[19 en 20 oktober 1910], Karel en Mariette van de Woestijne aan Emmanuel en Nora de Bom 1

Transcriptie

1 [19 en 20 oktober 1910], Karel en Mariette van de Woestijne aan Emmanuel en Nora de Bom 1 Beste Nora, beste Manuel. Woensdagochtend Van morgend, nog in 't bed, Manuel zijn lieven brief ontvangen; 1 het doet ons onuitsprekelijk veel genoegen te vernemen dat Nora zoo goed is; doe zoo voorts beste Nora, en laten wij állen zingen,: victoria, hoerah! Manuel het zijn "névralgies intercostales" heel zeker; 2 Karel heeft daar helaas, ook al van geproefd... Ik zie Nora van hier, die, dat zij er van bloost spoedig genezen hoor, dat we u eens rap te zien krijgen, "splinter nieuwe" gelijk we in Gent zeggen... Ik zit hier alleen,... Karel heeft het toch zoo druk, met die M "que l'on soit"; 3 van 6 op, 4 aan 't schrijven en loopen naar de post, om voor negen weg te gaan;... bijna geen tijd voor déjeuneeren, gisteren tot 11 uur gewerkt. Karel had zelfs geen tijd zijn "rok" uit te trekken, 5 ik ging ook nog gister avond om 9 uur naar de post; gewoonlijk is het al mijn slaap uur maar Karel moest télegram op maken, en ik ging maar voort, altijd al geeuwend... Van Dishoeck kwam gister middag dejeuneeren, en ging met Karel samen, naar de prijs-uitdeeling in de tentoonstelling 6. Karel is nu van van morgend al weer weg... gelukkig stelt het hij goed... Ik was veertien dagen lang ziek, bij poozen in en uit het bed, Ik leed verschrikkelijk aan "névralgies faciales", 7 de kaak, de oor, het achterhoofd, ik huilde van de pijn, en was zoo ongelooflijk zenuwachtig maar nu is 't ook al veel beter, en bijna vergeten. Manuel, ziet dat het bij u zoo lang niet dure hoor! Karel vertelde me van morgend het een en ander over eene stoet gisteren in de tentoonstelling, 8 hij vertelde mij van de Japansche dignitaris, die had een roode zijden hoed met pauw-veer, Paul zit hier bij mij en teekent...: ik stuur het u. 9 Nora ik had eene meid... helaas die gaat weg... "Je ne sais pas m'habituer a Bruxelles, je retourne ds. mon pays" nu zit ik er weêrom goed voor! enfin, er komt wel een andere, God wille, een goede hier eene foto, Karel, met Firmin, ik stuur ze u niet heel mooi, maar 1 Die brief is niet bewaard. 2 'Névralgie intercostale': een aandoening van de zenuwen tussen de ribben. 3 Van de Woestijne bedoelt Prins Hendrik van Nederland. Zie ook noot 13 (p. ). 4 'Van 6 op': om zes uur opgestaan. 5 'Rok': slipjas. 6 De Wereldtentoonstelling in Brussel naderde haar einde. Daarom werden op 18 oktober allerlei prijzen uitgereikt, onder meer voor het mooiste paviljoen, het beste tentoongestelde schilderij, enz. 7 'Névralgie faciale': zenuwpijn in het aangezicht. 8 Van de Woestijne bracht in de NRC verslag uit over een kleurrijke stoet naar aanleiding van de Brusselse Wereldtentoonstelling op 19 oktober De tekening die bij de brief zat, is bewaard gebleven. 10 De huishoudster kan het leven in Brussel niet gewend geraken en keert terug naar haar land. 1

2 [19 en 20 oktober 1910], Karel en Mariette van de Woestijne aan Emmanuel en Nora de Bom 2 toch plezierig 11 Ik laat wat plaats over voor Karel als hij straks komt, mag hij rusten. (tot wanneer de Keizer komt.) en hij zal er ook wel aan houden u te groeten dag allerbeste vrienden van harte "vale" Mariette Donderdag morgen, 7 uur. 't Is een zwoegen geweest, jongens! Dat ze nu nog zeggen dat ik een luiaard ben. Drie dagen lang twee kolommen in ieder avondblad en in ieder ochtendblad; van 's morgens tot 's avonds loopen achter den slingervoetigen, vetrompigen, kortarmigen, kromneuzingen, scheeloogigen man-van-willemientje, 13 en intusschen aldoor maar seinen en brieven schrijven; met, als diversie, die "Fêtes des Récompenses." Weliswaar ben ik aan Prins Hendrik voorgesteld geworden (mijn hart klopt er nóg van)... hetgeen echter niet belet dat binnen vijf dagen de Keizer komt. Ik doe het ding meê als Duitsch journalist, geholpen door Duitsch gezantschap... hetgeen de taak natuurlijk niet verlichten zal... Maar vluchten wij met afschuw deze sombere gedachten, en vestigen wij deze op een aangenamer onderwerp. Heb gisteren morgen Streuvels ontmoet. Altijd dezelfde natuurlijk. Samen frisch gedronken, waarna ik bij Hendrik (alweêr!) en hij naar Veen. Hij werkt toch meê aan dat boek van Rooses, tot mij groot plezier Het Letterenhuis bewaart een foto van Karel van de Woestijne en Firmin van Hecke, die genomen is in 1910 (W 803/P en 68525). Hoogstwaarschijnlijk is het deze foto waarover Mariette spreekt. 12 Keizer Wilhelm II zou de Wereldtentoonstelling op 27 oktober bezoeken. 13 'Willemientje': de Nederlandse koningin Wilhelmina. Haar man was prins Hendrik, die op 17 oktober de Wereldtentoonstelling bezocht. 14 'Fêtes des Récompenses': Van de Woestijne ontleent de term aan de Franse republikeinse kalender. Hier slaat het op de dag waarop allerlei prijzen werden uitgereikt tijdens de Wereldtentoonstelling (zie noot 6 (p. )). 15 Max Rooses had het plan opgevat om een boek over Vlaanderen door de eeuwen heen te laten verschijnen, waarin Vlaamse schrijvers en intellectuelen allerlei facetten van Vlaanderen en zijn geschiedenis zouden belichten. De hoofdstukken verschenen eerst in 24 afzonderlijke afleveringen, daarna als tweedelig boek (Elsevier, ). Het bevat bijdragen van onder meer Frans van Cauwelaert, Pol de Mont, Herman Teirlinck, August Vermeylen en vele anderen, en werd geredigeerd door Max Rooses. Streuvels wilde aanvankelijk niet meewerken, maar veranderde alsnog van mening. Zijn bijdrage heette 'Veld en dorp', en bestond uit drie delen: 'Het Vlaamsche land', 'De Vlaamsche dorpen' en 'De bevolking'. Het verscheen in deel 1, p Van de Woestijne heeft niet meegewerkt. 2

3 [19 en 20 oktober 1910], Karel en Mariette van de Woestijne aan Emmanuel en Nora de Bom 3 En à propos van Rooses: er komt, o Manuël, in uw brief een volzin voor, die mij duisterder is dan al mijne eigen verzen. Ik citeer u: "'k Betwijfel of die onderneming wel zal doorgaan." Van welke onderneming is er spraak? Wil me daar een woordeken over melden 't Doet me plezier dat mijn stedeschoon-brieven u bevielen. Wat zegt ge van die architecten van Ieperen? Sander Pierron en ik hebben daar letterlijk op vechten gestaan met éen dezer. 17 En nu gaat Pierron mij natuurlijk zijne volledige werken sturen... Manuël jongen, uw bond ter bescherming van natuurmonumenten "fait double emploi": er bestaat een werkzame 'Société pour la conservation des sites". 18 Maar als het er op aan komt doe ik toch maar meê. En zoo noodig hou ik dan een voordracht over de wijze, waarop men niet moet restaureeren. Nora, continuez! En gij, Manuël, strijk uw lendenen met terpentijn. 19 Waarmede ik groet. Uw Karel. 16 Het valt niet te achterhalen wat De Bom daarmee bedoeld heeft, maar misschien had hij het gewoon over de publicatie van Vlaanderen door de eeuwen heen. 17 Van de Woestijne verwijst naar zijn verslag in de NRC over het congres in verband met l'art Public (zie brief 311, noot 1), en meer bepaald het derde deel daarvan, dat op 18 oktober in de krant was verschenen. In Ieper was er een hevige discussie ontstaan over het nut van de restauratiewerken die de stad aan zijn belangrijkste cultuurhistorische monumenten liet uitvoeren. Van de Woestijne sprak zich in zijn artikel scherp uit tegen die roekeloze en onbedachtzame restauratiedwang, die hij als een verderfelijke vorm van heiligschennis beschouwde. Sander Pierron was bij de werken in Ieper betrokken. 18 Naar aanleiding van de verhitte debatten over de restauratiewerken in enkele Vlaamse steden (zie brief 311, noot 1) overwoog De Bom om een vereniging in het leven te roepen die moest waken over historische sites en monumenten. Van de Woestijne beweert dat er al een 'Société pour la conservation des sites' zou bestaan hebben, maar daarvan zijn geen bewijzen teruggevonden. 19 Het is onduidelijk wat hiermee wordt bedoeld. 3

4

5 [19 en 20 oktober 1910], Karel en Mariette van de Woestijne aan Emmanuel en Nora de Bom i Titel: [19 en 20 oktober 1910], Karel en Mariette van de Woestijne aan Emmanuel en Nora de Bom Zender: Karel en Mariette van de Woestijne Ontvanger: Emmanuel en Nora de Bom Plaats: Datum: en Type: Fysieke bijzonderheden: Bewaarplaats: Collectie: Bijlagen: Elektronische publicatie: Editeur: Algemene leiding: Brief, met omslag, Ongelijnd papier dat doormidden is gevouwen, tot vier gelijke schrijfhelften (twee per zijde). Alle vier de helften zijn beschreven., Onder de datering van Van de Woestijne zelf ('Woensdagochtend') heeft (wellicht) De Bom met een potlood een datering toegevoegd: '20 Oct. 1910'., De omslag waarin de brief werd verstuurd, was verzegeld., Letterenhuis, Antwerpen, België W803, nummer 96060/243a-b-c Bij de brief zit een tekening op geruit papier, die door Paul van de Woestijne voor Nora de Bom werd gemaakt. De schets beeldt (wellicht) een moorse figuur uit met een kromzwaard en een soort tulband. Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie / Centre for Scholarly Editing and Document Studies Gent, Copyright, CTB Bert Van Raemdonck Prof. dr. Yves T'SjoenEm. prof. dr. Anne Marie Musschoot i