Luik III: Medisch Verantwoord Sporten

Transcriptie

1 Luik III: Medisch Verantwoord Sporten

2 Punt 7. Medisch Verantwoord Sporten (MVS) INHOUD 1 SITUATIESCHETS EN VISIE BVLO OVER MVS 1.1 Missie en visie 1.2 Beleid en structuur 1.3 Engagement en contacten, opbouwen expertise rond MVS 1.4 Vorming, nascholing en begeleiding 1.5 Preventie en sensibiliseren MVS 1.6 Medisch geschiktheidsgetuigschrift voor BVLO-leden 1.7 Accenten 2 VERPLICHTINGEN i.v.m. MVS 2.1 Het waarborgen van MVS voor de sporter Sportmedische geschiktheidscriteria Sportmedische keuring Preventieve gezondheidscontrole Leeftijdsgrenzen vastleggen Minimumnormen inzake medische, paramedische en psychologische begeleiding 2.2 Initiatieven en maatregelen om sportletsels, fysieke en psychische overbelasting en dopingpraktijken te voorkomen en te bestrijden Kadervorming en nascholingsinitiatieven Informatie- en bijscholingsactiviteiten Statutaire en reglementaire bepalingen ter voorkoming van sportletsels, overbelasting en dopingpraktijken Communicatie naar de aangesloten sporters over de statutaire, reglementaire of contractuele bepalingen inzake de bestrijding van dopingpraktijken in het bijzonder 2.3 Samenwerking met de regering of met een overkoepelend orgaan van sportverenigingen Informeren van de leden over acties van de regering of andere instanties op het vlak van MVS Opvolging van de beslissingen en aanbevelingen om sportletsels, overbelasting en dopingpraktijken te voorkomen en te bestrijden Samenwerking met andere organisaties Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

3 2.4 Rapporteren over de maatregelen om MVS te bevorderen 2.5 Mededeling van geplande sportmanifestaties, verbijfsgegevens en dopingcontroles buiten wedstrijdverband 3 AANSPREEKPUNT VOOR MVS 4 BELEIDSPLAN BVLO MVS Analyse leemten en behoeften 4.2 Voorstel mogelijke oplossingen 4.3 Keuze prioritaire thema s 4.4 Uitwerking acties en timing Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

4 1 SITUATIESCHETS EN VISIE BVLO OVER MVS 1.1 Missie en visie De Bond voor Lichamelijke Opvoeding drukt in zijn missie duidelijk zijn engagement uit voor een veilige sportbeoefening en -omgeving: Sportactiviteiten die bij de BVLO thuishoren zijn gezondheidsbevorderend, ethisch verantwoord, dynamisch-sociaal vormend, ontspannend en motiverend en houden rekening met diversiteit in aanleg, interesse en socio-culturele achtergrond. Dit standpunt krijgt verder vorm in de visie van BVLO: De BVLO wenst door het organiseren van eigen activiteiten en door activiteiten van zijn clubs zoveel mogelijk sport- en bewegingskansen aan te bieden. Deze activiteiten zijn aangepast aan de leeftijd en aan de omgeving en kunnen zowel een recreatief als een competitief karakter hebben. BVLO legt al sinds zijn oprichting de nadruk op medisch verantwoord sporten : nl. het goed en veelzijdig sporten. Door de jaren heen is dit een bewust en permanent proces van informeren en sensibiliseren van zowel de clubbesturen, de trainers en de lesgevers als van de actieve sporters. 1.2 Beleid en structuur In de statuten van BVLO, die in 2011 werden aangepast, is het engagement voor een ethische en medische verantwoorde sportbeoefening opgenomen: ARTIKEL 31 - ENGAGEMENTEN De BVLO vzw en zijn aangesloten clubs en leden aanvaarden de principes en de regels van de democratie en onderschrijven: - het Europees Verdrag inzake rechten van de mens - het Internationaal Verdrag betreffende de rechten van het kind - de Panathlon Verklaring over ethiek in de jeugdsport. De Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw en zijn aangesloten clubs en leden volgen de regelgeving van Vlaanderen, Brussel, België en Europa in het algemeen en voor de sport in het bijzonder. Dit is de regelgeving met betrekking tot o.m.: - erkende en gesubsidieerde Vlaamse sportfederaties - medisch en ethisch verantwoorde sportbeoefening - doping - niet-betaalde sportbeoefenaar - mensenhandel Om de toepassing van deze regelgeving op te volgen, kan de Raad van Bestuur hiervoor de nodige commissies oprichten. De opdrachten en de samenstelling van deze commissies worden middels het huishoudelijk reglement geregeld. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

5 Binnen BVLO heeft de commissie voor ethische en medische aspecten de opdracht om de opvolging van de decreten en de uitvoeringsbesluiten MVS EVS op te volgen. De praktische uitwerking ligt in handen van het dagelijks bestuur en de BVLO-staf. Daarnaast beschikt de BVLO over een deontologische commissie die de BVLO-clubs en leden informeert over de bestaande wetgeving o.m. inzake kinderarbeid en mensenhandel. 1.3 Engagement en contacten, opbouwen expertise rond MVS De BVLO onderhoudt goede contacten met de opleidingen lichamelijke opvoeding en bewegingswetenschappen aan universiteiten en hogescholen en met organisaties zoals o.m. VIGEZ, de VVS Vlaamse Vereniging voor Sportgeneeskunde en de VTS - Vlaamse Trainersschool. BVLO engageert zich ook regelmatig in overleg- en werkgroepen van de Vlaamse overheid m.b.t. MVS. Zo werkte BVLO in 2008 actief mee in de werkgroepen Provinciale toetsingsdagen voor de gezondheidsdoelstelling gezonde voeding en beweging als voorbereiding op de nieuwe gezondheidsdoelstelling en bijhorend actieplan rond voeding en beweging voor Vlaanderen. In 2011 was Prof. Dr. Kristine De Martelaer, bestuurslid BVLO, actief in de werkgroep voeding en beweging met als opdracht de middellange ( ) en lange termijn ( ) acties van dit actieplan uit te werken. Deze werkgroep werd opgericht door Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen. In 2011 was de BVLO betrokken bij de Ronde tafel gezond eten en bewegen bevorderen met sociaal zwakke groepen. Er werd nagegaan waaraan de interventies m.b.t. het bevorderen van gezond eten en bewegen met sociaal zwakke groepen moeten voldoen, wat er in praktijk al gebeurt en welke sectoren in de toekomst een aandeel kunnen opnemen in het verkleinen van de gezondheidskloof. Line Dumoulin, secretaris-generaal, engageerde zich van 2009 tot 2012 als lid en als ondervoorzitter van de Vlaamse Sportraad. Zij hielp mee adviezen uit te brengen over de decreten en de uitvoeringsbesluiten i.v.m. doping en MVS. Ook voor de volgende periode blijft zij actief lid van deze Vlaamse sportraad. De BVLO is opgenomen als associate partner van het werkveld binnen de Erasmus Mundus aanvraag in 2012 van de VU Amsterdam, de UGent (Vakgroep Bewegings- & Sportwetenschappen) en een Noorse groep in Oslo. Het project E=M / Excercise is Medicine is ingediend met als doel doctoraatstudenten op te leiden en te begeleiden in het kader van wetenschappelijk onderzoek naar gezondheidsbevorderende preventieve en curatieve effecten van lichaamsbeweging, sport en oefening. Door dit engagement verkrijgt de BVLO actuele informatie en straalt deze grote betrokkenheid met het thema MVS door naar zijn besturen, commissies, clubs en leden. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

6 1.4 Vorming, nascholing en begeleiding De BVLO is lid van de VTS-denkcel ropeskipping en werkt mee aan de invulling van de inhoud van de VTS opleidingscursussen ropeskipping: initiator en trainer B en aan de voorbereidende vorming Aspirant-initiator ropeskipping. De BVLO kan terugblikken op een lange traditie van het organiseren van nascholingen, studiedagen en congressen over thema s in het kader van gezonde, verantwoorde en veilige sportbeoefening. Op deze manier wil de BVLO de lesgevers en begeleiders uit het werkveld nascholen en informeren over de laatste evoluties en visies in het veld van gezondheid, sporten en bewegen. Via publicaties maar ook het inspelen op de nieuwste communicatiemogelijkheden -zoals de social media- proberen we de aandacht voor MVS bij de BVLO-clubbesturen en -sporters levendig te houden. Bij al zijn activiteiten, projecten en sportkampen besteedt de BVLO aandacht aan veiligheid en preventie: bv. EHBO-koffers, handelingsprotocol bij noodgevallen, gedragcodes voor sporters en lesgevers. Samen met de aanwezigheid van deskundig opgeleide lesgevers en begeleiders probeert de BVLO zijn leden in een veilig omgeving te laten sporten. 1.5 Preventie en sensibiliseren MVS Als recreatieve omnisportfederatie legt de BVLO vooral het accent op preventie en het sensibiliseren van MVS bij de recreatieve sporter, met nadrukkelijke aandacht voor de jeugdige sporter. Uitgangspunt van de BVLO is dat goed opgeleide en begeleide lesgevers en trainers de beste garantie vormen voor een veilige sportbeoefening en (recreatieve) competitie. De BVLO is ervan overtuigd dat kleuters en jonge kinderen een zo breed mogelijke bewegingsopvoeding moeten krijgen als solide basis voor een latere levenslange sportbeoefening. Een te vroege sportspecialisatie fnuikt een goede en totale bewegingsopvoeding. In zijn beleidsplan focust de BVLO zich in het bijzonder naar acties voor deze jonge leeftijdsgroep met bijzondere aandacht voor vakbekwame lesgevers en veelzijdig bewegen van jongeren. Goed opgeleide lesgevers zorgen voor een doelgericht, aan de leeftijd aangepast en veilig bewegingsonderricht. 1.6 Medisch geschiktheidsgetuigschrift voor BVLO-leden BVLO herbergt zowel recreatieve omni- als unisportclubs. BVLO telt geen elitesporters. In de jaren tachtig en negentig verplichtte BVLO het indienen van een medische geschiktheidsgetuigschrift voor alle leden van de aangesloten sportclubs. Begin de jaren 2000 werd deze verplichting opgeheven. Slechts enkele sportclubs slaagden erin om deze verplichting waar te maken. Daarenboven bleek dat de ingediende getuigschriften ook niet nauwgezet werden ingevuld. Uitzondering hierop waren de beoefenaars van de sporttak ropeskipping. Deze sport werd van 2000 tot 2008 bij BVLO intensief en op hoog niveau beoefend. Voor de competitiesporters van deze sport verplichtte BVLO wel dat men vooraf een medische fiche indiende, m.a.w. dat men medisch geschikt Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

7 verklaard werd. Een competitiesporter kon slechts een wedstrijdlicentie ropeskipping verkrijgen na het voorleggen van een medisch geschiktheidsgetuigschrift. De licentie moest jaarlijks (competitiejaar) hernieuwd worden. Ondanks het veelvuldig informeren van de clubs en hun leden werd deze competitieperiode overschaduwd door een aantal positieve dopinggevallen (cannabisgebruik). In 2008 verlieten de meeste ropeskippingsclubs BVLO om zich in een aparte ropeskippingfederatie verder te ontwikkelen. Vandaag biedt BVLO de sporttak ropeskipping uitsluitend op recreatief niveau aan en verzamelt geen competitiesporters ropeskipping meer. Sinds 2009 zijn de verplichting van het indienen van een medische geschiktheidsgetuigschrift en de competitielicenties ropeskipping weggevallen. 1.7 Accenten BVLO legt het accent in hoofdzaak op het sensibiliseren van clubbesturen en leden voor een gezonde sportbeoefening. Het voorkomen van sportblessures is een belangrijk aandachtspunt. Wij willen de sporter bewust maken dat het zijn verantwoordelijkheid is op om op een gezonde en verantwoorde manier te sporten. Hij neemt best zelf het initiatief om zich door een dokter grondig en regelmatig te laten onderzoeken. BVLO wil deze attitude bij elke sporter stimuleren. Zeker bij klachten wordt de sporter aangeraden om zo vlug mogelijk een arts te raadplegen. In het nieuwe beleidsplan MVS wenst BVLO zich te focussen op: - het bewust maken van het belang van MVS bij de besturen en de leden van de BVLO-clubs - het optimaliseren van de communicatie m.b.t. MVS naar clubs en clubleden - het onderzoeken van het al dan niet introduceren van een verplicht sportmedisch geschiktheidsonderzoek voor alle aangeboden sporttakken of alleen bij de risicovolle sporten - uitbreiden adviesverlening rond MVS BVLO wenst zich zoals in het verleden blijvend te focussen op nascholing en begeleiding van sportlesgevers en trainers via nascholingen en publicaties. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

8 2 VERPLICHTINGEN i.v.m. MVS 2.1 Het waarborgen van MVS voor de sporter Sportmedische geschiktheidscriteria Voor de absolute en relatieve sportmedische geschiktheidscriteria waaraan een sporter moet beantwoorden om zijn sport te mogen beoefenen, baseert BVLO zich op de tabellen die het team MVS van de departement CJSM voorstelt. ( In de BVLO-clubs worden volgende sporttakken beoefend: Contactsporten: - echte contactsporten: voetbal, vechtsporten, floorball - met beperkt contact: wielrennen, basketbal, gymnastiek, volleybal, skiën, dans Niet-contactsporten: - intensief: ropeskipping, zwemmen, duiken, loopsport, fitness - matig intensief: badminton, klimmen, paardrijden, schermen, onderhoudsgymnastiek - niet-intensief: wandelen BVLO informeert zijn sporters over de specifieke eisen en risico s van elke sport en volgt hierbij de indeling van de sporttakken en disciplines, voorgesteld door de American Academy of Family Physicians met daarbij de in te schatten contra-indicaties voor sportbeoefening. In functie van de beoefende sportdiscipline worden sporters met bepaalde pathologieën aangeraden om bijkomende onderzoeken te ondergaan of wordt het beoefenen van bepaalde sporten hen zelfs ontraden. (zie onderstaande tabel zoals voorgesteld voor het departement CJSM) Verklaring van gebruikte codes in de tabel: A zwemmen (geen vlinderslag, schoolslag of duiken) B Patiënten met milde afwijkingen worden niet beperkt in hun sportactiviteiten, patiënten met matige tot ernstige afwijkingen of na heelkundige correctie dienen individueel geëvalueerd te worden. C Atleet dient gebruik te maken van efficiënte oogbescherming D Advies oftalmoloog gewenst E Niet zwemmen of gewichtheffen F Geen boogschieten of geweerschieten G Deelname is mogelijk en toegelaten indien de pulmonaire oxygenatie voldoende blijft tijdens een graduele inspanningstest H Niet zwemmen, gevechtssporten, worstelen en andere contactsporten zolang de ziekte besmettelijk is. I Sommige sporten vereisen beschermende orthesen I.A. Individueel Advies Ja deze categorie van sportdisciplines is toegelaten. Neen er is een contra-indicatie om deze categorie van sportdisciplines te beoefenen. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

9 Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

10 2.1.2 Sportmedische keuring BVLO legt geen sportmedische keuring op bij zijn leden maar raadt iedereen aan wanneer men wil starten met sporten vooraf een dokter te raadplegen om een sportmedisch geschiktheidsonderzoek te ondergaan. BVLO benadrukt dat bij elke twijfel of klacht op vlak van gezondheid men altijd zo vlug mogelijk een arts moet raadplegen. BVLO beschikt over een eigen protocol voor een sportmedisch geschiktheidsonderzoek bij gebrek aan een aanvaard veralgemeend sportmedisch geschiktheidsonderzoek voor de breedtesporter. Dr. Ariane De Kezel, sportarts en lid van de ethische en medische commissie van de BVLO stelde volgende leidraad van een sportmedisch geschiktheidsonderzoek op: 1. Anamnese - doorgemaakte of bekende ziekten - geneesmiddelengebruik - risicofactoren voor hart- en vaatziekten - algemene conditie - klachten tijdens of na een inspanning - intensiteit van de sportbeoefening 2. Familiale anamnese - plotse dood bij een dicht familielid jonger dan 50 jaar - coronaire ziekte bij een dicht familielid 3. Klinisch onderzoek 3.1. Cardiovasculair: - bloeddrukmeting in rust - rustpols - hart auscultatie (regelmaat ritme, hartgeruisen) - longauscultatie - kleine inspanningstest, bv. 30 kniebuigingen laten uitvoeren aan een stevig ritme, vervolgens hartritme bepalen onmiddellijk na de inspanning, na 1 min en na 2 min rust; waardoor men een idee krijgt van het recuperatievermogen van de sporter; - tevens kan men de bloeddruk meten onmiddellijk na de inspanning en na 2 min rust Bepaling van gewicht en lengte (BMI) 3.3. Urine-onderzoek door middel van bv. Multistix of andere urinestix Locomotorisch onderzoek: - algemene lichaamsbouw evalueren - inspectie van de wervelzuil (scoliose, hyperlordose, hyperkyfosen, e.a. opsporen) - evaluatie van de kniegewrichten - evaluatie van de enkelgewrichten (laxiteit, stramheid, pijn) - onderzoek van de achillespezen (zwelling, drukpijnlijk) - evaluatie van het voetgewelf (platvoet, holvoet) - evaluatie van de polsgewrichten De BVLO informeert zijn sportclubs en leden over de algemeen geldende richtlijnen zonder expliciet rekening te houden met de aard van de beoefende sport: - voor iedere sporter vanaf 14 jaar: minstens eenmaal sportmedische anamnese, lichamelijk onderzoek en rustelektrocardiogram - competitiesporters of sporters die meer dan zes uur per week sporten laten zich best om de 2 jaar herkeuren Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

11 - voor mannen vanaf 35 en vrouwen vanaf 45 jaar bestaat de sportmedische keuring uit sportmedische anamnese, lichamelijk onderzoek, rustelektrocardiogram en bepalen van de RISK-score (Europees erkende inschatting van het risico op aderverkalking op basis van leeftijd, geslacht, bloeddruk, cholesterol en rookgedrag) - voor mannen vanaf 35 en vrouwen vanaf 45 jaar die aan competitiesport doen of die meer dan 6 uur per week sporten, wordt een jaarlijkse herhaling van deze keuring aangeraden - voor mannen vanaf 35 en vrouwen vanaf 45 jaar die recreatief sporten is een vijfjaarlijkse herhaling van deze keuring aan te raden. De BVLO verwijst zijn leden ook naar de website van de Vlaamse overheid: De BVLO stelt een kaartje medisch geschiktheidsgetuigschrift ter beschikking aan zijn sportclubs die hierom vragen. Sommige clubs verplichten hun leden om het medisch geschiktheidsonderzoek te laten ondergaan en het kaartje door een dokter te laten invullen Preventieve gezondheidscontrole Voor het bepalen van de inhoud en de frequentie van de preventieve gezondheidscontrole houdt de BVLO zich aan de voorwaarden inzake preventieve gezondheidscontrole zoals bepaald door de Vlaamse Regering Leeftijdsgrenzen vastleggen De BVLO hanteert volgende leeftijdsgrenzen: - kleuters mogen instappen in een sportclub in het jaar dat ze 3 jaar worden. - De BVLO heeft tot nu toe geen leeftijdsgrenzen of categorieën opgelegd voor de bij de BVLO beoefende sporttakken en/of disciplines. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

12 - Voor de sport ropeskipping: Er wordt niet zoals in de officiële internationale ropeskippingreglementen met vaste leeftijdscategorieën gewerkt. Voor zijn recreatieve kampioenschappen (individueel en team) en brevettendagen maakt de BVLO in nauw overleg met de clubs groepen op basis van het niveau van de deelnemers. Telkens is de maximale succesbeleving van de sporters prioritair. Er wordt tevens gezorgd dat de proeven nooit te belastend zijn voor de leeftijd en het niveau van de springers. Meestal wordt er gewerkt met twee categorieën: mini s en seniores. Meisjes en jongens sporten samen. - Voor zijn internaatssportkampen (Facultatieve opdracht 2) hanteert de BVLO de leeftijdscategorieën die opgenomen zijn in de uitvoeringsbesluiten m.b.t. de facultatieve opdracht Sportkampen (zie 16 januari 2009 Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de voorwaarden tot het verkrijgen van de subsidies inzake de door de sportfederaties georganiseerde sportkampen - Afdeling 2. - Bijzondere subsidiëringsvoorwaarden / Art. 5. Sportkampen worden georganiseerd onder de verantwoordelijkheid van de sportfederatie onder de volgende voorwaarden / 2 voorwaarden voor de deelnemers a) en b). - minimale leeftijdsgrenzen voor de beoefening van de sporttakken: deelnemers bereiken de minimumleeftijd van zes jaar in de loop van het jaar waarin het sportkamp wordt georganiseerd. De minimumleeftijd wordt evenwel - op veertien jaar gebracht voor de discipline duiken, - op tien jaar voor kano of kajak op zee - op tien jaar voor windsurfen op zee mits de deelnemer daarvoor al een attest evolutie 1 heeft behaald; - de minimumleeftijd om deel te nemen aan een internaatssportkamp met meer dan één sporttak wordt bepaald door de hoogste minimumleeftijd die vereist is om deel te nemen aan de verschillende aangeboden sporttakken; - De leeftijdsgrens voor deelname aan de BVLO-externaatskampen is 3 jaar (Basisopdracht 1). Als de BVLO onderstaande sporttakken/disciplines aanbiedt in zijn externaatssportkampen, dan wordt de minimumleeftijd - op veertien jaar gebracht voor de discipline duiken, - op tien jaar voor kano of kajak op zee - op tien jaar voor windsurfen op zee mits de deelnemer daarvoor al een attest evolutie 1 heeft behaald Minimumnormen inzake medische, paramedisch en psychologische begeleiding Minimumnormen voor de begeleiders De BVLO engageert voor de organisatie van zijn activiteiten gekwalificeerde sportlesgevers en trainers (diploma bachelor of master lichamelijke opvoeding en sportwetenschappen en studenten of houders van een VTS-diploma in de sporttak die onderwezen moet worden). Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

13 Alleen bij hoge uitzondering wordt gewerkt met niet-gekwalificeerde lesgevers. Deze staan dan altijd onder begeleiding en supervisie van gediplomeerde lesgevers. De BVLO stimuleert zijn clubs om te werken met gekwalificeerde sportlesgevers. Door hun opleiding staan gekwalificeerde lesgevers garant voor een veilige medische, paramedische en psychologische begeleiding. EHBO aanwezigheid op organisaties van de BVLO Op de BVLO organisaties: ter plaatse - aanwezigheid van EHBO-koffer(s) - het huren en het op voorhand afspraken maken m.b.t. het gebruik en de toegankelijkheid van een EHBO-lokaal - aanwezigheid externe EHBO-post op grote activiteiten: het inhuren van een bemande EHBO-post van bv. het Rode of het Vlaamse Kruis Op de BVLO- sportkampen: Het BVLO-staflid die verantwoordelijk is voor de sportkampen staat in voor de veilige omgeving en begeleiding: - Tijdens een persoonlijk contact maakt het staflid met de lesgevers op voorhand afspraken over de medische, en psychologische begeleiding over o de gedragscode voor lesgevers en kinderen o het protocol bij een ongeval - De lesgever krijgt de BVLO-lesgeversbrochure waarin de afspraken duidelijk vermeld staan. - De verantwoordelijke vraagt aan de ouders van een deelnemer informatie over mogelijke gezondheidsproblemen van hun kind, de te nemen medicatie, de gegevens van hun huisarts, een klever van de mutualiteit - Het staflid zorgt o voor het aanvullen en het vervangen van de producten uit de EHBO koffer. o het bepalen van de inhoud van EHBO koffer gebeurt o.m. in samenspraak met MEDIWET, de geneeskundige dienst waarbij de BVLO aangesloten is. o aanwezigheid van een brandweerattest van de gehuurde locaties voor de sportkampen. - Bij een ongeval met een deelnemer neemt het BVLO-staflid (sportkampen) contact op met de ouders en helpt mogelijke problemen of onduidelijkheden op te lossen. - Tijdens de BVLO sportkampen: de kampverantwoordelijke o heeft ter plaatse een EHBO koffer ter beschikking o maakt afspraken m.b.t. aanwezigheid ijs tijdens het sportkamp (herbruikbare of instant icepacks of ijsblokjes) o geeft duidelijke informatie over de gedragscode aan de deelnemers en zorgt voor de visuele voorstelling door het ophangen van affiches met de gedragscode. o zorgt voor de nodige formulieren van de BVLO-verzekering bij een ongeval Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

14 2.2. Initiatieven en maatregelen om sportletsels, fysieke en psychische overbelasting en dopingpraktijken te voorkomen en te bestrijden Kadervorming en nascholingsinitiatieven Vorming De BVLO is lid van de denkcel VTS ropeskipping en werkt actief mee aan de invulling van de inhoud van de opleidingscursussen ropeskipping voor de diploma s initiator en trainer B ropeskipping. BVLO organiseert jaarlijks een initiatoropleiding ropeskipping de laatste week van augustus in Gent. De opleiding trainer B wordt niet zo frequent aangeboden. Daarnaast werkt de BVLO mee aan de invulling en de organisatie van het getuigschrift aspirant initiator ropeskipping met als doel de stap naar de officiële opleidingscursussen meer haalbaar te maken. Hier leggen we vooral de nadruk op didactische vaardigheden, methodiek en het leren veilig werken met een groep. Nascholing De BVLO heeft een jarenlange traditie van nascholingsinitiatieven voor trainers, sportbegeleiders en coaches: cursussen, workshops, studiedagen, symposia en congressen. Dit zijn zowel theoretisch als praktisch gerichte nascholingen waarin een waaier aan thema s binnen het brede domein van de MVS en ethiek in de sport wordt uitgewerkt. Bijzondere aandacht besteden we aan veiligheid en preventie (opwarming, cooling down, methodiek en didactiek). Voor de organisatie van deze nascholingen wordt samengewerkt met o.m.: - universiteiten met opleiding lichamelijke opvoeding: o Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Universiteit Gent o Centrum voor Sportgeneeskunde van het UZ Gent o FaBeR-KUL o Faculteit LK VUB - hogescholen met opleiding lichamelijke opvoeding - de Vlaamse Trainersschool - het ISB Instituut voor Sportbeheer (veiligheid in sportaccommodaties) - Vlaamse Sportfederatie VSF Met onze nascholingsactiviteiten streven we om de meest actuele en relevante thema s inzake medisch verantwoord sporten en ethiek in de sport te behandelen. De BVLO organiseert ook internationale congressen waarop experts ter zake als sprekers worden uitgenodigd. De nascholingscursussen zijn gericht naar trainers, lesgevers en bestuursleden van de sportclubs en naar sportfunctionarissen en lesgevers van de gemeentelijke sportdiensten. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

15 2.2.2 Informatie- en bijscholingsactiviteiten Bijscholingen De BVLO organiseert zowel praktijk- als theoretisch gerichte bijscholingssessies en workshops: Enkele voorbeelden van thema s die reeds aan bod kwamen en die ook in de toekomst nog zullen aangeboden worden, o.m.: - Sportletselpreventie - Opwarming en cooling down - EHBO - Cardio Pulmonaire Resuscitatie (CPR) - Voedingssupplementen en drank in de sport - Fitheid en gezondheid: voeding en bewegen - Veiligheid van sportaccommodaties - Preventie van rugklachten Core Stability Training - Sportdranken - Doping - Hartslagmeting - Motorische basisvaardigheden bij jonge kinderen: nadruk op veelzijdig bewegen en geen vroegtijdige specialisatie - Dynamische stabilisatie i.f.v. preventie van sportblessures - Rugscholing Artikels MVS in het Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding Het 3-maandelijks tijdschrift van de BVLO het Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding richt zich naar de gekwalificeerden in de lichamelijke opvoeding en de sport, trainers en jeugdsportbegeleiders. Het tijdschrift bevat regelmatig artikels in verband met bv. gezond sporten, dopingproblematiek, risico s, preventie bij het sporten, het gezondheidsbeleid, voeding en bewegen. Ook in het praktijkgedeelte biedt het tijdschrift artikels aan rond MVS-thema s die vooral ondersteunend zijn naar de praktijk van bv. EHBO, hartmassage Statutaire en reglementaire bepalingen ter voorkoming van sportletsels, overbelasting en dopingpraktijken De statuten en het huishoudelijk reglement van de BVLO vzw zijn in augustus 2011 gewijzigd. Statuten BVLO vzw Een clausule over MVS is opgenomen in artikel 31. De bepaling is algemeen gehouden en er wordt niet meer verwezen naar bepaalde decreten en uitvoeringsbesluiten. ARTIKEL 31 - ENGAGEMENTEN De BVLO vzw en zijn aangesloten clubs en leden aanvaarden de principes en de regels van de democratie en onderschrijven: - het Europees Verdrag inzake rechten van de mens - het Internationaal Verdrag betreffende de rechten van het kind Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

16 - de Panathlon Verklaring over ethiek in de jeugdsport De Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw en zijn aangesloten clubs en leden volgen de regelgeving van Vlaanderen, Brussel, België en Europa in het algemeen en voor de sport in het bijzonder. Dit is de regelgeving met betrekking tot o.m.: - erkende en gesubsidieerde Vlaamse sportfederaties - medisch en ethisch verantwoorde sportbeoefening - doping - niet-betaalde sportbeoefenaar - mensenhandel Om de toepassing van deze regelgeving op te volgen, kan de Raad van Bestuur hiervoor de nodige commissies oprichten. De opdrachten en de samenstelling van deze commissies worden middels het huishoudelijk reglement geregeld. Huishoudelijk reglement BVLO vzw In het huishoudelijk reglement is er een rubriek Ethisch en medisch verantwoorde sportbeoefening (EVS en MVS) opgenomen waarin volgende punten over MVS en EVS opgenomen zijn: 29. Regelgeving Ethisch en Medisch Verantwoord Sporten BVLO volgt de bepalingen van de regelgeving inzake Medisch en Ethisch Verantwoorde Sportbeoefening en zal deze doen naleven. 30. Medische en ethische commissie BVLO De Raad van Bestuur bepaalt de samenstelling van de BVLO medische en ethische commissie. De medische en ethische commissie van de BVLO fungeert als gesprekspartner van de Administratie van de Vlaamse Regering. BVLO verstrekt regelmatig informatie en voert actief campagne om een gezonde sportbeoefening te stimuleren en sportletsels te voorkomen. 31. Dopingcontroles De medische commissie voert zelf geen dopingcontroles uit maar verleent haar volledige medewerking aan de dopingcontroles die op initiatief van de Vlaamse Regering worden uitgevoerd. BVLO sluit zich aan bij de rechtspraak voor dopingpraktijken georganiseerd door de administratie van de Vlaamse Regering in het kader van het decreet MVS. 32. Opgave activiteiten om MVS controles mogelijk te maken In opvolging van het decreet Medisch en Ethisch Verantwoord sporten bezorgen de BVLOclubs hun activiteiten-jaarprogramma aan het BVLO-secretariaat bij de start van een nieuw seizoen. Uitzonderlijke activiteiten die zij gedurende het sportjaar organiseren, melden zij 14 dagen vooraf aan het BVLO-secretariaat. BVLO bezorgt deze gegevens aan de cel MVS van de administratie CJSM. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

17 BVLO-commissies In het kader van MVS heeft de BVLO commissies opgericht: - ethische en medische commissie - deontologische commissie (Tucht- en Beroepscommissie) Ethische en Medische Commissie Deze commissie (opgericht op 16 mei 2000) - kan adviezen formuleren naar het dagelijks bestuur en de raad van bestuur BVLO i.v.m. het voeren van het beleid inzake MVS en ethiek in de sport - staat in voor de uitwerking van de opdrachten i.v.m. de uitvoeringsbesluiten van het decreet MVS Er wordt nadruk gelegd op preventie, nascholing en informatieverstrekking naar de leden. Deze commissie komt samen als er wijzigingen in de werking rond MVS zich opdringen of wanneer een probleem zich voordoet. De praktische realisatie van de afspraken rond MVS gebeurt door de BVLO-stafleden met opvolging door het dagelijks bestuur. Deontologische commissie In opvolging van het artikel 31 ENGAGEMENTEN van haar statuten vaardigde de BVLO een deontologische code uit waarin opgenomen is dat de BVLO vzw binnen al zijn bestuursorganen, bij zijn aangesloten clubs en leden erop toeziet dat de wetgeving inzake verblijfsvergunning; arbeidsvergunning en arbeidskaart; uitbuiting en mensenhandel en arbeidsbemiddeling toegepast wordt. De deontologische commissie neemt initiatieven i.v.m. het informeren en het begeleiden van de BVLO-clubs en leden over deze wetgeving. De taken van de deontologische commissie worden waargenomen door het dagelijks bestuur BVLO. Bij overtreding van deze reglementeringen door BVLO-sportclubs en/of BVLO leden voorziet de BVLO vzw schorsing of uitsluiting van deze club en/of leden. Overtredingen worden geregeld door de Tucht- en Beroepscommissie van de BVLO Communicatie naar de aangesloten sporters over de statutaire, reglementaire of contractuele bepalingen inzake de bestrijding van dopingpraktijken in het bijzonder Deze communicatie gebeurt via - de BVLO-informatiegids voor de clubs - de website van BVLO - links naar de websites en - het versturen van elektronische nieuwsbrieven naar de clubs en de leden - de contracten n.a.v. de organisatie van BVLO activiteiten met derden. - de publicatie: Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding - het verspreiden van de folders over doping en gezond sporten van het departement CJSM - het publiceren van affiches m.b.t. MVS van het departement CJSM in het tijdschrift en op de website Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

18 2.3. Samenwerking met de regering of met een overkoepelend orgaan van sportverenigingen Informeren van de leden over acties van de regering of andere instanties op het vlak van MVS Deze communicatie gebeurt via - de website van BVLO - links naar de websites en - de publicatie: Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding - de BVLO-informatiegids voor de clubs - het versturen van elektronische nieuwsbrieven naar de clubs en de leden. - het verspreiden van de folders over doping en gezond sporten van het departement CJSM - het publiceren van affiches m.b.t. MVS van het departement CJSM in het tijdschrift en op de website - het ad valvas uithangen van de affiches van de overheid + infobrochures ter beschikking en tijdens activiteiten - verspreiden van het promotiemateriaal van de overheid bij de clubs (per post) - vermelding op de individuele lidkaarten van de leden: De BVLO vzw volgt de bepalingen van het decreet betreffende medisch verantwoorde sportbeoefening & statuut van de nietprofessionele sportbeoefenaar en de wetgeving inzake de bestrijding van mensenhandel. Rugkant BVLO-lidkaart Opvolging van de beslissingen en aanbevelingen om sportletsels, overbelasting en dopingpraktijken te voorkomen en te bestrijden Door het blijvend herhalen van onze beslissingen en aanbevelingen inzake medisch verantwoord sporten en ethiek in de sport motiveren we de clubbesturen en -leden om hun verantwoordelijkheid op te nemen. De opvolging van de realisatie van de opdrachten in het kader van MVS gebeurt door het dagelijks bestuur. Indien er inbreuken vastgesteld worden, is het de taak van de tuchtcommissie en eventueel de beroepscommissie van BVLO om in te grijpen. De Tuchtcommissie van de Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw is bevoegd om in eerste aanleg te oordelen over iedere overtreding van een algemeen geldende reglementering van de Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw. Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

19 Partijen kunnen tegen de beslissing van de Tuchtcommissie hoger beroep aantekenen bij de Beroepscommissie van de Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw Samenwerking BVLO met Panathlon International Brussel vzw en ICES vzw Panathlon International is een internationale serviceclub voor de sport met mondiale vertakkingen die zich inzet om de ethiek in de sportwereld te bevorderen en uitwassen vooral in de jeugdsport aan te klagen. Panathlon International werd opgericht in 1960 en de hoofdzetel is gevestigd in Rapallo, Italië. Panathlon ijvert voor een verantwoorde en gezonde sportbeoefening met veel aandacht voor de begeleiding en omkadering van de (jeugdige) sporters. Een aantal BVLO-bestuurders waren in 2004 in Gent de drijvende kracht achter de organisatie van de European Consensus Conference on Ethics in Competitive Youth Sports waar de Panathlon Verklaring over ethiek in de jeugdsport is opgesteld. Huidige bestuursleden van BVLO zijn ook actief lid van de Panathlon Club Brussel. Ook is de BVLO sterk betrokken bij ICES Internationaal Centrum Ethiek in de Sport (zie dossier EVS) Rapporteren over de maatregelen om MVS te bevorderen Alle statutaire, reglementaire en contractuele bepalingen die concrete vorm en inhoud aan de verplichtingen van de sportvereniging op het vlak van medisch verantwoorde sportbeoefening geven. In 2011 werden de statuten en het huishoudelijk reglement aangepast aan de recente wetgeving. Ook werd er een tucht- en een beroepsprocedure opgesteld. (zie punt blz ) Wij proberen onze reglementen en voorschriften te beperken en vooral onze clubbesturen en -leden te sensibiliseren om op een gezonde manier sport te beoefenen en de verantwoordelijkheid op te nemen om zich medisch te laten screenen en op te volgen Mededeling van geplande sportmanifestaties, verblijfsgegevens en dopingcontroles buiten wedstrijdverband Melding activiteiten Het tijdig op de hoogte brengen van de geplande sportmanifestaties, georganiseerde voorbereidingen en wijziging in die planning - De planning van de organisaties van BVLO worden door het secretariaat gemeld aan het Team Medisch Verantwoord Sporten van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media. - De activiteiten van de clubs worden opgevraagd via het clubsecretariaat: Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan

20 o de vaste planning: bv. plaats en uur van de trainingen, overzicht van de geplande ritten bij de wielertoeristenclubs, o alle activiteiten die afwijken van deze vaste planning worden opgevraagd om ten laatste 14 dagen vooraf op te geven aan het BVLO-secretariaat. Elitesporters niet van toepassing voor BVLO Disciplinaire maatregelen tegen sporters Na het vertrek van de BVLO-ropeskippingclubs naar een andere federatie, heeft BVLO geen disciplinaire maatregelen moeten nemen tegen sporters die aangesloten zijn bij BVLO. Normaliter gebeurt de controle en opvolging van de reglementen in eerste instantie door het secretariaat. Het Dagelijks Bestuur wordt onmiddellijk geïnformeerd bij moeilijkheden en vastgestelde inbreuken. Opvolging van dossiers gebeurt in samenspraak met juridisch raadgever van de BVLO. Bij een probleem treedt de tucht- en de beroepscommissie van BVLO in werking. 3 AANSPREEKPUNT VOOR MVS IN BVLO Algemeen aanspreekpunt voor MVS Emmeline Haek, verantwoordelijke clubwerking BVLO Aanspreekpunt voor de lijst van elitesporters Niet van toepassing Aanspreekpunt voor de interne tuchtregeling inzake dopingpraktijken Line Dumoulin, Secretaris-generaal BVLO Contactgegevens van de internationale federaties Sport voor Allen: Wereldfederatie International Sport and Culture Association - ISCA Tietgensgade Copenhagen V - Denmark Tel Fax isca@dgi.dk - Website: Europese federatie Confédération Européenne Sport et Santé - CESS Perill Barcelona Catalonia - Spain Tel Fax: cess@ctv.es Luik III: Medisch verantwoord sporten - BVLO vierjaarlijks beleidsplan