddagen en vrouwenverenigingen. Er is een jongerenteam opgericht om presentaties te verzorgen op jeugdverenigingen. Studenten Eind 2013 hebben we een lezersonderzoek uit laten voeren door studenten van de Christelijke Hogeschool in Ede. Met het onderzoek hebben we beter in beeld wat onze achterban wil lezen in ons magazine. De resultaten waren positief. Veel mensen gaven aan dat ze tevreden waren over de inhoud. Ook in 2014 willen we op zoek naar manieren om studenten te betrekken bij bijvoorbeeld de ontwikkeling van de website, meeloopstage of het uitvoeren van een nieuw onderzoek. Media Kom over en help onderhoudt contacten met verschillende (christelijke) media. In februari is gebruik gemaakt van de Fondsenwervingsreis en werd er een winterse fotoserie uit Georgië geplaatst. Rond de Winterslaap zijn er verschillende publicaties geweest, waaronder de katern Punt-uit van het RD en verschillende lokale media. Marie Verheij heeft voor Kom over en help verslag gedaan van de situatie van gevluchte Armeense Syriërs in Yerevan. Dit heeft tot een viertal artikelen in het RD geleid en een groot artikel in het ND. Ook leverde dit een interview op Grootnieuwsradio op en verschillende presentaties. Jongeren Met ons jongerenprogramma willen we enerzijds de achterban verjongen en anderzijds bewustzijn creëren over de noodzaak van christelijke hulpverlening. Er is een Xperiencereis naar Oekraïne georganiseerd. De geplande reis in oktober naar Georgië (20+ reis) is niet door gegaan vanwege te weinig aanmeldingen. In 2013 heeft Xperience opgebracht. Daarnaast was de doelstelling om jongeren een platform te bieden voor het ambassadeurschap. Een evenement, genaamd de Winterslaap, werd georganiseerd waar jongeren een nacht door konden brengen in een container. Hiervoor lieten zij zich sponsoren. Dit leverde veel publiciteit op, betrokkenheid van 50 jongeren en hun achterban en een bedrag van bijna Dit evenement willen we in 2014 herhalen. De koppeling met social media zal dan sterker zijn. Het Youngiverprogramma, ieder kwartaal aan een ander project geven, heeft het bedrag van opgehaald. De doelstelling was om dit met 100 jongeren uit te breiden. In 2013 is dit aantal niet behaald. In 2014 wordt hier extra aandacht aan geschonken. Onder tieners wilden we in 2013 kijken naar nieuw programma. Dit is niet gebeurd. In 2014 willen we hier een start mee maken. Daarnaast is de naam van Kom over en help genoemd in berichten rond het jaarverslag en rond verschillende (scholen) acties. Winterhulpcampagne Ook in 2013 is de jaarlijkse Winterhulpcampagne uitgevoerd. Er is wat betreft verhalen en beelden een andere invalshoek gekozen dan eerdere jaren. Er is gericht op het delen van giften, meer dan op het geven ervan. Het speciale Winterhulpmagazine is naar een groot aantal donateurs gestuurd. Ook zijn er bijsluiters bij verschillende dag-, week-, of maandbladen gevoegd en zijn de magazines verspreid op beurzen en bijeenkomsten. De campagne heeft een goed resultaat opgeleverd. De inkomsten op de Winterhulpcampagne waren ,12. Dit is minder dan Nieuwsbrieven In 2013 zijn zes mailingen verzonden. Bij elke brief werd er een specifiek deel van het donateursbestand aangeschreven teneinde fondsen te werven. Dit jaar zijn er drie magazines verstuurd en drie fondsenwervende brieven. Het gemiddelde reactiepercentage was 14.3 % met een gemiddeld giftbedrag van Beide cijfers zijn een stijging ten opzichte van 65 l Kom over en help Jaarverslag 2013

66 2012. Digitale nieuwsbrief Elke twee maanden wordt er ook een digitale nieuwsbrief verzonden waarbij verschillende nieuwsitems als acties en gebeurtenissen in Oost- Europa worden aangestipt. In totaal zijn er in digitale nieuwsbrieven verzonden. De algemene nieuwsbrief gaat ongeveer naar 1200 mensen. Ongeveer 1 op de 3 mensen leest de nieuwsbrief. Nieuwsbrief Kinderhulp Dit jaar is tweemaal een Kinderhulpnieuwsbrief gestuurd naar de 507 Kinderhulpsponsors. In deze nieuwsbrieven kwamen specifieke projecten en interviews rondom kinderhulp aan de orde. Reizen Vanuit Communicatie en Fondsenwerving is er in januari een reis gemaakt naar Georgië om de Winterhulpcampagne voor te bereiden in beeld en verhaal. Voorlichtingen en presentaties Kom over en help is regelmatig aanwezig bij bijeenkomsten zoals beurzen, jongerendagen, zangavonden of themaavonden in een kerkelijke gemeente. Hier wordt over het werk van Kom over en help verteld. Deze presentaties worden gedaan door vrijwilligers, Xperience-deelnemers, vaste voorlichters of medewerkers van Kom over en help. Telemarketing In 2013 is er een telemarktingactie geweest om mensen die voor het eerst aan Winterhulp gaven te vragen vaste donateur van Kom over en help te worden.. Ook werden vaste gevers en incidentele gevers benaderd of ze een verhoogde maandelijkse gift wilden geven of dat ze een extra gift wilden doen. Uitkomsten van deze actie waren positief. Bij iedere groep was 15-30% positief, doormiddel van een structurele, eenmalige of verhoogde gift. Tournee In maart 2013 nodigden we twee gasten uit Oekraïne uit om in Nederland te komen. Twee medewerkers (Oksana en Valentina) uit het Kindertehuis The Good Shepherd in Oekraïne maakten een tournee door Nederland om te vertellen over het werk onder kansarme kinderen. Door middel van verschillende presentaties vertelden ze op de Pieter Zandt scholengemeenschap in Kampen over de armoede die er is in Oekraïne en de verschillen met Nederland. De presentaties werden toegepast op de specifieke lessen (aardrijkskunde, geschiedenis of andere talen) en zo werd er een koppeling gemaakt tussen Oekraïne en Nederland. In Alblasserdam was een ontmoeting met tientallen vrijwilligers en het comité Alblasserdam dat al jaren voor dit project geld ophaalt. In Gouda kregen Oksana en Valentine bij een zangavond de mogelijkheid om te spreken over de rol van het geloof binnen het werk van The Good Shepherd. Als laatste bezochten ze een school in Nunspeet, waarbij op een interactieve manier de kinderen verteld werd over de nood in Oekraïne en hoe belangrijk het was om te bidden en te geven. Ook in 2014 wil de afdeling Communicatie en Fondsenwerving blijven ontwikkelen. Er zijn een aantal gebieden die, naar aanleiding van de midterm-evaluatie van, het komende jaar meer aandacht krijgen. Jongeren Communicatie en Fondsenwerving biedt Xperiencejongeren van 16 tot 19 jaar oud een platform waar zij hun ambassadeurschap kunnen uitoefenen om zo de beeldvorming ten aanzien van Kom over en help te kunnen beïnvloeden in hun eigen sociale omgeving en nieuwe donateurs of reizigers werven. Website en social media Er is van de investering in de website van 2012 gebruik gemaakt door een intranet in gebruik te nemen, en voor verschillende acties en nieuwsbrieven pagina s te vullen met informatie, film en foto s. Op social media zijn er verschillende acties opgezet. Zo was er een like-actie waarbij mensen met een like op Facebook een euro konden doneren aan een gaarkeuken in Oost-Europa. In samenwerking met verschillende ondernemingen werd zo opgebracht. Ook werd er of Facebook geadverteerd met Xperiencereizen en het evenement in de winter. Een nieuwe groep waar in 2014 aandacht aan gegeven wordt is de leeftijdsgroep Hiermee wordt geprobeerd oudbetrokkenen weer in contact te brengen met Kom over en help, nieuwe contacten te werven en voor reeds betrokkenen in een vervolgprogramma te voorzien. Communicatie en Fondsenwerving voorziet in de informering van jongeren middels social media, website en nieuwsbrieven. Meerjarenbeleidsplan In 2014 wordt het meerjarenbeleidsplan geschreven waarmee alle doelgroepen en middelen worden herijkt en op verschillende gebieden nieuw beleid zal worden gemaakt. Te denken valt aan (nieuw) beleid op het gebied van 66 l Kom over en help Jaarverslag 2013

67 nalatenschappen, sponsoring, vermogensfondsen, scholen, social media, nieuwsbrieven en dergelijke. Dit traject loopt parallel aan de grootste proeve van bekwaamheid van de opleiding Fondsenwerving B. Voor dit plan zal ook de input gevraagd en gebruikt worden van twee medestudenten van eerder genoemde opleiding. Jubileum In 2014 zal er veel aandacht zijn voor het jubileum. Onder andere een magazine en een Kom over en help-dag zullen de aandacht vestigen op de reis die de afgelopen 40 jaar is afgelegd en de reis die nog voor ons ligt. Het is een goede mogelijkheid om Kom over en help te positioneren als een professionele organisatie met een verantwoord beleid. De Kom over en help dag staat gepland voor 29 november. Het jubileummagazine komt in Juni uit. Website De website van Kom over en help wordt verder ontwikkeld. Na een forse investering in 2012 wil Kom over en help zich richten op doorontwikkeling van de digitale media. De website wordt dermate gemoderniseerd dat verschillende mediums als tablets en smartphones gemakkelijk toegang hebben tot de informatie op de website. 67 l Kom over en help Jaarverslag 2013

68 Stas zingt mee uit een liedboek in de kinderopvang van d.s. Anatoly. Krasny Luch, Oost-Oekraïne 68 l Kom over en help Jaarverslag 2013

69 Geroepen om te dienen, in de Naam van Christus de Koning van de Kerk, is een opdracht die in dankbaarheid vervuld mag worden. Hij gaat ons voor als Eén die dient. Uitvoering Meerjarenbeleidsplan Speerpunten voor 2014 zijn: Ontwikkeling meerjarenbeleidsplan ; Partnermeeting in Moldavië in het kader van beleidsontwikkeling; Uitbreiding hulpverlening in Oezbekistan; CPOE: opzetten themanetwerkgroep Gehandicaptenzorg; Onderzoek uitbreiding inkomstengenererende projecten; Implementatie nieuw beleid humanitaire transporten naar Oost-Europa; Linking en learning van partners onderling; Activiteiten rond het 40-jarig jubileum 2014; Publiciteitsonderzoek 25 jaar na De Wende ; Onderwijsreis; jongerenevents en Wegwijsbeurs; Onderzoek kantoorhuisvesting. Meerjarenbeleidsplan Eind 2014 zal het meerjarenbeleid voor de komende jaren vastgesteld worden. In april zal tijdens een gezamenlijke partnermeeting het gevoerde beleid geëvalueerd worden. Vanuit geografische contextanalyse bespreken we hoe de kwetsbare naaste te bereiken binnen het thema Kind en Gezin. Beleidscommissie en staf formuleren in mei de conceptuitgangspunten van beleid, met een bredere bespreking in juni met bestuur en staf. In december volgt de vaststelling van het beleidsplan. Hulpverlening in Oezbekistan De tentenmakers die vanuit Oekraïne zijn uitgezonden breiden hun werkzaamheden ondanks de repressie van de overheid gestaag uit. Er worden steeds meer contacten gelegd met tehuizen voor gehandicapte kinderen en andere opvangsituaties. Christenen in hun benarde situatie worden opgezocht en bemoedigd. Vanwege de negatieve overheidsbemoeienis wordt er zo weinig mogelijk ruchtbaarheid gegeven aan het werk. Ondanks een arrestatie is een verblijfsvergunning verlengd. Gehandicaptenzorg Samen met andere organisaties die zich verbinden aan het CPOE is er een themanetwerkgroep Gehandicaptenzorg in oprichting. Het is een uitdaging samenwerking tussen professionele en vrijwilligersorganisaties te organiseren. Het opzetten van ouderverenigingen als middel voor duurzame aandacht en inclusie van gehandicapten zal een eerste thema zijn. Inkomstengenererende projecten Ondersteund door enkele ondernemers is er overleg met partners in diverse landen om inkomsten genererende projecten te ontwikkelen. Werkgelegenheid voor exverslaafden en opbrengst voor rehabilitatiecentra zijn van groot belang. Mensen nemen weer verantwoordelijkheid 69 l Kom over en help Jaarverslag 2013

70 waardoor hun gevoel van waardigheid in het leven toeneemt. Humanitaire transporten Niet-gesorteerde kleding wordt verkocht. De opbrengst is voor dekking van de transportkosten en andere projecten. Gesorteerde kleding wordt zo mogelijk gebracht naar Oekraïne, Moldavië, Bulgarije en Albanië. Per saldo worden er minder transporten uitgevoerd. Door sponsoring zijn de kosten beperkt. Linking en learning Er is veel kennis bij diverse partners. Die kennis onderling delen zal gestimuleerd worden. Er zijn goede voorbeelden op het gebied van pleegzorg, gehandicaptenzorg en rehabilitatie van verslaafden. Jubileumactiviteiten Er is een commissie vanuit staf en vrijwilligers actief, die rond het 40-jarig jubileum activiteiten ontwikkelt als: speciale nieuwsbrief jubileumuitgave en een open dag. Tijdens de open dag zullen ook vertegenwoordigers vanuit Oost- Europa aanwezig zijn. Publiciteit Er zal een onderzoek worden gedaan naar de situatie in Oost- Europa 25 jaar na De Wende. Hoe beleven mensen in met name Bulgarije de tijd waarin zij leven in vergelijking met de communistische tijd? Events en beurzen Opnieuw zal er een onderwijsreis georganiseerd worden. De kennis en ervaring die onderwijsgevenden opdoen leidt tot betrokkenheid, kennisoverdracht en actiebereidheid. Voor jongeren zal er een winterevent zijn met inhoud en vorm die een appél doet op innerlijke betrokkenheid en enthousiasme. De aanwezigheid op de Wegwijsbeurs zal in het teken staan van Winterhulp. Kantoorhuisvesting Vanwege de verminderde opslag van goederen, enig ruimtegebrek op kantoor en de veranderde huurtarieven op de kantorenmarkt vindt onderzoek plaats naar betere opties voor zowel opslag als kantoorruimte voor een concurrerende prijs. Meerjarenbegroting In de meerjarenbegroting tot 2016 is er ruimte voor de financieringsopbouw van de doelstellingen: Veilige leefomgeving, Dagelijkse levensbehoeften, Toegang tot onderwijs en Gezondheidszorg. In het begrotingsjaar 2014 zijn projectbijdragen verhoogd en diverse nieuwe projectaanvragen gehonoreerd passend in het beleid (Meer toelichting vindt u in het financiële hoofdstuk). Ontwikkelingen en visie op de lange termijn De financiële crisis heeft een negatieve invloed op ontwikkelingen in Oost-Europa. De problemen voor de kwetsbare groepen als (gehandicapte) kinderen, arme families en Roma nemen toe. De arbeidsmigratie van Oost-Europese burgers naar het Westen neemt toe. Maar ook gelukzoekers en mensen met criminele bedoelingen komen ons land binnen. Voor de beeldvorming in de achterban is dit geen positieve ontwikkeling, gezien de consequenties voor de werkgelegenheid en veiligheid in ons land. De politieke en maatschappelijke onrust in Oekraïne heeft consequenties voor de hulpverlening. Zorgelijke wetgeving rond ngo s, de importbeperkende maatregelen op het gebied van invoer van hulpgoederen en de betrouwbaarheid van de banken vragen om zorgvuldige antwoorden en voorzichtigheid. Kom over en help gaat de uitdaging aan om goede informatie te geven over de kwetsbare groepen, zodat onze donateurs daarvoor blijven geven. De hulpverlening zal plaatsvinden in samenwerking met bestaande kerkelijke partners en christelijke organisaties. De ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld als stuwende kracht voor het stimuleren van veranderingen is belangrijk. Evenzo maatschappelijke bewustwording van de minderhedenproblematiek door lobby en advocacy. Diaconale hulp in de vorm van noodhulp blijft in extreme armoedesituaties noodzakelijk. Pleegzorg is een must om tehuiskinderen een echt thuis te bieden en om het deinstitutionaliseringsbeleid te bevorderen. Professionaliteit, transparantie en innovatie zijn kernwoorden voor Kom over en help. Dit om de doelgroepen op efficiënte wijze te dienen en om donateurs betrokken te maken en te houden. We zien 2014 met vertrouwen tegemoet. Ondanks de crisis werd 2013 financieel positief afgesloten. Wij zijn dankbaar voor onze trouwe achterban die betrokken is en blijft. Geroepen om te dienen, in de Naam van Christus de Koning van de Kerk, is een opdracht die in dankbaarheid vervuld mag worden. Hij gaat ons voor als Eén die dient. 70 l Kom over en help Jaarverslag 2013

71 Wij zijn blij verrast en dankbaar voor het hogere bedrag van de totale baten. Hierin zien wij opnieuw dat God alle dingen bestuurt. Hij heeft de extra inspanningen en getoonde inzet zegenen. Algemene toelichting op de Jaarrekening Balans per 31 december 2013 Staat van baten en lasten & Resultaatbestemming 2013 Lastenverdeelstaat kosten eigen organisatie Kasstroomoverzicht Rapportage bezoldiging directie Begroting 2014 en Meerjarenbegroting 2015 en 2016 Accountantsverklaring Resultaat / tekort over 2013 = Het saldo van de staat van baten en lasten is negatief, terwijl was begroot negatief. Het resultaat is hoger uitgekomen, met name door een hogere bate uit nalatenschappen dan was begroot, nl De baten uit nalatenschappen worden, nadat deze op de bankrekening ontvangen zijn, in hetzelfde of het volgende jaar besteed. Kwantitatieve analyse De ontvangen algemene giften (incl.winterhulp) zijn met nagenoeg gelijk aan de begroting van , maar meer dan in 2012 is ontvangen. De materiële hulp in natura (kleding en gesponsorde transporten) is lager dan de begroting 2013 en lager dan in Dit komt voornamelijk door het lagere aanbod van kleding. De baten uit nalatenschappen waren in , er was begroot. In 2012 werd uit nalatenschappen ontvangen.de opbrengst uit acties van derden (EO-Metterdaad) was in meer dan was begroot, maar minder dan in De bestedingen in 2013 zijn lager dan was begroot. Dit komt doordat enkele begrote projecten om verschillende redenen niet zijn doorgegaan. De bestedingen zijn lager dan in 2012 omdat in dat jaar extra bestedingen zijn gedaan om het saldo van de bestemmingsfondsen te verlagen. De kosten voor Fondsenwerving zijn iets overschreden, nl. met De kosten van beheer en administratie zijn gedaald, mede door verminderde urenbesteding binnen de totale personele bezetting. Dit financieel jaarverslag is een beknopte versie van de Financiele jaarrekening De uitgebreide Financiele Jaarrekening 2013 kunt u desgewenst als volgt opvragen: Telefonisch: Via info@komoverenhelp.nl Via de website komoverenhelp.nl/jaarverslag 71 l Kom over en help Jaarverslag 2013