Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek"

Transcriptie

1 Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Windesheim maart 2014 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. van Vught (voorzitter); Drs. P.M. (Paul) van Roon Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Prof. dr. H.W. (Henk) Volberda Drs. E.C. (Emiel) de Groot (secretaris)

2 INHOUDSOPGAVE Inleiding Schets van de hogeschool... 4 Bevindingen Structuur en samenhang Randvoorwaarden Evaluaties van onderzoekseenheden Verbeterbeleid Conclusies en aanbevelingen Bijlage 1 Instellingsbesluit VKO Bijlage 2 Overzicht bestudeerd materiaal Bijlage 3 Bezoekprogramma Bijlage 4 Korte beschrijving van de VKO deelcommissieleden

3 Inleiding De validatiecommissie kwaliteitszorg onderzoek (VKO) is begin 2009 door de voorzitter van de HBO-raad geïnstalleerd (zie instellingsbesluit, bijlage 1). De VKO maakt als onafhankelijke commissie deel uit van het per 1 januari 2009 ingevoerde kwaliteitszorgstelsel voor onderzoek aan hogescholen, gebaseerd op het brancheprotocol kwaliteitszorg onderzoek (BKO). De taak van de VKO is het valideren van de kwaliteitszorgsystemen van de hogescholen, voor zover de kwaliteitszorg betrekking heeft op onderzoek. Kwaliteitszorg wordt daarbij gedefinieerd als "het systematische en dynamische geheel van beleid, organisatie, procedures, processen en middelen, gericht op het permanent handhaven en verhogen van de kwaliteit van het onderzoek binnen de hogeschool, door middel van cyclisch evalueren en verbeteren". Bij de installatie van de VKO is voor elke hogeschool - op basis van eigen voorkeuren door de HBO-raad vastgelegd in welk jaar de validatie plaatsvindt. In de zo tot stand gekomen planning voor stond Windesheim ingeroosterd voor de tweede helft van De VKO ontving daartoe op 4 november 2013 het zelfevaluatierapport van de hogeschool met uitgebreide documentatie (zie overzicht in bijlage 2) ter bestudering en bespreking. Het validatiebezoek vond vervolgens plaats op 12 december Een deelcommissie vanuit de VKO sprak op die dag met het College van Bestuur, domeindirecteuren, managers kenniscentra, lectoren, onderzoekers/docenten en stakeholders vanuit twee lectoraten binnen de hogeschool (zie het volledige bezoekprogramma en de antecedenten van de deelcommissie vanuit de VKO in bijlage 3 en 4). Aan het eind van het bezoek is door de voorzitter van de deelcommissie VKO een voorlopige mondelinge terugkoppeling gegeven. Daarna heeft de VKO zich intern beraden op de definitieve rapportage. Van de VKO wordt verwacht dat zij bij elke hogeschool tot een op ontwikkeling en verbetering gerichte rapportage komt. Het gaat daarbij om een onderbouwde en genuanceerde kwalitatieve conclusie ten aanzien van het functioneren van het kwaliteitszorgsysteem in verschillende opzichten en op verschillende dimensies, alsmede de hierop gebaseerde aanbevelingen tot verbetering. Op basis van haar bevindingen heeft de VKO de kwaliteitszorg met betrekking tot het onderzoek van de hogeschool gevalideerd. Deze rapportage geeft een nadere onderbouwing. In hoofdstuk 1 wordt een schets gegeven van de hogeschool, in algemene zin en meer toegespitst op de missie, organisatie en omvang van het onderzoek. Hoofdstuk 2 beschrijft de bevindingen en beoordelingen van de VKO aan de hand van de vier validatievragen zoals deze zijn vastgelegd in het basisdocument kwaliteitszorg onderzoek (zie In hoofdstuk 3 sluit de VKO af met haar conclusie en aanbevelingen. 3

4 1. Schets van de hogeschool Windesheim is in 1986 ontstaan. De hogeschool is een middelgrote brede hogeschool met ruim studenten en 2000 medewerkers (1572 fte) waarvan er 1262 (959 fte) onderwijs verzorgen. Sinds 2010 heeft Windesheim twee vestigingen: een hoofdlocatie in Zwolle en een nevenvestiging in Almere. Windesheim geeft aan dat zij staat voor betrokkenheid en hecht aan een goede relatie tussen student en docent. Het onderwijs is ondergebracht in vijf domeinen: Bewegen en Educatie; Business, Media en Recht; Gezondheid en Welzijn; Techniek en Flevoland. Het onderwijsportfolio bestaat uit vijftien Associate Degree opleidingen, 62 bacheloropleidingen en vijf masteropleidingen. Windesheim heeft de ambitie om tot de beste hogescholen van Nederland te behoren. De hogeschool kiest nadrukkelijk voor een profilering als University of Applied Sciences. Windesheim beschrijft haar profiel als volgt: De hogeschool wil zich ontwikkelen tot een sterke University of Applied Sciences. De afgelopen jaren ontwikkelde de hogeschool zich van een reguliere onderwijsinstelling tot een stevig in de regio verankerde, innovatieve kennisinstelling. Windesheim wil waarde(n)volle professionals opleiden in opleidingen die stuk voor stuk bovengemiddeld zijn in kwaliteit en waarvan er een aantal een topopleiding is met een (inter-)nationale uitstraling. Onderzoek neemt binnen Windesheim een vooraanstaande plaats in. Kennis- en beroepsontwikkeling zijn volgens de hogeschool een belangrijke opdracht van het hoger beroepsonderwijs. De doorwerking van het onderzoek naar het onderwijs is voor de hogeschool essentieel. De af te leveren beroepsbeoefenaars moeten een onderzoekende en innovatieve houding aan de dag leggen. Ze dienen in staat te zijn om zich zelfstandig verder te ontwikkelen en een bijdrage te leveren aan de doorontwikkeling van de (beroeps)praktijk. De hogeschool wil daarnaast een bijdrage leveren aan de economische groei in de regio. Aan de inbedding in de regio wordt vormgegeven in samenwerkingsverbanden tussen kenniscentra en/of programmalijnen en externe stakeholders. Windesheim heeft vier profielkenmerken benoemd die aansluiten bij de economische doelen van de provincie Overijssel en de regionale partners: MKB, Innovatie, Jong & Oud en Educatie. Het onderzoek vindt plaats in lectoraten bestaande uit (associate) lectoren en kenniskringen met daarin docenten en onderzoekers. Het aantal lectoraten is 24, waaraan 27 lectoren (16 fte) verbonden zijn (peildatum oktober 2013 bron zelfevaluatierapport). De lectoren geven leiding aan in totaal 172 kenniskringleden (58 fte) en 44 promovendi (16,9 fte). Er wordt binnen Windesheim ongeveer 10 miljoen euro aan onderzoeksgelden gegenereerd uit de combinatie van rijksbekostiging (7 miljoen), RAAK-subsidies (1,1 miljoen) en overige bronnen (1,6 miljoen). 4

5 De 24 lectoraten zijn ondergebracht in vijf kenniscentra die samen met opleidingen zijn samengebracht in vier domeinen: Domein Kenniscentrum Bewegen en Educatie 1. Bewegen en Educatie (8) Gezondheid en Welzijn 2. Gezondheid en Welzijn (8) Business, Media en Recht 3. Media (1) 4. Strategisch Ondernemerschap (5) Techniek 5. Technologie (5) (# lectoraten per kenniscentrum) Het systeem kwaliteitszorg onderzoek sluit aan bij de brancheafspraken over zelfevaluatie en externe evaluatie. Het systeem kent zowel een meerjarige als een jaarlijkse cyclus. Eens in de zes jaar vindt er een externe evaluatie van het onderzoek plaats waarbij in één proces zowel de evaluatie op hogeschoolniveau als de evaluatie van elk van de vijf kenniscentra plaatsvindt. Meerjarenplanning en jaarplannen van de kenniscentra zijn afgeleid van en hangen samen met het instellingsplan en de domeinplannen. Ten tijde van het VKO-bezoek waren alle vijf de kenniscentra door één externe onafhankelijke commissie (EOC) geëvalueerd. De VKO beschikte over de relevante documenten die in het kader van dat evaluatietraject waren opgeleverd. Ze sprak tijdens haar bezoek met lectoren van twee geëvalueerde onderzoekseenheden en de voorzitter van de externe onafhankelijke commissie. De jaarcijfers 2012 die door de VKO worden geïnventariseerd geven het volgende beeld: Windesheim Landelijk gemiddelde Positie t.o.v. 37 hogescholen Financieel Totale financiële bijdrage per student 479,54 385,62 15 Rijksbijdrage per student 344,16 234,47 6 Raak-bijdrage per student 57,09 46,03 11 Internationale bijdrage per student 0 31,72 18 Overige bijdrage per student 78,29 95,76 17 Personeel Aantal studenten per lector fte (landelijk streefcijfer: 720) Aantal fte s per lector 0,62 fte 0.56 fte 11 Percentage gepromoveerde lectoren 96 % 77 % 11 Percentage docent-onderzoekers van docenten 16,7 % 13,7 % 8 Gemiddelde fte per docent-onderzoeker 0.34 fte 0.25 fte 7 Percentage gepromoveerde onderzoekers 20,3 % 15,1 % 6 Percentage promovendi van docenten 4,28 % 3,12 % 10 Gemiddelde fte per promovendus 0.38 fte 0.43 fte 22 Percentage student-onderzoekers 1,9 % 4,5 % 24 5

6 Bevindingen De VKO kon beschikken over uitgebreide documentatie in de vorm van het zelfevaluatierapport met diverse relevante bijlagen (zie bijlage 2 voor het overzicht van de bestudeerde documenten). De zelfevaluatie die de commissie ontving, gaf niet altijd voldoende informatie met betrekking tot de ontwikkeling die Windesheim met haar onderzoek heeft doorgemaakt. Deze informatie werd wel verkregen uit de achterliggende informatie in beleidsdocumenten, jaarplannen, activiteitenplannen en publicaties. Tussentijdse informatieverzoeken van de commissie zijn door de hogeschool adequaat beantwoord. De commissie concludeert dat Windesheim een toegankelijke en toegewijde hogeschool is. De hogeschool kent een cultuur waar belang wordt gehecht aan het borgen en het vergroten van kwaliteit. De gesprekken tijdens haar bezoek heeft de VKO ervaren als gastvrij en informatief. Conform het basisdocument dient de VKO de volgende vier validatievragen te beantwoorden: 1. Is er sprake van voldoende structuur en samenhang in de kwaliteitszorg van de hogeschool (ten aanzien van onderzoek)? 2. Zijn er voldoende randvoorwaarden voor de uitvoering van de kwaliteitszorg (ten aanzien van onderzoek)? 3. Worden de onderzoekevaluaties op deskundige en onafhankelijke wijze uitgevoerd en conform de brancheafspraken hierover? 4. Worden evaluaties gebruikt voor de handhaving en verbetering van de kwaliteit van het onderzoek en de organisatie? Hieronder structureert de commissie haar bevindingen aan de hand van deze vier vragen in respectievelijk de paragrafen 2.1, 2.2, 2.3 en 2.4. Elk van deze vier paragrafen wordt afgesloten met mogelijkheden voor verbetering op de voor de validatievraag relevante onderwerpen Structuur en samenhang Het kwaliteitszorgsysteem van de hogeschool staat beschreven in het Windesheim protocol Kwaliteitszorg Onderzoek (juni 2010). Dit protocol is in de Windesheim Werkgroep Onderzoek (waarin elk kenniscentrum vertegenwoordigd is) ontwikkeld en intensief besproken door de betrokken stakeholders. De kwaliteitszorg van het onderzoek heeft drie doelstellingen: kwaliteit borgen (borgingsfunctie); verantwoording mogelijk maken (verantwoordingsfunctie); en bijdragen aan de kwaliteitsontwikkeling van het onderzoek en de organisatie daarvan (verbeterfunctie). Deze doelen komen tot uitdrukking in de wijze waarop de kwaliteitszorgsystematiek en de bijbehorende instrumenten zijn vormgegeven. 6

7 Sinds 2010 zijn de kenniscentra waar de lectoraten aan zijn gekoppeld direct aan de vier domeinen verbonden. Windesheim heeft ervoor gekozen om de kenniscentra het niveau te laten zijn waarop de kwaliteitszorg wordt ingericht en uitgevoerd. Het onderzoek wordt geëvalueerd op drie gebieden: 1. Wetenschap/onderzoek 2. Professionele praktijk 3. Onderwijs en scholing Deze drie gebieden corresponderen met de opdrachten die aan de lectoraten zijn gesteld: (1) kennisontwikkeling, (2) professionalisering van docenten, (3) doorwerking in het curriculum en (4) kenniscirculatie van en naar economie en samenleving. Op instituutsniveau is een aantal kaders vastgesteld. Deze kaders leggen de kritieke succesfactoren (KSF s) en prestatie indicatoren (PI s ) vast en vormen de richtlijnen (voor elk kenniscentrum) voor het formuleren van normen voor output, impact en waardering van het onderzoek. Vanuit de vijf kenniscentra wordt in een aantal programmalijnen aan het onderzoek vorm gegeven. Elk kenniscentrum kent een eigen onderzoeksprogramma. Hierin verwoordt zij binnen de instellingsmissie - een eigen profiel, visie en onderzoeksvragen. De programmalijnen van een kenniscentrum bepalen het onderzoekprofiel en vormen de basis voor de onderzoeksactiviteiten binnen een kenniscentrum. Elk kenniscentrum formuleert, naast een eigen activiteitenprogramma, ook de normen waaraan voldaan moet worden. Deze normen worden vervolgens door het CvB vastgesteld. Hierdoor bestaan er tussen de diverse kenniscentra verschillende criteria voor bijvoorbeeld relevantie, validatie, reputatie en financiering passend bij de positie van het kenniscentrum. Voor elk kenniscentrum geldt dat in de evaluatiecycli de KSF s, PI s en de bijbehorende normen worden gebruikt als referentie voor de (jaarlijkse) beoordeling. Het systeem van kwaliteitszorg van het onderzoek is cyclisch ingericht. Het kent een jaarlijkse PDCA-cyclus en een zesjaarlijkse kwaliteitscyclus. De planning- en control cyclus is een belangrijk instrument om de onderzoekskwaliteit te bewaken en te verbeteren. De activiteiten van de kenniscentra vormen het vertrekpunt. Jaarlijks doet het kenniscentrum verslag van de resultaten en legt zij verantwoording af in het state of the art gesprek tussen het college van bestuur en de domeinen. De meerjarencyclus gaat uit van een langlopend onderzoeksprogramma per kenniscentrum met een zesjaarlijkse externe evaluatie (BKO) als ijkpunt. In het derde jaar van de cyclus vindt een midterm audit plaats. De resultaten van deze audit worden opgenomen in de PDCA cyclus en leiden door hernieuwde reflectie tot aanpassing van de jaarplannen en de meerjarenplanning. Ter voorbereiding op de zesjaarlijkse externe evaluatie schrijven de kenniscentra een zelfevaluatie in de vorm van een zogenaamd position paper. Elk position paper geeft een feitelijk beeld van een kenniscentrum en is gebaseerd op de jaarverslagen uit de voorgaande jaren, de midterm review en de resultaten van een vragenlijst/format waarvoor informatie wordt aangeleverd door betrokken onderzoekers en externe stakeholders. 7

8 Oordeel en mogelijkheden voor verbetering De commissie oordeelt in algemene zin positief over de structuur en samenhang van de kwaliteitszorg. Aan dat oordeel hebben de toelichtende gesprekken tijdens het validatiebezoek aan de hogeschool een belangrijke bedrage geleverd. De relatie tussen de kwaliteitszorg van het onderzoek enerzijds en de cycli van beleid en sturing anderzijds is aanwezig. Alle kenniscentra zijn goed ingebed in de PDCA cyclus en binnen de hogeschool wordt er in verschillende gremia nagedacht over de ontwikkeling van kwaliteitszorg. Dit komt het ontwikkelen van een kwaliteitscultuur ten goede (zie 2.2). De validatiecommissie heeft waardering voor de door Windesheim ontwikkelde visie op de samenhang tussen onderwijs, onderzoek en praktijk (drie dimensies). De commissie is met name onder de indruk van de sterke betrokkenheid van de externe stakeholders bij de kwaliteitszorg van het onderzoek. Het oordeel van de beroepspraktijk krijgt in het kwaliteitssysteem een belangrijke rol. Deze verbondenheid met de praktijk komt onder meer tot uiting bij het benoemen van werkveldadviesraden voor de lectoraten. De stakeholders gaven tijdens het gesprek met de commissie aan dat Windesheim luistert naar de omgeving en dat mogelijkheden ter verbetering door de hogeschool worden opgepakt. Windesheim heeft de afgelopen twee jaar flinke stappen gezet in het beantwoorden van de vraag wat de kern van het praktijkgerichte onderzoek is en wat in algemene termen de impact van het onderzoek moet zijn. Hierdoor ontstaat een basis om heldere kwaliteitsdoelen en daarvan afgeleide indicatoren met normen te ontwikkelen. De commissie wil de hogeschool meegeven om niet te zwaarmoedig te denken over het begrip kwaliteit. Binnen Windesheim wordt in verschillende gremia gesproken over de drie dimensies van het onderzoek. Dit gesprek komt de kwaliteitscultuur ten goede maar de commissie stelt tegelijkertijd vast dat er soms te lang wordt gezocht naar de beste oplossing. Er lijkt, zo kwam terug tijdens de gesprekken met de kenniscentra, enige overlap in de functie van de overlegstructuren. De commissie adviseert Windesheim om sneller de knoop door te hakken. Bijvoorbeeld bij de experimenten met peer-reviews (de intercollegiale toetsing). De peer-reviewevaluaties zijn naar het oordeel van de commissie een prima additioneel middel om inhoudelijke feedback te verkrijgen op lectoraats-producten. De commissie adviseert om niet te lang te wachten op de resultaten van het experiment bij één domein maar om intercollegiale toetsing breder toe te passen bij alle domeinen dan nu het geval is (bij RAAK-aanvragen of paper presentaties). Het is hierbij van belang om op instituutsniveau een handreiking voor de praktische uitvoering van peer-reviews te ontwikkelen waardoor de onderlinge vergelijkbaarheid van de beoordelingen kan toenemen. De VKO onderstreept nogmaals de urgentie om meer aandacht te schenken aan de beoordeling van de kwaliteit van het onderzoek. De VKO is van oordeel dat de inhoudelijke toetsing de afgelopen jaren te beperkt is geweest. Belangrijk is dat er meer inhoudelijke sturing van het kwaliteitszorgsysteem uitgaat en de vergelijkbaarheid van 8

9 beoordeling zal toenemen. Het recent ontwikkelde kader voor gevalideerde output criteria is een belangrijke eerste stap. Het komend schooljaar wordt deze set indicatoren voor prestaties en kwaliteit van onderzoek verder uitgewerkt binnen de kenniscentra. De commissie beveelt aan om naast de domein specifieke uitwerking ook een aantal normen hogeschoolbrede normen vast te stellen die voor elk kenniscentrum gelden. De horizontale leereffecten tussen de kenniscentra zijn beperkt. Door het praktijkgericht onderzoek decentraal te positioneren wordt beoogd het onderzoek dichter bij het onderwijs te brengen. Een consequentie van de nieuwe strategie is dat de verbondenheid tussen de kenniscentra onderling een aandachtspunt wordt. In de gesprekken komt de metafoor van een archipel naar voren waarbij slechts in geringe mate sprake is van een verbinding tussen de eilanden (kenniscentra). Binnen de kenniscentra wordt op verschillende manieren en niveaus gewerkt aan en gereflecteerd op het meten van output en de kwaliteit daarvan. De kenniscentra lijken echter langs elkaar heen te werken. In de gesprekken bleek dat collega s van verschillende kenniscentra onvoldoende kennis uitwisselen. Clustering en bundeling van kennis dwars door de organisatie heen is de komende periode een blijvend aandachtspunt Randvoorwaarden De taken en verantwoordelijkheden voor de kwaliteitszorg van het onderzoek zijn op diverse niveaus belegd. De zorg voor de kwaliteit van het onderzoek is onderdeel van de reguliere taken van de lectoren, de manager kenniscentrum, de penvoerende directeur van het domein en de portefeuillehouder onderzoek in het CvB die eindverantwoordelijk is. De dienstverlening ten behoeve van de kenniscentra wordt op centraal niveau verzorgd vanuit het team KEM (Kwaliteit en Monitoring) en het team BenA (Beleid en Advies) onder de dienst Support. Deze dienst faciliteert en ondersteunt de kenniscentra bij de uitvoering van kwaliteitszorgactiviteiten, zoals de klankbordbijeenkomsten, het state-ofthe-art-report en de evaluaties in het kader van BKO en VKO. Daarnaast is binnen elk domein een kwaliteitszorgmedewerker aangesteld. De dienst Support is eveneens verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het kwaliteitszorgsysteem. Deze stelt hiertoe, in opdracht van het CvB, kaders, procedures en richtlijnen op. Binnen de dienst en op het niveau van domeinen is structureel 1 fte beschikbaar voor de begeleiding en ondersteuning. Een belangrijke randvoorwaarde voor het ontwikkelen van kwaliteitszorg is een gedragen kwaliteitscultuur: het voortdurend individueel en met elkaar zoeken naar mogelijkheden om de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren. Binnen de hogeschool wordt er in verschillende gremia gesproken over de kwaliteitscultuur. Kwaliteit en de ontwikkeling daarvan zijn onderwerp van gesprek in periodieke overleggen tussen de kenniscentra 9

10 (WWO overleg), overleggen tussen lectoren (het lectorenoverleg) en overleggen binnen elk van de kenniscentra. Windesheim heeft een aantal initiatieven genomen met het oog op het creëren van een onderzoekscultuur, onder andere via het loopbaanbeleid. De hogeschool heeft een promotiebeleid ontwikkeld voor zittende en nieuwe medewerkers met als doel om meer gepromoveerde medewerkers in dienst van Windesheim te krijgen. Windesheim streeft er naar dat in % van het onderwijs- en onderzoekpersoneel over een PhD graad beschikt. Daarnaast heeft het CvB het besluit genomen dat toekomstige domeindirecteuren gepromoveerd dienen te zijn zodat zij zich een oordeel kunnen vormen over de kwaliteit van het onderzoek en de bijdrage van medewerkers aan het onderzoek. Oordeel en mogelijkheden voor verbetering De VKO oordeelt positief over de randvoorwaarden die het mogelijk maken om de kwaliteitszorg voor onderzoek (door) te ontwikkelen en uit te voeren. De taak- en verantwoordelijkheidsverdeling in het kader van kwaliteitszorg onderzoek tussen CvB, domein directeur, manager kenniscentrum en lectoren is helder. Daarnaast stelt de VKO vast dat er op alle niveaus in kwantitatief opzicht voldoende tijd wordt vrijgemaakt voor de kwaliteitszorg. Vanuit de dienst Support is er een aantal heldere formats ontwikkeld ten behoeve van de kwaliteitszorg. Windesheim kent een kwaliteitszorgcultuur, een cultuur die ook in verschillende gremia wordt besproken (zie 2.1). Er wordt voldoende ingezet op het creëren van draagvlak en het vergroten van de betrokkenheid bij onderzoek en kwaliteitszorg. De onder 2.1 aangegeven aanbeveling om de verantwoording meer expliciet te koppelen aan kwaliteitscriteria is ook een opdracht voor de dienst Support. De kwaliteitszorgproducten zullen zich nadrukkelijker moeten richten op de kwaliteit van het onderzoek. Procesregie door de dienst Support is hierbij gewenst. De commissie is van mening dat de vergelijkbaarheid van de beoordelingen nog verder zal toenemen als deze vanuit centraal niveau worden gestuurd. Momenteel hanteert elk kenniscentrum een min of meer eigen aanpak. De Windesheim kaders voor de kwaliteitszorg van onderzoek zijn helder maar de VKO krijgt de indruk dat de kenniscentra deze kaders nog niet op een onderling vergelijkbare wijze hanteren. Als er teveel wordt afgeweken van de kaders, bijvoorbeeld door het uiteenlopend betrekken van externe stakeholders bij de kwaliteitszorg van het onderzoek, wordt het lastiger om een centraal en effectief beleid te voeren. Het consequent gebruik maken van dezelfde gegevens leidt er toe dat vergelijking van evaluaties mogelijk wordt met daarbij in potentie de mogelijkheid van interne benchmarking. Met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs- en onderzoekpersoneel heeft de Windesheim een hoog ambitieniveau. Het aantrekken van talent en het bieden van promotieplekken aan docenten zijn hier een goed voorbeeld van. De VKO stelt tevreden 10

11 vast dat Windesheim via het loopbaanbeleid een aantal goede initiatieven heeft genomen om gepromoveerden vervolgens ook te behouden voor de hogeschool. Windesheim biedt gepromoveerden schaal 13 en 14 aan als carrièreperspectief. Dit is een belangrijke eerste stap om onderzoekers op langere termijn te behouden. Maar een gepromoveerdenbeleid gaat, zoals de hogeschool terecht constateert, verder dan salariëring. De hogeschool moet een inspirerende en uitdagende werkomgeving blijven bieden met voldoende mogelijkheden om, naast de onderwijstaak, een onderzoekstaak te kunnen vervullen Evaluaties van onderzoekseenheden De procedures, richtlijnen en formats voor de evaluaties van lectoraten zijn gedetailleerd en gedegen gedocumenteerd. Als onderdeel van de zesjarige kwaliteitszorgcyclus is Windesheim in 2011 de maat genomen door een Externe Onafhankelijke Commissie (EOC) onder voorzitterschap van Prof. dr. Mia Duijnstee. De commissie kreeg de opdracht om de kenniscentra te evalueren en niet de lectoraten. Daarbij is voor elk kenniscentrum in de commissie een vertegenwoordiger van de wetenschap en een vertegenwoordiger van de beroepspraktijk gezocht. De commissie werd ondersteund door zowel een interne secretaris als een externe secretaris. Windesheim heeft de externe onafhankelijke commissie (EOC) als opdracht gegeven: 1. het evalueren van de kenniscentra op drie gebieden: wetenschap/onderzoek, onderzoek in relatie tot professionele praktijk en onderzoek in relatie tot onderwijs & scholing; 2. het geven van adviezen voor verdere ontwikkeling van de drie gebieden. Het rapport van de EOC is opgesteld conform de vijf onderzoeksvragen uit het brancheprotocol onderzoek (BKO). De EOC geeft in haar rapport aan dat zij in de gesprekken voorrang heeft gegeven aan het ontwikkelingsperspectief. Naast tal van aanbevelingen voor elk kenniscentrum heeft de evaluatie ook aanbevelingen opgeleverd m.b.t. algemene condities voor onderzoek, waaronder: - Breng focus aan in de onderzoekslijnen van de kenniscentra. - Vang de onderkende lacune op dat in de organisatiestructuur de lectoren inhoudelijk niet worden beoordeeld. - Expliciteer criteria en normen waaraan het onderzoek moeten voldoen. - Verander de vorm en inhoud van de position papers zodat het zelf evaluerende karakter beter voor het voetlicht komt. - Ontwikkel beleid om gepromoveerden vast te houden. Oordeel en mogelijkheden voor verbetering De VKO heeft kunnen vaststellen dat de externe evaluatie van de kenniscentra op deskundige en voldoende onafhankelijke wijze heeft plaatsgevonden. De externe evaluatie is aantoonbaar gericht op verbetering van het onderzoek en heeft goede 11

12 aanknopingspunten opgeleverd voor verbeteringen op het niveau van de kenniscentra en op hogeschoolniveau. De externe evaluatie richtte zich niet alleen op de kwaliteit van het onderzoek maar juist ook op het kwaliteitszorgbeleid van de hogeschool. Gezien de toenmalige ontwikkelingen was dit een terechte keuze maar de VKO beveelt met klem aan om zich bij een volgende evaluatieronde vooral te richten op de kwaliteit van het onderzoek (zie 2.1). De commissie ziet een meerwaarde in het gebruik van een vaste commissie (secretaris en voorzitter) maar stelt vast dat het aantal domeindeskundigen per kenniscentrum beperkt is geweest. Per evaluatie van een kenniscentrum waren er slechts twee experts die over de volle breedte de inhoudelijke kwaliteit van het gehele kenniscentrum moesten beoordelen. 2.4 Verbeterbeleid Met het uitvoeren van de zelfevaluatie en de externe audit heeft Windesheim stappen gezet om de interne kwaliteitszorg van haar onderzoek verder te systematiseren. De verbeterpunten uit het evaluatietraject zijn in de jaarplannen (de PDCA cyclus) van de verschillende kenniscentra opgenomen. Naar aanleiding van het rapport is een aantal verbetertrajecten in gang gezet waaronder: het ontwikkelen van output indicatoren, het aanbrengen van focus en massa, het tot stand brengen van een krachtiger verbinding tussen onderzoek en onderwijs, het aanpassen van het HRM beleid, het zorgen voor een betere zichtbaarheid van het onderzoek, betere acquisitie/marketing en ondersteuning bij fondsenwerving. Om ervoor te zorgen dat het kwaliteitsbewustzijn binnen het kenniscentrum aanwezig blijft wordt er tussen twee externe evaluaties in een midterm audit uitgevoerd. Deze tussentijdse audit geeft inzicht in de mate waarin (meerjaren)doelstellingen gerealiseerd zijn, de mate waarin ontwikkelingen plaats hebben gevonden die voort zijn gekomen uit de eerdere audit en een vooruitblik naar de toekomstige evaluatie. Voor de midterm audit wordt een bijgesteld format ontwikkeld. Grondslag voor dit nieuwe format is de lijst van indicatoren voor prestaties en kwaliteit voor lectoraten en kenniscentra die elk kenniscentrum naar het eigen onderzoeksdomein heeft vertaald. De eerste audits staan gepland voor Oordeel en mogelijkheden voor verbetering De VKO oordeelt positief over het verbeterbeleid van Windesheim. De VKO is positief over de systematiek waarin de uitkomsten van het evaluatietraject worden gerelateerd aan de interne beleids- en verbetercyclus van zowel de kenniscentra als de hogeschool. Binnen de kenniscentra en lectoraten wordt op verschillende manieren en niveaus gewerkt aan en gereflecteerd op het meten van output en de kwaliteit daarvan. De 12

13 kenniscentra zetten werkveldadviescommissies steeds actiever in en het kenniscentrum Gezondheid en Welzijn ontwikkelt een methodiek voor peer reviewing. De VKO juicht deze ontwikkeling toe en stelt vast dat het van onderop ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten bijdraagt tot het verder vergroten van het draagvlak voor de kwaliteitszorg. Een aandachtspunt is dat deze werkwijze tot gevolg heeft dat de doorlooptijden lang zijn en dat kenniscentra langs elkaar heen kunnen werken (zie 2.1). De commissie pleit voor nog meer focus in de programmering en selectie van de onderzoeksthema s binnen de kenniscentra. De hogeschool heeft de afgelopen periode flinke stappen gezet. Toch krijgt de commissie de indruk dat er in een aantal gevallen eerder sprake is van een herschikking van de onderzoeksonderwerpen dan dat er een reductie van het aantal onderwerpen plaatsvindt. Een scherper profiel zal de herkenbaarheid en doorwerking, zowel naar binnen als naar buiten, ten goede komen. Daarnaast kan er van het creëren van massa via focus en bundeling van expertise een kwaliteit verhogende werking uitgaan. 13

14 Conclusies en aanbevelingen Windesheim heeft de ambitie om tot de beste hogescholen van Nederland te behoren en wil zich ontwikkelen tot een stevig in de regio verankerde, innovatieve kennisinstelling. De gesprekken tijdens haar bezoek heeft de VKO als open en informatief ervaren. Het is de VKO duidelijk geworden dat Windesheim zich serieus opstelt waar het onderzoek betreft. Het vergroten van de rol van onderzoek binnen het geheel aan activiteiten van Windesheim is één van de speerpunten van het beleid van de hogeschool. Zoals de hogeschool aangeeft is een voorwaarde voor het slagen van de ambitie dat het onderzoek in de genen van de hogeschool komt te zitten. Windesheim geeft (terecht) aan dat niet alleen de structuur, maar ook de hogeschoolcultuur dient te veranderen, en meer op onderzoek gericht dient te zijn. De hogeschool versterkt de kwaliteitscultuur, onder andere door het aanstellingsbeleid van domeindirecteuren aan te scherpen. Daarnaast investeert de hogeschool in het stimuleren van het aantal masters en promovendi onder de medewerkers en het aantrekken van talent. De VKO onderschrijft ten zeerste dat verdere ontwikkeling van zaken als loopbaanpaden, functiedifferentiatie en deskundigheidsbevordering (scholing in onderzoek) noodzakelijk is. Daarnaast wil de commissie benadrukken dat naast een goede salariëring de hogeschool een inspirerende en uitdagende werkomgeving moet blijven bieden met voldoende mogelijkheden om, naast de onderwijstaak, een onderzoekstaak te kunnen vervullen zodat promovendi ook voor de langere termijn worden behouden. De VKO oordeelt positief over de structuur en samenhang van het kwaliteitszorgsysteem voor onderzoek. Het systeem heeft een duidelijk draagvlak bij degenen die ermee moeten werken. De kwaliteitszorg is op adequate wijze verbonden met de planning & control cyclus. Voor de volgende fase is van belang dat een meer normatief kader ontstaat met concrete indicatoren voor kwaliteit en prestaties. Met de ontwikkeling en het gebruik - van indicatoren is een goede start gemaakt. Hierop kan worden voortgebouwd. De commissie is positief over de wijze waarop Windesheim aansluiting vindt bij de vragen uit het werkveld. Onder de externe stakeholders is een grote mate van tevredenheid over de bruikbaarheid van de onderzoeksresultaten. De bevindingen van de externe evaluatiecommissie (EOC) geven een positief beeld van het onderzoek. De evaluaties zijn onafhankelijk, zorgvuldig en deskundig uitgevoerd. Het advies biedt heldere analyses en aanbevelingen die behulpzaam zijn bij de verdere ontwikkeling van beleid, organisatie en kwaliteitszorg van het onderzoek van Windesheim. De externe evaluatiecommissie richtte zich niet alleen op de kwaliteit van het onderzoek maar juist ook op het kwaliteitszorgbeleid van de hogeschool. De VKO beveelt met klem aan om zich bij een volgende evaluatieronde vooral te richten op de kwaliteit van het onderzoek. Het uitbreiden van het aantal domeindeskundigen per kenniscentrum valt sterk aan te bevelen. 14

15 De VKO zou aldus willen aanbevelen in de komende jaren prioriteit te geven aan de volgende punten: - Ga door op de weg waarbij onderwijs, onderzoek en praktijk steeds meer met elkaar in verband gebracht worden. - Versterk de inhoudelijke sturing van het kwaliteitszorgsysteem en zorg ervoor dat de vergelijkbaarheid van de beoordeling toeneemt. - Formuleer enkele kenniscentra-overstijgende kwaliteitscriteria (en daaraan verbonden normen) aangaande onderzoekoutput, onderzoeksmethodologie en onderzoekvalorisatie en monitor de vorderingen. - Overweeg om peer-review bij alle kenniscentra in te voeren. Ontwikkel een handreiking voor de praktische uitvoering waardoor de onderlinge vergelijkbaarheid van deze beoordelingen kan toenemen. - Bevorder de synergie tussen de onderzoeksprogramma s en onderzoekslijnen om focus en massa in het onderzoek te bevorderen. Windesheim kan daarnaast nog sterker redeneren vanuit een centrale programmalijn die sturend kan zijn op selectie en afbakening van onderzoeksthema's binnen de kenniscentra en de daaraan verbonden lectoraten. - Doorbreek de archipelstructuur van de onderzoeksorganisatie en creëer meer clustering en bundeling van kennis dwars door de organisatie heen. - Stap over de schaduw van de eigen bescheidenheid heen. Op basis van o.a. interviews met stakeholders stelt de VKO vast dat Windesheim nog te bescheiden is in het tonen van resultaten en effecten van het eigen onderzoek. Op basis van bovenstaande heeft de VKO er vertrouwen in dat het door Windesheim gehanteerde kwaliteitszorgsysteem in algemene zin leidt tot het permanent bewaken en verbeteren van het onderzoek en de organisatie van dat onderzoek. Ze complimenteert Windesheim voor hetgeen is bereikt en moedigt de hogeschool aan om met dezelfde inzet en hetzelfde enthousiasme op de ingeslagen weg voort te gaan. Ten slotte spreekt de VKO de hoop uit dat deze rapportage daarbij van waarde kan zijn. 15

16 Bijlage 1 Instellingsbesluit VKO Het bestuur van de HBO-raad, vereniging van hogescholen, gelet op het door de vereniging in 2008 vastgestelde basisdocument kwaliteitszorgstelsel ten aanzien van het onderzoek aan hogescholen (hieronder verder aangeduid als basisdocument) als nadere uitwerking van het in 2007 vastgestelde brancheprotocol kwaliteitszorg onderzoek. BESLUIT Artikel 1: Instelling 1. Er is met ingang van 23 maart 2009 een validatiecommissie kwaliteitszorg onderzoek, hierna te noemen VKO. 2. De VKO is ingesteld voor de periode Artikel 2: Samenstelling 1. De VKO bestaat uit zeven leden, waaronder de voorzitter en de vicevoorzitter. 2. De volgende leden zijn door de HBO-raad benoemd: - Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter); - Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (vicevoorzitter); - Drs. B. (Bart) van Bergen (lid); - Dr. C.M. (Tini) Hooymans (lid); - Drs. P.M. (Paul) van Roon (lid); - Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann (lid); - Prof. dr. H.W. (Henk) Volberda (lid). 3. De HBO-raad voorziet in het secretariaat van de VKO. Artikel 3: Taak en werkwijze 1. De taak van de VKO is het zesjaarlijkse evalueren en valideren van de kwaliteitszorgsystemen van hogescholen op het aggregatieniveau van de instelling, voor zover de kwaliteitszorg betrekking heeft op het (praktijkgerichte) onderzoek van de hogeschool. 2. De VKO hanteert het in het basisdocument beschreven validatiekader bij het valideren van de kwaliteitszorg van elke hogeschool en komt onafhankelijk en objectief tot een validatiebesluit. 3. De VKO komt op basis van haar evaluerende activiteiten tevens tot analyses en aanbevelingen voor verdere verbetering van het kwaliteitszorgsysteem van de hogeschool. 4. De VKO baseert haar validatiebezoek op een door de hogeschool uitgevoerde zelfevaluatie. Het basisdocument specificeert de eisen die aan zelfevaluatie en validatiebezoek inclusief de op te leveren rapportages worden gesteld. 16

17 5. De VKO bepaalt haar eigen procedures en werkwijze ten aanzien van het validatiebezoek, de validatie en de oplevering van de rapportages binnen de kaders van het basisdocument. 6. De VKO brengt op basis van elk validatiebezoek een openbaar validatierapport uit zoals bedoeld in het basisdocument, nadat hoor en wederhoor heeft plaatsgevonden. 7. Indien de VKO tot een voorwaardelijke validatie heeft geoordeeld worden afspraken gemaakt voor een vervolgvalidatie binnen een termijn van twee jaar. Daarop baseert de VKO of sprake is van onvoorwaardelijke validatie of dat geen validatie wordt verleend. Artikel 4: Rapportage en informatievoorziening 1. De besturen van de hogescholen dragen er zorg voor dat elk rapport van een externe evaluatiecommissie als bedoeld in het bovengenoemde basisdocument, vergezeld van het eventuele bestuursstandpunt over dat rapport, binnen een maand na het openbaar maken van het rapport ter kennis van de VKO wordt gebracht. 2. De besturen van de hogescholen dragen er zorg voor dat een gedocumenteerd zelfevaluatierapport tijdig ter beschikking wordt gesteld aan de VKO en dat een validatiebezoek kan plaatsvinden, beide conform de kaders die daaraan door middel van het basisdocument zijn gesteld en de procedures die binnen die kaders door de VKO worden opgesteld. 3. De VKO draagt er zorg voor dat elk validatierapport ter beschikking wordt gesteld aan de HBO-raad en de Minister van OCW. 4. De VKO draagt er zorg voor dat de door haar ontvangen externe evaluatierapporten vanuit de hogescholen alsmede de door haar zelf gepubliceerde validatierapporten vrij verkrijgbaar zijn via de website van de VKO. Artikel 5: Geldmiddelen 1. De basisinfrastructuur van de VKO (t.b.v. secretariaat, communicatie en algemene vergaderingen) wordt gefinancierd met de jaarlijks te indexeren doelcontributie van de hogescholen. 2. De reëel gemaakte kosten (honoraria en reiskosten van de betreffende deelcommissie VKO) per validatie worden via de HBO-raad bij de betreffende hogeschool in rekening gebracht. 3. De VKO-leden ontvangen via de HBO-raad een jaarlijkse vergoeding op basis van het aantal verrichte validaties en bijgewoonde VKO vergaderingen. Artikel 6: Planning 1. De validaties door de VKO vinden plaats in de volgende vastgestelde volgorde: 2009: Hogeschool Utrecht, Gerrit Rietveld Academie, Hogeschool Zuyd; 2010: Hogeschool van Beeldende Kunsten Muziek en Dans, Hogeschool van Amsterdam, 17

18 De Haagse Hogeschool, Hogeschool INHOLLAND, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Hanzehogeschool Groningen; 2011: Fontys Hogescholen, Hogeschool Leiden, Aeres Groep, Gereformeerde Hogeschool Zwolle, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Saxion Hogescholen; 2012: Hogeschool Zeeland, Interactum (Hogeschool IPABO, Marnix Academie, Hogeschool Domstad, Iselinge Hogeschool, Hogeschool De Kempel en Katholieke PABO Zwolle; Hogeschool Edith Stein separaat), Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Stenden Hogeschool, Hogeschool Helicon, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten; 2013: Codarts Hogeschool voor de Kunsten, Van Hall Larenstein, Hogeschool Rotterdam, NHTV internationale hogeschool Breda, ArtEZ hogeschool voor de kunsten, Windesheim; 2014: Avans Hogeschool, Design Academy Eindhoven, Driestar educatief, HAS Den Bosch, Christelijke Hogeschool Ede, Hotelschool Den Haag. 2. Van deze planning kan alleen worden afgeweken in uitzonderlijke situaties. VKO, HBO-raad en betreffende hogescho(o)l(en) treden met elkaar in overleg indien volgens een van deze partijen sprake is van een situatie die wijziging in de planning noodzakelijk maakt. Het bestuur van de HBO-raad stelt de gewijzigde planning vast en communiceert deze via de geëigende kanalen. 3. De specifieke planning per validatietraject wordt in overleg tussen VKO en hogeschool gemaakt, e.e.a. conform de procedures van de VKO. Artikel 7: Evaluatie 1. Na twee jaar (gerekend vanaf de eerste validatie) zal het overkoepelende kwaliteitszorgstelsel -en daarbinnen de rol en het functioneren van de VKOworden geëvalueerd op basis van de opgedane ervaringen. Hierop wordt mede gebaseerd of en welke eventuele tussentijdse aanpassingen in samenstelling, organisatie en werkwijzen nodig zijn. 2. Ruim voor het aflopen van de periode waarop dit instellingsbesluit betrekking heeft zal het stelsel -en daarbinnen de rol en het functioneren van de VKO - worden geëvalueerd met het oog op de vormgeving en invulling van de kwaliteitzorg t.a.v. onderzoek in de erop volgende periode. Den Haag, 23 maart 2009 D. Terpstra, voorzitter HBO-raad 18

19 Bijlage 2 Overzicht bestudeerd materiaal Brondocumenten instellingsniveau: 1. Zelfevaluatie VKO, oktober Evaluatie van de onderzoeksfunctie van de Christelijke Hogeschool Windesheim; rapportage Externe Onafhankelijke Commissie, januari Windesheim Protocol Kwaliteitszorg Onderzoek, juni Beleidsdocument onderzoek: Bijdragen aan de praktijk van morgen 5. Instellingsplan , juni 2013, besluit Jaarverslag 2012, besluit Kadernota 2014, besluit Kadernotitie kenniscentra Windesheim, mei 2009, besluit Kritische reflectie ITK ten behoeve van instellingsaccreditatie voor het onderwijs, concept mei Master en promovendibeleid, augustus 2010, besluit Notitie implementatie gedragscode praktijkgericht onderzoek (Advies van de Commissie Gedragscode Praktijkgericht Onderzoek in het hbo augustus 2010), februari Notitie leerlijnen onderzoek, versie 15 maart Ontwikkelingsgerichte evaluatie van het Lectoraat Klantenperspectief in Ondersteuning en Zorg van de Christelijke Hogeschool Windesheim Flevoland, Externe onafhankelijke evaluatiecommissie, 22 mei Plan van aanpak Onderzoek en Valorisatie (plan van aanpak voor de realisatie van 15. Prestatieafspraken voor het thema Onderzoek en Valorisatie, november Visiedocument ondernemen, besluit Visiedocument onderwijs, besluit 647 Brondocumenten Kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap: - Business School Ondernemingsplan , Activiteitenplan Voortgangsrapportage 8-maandsgesprekken op activiteitenplan 2013 van het domein Business, Media en Recht, september Position Paper Kenniscentrum Ondernemerschap, september Activiteitenplan Kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap 2013, december Jaarverslag 2012 lectoraat Sociale Innovatie in Verscheidenheid, 31 januari Beleidsplan onderzoek kenniskring Familiebedrijven: focus, samenwerking, begeleiding en output - Onderzoek in het onderwijs van de Business School; uitgangspunten en competenties, 16 maart 2012 (besluit nr d.d. 16 november 2012) 19

20 Brondocumenten Kenniscentrum Technologie Plannen kenniscentrum Technologie - Personele inzet in FTE s & organigram - Activiteitenplan Activiteitenplan Plan van Aanpak Area Development Vervolgplan lct-innovaties in de Zorg Vervolgplan Kunststoftechnologie Verslagen Kenniscentrum Technologie - Jaarverslag Jaarverslag 2010 Area Development - Jaarverslag Jaarverslag 2011 ICT-innovaties in de Zorg - Jaarverslag 2011 Area Development - Jaarverslag 2011 Kunststoftechnologie - Jaarverslag Jaarverslag 2012 ICT-innovaties in de Zorg - Jaarverslag 2012 Area Development - Jaarverslag 2012 Kunststoftechnologie Plannen domein Techniek, onderzoek ingebed - Activiteitenplan Activiteitenplan Activiteitenplan Activiteitenplan Strategisch accountplan techniek Ondernemingsplan State of the Art & Evaluatie - Position Paper Kenniscentrum Technologie Verslag State of the Art gesprek 2012 Overleggen Kenniscentrum Technologie - Verslagen lectorenoverleg KCT Verslag adviesraad Area Development voorjaar Verslag adviesraad ICT-innovaties in de Zorg voorjaar Verslag adviesraad Kunststoftechnologie voorjaar Definitie adviesraad Area Development - Definitie adviesraad ICT-innovaties in de Zorg - Adviesraad Kunststoftechnologie 20

21 Onderzoeksleerlijn - Visie Leerlijn Onderzoek Domein Techniek - Verslagen rolhoudersoverleg onderzoek domein Techniek Kwaliteitszorg & Prestatie-indicatoren - Kwaliteitszorg Kenniscentrum Technologie Centre s of Expertise (COE) - Topsector Chemie - Topsector Hightech Systems & Materials - Topsector Logisitiek 21

22 Bijlage 3 Bezoekprogramma van tot Welkom en presentatie vanuit de hogeschool (CvB/staf) Prof. dr. Albert Cornelissen (portefeuillehouder onderzoek CvB, voorzitter CvB) Dr. Pien Versteegh (directeur dienst Support) Ir. Peter Holen (beleidsadviseur onderzoek) Dr. Derk Jan Kiewiet (manager kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap) Drs. Ineke van der Wal /Ruud Janssen (domeindirecteur Techniek/ associate lector Lectoraat ICT-innovaties in de zorg, kenniscentrum Technologie) Besloten vergadering VKO Vraaggesprek VKO met CvB/centrale staf. Focus op onderzoeksorganisatie en strategie Prof. dr. Albert Cornelissen Dr. Pien Versteegh Freek Nabers, Qc, Qt, MHD (manager Financiën en Control) Drs. Arie Jansen (beleidsadviseur onderzoek) Drs. Frans Genee (beleidsadviseur subsidies onderzoek) Vraaggesprek VKO met lectoren/onderzoekers/extern betrokkenen (vanuit kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap) Dr. Derk Jan Kiewiet (manager kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap) Drs. Jan van Iersel (domeindirecteur Business, Media en Recht) Dr. Ilse Matser (Lector Familiebedrijven) Dr. Geoffrey Hagelaar (Lector Supply Chain Collaboration) Drs. Henk ten Hove (o.a. bestuurder Wavin, Unica, extern betrokkene bij kenniscentrum) Besloten vergadering VKO/lunch Vraaggesprek VKO met lectoren/onderzoekers/extern betrokkenen (vanuit kenniscentrum Technologie) Drs. Ineke van der Wal (domeindirecteur Techniek) Dr. Marike Hettinga (lector ICT innovaties in de zorg) Dr. Ruud Janssen (associate lector ICT innovaties in de zorg) Dr. Margie Topp (lector Kunststof technologie) Dr. Henk Schwietert (algemeen directeur Evalan, opdrachtgever lectoraat Ict innovaties in de zorg) Vraaggesprek VKO met voorzitter externe onderzoeksevaluatiecommissie en externe stakeholders betrokken bij kwaliteitszorg van het onderzoek Prof. dr. Mia Duijnstee (voorzitter EOC, 2011) Extern betrokkene kc Strategisch Ondernemerschap Prof. dr. Onno Omta (hoogleraar Bedrijfskunde WUR Extern betrokkenen kc Technologie: Prof. dr. Arie Hasman (emeritus hoogleraar AMC-UvA; Raad van advies lectoraat Ict innovaties in de zorg) Ir. Gerard Nijkamp (Technisch directeur Attero, Wijster, raad van advies lectoraat Kunststoftechnologie) 22

23 Vraaggesprek VKO met centrale staf. Focus op het kwaliteitszorgsysteem. Dr. Pien Versteegh Ir. Peter Holen Drs. Arie Jansen Dr. Sjiera de Vries (lector en voorzitter lectorenoverleg) Dr. Loes Kater MBA (manager kenniscentrum Gezondheid & Welzijn, pilot peer review met Gert Jan Schuiling) Besloten vergadering VKO Mondelinge terugkoppeling 23

24 Bijlage 4 Korte beschrijving van de VKO deelcommissieleden Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter); Voorzitter Reviewcommissie hoger onderwijs en onderzoek, topadviseur EU, president European Centre for Strategic Management of Universities (Esmu), voorzitter bestuur Netherlands House for Education and Research (Nether), voormalig voorzitter CvB en Rector Universiteit Twente. Drs. P.M. (Paul) van Roon (lid); Oud-Directeur Beleid bij FME-CWM; lid Algemeen Bestuur NVAO; voorzitter STENIM (stichting energie inkoop metalektro); voorzitter voucherbeslisraad Mijn Bedrijf 2.0 (regio Utrecht). Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann (lid); Oud-lid CvB TU Delft. Lid Commissie tussentijdse evaluatie lectoren en kenniskringen. Oud lid CvB Hogeschool Haarlem. Prof. dr. H.W. (Henk) Volberda (lid); Hoogleraar Strategic Management and Business Policy en Director Knowledge Transfer aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. Wetenschappelijk directeur INSCOPE: Research for Innovation. Directeur Erasmus Strategic Renewal Center. Commissaris NXP Netherlands BV. Drs. E.C. (Emiel) de Groot (secretaris) Beleidsadviseur onderwijs en onderzoek HBO-raad. 24

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool De Kempel Juni 2011 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter); Drs. P. M. (Paul) van Roon (lid) Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann (lid)

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Katholiek PABO Zwolle Juni 2012 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter) Drs. P. M. (Paul) van Roon (lid) Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann (lid)

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Leiden Maart 2011 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.M. (Pauline) Meurs (voorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P. (Paul) van Roon Prof. dr. H.W. (Henk)

Nadere informatie

Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek (BKO) (Versie oktober 2007, algemene ledenvergadering)

Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek (BKO) (Versie oktober 2007, algemene ledenvergadering) Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek (BKO) 2009 2015 (Versie oktober 2007, algemene ledenvergadering) Voorwoord 1. Omschrijving praktijkgericht onderzoek 2. Doelstelling en uitgangspunten 3. Gezamenlijk

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Gerrit Rietveld Academie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Gerrit Rietveld Academie Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Gerrit Rietveld Academie Januari 2010 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter) Drs. P.M. (Paul) van Roon Prof. dr. H.W. (Henk) Volberda Drs.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Christelijke Hogeschool Ede december 2014 Deelcommissie VKO Prof. dr. H. (Henk) Volberda (voorzitter) Dr. C.M (Tini) Hooymans Drs. P.M. (Paul) van Roon Drs. E.C.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Saxion

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Saxion Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Saxion januari 2012 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter deelcommissie); Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P.M. (Paul) van Roon; Prof. dr.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool van Amsterdam Mei 2010 Deelcommissie VKO Prof. dr. P. Meurs (voorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P. (Paul) van Roon Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann

Nadere informatie

Kwaliteitszorg onderzoek

Kwaliteitszorg onderzoek Kwaliteitszorg onderzoek met de methode sci_quest/eric 1 Opzet workshop Ervaringen Hogeschool Utrecht met validatiecommissie kwaliteitszorg onderzoek (vko) Uitgangspunten methodiek sci_quest/eric Vragen

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Arnhem Nijmegen Januari 2011 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.M. (Pauline) Meurs (voorzitter) Dr. C.M. (Tini) Hooymans Drs. P. M. (Paul) van Roon Drs.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Stoas Hogeschool juli 2011 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter); Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Drs. E.C. (Emiel)

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hanzehogeschool Groningen December 2010 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.M. (Pauline) Meurs (voorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P. (Paul) van Roon Prof. dr.

Nadere informatie

Aantal ingeschreven studenten per universiteit naar onderwijstaal, studiejaar

Aantal ingeschreven studenten per universiteit naar onderwijstaal, studiejaar Aantal per universiteit naar onderwijstaal, studiejaar 2015-2016 Bron: VSNU 1. Per instelling bachelor, studiejaar 2015-2016 +ENG Erasmus Universiteit Rotterdam 27,27% 3658 54,55% 7184 18,18% 3184 14026

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Inholland Maart 2013 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter); Dr. C.M. (Tini) Hooymans (lid); Drs. P.M. (Paul) van Roon (lid); Prof. dr.

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2009

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2009 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs februari 2009 1 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs Inleiding Deze factsheet geeft informatie over het

Nadere informatie

Factsheet. Totale hbo-instroom, inschrijvingen en diploma s

Factsheet. Totale hbo-instroom, inschrijvingen en diploma s Instroom, inschrijvingen en diploma s 2018/19 De instroom in het hbo is dit studiejaar toegenomen met 3,4% tot 110.307 eerstejaars aan een associate degree, bachelor of masteropleiding. Dit is de hoogste

Nadere informatie

Factsheet. Instroom hbo toegenomen, lichte groei aantal inschrijvingen en aantal gediplomeerden neemt gestaag toe.

Factsheet. Instroom hbo toegenomen, lichte groei aantal inschrijvingen en aantal gediplomeerden neemt gestaag toe. 30 januari 2017 Feiten & Cijfers Instroom hbo toegenomen, lichte groei aantal inschrijvingen en aantal gediplomeerden neemt gestaag toe. Het aantal beginnende studenten in het hbo is in 2016-17 gegroeid

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2010

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2010 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs februari 2010 1 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs Inleiding Deze factsheet geeft informatie over het

Nadere informatie

Excellentieprogramma s in het HBO in Nederland

Excellentieprogramma s in het HBO in Nederland Excellentieprogramma s in het HBO in Nederland Voorpublicatie van de landelijke inventarisatie 2009-2010 Marca Wolfensberger & Nelleke de Jong Excellentieprogramma s in het HBO in Nederland Voorpublicatie

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Hogeschool INHolland

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Hogeschool INHolland Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool INHolland November 2010 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.M. (Pauline) Meurs (voorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P. (Paul) van Roon Prof. dr. H.W.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten december 2014 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. van Vught (voorzitter); Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Drs. E.C. (Emiel) de

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Design Academy Eindhoven

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Design Academy Eindhoven Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Design Academy Eindhoven mei 2014 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter); Dr. C.M. (Tini) Hooymans (lid); Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Drs.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool voor de Kunsten Utrecht November 2010 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (dagvoorzitter) Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Dr. C.M (Tini)

Nadere informatie

1,4% ten opzichte van studiejaar

1,4% ten opzichte van studiejaar 1 februari 2018 Feiten & Cijfers Stijgende lijn in instroom, inschrijvingen en aantal gediplomeerden hbo houdt stand. Grote toename instroom associate degrees. De instroom in het hbo in studiejaar 2017-2018

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Fontys Hogescholen Januari 2011 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter) Dr. C.M (Tini) Hooymans Drs. P. M. (Paul) van Roon Drs. P.M.M.

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs 2010 1 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs 2010 Ten opzichte van 2009 is de instroom stabiel: -0,3 procent

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Februari 2013 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (dagvoorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P.M. (Paul)

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39147 10 november 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 2 november 2015, nr. 825853,

Nadere informatie

Kwaliteitszorg Onderzoek

Kwaliteitszorg Onderzoek Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool van Amsterdam September 2010 Advies Raad van Lectoren 21 september 2010 Vastgesteld door het College van Bestuur op 11 november 2010, gelet op het positieve advies van

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 1214 17 27 27januari 2009 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 18 december 2008, nr.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Stenden Hogeschool November 2012 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter); Drs. B. (Bart) van Bergen Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Prof. dr.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Hogeschool Van Hall Larenstein

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek. Hogeschool Van Hall Larenstein Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Van Hall Larenstein mei 2015 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. van Vught (voorzitter); Dr. C.M (Tini) Hooymans Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann Drs. E.C.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek De Haagse Hogeschool Augustus 2010 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen Dr. C.M (Tini) Hooymans Prof. dr.

Nadere informatie

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Situering van de Kwaliteitscode Afstemming op Europese referentiekaders De regie-pilots De uitgebreide instellingsreview In de periode 2015-2017 krijgen de universiteiten

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek NHL

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek NHL Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek NHL juli 2012 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter deelcommissie) Dr. C.M. (Tini) Hooymans (lid) Prof. dr. H.W. (Henk) Volberda Drs.

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Februari 2014 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter) Prof. dr. H.W. (Henk) Volberda (lid) Dr. C.M. Hooymans

Nadere informatie

Detailplanning aansluiting ontkoppelpunt 2018 v10.0

Detailplanning aansluiting ontkoppelpunt 2018 v10.0 Detailplanning ontkoppelpunt 2018 v10.0 Onderstaande planning is een conceptplanning v10.0. Indien verschuiving gewenst is, kan contact opgenomen worden met Studielink (nieuw@studielink.nl) indien hiervoor

Nadere informatie

Bezoldigingscode. Bestuurders Hogescholen. Maart 2013

Bezoldigingscode. Bestuurders Hogescholen. Maart 2013 Maart 2013 Bezoldigingscode Bestuurders Hogescholen 2013 Hay Group. All rights reserved. Registered in The Netherlands: Hay Group bv Chamber of Commerce Utrecht: 30096468 Arnhemse Bovenweg 140, 3708 AH,

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Stoas Wageningen Vilentum Hogeschool december 2013 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter); Dr. C.M. (Tini) Hooymans (lid); Drs. B. (Bart)

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 61597 31 oktober 2017 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 23 oktober 2017, nr. 1257728,

Nadere informatie

Regieorgaan SIA en praktijkgericht onderzoek. Jacqueline Pot Programmamanager Vitaliteit & Gezondheid

Regieorgaan SIA en praktijkgericht onderzoek. Jacqueline Pot Programmamanager Vitaliteit & Gezondheid Regieorgaan SIA en praktijkgericht onderzoek Jacqueline Pot Programmamanager Vitaliteit & Gezondheid Regieorgaan SIA Praktijkgericht onderzoek Hogescholen Financiële regelingen Voorbeelden Strategie SIA

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Iselinge Hogeschool Mei 2014 Deelcommissie VKO Drs. P.(Paul) Rullmann (voorzitter) Dr. C.M. (Tini) Hooymans (lid) Drs. P.M. (Paul) van Roon (lid) H. (Hans) Koolmees

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Van Hall Larenstein April 2013 Deelcommissie VKO Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (voorzitter); Drs. B. (Bart) van Bergen (lid) Drs. P.M.M. (Paul) Rullmann

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 62696 8 november 2018 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 1 november 2018, nr. 1416573,

Nadere informatie

Lid Raad van Toezicht Met een achtergrond in het agrarisch bedrijfsleven en afkomstig uit Noord-Nederland

Lid Raad van Toezicht Met een achtergrond in het agrarisch bedrijfsleven en afkomstig uit Noord-Nederland Profiel Lid Raad van Toezicht Met een achtergrond in het agrarisch bedrijfsleven en afkomstig uit Noord-Nederland 9 november 2016 Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences Voor meer

Nadere informatie

Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid

Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid www.qompas.nl Januari 2015 Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid 1 Oordeel studenten/scholieren over Qompas en tevredenheid met betrekking tot

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 32671 19 november 2014 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 3 november 2014, nr. 672846,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische Zaken; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 59625 9 november 2016 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 1 november 2016, nr. 1062841,

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2011

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2011 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juli 2011 2 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Afgestudeerden

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2008: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. november 2009

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2008: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. november 2009 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2008: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo november 2009 1 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2008: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Inleiding

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Gereformeerde Hogeschool Zwolle Mei 2014 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs Drs. B. (Bart) van Bergen Dr. C.M (Tini) Hooymans (lid) H. (Hans) Koolmees

Nadere informatie

WERKENBIJHOGESCHOLEN.NL

WERKENBIJHOGESCHOLEN.NL arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo WEBSITE STATISTIEKEN 216 WERKENBIJHOGESCHOLEN.NL VINDBAAR, INGEBED EN GROEIEND Zestor is opgericht door sociale partners in het hbo: Het is toegestaan om (delen van)

Nadere informatie

De begeleidings- en beoordelingstrajecten zijn schriftelijk vastgelegd en te raadplegen door anderen. ILS en Radboud Docenten Academie.

De begeleidings- en beoordelingstrajecten zijn schriftelijk vastgelegd en te raadplegen door anderen. ILS en Radboud Docenten Academie. Rapportageformat Instrument Keurmerk HAN ILS en samenwerkingsscholen Versie VO, oktober 2014 Standaard 1. De samenwerkingsschool in relatie tot de kwaliteit van de leerwerkomgeving van de lerende Deze

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Utrecht

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Utrecht Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Utrecht December 2009 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter) Prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (vice-voorzitter) Dr. C.M (Tini)

Nadere informatie

Hogeschool der Kunsten Den Haag, Codarts, HKU (als toehoorder), Artez (onder voorbehoud), Designacademy

Hogeschool der Kunsten Den Haag, Codarts, HKU (als toehoorder), Artez (onder voorbehoud), Designacademy Bijlage Kolom 1: hogeschool Kolom 2: bij opleiding(en) Kolom 3: samen met hogescho(o)l(en) Kolom 4: inhoud van voorstel Vet = pilot(s) gezamenlijke toetsing voldoen aan criteria 1 2 3 4 Amsterdamse Hogeschool

Nadere informatie

Wervingsprofiel. Lid Raad van Toezicht. 19 juli Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences

Wervingsprofiel. Lid Raad van Toezicht. 19 juli Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences Wervingsprofiel Lid Raad van Toezicht 19 juli 2019 Opdrachtgever Van Hall Larenstein University of Applied Sciences Voor meer informatie over de functie Marcel ten Berge, senior adviseur Leeuwendaal Telefoon

Nadere informatie

Hoe kan IR de Instellingstoets Kwaliteitszorg verbeteren? Alexander Babeliowsky Kennissessie DAIR-seminar 1 november 2017

Hoe kan IR de Instellingstoets Kwaliteitszorg verbeteren? Alexander Babeliowsky Kennissessie DAIR-seminar 1 november 2017 Hoe kan IR de Instellingstoets Kwaliteitszorg verbeteren? Alexander Babeliowsky Kennissessie DAIR-seminar 1 november 2017 Even voorstellen. Achtergrond Bedrijfskunde (UvA) en postinitieeel managementconsultancy

Nadere informatie

Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek

Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen. Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Studenten en leerkrachten leren praktijkgericht onderzoek doen Anje Ros, Lector Leren & Innoveren Anja van Wanrooij, Basisschool Het Mozaïek Tijdschema Inleiding Anje (15 minuten) Praktijk casus Anja (10

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2012

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2012 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juli 2012 Feiten en cijfers 2 HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Ondanks de

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 20951 24 december 2010 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 8 december 2010, nr.

Nadere informatie

Gedragscode praktijkgericht onderzoek voor het hbo

Gedragscode praktijkgericht onderzoek voor het hbo Gedragscode praktijkgericht onderzoek voor het hbo Gedragscode voor het voorbereiden en uitvoeren van praktijkgericht onderzoek binnen het Hoger Beroepsonderwijs in Nederland Advies van de Commissie Gedragscode

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. mei 2010

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. mei 2010 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs mei 2010 1 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs Inleiding Deze factsheet geeft informatie

Nadere informatie

Besluit tot het verlenen van een instellingstoets kwaliteitszorg

Besluit tot het verlenen van een instellingstoets kwaliteitszorg wao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit tot het verlenen van een instellingstoets kwaliteitszorg Datum 6 april 2018 Onderwerp Besluit Instellingstoets Kwaliteitszorg van de Erasmus Universiteit

Nadere informatie

KENNISCENTRUM CREATE-IT, FACULTEIT DIGITALE MEDIA EN CREATIEVE INDUSTRIE

KENNISCENTRUM CREATE-IT, FACULTEIT DIGITALE MEDIA EN CREATIEVE INDUSTRIE KENNISCENTRUM CREATE-IT, FACULTEIT DIGITALE MEDIA EN CREATIEVE INDUSTRIE ONDERZOEK: JAARVERSLAG 2015 CREATE-IT/FDMCI April 2016 1 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 1. Onderzoeksinput... 5 2. Producten van onderzoek...

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2013: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juni 2014

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2013: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juni 2014 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2013: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2014 Honderden Feiten en cijfers 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds ARTIKEL I WIJZIGING VAN DE REGELING FINANCIËN HOGER ONDERWIJS

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds ARTIKEL I WIJZIGING VAN DE REGELING FINANCIËN HOGER ONDERWIJS STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 32340 14 juni 2019 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 3 juni 2019, nr. 8441152, tot wijziging

Nadere informatie

Hoe scoren onderwijsinstellingen op Twitter?

Hoe scoren onderwijsinstellingen op Twitter? Hoe scoren onderwijsinstellingen op Twitter? Onderzoek naar het Twittergebruik door -, - en -instellingen Gemeten door Coosto over het studiejaar 2014/2015 Daphne Nonahal 1. Een stand van zaken In dit

Nadere informatie

Cluster Commerciële Economie Communicatie Finance Groen en Voeding Contactpersoon Windesheim Flevoland

Cluster Commerciële Economie Communicatie Finance Groen en Voeding Contactpersoon Windesheim Flevoland Cluster Commerciële Economie Communicatie Finance Groen en Voeding Annemarie van Alphen Ancella Evers-de Boer (a.i.) Contactpersoon Windesheim Flevoland Hogescholen Christelijke HS Windesheim Avans HS

Nadere informatie

INTERSECTORALE MOBILITEIT IN HET HOGER ONDERWIJS ROB GRÜNDEMANN (HOGESCHOOL UTRECHT)

INTERSECTORALE MOBILITEIT IN HET HOGER ONDERWIJS ROB GRÜNDEMANN (HOGESCHOOL UTRECHT) INTERSECTORALE MOBILITEIT IN HET HOGER ONDERWIJS ROB GRÜNDEMANN (HOGESCHOOL UTRECHT) 1. Opzet van het onderzoek 2. Resultaten en conclusies 3. Discussie Vraagstelling 1. Welke omvang heeft intersectorale

Nadere informatie

Hoe scoren onderwijsinstellingen op social? Onderzoek naar het gebruik van Twitter onder MBO-, HBO- en WO-instellingen.

Hoe scoren onderwijsinstellingen op social? Onderzoek naar het gebruik van Twitter onder MBO-, HBO- en WO-instellingen. Hoe scoren onderwijsinstellingen op social? Onderzoek naar het gebruik van Twitter onder -, - en -instellingen. Over Coosto Coosto levert oplossingen voor social media monitoring en webcare. Je krijgt

Nadere informatie

Kwaliteitszorgstelsel ten aanzien van het onderzoek aan hogescholen Basisdocument

Kwaliteitszorgstelsel ten aanzien van het onderzoek aan hogescholen Basisdocument Kwaliteitszorgstelsel ten aanzien van het onderzoek aan hogescholen 2009-2015 Basisdocument Nadere uitwerking van het brancheprotocol kwaliteitszorg onderzoek (BKO) in een kwaliteitszorgstelsel. HBO-raad,

Nadere informatie

arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo werkenbijhogescholen.nl vernieuwd & geoptimaliseerd

arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo werkenbijhogescholen.nl vernieuwd & geoptimaliseerd arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo werkenbijhogescholen.nl vernieuwd & geoptimaliseerd Managementrapportage 215 Vorig jaar stond Werkenbijhogescholen.nl in het teken van vernieuwing en optimalisatie.

Nadere informatie

Ì)!l ù e-! t) naù dj. rì r) 1rì ù i ì-' Ministerie va n OCVIßt,ui"u. þi, *- 2 g JUl.iI 201S. Vereniging Hogescholen

Ì)!l ù e-! t) naù dj. rì r) 1rì ù i ì-' Ministerie va n OCVIßt,uiu. þi, *- 2 g JUl.iI 201S. Vereniging Hogescholen E-mail Vereniging Hogescholen minnee@vereniginghogescholen.nl Doorkíesnummer (o7o\ 3r2 2L 6L Datum 28 juni 2018 Aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetensc Mevrouw mr. drs. l.k. van Engelshoven Postbus

Nadere informatie

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden HBO-Monitor 2016 De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden Managementsamenvatting In deze factsheet staat de arbeidsmarktpositie van de hbo-afgestudeerden uit studiejaar 2014/2015 centraal. Eind 2016,

Nadere informatie

OSR-regeling peer review-light Pagina 1 van 5

OSR-regeling peer review-light Pagina 1 van 5 Kwaliteit en keurmerk Regeling Peer review-light Versie 4, vastgesteld 19 december 2012 Schooljaar 2012-2013 Inleiding De scholen voor voortgezet onderwijs die vertegenwoordigd zijn in de Stuurgroep OSR

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2014: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. April 2015

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2014: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. April 2015 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2014: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo April 2015 Feiten en cijfers 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 www.qompas.nl Februari 2016 Surrounded by Talent Inleiding In deze rapportage laten we de resultaten zien van een enquête onder eerstejaars studenten welke met de Qompas

Nadere informatie

Kwaliteit van toetsing onder de loep. kwaliteitszorg rondom toetsing 6 februari 2014

Kwaliteit van toetsing onder de loep. kwaliteitszorg rondom toetsing 6 februari 2014 Kwaliteit van toetsing onder de loep kwaliteitszorg rondom toetsing 6 februari 2014 Ochtendprogramma inleiding op methodiek werken aan methodiek terugkoppelen opbrengsten presentatie opzet vervolgonderzoek

Nadere informatie

CMHF is een van die Centrales en deze vertegenwoordigt de FvOv-verenigingen in het IGO.

CMHF is een van die Centrales en deze vertegenwoordigt de FvOv-verenigingen in het IGO. . IGO Regio-indeling In het MBO en HBO wordt het overleg gevoerd door collega s van de UNIENFTO, ook FvOv/CMHF. Het overleg over zaken die voortvloeien uit de CAO-MBO of de CAO-HBO op instellingsniveau

Nadere informatie

HU GERICHT IN BEWEGING

HU GERICHT IN BEWEGING HU GERICHT IN BEWEGING Organisatieontwikkeling HU het verhaal - versie maart 2016 - Agenda Waar komen we vandaan? Waarom gaan we veranderen? Wie willen we zijn? Hoe gaan we dit bereiken? Wat verandert

Nadere informatie

Vormgeving van samenwerking binnen praktijkgericht onderzoek

Vormgeving van samenwerking binnen praktijkgericht onderzoek Presentatie 16 Mei De Haagse Hogeschool Vormgeving van samenwerking binnen praktijkgericht onderzoek Frank Zwetsloot Directeur ScienceWorks Uitgevoerd door: In samenwerking met: Inzage in de cijfers van

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Toetsing realisatie voorwaarden. nieuwe opleiding. hbo-master Strategy & Leadership. AOG TSM Master School. 15 oktober 2018

Toetsing realisatie voorwaarden. nieuwe opleiding. hbo-master Strategy & Leadership. AOG TSM Master School. 15 oktober 2018 Toetsing realisatie voorwaarden nieuwe opleiding hbo-master Strategy & Leadership AOG TSM Master School 15 oktober 2018 NVAO Toets voorwaarden nieuwe opleiding Adviesrapport Inhoud 1 Beschrijving van de

Nadere informatie

Wijziging van de Regeling financiën hoger onderwijs in verband met het aanpassen van bedragen en percentages

Wijziging van de Regeling financiën hoger onderwijs in verband met het aanpassen van bedragen en percentages Algemeen Verbindend Voorschrift HOenS/CBV- 2008/84830 Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek bvh 079-3232.666 Wijziging van de Regeling financiën

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. juni 2011

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. juni 2011 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs juni 2011 2 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs Meer dan zeven op de tien studenten

Nadere informatie

Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2013

Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2013 ACHTERHOEK Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs leerlingen 29- -9, leerlingen 214-217 -11,1 2.6 2.44 2.28 2.12 1.96 1.8 1.64 1.48 1.32 1.16 1. 28 29 21 211 214 215 216 217 instellingsniveau

Nadere informatie

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden HBO-Monitor 2017 De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden Managementsamenvatting In deze factsheet staat de arbeidsmarktpositie van de hbo-afgestudeerden uit studiejaar 2015-2016 centraal. Eind 2017,

Nadere informatie

céáíéå=éå=åáàñéêë= HBO-Monitor 2012: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2013

céáíéå=éå=åáàñéêë= HBO-Monitor 2012: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2013 céáíéå=éå=åáàñéêë= HBO-Monitor 2012: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2013 céáíéå=éå=åáàñéêë 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU. ROC West-Brabant Prinsentuin College te Etten-Leur

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU. ROC West-Brabant Prinsentuin College te Etten-Leur ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU ROC West-Brabant Prinsentuin College te Etten-Leur Manager natuur en recreatie Natuur en groene ruimte 3 (Vakbekwaam medewerker groenvoorziening)

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 9

Samenvatting. Samenvatting 9 Samenvatting Sinds de introductie in 2001 van lectoraten in het Nederlandse hoger beroepsonderwijs wordt aan hogescholen steeds meer gezondheidsonderzoek uitgevoerd. De verwachting is dat dit niet alleen

Nadere informatie

2o\y/ax Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

2o\y/ax Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap - t t 2o\y/ax ONTVANGEN 0 1 FEB.?OTJ Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag HZ University of Applied Sciences t.a.v. het college van bestuur Postbus

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGSNIVEAU

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGSNIVEAU ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGSNIVEAU ROC ID College te Gouda November, 2014 3331182/6 Plaats: Gouda BRIN: 25LN Onderzoeksnummer: 280111 Onderzoek uitgevoerd in: November 2014 Conceptrapport

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2015: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. Juni 2016

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2015: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. Juni 2016 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2015: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Juni 2016 Feiten en cijfers 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek

Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Validatierapport Kwaliteitszorg Onderzoek Hogeschool Rotterdam September 2013 Deelcommissie VKO Prof. dr. P.L. (Pauline) Meurs (voorzitter) Drs. B. (Bart) van Bergen (lid) Drs. P.M. (Paul) van Roon (lid)

Nadere informatie

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld Meerjarenplan Opleiden in de School 2015-2018 Opleidingsteam, 2015 Samen opleiden: impact van leren in beeld Meerjarenplan 2015-2018 Inleiding Goed onderwijs staat

Nadere informatie

Samenwerking hogescholen en MKB in de topsectoren ZWAARTEPUNTVORMING PROFILERING SAMENWERKING KWALITEIT DUURZAME VERANKERING

Samenwerking hogescholen en MKB in de topsectoren ZWAARTEPUNTVORMING PROFILERING SAMENWERKING KWALITEIT DUURZAME VERANKERING Samenwerking hogescholen en MKB in de topsectoren ZWAARTEPUNTVORMING PROFILERING SAMENWERKING KWALITEIT DUURZAME VERANKERING 14 december Bedrijfslevenbrief Het kabinet heeft samenleving en bedrijfsleven

Nadere informatie

Toetsing realisatie voorwaarden. AD-programma. Land- en Watermanagement. Hogeschool Van Hall Larenstein. 8 augustus 2017

Toetsing realisatie voorwaarden. AD-programma. Land- en Watermanagement. Hogeschool Van Hall Larenstein. 8 augustus 2017 Toetsing realisatie voorwaarden AD-programma Land- en Watermanagement Hogeschool Van Hall Larenstein 8 augustus 2017 NVAO Toets voorwaarden nieuwe opleiding Adviesrapport Inhoud 1 Beschrijving van de opleiding

Nadere informatie

Bijlage 1 bij artikel 2, tweede lid

Bijlage 1 bij artikel 2, tweede lid Bijlage 1 bij artikel 2, tweede lid (Behorend bij Regeling financiën hoger onderwijs van 3 juni 2008, kenmerk HO&S/CBV-2008/5214) Factoren als bedoeld in artikel 4.12, vierde lid, van het besluit van hogescholen

Nadere informatie

Bestuurlijke hantering onderzoeksbeoordelingen aan de UvT 2009-2015

Bestuurlijke hantering onderzoeksbeoordelingen aan de UvT 2009-2015 Bestuurlijke hantering onderzoeksbeoordelingen aan de UvT 2009-2015 In het najaar van 2007 hebben de besturen van VSNU, NWO en KNAW besloten tot aanpassing van het Standard Evaluation Protocol (SEP) 1.

Nadere informatie