MEYS Emerging Markets Research MEYSFocus
|
|
- Lodewijk Jacobs
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MEYSFocus Februari 211 Geachte lezer, Afrika wordt nog door veel ondernemers als kansrijke markt over het hoofd gezien. Dat is jammer want met één miljard consumenten en hoge economische groei in grote delen van het continent, biedt Afrika interessante groeimogelijkheden voor Nederlandse bedrijven. In deze MEYSFocus staan we kort stil bij de vier landen Mali, Ghana, Rwanda, en Tanzania. Deze landen hebben in het afgelopen decennium een sterke economische groei laten zien wat naar verwachting in de komende jaren wordt voortgezet. Ze worden daarom ook wel frontiermarkten genoemd. Maar voor veel van deze nieuwe markten geldt dat naast kansen ook bedreigingen voor ondernemers zijn als gevolg van (onverwachte) politieke ontwikkelingen die het overheidsbeleid op het gebied van private sector ontwikkeling beïnvloeden. Sinds 1996 verzameld de Wereldbank een groot aantal indicatoren om de kwaliteit van het openbaar bestuur te bepalen welke tevens van belang zijn voor het ondernemersklimaat. We gaan kort in op deze indicatoren en kijken hoe de vier landen hier vervolgens op scoren. Ik wens u veel leesplezier! Marco Rensma Directeur Mali Met een bevolking van ruim 13 miljoen inwoners en een landoppervlakte wat 3x Nederland is, behoort Mali tot één van de dunst bevolkte gebieden in West-Afrika. Zo n 6% van het land bestaat uit woestijn. Het inkomen per hoofd van de bevolking (BBP per capita) bedroeg in US$ 67. Dit is minder dan % van het gemiddelde inkomen in Afrika (excl. Zuid-Afrika). Het economisch hart van Mali is de delta van de rivier de Niger. Doordat Mali niet aan zee ligt is zij voor haar overzeese handel afhankelijk van buurlanden. Vanwege de instabiliteit in enkele omringende landen (Ivoorkust, Liberia, Sierra Leone) zoekt Mali vooral toenadering tot Senegal. gemiddelde (,3%). Daarmee behoorde Mali tot de top 1 van snelst groeiende economieën van Afrika. Voor de periode is de verwachting van het IMF dat deze sterke economische groei zowel in Mali als in geheel Sub-Sahara Afrika doorzet. Daarmee ligt de groei op ruim het drievoudige van wat het IMF verwacht voor de Eurozone v 211p 212p Mali Afrika De gemiddelde economische groei van Mali lag gedurende de periode - met,7% boven het Afrikaanse De economische groei werd voor een belangrijk deel gedragen door een verhoudingsgewijs hoge groei van de kapitaalinvesteringen en overheidsbestedingen in onder meer infrastructuur. De groei in particuliere consumptie bleef hierbij achter. De ontwikkeling van de export over de afgelopen tien jaar laat een grillig verloop zien met sterke dalingen in en. Veranderende weersinvloeden en sterk fluctuerende internationale landbouwprijzen verklaren dit grillige verloop. Mali s belangrijkste exportproducten zijn namelijk agrarische producten waaronder levend vee (koeien, schapen) en katoen. Daarnaast is Mali na Zuid-Afrika en
2 MEYSFocus Februari 211 Ghana - de derde grootste exporteur van goud in Afrika. Het aandeel van de industrie in de totale export bedraagt slechts 3%. Driekwart van Mali s export gaat naar Zuid-Afrika en nog geen drie procent naar de EU. Daarentegen bestaat 73% van Mali s import uit industriële producten die voornamelijk afkomstig zijn uit de EU. % Part. Cons. Kapitaalinv. Overheidsbest. Export De belangrijkste economische sector in Mali is de landbouw (39%) gevolgd door handel & toerisme (16%) en mijnbouw (1%). Om minder afhankelijk te zijn van de wisselvallige export van agrarische producten en goud, investeert de Malinese overheid de komende jaren fors in het diversificeren van de economie met gerichte investeringen in toerisme, de maakindustrie en energie. Hierin wordt zij financieel ondersteund door onder meer de Wereldbank. Ook Nederland verleent al jaren ontwikkelingshulp aan Mali waarbij steeds meer het accent is komen te liggen op de ontwikkeling (versterking) van de private sector. Ghana De bevolkingsomvang van Ghana bedraagt bijna 2 miljoen mensen waarvan de helft op het platteland leeft. Met een inkomen per hoofd van de bevolking in van US$ 67 behoort Ghana tot een middengroep van West-Afrikaanse landen waarvan het inkomen tussen de US$ US$ 7 ligt. Door haar ligging aan zee is de hoofdstad Accra het economisch centrum van het land. De economie van Ghana groeide in de afgelopen tien jaar met gemiddeld,6%. Voor de komende periode verwacht het IMF dat de groei nog hoger uit zal komen. Deze hoge groei ging wel gepaard met een verhoudingsgewijs hoog overheidstekort oplopend tot naar schatting % van het BBP in 2. In de eerste helft van het vorige decennium was het tekort nog gedaald tot,6% in. De overheidschuld daalde in eerste instantie sterk van ruim 1% van het BBP in naar 2% in. Sindsdien is de schuld weer opgelopen tot naar schatting 69% van het BBP in v Diensten Landbouw Industrie Met een aandeel van 3% () in het BBP is landbouw (incl. visserij) de grootste economische sector van Ghana. Cassave en yam zijn de belangrijkste landbouwproducten. De visserij is ook van substantieel belang in de totale productie van de agrarische sector (12%). De groei van de belangrijkste landbouwproducten liet in de periode - een grillig verloop zien. In en daalde zelfs de productie fors. Vanaf nam de groei weer sterk toe. Ten aanzien van de export is Ghana de tweede exporteur ter wereld van cacao. Overige belangrijke exportproducten zijn ananas, suiker en vis. Belangrijkste afzetmarkten zijn Zuid-Afrika (%) en de EU (26%). Sinds is de inflatie in Ghana sterk gedaald maar vertoonde in en weer een opleving naar bijna gemiddeld 2% op jaarbasis. In 2 daalde de inflatie vervolgens weer naar een percentage van rond de %. Deze afnemende inflatiedruk was mede het gevolg van dalende voedsel- en drankprijzen. De rente die de Centrale Bank van Ghana berekend ( prime rate ) laat eveneens een soortgelijke beweging zien over de afgelopen tien jaar. Momenteel (begin februari 211) staat deze rente op 13,%. 1 - Groei belangrijkste landbouwproducten (%) 3 Inflatie (%) 3 Rente (%) v 2
3 MEYSFocus Februari 211 Rwanda Na de gewelddadige etnische conflicten van midden jaren negentig, behoort Rwanda inmiddels tot de snelst groeiende economieën van het Afrikaanse continent en is het land snel opgeklommen op de internationale ranglijst van de Wereldbank met betrekking tot de kwaliteit van het ondernemersklimaat. De totale bevolking van Rwanda bedraagt zo n tien miljoen mensen in een land dat qua oppervlakte bijna de helft kleiner is dan Nederland. Het inkomen per hoofd van de bevolking bedroeg in US$ 27 een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden. De hoge economische groei gedurende de periode - van 7,9% werd voor een belangrijk deel gedragen door een sterke groei in kapitaalinvesteringen en de export. Door de wereldwijde economische crisis in vielen beide sterk terug waardoor de economische groei daalde tot,1%, het laagste percentage sinds. In 2 herstelde de economie zich weer tot een groei van ruim %. De verwachting van het IMF is dat de economische groei in 211 en 212 uitkomt op,9% respectievelijk 6,%. deze periode is dan ook veel door de Rwandese overheid en internationale donoren geïnvesteerd in bouwprojecten en de infrastructuur. Wat betreft werkgelegenheid is de landbouwsector met % van de totale Rwandese werkgelegenheid veruit de grootste werkgever op ruime afstand gevolgd door de sector handel (7%). Sector Aandeel in BBP (, %) Landbouw 36,1 Industrie, waarvan 1,3 Mijnbouw,7 Maakindustrie 6,7 Nutsvoorzieningen,2 Bouw 7, Dienstverlening, waarvan,6 Handel 13, Transport & Communicatie, Zakelijke dienstverlening,2 De totale Rwandese export van goederen bedroeg in US$ 193 miljoen ( US$ 262 miljoen). De belangrijkste exportproducten zijn thee, (2%), koffie (19%) en de mijnbouwproducten cassiteriet (1%) en coltan (11%). De laatste twee producten worden onder meer gebruikt in de productie van mobiele telefoons en computers. Samen met DR Congo is Rwanda één van de weinige plekken op aarde waar deze aardmetalen voorkomen. Tanzania Tanzania heeft een totale bevolking van bijna miljoen mensen en is 23x zo groot als Nederland. Het inkomen per hoofd van de bevolking bedroeg in US$ 27 wat ongeveer een derde is van het gemiddelde inkomen per capita van geheel Afrika (excl. Zuid-Afrika). 3 2 % v Part. Cons. Kapitaalinv. Overheidsbest. Export De economie van Rwanda heeft twee dragende sectoren namelijk landbouw en dienstverlening. In de laatste sector is vooral de handel met bijna 1% van het BBP economisch gezien een belangrijke sector. De industrie heeft een aandeel in het BBP van ongeveer 1% waarbij de bouw de grootste bijdrage levert. Tien jaar geleden was dit nog 6%. Gedurende De economische groei in de afgelopen tien jaar kwam niet onder de 6%. Daarmee behoorde Tanzania tot één van de snelst groeiende economieën van het Afrikaanse continent. Deze hoge groei werd voornamelijk gedragen door een sterke groei in overheidsbestedingen en particuliere consumptie. In
4 MEYSFocus Februari 211 en daalde de groei als gevolg van de wereldwijde recessie, maar herstelde zich sterk in de loop van 2. Vooral de handel en industrie lieten over de afgelopen jaren een sterke groei zien. De groei in de landbouw blijft hierbij achter. Voor 211 en 212 verwacht het IMF een economische groei van 6,7% respectievelijk 7,%. Daarmee wordt de positieve trend van de afgelopen jaren voortgezet In vergelijking met Mali, Ghana en Rwanda is het belang van de Tanzaniaanse landbouwsector voor de totale economie met 27% () geringer. Na de landbouw is de handel de belangrijkste economische sector in Tanzania (16%). Opvallend is het verhoudingsgewijs grote aandeel van vastgoed in de economie (11%). 11% Q1 Q2 Q3 Q Q1 Q2 Q3 Het belangrijkste exportproduct van Tanzania is goud. Het aandeel hiervan in de totale exportwaarde van US$ 2, miljard in de periode - was 32%. In het derde kwartaal 2 was dit aandeel gestegen tot 37%. Landbouwproducten zoals koffie, thee, katoen en tabak leveren eveneens een belangrijke bijdrage aan de Tanzaniaanse export. Het hoge aandeel van goud betekent dat de exportopbrengsten sterk fluctueren met de goudprijs. Sinds januari is de goudprijs flink gestegen wat Tanzania geen windeieren heeft gelegd. Naast goud en landbouwproducten neemt het belang van industriële exportproducten zoals machines en machineonderdelen in de totale export toe. Belangrijkste exportmarkt voor Tanzania is de EU gevolgd door China en de buurlanden Kenia en Zuid-Afrika. Q Q1 Q2 Q3 Q 2Q1 2Q2 2Q3 Landbouw Industrie Handel Aandeel in BBP () % 21% 16% 7% 27% % Landbouw & Visserij Maakindustrie Bouw Handel Transport & Communicatie Vastgoed Overige Q1 Exportontwikkeling (US$ miljoenen) Q2 Q3 Q 2Q1 2Q2 Goud 2Q3 Goudprijs (US$ per ounce) Kwaliteit openbaar bestuur De overheid speelt in veel opkomende markten een centrale rol in de ontwikkeling van het ondernemersklimaat. Zij kan daarin een stimulerende rol op zich nemen door onder meer doelgerichte investeringen in de infrastructuur of het verstrekken van subsidies aan het bedrijfsleven. Vaak zien we in deze markten echter ook een overheid die juist een belemmerende rol speelt in de ontwikkeling van de private sector. Dit gebeurt onder andere door overmatige en tegenstrijdige regelgeving, hoge mate van bureaucratie, corruptie of discriminerend fiscaal beleid ten opzichte van buitenlandse ondernemingen. Kennis van en inzicht in het overheidsbeleid in de opkomende markten is voor Nederlandse ondernemers dan ook van groot belang om uiteindelijk succesvol te kunnen zijn. In deze paragraaf geven wij u enkele kernindicatoren die door de Wereldbank wordt gehanteerd om goed overheidsbestuur ( good governance ) te meten. Voor het opstellen van de indicatoren wordt gebruik gemaakt van enquêtes die worden gehouden onder ondernemers die actief zijn in desbetreffende markten. Deze methode van data verzameling heeft een grote mate van subjectiviteit in zich. Elke ondernemer ervaart namelijk goed openbaar bestuur anders. De één vindt bijvoorbeeld dat (een bepaalde mate van) corruptie onderdeel uitmaakt van de cultuur waar je naar moet schikken, terwijl de ander dit openlijk bekritiseerd wat vervolgens kan leiden tot problemen in het zakendoen. De Wereldbank heeft de grote verscheidenheid aan indicatoren voor het meten van de kwaliteit van het openbaar bestuur voor 213 landen verzameld en onderverdeeld in zes categorieën: Voice and Accountability (VA) Political Stability and Absence of Violence (PV) Government Effectiveness (GE) Regulatory Quality (RQ) Rule of Law (RL) Control of Corruption (CC) 9 Vervolgens is voor elk land per categorie gekeken hoe zij scoren op de onderliggende indicatoren. Deze scores zijn Jan May Sep Jan2 May2 Sep2
5 MEYSFocus bijelkaar opgeteld om tot één indexwaarde per categorie te komen. De indexwaarden zijn daarna in een rangvolgorde gezet. Het land(en) met rangnummer is (zijn) de best presterende(n) op die categorie. Voor de vier landen Mali, Ghana, Rwanda en Tanzania zijn in onderstaande tabel per indicator de rangnummers benoemd voor. Ter vergelijking is Zuid-Afrika als rijkste land van het continent in onderstaande tabel toegevoegd. Uit deze opsomming blijkt dat Rwanda en Mali elk op drie indicatoren het slechtst scoren van de vier landen. Voor Rwanda valt vooral de zeer lage score op het gebied van Voice and Accountability (VA) op. Deze indicator geeft de mate aan waarin de bevolking haar eigen regering kan kiezen, de mate van vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van pers en de vrijheid van vereniging en vergadering. Mali scoort laag op de indicator Government Effectiveness (GE). Deze indicator geeft de kwaliteit van de publieke dienstverlening aan, de onafhankelijkheid van de ambtenarij ten opzichte van politieke druk, de kwaliteit van het overheidsbeleid (zowel de formulering als de implementatie) en de geloofwaardigheid van de regering in haar betrokkenheid bij de besluitvorming. Met uitzondering van de aanpak in corruptie scoort Ghana op alle overige indicatoren het beste. Tanzania heeft de beste score op de indicator politieke stabiliteit en doet het daarbij beter dan Zuid-Afrika. Land VA PV GE RQ RL CC Zuid-Afrika Mali Ghana Rwanda Tanzania COLOFON Dit is een publicatie van: Albert Plesmanweg 1N 3 GB Rotterdam telefoon: website: Februari e jaargang Redactie Marco Rensma, Yvon Koomen Februari 211 Abonnementen MEYSFocus verschijnt maandelijks en wordt gratis per toegestuurd aan de relaties van MEYS Emerging Markets Research. Voor meer informatie en het aanvragen van een gratis abonnement: info@meys.eu Copyright 211 Gehele of gedeeltelijke overname of vermenigvuldigen van informatie is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en met bronvermelding. De inhoud van deze uitgave is met uiterste zorg samengesteld. Ondanks deze zorgvuldigheid kunnen gegevens onjuist worden weergegeven. Hiervoorr aanvaardt MEYS Emerging Markets Research geen aansprakelijkheid. Bronnen UNSD, UNCTAD, IMF, WTO, World Bank, African Development Bank, Bank of Ghana, MOFA Ghana, FAO, Nationaal Statistisch Bureau Rwanda (NISR), National Bank of Rwanda, Nationaal Statistisch Bureau Tanzania (NBS), Bank of Tanzania verricht in opdracht van bedrijven en instellingen marktonderzoek in de opkomende markten van Centraal- en Oost-Europawordt gebruik gemaakt van bestaande lokale netwerken en Azië en Afrika. Hierbij expertise. In de MEYSFocus van maart bekijken we de kansen en belemmeringen voor de Nederlandse maakindustrie in Hongarije, Tsjechië en Roemenië.
MEYS Emerging Markets Research MEYSFocus
MEYSFocus juli 1 MEYSFocus Juli 1 Geachte relatie, In deze MEYSFocus staan we uitgebreid stil bij de gevolgen van het WK voetbal voor de Zuid- Afrikaanse economie, kijken we naar Brazilië als de opkomende
Nadere informatieEconomische ontwikkelingen in West-Afrika Bijeenkomst KvK Road2WestAfrica
ECOWAS Economische ontwikkelingen in West-Afrika Bijeenkomst KvK Road2WestAfrica Presentatie door Marco Rensma MEYS Emerging Markets Research Bedrijfsprofiel MEYS Emerging Markets Research Opgericht in
Nadere informatieRegionale vooruitzichten Sub-Sahara Afrika - bijlage Percentage grondstoffen in goederen export
Tabel 1: Indicatoren voor economische structuur Aantal inwoners (mln) Grootte van economie (USD mrd) Grootte van economie (% van wereld BBP) Percentage grondstoffen in goederen export Percentage grondstoffen
Nadere informatieStatistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieHoofdstuk 27 Landenrisico
Hoofdstuk 7 Landenrisico Open vragen 7. Het IMF verdeelt de wereldeconomie in industrielanden, opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden. Binnen de opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden
Nadere informatieDe export van Latijns Amerika en het Caribische Gebied,
De export van Latijns Amerika en het Caribische Gebied, 2013-2014 Belangrijkste bestemmingen, partner aandeel en product aandeel Inleiding en methodologie Lorette Ford In een open economie vindt handel
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 1,4 procent in Beperkte opwaartse bijstelling economische groei 2004
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-037 31 maart 2005 9.30 uur Economie groeit 1,4 procent in 2004 De Nederlandse economie is in 2004 met 1,4 procent gegroeid. Dat is een licht herstel
Nadere informatie5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief
5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking
Nadere informatieKritisch kijken op verschillende schaalniveaus
Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Inleiding In het eerste jaar van Geogenie ben je begonnen vanuit België naar de wereld te kijken. In het tweede jaar heb je veel geleerd over Europa en in
Nadere informatieExport-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014
Export-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014 1. Samenvatting en conclusies De Nederlandse uitvoerwaarde is in 2013 met 1,0% gestegen t.o.v. dezelfde periode in 2012 tot 433,8 miljard euro. De bescheiden
Nadere informatieDe handelsbetrekkingen van België met Moldavië
De handelsbetrekkingen van België met Moldavië Algemeen: 2009 BBP (schatting) 5,4 miljard USD Groeipercentage van het BBP -6,5% Inflatie -0,1% Uitvoer van goederen (FOB) Invoer van goederen (FOB) Handelsbalans
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2013
De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in opnieuw
Nadere informatieOnderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda
Onderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda Inleiding Nederland werkt, net als de andere Europese landen aan de Lissabon-doelstellingen van de EU om te komen tot een dynamische en concurrerende
Nadere informatieVoorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's
IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Licht herstel economie in derde kwartaal 2009
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-071 13 november 2009 9.30 uur Licht herstel economie in derde kwartaal 2009 Kwartaal op kwartaal 0,4 procent groei economie Krimp 3,7 procent in vergelijking
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2013
De agrarische handel van Nederland in 2013 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in 2013
Nadere informatiePersbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-011 14 februari 2013 9.30 uur Economie verder gekrompen Economie krimpt in vierde kwartaal 0,2 procent t.o.v. kwartaal eerder Ten opzichte van een jaar
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2010
De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Wereldhandel in agrarische producten daalde in met ruim 10%, maar vertoont in weer herstel Nederlandse agrarische export groeit in naar
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2012
De agrarische handel van Nederland in 2012 1. Opvallende ontwikkelingen Totale wereldhandel in agrarische producten groeit voor tweede opeenvolgende jaar met ruim 10% Nederlandse agrarische export groeit
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-038 15 mei 2009 9.30 uur Economie krimpt 4,5 procent in eerste kwartaal 2009 Grootste krimp na de Tweede Wereldoorlog Export en investeringen vallen
Nadere informatieDe buitenlandse handel van België
De buitenlandse handel van België 1 ste kwartaal 2010 1 De buitenlandse handel van België na het eerste kwartaal van 2010 (Bron: NBB communautair concept*) Analyse van de cijfers van het eerste kwartaal
Nadere informatieConjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland
Conjunctuur enquête Technologische Industrie Nederland Gunstig beeld met internationale onzekerheden Het CBS kopt donderdag 16 februari dat het ondernemersvertrouwen in Nederland nog nooit op zo n hoog
Nadere informatieKANSDOSSIER LANDBOUWMACHINES Australië. September 2015
KANSDOSSIER LANDBOUWMACHINES Australië September 2015 Disclaimer Dit rapport is opgesteld door de Economische Afdeling van het. Het is tot stand gekomen door persoonlijke contacten met overheidsinstanties
Nadere informatie4,6. Samenvatting door L. 989 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door L. 989 woorden 30 november 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde SAMENVATTING AK HOOFDSTUK 1. VWO 2. Primaire sector: landbouw, visserij, mijnbouw, jacht. Secundaire sector: industrie,
Nadere informatieEindexamen economie havo II
Opgave 1 Buitenland en overheid in de kringloop In de economische wetenschap wordt gebruikgemaakt van modellen. Een kringloopschema is een model waarmee een vereenvoudigd beeld van de economie van een
Nadere informatiePrijzendashboard 01 INHOUD
Prijzendashboard 01 Januari-juni 2019 Volgens het prijzendashboard van het CBS was er in Nederland in de eerste helft van 2019 meer inflatie dan in 2018. Bij de consumentenprijzen, lonen en prijzen voor
Nadere informatie2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland
2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland 02 Krimp mondiale economie in 2009 Aziatische landen als eerste uit het dal Economie eurozone krimpt nog sterker dan wereldeconomie Krimp in 2009
Nadere informatieDe handelsbetrekkingen van België met Botswana
De handelsbetrekkingen van België met Botswana Algemeen: 2009 BBP (2010 - schatting) 12,5 miljard USD Groeipercentage van het BBP (schatting) -5,4% Inflatie 8,1% Uitvoer van goederen (FOB- schatting) Invoer
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieEconomische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011
Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Verwachtingen in West-Nederland positiefst De productie van industriële bedrijven in Nederland groeide in april 2011 met 0,8% nauwelijks ten opzichte
Nadere informatieADOPTIE Trends en Analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2011 tot en met 2015
Ministerie van Veiligheid en Justitie ADOPTIE Trends en Analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 211 tot en met 215 Februari 216 Overzicht van het aantal verleende beginseltoestemmingen
Nadere informatieBuitenlandse investeringen door het MKB
M00408 Buitenlandse investeringen door het MKB Toenemende investeringen in lagelonenlanden of op kousenvoeten naar buurlanden? Jolanda Hessels Maarten Overweel Zoetermeer, 13 oktober 004 Buitenlandse investeringen
Nadere informatieEindexamen havo economie 2012 - I
Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 3 bij (1) substitueerbaar voor bij (2) stijging
Nadere informatieDe importen van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (LAC),
De importen van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (LAC), - Inleiding Joyce Mahabali De internationale handel is de handel tussen landen. Hiervan is sprake wanneer landen bepaalde goederen en diensten
Nadere informatieInternationale wegen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 September 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73828 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieeen wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek
een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek Wat is aardrijkskunde op zoek naar een verklaring voor de ruimtelijke verschijnselen aan het aardoppervlak. Beschrijvende vragen: bodem
Nadere informatieADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2009 tot en met 2013
Ministerie van Veiligheid en Justitie ADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 29 tot en met 213 Maart 214 Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen
Nadere informatieMarktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).
Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2014 129,5%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 31 maart 2014. Over de eerste zes maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad
Nadere informatieADOPTIE Trends en analyse
Ministerie van Veiligheid en Justitie ADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 21 tot en met 214 Februari 215 Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen
Nadere informatieAGRI FOOD MONI TOR Ede Wageningen HIGHLIGHTS 2018
AGRI FOOD MONI TOR HIGHLIGHTS 2018 Voorwoord Gemeente, gemeente en provincie werken nauw samen met kennisinstellingen en bedrijven. Met als doel: blijvende werkgelegenheid en betere voedingsproducten.
Nadere informatiePersbericht. Economie groeit niet in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Net geen recessie.
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-095 17 mei 2002 9.30 uur Economie groeit niet in eerste kwartaal 2002 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2002 niet gegroeid. Dit blijkt
Nadere informatiePersbericht. Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Kwartaal-op-kwartaalgroei aangetrokken
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-103 1 juli 2004 9.30 uur Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal 2004 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2004 met 0,9 procent
Nadere informatieResearch NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland
Research NL Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Herstel economie zet aarzelend door Economische situatie Huishoudens zijn nog steeds terughoudend met hun consumptie en bedrijven zijn terughoudend
Nadere informatieWelkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek
Welkom bij Visie op 216 Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Visie op 216 Stabiele groeivooruitzichten omgeven door onzekere wereldeconomie Tim Legierse 28 januari 216 Agenda Wereldeconomie Nederland Achterhoek
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2007-I
4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 twee van de volgende voorbeelden
Nadere informatieMonitor Economie 2018
Monitor Economie 2018 Economische kerncijfers van de MVSgemeenten Augustus 2018 Inhoudsopgave Economische ontwikkeling 3 Werkgelegenheid 5 Arbeidsparticipatie 10 Inkomen en uitkeringen 13 Armoede en schuldhulpverlening
Nadere informatieOndernemerskansen in Centraal- en Oost-Europa Marco Rensma KvK Brabant, 31 oktober 2013
Ondernemerskansen in Centraal- en Oost-Europa Marco Rensma KvK Brabant, 31 oktober 2013 Inhoudsopgave Profielschets MEYS Emerging Markets Research Verdwenen grenzen Nieuwe markten Kansen en bedreigingen
Nadere informatieM MKB heeft internationale handelsgeest
M201019 MKB heeft internationale handelsgeest Arjan Ruis Petra Gibcus Zoetermeer, november 2010 MKB heeft internationale handelsgeest Ruim één op de drie MKB-bedrijven is op enige wijze actief op de internationale
Nadere informatieRegiobericht 1.0 Noord
Economie, innovatie, werk en inkomen 1 Kenmerken van het landsdeel Het landsdeel Noord bestaat uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De provincies werken samen in het Samenwerkingsverband
Nadere informatie2018D19763 LIJST VAN VRAGEN
2018D19763 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Financiën, heeft over de brief van de Minister van Financiën van 16 februari 2018 met zijn toelichting op de opbouw van het Nederlandse handelsoverschot
Nadere informatieDe handelsbetrekkingen van België met Mozambique
De handelsbetrekkingen van België met Mozambique Algemeen: 2010 (schattingen) BBP 9,9 miljard USD Groeipercentage van het BBP 7,0% Inflatie 13,0% Uitvoer van goederen (FOB) Invoer van goederen (FOB) Handelsbalans
Nadere informatieProfit. Europa is een van s werelds meest welvarende regio s. en heeft een van de grootste interne markten. Deze
Profit Europa is een van s werelds meest welvarende regio s en heeft een van de grootste interne markten. Deze positie wordt echter bedreigd door de snelle opkomst van Azië, maar ook door het steeds groter
Nadere informatieCare IS klantbijeenkomst. Hotel Van der Valk oktober 2015
Care IS klantbijeenkomst Hotel Van der Valk oktober 2015 Welkom Wij heten u van harte welkom in Van der Valk Hotel 2 Programma 19.00 uur Ontvangst 19.30 uur Opening 19.40 uur Chinese groeivertraging 20.00
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persconferentie De Nederlandse economie vierde kwartaal 2009
Persconferentie De Nederlandse economie vierde kwartaal 2009 Sheet 1: Opening Goedemorgen dames en heren. Welkom op het Centraal Bureau voor de Statistiek bij de presentatie van de cijfers over het vierde
Nadere informatiePresentatie HISWA. Marktentree Brazilië. >> Als het gaat om internationaal ondernemen en samenwerken
Presentatie HISWA Marktentree Brazilië 2 NL EVD Internationaal stimuleert internationaal en een positieve beeldvorming van Nederland in het buitenland. 3 Kerntaken Stimuleren en ondersteunen van Nederlandse
Nadere informatieInternationale handel visproducten
Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een
Nadere informatieExamen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur economie tevens oud programma economie 1,2 Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatie1.4 Factoren die bepalend zijn voor reële convergentie
Productiviteit, concurrentiekracht en economische ontwikkeling Concurrentiekracht wordt vaak beschouwd als een indicatie voor succes of mislukking van economisch beleid. Letterlijk verwijst het begrip
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Arabische Emiraten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners van de Verenigde Arabische
Nadere informatiePMI. De meest toonaangevende economische indicator in de wereld
PMI De meest toonaangevende economische indicator in de wereld De Purchasing Managers Index (PMI ) is gebaseerd op maandelijks onderzoek bij zorgvuldig geselecteerde bedrijven in belangrijke economieën
Nadere informatieFACTSHEET ZUID AFRIKA
1000 TON FACTSHEET ZUID AFRIKA Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com ZUID AFRIKA BELANGRIJKE SPELER OP WERELDMARKT VERS FRUIT Nederland belangrijkste afnemer Zuid
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-069 15 november 2011 9.30 uur Economische groei valt terug Economie 1,1 procent gegroeid op jaarbasis in derde kwartaal Kwartaal op kwartaal 0,3 procent
Nadere informatieEconomische prognose IMF voor het GOS
Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de
Nadere informatieADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2014 tot en met 2018
Ministerie van Justitie en Veiligheid ADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 214 tot en met 218 Maart219 Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen
Nadere informatieDienstensector houdt vertrouwen
Stand van de Zakelijke Dienstverlening Dienstensector houdt vertrouwen Kasper Buiting Senior Sectoreconoom December 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Voorlopende economische indicatoren
Nadere informatieFACTSHEET SOUTH AFRIKA IMPORT 2015
1000 TONS Factsheet South Africa import 2015 FACTSHEET SOUTH AFRIKA IMPORT 2015 Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31 654 687 684; fruitvegfacts@gmail.com ZUID AFRIKAANS FRUIT BELANGRIJK VOOR NEDERLAND
Nadere informatieVraag en Aanbod in de Goudmarkt
Vraag en Aanbod in de Goudmarkt Beleggen in goud is een populair onderwerp sinds de financiële crisis zijn intrede heeft gedaan. In 2011 bereikte de goudprijs een all time high van $1900 per troy ounce.
Nadere informatieADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2008 tot en met 2012
Ministerie van Veiligheid en Justitie ADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 28 tot en met 212 Maart 213 Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen
Nadere informatieECONOMISCHE EN SOCIALE CONVERGENTIE IN DE EU: BELANGRIJKE FEITEN
VOLTOOIING VAN DE EUROPESE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE Bijdrage van de Commissie aan de Leidersagenda #FutureofEurope #EURoadSibiu ECONOMISCHE EN SOCIALE CONVERGENTIE IN DE EU: BELANGRIJKE FEITEN Figuur
Nadere informatieCO2-monitor 2013 s-hertogenbosch
CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 2013 2 Samenvatting In deze monitor staat de CO2-uitstoot beschreven in de gemeente s-hertogenbosch. Een gebruikelijke manier om de
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het toerisme en de factoren die daarop
Nadere informatieDe kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt
Nadere informatieDe Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei
De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei Jan Van Hove Chief Economist, KBC Group NV Bolero Tips & Trends 2016 10 september 2016 Globalization presumes sustained economic growth. Otherwise, the
Nadere informatieSamenvatting Internationaliseringsmonitor 2010
Samenvatting Internationaliseringsmonitor 2010 1. Inleiding Globalisering is een onderwerp dat regelmatig in het maatschappelijke debat opduikt. Het gaat dan om de gevolgen van de internationale economische
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-009 15 februari 2012 9.30 uur Economie 0,7 procent gekrompen In vierde kwartaal 0,7 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Consumptie 1,8 procent lager
Nadere informatieFACTSHEET Nederland Handelsstroom verse groenten en fruit Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; ;
FACTSHEET Nederland Handelsstroom verse groenten en fruit Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com 60% HANDELSSTROOM GROENTEN/FRUIT KOMT UIT BUITENLAND Bijna 10% internationaal
Nadere informatieDerde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Gelderland
Derde kwartaal 212 Conjunctuurenquête Nederland Conjunctuurenquête Nederland I rapport derde kwartaal 212 Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-144 21 december 2005 9.30 uur Groei economie derde kwartaal 2005 hoger dan eerder geraamd De Nederlandse economie is in het derde kwartaal van 2005 met
Nadere informatieDe Nederlandse handel met Tsjechië en Slowakije
DO RESEARCH De Nederlandse handel met Tsjechië en Slowakije Ontwikkeling handelsrelaties sinds toetreding beide landen tot de EU DO Research 9-8-2011 Inleiding en inhoudsopgave Pagina I Profiel Tsjechië
Nadere informatieMarktkansen en risico s bij internationaal zakendoen
Industrie Marktkansen en risico s bij internationaal zakendoen Quick scan op meest aantrekkelijke buitenlandse afzetmarkten Gekeken naar omvang en groei dan blijken China en Rusland de meest aantrekkelijke
Nadere informatieHet waren weekjes weer wel: 38 en 39
aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. Het waren weekjes weer wel: 38 en 39. De nieuwe macrocijfers.5..5. -.5 -. -.5 -. -.5 % -.6 -.6.
Nadere informatieHandelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14. Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie
Handelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14 Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd
Nadere informatieNederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad
Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad Mark Thissen Aanleiding: Verzoek EZ De vernieuwende ruimtelijk-economische visie op de
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. economie CSE KB. tijdvak 1
Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 economie CSE KB KB-0233-a-14-1-b Slim uitgeven informatiebron 1 Motorrijtuigenbelasting per kwartaal. Gewichtsklasse Benzine Diesel LPG-gas 651 t/m 750 44 126 44 751 t/m
Nadere informatiePersbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-047 20 april 2005 9.30 uur Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger Het bruto binnenlands product (BBP) van 2001 is door herziening van definities
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-BB 2004
Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 11.30 13.00 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit
Nadere informatieDatum : 4 december 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken
CPB Notitie Datum : december Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage december De wereldeconomie is het afgelopen kwartaal sterk opgeveerd en de verwachting is dat het herstel zal doorzetten.
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 3,5 procent in Economische groei vierde kwartaal liefst 4,4 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-008 14 februari 2008 9.30 uur Economie groeit 3,5 procent in 2007 De Nederlandse economie is in 2007 met 3,5 procent gegroeid. Dit is de hoogste groei
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde havo 2003-I
Politiek en ruimte Opgave 6 bron 9 In de periode 2000-2006 zal de Europese Unie financiële steun voor sociaal-economische ontwikkeling toekennen aan twee soorten regio s: de regio s met een ontwikkelingsachterstand
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieTrendmonitor Hoorn. 11 e meting: eerste kwartaal 2012. Trendmonitor Hoorn. Gemeente Hoorn mei 2012
11 e meting: eerste kwartaal 2012 Gemeente Hoorn mei 2012 Colofon Uitgave : &O Research BV van Dedemstraat 6C 1624 NN Hoorn Tel. (0229) 282555 www.ioresearch.nl Datum : Mei 2012 Opdrachtgever : gemeente
Nadere informatieWerkloosheid in de Europese Unie
in de Europese Unie Diana Janjetovic en Bart Nauta De werkloosheid in de Europese Unie vertoont sinds 2 als gevolg van de conjunctuur een wisselend verloop. Door de economische malaise in de jaren 21 23
Nadere informatieEconomie in 2015 Kans of kater?
Economie in 2015 Kans of kater? Nico Klene Economisch Bureau Doorwerth 6 november 2014 Wat verwacht ú: - kans? - kater? 2 Opbouw - Buitenland: mondiale groei houdt aan - Nederland 3 VS: groei weer omhoog
Nadere informatieDe buitenlandse handel van België - 2009 -
De buitenlandse handel van België - 2009 - De buitenlandse handel van België in 2009 (Bron: NBB communautair concept*) Analyse van de cijfers van 2009 Zoals lang gevreesd, werden in 2009 de gevolgen van
Nadere informatieWorld Economic Forum publiceert Global Information Technology Report 2010-2011
PERSBERICHT World Economic Forum publiceert Global Information Technology Report 20-2011 Nederland zakt naar de 11e plaats op ranglijst van WEF Global Information Technology Report, en de opkomende economieën
Nadere informatieAGRO FOOD MONI TOR Ede Wageningen 2017
AGRO FOOD MONI TOR HIGHLIGHTS 2017 Voorwoord Het gebied tussen en vormt het kennishart van Regio Foodvalley, de internationale topregio voor kennis en innovatie op het gebied van voedselproductie. Food
Nadere informatieVierde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland
Vierde kwartaal 2012 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieOekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be)
Landbouw in Oekraïne 12/05/2011 Oekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be) Oekraïne is groter dan elk land van de EU. De goede ligging van het land, gecombineerd met de vruchtbare bodems, geeft
Nadere informatie