FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW"

Transcriptie

1 L E S M A P HETPALEIS & WALPURGIS PRINSES TURANDOT een sprookjesopera voor kinderen vanaf 4 jaar Rimba rumba rupsaso wie is er bang van prinses Turandot? In Prinses Turandot nemen een vertelster, twee operazangers en een muzikale duivel-doet-al de jonge toeschouwers mee op reis in de wereld van klassieke componisten als Lully, Mozart,Wagner, Bizet en Puccini en vertellen zij een sprookjesachtig, maar ook grimmig oud Perzisch verhaal over de liefde. De kinderen zitten in een labyrint tussen de spelers, waardoor zij het spel van heel dichtbij kunnen meebeleven. CREDITS: TEKST EN REGIE: Judith Vindevogel NIEUWE MUZIEK EN ARRANGEMENTEN: Rudi Genbrugge ZANG EN SPEL: Lorenzo Caròla Julienne De Bruyn Rudi Genbrugge Anne Maistriau DECOR- EN LICHTONTWERP: Stef Depover KOSTUUMS: Myriam Van Gucht DRAMATURGIE: Hanneke Reiziger TONEELMEESTER: Francis Van Laere KLANKUITVOERING: Dries Meynckens LICHTUITVOERING: Piet Van Deun POLYVALENTE TECHNIEK: Rik Helsen DECORUITVOERING/REKWISIETEN: Danny Havermans Luk Willekens Caroline Basyn PROJECTLEIDING: Caroline Basyn FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW MET JUDITH VINDEVOGEL Laat je enkel aria s uit de opera Turandot van Puccini horen? Absoluut niet. Prinses Turandot is behalve een sprookje toch ook een eerste kennismaking met de klassieke, vocale muziek. Ik gebruik aria s, recitatieven (gezongen replieken), fragmenten en citaten uit de opera, de operette, de musical en het klassieke liedrepertoire van de 17de tot de 21ste eeuw om het sprookje van Turandot te kunnen vertellen. Twee klassiek geschoolde zangers, een muzikant met een totaal andere muzikale achtergrond en dan nog een actrice van 77 jaar. Dat is een eerder ongewone combinatie. Aangezien het de opdracht was een kleuteropera te maken leek het mij logisch om de twee protagonisten, de prins en de prinses, te laten spelen door twee operazangers. Ik koos voor het meest populaire duo: een sopraan en een tenor. Verder zag ik voor dit project van bij het begin de figuur van Sheherezade voor me. Sheherezade is de vertelster uit Duizend-en-een-Nacht en de jongste bruid van de Sjah van Perzië. Alleen door elke nacht opnieuw keispannende verhalen voor hem te verzinnen, voorkomt Sheherezade dat ze, net zoals de jonge vrouwen voor haar, onthoofd wordt bij het eerste ochtendgloren. Sheherezade is als het ware het archetype van de vertelster. Het leek mij erg spannend om voor deze rol nu eens niet met een jonge actrice te werken maar juist met een oudere actrice. De oud geworden Sheherezade, een vrouw die al verschillende levens achter de rug heeft, iemand die veel gezien en veel meegemaakt heeft en een zekere wijsheid uitstraalt. Kleuters en grootmoeders vind ik sowieso een goede combi. In veel sprookjes spelen grootmoeders of oude wijze vrouwen trouwens ook een sleutelrol: denk maar aan de grootmoeder van Roodkapje of aan Vrouw Holle. En wat de muzikant betreft: bij opera denk je natuurlijk onmiddellijk aan een groot orkest en dat was uiteraard om praktische en financiële redenen totaal uitgesloten. Dus dacht ik waarom geen eenmansorkest? Ik ken Rudi nog van toen ik op Studio Herman Teirlinck zat. Hij is een zeer begenadigd allround muzikant die bovendien veel ervaring heeft als theatercomponist. Fijn aan hem is dat hij totaal niet uit de klassieke muziekwereld komt en dat hij dus op een heel onbevangen en onconventionele manier met dat klassieke repertoire aan de slag gaat. Om de zangers te begeleiden gebruikt hij zeer uiteenlopende instrumenten zoals een accordeon, een akoestische en een elektrische gitaar, z n synthesizer en allerlei percussie-instrumenten. Verder componeerde hij een klankenlandschap dat de vertelling mee ondersteunt en voortstuwt. 1

2 VOORBEREIDING Voor veel volwassenen en dus zeker voor kinderen is opera een verre vreemde wereld. Het is een nieuwe theatrale en muzikale ervaring. In deze sprookjesopera gaan de kinderen op ontdekkingsreis naar die nieuwe wereld. Je wijst hen de weg en je laat hen via dit spannend verhaal als vanzelf wegdromen in deze muzikale wervelstorm. Het is een eerste ervaring waarbij je hen stap voor stap wil helpen. Om te leren luisteren naar opera (aria s, duetten, recitatieven), die de grote en sterke emoties uitdrukken waar we vaak geen woorden voor hebben, dompel je hen eerst onder in het verhaal zelf, het sprookje waarin prinses Turandot elke aanbidder hardhandig afwijst. Op speelse wijze neem je hen mee in dit spannende en voor hen af en toe griezelige verhaal. Door hen zelf te laten spelen en fantaseren, doorprik je hun angst, verrijk je hun fantasie en vergroot je hun kijkplezier. Daarna neem je hen mee in de klankenwereld. Je leert hen luisteren. Je begeleidt hen in het nuanceren, aanvoelen, vertalen van de aangeboden klanken. Stap voor stap ga je van klank, naar lied, naar emotie. Met de hulp van deze voorbereiding breng je de kinderen dichtbij de sobere theaterstijl van Judith Vindevogel; een stijl die uitnodigt om even stil te staan en te luisteren. Ze kunnen met open ogen, oren en hart genieten van hun eerste opera-ervaring. 2. PERSONAGES (zie bijlage 1) Samen met de kinderen maak je, via de foto s in bijlage, kennis met de verschillende personages. 3. HET VERHAAL (zie bijlage 2) Het verhaal is zodanig eenvoudig herschreven dat het voor de kinderen makkelijk is om de kleine gevoelens en gebeurtenissen meteen na te spelen. Je vertelt het verhaal. Terwijl je vertelt, spelen de kinderen wat er gebeurt. Dit kunnen korte acties zijn, dit kunnen gevoelens zijn, dit kan een kort zinnetje of woordje zijn. Je hebt een paar kinderen aangeduid die prins en/ of prinses willen zijn. Telkens er een tekentje in de tekst staat, kan er iets gespeeld worden. De icoontjes tussen de tekst zijn enkel bedoeld als suggestie. Je kan er zo vrij als je wil mee omspringen. Het einde van het sprookje mag je zelf verzinnen: Welke moeilijke vraag zou de prins de prinses voorleggen? Zou de prinses het antwoord weten? Denk je dat ze zullen trouwen? Als je dit allemaal wil weten hou je je ogen en je oren wagenwijd open tijdens de voorstelling. Dan pas zal dit geheim onthuld worden. 1. EMOTIES De kinderen ervaren een paar emoties waar ze in het operasprookje, via gebeurtenissen en personages mee geconfronteerd worden. Via een kort verhaaltje onderzoek je samen met de kinderen de verschillende gevoelens waarin ze zich nadien kunnen herkennen. Daarna spelen de kinderen die emotie. Ze drukken de gevoelens uit zonder woorden. Ze letten op hun gezichtsuitdrukking, op wat je uitdrukt met je handen, je armen en je benen, kortom je hele houding. De kinderen kijken naar elkaar zodat ze kunnen vertellen of ze de emotie echt kunnen zien bij hun klasgenootje. Je kan werken rond de belangrijkste gevoelens die in het operasprookje voorkomen: boos, bang, blij, bedroefd, dapper en verliefd. Je doet dit in groep, daarna pik je er één kind uit en laat je hen naar elkaar kijken. Voorbeeld: je verzint samen een kort verhaaltje: waarom of waarover word je wel eens heel erg boos? (We zouden naar de zee/speeltuin/park gaan, maar de auto/fiets is kapot en we blijven gewoon thuis). De kinderen spelen allemaal dat ze boos zijn. Zonder geluid, geroep of getier kunnen de kinderen zich veel beter concentreren. Stimuleer hen om groter te spelen, om te overdrijven, waardoor het veel leuker en spannender wordt. Let op gezicht, handen, benen, schouders, op alles, want alles is boos! Zo overloop je ook de andere emoties. 4. GELUIDEN, KLANKEN EN ARIA S Luisteren is de belangrijkste basis om te kunnen genieten van theater, van muziek en van opera. Luisteren naar de nuances van een stem, naar de klanken van een instrument. Dit kan je leren. Door veel en intens te luisteren naar een stem, kan je ontdekken wat die stem je wil vertellen, ook al versta je de woorden niet. Is een stem boos of blij, bang of bedroefd? Via het ontdekken van geluiden, luister je naar klanken en tenslotte beland je bij een aria. 4.1 Geluiden - De kinderen doen hun ogen dicht en luisteren naar geluiden rondom hen. Wat hoor je? - De kinderen doen hun ogen weer dicht. Je maakt nu zelf verschillende geluiden. Je doet bijvoorbeeld de deur van de klas open en dicht. Wat hoor je? - De kinderen houden nu hun ogen open en je doet weer de deur open en dicht. Deze keer doe je het krachtig en met veel lawaai m.a.w. je ziet er boos uit en je knalt de deur behoorlijk hard open en weer dicht. Wat hoor je? Wat is er aan de hand? Hoe kan je horen dat ik kwaad ben? Hoe kan je zien dat ik kwaad ben? 2

3 Op die manier kan je nog een paar geluiden overlopen, geluiden die ze wel kennen, geluiden die je zelf emotioneel kan uitvergroten of verkleinen (kloppen op het raam, stampen met je voet). 4.2 Klanken De kinderen sluiten hun ogen. Je laat verschillende klanken horen. Daarna luisteren ze met hun ogen open en kijken ze naar wat er gebeurt. Een stemvork klinkt lang na en veroorzaakt een intens en spannende klank. Zoek uit wie er het langst de klank kan horen. Dit oefeningetje (spelletje) doe je beter weer met de ogen dicht. Iedereen steekt zijn hand omhoog voor je de stemvork laat horen. De stemvork klinkt en je hand blijft omhoog zolang jij de stemvork hoort. Zo gauw je de toon niet meer hoort, laat je je hand zakken. Er is vast wel iemand die de toon van de stemvork kan oppikken. En misschien kan heel de klas zachtjes meezingen, zoemen, neuriën. Zoek een paar voorwerpen of instrumenten die een klank doen ontstaan: een glazen fles, een glas, een belletje, cimbalen, een gong, een triangel. Een klank is iets wat doorstroomt, wat nazindert, wat in onze oren blijft hangen, waar je langer naar luistert, waardoor je dichter bij zingen komt. 4.3 Aria Onderstaande linken verwijzen naar de opera s waaruit Judith Vindevogel de aria s geplukt heeft die in het verhaal van Prinses Turandot voorkomen. Luister samen naar een paar stukjes uit de aria s zodat de kinderen wennen aan deze manier van zingen. Praat erover met de kinderen. Kan je horen of de zanger/es blij of verdrietig is? Hoe kan je dat horen? De kinderen hebben het verhaal al gespeeld, ze weten dus wat er gebeurt. Zoek samen welke emotie je hoort in een lied. Bachianas Brasileiras nr 5 (Villa Lobos) De prinses hoort de gong en iemand roept drie keer haar naam: Turandot, Turandot, Turandot! Zo weet zij dat er een prins met haar wil trouwen. Zij gaat voor de spiegel staan en zingt een zacht toverlied. Als ze dat lied zingt kan ze drie moeilijke raadseltjes vinden die de prins nooit zal raden. Catari (Napolitaans volkslied) In dit lied vertelt de prins over zichzelf. Hij vertelt wie hij is, uit welk land hij komt, hoe hij zich voelt. Hij is een beetje triestig. Eerst was hij rijk en nu is hij een vluchteling, een bedelaar. Bildnis-aria van Tamino (uit De Toverfluit, Mozart) In dit lied vertelt de prins dat hij de prinses betoverend mooi vindt. Hij wil haar zo graag zien! En hij wil met haar trouwen natuurlijk!! Come scoglio (Aria van Fiordiligi uit Cosi fan tutte, Mozart) De prinses is listig en koppig. Eerst moet hij de raadseltjes oplossen die ze met haar toverlied bedacht heeft! Arrière! Le feu (uit L enfant et les sortilèges, Ravel) De prinses is kwaad omdat dit een slimme prins is. Hij heeft het juiste antwoord gevonden op haar raadseltje. D Oreste d Ajace (aria van Elettra uit Idomeneo, Mozart) De prinses laat ons nog maar eens voelen hoe kwaad en radeloos ze is nadat de prins ook het derde en laatste raadseltje heeft opgelost. Want nu moet ze met hem trouwen maar dat wil ze niet! Das Land des Lächeln (Lehar) De prins is totaal verliefd op de mooie Turandot. Hij wil haar zijn hart geven. Hij wil dat de prinses hem een hand geeft zodat ze samen kunnen trouwen en gelukkig zijn. Habanera (uit Carmen, Bizet) Mijn liefde is niet voor jou, onbekende prins! Ik doe niet zomaar alles wat jij vraagt. Mij kan je niet vangen. Ik vlieg altijd terug weg. Ik ben een vrije vogel. Aria van Calaf (uit Turandot, Puccini) De prins zegt: Niemand weet hoe ik heet. Ook de prinses kent mijn naam niet. Ik verklap mijn naam aan niemand. Morgen trouw ik met de prinses. 5. SAMEN ZINGEN Neem een eenvoudig liedje dat iedereen vanzelf kan meezingen. Je zingt dit liedje een keer samen met de kinderen. Dan voeg je er een emotie aan toe. Blij. Verzin eerst samen de reden waarom je allemaal blij bent (we zijn blij want we mogen naar het kleine olifantje in de dierentuin gaan kijken). - Hoe zie je eruit als je blij bent? Hoe ziet je gezicht eruit? Je armen? Je benen? Je handen? Je bent helemaal blij dus ook je stem is blij. Je zingt blij. - Hoe klinken onze stemmen? Hoog of laag? Vlug of traag? Hard of zacht? Daarna doe je hetzelfde maar boos. Hoe klinkt je stem nu? Laag of hoog? Je houding en je gezicht zijn nu heel anders. Kijk zelf hoever je hiermee wil gaan. Je kan dezelfde emoties (boos, bang, bedroefd, blij, trots, verliefd) overlopen als bij het spelen van het verhaaltje aan het begin van de voorbereiding. 3

4 6. ZINGEN IN PLAATS VAN SPREKEN Wat is een operazanger? Een operazanger is iemand die heel graag zingt. Hij gaat veel jaren naar school enkel en alleen om te leren zingen. Op die school leer je hoe je je stem kan gebruiken. Je leert dat ademen heel belangrijk is. Je leert dat je hele lichaam je instrument is, (ineengedeukt kan je niet zingen) en dat je lichaam je klankkast is (voel maar eens waar het trilt als je zingt). Een fijne oefening is ook dat een kind een toon geeft en dat je dan heel zachtjes op het zingende kind z n rug klopt zodat de toon begint te schokken. Je leert hoe je hard of zacht, hoog of laag kan zingen zonder hees te worden. Een operazanger zingt zonder microfoon. Hij kan boven een heel orkest uit zingen. Je oefent en oefent elke dag, elke maand, elk jaar. Je blijft je hele leven oefenen als je een goeie operazanger wil zijn en blijven. Je kan alles met je stem. Je kan die stem heel lief of heel boos, heel verdrietig of heel blij laten klinken. Als jij een operazanger zou zijn dan zou jouw stem klinken tot aan de wolken tot over de bergen. Je kan al zingend aan de kinderen een opdracht geven of goeie morgen zeggen of een vraag en antwoordspelletje doen. Je maakt op voorhand de afspraak: je mag niet gewoon praten, je luistert enkel naar elkaar als de vraag of de mededeling gezongen wordt. Het is misschien leuk om in een eerste of tweede leerjaar al zingend een stukje rekenles te geven? Je kan het ook opbouwen vanuit ritme (een belangrijke basis van elk lied). Je kan rekensommen bvb. ook rappen. Je zegt ze op in een bepaalde kadans. Dan wordt het meteen al iets meer muziek. Bij de volgende stap zou je dan melodie kunnen toevoegen. 7. RAADSELSPEL Geef de kinderen deze uitleg over raadseltjes: Elke prins die met prinses Turandot wil trouwen moet eerst het antwoord weten op haar raadseltjes. Wat is dat eigenlijk, een raadsel? Het is een gekke vraag waarop jij zelf het antwoord weet, maar je wil je vriendje testen of hij het ook wel weet. Meestal is het gewoon een grapje. Je wil graag samen lachen om het antwoord. Soms gebruik je een raadseltje ook om je eigen angst te verstoppen, net als prinses Turandot. Zo lang de prinsen het antwoord niet weten is zij veilig. Wie kent er zelf een raadseltje? Wie een raadseltje kent mag voor de klas komen staan. Dan klap je drie keer in je handen en je stelt je vraag. Bij een juist antwoord juicht iedereen van plezier. Hieronder vind je een aantal raadseltjes waar je mee kan spelen in de klas. Ra ra ra wat is...? - Ik heb een hoofd maar ik praat niet. Ik heb vier poten maar ik loop niet. Wat ben ik? Een tafel - Wanneer je mijn naam roept, ben ik verdwenen. Stilte - Het is blauw en niet zwaar? Licht blauw - Waarom heeft de koningin een roze telefoon? Om mee te bellen - Welke bus kan niet rijden? Een brievenbus - Op en neer. De mensen in mijn maag bieden geen verweer. Op en neer. Open toe. Nooit word ik moe. Op en neer. Wat ben ik? Een lift - Hoe meer ik droog hoe natter ik word? Een handdoek - Rudy wandelt buiten zonder regenjas, zonder kap, zonder hoed en zonder paraplu. Rudy is niet kaal. Hoe komt het dan dat zijn haar niet nat wordt? Het regent niet. - Welke dier springt er hoger dan de Eiffeltoren? Elk dier want de Eiffeltoren kan niet springen. - Wat gaat de hele wereld rond maar blijft altijd in een hoekje? Een postzegel 8. NA DE VOORSTELLING Je hebt gehoord dat prinses Turandot heel veel prinsenkoppen heeft afgehakt. Jij kan al die verliefde prinsen terug tot leven brengen door er zelf een te maken. Je kan hem zelfs een naam geven. Maak samen met de kinderen een prinsenkop: De basisbenodigdheden voor het maken van een poppenkop: krantenpapier en papiertape. Benodigdheden voor de afwerking: kraftpapier, behangerslijm, verf en vernis. Voor de presentatie: kleurige kledingstukken en blinkende versiering. - Maak van krantenpapier een dikke prop ter grootte van een voetbal. Omdat geen enkel hoofd eruit ziet als een voetbal en geen twee hoofden hetzelfde zijn, ga je die prop vervormen zodat er meer karakter in komt. Kies bijvoorbeeld voor een citroen-, een peer- of een appelvorm. Van opgerold krantenpapier dat je in twee plooit, maak je een stevige nek. - Deze basis beplak je met papiertape om alles op zijn plaats te houden. Nu kan je ook de vorm van het gezicht met je vingers boetseren. - Van opgerolde strookjes papier maak je de neus, de oren, de lippen. Van een papieren ringetje maak je de ogen. - Over oren, neus, lippen en wenkbrauwen plak je een laag papiertape. Ga weer met je vingers over de tape om bij te boetseren. De kop is nu klaar. Je kan ervoor kiezen de prinsenkop zo te laten of hem verder af te werken. - Afwerking: Neem een groot vel kraftpapier. Smeer met 4

5 gulle hand behangerslijm op beide zijden. - Verfrommel het tot een prop en laat de lijm goed in het papier dringen. - Je legt het weer open en scheurt er smalle strookjes af die je zorgvuldig over de poppenkop aanwrijft. - Laat alles nu goed drogen. Daardoor krijgt het papier een grote stevigheid en kan je het beschilderen en vernissen. - Presentatie: steek je prins in kleurige kledingstukken. Maak van blinkend materiaal of zilverpapier de juwelen. Hoe heet jouw prins? COLOFON Deze educatieve map werd samengesteld door Paula Stulemeijer, medewerker Educatie van HETPALEIS. Met dank aan Filip Peeters en Ingrid Van Kogelenberg voor de suggesties om poppenkoppen te maken. Dank ook aan Stef Depover voor de foto s. Prinses Turandot ging in première op 18 maart 2011 in de Kleine zaal van HETPALEIS en speelt tot en met 15 april Wederopvoeringen in het seizoen Contact dienst educatie: Anja Geuns: anja.geuns@hetpaleis.be Paula Stulemeijer: paula.stulemeijer@hetpaleis.be Britt Schutters: britt.schutters@hetpaleis.be HETPALEIS Theaterhuis voor kinderen, jongeren en kunstenaars Meistraat Antwerpen F info@hetpaleis.be 5

6 BIJLAGE 1: PERSONAGES UIT DE VOORSTELLING Prinses Turandot: Ze is knap en slim. Ze is ook koppig. Haar hart is warm en het klopt wild maar het is betoverd door Koning Winter en koud. Net als ijs. Ze lijkt bijna op een ijsprinses. Ze is bang van prinsen, en tegelijkertijd is ze ook heel kwaad op hen. Zij spreekt prinsessentaal. 6

7 De prins: Hij is heel slim, kordaat en romantisch. Hij is niet bang. Niemand weet hoe hij heet. Hij is uit zijn eigen land gevlucht voor een grote storm. Hij loopt rond als bedelaar en probeert wat geld te verdienen door te zingen. Hij spreekt prinsentaal maar verstaat ook gewone mensentaal. 7

8 8 De oude Reza: Zij is de helpster en de verzorgster van de prinses. Zij is een lieve wijze oude vrouw. Zij vertelt het verhaal en legt uit wat er allemaal gebeurt. Zij wil het liefst dat de prinses trouwt met een lieve prins. Zij wil graag feesten en zingen.

9 Duivel-doet-al: Hij is de hofmuzikant. Hij zorgt voor de muziek. Hij maakt graag grapjes. Hij is misschien wel een beetje verliefd op de mooie prinses. Hij is ook sluw, zoals een slang. 9

10 BIJLAGE 2: HET VERHAAL OM NA TE SPELEN. Lang geleden leefde er een prinses. Haar naam was Turandot. Ze was heel erg mooi. Ze leefde in een kasteel samen met haar verzorgster, de oude Reza en met haar hofmuzikant, een vrolijke man. Prinses Turandot wil niet trouwen. Ze vindt alle prinsen stom. Elke dag komt er wel een prins naar het kasteel om haar hand te vragen. Om niet te moeten trouwen bedenkt ze een slim spelletje, een raadselspelletje. Elke prins moet eerst drie keer op de grote gong slaan en haar naam roepen: Turandot, Turandot, Turandot. Dan pas komt ze te voorschijn. De prinsen die haar zien vinden haar heel erg mooi. Ze worden betoverd zo gauw ze prinses Turandot in de ogen kijken. Daarom binden ze een blinddoek voor hun ogen. De prinses geeft elke prins drie raadseltjes op. Elk raadseltje moeten ze juist oplossen. Bij een juist antwoord, mag hij met haar trouwen. Is het antwoord fout dan hakt Turandot zijn kop eraf. (kies een raadseltje uit de bijlage) Veel dappere prinsen komen naar het paleis van de prinses. Ze proberen allemaal om haar raadsels op te lossen. Tot nu toe is er nog geen enkele prins levend weer uit haar kasteel gekomen. Alle hoofden worden afgehakt. Op een dag staat er weer een prins voor de deur van prinses Turandot. Niemand kent hem. Hij vertelt hoe hij uit zijn land gevlucht is toen er een storm overheen raasde. De hofmuzikant laat een foto zien van prinses Turandot. Op slag is de prins verliefd. Hij wil met haar trouwen. De oude Reza waarschuwt de prins voor de toverogen van de prinses. Ze geeft hem een sjaal waarmee hij zijn ogen kan bedekken. De prins slaat op de gong en roept drie keer haar naam. Hij roept: Turandot, Turandot, Turandot. Prinses Turandot verschijnt. Ze is oogverblindend mooi. Hopelijk raadt de prins de drie raadseltjes dan mag hij trouwen met de prinses. Ja, dit is een slimme prins. Hij kan alle drie de raadsels oplossen. Iedereen is blij. (heel de klas) Behalve prinses Turandot. Ze is woedend. Ze wil niet trouwen. Ze wil nog liever sterven. Hij probeert haar voor zich te winnen met een liefdeslied en hij belooft haar gelukkig te maken. Turandot luistert niet. Ze wil zo vrij zijn als een vogel in de lucht zijn en kunnen doen wat ze wil. De prins wil alleen maar met haar trouwen als zij écht van hem houdt. Hij bedenkt een moeilijke vraag. Als zij het juiste antwoord weet, dan hoeft ze niet met hem te trouwen en dan mag ze ook nog zijn kop er afhakken! Als ze fout antwoordt, dan moet ze wèl met hem trouwen. 10

PRINSES TURANDOT HETPALEIS & WALPURGIS. een sprookjesopera voor kinderen vanaf 4 jaar FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW MET JUDITH VINDEVOGEL CREDITS:

PRINSES TURANDOT HETPALEIS & WALPURGIS. een sprookjesopera voor kinderen vanaf 4 jaar FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW MET JUDITH VINDEVOGEL CREDITS: L E S M A P HETPALEIS & WALPURGIS PRINSES TURANDOT een sprookjesopera voor kinderen vanaf 4 jaar Rimba rumba rupsaso wie is er bang van prinses Turandot? In Prinses Turandot nemen een vertelster, twee

Nadere informatie

DieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek

DieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of

Nadere informatie

EEN BOEK VOL GEVOELENS

EEN BOEK VOL GEVOELENS Marjan Gerarts Deborah van der Schaaf EEN BOEK VOL GEVOELENS En 1 goudvis 4 Jouw Grote Mens Je hebt minstens één volwassene die voor je zorgt. Dat heeft ieder kind. Je hebt een ouder, plusouder, adoptieouder,

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

LESMAP VINKENSLAG. opdracht: help de vogels op de speelplaats en maak voor hen een voederplaats.

LESMAP VINKENSLAG. opdracht: help de vogels op de speelplaats en maak voor hen een voederplaats. LESMAP VINKENSLAG Welkom op de voorstelling 'Vinkenslag'. Op de volgende bladzijden vind je, en en over de voorstelling om rechtstreeks in de klas te gebruiken. Paragrafen voorzien van een groen bolletje

Nadere informatie

Scene 1: Rollen: heks. Katrijn

Scene 1: Rollen: heks. Katrijn Rollen: Speler 1: Speler 2: * prinses heks * Jan Klaassen Katrijn Benodigdheden: * Decor: * Kistje In het kistje zit een zak met nootjes Haakje bevestigd aan poppenkast waar de muzieksleutel aan hangt.

Nadere informatie

Poppenkastverhaal kinderboekenweek 2004 thema: MUZIEK

Poppenkastverhaal kinderboekenweek 2004 thema: MUZIEK Poppenkastverhaal kinderboekenweek 2004 thema: MUZIEK Rollen: Speler 1: * Prinses * Heks Speler 2: * Jan Klaassen * Katrijn Benodigdheden: *Decor: * Kistje * In het kistje zit een zakje met nootjes * Haakje

Nadere informatie

De jongen en de erwt

De jongen en de erwt De jongen en de erwt Een jongen komt op en stelt zich voor als Gert-Jan. Hij zoekt een prinses, zegt hij. Daarvoor heeft hij een erwt nodig, om onder twaalf matrassen te leggen. Niet eender welke erwt.

Nadere informatie

REIMSREISJE. Lesmateriaal

REIMSREISJE. Lesmateriaal REIMSREISJE Lesmateriaal LES 1 OPDRACHT 1: WAT IS...? Bekijk het filmpje Opera, wat is dat? Hierin zie je wie en wat er allemaal nodig is om een opera te maken. Wat is een opera eigenlijk? A Een voorstelling

Nadere informatie

M E N E E R & M E N E E R

M E N E E R & M E N E E R lesbrief M E N E E R & M E N E E R een voorstelling van Frank Cools & Steve De Schepper 1 Ze zingen. Ze swingen. Meneer en Meneer. Meestal samen. Soms de ene meneer alleen. Soms de andere. Maar het liefst

Nadere informatie

Leve de Opera! Lerarenhandleiding

Leve de Opera! Lerarenhandleiding Leve de Opera! Lerarenhandleiding [1] -Inhoud- Blz 1 Inleiding Blz 2 Les vóór de voorstelling Les 1 Blz 4 Voorbereiden op en bezoeken van de voorstelling Les 2 Blz 5 Les na de voorstelling Les 3 Blz 7

Nadere informatie

Docent HET HOUTEN HUIS

Docent HET HOUTEN HUIS HET HOUTEN HUIS Docent IN DE KLAS Muziek van beneden Het Houten Huis is het beeldend muziektheatergezelschap van het Noorden. Jullie gaan onze theatervoorstelling Muziek van Beneden bezoeken. Dit is een

Nadere informatie

Lesmap bij de voorstelling

Lesmap bij de voorstelling Lesmap bij de voorstelling Voorbereiding op het theaterbezoek Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen en hun achtergrond, kan het nuttig zijn om het theaterbezoek met hen voor te bereiden. Voor jonge

Nadere informatie

Ik vou van u is een verhaaltje van het tuinvrouwtje Fiona en het wolkenmannetje Wiebe. Fiona verzorgt haar bloemen met heel veel liefde en overgave.

Ik vou van u is een verhaaltje van het tuinvrouwtje Fiona en het wolkenmannetje Wiebe. Fiona verzorgt haar bloemen met heel veel liefde en overgave. Ik vou van u is een verhaaltje van het tuinvrouwtje Fiona en het wolkenmannetje Wiebe. Fiona verzorgt haar bloemen met heel veel liefde en overgave. Als het regent vangt ze het water op en giet ze het

Nadere informatie

Een muziekles in aansluiting op het dagproject Een beestenboel op school.

Een muziekles in aansluiting op het dagproject Een beestenboel op school. TITEL: Leerjaar Groep 3 en 4. Type les Lesduur Omschrijving van de les Zing Een beestenboel op school - blinde rups (lesformat) Een muziekles in aansluiting op het dagproject Een beestenboel op school.

Nadere informatie

STIPPIE EN JAN een voorstelling van De Zingende Harp voor iedereen vanaf 4

STIPPIE EN JAN een voorstelling van De Zingende Harp voor iedereen vanaf 4 Lesbrief bij: STIPPIE EN JAN een voorstelling van De Zingende Harp voor iedereen vanaf 4 Wat er komt kijken bij theaterbezoek Het theatergezelschap heeft al heel wat werk gedaan voordat het publiek de

Nadere informatie

Ik ben een heel klein muisje

Ik ben een heel klein muisje Ik ben een heel klein muisje Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS Ik ben een heel klein muisje: het lied... 3 De muziekopname... 3 Activiteiten per leeftijd: Baby s... 4 Massagespel... 4 Speelgoed... 4 Muisje

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap

Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap Lesbrief bij de voorstelling Tik Tak Slaap Babette Groenewege Feikes Huis Introductie Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Tik Tak Slaap: een voorstelling over Pop die niet kan slapen en

Nadere informatie

Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.

Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas. Groep: 1/2/3/4 Thema: Winter/ Kerstman Inhoud: Lied in 2 versies, ritmes, hoog-laagspel, geluiden-in-een-rij Als je kiest voor de bovenste Inleiding-Kern-Afsluiting komt de Kerstman in beeld, bij de onderste

Nadere informatie

LESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1-

LESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1- LESMATERIAAL ONDERBOUW Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect Vo or 4 Groep 1- ACTIVITEIT 1: AANGENAAM KENNIS TE MAKEN In deze handleiding staat de activiteitenbeschrijving voor groep 1-4. Hier

Nadere informatie

KUNSTLES. 2014 Suzan Overmeer Jazz4kids

KUNSTLES. 2014 Suzan Overmeer Jazz4kids KUNSTLES 2014 Suzan Overmeer Jazz4kids ELLA, EEN SWINGEND SPROOKJE Binnenkort gaat jullie klas naar Ella, een swingend sprookje, van Jazz4kids. Het verhaal van Ella lijkt op het sprookje van het lelijke

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

DE TOVERFLUIT. Mozart In beeld gebracht door groot en klein van De Toverfluit, Zonhoven

DE TOVERFLUIT. Mozart In beeld gebracht door groot en klein van De Toverfluit, Zonhoven DE TOVERFLUIT Mozart In beeld gebracht door groot en klein van De Toverfluit, Zonhoven 2017-2018 Papageno: eenzame vogelvanger, moet de hele tijd vogeltjes vangen voor de Koningin van de Nacht Tamino:

Nadere informatie

Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.

Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas. Groep: ⅞ Thema: Canonzingen Inhoud: Het welbekende Engelstalig liedje, bedoeld als 4-stemmige canon. Daarnaast 4 eenvoudige ritmes om te spelen op instrumenten. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem;

Nadere informatie

Bekijk het introductiefilmpje op de homepagina en lees het onderstaande verhaal hierbij.

Bekijk het introductiefilmpje op de homepagina en lees het onderstaande verhaal hierbij. Docentenhandleiding Vuurvogel Het Balletorkest Beste docent, Wat fijn dat u naar De Vuurvogel van Het Balletorkest komt kijken. In dit document vindt u de handleiding voor alle lessen rondom dit concert.

Nadere informatie

In de rij. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.

In de rij. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas. Groep: 1/2 en 3/4 Thema: Boerderijdieren/Supermarkt Inhoud: Een liedje in twee heel verschillende versies: Pop- en klassiek, twee verschillende teksten. Ritme en maat, spelen op instrumenten, (her)kennen

Nadere informatie

Lesmap bij de voorstelling

Lesmap bij de voorstelling Lesmap bij de voorstelling Vòòr de voorstelling Voorbereiding op het theaterbezoek Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen en hun achtergrond, kan het nuttig zijn om het theaterbezoek met hen voor

Nadere informatie

ER WAS EENS... Een heel bijzonderjoepie SPROOKJE!

ER WAS EENS... Een heel bijzonderjoepie SPROOKJE! ER WAS EENS... Een heel bijzonderjoepie SPROOKJE! BETOVEREND Dit thema was in 1 woord betoverend met jullie kinderen. Samen meegaan in hun fantasie en ontdekkingswereld was nog nooit zoveel aan bod gekomen

Nadere informatie

Lesbrief Waar de Wind Woont

Lesbrief Waar de Wind Woont Lesbrief Waar de Wind Woont Deze lesbrief bevat 4 opdrachten. Opdracht 1 is een nagesprek. In opdracht 2 maakt de docent met de kinderen een klank-koor. Hiermee gaan ze in opdracht 3 verder en gebruiken

Nadere informatie

Belangrijk dichtwerkboekje van

Belangrijk dichtwerkboekje van Verder dichten Vink af wat je gedaan hebt! Belangrijk dichtwerkboekje van Belangrijk gedicht Heb je nog een ander onderwerp (bij opdracht 2c opgeschreven) dat belangrijk voor je is? Schrijf daar ook een

Nadere informatie

Kerstviering 2009 Laat iedereen het horen. Groep 0, 1 en 2 CBS Shalom

Kerstviering 2009 Laat iedereen het horen. Groep 0, 1 en 2 CBS Shalom Kerstviering 2009 Laat iedereen het horen Groep 0, 1 en 2 CBS Shalom Welkom op ons kerstfeest Groep 0 zingt : Jezus zegt, dat hij hier van ons verwacht Jezus zegt, dat Hij hier van ons verwacht, dat wij

Nadere informatie

inhoud! Samen lezen, praten en ontdekken. De bijbelteksten staan uitgeschreven, maar je kunt natuurlijk ook je eigen bijbeltje gebruiken.

inhoud! Samen lezen, praten en ontdekken. De bijbelteksten staan uitgeschreven, maar je kunt natuurlijk ook je eigen bijbeltje gebruiken. inhoud! 5 Een bang gevoel 6 Angst als helper 9 Gevaar 11 Watjes en waaghalzen 13 Schaamte 16 Schuldgevoel 18 God en angst 20 Jij en bang 23 Vermijden 25 De Angstthermometer 28 Een ontspannen lijf 30 Praten

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

VOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO. en Het Gelders Orkest.

VOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO. en Het Gelders Orkest. VOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO en Het Gelders Orkest www.hetgeldersorkest.nl Het Gelders Orkest Theater Lejo en Het Gelders Orkest Beste leerkracht, U gaat binnenkort met uw klas kijken

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

SPOKEN VOOR DE VOORSTELLING

SPOKEN VOOR DE VOORSTELLING SPOKEN LESMAP Iedereen gaat ooit dood. Dat is nu eenmaal zo. Maar waar gaan we dan naartoe? En is het daar wel leuk? En zijn we echt dood of denken we dat alleen maar? VOOR DE VOORSTELLING Binnenkort ga

Nadere informatie

DANSKE HETPALEIS. vanaf 4 jaar 2. FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW MET BIRGIT KERSBERGEN EN MANOU KERSTING, DE MAKERS VAN DANSKE. OVER DE VOORSTELLING

DANSKE HETPALEIS. vanaf 4 jaar 2. FRAGMENT UIT EEN INTERVIEW MET BIRGIT KERSBERGEN EN MANOU KERSTING, DE MAKERS VAN DANSKE. OVER DE VOORSTELLING L E S M A T E R I A A L HETPALEIS DANSKE vanaf 4 jaar 1. OVER DE VOORSTELLING Danske is een woordeloze bewegingsvoorstelling, geïnspireerd op verhalen en situaties die plaatsvinden op plekken waar kinderen

Nadere informatie

PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006

PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006 PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006 INHOUD 1. Wat is podiumpresentatie 2. De voorbereiding 3. Het podium op 4. Tijdens het spelen 5. Als het stuk uit is 6. Je optreden zit erop 7. Het interview

Nadere informatie

Lesbrief SPRIETSELS Improvisatietheater

Lesbrief SPRIETSELS Improvisatietheater Lesbrief SPRIETSELS Improvisatietheater Deze lesbrief is geschreven voor de groepen 2, 3 en 4 Beste leerkracht, wat ontzettend leuk dat u binnenkort met uw klas naar een voorstelling van Sprietsels Improvisatietheater

Nadere informatie

Een kroon voor een kanjer

Een kroon voor een kanjer Een keigave spreekbeurt Een kroon voor een kanjer Marant zet zich in voor een Nederland waar iedereen goed kan leren en werken. Wij ondersteunen kinderen, ouders en onderwijsprofessionals met advies, onderzoek

Nadere informatie

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Extra spullen - Stickers met de namen van de kinderen. - Voldoende kopieën van het uitdeelvel Loop van de stukken ; 1

Nadere informatie

Hans en Grietje. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.

Hans en Grietje. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas. Groep: 1, 2, 3, 4 Thema: Sprookjes Inhoud: Een lied over de belevenissen van ; ritmezinnen; 3 ritmes; tekstimprovisatie; kennismaken met opera. Expert: Het verschil tussen 6/8 en 4/4 maat. Warming-up Doel:

Nadere informatie

Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.

Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school. TITEL Leerjaar Groep 1 en 2. Type les Lesduur Omschrijving van de les Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.

Nadere informatie

Daar komt de boegieman!

Daar komt de boegieman! Daar komt de boegieman! Lesbrief bij het theaterconcert Daar komt de boegieman! van Jeroen Schipper en de Boegieman-band voor groep 1 tot en met 4 Inleiding Hallo, Mijn naam is Jeroen Schipper. Ik ben

Nadere informatie

de kinderen hier om elkaar te gebruiken als de massa mensen, ze kunnen door elkaar heen lopen en elkaar begroeten etc.).

de kinderen hier om elkaar te gebruiken als de massa mensen, ze kunnen door elkaar heen lopen en elkaar begroeten etc.). Als je boven de stad vliegt, land je midden op een plein. Het plein is vol met mensen, je steekt het plein over en loopt dwars door de mensen heen, af en toe begroet je iemand. (help de kinderen hier om

Nadere informatie

Antoine in Nepal. Karel Peeraer.

Antoine in Nepal. Karel Peeraer. Antoine in Nepal Karel Peeraer www.ezelen.be Een wereldreis naar geluk! Welkom Het is fijn wandelen als de natuur je rugzakje draagt. Antoine wandelt door de bergen. Zijn oogjes kijken in het rond. Plots

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

Dieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen:

Dieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen: Dieren deel 1 luisteren en noteren Groep 3-6 Eindproduct Kinderen maken grafische notaties van muziek die over dieren gaat. Onderdeel O Zingen O Muziek maken X Muziek noteren X Luisteren O Bewegen Leerdoelen

Nadere informatie

De wakkere wekker. Benodigdheden: - Een luid tikkende wekker

De wakkere wekker. Benodigdheden: - Een luid tikkende wekker Activiteiten voor drie- tot vierjarigen De dag wordt wakker! De wakkere wekker - Een luid tikkende wekker We luisteren naar het getik en het gerinkel van een oude wekker. De kinderen spelen een levensgrote

Nadere informatie

LESMAP - introductiemap

LESMAP - introductiemap LESMAP - introductiemap foto : Co Bos, ontwerp : afreux een slaapliedjesconcert voor kinderen 2,5+ www.esmebos.be www.thassos.be INHOUD 1) Wie? 2) WIEGELIED 3) Waarom? 4) Voor het concert 5) Praktische

Nadere informatie

LESMAP SHOES OVER DE VOORSTELLING

LESMAP SHOES OVER DE VOORSTELLING LESMAP SHOES OVER DE VOORSTELLING Het Brusselse gezelschap La Tête à l Envers komt met zijn vierde creatie Shoes voor de eerste keer naar Vlaanderen. Shoes is een speelse, poëtische en woordloze voorstelling

Nadere informatie

* Musical. Spelers: David

* Musical. Spelers: David David * Musical Musical over het leven van David: 1. David bij de schapen 2. David wordt tot koning gezalfd 3. David komt bij Saul aan het hof 4. David en Goliath 5. David op de vlucht voor Saul 6. David

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.

Nadere informatie

Woordenschat blok 06 gr4 Les 1 Bidden: hardop of in je hoofd tegen God praten. De bijbel: het boek van God. De kerkdienst: een moment waarop mensen

Woordenschat blok 06 gr4 Les 1 Bidden: hardop of in je hoofd tegen God praten. De bijbel: het boek van God. De kerkdienst: een moment waarop mensen Woordenschat blok 06 gr4 Les 1 Bidden: hardop of in je hoofd tegen God praten. De bijbel: het boek van God. De kerkdienst: een moment waarop mensen die in God geloven bij elkaar komen in de kerk. De kerktoren:

Nadere informatie

Protestantse gemeente Michaëlkerk Leersum

Protestantse gemeente Michaëlkerk Leersum Protestantse gemeente Michaëlkerk Leersum zondag 16 april 2017 Eerste Paasdag we nemen onze kerk opnieuw in gebruik 1 voorganger: begeleiding: lector: m.m.v. ds. Pieter Goedendorp Frank Firet Ina Wolff

Nadere informatie

Weekprogramma: 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen

Weekprogramma: 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen Dit ben ik! Weekprogramma: Week 1; 0 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken. 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen 2 jaar Aanwijzen en benoemen delen van het gezicht. 3 jaar

Nadere informatie

Klap, stamp en sla. Opmerking. Tijd: 1-5 min. Deelnemers: minimaal 2 Materiaal: niets Opstelling: kinderen vormen tweetallen. Verloop van het spel:

Klap, stamp en sla. Opmerking. Tijd: 1-5 min. Deelnemers: minimaal 2 Materiaal: niets Opstelling: kinderen vormen tweetallen. Verloop van het spel: Klap, stamp en sla Deelnemers: minimaal 2 Opstelling: kinderen vormen tweetallen : De tweetallen tellen om de beurt tot 3. Eerst zegt de één 1, daarna de ander 2 en tot slot nummer één weer 3. Hierna begin

Nadere informatie

Lesbrief De Kleine Zeemeermin

Lesbrief De Kleine Zeemeermin Lesbrief De Kleine Zeemeermin Introductie Inhoud: Deze lesbrief is een aanvulling op het bezoek aan de voorstelling De Kleine Zeemeermin van Theater Terra. De voorstelling en daarmee ook de lesbrief, is

Nadere informatie

Naar de bovenste verdieping

Naar de bovenste verdieping Naar de bovenste verdieping De lift zoeft omhoog. Het is een snelle lift. Veel sneller dan die op school. En vééél sneller dan de lift in de flat van oma. Dat is echt een lift voor oude mensen. Aïsha gaat

Nadere informatie

Lesbrief Ezel en Beer. Beste kleuters,

Lesbrief Ezel en Beer. Beste kleuters, Lesbrief Beste kleuters, Binnenkort speelt de voorstelling op jullie school of in een theater in de buurt. De voorstelling is gebaseerd op de boeken Pas op voor de ezel en de beer en Dansen met de ezel

Nadere informatie

Liturgie 7 mei 2017 Morgendienst. Ik zal er zijn

Liturgie 7 mei 2017 Morgendienst. Ik zal er zijn Liturgie 7 mei 2017 Morgendienst Ik zal er zijn Hoe wonderlijk mooi is uw eeuwige Naam. Verborgen aanwezig deelt U mijn bestaan. Waar ik ben, bent U: wat een kostbaar geheim. Uw naam is Ik ben en Ik zal

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Voor jezelf? Les 1 Welkom!

Voor jezelf? Les 1 Welkom! Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.

Nadere informatie

Het lied van de vogels

Het lied van de vogels Lesbrief bij het project Het lied van de vogels een project voor groep 7 van de basisschool ontwikkeld in opdracht van Cultuurpalet Alphen aan den Rijn Nieuwe Muziekschool Alphen 2019 www.nieuwemuziekschoolalphen.nl

Nadere informatie

DE BREMER STADSMUZIKANTEN

DE BREMER STADSMUZIKANTEN 1 DE BREMER STADSMUZIKANTEN Toneelspelletje voor kinderen door volwassenen of oudere jeugd De Bremer Stadsmuzikanten is het beroemde sprookje van de gebroeders Grimm uit 1812. Het verhaal gaat over hoe

Nadere informatie

DE BARONES ZONDER NAAM LESBRIEF

DE BARONES ZONDER NAAM LESBRIEF DE BARONES ZONDER NAAM LESBRIEF De afgelopen tijd doet de Barones nogal vreemde dingen en ze vergeet veel belangrijke Barones- zaken. Zo kamt ze haar haren met een vork en eet ze haar eten met een schep.

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 2)

Luisteren: muziek (A2 nr. 2) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Zelfportretten tekenen

Zelfportretten tekenen Zelfportretten tekenen Kijk in de spiegel en maak een tekening van jezelf Ik ben ik Stel je eens voor dat jij je eigen beste vriendje/vriendinnetje zou zijn en dat je dan over jezelf praat. Wat zou hij

Nadere informatie

gevoelens (2) De les Inhoud Doel Materiaal Tip 52 GROEP 8

gevoelens (2) De les Inhoud Doel Materiaal Tip 52 GROEP 8 Les 15 Problemen en gevoelens (2) Inhoud In deze les herhalen de leerlingen de eerste drie stappen van het probleemoplossen: rustig worden en nadenken, vaststellen wat het probleem is en hoe ze zich voelen

Nadere informatie

Lesbrief. luid. Copywright tout petit

Lesbrief. luid. Copywright tout petit Lesbrief luid 3+ 1 Beste leerkracht, Binnenkort ga je met je klas naar de voorstelling luid. Via deze brief heten we jullie van harte welkom. We geven je wat informatie over de voorstelling en een aantal

Nadere informatie

DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE

DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE Docentenhandleiding lesmateriaal Hoofdsponsor 2 DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE DOCENTENHANDLEIDING Lesmateriaal Binnenkort gaat u met uw klas naar de jeugdopera De jongen die

Nadere informatie

muziek Ludwig von Beethoven kostuumontwerp Caroline Wittemans kostuumuitvoering Hilde Mertens Hanne Vandersteen pop/masker Filip Peeters

muziek Ludwig von Beethoven kostuumontwerp Caroline Wittemans kostuumuitvoering Hilde Mertens Hanne Vandersteen pop/masker Filip Peeters LESMAP 2015-16 1 2 MEDEWERKERS concept, libretto en regie Judith Vindevogel muziek Ludwig von Beethoven arrangementen Jago Moons spel en zang Liesbeth Devos/Annelies Van Hijfte (sopraan) Astrid Stockman/Laure

Nadere informatie

*Tijdens dit thema leren de kinderen verschillende plaatsen te benoemen bijv. op de kast, in het bedje, onder de tafel enz.

*Tijdens dit thema leren de kinderen verschillende plaatsen te benoemen bijv. op de kast, in het bedje, onder de tafel enz. WELKOM PUK!!! Van week 35 t/m 40 gaan wij van start met het thema Welkom Puk. De vakantie is weer voorbij, dat betekent dat er nieuwe baby s en kinderen bij ons op De Boerderij komen. Zo wordt ook Puk

Nadere informatie

Sneeuwwitje, wat ben je mooi Een voorstelling voor kinderen van 4 tot 7 jaar

Sneeuwwitje, wat ben je mooi Een voorstelling voor kinderen van 4 tot 7 jaar LESBRIEF Sneeuwwitje, wat ben je mooi Een voorstelling voor kinderen van 4 tot 7 jaar Bedacht door: Virga Lipman Gespeeld door: Arthur Geesing Regie: Vincent Wijlhuizen Muziek: Joris Erwich Decor en poppen:

Nadere informatie

Verhaal 1 ORPHEUS IN DE ONDERWERELD

Verhaal 1 ORPHEUS IN DE ONDERWERELD Verhaal 1 ORPHEUS IN DE ONDERWERELD 9 Muziek Orpheus voelt zich blij. Orpheus heeft ook veel geluk in zijn leven. Hij is de zoon van een koning. Hij ziet er goed uit. En hij kan iets wat haast niemand

Nadere informatie

Zo ver weg, zo dichtbij

Zo ver weg, zo dichtbij Brief van een engel Sinds de dag dat ik mijn lichaam heb verlaten Heb ik geen woorden meer Enkel een gevoel dat geen lied kan vertalen Ik zal er altijd zijn voor je, in de wolken die je zullen vergezellen

Nadere informatie

Deel 1. De eerste oorlogsdagen

Deel 1. De eerste oorlogsdagen Deel 1 De eerste oorlogsdagen Vrijdag 10 mei 1940, heel vroeg in de ochtend Luchtaanval Chris wordt wakker van harde dreunen en zwaar gebrom. Vliegtuigen, weet hij meteen. Zware vliegtuigen, bommenwerpers!

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

De olifant die woord hield

De olifant die woord hield De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte

Nadere informatie

Hans en Grietje. Lesmateriaal ontwikkeld en vormgegeven door Marieke voor de Wind in opdracht van Moving Arts

Hans en Grietje. Lesmateriaal ontwikkeld en vormgegeven door Marieke voor de Wind in opdracht van Moving Arts Hans en Grietje Drie introductielessen van 45 minuten voor groep 3/4, 5/6 en 7/8 voor de voorstelling Hänsel und Gretel door Attima in de Koninklijke Schouwburg Den Haag op 23 oktober 2011 Lesmateriaal

Nadere informatie

General information of the questionnaire

General information of the questionnaire General information of the questionnaire Name questionnaire: Adult Temperament Questionnaire Original author: Rothbart, Ahadi, & Evans Translated by: Hartmann & Rothbart Date version: 2001 Language: Nederlands

Nadere informatie

wwww.wijzeroverdebasisschool.nl

wwww.wijzeroverdebasisschool.nl 31 spelletjes voor in de auto 1. Bingo met nummerborden Voor dit spelletje heb je een speciale bingokaart nodig. Op de bingokaart staan de getallen t/m 100. voor de getallen t/m 9 staat een 0. Nu kan het

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien. Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan

Nadere informatie

Paul van Loon. Allemaal Onzin. Tekeningen Hugo van Look. Leopold / Amsterdam

Paul van Loon. Allemaal Onzin. Tekeningen Hugo van Look. Leopold / Amsterdam Paul van Loon Allemaal Onzin Tekeningen Hugo van Look Leopold / Amsterdam Onzin Vladimir kan niet slapen. Hij ligt in bed en staart naar het raam. De maan schijnt door de gordijnen. Plotseling ritselt

Nadere informatie

Liefde in het kippenhok

Liefde in het kippenhok Liefde in het kippenhok Kippentalk deel 1, groep 3, tekst en illustraties Ingrid Huijbregts 1 Theaterlezen Karakters Pink Hipkip: Pink is een hippe kippenmeid. Titia Tutkip: Titia is een kippendame van

Nadere informatie

Muziek Singer Songwriter 1. Workshop Handleiding. Singer Songwriter 1. wat is jouw talent? 1. Singer Songwriter 1

Muziek Singer Songwriter 1. Workshop Handleiding. Singer Songwriter 1. wat is jouw talent?   1. Singer Songwriter 1 Workshop Handleiding wat is jouw talent? 1 Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Introductie én opzet van de workshop Singer Songwriter Bekijk de introductievideo

Nadere informatie

LEVE(N)DE MUZIEK Lesbrief voor groep 1 t/m 3

LEVE(N)DE MUZIEK Lesbrief voor groep 1 t/m 3 LEVE(N)DE MUZIEK Lesbrief voor groep 1 t/m 3 Platvoetje ter voorbereiding op de gastles Musicus in de Klas 1 Inhoudsopgave Inleiding blz 3 1. Kennismaking met Platvoetje blz 4 2. Liedje over slagwerk blz

Nadere informatie

Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.

Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas. Groep: 4/5/6 Thema: Sprookjes Inhoud: Een up-tempo lied met 3 coupletten. Ritmes op woorden en ritmes op grafische notatie. Analyseren van beeld met geluid speel;t een belangrijke rol. Warming-up Doel:

Nadere informatie

Luister allemaal goed, zegt de juf. Want ik heb heel leuk nieuws. Over een paar weken is het juffendag. Dan is het groot feest op school.

Luister allemaal goed, zegt de juf. Want ik heb heel leuk nieuws. Over een paar weken is het juffendag. Dan is het groot feest op school. Luister allemaal goed, zegt de juf. Want ik heb heel leuk nieuws. Over een paar weken is het juffendag. Dan is het groot feest op school. We vieren de verjaardag van elke juf. We gaan spellen doen op het

Nadere informatie

En ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress

En ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress Samen met Zoekie op weg naar Peak Performance Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress In te zetten bij angst, boosheid en verdriet En ter voorbereiding op een te leveren prestatie Anita Wuestman

Nadere informatie

Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat

Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat bladzijde 1 Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat pagina 1 Warm Them Up Inzingen Met Meer Resultaat Inhoud Voorwoord! 2 Inleiding! 3 Focus! 4 Adem! 4 Stem

Nadere informatie

HAND-OUT STATION 1 KAARTEN. In mijn land. Onderweg naar België. In België. Hand-outs Wie ben ik? Lespakket RG 2.1 en 2.2 1

HAND-OUT STATION 1 KAARTEN. In mijn land. Onderweg naar België. In België. Hand-outs Wie ben ik? Lespakket RG 2.1 en 2.2 1 HAND-OUT STATION 1 KAARTEN In mijn land Onderweg naar België In België Hand-outs Wie ben ik? Lespakket RG 2.1 en 2.2 1 HAND-OUT STATION 2 HET LIED VAN LOT (ZANGER: STEF BOS) Intro Dit liedje gaat over

Nadere informatie

Babylichaamstaal. Van te vroeg geboren baby s

Babylichaamstaal. Van te vroeg geboren baby s Babylichaamstaal Van te vroeg geboren baby s Inleiding Voor een pasgeboren baby is lichaamstaal de eerste en enige manier om te vertellen wat hij wel of niet prettig vindt. Omdat hij nog niet kan praten,

Nadere informatie

Sammie is kwijt Sascha Duif Groep 3C van OBS t Hout in Helmond

Sammie is kwijt Sascha Duif Groep 3C van OBS t Hout in Helmond Sammie is kwijt Sammie is kwijt 2015 Sascha Duif Groep 3C van OBS t Hout in Helmond Het is een hele warme zomerdag. In een klein dorpje hier ver vandaan is de kleine Sam in de tuin aan het spelen met

Nadere informatie

LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME

LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME Algemene opzet van de les Doelen: - Kinderen kunnen gedachten, gevoelens en houdingen bij thema s uit de film Gods Lam uitdrukken in dramavorm. - Kinderen

Nadere informatie