Beste Statenleden van de Provincie Gelderland,

Transcriptie

1 Beste Statenleden van de Provincie Gelderland, Afgelopen woensdag waren we zeer verheugd dat maar liefst 7 van de 11 fracties van de Provinciale Staten vertegenwoordigd waren op de Gelderse Waterdag te GeoFort. Het was mooi om samen de nieuwe Digital Wall te openen die we gerealiseerd hebben met behulp van een bijdrage vanuit het Waterschap Rivierenland. Met behulp van deze Digital Wall kunnen we het belang van goed watermanagement in het Rivierengebied op een verrassende manier uitleggen aan zowel scholieren, families met kinderen als aan professionals. GeoFort fungeert als een platform om continue 'awareness' te creëren voor de risico's van overstroming. De prijs die we in juni hebben gekregen, waardoor we ons het beste kindermuseum van de wereld mogen noemen, helpt ons enorm in onze ontwikkeling. De bezoekersaantallen groeien met 70%. Dat is goed nieuws! Minder goed nieuws is dat de Raad van Cultuur van het ministerie van OCW een negatief advies heeft gegeven t.a.v. het verstrekken van de Basis Infrastructuur Subsidie aan GeoFort t.w.v euro per jaar. We hebben gesproken met een afvaardiging van de Raad van Cultuur en ze zijn ons welgezind, maar vinden dat het niet mogelijk is om nieuwe instellingen toe te laten binnen het huidige budget. Als ze meer budget hadden gehad om 'uit te delen' dan had GeoFort wel in de BIS-regeling gepast. Voor GeoFort is deze euro cruciaal om ons verder door te kunnen ontwikkelen. We hebben heel veel sponsors en we halen veel geld binnen via fondsen. We hebben echter te maken met een onrendabele top: geld dat nodig is om de basis van het science centrum te kunnen laten functioneren. We hebben een heel klein en efficiënt team, maar efficiënter dan dat we nu draaien kan niet... Graag zouden we jullie als statenlid van de provincie Gelderland willen vragen om de leden van de tweede kamerleden te verzoeken om een aantal vragen te stellen over waarom een vernieuwende instelling als GeoFort, die internationaal als zeer bijzonder wordt aangemerkt en een voorbeeld voor de museale wereld wordt genoemd, niet tot de BIS kan toetreden. Vragen die wij hebben, zijn als volgt: 1) Hoe kan het dat er geen enkele financiële ruimte is voor nieuwe instelingen om toe te treden? Is dat wat we als BV Nederland willen als we innovatie hoog in het vaandel hebben staan? 2) Zijn de criteria die de Raad van Cultuur mee krijgt in de beoordeling nog van deze tijd? Bij de BIS is de collectie leidend. In de internationale museumwereld wordt hiervan afgestapt en komt de mens veel meer centraal te staan in plaats van de collectie. GeoFort heeft weliswaar een fraaie collectie, maar zet de beleving, het gebruik en het verhaal op de voorgrond i.p.v. de focus te leggen op het inrichten van een traditionele museumruimte met historische objecten. 3) Mocht toch besloten worden dat de BIS-regeling niet op GeoFort van toepassing kan zijn, wat is dan een regeling vanuit OCW die wel bij GeoFort past? De afdeling wetenschap van

2 OCW heeft een aanvraag van GeoFort namelijk ook negatief beoordeeld. Daar is de redenatie dat er geen middelen zijn voor middelgrote science centra. Het zou mooi zijn als we op deze manier met jullie hulp GeoFort naar een volgend level kunnen brengen...! Bijgevoegd heb ik twee brieven: - brief aan de Raad van Cultuur van 23 mei 2016, waarin we bezwaar aantekenen tegen de afwijzing - brief aan de Tweede Kamerleden van 8 juli 2016, waarin we de leden verzoeken als nog te pleiten voor toekenning van de BIS aan GeoFort vriendelijke groeten, directeur willemijn@geofort.nl GeoFort Nieuwe Steeg KG Herwijnen Google coördinaten: 51 51'51.51"N, 5 07' 33.33"E GeoFort is uitgeroepen tot het beste kindermuseum van de wereld! GeoFort is een themapark gericht op cartografie en navigatie waar een breed publiek op een boeiende wijze beleeft hoe interessant de geo-wereld is. GeoFort is centraal in Nederland gehuisvest op een uniek forteiland van Staatsbosbeheer. Shell, EBN, Geodan, TNO, ESRI en het Kadaster zijn XXL-sponsors van GeoFort

3 Verzoek om heroverweging advies Raad van Cultuur Datum: 23 mei 2016 Ministerie OCW tav Raad van Cultuur Postbus BJ Den Haag Stichting GeoFort Nieuwe Steeg KG Herwijnen 51 51'51.51"N, 5 07' 33.33"E voorzitter Stichting GeoFort willemijn@geofort.nl Geachte Raad van Cultuur, U heeft als Raad van Cultuur een negatief advies gegeven over het toekennen van de BIS aan GeoFort: een museum en science centrum over cartografie en navigatie op een prachtig fort dat als rijksmonument deel uitmaakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Positief beoordeelde u GeoFort ten aanzien van de sterke visie, het onderscheidend profiel en de veelzijdigheid van het educatieve aanbod. Ook spreekt u de waardering uit voor de wijze waarop GeoFort door sterk cultureel ondernemerschap in slechts vier jaar is gegroeid naar een middelgrote publieksinstelling. De verwachte bezoekerstoename van in 2015 naar bezoekers in 2020 heeft u dan ook beoordeeld als zijnde realistisch en goed onderbouwd. We zijn ons ervan bewust dat een instelling als GeoFort een 'vreemde eend' in de bijt is te midden van de andere musea die van de BIS gebruik maken. GeoFort is een museum dat zich op het snijvlak van cultureel erfgoed, historie, techniek en wetenschap bevindt. Bij GeoFort zal de bezoeker weinig vierkante meters vitrinekasten tegenkomen, maar staat vooral het verhaal en de beleving centraal. Zo staat er één prachtige historische sextant achter glas. Dat is mooi, maar het doet de bezoekers nog weinig, totdat ze zelf met moderne replica's aan de slag mogen om te ervaren hoe de schippers vroeger op zee hun positie bepaalden. Er is geen enkel museum in Nederland, maar ook niet buiten de grenzen, die op een vergelijkbare wijze de historie van de cartografie en navigatie belicht en daarbij tevens een link legt met het heden en de toekomst. Voor GeoFort is de interactieve manier waarop de bezoekers het cultureel erfgoed beleven cruciaal om jongeren te betrekken. Waar de meeste reguliere musea veel energie moeten steken om jongeren te trekken, heeft GeoFort daar geen moeite mee. Ondanks de afgelegen locatie weet GeoFort veel gezinnen en schoolklassen te verleiden naar het fort af te reizen. Als Raad van Cultuur oordeelt u dat het museale karakter van GeoFort van onvoldoende kwaliteit is en dat de museale presentatie van de roerende collectie te summier tot uiting komt. Wij zijn van mening dat dit een onjuiste beoordeling is van ons museaal profiel. In het beoordelingskader, dat opgesteld is door de Raad van Cultuur, staat kwaliteit als volgt beschreven: Bij de beoordeling van het functioneren en de plannen wordt de inhoudelijke kwaliteit beoordeeld op grond van de indicatoren vakmanschap, zeggingskracht en oorspronkelijkheid en vernieuwing. 1/2

4 De presentatie van de collectie voldoet ons inziens ruimschoots aan deze criteria. GeoFort geeft op een oorspronkelijke wijze invulling aan de collectie door juist de beleving van de collectie en het verhaal er omheen centraal te zetten. Het klopt dat we niet in de traditionele Nederlandse culturele kaders passen als we kinderen met Minecraft voor Open Monumentendag historische panden na laten bouwen, als we scholieren gescande historische kaarten van Blaeu uit 1650 over moderne kaarten laten draperen en als we families zelf laten beleven hoe watermanagement vroeger en nu met behulp van cartografie en landmeten werd beheerst. In de internationale museumwereld is de focus de afgelopen jaren verschoven: stond eerst de collectie centraal, zo staat nu de mens centraal. Het gaat om de verhalen achter de collecties. Het is dan ook niet voor niets dat de innovatieve wijze waarop GeoFort haar museum heeft ingericht is opgevallen door de internationale museumwereld. Dit heeft geresulteerd in het feit dat GeoFort, samen met zes andere musea, is genomineerd voor de internationale prijs Children in Museums Award "The Award is given to the best practice of an exhibition or project dedicated to children under 14 years old. The judges not only value creativity and innovation, but also consider the ways in which an exhibition of programme can change the course of museum thinking or museum practice. How can elements of the winning exhibition or programme be incorporated into the museum field? That is why the judges pay special attention to interpretation and presentation." Ook de Provincie Gelderland spreekt haar waardering uit voor de oorspronkelijke wijze waarop GeoFort invulling geeft aan het cultureel erfgoed bij monde van de Gelderse Gedeputeerde voor Cultuur en Erfgoed Josan Meijers: Het hoofddoel van het provinciaal beleid is het in stand houden van ons erfgoed met een maatschappelijk belangrijke functie. Restaureren voor leegstand is voor ons geen optie. Wij hebben dan ook veel waardering voor de manier waarop Stichting GeoFort een eigentijdse en aansprekende invulling heeft gegeven aan het fort. Door het overschrijden van traditionele grenzen voor wat betreft inhoudelijke kaders, presentatie en publieksbereik komt dit unieke erfgoed uitstekend tot zijn recht. De bezoekerscijfers laten een sterke groei zien. Dit geeft vertrouwen voor de toekomst. Het lastige van een vernieuwend concept is dat het vaak niet in de bestaande kaders past. We hopen dat u bereid bent om met een ruime blik te kijken naar de waardevolle bijdrage die GeoFort met haar innovatieve museale invulling biedt in het dynamische culturele veld. We vragen u daarmee uw advies te heroverwegen. Voor GeoFort zou deze subsidie een cruciaal verschil maken in de manier waarop we ons op een serieuze manier kunnen door ontwikkelen en waarbij de bezoekers in een prachtig oud Rijksmonument vanuit de geschiedenis waardering krijgen voor de huidige en toekomstige innovaties op het gebied van cartografie en navigatie. vriendelijke groeten, PS. In onderstaande bijlage hebben we de vragen beantwoord die u als Raad van Cultuur heeft gesteld ten aanzien van ons collectiebeleid en educatief programma. 2/2

5 Bijlage: Toelichting collectiebeleid en educatie Presentatie van de collectie In het advies geeft u als Raad van Cultuur aan dat een uitwerking van de wijze waarop GeoFort de Kadastercollectie wil presenteren in een concreet plan wordt gemist. In het activiteitenplan staat beschreven dat GeoFort elk jaar een wisseltentoonstelling zal inrichten rondom een aantal unieke objecten uit de collectie. Zo bevinden zich in deze collectie de originele kaarten en luchtfoto's van de binnenstad van Rotterdam voor en na het bombardement in WOII. Dit materiaal laat zien hoe de stad er vroeger uitzag en welke zoektocht is doorgemaakt om te komen tot een nieuw ruimtelijk plan. GeoFort wil jaarlijks een ander thema centraal zetten, waarbij telkens een indrukwekkende verandering in de ruimtelijke inrichting van Nederland centraal staat. Indien gewenst kan GeoFort een tentoonstellingsplan aanleveren voor de jaren Rijksmonument Tot de collectie van GeoFort behoort ook de locatie van het museum: het Rijksmonument Fort bij de Nieuwe Steeg. Dit forteiland bestaat uit 13 Rijksmonumenten. Het verhaal van dit bijzondere culturele erfgoed wordt op verschillende manieren voor het publiek ontsloten: w GeoTour: Deze smartphone applicatie vertelt het verhaal over het fort in woord en beeld. Er ontstaat een kaart met verhalen die thuis rustig nagelezen kunnen worden. w 3D cultureel erfgoed in Minecraft: Heel Nederland is door GeoFort in het 3D gamingplatform Minecraft ingelezen onder de naam GeoCraft NL. De community van GeoCraftNL (4000 kinderen) is bezig om onder andere monumenten in 3D na te bouwen. Speciaal voor Open Monumentendag en op verzoek van musea en bibliotheken zet GeoFort haar community in om kinderen enthousiast te maken voor erfgoed. w Fotospeurtocht: Kinderen van 4 tot 8 jaar gaan op zoek naar bijzondere historische plekken. Ze plakken stickers op hun kaart, waarna ze beloond worden met een presentje. w De coördinatenquiz is voor kinderen vanaf 8 jaar, waarbij ze in een soort speurtocht ongemerkt leren kaartlezen en kennismaken met oude landmeettechnieken. w Gidsen: Regelmatig worden rondleidingen gegeven, waarbij locaties toegankelijk zijn die normaal gesloten zijn. w In de zaal "Water als Wapen" vertelt een film het verhaal van Generaal Krayenhoff over het ontwerp van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waarbij gedetailleerde topografische kaarten cruciaal waren om de strategische locaties van de forten te bepalen. Drie koperen landmeetapparaten vertellen het verhaal van de hoek-, lengte- en hoogtemetingen die verricht moesten worden om de benodigde kaarten te kunnen vervaardigen. w Publicatie Fort bij de Nieuwe Steeg: In een fraai boekje wordt de geschiedenis van het fort belicht. De vele kaarten helpen om de geopolitieke oorsprong van het fort te begrijpen. Bijlage: Toelichting op het collectiebeleid en op de historische lesprogramma's van GeoFort i

6 Vervolg bijlage Educatief aanbod cultureel erfgoed en historie Als Raad van Cultuur geeft u aan dat er in het uitgebreide educatieve aanbod van GeoFort een relatief kleine plek is ingeruimd voor educatieve pakketten met het thema cultureel erfgoed en historie. Wij zijn van mening dat GeoFort op originele wijze invulling geeft aan deze onderwerpen. Graag geven we een overzicht van het bestaande aanbod van lesmodules met een historisch element: w Historisch Landmeten: Leerlingen van het PO gaan rekenen met oude meeteenheden. Leerlingen van het VO brengen wiskunde in de praktijk via replica's van oude instrumenten. Leerlingen begrijpen hierna het praktisch nut van wiskunde... w Sextant: Vroeger bepaalden schippers hun positie met een sextant. Leerlingen bepalen met sextant en de sinus de breedte van de fortgracht zonder natte voeten te krijgen. w Waschvrouw: Het fort komt tot leven door de verhalen die een waschvrouwe vertelt. Deze PO module wordt ook aangeboden via het Gelders Erfgoed (Reizen in de Tijd). w #FortHistory: wijlen fortwachter Wijkerheld Bisdom is tot leven gewekt en met hem gaan de leerlingen terug in de tijd. Via filmpjes en opdrachten gaan ze op zoek naar de schat. w Water als Wapen: Centraal staat watermanagement in Nederland door de eeuwen heen. Leerlingen ontdekken dat de Nieuwe Hollandse Waterlinie is bedacht om de Nederlanders te beschermen tegen de vijand uit het oosten via inundatie. Tegenwoordig worden opnieuw stukken land geïnundeerd om burgers te beschermen: 'Ruimte voor de Rivier'. w Edugis: Dit online educatieve platform met ruim 500 digitale kaartlagen laat leerlingen oude topografische kaarten en zelfs historische kaarten van Blaeu uit de 17 e eeuw vergelijken met hedendaags kaartmateriaal. Zo zien ze hoe hun ruimtelijke omgeving door de tijd heen is veranderd leerlingen maken jaarlijks gebruik van dit platform. w Via de lesmodule 'Kruip in de huid van Krayenhoff' gaan 3 VWO leerlingen aan de hand van kaart- en atlasopdrachten de kracht van het ontwerp van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ervaren. Deze module is ook te gebruiken in de klas. Verhouding Kadastermuseum GeoFort Als Raad van Cultuur bent u benieuwd hoe GeoFort zich verhoudt tot het Kadastermuseum in Arnhem. Stichting GeoFort heeft een bruikleenovereenkomst afgesloten met het Kadastermuseum (loopt tot 2040). De fysieke opslag van de collectie vindt plaats in het depot te Arnhem. GeoFort is verantwoordelijk voor de collectie en heeft een beheersovereenkomst met het Kadaster afgesloten. Elk jaar selecteert GeoFort een aantal unieke objecten, kaarten of luchtfoto's uit de collectie waarvan het verhaal in de GeoExperience verwerkt wordt. Deze historische onderdelen te GeoFort werden in 2015 bezocht door ruim bezoekers (families en scholieren). Het archief in Arnhem is op afspraak toegankelijk voor wetenschappelijk onderzoek of voor andere specifiek geïnteresseerden. Jaarlijks maken zo'n 700 personen gebruik van deze dienst. Bijlage: Toelichting op het collectiebeleid en op de historische lesprogramma's van GeoFort ii

7 Verzoek om toekenning BIS aan GeoFort Datum: 8 juli 2016 Geacht Tweede Kamerlid, De Raad voor Cultuur heeft een negatief advies gegeven over het toekennen van de Basis Infrastructuur Subsidie (BIS) aan GeoFort: een museum en science centrum over cartografie en navigatie op een prachtig fort en rijksmonument van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Stichting GeoFort Nieuwe Steeg KG Herwijnen 51 51'51.51"N, 5 07' 33.33"E voorzitter Stichting GeoFort willemijn@geofort.nl Positief werd GeoFort beoordeeld door de Raad voor Cultuur ten aanzien van de sterke visie, het onderscheidend profiel en de veelzijdigheid van het educatieve aanbod. Ook werd de waardering uitgesproken voor de wijze waarop GeoFort door sterk cultureel ondernemerschap in slechts vier jaar is gegroeid naar een middelgrote publieksinstelling. Op 10 juni 2016 heeft GeoFort de internationale Children in Museum Award gewonnen en is daarmee gekozen tot het beste kindermuseum ter wereld: een prijs waar we als jong museum enorm trots op zijn. De juryleden prezen de innovatieve wijze waarop GeoFort ingewikkelde materie van cartografie en navigatie in een unieke experience heeft vertaald en daarmee jongeren weet te boeien. De jury ziet dat GeoFort een voorbeeldfunctie heeft ten aanzien van de veranderende manier waarop het begrip museum invulling krijgt. Uiteraard is GeoFort blij met deze internationale erkenning! Dit staat echter in schril contrast met het gebrek aan museale erkenning in eigen land vanuit onze eigen Raad voor Cultuur. Deze Raad geeft aan de musea inhoudelijk te beoordelen op grond van zeggingskracht, oorspronkelijkheid en vernieuwing. De praktijk is naar onze mening anders: GeoFort is beoordeeld naar traditionele maatstaven die vernieuwing weinig kans geven. Het lastige van een vernieuwend concept is namelijk dat het vaak niet in de bestaande kaders past... Voor GeoFort zou de toekenning van de BIS een cruciaal verschil maken in de manier waarop we ons op een serieuze manier kunnen doorontwikkelen en waarbij de bezoekers in een prachtig oud rijksmonument vanuit de geschiedenis waardering krijgen voor de huidige en toekomstige cartografische en geografische innovaties. Graag nodigen we u uit te GeoFort. Bijgevoegd hebben we een entreebon voor 6 personen. We vragen u met een ruime blik te kijken naar de waardevolle bijdrage die GeoFort met haar innovatieve museale invulling biedt in het dynamische culturele veld. We hopen dat u enthousiast wordt van het concept en bereid bent in het najaar te pleiten voor toekenning van de BIS aan GeoFort. vriendelijke groeten, directeur en oprichter Stichting GeoFort