Buurtmoestuin Lemmer

Transcriptie

1 Sociaal jaarverslag periode: januari 2014 tot maart 2015 Buurtmoestuin Lemmer EETBAAR LEMMER Stichting Buurtmoestuin Lemmer p/a Tureluur AL Lemmer contact: facebook: facebook.com/eetbaar lemmer Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 1 van 11

2 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Voorbereidingsperiode augustus 2013 september Vrijwilligers (en de werving daarvan...) 4. Officiële start 1. Oprichting stichting 2. Subsidieaanvragen, werving donateurs 3. Website, facebook, twitter 5. Steun en sponsoring 6. Vrienden van Buurtmoestuin Lemmer 7. Start aanleg september Concept van de tuin 2. Werkzaamheden 8. En verder? 1. Netwerk duurzame dorpen 2. Fruitbomen FYF 3. BSO Doomijn 4. Bijen 5. Kijktuin 6. Evenementen 7. Vooruitzicht op vertrek van de kavels 9. Colofon Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 2 van 11

3 1. Inleiding In het voorjaar van 2013 zag Boudewijn de Vries op TED.com het fimpje van een 'talk' van Pam Warhurst, een gewone vrouw uit een gewoon dorp in Noord Engeland. Zij vertelde met veel passie over het 'eetbaar' maken van openbaar groen in haar dorp: How can we eat our landscape. Boudewijn besprak dit verhaal met Eric Holthof en gezamenlijk vroegen zij zich daarbij af waarom onze voedselvoorziening verplaatst is naar industriële complexen, onze Betuwe-appels naar Amerika gaan en wij boontjes uit Senegal eten. Het idee werd geboren om zelf lokaal groente te gaan verbouwen. Enig zoekwerk op internet leverde op dat op veel locaties door heel Nederland inmiddels dorps- en buurttuinen ontstonden, vanuit vergelijkbare ideeën. Dat wilden wij ook! 2. Voorbereidingsperiode We gingen op zoek naar een geschikte locatie in onze buurt in Lemmer. Sommige stukken grond bleken particulier bezit te zijn en was de eigenaar niet bereid de grond beschikbaar te stellen. Uiteindelijk viel het oog op een stuk braakliggend bouwterrein in het plan Tramdijk-Oost, tegenover de Kastanjeleane, waar Boudewijn op dat moment woonde. Wij zochten contact met Cor Schotanus van de Gemeente De Friese Meren, eigenaar van de grond, om ons plan te bespreken en vervolgens legde het verzoek zijn weg af binnen de Gemeente. Begin 2014 liet de Gemeente weten bereid te zijn twee stukken grond van elk ruim 2000 m2 naast de basisschool De Arke beschikbaar te stellen, op basis van een tijdelijke bruikleenovereenkomst. Geweldig! Voorwaarden aan het tijdelijk gebruik waren het oprichten van een stichting als rechtspersoon en contractpartner en het aanvragen van een omgevingsvergunning. Dat laatste had meer voeten in aarde dan wij aanvankelijk hadden verwacht. Ondanks dat het bestemmingplan (wonen) niet gewijzigd wordt en er in feite sprake is van het tijdelijk gedogen van afwijkend gebruik, en het feit dat we met één partij met veel gezichten (eigenaar, contractpartij, opsteller bestemmingsplan, vergunningverlener, -beoordelaar én handhaver) te maken hebben moesten wij een 'zware' omgevingsvergunning aanvragen met een doorlooptijd van 6 maanden. Het seizoen 2014 was daarmee verloren. Uiteindelijk kwam 1 oktober 2014, na de volle 6 maanden doorlooptijd, de vergunning. Nog dezelfde week tekenden wij de bruikleenovereenkomst, voor ons tevens het startsein om meteen het eerste weekend daarna met de voorbereidingen te beginnen. Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 3 van 11

4 Kavel begin Officiële start 3.1 Formaliteiten Om officiëel van start te kunnen gaan regelden wij de volgende 'formaliteiten': oprichten van de 'Stichting Buurtmoestuin Lemmer' en het benoemen van een bestuur inschrijving in het stichtingenregister van de Kamer van Koophandel het openen van een betaalrekening bij de Triodos Bank het vastleggen van het internetdomein 'eetbaarlemmer.nl' het oprichten van De vrienden van Buurtmoestuin Lemmer als kapstok om donateurs te werven 3.2 Bekendheid Om verder bekendheid en zichtbaarheid te verwerven, maakten we een eerste eenvoudige website en openden we een account op facebook en twitter. Verder kregen we artikeltjes in de Zuid Friesland, de Jouster Courant, in Lemsternijs en een radio-interview voor Radio Spannenburg Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 4 van 11

5 3.3 Funding Ter financiële ondersteuning werd subsidie aangevraagd bij en verleend door: Oranjefonds ( 2.500,00) Gemeente de Friese Meren (leefbaarheidsbudget, 1.000,00) Provinsje Fryslân (Streekwurk, 1.000,00) Overige inkomsten: De vrienden van Buurtmoestuin Lemmer; zie paragraaf 6 (tot nu toe opgehaald: 850,00) 4. Vrijwilligers (en de werving daarvan...) Via de persoonlijke netwerken, maar ook via flyeren, via een oproep op het informatiebord bij de tuin en de bij punt 3.2 genoemde (sociale) media, lukte het ons om 19 vrijwiligers te werven, waarvan intussen 4 de groep weer hebben verlaten door tijdgebrek of door vertrek uit Lemmer. Mettertijd willen we uitgroeien naar een groep van mensen, zodat we de volledige 4000 m2 tuin goed aan kunnen. Over het algemeen kenden de vrijwilligers elkaar niet, maar via periodieke vergaderingen, af en toe samen koken en eten en samen op de tuin werken is inmiddels een goed 'groepsgevoel' ontstaan. In de loop van de tijd werden we het met elkaar eens dat de term 'vrijwilliger' niet passend is, omdat het een verkeerde associatie geeft; we kozen er voor om in het vervolg de term 'moestuinier' te gebruiken. Binnen de groep moestuiniers is op organische wijze een soort taakverdeling ontstaan. Ieder brengt zijn/haar eigen talenten en kwaliteiten mee en dat vertaalt zich in een passende taakverdeling. Ook in de uitvoering van werkzaamheden op de tuin zie je die specifieke talenten, maar ook de mate van ervaring met moestuinieren terug in de wijze waarop de dingen worden aangepakt en uitgevoerd. Gemiddeld eens in de 6-8 weken komen we bij elkaar om voortgang en plannen te bespreken en om tuinplan, zaai-/plantschema en draaiboek door te nemen en aan te passen aan de stand van zaken en gemaakte vorderingen. Een aantal aangeschafte boeken (o.a. over permacultuur) rouleert, waardoor de achtergrond-kennis van lieverlee toeneemt. In november hebben we met de hele groep een workshop permacultuur (van een hele dag) gevolgd bij Maranke Spoor, een autoriteit op dit gebied. Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 5 van 11

6 5. Steun en sponsoring In de periode dat de aanvraag in behandeling was bij de Gemeente, zochten wij naar hulp en ondersteuning voor de realisatie van ons mooie project. We maakten een lijst van wat we nodig hadden en gingen in onze eigen netwerken na wie ons daarmee zou kunnen helpen. In het kader van durf te vragen vroegen we onze relaties om dit gratis te doen of voor een vriendenprijs. Dit leverde de volgende steunbetuigingen op: het oprichten en inschijven van de stichting: Notariskantoor Pieter Alberda; gratis het maken van de jaarrekening van de stichting: De Vries en Partners Accountants; gratis het leveren van compost: Omrin; gratis het leveren van snoeihaksel: Recreatie Centrum de Brekken; gratis het beschikbaar stellen van een grote hoeveelheid karton: Karwei, Welkoop en Hoogma; gratis hulp met een trekker bij het uitrijden van compost: veehouder Jan Breimer; vriendenprijs het huren van rijplaten voor de aanvoer van compost: Platenbaas Joure; vriendenprijs het leveren van een picknicktafel: Houthandel Jan Sok, Joure; vriendenprijs het frezen van één van de kavels: Gemeente De Friese Meren; gratis het gebruik van een grote aanhanger: Forrer FKB montagebedrijf; gratis Om geld te besparen werden veel benodigdheden aangeschaft via Marktplaats zoals een bosmaaier, balen stro, houtsnippers voor de looppaden, gerecyclede watervaten en pallets voor een 'insectenhotel'. Ook hielden we allemaal onze ogen en oren open voor materiaal dat op het punt stond om weggegooid te worden, zoals stoeptegels, schuttingplanken, pallets en wilgentakken (snoei). Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 6 van 11

7 6. Vrienden van Buurtmoestuin Lemmer Naast de aanvraag van subsidies zijn we geld gaan zoeken in de vorm van donateurs. Deze werden aan het project gebonden door ze te verbinden aan de 'Vrienden van Buurtmoestuin Lemmer' (een club zonder juridische status). Deels door aan de moestuiniers zelf of hun bedrijven, deels aan vrienden en familieleden van de moestuiniers en deels aan Lemster bedrijven (Farsk Food, A la Mer, Machies, Stefanie Klein Design, Nije Balans, Meadow Vastgoed) werden certificaten verkocht voor 50 of 25 euro. Een certificaat geeft volgens de tekst recht op 'onbeperkt pochen met het lidmaatschap' en een pakket verse (seizoens)groenten. 7. Start aanleg van de tuin 7.1 Concept Tijdens onze voorbereidingen maakten we kennis met het fenomeen 'Permacultuur', een methode van tuinieren (en landbouw) die uitgaat van meebewegen met de natuur, in plaats van continue interventie via ploegen, schoffelen, bemesten en bestrijden. De natuur heeft voor alles een oplossing en de kunst is om daar zo mee om te gaan dat je maximaal gebruik van maakt van die oplossingen. Twee van de meest in het oog springende aspecten van permacultuur is dat een volgens deze methode aangelegde tuin een beetje 'slordig' overkomt en dat de grond niet wordt geploegd of geschoffeld en deze altijd bedekt is met een laag organisch materiaal: 'Mulch'. Mulch kan bestaan uit versnipperd snoeiafval, karton en stro. Het met rust laten en afdekken van de bodem heeft tot gevolg dat een rijk bodemleven ontstaat, waardoor de bodem gezond blijft en plagen nauwelijks voorkomen. We kwamen tot de conclusie dat het mooi zou zijn om een traditionele moestuin te kunnen vergelijken met een permacultuur-tuin. Omdat we twee kavels beschikbaar hebben, besloten we om beide methodes toe te passen. Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 7 van 11

8 Voor wat betreft de 'traditionele' moestuin moesten we besluiten om van kavel 1 eerst slechts een deel te bestemmen als zaaibedden, omdat we nu nog mankracht te kort komen om naast de permacultuurtuin ook 2000 m2 gewone moestuin te onderhouden. We beginnen met een strook van zo'n 5 bij 30 meter met aan het einde een kweekkas-tent voor de gewassen die beslist warmte nodig hebben (tomaten, pepers) De rest van kavel 1 zaaien we eerst in met bloemen, bijenlokkers, pompoenen, zonnebloemen en suikermais. 7.2 Werkzaamheden Zoals gezegd kozen we voor het aanleggen van één tuin op basis van permacultuur-principes en dat vergt voorbereiding. De kale grond wordt afgedekt met een pakket van karton + compost + mulch (snoei-haksel en stro). Via talloze bezoeken aan de papiercontainers van Karwei, Welkoop en de fietsenwinkel van Hoogma verzamelden we een paar duizend vierkante meter karton, waarvan we eerst het plakband verwijderden. Met schep en kruiwagen en een beetje hulp van veehouder Jan Breimer en zijn trekker, verspreidden we in zo'n 10 etappes totaal 80 kubieke meter compost, 10 balen stro en nog eens 50 kubieke meter snoei-haksel, dat we met aanhangwagens vol ophaalden bij de hoveniers van Recreatiecentrum de Brekken. Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 8 van 11

9 8. En verder? 8.1 Netwerk Duurzame Dorpen Als Eetbaar Lemmer zijn we sinds kort aangesloten bij het Netwerk Duurzame Dorpen, waarvan inmiddels ongeveer 80 andere Friese dorpen deel uit maken. Regelmatig bezoeken we (thema)bijeenkomsten van dit netwerk op een themalocatie of op het kantoor van Doarpswurk in Raerd. Meerdere dorps- of buurtuinen vinden hier aansluiting bij 'gelijk-gestemden', zoals de tuinprojecten van Heeg, Balk en Makkum 8.2 Fruitbomen Halverwege 2014 stond er een artikeltje in de Zuid Friesland over de aanleg van een hoogstam-boomgaard in Sint Nicolaasga, uitgaande van de Stichting Fruit yn Fryslân, die zich inspant om oude appel- en peerrassen te behouden. Contact was snel gelegd en toen bleek dat de stichting FYF er een 'demonstratie-boomgaard' op nahield in Sint Jacobiparochie met daarop een groot aantal 'bijna vergeten' appelrassen. FYF zocht een goed tehuis voor deze bomen, aangezien de eigenaar van de boomgaard de grond weer zelf in gebruik wil nemen voor commerciële teelt. Uiteindelijk konden we 30 appel- en perenbomen (allemaal verschillende rassen!) en 5 pruimenbomen adopteren. 8.3 BSO Doomijn Via een flyer om de direct omwonenden te informeren over onze plannen met de buurtmoestuin, reageerde de BSO van Doomijn al vrij snel. De leidsters zelf in de privé sfeer ook moestuiniers wilden graag iets met de kinderen gaan doen. Na onderling overleg besloten we om een stuk tuin van ongeveer 120 m2 uit te lenen aan de BSO, zodat de kinderen hun eigen tuintje kunnen aanleggen en onderhouden. Wij hoouden er rekening mee dat basischool De Arke zich spoedig hierbij aansluit. Vanuit onze groep zorgen we voor begeleiding. 8.4 Bijen Onze grote wens is om de tuin behalve eetbaar - zó bloemrijk te maken dat het aantrekkelijk is voor bijen. Zodra we overvloedig bijenlokkers hebben geplant en gezaaid, zullen we contact zoeken met een imker die ons wil helpen deze wens in vervulling te laten gaan. 8.5 Kijktuin Wij hopen dat de mensen uit de buurt zich vrij zullen voelen om een wandelingetje langs en over de tuin te maken, zodra deze begint te groeien en te bloeien. Alhoewel de tuin niet echt toegankelijk is voor minder mobiele mensen, hopen we ook dat we bewoners van de Suderigge eens kunnen uitnodigen voor een bezoekje. Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 9 van 11

10 8.6 Evenementen Voor verderop in de toekomst maar dan moet de tuin eerst tot bloei komen denken wij aan het organiseren van kleine evenementen die op één of andere wijze met leefbaarheid, de natuur en met ons voedsel verbonden zijn. Mogelijkheden zijn: een open lucht workshop 'koken met het seizoen mee', een oogstfeest, een voordracht of een miniconcert. 8.7 Vooruitzicht op vertrek van de kavels Er komt een dag dat we weer moeten vertrekken van onze tuin, bijvoorbeeld omdat de economie weer aantrekt en de bouw van woningen hetvat wordt. Bij de aanleg van onze tuin houden we hier zoveel mogelijk rekening mee, onder meer door de keuze van materialen. Materialenberging en compost-afdak zullen moeten worden afgebroken en de betontegels van het pleintje afgevoerd, maar voor het overige hanteren we het principe dat de 'hele tuin door de hakselaar moet kunnen' voor het terugbrengen in oude staat. Voordat het zover is, hopen wij dat veel buurtbewoners zullen genieten van de tuin, de bloemen, kleuren en geuren, van de activiteiten en niet te vergeten: van de oogst. Ook al is het voor het eerste seizoen misschien wat ambitieus, wij hopen een deel van de oogst te kunnen schenken aan de plaatselijke voedselbank. Onbespoten en lokaal geteeld voedsel voor hen die het het meest nodig hebben. Behalve een mooie tuin met een smakelijke opbrengst creëren, willen wij inspireren en tonen dat het mogelijk is om de leefbaarheid van je omgeving direct te beïnvloeden. De tijd van het aankijken van de overheid om alles voor je te regelen is wat ons betreft voorbij. Lemmer, 12 april 2015 Loes van den Berg Donald Warlich Anka Wilmes Karin Pfeifer Marjoleine Benjamens Machteld Holtrop Natascha Durr Nelleke Dijkstra Heleen Fokkema Karin Deinum Tilly Meijer Tammie Kroes Heleen ter Veen Gea van der Meer Boudewijn de Vries Eric Holthof Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 10 van 11

11 9. Colofon Stichting Buurtmoestuin Lemmer KvK: Bestuur stichting: Boudewijn de Vries voorzitter Eric Holthof penningmeester Loes van den Berg secretaris Adres: Stichting Buurtmoestuin Lemmer, p/a Eric Holthof Tureluur AL Lemmer m: Overig: Triodos Bank: NL07 TRIO web: twitter: facebook: Sociaal jaarverslag Buurtmoestuin Lemmer / Eetbaar Lemmer, januari 2014 tot maart 2015 pag. 11 van 11