Verkiezingsprogramma Woord houden! SGP-Zwartewaterland

Transcriptie

1 Verkiezingsprogramma Woord houden! SGP-Zwartewaterland

2

3 Inhoudsopgave Woord houden! 2 1. Bestuur en Dienstverlening 3 2. Veiligheid 5 3. Welzijn en WMO 6 4. Locale economie, werk en inkomen 8 5. Onderwijs en educatie Cultuur, recreatie en sport Openbare ruimte en leefomgeving Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Financiën 17 De 12 voornaamste speerpunten van de SGP 20

4 Woord houden! D.V. 3 maart worden er weer verkiezingen gehouden voor de gemeenteraad. Het is de moeite waard dat u gaat stemmen. Omdat het gaat over zaken die juist voor u van belang zijn. Het gaat immers om uw leefomgeving, uw veiligheid, voldoende voorzieningen voor iedereen, goede wegen en fietspaden en niet in de laatste plaats gaat het ook om een aanvaardbaar belastingniveau. Voor deze en andere locale zaken wil de SGP zich inzetten. De SGP is een partij die haar politieke visie baseert op de Bijbel en de daarop gegronde gereformeerde belijdenisgeschriften. De Heilige Schrift als Woord van God normeert het leven. Daarom is Schrift Gebonden Politiek van het grootste belang voor u als burgers van onze mooie gemeente Zwartewaterland. In onze visie is de overheid door God ingesteld om alles in deze maatschappij in goede banen te leiden. Zij is: Gods dienares, u ten goede (Romeinen 13). Vandaar dat wij sterk hechten aan het openen en sluiten van de raadsvergaderingen met het ambtsgebed. Op de overheid rust een grote verantwoordelijkheid. Zij mag van burgers vragen zich aan de regels te houden, maar moet ook zelf het goede voorbeeld geven. Daarom hebben wij ons verkiezingsmotto Woord houden! genoemd. In de eerste plaats is het een verwijzing naar het Woord van God waaraan heel het gemeentelijke beleid getoetst moet worden. Maar tegelijk is het een oproep aan onszelf en de andere partijen om al onze woorden, beloften en gewekte verwachtingen waar te maken! U als burger wilt een overheid die betrouwbaar is en doet wat hij zegt. Waar u op aan kunt, die consequent is en ook wel eens nee durft te zeggen tegen een burger of burgers wanneer het algemeen belang dat vraagt. Verkiezingsprogramma Dit verkiezingsprogramma is kort en bondig van opzet. In heldere taal vindt u onze visie op een groot aantal aspecten van het gemeentelijke beleid en concreet toegespitst op de situatie in onze gemeente. Kenmerkend voor de plaatselijke SGP en haar opstelling is: 1. Bestuur en Dienstverlening: de SGP wil betrouwbare politiek voeren. 2. Veiligheid: de SGP bepleit consequent handhaven. 3. Welzijn en WMO: de SGP vraagt dringend aandacht voor de naaste. 4. Locale economie, werk en inkomen: De SGP verzet zich tegen de 24-uurs economie en bepleit een ruimhartig sociaal beleid. 5. Onderwijs en educatie: De SGP vraagt aandacht voor identiteit in het onderwijs. 6. Cultuur, recreatie en sport: de SGP hecht waarde aan cultureel erfgoed; zij is tegen zondagsport en sportverdwazing. 7. Openbare ruimte en leefomgeving: de SGP investeert in duurzaamheid. 8. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen: de SGP streeft een evenwichtig woningaanbod na. 9. Financiën: de SGP zoekt de balans tussen voorzieningen en belastingen. Mee eens? Aarzel niet en steun de SGP! Voor Schrift Gebonden Politiek. 2

5 1. Bestuur en Dienstverlening Het bestuur is er voor de burger en niet de burger voor het bestuur. De burger kiest niet voor niets de gemeenteraad. Raadsleden vertegenwoordigen de burgers in het bestuur van de gemeente. Zij behartigen hun belangen, voor zover deze niet strijdig zijn met het algemeen belang. Het gemeentebestuur: de gemeenteraad De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan van de gemeente. De raadsleden vertegenwoordigen de inwoners van de gemeente en dienen hun belangen. Daarom moeten zij goed voeling houden met wat in de samenleving leeft en speelt. De raad neemt de uiteindelijke besluiten, voordat tot uitvoering wordt overgegaan. Daarnaast controleert de raad of de besluiten door het college worden uitgevoerd. Wijkbezoeken afleggen, spreekuur houden. Infobijeenkomsten van de gemeente bezoeken. Een signaalfunctie vervullen. Heldere en uit te leggen besluiten nemen. Meetbare en objectieve doelen formuleren in de begroting. Onafhankelijk van het college opereren. Het college vragen stellen. De uitvoering van het college controleren. Het gemeentebestuur: de organisatie Burgers hebben regelmatig te maken met ambtenaren van de gemeente. De organisatie werkt voor het college en de gemeenteraad en daarom voor de burger. Vakkennis is belangrijk, maar ook het goed overbrengen van een boodschap. Ambtenaren zijn geen loopjongens, maar werken wel ten dienste van de burgers. Hierbij staat de burger en oplossingsgerichtheid centraal. Welwillend, voorkomend en vriendelijk zijn voor de burger (burgergeoriënteerd). Snelle en doelgerichte dienstverlening bieden (oplossingsgericht). Proactieve benadering nastreven: vooruitdenken, informatie verstrekken, zorgen voor de juiste voorlichting op het juiste moment (via internet, en telefoon). Openingstijden van het gemeentehuis afstemmen op behoefte (bijv. ook na werktijd van de burger). Klachtentelefoon en / of adres openstellen voor burgers met klachten. Altijd ontvangstberichten sturen met informatie over verdere procedure. Afspraken nakomen. Het gemeentebestuur: het college Het college vormt het dagelijks bestuur van de gemeente. Het handelt binnen de beleidsruimte van de gemeenteraad alle zaken af. Het is nodig dat het college kan rekenen op een ruim politiek draagvlak in de gemeenteraad. Voor de inwoners is een toegankelijk college een vanzelfsprekendheid. Betrouwbaar, zorgvuldig en helder werken. Kwaliteit van de organisatie garanderen en controleren. Helderheid bieden over het bestuurlijke loket (duidelijke portefeuilleverdeling). 3

6 Zorgvuldig en transparant zijn bij de uitvoering van wettelijke procedures (bijv. subsidiebeleid en ruimtelijk beleid). Informatie die voor raadsleden belangrijk kan zijn, direct doorgeven. Duidelijkheid verschaffen in (het nakomen van) afspraken. Laagdrempelig spreekuur houden voor burgers. Het gemeentebestuur: verlengd lokaal bestuur Regionale samenwerking is nodig om de dienstverlening van de gemeente goed tot haar recht te laten komen (bijv. Regionale brandweer, GGD, mobiliteitscentrum). Samenwerking met andere gemeenten, zoals in DOORSZ verband, is goed als dit bij hiervoor geschikte taken leidt tot kostenbesparing. Samenwerking mag echter geen doel op zichzelf worden. De richtlijn moet zijn: wat lokaal kan, moet lokaal. Een goed evenwicht tussen lokale en regionale belangen binnen een samenwerkingsverband. Een kritische houding tegenover kosten die een autonome vlucht kunnen nemen. Een goede verantwoording aan de gemeente(raad). Gemeentelijke dienstverlening De kwaliteit van de dienstverlening van de gemeente aan haar burgers dient zo optimaal en professioneel mogelijk te zijn. Om de klanttevredenheid te onderzoeken dient de gemeente regelmatig het oordeel van burgers, instellingen en bedrijven hierover te vragen, bijvoorbeeld d.m.v. een enquête. Klachten, verzoeken en dergelijke behoren correct, discreet en tijdig afgehandeld te worden. Het gemeentelijke kwaliteitshandvest (prestatieafspraken, termijnen en servicenormen) en de 10 Gouden Regels (beter) onder de aandacht van burgers brengen. Het digitale loket verder uitbreiden. Structureel meedoen aan de Staat der gemeenten. Burgerparticipatie De gemeente dient burgers vroegtijdig te betrekken bij de beleidsvorming. Met andere woorden: laat burgers vanaf het begin meepraten. Dat komt het draagvlak, zeker bij ingrijpende projecten, ten goede. Indien ideeën van burgers niet worden overgenomen moet goed uitgelegd worden waarom dit niet gebeurt. De eindafweging is echter altijd aan de gemeenteraad als democratisch gekozen bestuursorgaan. Burgers meer verantwoordelijkheid geven voor de eigen kern, buurt of straat. Burgers als ervaringsdeskundigen meer betrekken bij de (verkeers)veiligheid van hun wijk. Burgerinitiatief mogelijk maken, waarbij burgers de mogelijkheid krijgen om onder voorwaarden bepaalde onderwerpen op de politieke agenda te plaatsen. Mogelijkheden voor digitale raadpleging van burgers onderzoeken / uitwerken. 4

7 2. Veiligheid Veiligheid is een basisbehoefte van mensen. Dit houdt in dat de gemeente leefbaar en veilig moet zijn. De gemeente draagt hierin een grote verantwoordelijkheid. Allereerst in het zoveel mogelijk voorkomen van onveilige situaties. Daarnaast in het bestrijden van onveiligheid en de zorg voor hen die hulp nodig hebben. Goed uitgeruste hulpdiensten zijn hierbij onmisbaar. Ook verantwoordelijk burgerschap draagt bij aan een veilige samenleving. De sociale controle onder buurtbewoners bevordert de veiligheid in de straat of in de wijk. Voorlichting over preventiemaatregelen is van groot belang. Integraal veiligheidsbeleid De SGP maakt zich sterk voor een integrale benadering van de lokale veiligheid. Het gaat om maatregelen op verschillende terreinen, zoals enerzijds de aanpak van veelvoorkomende criminaliteit en overlast, horeca- en uitgaansproblematiek en anderzijds het bevorderen van verkeersveiligheid en sociale veiligheid. Voor de SGP zijn strikte handhaving van regels en voorschriften uitgangspunt voor de uitvoering van dit beleid. Het lokale Integraal Veiligheidsbeleidsplan regelmatig evalueren en zonodig bijstellen. Inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen zoals de woningcorporatie en welzijnsinstellingen hierbij betrekken. Politie De SGP vindt de bereikbaarheid en de beschikbaarheid van de politie van essentieel belang. Hoewel organisatie en beheer in regionaal verband zijn geregeld, moet de daadwerkelijke politiezorg concreet gestalte krijgen in wijken en buurten. Bij de verdeling van de sterkte verleent de SGP krachtige steun aan de burgemeester om de lokale prioriteiten in districtplannen en korpsjaarplannen te verankeren. Speciaal de kleine criminaliteit zoals inbraak, straatroof, fietsendiefstal en de vernielingen in het weekend dienen de blijvende aandacht van de politie te houden. De politie dient vooral zichtbaar (meer blauw op straat) en bereikbaar te zijn. De openingstijden van politiebureaus geven inwoners maximaal gelegenheid in contact te komen met de politie. De politie houdt ook spreekuur tijdens de avondopenstellingen van het gemeentehuis. Brandweer en rampenbestrijding De SGP staat voor een goede organisatie van brandweer en rampbestrijding. Optimale samenwerking in de veiligheidsregio is nodig om de beschikbare financiële middelen zo goed mogelijk te benutten. Een gemotiveerd en goed toegerust vrijwilligerskorps vindt de SGP uitermate belangrijk. Garanderen van het landelijk vastgestelde basiszorgniveau voor hulpverleners en materieel (opleidingen, trainingen en oefeningen). Aandacht, erkenning en waardering van brandweervrijwilligers bij lokale bevolking vergroten waardoor een positiever beeld en grotere werfkracht ontstaat. Zorg dragen voor een actueel crisisbeheersingsplan, toegesneden op de plaatselijke situatie. 5

8 Op de handhaving van norm- aanrijtijden moet goed worden gelet. Toezicht, controle en handhaving De SGP staat voor consequente handhaving van regels en wetten. Om dit te kunnen bereiken moet er voldoende toezicht en controle zijn. De SGP wil dan ook meer blauw op straat. Zij wil vooral overlast, vernielingen en verloedering van de woonen leefomgeving flink aanpakken. Tijdens hoogtijdagen en evenementen meer controle op straat. Strikte handhaving van afgesproken sluitingstijden en vergunningvoorwaarden. Verkeersregels handhaven. Zondagsrust handhaven. 3. Welzijn en WMO De SGP wil staan voor de zwakkeren in de samenleving. Wij willen omzien naar mensen in kwetsbare omstandigheden. Vanuit Bijbelse naastenliefde willen wij als een schild voor hen zijn. We willen hen ondersteuning bieden en helpen om hun eigen verantwoordelijkheid weer op te pakken. Aanvullend op de ondersteuning vanuit familie, kerk en maatschappelijke verbanden wil de SGP dat de gemeente zorgt voor een goed sociaal vangnet voor hen die desondanks toch buiten de boot dreigen te vallen. Wet Maatschappelijke Ondersteuning De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) legt veel verantwoordelijkheid neer bij de burgers. De zorg geldt (kwetsbare) medeburgers en hun leefomgeving, waarbij de gemeente een goed vangnet realiseert. De gemeente geeft in een Wmobeleidsplan elke vier jaar aan hoe ze deze taak gestalte wil geven. De SGP pleit voor een ruimhartig beleid, dat voorwaarden schept voor de burger om zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen en solidair te zijn ten opzichte van mensen met een (psychiatrische) handicap en / of langdurige zorgbehoefte. Stimulerende maatregelen nemen om onderlinge betrokkenheid binnen familie, kerk en maatschappelijke verbanden te (helpen) verbeteren. Goede ondersteuning bieden aan mantelzorgers en vrijwilligers. Voldoende en adequate psychosociale hulp verlenen via algemeen maatschappelijk werk; hierbij bepleit de SGP ruimte en respect voor de levensovertuiging van de hulpvrager. Optimale keuzevrijheid garanderen, zodat burgers hulp kunnen kiezen die bij hun identiteit en levensbeschouwing past. Algemene voorzieningen en welzijnsdiensten goed spreiden, zodat deze ook voor de minder mobiele medemens bereikbaar en toegankelijk zijn. Kwaliteit van voorzieningen moeten aan minimumcriteria voldoen. Minimaal het niveau van collectieve en individuele voorzieningen in stand houden. Goede informatie, advies en ondersteuning verlenen door (digitaal) zorgloket. Een fysiek zorgloket dient in de drie kernen aanwezig te zijn, maar nog beter is de mensen in hun thuissituatie op te zoeken. Ervaringsdeskundigheid uit de samenleving benutten door burgerparticipatie, Wmo-cliëntenraad en klanttevredenheidsonderzoeken. 6

9 Zorg dragen voor een sluitende zorgketen om dakloosheid te voorkomen, overmatig alcohol- en drugsgebruik terug te dringen en overlast door verslaving, huiselijk geweld e.d. te verminderen. Zorg voor de jeugd en het gezin Onderdeel van de Wmo is aandacht voor de jeugd. De jeugd is en heeft de toekomst. De SGP stelt het gezin als de hoeksteen van de samenleving centraal; in het gezin moet de basis worden gelegd voor het goed functioneren in de maatschappij. Een goed gezin is het halve werk! De SGP streeft ernaar dat jongeren opgroeien tot burgers die vanuit een gezond verantwoordelijkheidsbesef volop meedoen in de samenleving. Daarom wil de SGP investeren in de jeugd en werken aan goede voorzieningen en netwerken. Kinderen met leer- en ontwikkelingsachterstanden intensief begeleiden (vooren vroegschoolse educatie en schakelklas). Opvoedkundige problemen van leerlingen vroeg signaleren en hulp bieden via schoolmaatschappelijk werk, zorgadviesteams en zo nodig een gezinscoach. Jongeren dienen pas met een diploma het onderwijs te verlaten (startkwalificatie); hierbij vervullen leerplicht en jongerenloket (voortijdige schoolverlaters) een belangrijke rol. Opvoedkundige ondersteuning (laten)aanbieden aan ouders, zodat zij beter in staat zijn hun verantwoordelijkheid voor de opvoeding waar te maken. Voldoende speelterreinen, skeelerbanen en trapveldjes e.d. realiseren om meer bewegen te stimuleren. Het laagdrempelige Centrum voor Jeugd en Gezin in Genemuiden verder doorontwikkelen. Het elektronisch kinddossier en de verwijsindex zoveel mogelijk laten aansluiten bij de normen en waarden van het gezin. Zorg voor de ouderen De samenleving vergrijst. Het aantal 55-plussers zal de komende jaren toenemen. Daarom dient het ouderenbeleid zich te richten op de zelfredzaamheid van ouderen zodat ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde leefomgeving kunnen blijven wonen. Door participatie worden ouderen zo lang mogelijk betrokken gehouden in de Zwartewaterlandse samenleving. Een daarmee samenhangend aanbod van (openbare) voorzieningen dient voldoende aandacht te krijgen. Voldoende senioren en levensloopbestendige woningen realiseren. Regelgeving vereenvoudigen voor aanpasbaar bouwen en aanpassingen aan eigen woningen. Ondersteunen van mantelzorg en stimuleren van vrijwilligerswerk. Zorg op maat bieden, maar let op de toegankelijkheid. Behouden dan wel versterken van voorzieningen in de nabijheid van woonzorgcomplexen en wijken waar veel senioren wonen. Platform Wonen, Welzijn en Zorg oprichten. Eenzaamheid onder ouderen bestrijden door invoering van preventief huisbezoek. Volksgezondheid Welvaart brengt risico s met zich mee voor de volksgezondheid. Menig burger leeft ongezond. Te weinig beweging, ongezonde voeding, roken en overmatig alcoholgebruik vormen bedreigingen voor de gezondheid. De SGP vindt gezond leven in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de burger, maar wil wel actief bijdragen aan bezinning en maatregelen om de volksgezondheid te bevorderen. Onze speerpunten van het lokale gezondheidsbeleid zoals het bestrijden van overgewicht 7

10 en overmatig alcoholgebruik, vragen om een stevig preventiebeleid met een concrete en structurele aanpak. Optimale voorwaarden voor GGD scheppen om zijn activiteiten uit te kunnen voeren en zijn deskundigheid te benutten. Toezicht houden op de effecten van het gezondheidsbeleid en zo nodig beleidsmatig bijsturen. Voldoende aanbod en goede bereikbaarheid van eerstelijnsvoorzieningen garanderen, waaronder de continuïteit van de huisartsenzorg. Verslaving De SGP vraagt speciale aandacht voor het verslavingsbeleid. Er bestaan veel vormen van verslaving. Vooral verslaving aan alcohol, drugs, roken en gokken, vragen gerichte behandeling. Verslaving vormt een bedreiging voor de gezondheid en het toekomstperspectief van de betrokkene en leidt soms ook tot openbare overlast. Daarom wil de SGP het huidige actieve en integrale verslavingsbeleid ook de komende periode een extra impuls geven. Een lokaal platform oprichten waarin verschillende maatschappelijke partijen, kerken (diaconieën) en deskundige organisaties (zoals GGD, politie en verslavingsorganisaties) deelnemen. De leeftijd voor alcoholverkoop verhogen naar 18 jaar en daarop handhaven zodra het Rijk die ruimte biedt. Bij voorlichting over preventie gebruik maken van de deskundigheid van instanties als stichting STAP, Voorkom, CAD en Tactus. Effectieve afspraken maken met de horeca, (sport)verenigingen en organisatoren van evenementen over alcoholmatiging en sluitingstijden. Adequaat handhaven, omdat preventie en zorg alleen dan effectief kan zijn. 4. Locale economie, werk en inkomen De economische crisis trekt zijn sporen. Dit gaat ook Zwartewaterland niet voorbij. Hoewel jarenlang gewerkt met enorme inzet, komen mensen toch aan de kant te staan. Werken is waardevol. Niet alleen voor het inkomen, maar ook voor contacten. Wie niet werken kan, verdient ondersteuning van de overheid die zorgt voor haar burgers. Werk aan de winkel! De economische activiteiten binnen Zwartewaterland kenmerken zich door de actieve handelsgeest en betrokken werknemers. Dit ondernemersklimaat wil de SGP stimuleren, maar ook de diversiteit van bedrijven verbreden. De SGP wil in de komende raadsperiode een onderzoek naar de mogelijkheden om nieuwe, andere branches aan te trekken binnen onze gemeente. Het stimuleren van de locale economie houdt meer in dan de gemeentelijke administratieve lasten voor ondernemers beperken of investeren in de samenwerking tussen de gemeente en de FIZ en het MKB. Het vraagt ook een voortvarende uitvoering van uitgewerkte plannen en geplande investeringen (uiteraard binnen de financiële mogelijkheden). 8

11 De winkelvoorzieningen (en daarmee het voorzieningenniveau voor onze burgers) staan flink onder druk in Zwartewaterland, mede door toenemende concurrentie van Zwolle, Kampen en Meppel. Om het lokale winkelbestand zo vitaal, aantrekkelijk en divers mogelijk te houden zijn ondernemers die hierin willen investeren van enorm belang. De SGP wil dat de gemeente hierbij een actieve en stimulerende rol vervuld. De ambitieuze centrumplannen van Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis haken in op de behoefte van de middenstand en geven mogelijkheden om allerlei knelpunten zoals parkeren, verpaupering en verkeersafwikkeling, integraal aan te pakken. Actieve gemeentelijke participatie bij het revitaliseren van oude industrieterreinen (Waterfront, Industrieterrein Hasselt, Tapijtwijk, Genemuider Allee, e.d). Het gemeentelijke aanbestedingsbeleid dient plaatselijke ondernemers volop in staat te stellen mee te dingen naar opdrachten. Ontwikkelen en uitvoeren van centrumplannen voor de drie kernen. Een subsidioloog inschakelen om optimaal gebruik te maken van externe subsidies voor deze plannen. Winkelcentra en publieke voorzieningen versterken elkaar. Daarom het Genemuider gemeentehuis (oude gedeelte) niet verkopen, maar een publieksfunctie geven. Meer toerisme is goed voor de economie, maar mag niet ten koste gaan van het eigen karakter van de kernen en de zondagsrust. De zondag als Bijbelse rustdag stelt grenzen voor werk, economie en toerisme. Daarom zegt de SGP nee tegen een 7 keer 24-uurs economie en winkelopenstelling op zondag. Geen werk? De rijksoverheid kent de gemeente twee budgetten toe: een werkdeel en een inkomensdeel. De SGP vindt dat het budget voor werk optimaal aangewend moet worden: Maatwerk leveren in samenwerking van UWV en CWI. Geld vrijmaken voor scholing of omscholing en re-integreren in nauwe samenwerking met het Mobiliteitscentrum Zwolle. Kanslozen op de arbeidsmarkt een participatiebaan aanbieden om zo actief te blijven in de samenleving. Maar: Alleenstaande ouders met kinderen tot 12 jaar moeten worden ontzien. Als de inspanningen onder het werkdeel renderen, zal het inkomensdeel niet helemaal benut (hoeven) te worden. De SGP vindt dat bespaard geld op dit programma voor sociale doelen moet worden ingezet. (bijv. sociale werkplaatsen en participatie banen). Financiële ondersteuning Wie niet kan werken, verdient financiële ondersteuning. De gemeente moet zich houden aan landelijke richtlijnen, maar kan ook zelf iets doen. De SGP voert een pleidooi om alle wettelijke mogelijkheden te benutten. Inkomensondersteunende maatregelen zijn er voor burgers die een inkomen hebben tot 120% van het sociaal minimum. Armoedebestrijding moet hoog op de politieke agenda blijven. Ambtshalve kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. 9

12 Declaratiefonds omvormen naar persoonlijk budget voor maatschappelijke deelname (125 euro per jaar). Ruimhartige verlening van bijzondere bijstand. Categoriale bijstand voor chronisch zieken en gehandicapten. Vooral aandacht voor kinderen en (grote) gezinnen. De SGP wil zich inspannen om het niet-gebruik van lokale regelingen terug te dringen. Mensen actief benaderen in plaats van afwachten. Voorlichting geven bij zorgloketten en helpen bij aanvragen. Zet bij het participatiebeleid lokale netwerken in van vrijwilligers en kerken / diaconieën. Schuldhulpverlening Ook schuldhulpverlening is een gemeentelijke taak. Voorkomen is beter dan genezen. Gerichte budgetvoorlichting geven. Burgers die onvoldoende financieel besef tonen begeleiden. Misbruik voorzieningen De SGP laat er geen misverstand over bestaan: wie misbruik maakt van de regelingen moet passend gestraft worden en dient terug te betalen. 5. Onderwijs en educatie De SGP hecht grote waarde aan goed onderwijs binnen de gemeente Zwartewaterland. Niet alleen het behalen van goede prestaties heeft de aandacht, maar ook de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen. Het gemeentebestuur heeft een aantal taken op het gebied van onderwijs. Ze is onder andere verantwoordelijk voor de huisvesting van het onderwijs en levert een forse bijdrage in het leerlingenvervoer. Onderwijsbeleid Een goede verstandhouding tussen schoolbesturen, directies en gemeente is van groot belang voor constructief overleg met deze partners in het onderwijs. Het gemeentebestuur ziet de bevoegde gezagen als serieuze partners om samen te komen tot een breed gedragen onderwijsbeleid. De gemeente onthoudt zich van actieve inmenging in het curriculum van de school. Onderwijshuisvesting De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van het onderwijs. In een Integraal Huisvestingsplan wordt het investeringsprogramma in meerjarenperspectief geplaatst. Het gemeentebestuur houdt rekening met het levensbeschouwelijke karakter en de identiteit van de school als het gebruik maakt van zijn vorderingsrecht op leegstaande lokalen. 10

13 De gemeente draagt zorg voor kwalitatief goede onderwijshuisvesting. Hierbij zijn veiligheid en een goed binnenklimaat belangrijke onderwerpen. Onderwijsachterstandsbeleid De gemeente heeft een sturende en coördinerende rol bij de bestrijding van onderwijsachterstanden en neemt de aanpak hiervan voortvarend ter hand. Beschikbare gelden voor voorschoolse educatie en schakelklassen ook daadwerkelijk ter beschikking stellen aan het onderwijsveld en een doorlopende leerlijn waarborgen. De gemeente faciliteert en ondersteunt bij het in een zo vroeg mogelijk stadium in kaart brengen van onderwijsachterstanden, bijvoorbeeld door goede samenwerking tussen consultatiebureaus, peuterspeelzalen, kinderopvang en scholen. Bibliotheek Een goede bibliotheek is een verrijking van het culturele leven in de gemeente. De SGP streeft bevordering van de leescultuur onder jong en oud na, zeker in het huidige digitale tijdperk. De openbare bibliotheken in de drie kernen vervullen hierbij een belangrijke functie. De aangeboden boeken en informatiebronnen kennen geen godslasterlijke, aanstootgevende of gezagsondermijnende uitingsvormen. De internetcomputers in de bibliotheek zijn voorzien van een adequaat filter of zijn zo geplaatst dat misbruik bemoeilijkt wordt. De bibliotheek is voor iedereen optimaal bereikbaar. Bij samenstelling en uitbreiding van assortiment wordt rekening gehouden met doelgroepen zoals laaggeletterden en verschillende denominaties. De SGP wil de bibliotheek van Genemuiden onderbrengen in het oude gemeentehuis, dat omgevormd kan worden tot Cultuurhuis. 6. Cultuur, recreatie en sport De SGP ziet als hoofddoel van de (Bijbelse) cultuuropdracht, de eer van God en het welzijn van de naaste. Deze visie geeft ook richting aan de invulling van cultuur, recreatie en sport. Het karakter van de lokale samenleving geeft vaak herkenning en heeft een samenbindende functie. Mensen willen zichzelf kunnen zijn en de eigenheid ook delen met elkaar. De SGP wil een samenleving, en niet een naast-elkaar-leving. Cultuur en cultuurhistorie kunnen hierin een belangrijke rol spelen, evenals het verantwoord samen recreëren en sporten. Cultuur De SGP hecht grote waarde aan de beleving van cultuur. Het stimuleren van culturele activiteiten kan hieraan bijdragen. Primair dienen gewaardeerde culturele activiteiten als Genemusiment, Zwartsluis met verve en het W.G. v.d. Hulstfestival in Hasselt, voort te komen uit particulier initiatief; maar de gemeente kan hierbij een stimulerende en ondersteunende rol vervullen. Kunstuitingen in de publieke ruimte mogen niet kwetsend of aanstootgevend zijn. 11

14 Kunst en cultuureducatie op scholen bevorderen. Hierbij wel rekening houden met de identiteit van scholen. Cultuurhistorie De SGP maakt zich sterk voor behoud en herstel van cultuurhistorische waarden. De geschiedenis hangt immers nauw samen met de lokale identiteit. Het behoud richt zich zowel op gebouwen, historische landschappen en plaatselijke folklore zoals dialect en klederdracht e.d. De SGP is trots op de verschillende musea, monumenten en andere historisch waardevolle zaken in Zwartewaterland. Laten we zuinig zijn op ons culturele erfgoed! Musea als zichtbare dragers van de lokale geschiedenis behouden. De samenwerking en afstemming van musea onderling optimaliseren. Aandacht schenken aan behoud en continuïteit van het vrijwilligerskader. Cultuurhistorische waarden inzetten om de toeristische en recreatieve aantrekkingskracht van de gemeente te bevorderen. Museum Schoonewelle verplaatsen naar nieuw bezoekerscentrum Zwartsluis. Het oude gemeentehuis van Genemuiden bestemmen als Cultuurhuis met bijv. trouwzaal, oudheidkamer, bibliotheek, wereldwinkel, VVV, expositie ruimte, etc. Recreatie Hoge woningdichtheid, veeleisende arbeidsomstandigheden en stress veroorzaken behoefte aan ontspanning. De SGP wil daarom bijdragen aan verantwoorde recreatie. De gemeentelijke taak bestaat vooral in het scheppen van goede randvoorwaarden. Goed voorzieningenniveau van vrijwilligersverenigingen die een verantwoorde vrijetijdsbesteding bieden. Recreatievoorzieningen die bij het karakter van de gemeente passen en de zondagsrust niet aantasten. Verbetering maar ook uitbreiding van aantrekkelijke en goed begaanbare wandel- en fietsroutes die ook geschikt moeten zijn voor scootmobielen. Evenwichtige spreiding van veilige speelvoorzieningen en jongeren en buurtbewoners betrekken bij de (her)ontwikkeling ervan. Toerisme Behalve recreatiemogelijkheden voor de eigen inwoners zijn ook goede faciliteiten nodig ter ondersteuning van het toerisme. De SGP pleit voor aantrekkelijke toeristische voorzieningen, maar nadrukkelijk met behoud van het eigen karakter en de zondagsrust. Versterking van het eigen imago door toeristische evenementen die verwijzen naar de lokale cultuurhistorie. Realisatie van een culturele toeristenmarkt / braderie. Sport De SGP is een voorstander van gezonde sportbeoefening, het bestrijden van bewegingsarmoede en overgewicht, maar stelt zich terughoudend op ten aanzien van de voetbalsport. Veel wedstrijden roepen zoveel emoties op bij spelers en toeschouwers dat agressie, onsportief gedrag, schelden en vloeken normale erbij horende verschijnselen lijken te zijn. De SGP vindt dat dit zich niet verdraagt met ieders roeping tot levensheiliging. 12

15 De SGP is daarom niet voor het stimuleren van de voetbalsport (subsidies) en uitbreiding van bestaande voetbalaccommodaties. De SGP wil geen sportverdwazing. Aan zondagsport en topsport zal geen medewerking worden verleend. Ontmoedigen en beperken van alcoholgebruik in sportkantines. Sportaccommodaties Ten aanzien van bestaande voetbalvelden wil de SGP haar verantwoordelijkheid niet afschuiven op anderen. Zij zal een planologische afweging maken bij uitbreiding of verplaatsing. En aan verhuur, (noodzakelijk) onderhoud, veiligheidsvoorzieningen e.d. zal in principe medewerking worden verleend. Dit alles onder voorwaarde van acceptabele huurtarieven. Wat de SGP namelijk erg dwarszit is de scheefheid in huurtarieven tussen voetbalvelden en andere (sport)accommodaties. Het dekkingspercentage van 8 % voor voetbalvelden vinden wij onacceptabel laag omdat dus de resterende 92% door de gemeenschap moet worden bijgepast. De SGP wil meer evenwicht tussen gemeentelijke en particuliere bijdragen. Huurtarieven sportvelden versneld verhogen. 7. Openbare ruimte en leefomgeving We behoren zorgvuldig om te gaan met de natuur. Gods goede schepping moeten we bouwen en bewaren. Een schoon milieu, waaronder ook het openbaar groen valt met het water, moet onze aandacht hebben. Hier geldt het rentmeesterschap bij uitstek. Hoofdlijnen zijn bijvoorbeeld het investeren in duurzame energiebronnen en het duurzaam inrichten van de (leef)omgeving. Groen Het groen bomen, parken, perken bevordert de leefbaarheid van de gemeente. Aan groenonderhoud moet daarom hoge eisen worden gesteld omdat het beeldbepalend is. Te laat bijplanten en slecht onderhoud geeft een rommelig straatbeeld en ontevreden burgers. De SGP wil weer nette kernen zonder klachten van burgers. Bij het inrichten en onderhouden van de ruimte is het belangrijk onoverzichtelijke sociaal onveilige plaatsen te vermijden om te voorkomen dat mensen de auto nemen in plaats van de fiets. De kernen zo snel mogelijk weer netjes maken. Burgers motiveren hun omgeving netjes te houden. Burgers meer betrekken bij hun wijk en bij wijkverbeteringsprojecten Stimuleren van groen bij bedrijventerreinen. Stedelijke randen groen afwerken. Water Water staat volop in de belangstelling en wordt een steeds belangrijker onderwerp van het gemeentelijk beleid. Watersystemen, wateroverlast of verdroging houden doorgaans niet op bij de gemeentegrens. Daarom is goed overleg met het waterschap en omliggende gemeenten noodzakelijk. Als gevolg van klimatologische ontwikkelingen zal er op het gebied van water het nodige gaan veranderen. De commissie Veerman heeft in 2008 een voorstel gedaan om het peil van het 13

16 IJsselmeer met ca. 1 meter te verhogen. Een dergelijke maatregel kan ook voor onze gemeente de nodige consequenties hebben. Gemeentelijke riolering op goed niveau te beheren. Grond- en oppervlaktewater zuiver te houden. Belevingswaarde van water in onze omgeving in stand te houden. Het opgestelde waterplan actueel te houden. Milieubeleid We hebben Gods schepping op een verantwoorde wijze te bouwen en te bewaren. Lucht, water en bodem mogen niet (meer) vervuild worden en de aanwezige vervuiling moet worden geïsoleerd en opgeruimd. Ook vindt de SGP dat de gemeente zelf het goede voorbeeld dient te geven in zaken als energiebesparing en CO2- reductie. Stimuleren van energiezuinig en duurzaam bouwen. Energiebesparende maatregelen door isolatie en zonne-energie stimuleren. Pilot led-lampen invoeren bij openbare straatverlichting. Afvalstoffenbeleid Burgers en bedrijven moeten zich bewust worden van de geweldige productie van afval en de gevolgen daarvan voor het milieu. Bij tarieven voor afvalverwijdering geldt voor de SGP als uitgangspunt het principe de vervuiler betaalt. Goede voorlichting naar de burger over mogelijkheden voor afvalreductie. Verloedering van de openbare ruimte door zwerfvuil, hondenpoep en kauwgom op straat aanpakken. Het aantal ondergrondse containers voor gescheiden afvalinzameling bij winkelcentra en hoogbouw uitbreiden. Afvaltoerisme aanpakken. Verkeer Het verkeer en een goede verkeerscirculatie zullen in onze gemeente voortdurend aandacht vragen. Uit oogpunt van veiligheid moeten wegen, fiets- en voetpaden van goede kwaliteit zijn. De SGP vindt dat het wegenonderhoud zo snel mogelijk op het gewenste niveau dient te worden gebracht. Achterstallig onderhoud moet worden voorkomen. Schadeclaims als gevolg van slecht onderhoud kosten de gemeente immers (veel) geld. Bij beheer en aanleg van wegen, fiets- en voetpaden dient terdege rekening gehouden te worden met ouderen en gehandicapten. De SGP vraagt ook speciale aandacht voor routes die door de schooljeugd worden gebruikt. Ook de parkeerproblematiek in de kernen dient, in samenhang met de centrumplannen, tot een oplossing te komen. Het afwisselende rivier- en polderlandschap in de gemeente biedt volop mogelijkheden om te wandelen, fietsen en te varen. De gemeente stimuleert het ontwikkelen van nieuwe wandel-, fiets- en vaarroutes. Klachten over fiets- en wandelpaden snel aanpakken. Parkeerproblematiek in de kernen oplossen. Handhavend optreden bij structurele overtredingen. Vrachtwagens zoveel mogelijk weren uit de kernen. Inventarisatie van mogelijke parkeerruimte voor grotere bedrijfsauto s. 14

17 De verkeersproblematiek in en rond Hasselt moet opgelost worden. Fietspad / ventweg tussen Genemuiden en Hasselt realiseren. Openbaar vervoer moet op peil blijven of verbeteren. Vaartweg aanpakken en oversteekplaatsen veiliger maken. Speelvoorzieningen In onze kinderrijke gemeente zijn voldoende en veilige buitenspeelplaatsen erg belangrijk. Een goede geografische spreiding is daarbij gewenst. Bestaande speelplaatsen in kinderrijke buurten zoals de Willem Egbertsstraat in Hasselt mogen niet worden opgeofferd voor extra woningen. Bouwplannen aan de Willem Egbertsstraat aanpassen / heroverwegen om de leefbaarheid niet in het gedrang te laten komen. Achterstallig onderhoud van speelplaatsen wegwerken. Oprichting van een speeltuin in Genemuiden stimuleren. Buurt betrekken bij (her)inrichting van speelplaatsen. Begraafplaatsen De gemeente zorgt in de verschillende kernen voor voldoende en gepaste gelegenheden voor het begraven. Het ruimen van graven dient zo lang mogelijk te worden uitgesteld. De SGP is om Bijbelse reden tegen crematie, urnenmuren en asverstrooiing. De tarieven van begraaf- en grafrechten behoeven van de SGP niet kostendekkend te zijn; een jaarlijkse aanpassing van de begraaf- en grafrechten aan het inflatiepercentage is acceptabel. 8. Ruimtelijke ontwikkeling en wonen Omdat de ruimte in Zwartewaterland schaars is en er veel verschillende maatschappelijke terreinen zijn die beslag op deze ruimte leggen, is het belangrijk dat de overheid ordenend en regulerend optreedt. Het Bijbels rentmeesterschap geeft richting aan het SGP-beleid voor ruimtelijke ordening en milieu. De openbare ruimte moet verantwoord worden ingedeeld. Structuurvisie De Structuurvisie Zicht op Zwartewaterland is in 2005 vastgesteld. In deze visie zijn volkshuisvesting, werkgelegenheid, economie, natuur en recreatie afgewogen en in beeld gebracht. De SGP pleit ervoor de vastgestelde Structuurvisie steeds als basis te gebruiken bij de nadere uitwerking van onderstaande plannen: Het Zwartewaterlint. Ontwikkeling van Binnenveld en de bergingsvijver langs Zevenhont. Nationaal Landschap. Historische kernen Zwartsluis en Hasselt. Tapijtwijk. 15

18 Bestemmingsplannen Het bestemmingsplan legt de vormgeving van de ruimte vast, nu en in de nabije toekomst. In bestemmingsplannen flexibel zijn. In bestemmingsplannen voldoende rekening houden met ontwikkelingen op korte termijn. Bestemmingsplannen actueel houden. Welstand(snota) De welstandsnota schrijft voor waaraan bouwactiviteiten c.q. reclame-uitingen getoetst worden en is mede bepalend voor de beleving van de openbare ruimte. De SGP vindt dat ruimtelijke ontwikkelingen en reclame uitingen moeten passen bij historische en culturele waarden van de woon en leefomgeving. Hierbij moeten we wel waken voor onnodige regelgeving voor burgers en bedrijven en eventueel welstandsvrije gebieden overwegen. Wonen Het gaat een burger niet alleen om een goede woning, maar ook om zaken als de aanwezigheid van voorzieningen, groen, speelterreinen, goede infrastructuur, sociale veiligheid en voldoende openbaar vervoer. Kortom, de kwaliteit van zijn of haar leefomgeving. De SGP vindt het belangrijk dat er bij de samenstelling van nieuwe woonwijken evenwicht is in type en prijsklasse van woningen. Ook minder draagkrachtigen en starters moeten in staat gesteld worden om betaalbaar te wonen. Alternatieve eigendomsvormen kunnen daarvoor mogelijkheden bieden. Ook pleiten wij voor het reserveren van voldoende budget om startersleningen te faciliteren. Bij het realiseren van nieuwe woonruimte gaat inbreiden voor uitbreiden om efficiënt om te gaan met onze schaarse ruimte, met als randvoorwaarde dat het woongenot van omwonenden niet geschaad mag worden. Een aantrekkelijke gemeente kenmerkt zich door variatie in woon- en leefmilieus en bouwstijlen. Er moeten verschillende woningen staan: sociaal, middelduur en duur. In levensloopbestendige woningen en seniorenwoningen voorzien. Doorstroming stimuleren. Plannen voor inbreidingslocaties ontwikkelen. Bij ontwikkeling van uitbreidingslocaties nagaan hoe duurzaamheid bereikt kan worden. Niet bouwen voor buurgemeenten De SGP is voor een uitgiftebeleid van woningen dat gericht is op de behoefte van de eigen bevolking. Wij willen graag een plattelandsgemeente blijven en daarbij de eigen identiteit van de verschillende kernen behouden. Alleen voor kernen die met krimp te maken hebben en waar het voorzieningenniveau onder druk staat willen wij een uitzondering maken. Vanwege de vergrijzing van de bevolking is er blijvend behoefte aan senioren- en ouderenhuisvesting. Mogelijkheden om aanpasbaar en aangepast te bouwen moeten optimaal worden benut. Kleine kernen Het voorzieningenniveau in Kamperzeedijk en Mastenbroek moet minstens op het huidige peil blijven om de leefbaarheid van deze kernen op de langere termijn te kunnen behouden. 16

19 Herinrichting oudere woonwijken Bij woonwijken die ouder dan 30 jaar zijn, gaat de kwaliteit van de leefomgeving vaak snel achteruit. Bestrating en openbaar groen zijn aan het eind van hun levensduur. Revitalisering van dergelijke woonwijken is daarom noodzakelijk om verpaupering te voorkomen. Bedrijventerreinen De SGP benadrukt de wens om, ook op bedrijventerreinen, te komen tot een beeldkwaliteitplan. In de verkavelingopzet moet rekening gehouden worden met diversiteit van bedrijven. Dit vergroot de positieve uitstraling en daarmee de kwaliteit van bedrijfsterreinen. Herstructurering, renovatie en sanering van bestaande bedrijventerreinen is een blijvend aandachtsterrein waar veel tijd en geld mee gemoeid gaat. Goed en helder overleg met duidelijke afspraken tussen gemeente en bedrijfsleven, is hierbij een eerste voorwaarde. Agrarische sector De agrarische bedrijvigheid in het buitengebied staat onder druk. Gedwongen door nationale en internationale ontwikkelingen gaat het proces van schaalvergroting onverminderd door. De SGP is blij met het initiatief om door inzet van een gebiedsmakelaar dit proces te ondersteunen. Wij denken daarbij aan het verbeteren van de verkaveling door o.a. vrijwillige kavelruil, het steunen van samenwerkingsverbanden en specialisaties. Wel dient het landschappelijke karakter zoveel mogelijk te worden behouden. Omdat het aantal agrariërs dat zijn werkzaamheden (al dan niet gedwongen) beëindigt toe neemt, staat de economische basis van het landelijke gebied onder druk. Een verbreding van de agrarische functie door nieuwe en passende activiteiten kan de vitaliteit en leefbaarheid van het buitengebied versterken. Gebiedsmakelaar inzetten. Combineren van agrarische activiteiten met het beheer van natuur- en landschapswaarden (op vrijwillige basis). Bijv. door compensatie voor natuurwaarden in verband met stadsuitleg en nieuwe bedrijventerreinen. Bij het Natura 2000 beleid haalbare doelen stellen die economisch en juridisch onderbouwd zijn. Integrale gebiedsgerichte benadering toepassen bij het nieuwe bestemmingsplan buitengebied waarbij de verschillende belangen integraal worden afgewogen. Het Nationaal landschap IJsseldelta mag geen extra beperkingen voor de agrarische sector opleveren. Periodiek overleg voeren over landbouwontwikkelingen met lokale afdeling van LTO-noord en natuur- en landschapsorganisaties. 9. Financiën De financiële crisis, met de daarop volgende economische crisis heeft ook gevolgen voor het gemeentelijke huishoudboekje. Beleid vaststellen is één, voldoende financiële middelen is twee! De gemeente verkrijgt deze middelen van het Rijk of via eigen belastingheffing. In alle gevallen gaat het om geld van de burger! Elke Euro telt. Transparant, gezond en verantwoord financieel beleid is voor de SGP het uitgangspunt. 17

20 Begroting In de jaarlijkse begroting komen alle voornemens met bijbehorende kosten samen. Dan worden de keuzes gemaakt voor de daadwerkelijke besteding van het belastinggeld van de burger. De SGP streeft een heldere, inzichtelijke en degelijke begroting na. Structureel sluitende begroting presenteren. Actieve sturing op beleid en geld door solide begroting. Solide buffers voor het opvangen van risico s. Transparante afspraken maken over beleidsmatige wijzigingen en de financiële consequenties daarvan. Bestaand beleid en lopende uitgaven kritisch evalueren en afwegen of dit wel of niet gecontinueerd of op een lager niveau gebracht moet worden. Voldoende middelen om gebouwenbeheer, riolering, openbare ruimte, speelplaatsen en groen op het door de raad bepaalde kwaliteitsniveau uit te voeren. Concrete, te controleren doelen en doelstellingen formuleren. Bezuinigingen/ombuigingen De SGP wil realistisch zijn en beseft dat financiële ombuigingen noodzakelijk en aanstaande zijn om de gevolgen van de recessie en bezuinigingen bij het Rijk richting gemeenten op te kunnen vangen. Zij wil daarbij niet de kaasschaafmethode hanteren (overal een beetje af) maar het bestaande beleid kritisch afwegen op nut en noodzaak. Vergelijking van de kosten van taken met die van gelijksoortige gemeenten is daarbij gewenst. Maar ook de mate van kostendekkendheid van producten en diensten, subsidies op het gebied van kunst, cultuur en sport, de (te) lage huurtarieven voor de sportvelden, de investeringssubsidies voor sportaccommodaties en diverse projectsubsidies komen wat de SGP betreft voor heroverweging in aanmerking. Ook een grondig onderzoek naar interne kosten van bestuur en organisatie is daarbij noodzakelijk. Belastingen Zwartewaterland krijgt een uitkering van het Rijk (Gemeentefonds), maar heft ook belastingen. Een belangrijk deel hiervan is de onroerende zaakbelasting (OZB). De SGP is pleitbezorger van een terughoudende inzet van dit recht om belasting te heffen. Er moet evenwicht zijn tussen het voorzieningenniveau voor de burgers en de te heffen belasting; uiteraard met inachtneming van de draagkracht van de inwoners. Ten opzichte van vergelijkbare gemeenten is het OZB tarief in Zwartewaterland hoog. De SGP kan daarom alleen akkoord gaan met een jaarlijkse aanpassing met de inflatiecorrectie. Bij een eventueel structureel begrotingstekort en ontoereikende risicobuffers eerst de kostendekkendheid van producten/diensten en het schrappen of versoberen van taken en plannen bezien. Bij waardestijging van onroerend goed moet het percentage naar beneden worden bijgesteld zodat de lasten niet extra stijgen. Kwijtschelding van belastingen voor burgers die niet kunnen werken of van een laag inkomen moeten rondkomen. Maatschappelijk rendement De overheid is gericht op maatschappelijk rendement. Overtollige financiële middelen worden ingezet voor geschikte en noodzakelijke maatschappelijke investeringen of 18

21 worden teruggegeven aan de burger. Tijdelijk overtollige beschikbare financiële middelen worden onder strikte voorwaarden uitgezet. Bij voorkeur bij de Bank Nederlandse Gemeenten, de Waterschapsbank of het Rijk. Betrouwbaarheid en kredietwaardigheid genieten de voorkeur boven een hogere rente. 19

22 De 12 voornaamste speerpunten van de SGP 1. Het gehele gemeentelijke beleid toetsen aan Gods Woord. 2. Centrumplannen in alle kernen uitvoeren om het winkelbestand en de leefbaarheid in stand te houden en de parkeerproblematiek op te lossen. 3. Oude gemeentehuis van Genemuiden niet verkopen, maar publieksfunctie geven. 4. Wegen-, paden- en groenonderhoud moet veel beter. Achterstallig onderhoud versneld wegwerken. 5. Overlast en verloedering van de leefomgeving adequaat aanpakken en/of handhavend optreden. 6. De dienstverlening aan de burger kan (veel) beter (zie enquête de staat van de gemeente ). 7. Alleen bouwen voor de eigen bevolking (niet voor de omgeving). Extra aandacht voor starters. 8. Zwakkeren in de samenleving zoals ouderen en gehandicapten en kwetsbare groepen beschermen en goed faciliteren. 9. Extra aandacht voor Jeugd en Gezin. 10.Kostendekkendheid van sportvoorzieningen verhogen. 11. Leefbaarheid in wijken verbeteren door burgers meer te betrekken bij wijkbeheer en wijkverbeteringsprojecten. 12. Bezuinigingen gaan voor belastingverhoging. 20

23

24