Ir. Sander Bouwman. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

Transcriptie

1 beter BIG VACCINATIE HELPT BIJ TERUGDRINGING ANTIBIOTICA EEN PLUS VAN MINIMAAL 3,- PER AFGELEVERD VARKEN NA OVERSTAP GEEN TERUGGANG IN DE TECHNISCHE RESULTATEN

2 De tijd vooruit? Kent u de filmtrilogie Back to the Future uit de jaren tachtig nog? Deze films speelden zich deels in de toekomst af en lieten veel zaken zien waarvan we toen dachten dat onze generatie ze niet meer mee ging maken. Wat te denken van de beeldtelefoon, de grote platte televisie, een auto op elektriciteit en een robot die het stofzuigen overneemt. We kunnen wel zeggen dat de films gemaakt zijn met een grote vooruitziende blik, aangezien deze voorbeelden nu al gemeengoed zijn. Enterisol Ileitis, dat in dit nummer centraal staat, is zes jaar geleden geïntroduceerd als de nieuwe oplossing tegen PIA. Een uniek drinkwatervaccin als alternatief voor kuren met antibiotica. Het bleek echter niet zo gemakkelijk de markt te overtuigen van de voordelen van dit product. Veel mensen zagen antibiotica als een gemakkelijker en goedkoper alternatief. Nu, zes jaar later, vragen wij opnieuw uw aandacht voor Enterisol Ileitis. Gezien de huidige antibioticadiscussie lijkt de tijd inmiddels wel rijp voor een vaccin tegen PIA. Ook laten nieuwe inzichten zien dat het vaccin qua effectiviteit, gemak en prijs nu op veel varkensbedrijven past. In dit nummer komen een gebruiker van het eerste uur en een bedrijf dat recent is gestart, aan het woord. Ik ben benieuwd of u het na het lezen van deze beterbig met mij eens bent dat ook Enterisol Iletitis zijn tijd vooruit was. Veel leesplezier! Ir. Sander Bouwman Contactgegevens specialisten varkenshouderij telefoon Ludwig ten Broeke, Product Specialist varken +31 (0) Wim Hondelink, Account Manager Oost-Nederland +31 (0) Arjon Velthoen, Account Manager Zuid-Nederland +31 (0) Ferry ten Brinke, Account Manager Noord-Nederland +31 (0) Nico Wertenbroek, Technical Service Manager/dierenarts +31 (0) Martijn Steenaert, Technical Service Manager/dierenarts +31 (0) Elzo Kannekens, Technical Account Manager/dierenarts +31 (0) Colofon BeterBIG is een magazine voor professionals in de varkenshouderij. Deze uitgave wordt u aangeboden door Boehringer Ingelheim bv. U kunt zich als abonnee aanmelden via onderstaand adres. Boehringer Ingelheim bv, Comeniusstraat 6, 1817 MS Alkmaar Postbus 8037, 1802 KA Alkmaar Tel: +31 (0) fax: +31 (0) vetmedica.nl@boehringer-ingelheim.com Redactie Ir. Sander Bouwman Eindredactie en productie TextArt, Heerhugowaard Vormgeving Studio Martin Rasch, Opmeer Suggesties Heeft u suggesties, vragen of opmerkingen, laat het de redactie weten. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. 2

3 Vaccineren Gastredacteur Arend Waninge Dierenarts Johan Kamp (De Oosthof): Vaccinatie helpt bij terugdringing antibiotica Preventieve zekerheidjes inbouwen met antibiotica, daar moeten we vanaf, vindt dierenarts Johan Kamp van De Oosthof Samenwerkende Dieren artspraktijken. Bij verantwoord gebruik van antibiotica moet je goed kunnen onderbouwen wat je gebruikt. Met die filosofie in het achterhoofd is PIA een lastige aandoening. Kamp schetst de gebruikelijke gang van zaken. We weten dat op veel bedrijven de bacterie aanwezig is zonder voor veel problemen te zorgen. Om de kwetsbare periode met voerovergangen af te dekken, worden toch antibiotica toegediend. Maar in feite is dat oneigenlijk gebruik van antibiotica. Aan de andere kant weet Johan ook dat wanneer je antibiotica alleen wilt inzetten bij klinische verschijnselen, de vraag altijd blijft wanneer dan het goede moment is. Die spagaat kun je oplossen met vaccinatie. PIA komt overal voor en is eigenlijk niet met andere managementmaatregelen aan te pakken. Met vaccinatie ben je preventief bezig zonder gevaar voor de opbouw van resistentie tegen antibiotica. Kosten versus meeropbrengsten De Oosthof was er al snel bij toen antibiotica een serieus issue werd. Johan: Wij waren al nooit een grootverstrekker, maar hebben snel stappen gezet. De bij de praktijk aangesloten varkenshouders kregen een cursus waarin ze meer inzicht in de ins en outs van antibiotica kregen. Ook ontwikkelde De Oosthof al snel een tool om de dierdagdoseringen op de bedrijven in beeld te krijgen. Vanaf het eerste kwartaal in 2010 was het aantal dierdagdoseringen bij alle klanten bekend. Wil je het antibioticagebruik aanpakken, dan moet je eerst de uitgangssituatie kennen. Vervolgens is het zaak om het kennisniveau bij de varkenshouders te vergroten en het onderwerp steeds weer aan de orde te brengen. In het hele proces kan vaccineren belangrijk zijn. Het is volgens Johan de ideale methode om snel de weerstand bij een dier te vergroten. Maar vaccineren is nog altijd duurder dan medicineren. Dus blijft het zoeken naar een evenwicht. Daar komt in het geval van vaccineren tegen PIA bij dat de zeugenhouder de kosten maakt en de vleesvarkenshouder de meeropbrengsten ziet. Dat betekent dus dat er altijd een goede afstemming tussen beide partijen nodig is. Nauwkeurig protocol Vaccineren met Enterisol tegen PIA kan op twee manieren: oraal en via het drinkwater. Johan ziet dat zeker op grotere bedrijven de verstrekking via het drinkwater populair is. Daarin speelt de factor arbeid een belangrijke rol. Verstrekking via het drinkwater vereist wel een daarvoor geschikte drinkwaterinstallatie. En ook dan nog moet je een nauwkeurig protocol hanteren rond de dosering en de hygiëne van de leidingen en moet het gemedicineerde drinkwater binnen vier uur op zijn. Bovendien mogen de te vaccineren dieren drie dagen voor en drie dagen na de vaccinatie niet worden behandeld met antibiotica. De vaccinatie is een verzwakte bacterie en die moet wel blijven leven. 3

4 Vaccineren Gastredacteur Arend Waninge Marco Oostenbrink ziet positieve effecten Enterisol Betere uniformiteit vleesvarkens PIA (Ileitis) was op het bedrijf van Marco Oostenbrink in Rheezerveen (Overijssel) op het oog nooit een probleem. Tot zijn eigen verrassing had vaccinatie met Enterisol toch effect. Een hogere groei en een toename van de uniformiteit zorgen voor een plus van minimaal 3,- per afgeleverd varken. Alleen aan het eind van de mestperiode stak PIA bij de vleesvarkens van Marco Oostenbrink zo nu en dan lichtjes de kop op. Vaak op het moment dat de kop uit de groep was afgeleverd. Acute uitbraken met witte varkens, bloed in de diarree en uitval, vertelt Marco. Toch bleek uit bloedmonsters dat de voor PIA verantwoordelijke bacterie Lawsonia intracellularis eigenlijk onder alle diercategorieën op het bedrijf aanwezig was. Bij de vleesvarkens zelfs bij nagenoeg alle dieren. Interessante proef Het voorstel van dierenarts Johan Kamp om mee te doen aan een proef van Boehringer Ingelheim Animal Health om te kijken naar de effecten van entingen tegen PIA, viel direct goed bij Marco. Ik ben altijd nieuwsgierig naar wat nieuws. En als je niets probeert, leer je ook niets. Daar komt bij dat Marco al een aantal jaar intensief bezig is met het terugdringen van het antibioticagebruik op zijn bedrijf. Zo houdt hij bijvoorbeeld via gekleurde oormerken het mengen van dieren onder controle. Iedere productieweek heeft zijn eigen kleur oormerk. In een vleesvarkensafdeling mogen nooit meer dan twee kleuren oormerken aanwezig zijn. Een Circo-vaccinatie is al standaard. En wie weet kon een PIA-vaccinatie ook bijdragen aan verdere reductie van het antibioticagebruik. 3,- per varken Op het bedrijf (320 zeugen en vleesvarkens) werden in de zomer van keer 600 biggen gevolgd. De ene groep kreeg een vaccinatie met Enterisol, de andere groep niet. Vaccinatie via het drinkwater is op het bedrijf niet mogelijk, dus werd per big 2 cc oraal toegediend (drenching). In de proef zijn de varkens gewogen bij vaccinatie en bij afleveren. 4

5 Resultaat: bij de gevaccineerde varkens lag de levensgroei 40 gram per dag hoger. Maar net zo belangrijk was de toegenomen uniformiteit bij de vleesvarkens, vertelt Marco. Had ik normaal gesproken na 2 leveringen 60% van de koppels vleesvarkens afgeleverd, nu ligt dat op 80%. Bovendien ogen de varkens gezonder. De extra groei en de daarmee samenhangende betere voerconversie leveren een voordeel op van 3,81 per afgeleverd varken. Na aftrek van de kosten voor de vaccinatie blijft het voordeel bijna 3,- per varken. Dat is nog exclusief de meeropbrengsten door betere uniformiteit en de voordelen van de hogere omloop - snelheid. Zonder klinische verschijnselen heeft de aanwezige PIA dus toch een effect op de groei van de dieren, concludeert Marco. Hij gaat dan ook zeker door met de vaccinatie met Enterisol. Door de vaccinatie te koppelen aan de Circo-vaccinatie, 2 dagen voor het spenen, kost de 2e vaccinatie amper extra tijd. De vaccinatie met Enterisol had ook nog het gewenste resultaat op het antibioticagebruik. De vaak tegen PIA ingezette antibiotica tylosine en tiamulin zijn nagenoeg van het bedrijf verdwenen. 5

6 Vaccineren Drinkwatervaccinatie tegen PIA PIA is één van de aandoeningen waartegen in de varkenshouderij met regelmaat antibiotica worden ingezet. Enterisol Ileitis is een uniek drinkwatervaccin tegen PIA. Met vaccineren via het drinkwater kiest u voor een gemakkelijke, duurzame oplossing en een lager antibiotica - gebruik. Het is mogelijk grote groepen varkens in een kort tijdsbestek te vaccineren via uw drinkwatersysteem met behulp van een doseer - apparaat met een instelling vanaf 2%. Het meest gekozen moment hiervoor is aan het begin van de batterijperiode. Uw dierenarts kan u alles vertellen over drinkwatervaccinatie tegen PIA. Vraagt u zich af of PIA een rol speelt op uw bedrijf, dan ondersteunt Boehringer Ingelheim in samenwerking met uw dierenarts bij diagnostisch onderzoek. Optimale ondersteuning bij opstart Bij het opstarten van de drinkwatervaccinatie tegen PIA is een medewerker van Boehringer Ingelheim beschikbaar om u op uw bedrijf te instrueren. Deze zal ook zorgen voor een Enterisol Ileitis Starterkit. Hierin bevinden zich de volgende ondersteunende materialen: Maatbeker 3 liter Handleiding voor toediening: hierop staan in logische volgorde alle praktische zaken rondom vaccinatie via het drinkwatersysteem toegelicht. Overloopnaald Reservoir 35 liter Thiosulfaat Blue Vaccinatie checklist: indien u deze bij vaccineren afloopt, weet u zeker dat er geen stappen worden overgeslagen. Thiosulfaat Blue: hiermee neutraliseert en kleurt u het drinkwater voorafgaand aan het toevoegen van het vaccin aan de vooroplossing. Overloopnaald: voor het oplossen van het vaccin. Maatbeker 3 liter: om de juiste hoeveelheid vooroplossing af te meten. Reservoir 35 liter: hierin maakt u de vaccinoplossing en hangt u de slang van het doseerapparaat. 6

7 Vaccineren Vaccineren is een peulenschil Het subfokbedrijf van John en Jack Theelen uit Beringe telt 300 zeugen en plaatsen voor opfokgelten. Op een tweede locatie hebben ze plaatsen om de eigen restbiggen af te mesten. Sinds een aantal jaar wordt hier via het drinkwater tegen PIA gevaccineerd. In 2007 begonnen de problemen met PIA in de opfokstal, maar ook bij de vleesvarkens. Op het hoogtepunt van de problemen was de uitval aan het einde van vleesvarkensperiode door acute PIA 4%. Aanvankelijk werd geprobeerd het probleem te onderdrukken met tylosine, zelfs tot 4 dagen per week. De problemen bleven echter aanhouden. Op een gegeven moment is de knop omgezet en is gekozen voor vaccinatie tegen PIA met Enterisol Ileitis. Inmiddels worden alle biggen via het drinkwater gevaccineerd en zijn antibiotica verleden tijd. John: De impact op de dierdagdosering is enorm, eerst zagen we dit bij de opfokgelten en later ook bij de vleesvarkens. Terug naar de basis Het vaccineren gebeurde eerst met de drench maar omdat dit te arbeidsintensief was, is al snel gekozen voor vaccinatie via het drinkwatersysteem. John geeft aan dat vaccinatie via het drinkwater qua arbeid weinig voorstelt, het kost hem ongeveer 10 minuten om een afdeling van 90 biggen op de batterij te vaccineren. Hij heeft een drinkwaterleiding en een medicijnleiding, deze laatste wordt eigenlijk alleen voor PIA vaccinatie en ontwormen gebruikt. Vóór vaccinatie maakt John de juiste hoeveelheid basisoplossing, zoveel als de biggen in 4 uur opdrinken, aan met daarin opgelost het aantal benodigde doseringen. Hierna stelt hij de dosator in en zet hij de laatste nippel open zodat de leiding gevuld wordt met de vaccinoplossing. Na gebruik reinigt John de leidingen met Aquaclean van Kanters. Na de overstap van tylosine naar Enterisol Ileitis heeft John geen teruggang gezien in de technische resultaten. Antibiotica worden door John niet meer ingezet en wat er nog staat, gaat over de datum. Met als logisch gevolg: een dierdagdosering van 1. Dit beleid dwingt je terug te gaan naar de basis en kritisch te kijken naar algemene zaken als voer, water en ventilatie. Je maakt een extra rondgang langs de gespeende biggen, vangt dieren warm op en zorgt dat de afdelingen dan ook droog zijn. Volgens John lossen antibiotica geen problemen op en geven ze slechts garantie tot aan de deur. Vaccineren sluit aan bij zijn visie problemen op te lossen en omstandigheden te optimaliseren. Draagvlak vergroten John en Jack Theelen zijn allebei actief betrokken bij Het VarkensGilde Peel & Maas. Een uniek samenwerkings verband van 32 varkenshouders uit de regio Peel en Maas. Deze varkenshouders hebben als gezamenlijke doel het draagvlak van de varkenssector op regionaal niveau te vergroten. Boehringer Ingelheim ondersteunt dit initiatief als Stersponsor. 7

8