Eindelijk kan ik U de prijzen en voorwaarden van Gezelle 1/10 1 mededeelen. 2

Transcriptie

1 113/ Stijn Streuvels aan Joris Lannoo. Ingooigem 1 Aan den heer Joris Lannoo Uitgever Thielt. Waarde Uitgever, Ingoyghem den 14 Feb. '25 Eindelijk kan ik U de prijzen en voorwaarden van Gezelle 1/10 1 mededeelen. 2 1 Dit is een heruitgave van de dichtwerken van Guido Gezelle, in 10 delen, ter ere van de vijfentwintigste verjaardag van diens dood. 2 Na overleg met de firma Veen in Amsterdam. In zijn brief van 30 januari 1925 schreef Abramsz: Alvorens mij met drukker en papierhandelaar over Gezelle 1/10 te verstaan, zou ik U gaarne, natuurlijk met Uw goedkeuring, mijn plan eerst willen voorleggen. Teneinde eens van mijn ongeveer 2000 ex. 11/14 af te komen, zou ik 2000 ex. willen drukken van 1/10 en 1000 extra 1/10 om, als die /14 eventueel weg zijn, dan verder alleen 1/10 te verkoopen. Ik bemerk uit Uw schrijven, dat U voor België ook 1/10 noemt en dus 11/14 onuitgegeven laat, dus: /10 voor het completeeren van 11/14 voor mij /10 voor mij /10 voor België??? Ik zou dan voor /10 5% royalty willen betalen, wat altijd met zijn hoogen prijs in Holland een zeer mooie conditie is. Ik stel mij dan voor, voor België 2000 ex. mee te drukken op titelnaam Lannoo en te leveren in losse vellen ZONDER omslag en mij dan tevreden te stellen met kosten papier, drukken en een KLEIN bedrag onkosten. Waar U op zeer lagen prijs voor België gesteld is, regelt U het honorarium van die 2000 ex. voor België zeker zelf met Lannoo? Ik MOET voor mijn 3000 ex. natuurlijk bij Thieme terecht komen, omdat deze 11/14 heeft gedrukt. Vindt U mijn plan goed, dan kan ik U den prijs voor België der 2000 ex. opgeven, nadat ik met Thieme heb onderhandeld en daarna een concept-contract opmaken, wanneer ik den ingenaaiden verkoopsprijs voor Nederland heb bepaald. Alvorens iets te doen, wacht ik eerst Uw antwoord. Op 9 februari meldde Abramsz verdere bijzonderheden: GEZELLE 1/10. Heb direct aan Thieme prijsopgave gevraagd. Ik hoop, dat ik Uw lagen verkoopsprijs naar België kan benaderen, maar vrees. Voor Holland zou ik den verkoop der afzonderlijke deelen willen blijven uitschakelen. [...] Doch ik lees daar juist, dat U voor België de manier van aparte-deelen-verkoop aangenomen wenscht te zien en U mij dus voor Holland vrij laat. [...] Concept-contract zal ik U zenden, zoodra ik prijs van Thieme weet en ik U mijn ingenaaiden verkoopsprijs voor Holland kan opgeven. (1/10). Op 13 februari luidde het: 1

2 113/ Stijn Streuvels aan Joris Lannoo. Ingooigem expl. in losse vellen, zonder omslag, titel op naam van den Belgischen exploitant, 3 kunnen geleverd worden à Fl per deeltje. De boeken worden onberispelijk gedrukt, op houtvrij papier. 4 Men laat mij weten aangaande de verdere schikkingen: Men zal deel voor deel laten verschijnen, 5 en telkens Fl. 500 per deel afrekenen à countant 6. Zoo kan de exploitant direct aan het verkoopen gaan van een apart deel, en behoeft niet direct Fl te betalen, 7 maar kan b.v. iedere maand Fl. 500 afkorten. Ik ben er op gesteld dat de 1/10 deeltjes in België afzonderlijk elk deel te koop gesteld wordt. Mij dunkt het aan zulke voorwaarden en met een buitengewoon laag honorar. wel te doen, om de 10 deeltjes aan 5 frs. in den handel te brengen. 8 Volgens afspraak, 9 stel ik als voorwaarde: 5 % honorar. op den verkoopprijs der ingenaaide expl., 10 de helft der som te betalen bij Thans kan ik U berichten over Gezelle 1/ ex. IN LOSSE VELLEN ZONDER OMSLAG, TITEL OP NAAM van de Belgischen exploitant kan ik U aanbieden aan Fl per deeltje. [...] Ik ga natuurlijk niet aan het drukken alvorens ik weet, of België er 2000 afneemt. Ik kan deel voor deel laten verschijnen, om telkens Fl per deel af te rekenen à contant. Men kan dan direct aan het verkoopen gaan van een apart deel en behoeft niet direct Fl uitgelegd te worden, maar kan b.v. iedere maand Fl worden betaald. Het wordt mooi gedrukt bij Thieme op houtvrij papier. 3 d.i. Lannoo 4 Houtvrij papier bevat in tegenstelling tot houthoudend papier uitsluitend celstof. Dit is een vezelmateriaal dat gewonnen wordt uit hout, espartogras of stro. Houthoudend papier bestaat voor het grootste deel uit houtslijp, een tot poeder gewreven hout. Celstof is er slechts in een beperkte mate aanwezig. Het rendement van het hout is bij houthoudend papier veel groter, waardoor het papier goedkoper, maar van mindere kwaliteit is. Houtvrij papier is van betere kwaliteit: het is duurzamer (vergeelt niet snel door het zonlicht) en dikker. (H. Van Krimpen, Boek over het maken van boeken, p. 44) 5 Deel 1 en 2 verschenen in juli, deel 3, 4, 5 en 6 in augustus, deel 7 en 8 in september, deel 9 en 10 in oktober à countant: contant 7 De tien delen van Guido Gezelle's Dichtwerken zouden aan de boekhandel worden geleverd aan 0.25 gulden per deeltje, telkens in een oplage van 2000 exemplaren, wat neerkwam op 500 gulden per deeltje. Het totale bedrag voor de tien delen Gezelle kwam dus neer op 5000 gulden. 8 De deeltjes zijn inderdaad aan 5 frank per stuk in de handel gebracht. 9 Van deze afspraak is geen schriftelijke neerslag gevonden. Mogelijk gaat het om een mondelinge afspraak. Op 6 februari was Streuvels immers naar Tielt gegaan om Lannoo te ontmoeten. (cf. briefkaart van Streuvels aan Lannoo van 3 februari 1925.) 10 De verkoopprijs werd vastgesteld op 5 frank per exemplaar, waarvan 5 %, d.i frank, als honorarium naar Streuvels gaat. In een oplage van 2000 exemplaren komt dat neer op 500 frank per deeltje. 2

3 113/ Stijn Streuvels aan Joris Lannoo. Ingooigem 3 het verschijnen van het eerste deel, 11 de rest in afrekeningen twee maal per jaar, en 10 per duizend pres.expl. 12 Indien Gij op het aanbod ingaat, kunnen wij een concept-contract opstellen. 13 Ik geloof anders niet dat de firma Veen zal te bewegen zijn om de 2000 expl. hier in België afzonderlijk te laten drukken, want naar het schijnt moeten zij daar een voordeelig aanbod van Degroeve (Vlaamsche Boekenhalle) ontvangen hebben. Enfin, laat mij per omgaande weten hoe Gij er over denkt, want Veen wacht naar antwoord om te beginnen drukken. 14 Naar den inhoud van Laatste Verzen 15 te rekenen, moeten de deeltjes omtrent een 200 bl. bedragen, op een formaat van 17 1/2 op 11 cm. 16 Met deze gelegenheid wilde ik gaarne vernemen, of Gij er aan denkt dit jaar een deeltje der te herdrukken vertalingen 17 uit te geven, in formaat van het kleine Kerstekind? 18 Er blijven nog uit te geven: 1) Tolstoï, Geluk in 't Huishouden; 2) Tolstoï, Twee Vertellingen; 3) Björnson, Kleine Verhalen; 4) Björnson, Een Vroolijke knaap; Id. Het Bruidslied. Van deze vier in juli Als Streuvels 10 presentexemplaren per 1000 exemplaren vraagt, gaat het dus om 20 presentexemplaren per deel van Guido Gezelle's Dichtwerken. 13 Van de Gezelle-uitgave is er geen concept-contract teruggevonden in de geraadpleegde archieven. 14 Cf. hiervoor de brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 17 februari Guido Gezelle, Guido Gezelle's Dichtwerken. 10. Laatste verzen. Zesde druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925], 220 pp., 18,5 x 12,5 cm. 16 Deel 1 van Guido Gezelle's Dichtwerken telt uiteindelijk 196 bladzijden, deel 2 telt er 164, deel 3 188, deel 4 168, deel 5 178, deel 6 181, deel 7 180, deel 8 180, deel en deel De uiteindelijke afmetingen zijn 18,5 x 12,5 cm. 17 Streuvels was rond 1896 in contact gekomen met de Russische (Tolstoï, Dostojevski, Toergenjev) en met de Scandinavische schrijvers (o.a. de Noor Björnson). Aanvankelijk las hij ze in vertaling, maar al snel leerde hij Noors, Zweeds en Deens om deze schrijvers in hun oorspronkelijke taal te kunnen lezen. Het Russisch was echter te moeilijk om zonder hulp onder de knie te krijgen; hij vertaalde Tolstoï dan ook uit het Duits. (L. Schepens, Kroniek van Stijn Streuvels, p. 23, p. 34, p. 60) 18 Met 'het kleine Kerstekind' bedoelt Streuvels de vierde uitgave, waarvan het formaat slechts half zo groot is als dat van de vorige drie drukken. 19 Slechts van drie van deze titels is uiteindelijk een heruitgave verschenen: Geluk in het huishouden, Een vroolijke knaap en Het bruidslied. Kleine verhalen is in zijn geheel niet meer herdrukt. Wel is het laatste verhaal, 'Een vroolijke knaap' (in 1919 uitgegeven als een afzonderlijke uitgave) in 1925 een herdruk verschenen voor de reeks Streuvels' Volksboeken, met de inleiding uit Kleine verhalen. (R. Roemans en H. Van Assche, Bibliografie van Stijn Streuvels, p. 33, p. 162) 3

4 113/ Stijn Streuvels aan Joris Lannoo. Ingooigem 4 zouden wel een paar (nl. de 2 laatste) op formaat van Volksboeken, en geïllustreerd 20 kunnen verschijnen. Laat eens hooren. 21 De gevraagde prijzen 22 zijn: Tristan en Isolde, 23 linnen band: Fl = Frs. Pappband: 24 Fl = " Prutske linnen band: Fl = 35 frs. ingenaaid: Fl = frs. Enkele expl. van die boeken heb ik hier liggen en kan ze U afstaan met 25 % korting. Met genegen groet (paraaf Stijn Streuvels) P.S. Over Kerkhofblommen hoor ik dan wel? Een vroolijke knaap en Het bruidslied zouden door Joz geïllustreerd worden. Cf. volgende brieven, voor de discussie over wie de illustrator van Een vroolijke knaap zou worden, en later over de illustraties zelf. 21 Cf. hiervoor de brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 17 februari Mogelijk heeft Lannoo tijdens hun onderhoud van 6 februari naar deze prijzen gevraagd. In de briefwisseling vonden we deze vraag niet terug. 23 Het werk verscheen op 28 november 1924, met de toelichting 'bewerking van de Tristansage naar het oorspronkelijke volksboek dat ten jare 1484 te Augsbourg verscheen'. Vermoedelijk hebben nog andere, recentere bewerkingen Streuvels geïnspireerd. (H. Speliers, Dag Streuvels, p. 468) 24 Duitse benaming voor een papieren band, waarvoor een gedecoreerd of een enigszins edel papier kan worden gebruikt. Hierbij is redelijke sterkte erg belangrijk, omdat bij gebruik van onsterk papier na niet al te lange tijd de rug van het boek valt. Vooral in Duitsland is deze bindwijze in trek voor uitgaven met een enigszins bibliofiel karakter. (H. Van Krimpen, Boek over het maken van boeken, p. 218) 25 Guido Gezelle, Kerkhofblommen. Met voorwoord van Caesar Gezelle. Vijftiende druk. Schooluitgave. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]. Cf. verder de brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 17 februari

5 113/ Stijn Streuvels aan Joris Lannoo. Ingooigem i Titel: 113/ Stijn Streuvels aan Joris Lannoo. Ingooigem Zender: Stijn Streuvels Ontvanger: Joris Lannoo Plaats: Ingooigem Datum: Type: Fysieke bijzonderheden: Bewaarplaats: Collectie: Elektronische publicatie: Editeur: Algemene leiding: brief,, enkel blad geel papier, 280 x 220 mm, enkelzijdig getypt, Reliëfstempel FRANK LATEUR INGOYGHEM in linker bovenhoek. Archief Joris Lannoo, Tielt, België Doos XIX, nummer Briefwisseling / Dokumenten, IV, STREUVELS-UTEN Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde Gent 2014, 2014, KANTL/CTB Joke Debusschere Marcel De Smedt Edward Vanhoutte i