Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken?

Transcriptie

1 CMAS NELOS Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? Verhandeling voorgedragen tot het behalen van de titel NELOS 3* Instructeur April 2010 Erwin Van Reusel

2 Inhoud 1. Inleiding Ontstaan van het NELOS Jeugdduiken Waar staan we momenteel met het NELOS Jeugdduiken? Meer dan 300 Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs Opleiding Slechts 70% wordt gehomologeerd Waar zijn alle gehomologeerde Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs? Vergelijking tussen verschillende jeudduikopleidingen NELOS Jeugdduikbrevetten en kwalificaties Kadernormen Bronzen Dolfijn Zilveren Dolfijn Gouden Dolfijn Kwalificaties PADI Jeugdduikopleidingen en kwalificaties Kadernormen Bubblemaker PADI Seal Team Junior Open Water Diver De SSA: Junior Divers Aanbevelingen Statuut Jeugdduikschool Begeleiders Materialen Mentaliteitswijziging Opleiding Jeugdduikinstructeur Conclusie Bibliografie Bijlagen...22 Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 2

3 1. Inleiding In 1992 zei mijn vriendin dat ze wel eens wilde duiken. Ik kende een duiker van de Yellow Diving School en die raadde ons aan om eens contact op te nemen met Duikschool Club Argos uit Turnhout. Wie had er toen kunnen vermoeden dat ik 18 jaar later een verhandeling zou schrijven voor mijn titel van 3* Instructeur? Omdat mijn zoon al jaren meegaat op duikweekends, was het ook niet meer dan normaal dat hij me vroeg of hij een jeugdduikopleiding kon volgen. Helaas, in de regio Turnhout was op dat moment ik spreek over 2008 geen Jeugdduikschool. Ik besloot om het opleidingsweekend Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur te volgen. Hoewel sommigen me vertelden dat dit niet nodig was ik was immers instructeur en kon mijn eigen zoon wel zelf opleiden zat ik een weekend in oktober 2008 aandachtig te volgen wat er allemaal werd verteld over jeugdduiken. Mijn verwachting om één nieuwigheid te horen werd meer dan overtroffen: jeugdduiken was veel méér dan duiken met een kleine volwassene; het vergde aanpassing en inlevingsvermogen. Foto: André Vanhecke Na het opleidingsweekend sprak ik met de bestuursleden van de Turnhoutse Duikscholen Argos en Amfibie, maar geen van beide clubs waren voorstander voor het gezamenlijk opstarten van een Turnhoutse Jeugdduikschool. Ik ging lessen geven bij mijn vriend en Jeudduikinstructeur/Evaluator André Vanhecke in Orca Bree. Door het coouderschap en de zaterdagse bezigheden van mijn zoon, kon ik echter slechts om de 14 dagen de 1,5 uur durende verplaatsing van Turnhout naar Bree maken. Als er dan nog eens iets tussen kwam, was ik een maand afwezig op de jeugdtrainingen onhaalbaar voor de Jeugdduikschool. Hoewel ik in het onderwijs sta, en dus dagelijks met jeugd tussen 11 en 16 jaar omga, ben ik dus nog steeds één les van mijn homologatie verwijderd. Intussen zijn mijn toenmalige vriendin en ik opnieuw een koppel, elk met een kind, geïnteresseerd in duiken. Of moet ik zeggen dat ze ons de oren van de kop zeuren wanneer ze met hun duikopleiding mogen beginnen? Ik zag het echter niet als haalbaar om wekelijks met mijn zoon naar Antwerpen of Bree te rijden om hem zijn jeugdduikopleiding te gunnen. Mijn vriendin, die in De Panne woont, had haar licht opgestoken bij Duikpunt in Oostende, waar Padi-opleidingen gegeven worden in 5 lessen, met het brevet van Junior Open Water Diver als resultaat. Maar het kon toch niet zijn dat ik kandidaat 3*Instructeur mijn zoon een opleiding ging laten volgen bij de concurrerende federatie? Vandaar de voor de hand liggende keuze om een verhandeling te maken over het NELOS Jeugdduiken. Dit werk is een poging om weer te geven waar we staan met het

4 Jeugdduiken in Vlaanderen. Na een schets over het ontstaan en de geschiedenis, wordt er een beeld gevormd van de huidige situatie. Door een korte enquête bij de bestaande NELOS Jeugdduikscholen probeer ik inzicht te krijgen in hun structuur en hun noden. En waarom niet eens bij onze collega s van Padi kijken hoe zij het jeugdduiken aanpakken? We kunnen er enkel van leren. Hieruit volgen een aantal aanbevelingen voor het NELOS Jeugdduik-onderricht. De uitwerking van een dergelijk onderwerp kan op een periode van 3 maanden nooit helemaal voltooid zijn. Het dient dus aanbeveling om dit werk als een basis te zien voor een doorgedreven onderzoek om onze Jeugdduikopleiding verder te verbeteren. Het spreekt voor zich dat de realisatie van dit document niet door één persoon kan gedragen worden. Daarom wil ik mijn oprechte dank betuigen aan Ginette De Smedt, NELOS 3*I en voorzitter van de Subcommissie Jeugdduiken, voor haar tijd, nooitaflatende motivatie en het warme onthaal. Ook een woord van dank aan Adje Klerks, NELOS 4*D, Padi Master Instructor van Padi Duikcentrum Duikpunt te Oostende, voor het zeer boeiende gesprek over de Padi jeugdduikopleidingen. Dank ook aan Peter Grade, NELOS 2* Instructeur, voor het verkrijgen van het inzicht in de werking van AJD, aan Sven Vandekerckhove, NELOS 3* Instructeur, voor de goede raad en aan Ivo Madder, NELOS 3* Instructeur, voor het ter beschikking stellen van de foto s. Tevens een gemeende merci aan alle Jeugdduikverantwoordelijken van de NELOS Jeugdduikclubs voor hen medewerking aan de enquête. Ik wens je veel leesplezier. Erwin Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 4

5 2. Ontstaan van het NELOS Jeugdduiken Meer dan 10 jaar geleden koos Ginette De Smedt voor haar verhandeling het thema duiken met kinderen. Ze wilde aantonen welke gevaren er waren en hoe onverantwoord het was om met kinderen te gaan duiken. Tijdens haar opzoekingswerk werd ze echter overtuigd van de perspectieven die het duiken met kinderen, jonger dan 14 jaar, bood, als de lessen maar aangepast werden aan het niveau van het kind. Het verdedigen van haar eigen verhandeling werd een hele klus. Uiteraard werd er op dat moment in Vlaanderen al wel gedoken met kinderen. Meestal waren het kinderen van duikers die door hun ouders werden ingewijd in de wonderlijke onderwaterwereld. Anderen hadden reeds een meer gestructureerde opleiding voor duiken met kinderen opgestart, maar waren dan aangesloten bij Lifras, waar het duiken met kinderen al een plaats had verworven binnen de duikopleidingen. De verhandeling van Ginette werd de aanleiding tot het opstarten van het duiken met kinderen binnen de NELOS. Samen met oa. André Valckenaers, Etienne Schamp en toenmalig secretariaatsmedewerker Chris Oosterlinck en nadien ook Walter Willems werd een werkgroep opgestart. Bovendien werden de subsidievereisten aangepast door Bloso: er moest ook in opleiding van de jeugd worden voorzien. Het was het ontstaan van het JEUGDDUIKEN binnen de NELOS. Ginette De Smedt wordt in de bloemetjes gezet door John Remue voor 10 jaar Jeugdduiken. Foto: Roland Wantens De nood aan opleiding drong zich op. Op een eerste bijscholing werden maar liefst 140 geïnteresseerden opgetekend. Een aantal kwamen gewoon eens luisteren wat jeugdduiken inhield, anderen wilden meer informatie over duiken met eigen kinderen. Gelukkig waren er ook geïnteresseerden om een eigen Jeugdduikschool op te richten. De nadruk binnen de opleiding werd gelegd op het feit dat het duiken met kinderen niet hetzelfde is als het duiken met kleine volwassenen. Dat de keuze voor een jaarlijks opleidingsweekend tot jeugdduikbegeleider/jeugdduikinstructeur een schot in de roos was, bewijst dat elk jaar, maanden vóór het weekend, de cursus volledig is volgeboekt. Intussen werden er rond de 400 mensen opgeleid. Ongeveer 70% hiervan werd gehomologeerd. Ook nu blijft de centrale boodschap tijdens het opleidingsweekend pas je lessen aan aan het speelse, exploratieve karakter van het kind. Competitie-drang is volledig uit den boze. Na 10 jaar zijn er een kleine 20 Jeugdduikscholen, verdeeld over de 5 Vlaamse provincies. Binnen deze scholen zijn er 40-tal Jeugdduikbegeleiders en 60-tal Jeugdduikinstructeurs actief om rond de 300 Jeugdduikers op te leiden: gaande van nietgebrevetteerden (36%), Bronzen Dolfijntjes (34%) en Zilveren Dolfijntjes (22%) tot

6 Gouden Dolfijntjes (8%) 1. Bovendien zijn er ook nog een aantal jonge 1*D en 2*D die deelnemen aan de lessen van de Jeugdduikschool. Uiteraard werden er in de loop van de 10 jaar geschiedenis al heel wat Gouden Dolfijntjes ingeschaald als 1* Duiker. Eén van de eerste Jeugdduikers behaalde intussen de brevetten van Assistent Instructeur en Jeugdduikbegeleider. Of om het met de woorden van Ginette te zeggen: De cirkel is rond. 3. Waar staan we momenteel met het NELOS Jeugdduiken? Op dit moment staan er op de NELOS Wiki de adressen van 19 Jeugdduikscholen. Hiervan is er sinds 1 januari Jeugdduikschool gestopt (Orca Bree) en werd er recent een nieuwe opgericht (KDS Turnhout). In deze scholen worden 318 jeugdduikers 2 opgeleid. Hierbij moeten er nog een aantal jeugdige 1*D worden geteld, die vaak nog meetrainen in de Jeugdduikschool. De overstap van de Jeugdduikschool naar de volwassenen wordt in een aantal scholen als problematisch ervaren. Het lesgeven aan 14-jarige Gouden Dolfijntjes en 14-jarige 1*Duikers is dan ook compleet verschillend. Van het creatieve leerlinggerichte Foto: Roland Wantens lesgeven binnen de Jeugdduikschool, komt de tot 1*D ingeschaalde Gouden Dolfijn terecht in de wereld van de zwembadtrainingen waar men vooral de nadruk legt op conditietrainingen en (zo lang mogelijke) apnee s. De theorie wordt verlegd naar een schoolse omgeving, meestal zonder deze te toetsen aan de praktijk in het zwembad. Deze overgang stelt in vele gevallen problemen die dermate groot zijn dat de jeugdduikers afhaken. Tevens haalt zowat elke Jeugdduikschool aan dat het gebrek aan kader problematisch is. Dit is niet zo bij AJD, waar ze na 10 jaar knokken een trouw kader hebben uitgebouwd. Ook wordt het engagement van ouders soms als ondermaats ervaren, waardoor de scholen wel eens jeugdduikers zien die 1 tot 2 jaar komen consumeren, maar dan weer vertrekken omdat er ook een inzet van hen lees van hun ouders verwacht wordt. Sinds kort krijgen de gehomologeerde Jeugdduikers een CMAS-kaartje waardoor ze ook in de buitenlandse duikscholen terecht kunnen. Dit geeft al betere perspectieven voor de jeugdduikers die ook op vakantie hun hobby willen beoefenen. 1 Ge-extrapoleerd van de enquêteresultaten dd. 12/04/ Gegevens van NELOS dd. 11/09/2009

7 4. Meer dan 300 Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs 4.1. Opleiding Sinds enkele jaren wordt het duikkader in Vlaanderen opgeleid in samenwerking met de Vlaamse Trainerschool. Dit betekent dat onze 1* Instructeurs gelijkgesteld zijn met het Bloso niveau 1 Initiator. Per definitie wordt binnen de Bloso-structuur een initiator ingezet voor het opleiden van de jeugd. Binnen het duiken ligt dit iets anders: aangezien de minimum leeftijd voor het 1*D brevet op 14 jaar is vastgesteld, wordt elk kaderniveau (van AI tot 3*I) geacht om opleiding te kunnen geven aan de +14-jarigen. Voor het doelpubliek van het jeugdduiken, 8 tot 14- jarigen, was er geen specifieke opleiding voorzien. De reglementering en medische achtergrond komen in de opleidingsmodules Initiator nauwelijks of niet voor. Vandaar dat in 2000 werd besloten om jaarlijks een opleidingsweekend Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur te organiseren naar analogie met de FFESSM en de Lifras. Het vindt plaats medio oktober in het Bloso-Domein van Hofstade. Naast een gedegen medische opleiding, wordt er ook praktisch gewerkt rondom het voorbereiden en het geven van een zwembadles. Een dergelijke opleiding voor Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur bestaat trouwens enkel binnen de CMAS-structuur Slechts 70% wordt gehomologeerd Het aantal inschrijvingen ligt jaarlijks rond de 30 personen. Een eenvoudig rekensommetje leert ons dat dankzij de 140 inschrijvingen het eerste jaar er méér dan 300 opleidingen gebeurde. 70% van deze deelnemers wordt uiteindelijk ook gehomologeerd. Wat gebeurde er met de ander 30%? Blijkbaar ontbreekt het bij enkelen aan motivatie om zich wekelijks in te spannen om les te geven. Tijdens de opleidingen hoor je wel eens de vraag waar ze beschikbaar lesmateriaal kunnen vinden, of het mogelijk is om lessenpakketten te verkrijgen. De creativiteit die inherent is aan het uitwerken van lessen voor het jeugdduiken is blijkbaar een drempel die voor sommigen te hoog ligt. Anderzijds wordt van de deelnemers verwacht dat ze zelf op zoek gaan naar een Jeugdduikschool om een aantal lessen te geven en daar ook gehomologeerd te worden. Als er dan geen Jeugdduikschool in de buurt is, of je vindt geen Jeugdduikschool die je de kans biedt om je lessen te komen geven, wordt het natuurlijk wel moeilijk. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 7

8 4.3. Waar zijn alle gehomologeerde Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs? Van de ruim 200 gehomologeerde Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs zijn er momenteel een 100-tal actief, waarvan de verdeling Jeugdduikbegeleiders en Jeugdduikinstructeurs quasi 50/50 is. Zijn de andere gehomologeerde Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs nooit gestart in of met een Jeugdduikschool? Of zijn ze intussen afgehaakt? En wat zijn de redenen hiervoor? Bedoeling was om een enquête te houden bij alle deelnemers aan het opleidingsweekend, waardoor we antwoorden konden krijgen op deze vragen. Tot dusver is het echter niet gelukt om een lijst van alle deelnemers uit het NELOScomputersysteem te halen, waardoor de enquête niet kon verwezenlijkt worden. Nochtans zou het wel nuttig zijn om een inzicht te krijgen in deze situatie waarin slechts een handvol mensen nog actief bezig is met de begeleiding van onze Jeugdduikers. Immers, het opleidingsweekend kost NELOS wel wat centen, maar vooral inspanning van de lesgevers en de jeugdige leerlingen die de lessen komen volgen. 5. Vergelijking tussen verschillende jeudduikopleidingen Aangezien het NELOS Jeugdduiken volledig is afgestemd op het jeugdduiken binnen de Lifras en de FFESSM, en aangezien de NOB zelf in 2004 het opleidingsweekend van NELOS is komen volgen, lijkt het mij niet opportuun om deze opleidingssystemen met elkaar te vergelijken; de verschillen die er zouden zijn, behoren tot details zoals naamgeving van de verschillende brevetten. Dit geldt ook voor de VDST, die ook de FFESSM-certificiëring volgen. De SSA laat jongeren toe tot de Junior Divers vanaf de leeftijd van 10 jaar tot 18 jaar. Een overzicht wordt geboden na de vergelijking CMAS PADI. De Jeugdduikopleidingen van NELOS zijn opbouwend; de brevetten van Bronzen Dolfijn, Zilveren Dolfijn en Gouden Dolfijn worden in deze volgorde behaald, waarbij elk brevet een uitbreiding is van het vorige. Binnen het PADI opleidingssysteem bestaan er 3 losse modules: Bubblemaker, Seal Team en Junior Open Water (met de mogelijkheid om na 3 van de 5 lessen de titel van Scuba Diver te behalen) Het heeft dan ook geen zin om de diverse opleidingen naast elkaar te zetten. Vandaar dat hieronder een opsomming volgt van de verschillende mogelijkheden. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 8

9 5.1. NELOS Jeugdduikbrevetten en kwalificaties Kadernormen Voor alle NELOS Jeugdduikbrevetten gelden de volgende kadernormen: De Jeugdduikschool staat onder leiding van een Jeugdduikinstructeur Er wordt 1 Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur voorzien per 4 kinderen Er wordt 1 Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur + 1 toezichter (minimum 2*D) voorzien voor een groep van 8 kinderen Bronzen Dolfijn Een Bronzen Dolfijn beschikt over de volgende vaardigheden: Kent het gebruik van zijn materiaal; Weet wat hydrostatische druk is; Kent de preventie van barotrauma van het middenoor, maskersqueeze, longoverdruk; Kan identificeren wat hij/zij gezien heeft: dier of plant, zwemmend of gefixeerd, enkele vissen, wat steekt. Kan over zijn duik vertellen: plaats, temperatuur. Kent de elementaire duiktekens. Kent de volgorde van het aan en uitdoen van zijn uitrusting; kan de ontspanner monteren en demonteren; Kent het principe van het klaren van de oren; Mondstuk uit en innemen onder water; kan korte apneus uitvoeren; kan het mondstuk terug innemen na een uitademing, door gebruik te maken van de overdrukknop; Kan zijn duikbril leegmaken onder water; Kan zich in alle richtingen voortbewegen (propulsie); Blijft in contact met de instructeur; Heeft aandacht voor het omringende milieu; Kan terug opstijgen tot de oppervlakte op een correcte en veilige manier samen met de instructeur; Kan zich aan de oppervlakte houden; kan terug bij de boot geraken. De Bronzen Dolfijn moet zich goed voelen met duikmateriaal in het nautisch milieu. Hij/zij kan in aanmerking komen voor de kwalificaties trimvest, hulpverlener, duikploeg, bioloog, fotograaf en archeoloog Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 9

10 Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden Vanaf 8 Zwembad en open water jaar doopduiken: max. 3 meter na homologatie: max. 5 meter max. 1 duik per dag; vanaf 10 jaar 1 successieve duik/dag mogelijk na goedkeuring door een Jeugdduikinstructeur min. watertemperatuur: 12 duikduur: ± 10 minuten (12 C) 25 minuten (>12 C) Kan als 1*D ingeschaald worden na het volgen van theorielessen over decompressieziekten en het gebruik van duikcomputers én 5 duiken gedaan hebben Zilveren Dolfijn Een Zilveren Dolfijn beschikt over de volgende vaardigheden: Kan meerdere onderwaterdieren herkennen en kent enkele wieren; Kan herkenningstabellen gebruiken betreffende flora en fauna; Kan zijn duik beschrijven: afgelegde weg, markante punten Kent volgende aanvullende duiktekens: Ik ben buiten adem Kom bij mij, verzamelen Stop Alles OK aan de oppervlakte Het gaat niet goed aan de oppervlakte Duikbril onder water opzetten en leegmaken; Kan zich oriënteren en heeft ruimtelijk inzicht van het nautisch milieu; Kan de oppervlakte bereiken in alle omstandigheden, ongewone of zelfs uitzonderlijke omstandigheden, zoals bij luchtgebrek, in het "blauw", ; Vertrekpunt opnieuw te bereiken door met volledige uitrusting en met het mondstuk in de mond een korte afstand af te leggen aan de oppervlakte. Een Zilveren Dolfijn moet interactief kunnen optreden met het milieu. Daarna kan het jeugdduikertje wel of niet in aanmerking komen voor ook de aanvullende kwalificaties vaartuig 1 en vaartuig 2 Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden Vanaf 8 jaar doopduiken: max. 3 meter na homologatie: max. 5 meter max. 1 duik per dag; vanaf 10 jaar 1 successieve duik/dag mogelijk na goedkeuring door een Jeugdduikinstructeur min. watertemperatuur: 12 duikduur: ± 10 minuten (12 C) 25 minuten (>12 C) Zwembad en open water Kan als 1*D ingeschaald worden na het volgen van theorielessen over decompressieziekten en het gebruik van duikcomputers én 5 duiken gedaan hebben Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 10

11 Gouden Dolfijn Een Gouden Dolfijn beschikt over de volgende vaardigheden: Kent en begrijpt het basisprincipe van de wet van Archimedes i.v.m. vlotbaarheid en het nut ervan tijdens het duiken; Heeft een beperkte anatomische kennis en heeft noties over volumewijzigingen; Kent de invloed van druk op gasvolumes wanneer men daalt of stijgt en begrijpt de barotraumata van het middenoor, maskersqueeze, longoverdruk; Kent de behuizing en het gedrag van dieren uit de nabije zone; Kent de veiligheidsvoorschriften voor een duikgroep. Kent zijn duikuitrusting, het monteren, gebruik en onderhoud ervan; Beweegt zich vlot in en op het water, bereikte duiktechnieken worden verbeterd: vb: eendenduik, afdalen in blauw, wisselen mondstuk tuba aan oppervlakte, ; Kan veiligheidsmaatregelen in duikgroep toepassen op een boot: voor de duik; bij het te water gaan; tijdens de duik en na de duik. Een Gouden Dolfijn dient vooral de aangeleerde duiktechnieken te verbeteren. Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden Vanaf 8 jaar doopduiken: max. 3 meter na homologatie: max. 5 meter vanaf 12 jaar: max. 10 meter max. 1 duik per dag; vanaf 10 jaar 1 successieve duik/dag mogelijk na goedkeuring door een Jeugdduikinstructeur min. watertemperatuur: 12 duikduur: ± 10 minuten (12 C) 25 minuten (>12 C) Zwembad en open water Kan als 1*D ingeschaald worden na het volgen van theorielessen over decompressieziekten en het gebruik van duikcomputers én 5 duiken gedaan hebben Foto: Freddy Bluekens

12 Kwalificaties Onafhankelijk van het behaalde brevet, kunnen volgende kwalificaties behaald worden. Er is geen verplichte volgorde van kwalificaties; ze zijn enkel een middel om variatie in de lessenreeks te brengen en de motivatie van de jongeren aan te wakkeren. kwalificatie Trimvest Omschrijving Kent en beheerst het gebruik van het materiaal, (zowel eigen vest als vest mededuiker) hulpverlener Kent hulpbiedende handelingen, basis EHBO; Kan elementaire reanimatietechnieken Toepassen duikploeg bioloog fotograaf archeoloog vaartuig 1 vaartuig 2 Kent de collectieve veiligheidsvoorschriften; kent de functies binnen een duikploeg Kan op de duikplaats fauna en flora onderscheiden door gebruik te maken van onderdompelbare herkenningstabellen; kan erover vertellen na de duik Heeft een tiental zelfgemaakte foto s van onderwater verwerkt in een kleine reportage Initiatie in topografische opmetingstechnieken (tekening); Kan een aan scherven gebroken voorwerp wedersamenstellen Kan een achterwaartse val uitvoeren vanaf een rubber boot; kan afdalen langs een daallijn; kan op een correcte manier terug aan boord gaan van een rubber boot; kent enkele knopen Kan zich veilig gedragen op een scheepsdek. Kan een rechte sprong uitvoeren; kan afdalen zonder een daallijn; kan volledig uitgerust terug aan boord gaan via een ladder; kent enkele aanvullende knopen 5.2. PADI Jeugdduikopleidingen en kwalificaties Kadernormen Padi maakt een onderscheid in de kadernormen bij de verschillende opleidingsprogramma s: Bubblemaker De opleiding staat onder toezicht van min. PADI Assistant Instructor met onderwijsbevoegdheid In het zwembad wordt er 1 Instructeur voorzien per 6 kinderen, of 1 Assistent Instructeur per 4 kinderen. In het beschut deel van het buitenwater wordt er 1 Instructeur voorzien per 4 kinderen (Dit kan uitgebreid worden met maximaal 2 extra kinderen indien de Instructeur wordt bijgestaan door één of meerdere gebrevetteerde assistenten) of 1 Assistent Instructeur per 4 kinderen Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 12

13 PADI Seal Team De opleiding staat onder toezicht van min. PADI Assistant Instructor met onderwijsbevoegdheid Tot een diepte van 2 meter wordt er 1 Instructeur voorzien per 6 kinderen (Dit kan uitgebreid worden met maximaal 2 extra kinderen indien de Instructeur wordt bijgestaan door één of meerdere gebrevetteerde assistenten), of 1 Assistent Instructeur per 4 kinderen. Voor een diepte tussen 2 en 4 meter wordt er 1 Instructeur of 1 gebrevetteerde assistent voorzien per 2 kinderen Voor de AquaMission voor snorkelspecialist wordt er 1 Instructeur of 1 gebrevetteerde assistent voorzien per 16 kinderen Junior Open Water Diver De opleiding staat onder toezicht van min. PADI Assistant Instructor met onderwijsbevoegdheid In een groep waarin 10 of 11-jarigen deelnemen, wordt er 1 Instructeur voorzien per 4 kinderen. In een groep van 4 deelnemers mogen nooit meer dan 2 10 of 11-jarigen opgenomen zijn. Deze aantallen mogen niet verhoogd worden door het inzetten van gebrevetteerde assistenten Bubblemaker Het Bubblemaker programma introduceert het duiken als een activiteit wat kinderen de gelegenheid biedt de onderwaterwereld te ervaren. Het accent ligt op spelen in ondiep water. Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden Vanaf 8 jaar max. diepte: 2 meter duur van de opleiding: 1 uur, waarvan 30 minuten in het water Zwembad of beschut deel van het buitenwater waar de omstandigheden met een zwembad vergelijkbaar zijn PADI Seal Team Het Padi Seal Team programma zorgt dat kinderen blijven duiken, leren en plezier hebben totdat ze oud genoeg zijn om aan een PADI Junior Scuba Diver of Open Water Diver cursus deel te nemen. Het opleidingsprogramma bestaat uit 15 AquaMissions. Na het afronden van de eerste 5 AquaMissions, mag de deelnemer zich lid van het Seal Team noemen. De volgende 10 AquaMissions kunnen naar eigen believen worden afgelegd. Nadruk ligt hierbij op het avontuurlijke. De eerste 5 AquaMissions bevatten het aanleren van volgende vaardigheden: Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 13

14 AquaMission 1: o met assistentie het duikmateriaal aantrekken en op maatstellen o ademen aan een fles in ondiep water (max. 2 meter) o zwemmen et duikuitrusting in ondiep water en controle over richting en diepte handhaven o op de juiste manier de oren klaren o onder water de manometer vinden, aflezen en duidelijk maken of de luchtvoorraad voldoende of weinig is o onder water standaardhandsignalen herkennen en geven o technieken om op een juiste manier op te stijgen demonstreren AquaMission 2: o onder water een automaat leeg blazen m.b.v. de fuseerknop en er aansluitend weer uit ademen o onder water op de juiste manier het masker klaren AquaMission 3: o in ondiep water een gedeeltelijk met water gevuld masker leegblazen o aan de oppervlakte het trimvest m.b.v. de inflator opblazen en ontluchten o in ondiep water tenminste 30 seconden te ademen uit een alternatieve luchtverziening AquaMission 4: o in ondiep water de slang van de automaat terug vinden die zich achter de schouder bevindt o onder water een automaat leeg te blazen en er aansluitend weer uit ademen o zelfstandig onder water een neutraal drijfvermogen te bewerkstelligen o zweven met uitsluitend gebruik van controle over het drijfvermogen, zonder beweging van armen en benen AquaMission 5: o water verwijderen uit een snorkel door deze leeg te blazen o aan de oppervlakte snorkel met automaat verwisselen en omgekeerd o aan de oppervlakte te zwemmen terwijl een duikset wordt gedragen en door de snorkel wordt geademd. Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden Vanaf 8 jaar max. diepte: 2 meter duur van de opleiding: 1u30-2 uur, waarvan minuten in het water Zwembad of beschut deel van het buitenwater waar de omstandigheden met een zwembad vergelijkbaar zijn. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 14

15 Nadien kunnen de kinderen, die intussen PADI Seal Team Member zijn, volgende AquaMissions afronden: AquaMission Omschrijving Creature ID Specialist Specialist in het herkennen van wezens Environmental Specialist Milieuspecialist Inner Space Specialist Specialist in gewichtloosheid Navigation Specialist Navigatiespecialist Night Specialist Nachtspecialist Safety Specialist Veiligheidsspecialist Search and Recovery Specialist Opsporings- en bergingsspecialist Skin Diver Specialist Snorkelspecialist Snapshot Specialist Kiekjesspecialist Wreck Specialist Wrakspecialist Junior Open Water Diver Het Junior Open Water Diver programma geeft een volledige opleiding tot duiker. Het programma wordt opgedeeld in 3 stappen Scuba Diver: mag enkel duiken onder toezicht in een zwembad Discover Scuba Diving: mag ook duiken in een beschut deel van het buitenwater Open Water Diver: mag zelfstandig met een buddy duiken binnen de nultijd Het Junior Open Water Diver programma is identiek aan het Open Water Diver, enkel de stijl van lesgeven verschilt. De opleiding bestaat uit 4 secties: Cursusregels en overzicht Duiken in beschut water Kennisontwikkeling Buitenwaterduiken Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden Vanaf 10 jaar max. diepte: 12 meter verplicht duiken met een ouder, voogd of Padi professional tot de leeftijd van 12 jaar Vanaf 12 tot 14 jaar is de Junior Open Water Diver of Junior Scuba Diver bevoegd om te duiken met een andere meerderjarige gebrevetteerde duiker Zwembad of beschut deel van het buitenwater waar de omstandigheden met een zwembad vergelijkbaar zijn. Vanaf de leeftijd van 15 jaar kunnen de Junior Open Water Divers hun brevet laten opwaarderen naar het Open Water Diver brevet, de Junior Scuba Divers kunnen hun brevet laten opwaarderen naar het Scuba Diver brevet. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 15

16 5.3. De SSA: Junior Divers De SSA deelt hun Junior Divers op in volgende leeftijdscategorieën: Leeftijd Beperkingen Mogelijkheden 10 t.e.m. 11 jaar enkel zwembad max. 3 meter 12 t.e.m. 13 jaar max. 1 duik per dag max. 10 meter na 3 duikdagen, 1 dag vrij 14 t.e.m. 15 jaar max. 1 duik per dag max. 20 meter na 3 duikdagen, 1 dag vrij 16 t.e.m. 17 jaar max. 2 duiken per dag max. 25 meter na 3 duikdagen, 1 dag vrij kan gekwalificeerd worden tot Open Water Diver kan deelnemen aan de opleiding tot SSA Diver First Aid SSA Chartwork and Navication SSA Basic Boat Handling courses SSA Basic Nitrox (vanaf 15 jaar) kan gekwalificeerd worden tot Club Diver kan deelnemen aan de opleiding tot SSA Diver Rescue Course Vanaf de leeftijd van 18 jaar wordt een SSA-duiker niet meer aanzien als Junior Diver en gelden voor hem/haar dezelfde regels als voor de volwassen duikers. 6. Aanbevelingen 6.1. Statuut Jeugdduikschool Om jeugdduikopleidingen te mogen organiseren, moet een NELOS-duikschool eerst een nieuwe Jeugdduikschool oprichten, waarvoor weer extra mensen moeten gezocht worden als voorzitter, secretaris, penningmeester, jeugdduikverantwoordelijke. Dit legt een enorme druk op een duikschool, zeker als er (in het begin) slechts één of enkele kandidaten voor de Jeugdduikschool aangemeld zijn. Deze constructie kan op zijn minst vreemd genoemd worden: als ik een technische duikopleiding wil geven, dan volstaat het om als instructeur de juiste kwalificaties te hebben. Deze technische opleidingen worden gegeven binnen de schoot van de bestaande Duikschool. Waarom zouden we dan een Duikschool verplichten om een aparte Jeugdduikschool op te richten alvorens ze met Jeugdduikopleidingen mogen beginnen? Mijn aanbeveling: zodra een instructeur de titel Jeugdduikinstructeur behaalt, mag deze jeugdduikopleidingen geven binnen zijn bestaande Duikschool. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 16

17 6.2. Begeleiders Zowat elke Jeugdduikschool klaagt over een te klein aantal begeleiders. Hierdoor is er een grote impact als er één Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur forfait geeft. Het feit dat na zoveel opleidingen er slechts een handvol Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs actief werken in een Jeugdduikschool moet een belletje doen rinkelen. Ik hoor wel eens dat de jeugdduikopleidingen binnen NELOS niet over voldoende structuur zouden beschikken. Als je de vaardigheden per brevet leest, zal het duidelijk worden dat de Jeugdduikbrevetten net zéér gestructureerd en omlijnd zijn. De Subcommissie Jeugdduiken heeft er wel voor gekozen om geen kant-en-klare lessenpakketten te maken, waardoor ze hoopt dat de creativiteit van de lesgevers geprikkeld zijn. Nochtans wringt daar dikwijls het schoentje bij de opleiding: de deelnemers aan het opleidingsweekend vinden zichzelf vaak niet creatief genoeg om lessen in spelvorm te blijven uitvinden. Er bestaan wel een aantal boeken, maar niet in het Nederlands. Anderzijds wordt er in sommige Jeugdduikscholen gewerkt aan een standaard lessenpakket waarbij de autonomie van elke lesgever nog kan blijven bestaan. Volgens mij kan de Subcommissie Jeugdduiken een handleiding voorzien met een aantal voorbeeldoefeningen per te ontwikkelen vaardigheid. Dit geeft een leidraad aan lesgevers met gebrek aan inspiratie, maar kan ook een opening betekenen naar het ontwikkelen van nieuwe oefeningen. Mijn aanbeveling: groepeer de lessenpakketten die reeds bestaan in de verschillende jeugdduikscholen en presenteer deze in boekvorm als leidraad voor nieuwe jeugdduikopleidingen Materialen Tijdens het opleidingsweekend komen de deelnemers in contact met materialen van Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs die in de loop van 10 jaren zijn ontwikkeld en verbeterd. Dit materiaal kan inspirerend werken, maar demotiveert ook een aantal van de deelnemers omdat ze zichzelf niet in staat zien om dergelijk materiaal te ontwikkelen. Wellicht is het mogelijk om van een aantal standaard - materialen een korte beschrijving/werkplan te bundelen en ter beschikking te stellen van de Jeugdduikscholen. Hierdoor kan er gestandaardiseerd materiaal gemaakt worden en hoeft niet elke Jeugdduikschool het warme water opnieuw uit te vinden. Uiteraard mag er geen verplichting komen om met dit materiaal te werken, zodat de autonomie en creativiteit van elke Jeugdduikschool gewaarborgd blijft. Anderzijds vraagt de oprichting van een Jeugdduikschool een enorme investering in aangepast materiaal voor de kinderen. Hoewel NELOS zelf een massa materiaal heeft voor jeugdduikers, gelocaliseerd op 2 plaatsen in Scherpenheuvel en Zelzate, wordt dit materiaal nauwelijks gebruikt. Wellicht is het meer opportuun om dit pakket ter beschikking te stellen van nieuwe Jeugdduikscholen, zodat ze hun investering naar eigen materiaal met jaar kunnen uitstellen. Dit geeft hen de kans om een jaar te werken rond fondsenwerving. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 17

18 6.4. Mentaliteitswijziging Jeugdduikscholen klagen dat het Jeugdduiken nog steeds niet au sérieux wordt genomen door bestuursleden van de club. Hoewel er een zekere verbetering is ten opzichte van 10 jaar geleden, bestaat er zeker nog ruimte voor verdere integratie. Bovendien verloopt de doorstroming van de Jeugdduikschool naar de volwassen Duikschool niet altijd even soepel: het speelse karakter van de jeugdduiktrainingen wordt plots 180 gedraaid en er wordt vooral competitief en conditioneel getraind. Het verdient dan ook aanbeveling om binnen de opleiding van 1* Instructeur een stageperiode van een aantal lessen in een Jeugdduikschool te voorzien. Onbekend is immers onbemind. Volgens mij zal dit leiden tot een betere acceptatie van het Jeugdduiken, alsook in een betere verticale doorstroming van Jeugdduiker naar volwassen duiker. Voorts dient de overgang van Jeugdduikschool naar volwassenafdeling geleidelijker te gebeuren. Dit zou verwezenlijkt kunnen worden door ook met de jeugdige duikers binnen een volwassenvereniging een aparte groep te vormen met aangepaste, speelse trainingen. De competitieve en conditionele trainingen van de volwassenafdeling zijn dikwijls niet aangepast aan de 14- tot 16-jarigen, ook het materiaal is berekend op volwassen duikers. Wellicht is het dan ook een optie om de leeftijd van de jeugdduikers uit te breiden tot 16 jaar Opleiding Jeugdduikinstructeur Sinds enkele jaren is onze opleiding 1* Instructeur aangepast aan de Bloso normen, waardoor het 1*Instructeur-brevet gelijk gesteld wordt aan het Bloso-brevet van Initiator. Binnen Bloso-verenigingen zijn de Initiators de mensen die jeugdopleidingen voor hun rekening nemen. Anderzijds is door de invoering van het module-systeem Assistant Instructor de opleiding voor 1*Instructeur wel wat uitgehold: didactiek en pedagogie zijn nu verschoven naar het niveau AI. Hierdoor komt er mijns inziens plaats vrij in de opleiding tot 1* Instructeur. Is het dan niet een mogelijkheid om de kandidaten 1*Instructeur kennis te laten maken met het jeugdduiken? Dit zou kunnen door de lessen Jeugdduiken ook te integreren in de opleiding 1*Instructeur. Het zou de horizon van deze nieuwe instructeurs kunnen verruimen en hun visie op training geven kunnen veranderen. Momenteel zijn heel veel trainingen louter competitief ingesteld: om het langste apnee, zo snel mogelijk 8 lengtes palmen, zo veel mogelijk masker leegmaken. Vreemde training voor een sport die absoluut geen competitief karakter heeft. Binnen de lessen jeugdduiken wordt er aandacht besteed aan het bedenken van oefeningen waarbij de techniek bijkomstig is. Bijvoorbeeld memory spelen onder water (afbeeldingen van vissen en hun naam). Hiervoor heb je eveneens je apnee nodig, maar ligt het accent niet op het competitieve. Bijkomend voordeel is dat elke instructeur op termijn ook bekwaam en gekwalificeerd is om jeugdduikopleidingen te geven, waardoor het tekort aan jeugdduikinstructeurs wordt opgeheven. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 18

19 7. Conclusie Indien we bovenstaande aanbevelingen kunnen realiseren, komen we tot een situatie waarbij elke instructeur gemachtigd is om, binnen zijn/haar bestaande duikschool, een opleiding te geven aan jeugdduikers. Hierdoor wordt de drempel om met jeugdduikopleidingen te beginnen enorm verlaagd: je hebt immers geen aparte structuur meer nodig en de jeugdduikinstructeurs zijn zowieso aanwezig binnen je bestaande club. Op termijn zal er ook een mentaliteitswijziging komen bij de tegenstanders van jeugdduiken: door hen in aanraking te laten komen met een andere manier van trainen dan de huidige competitief ingestelde training, kan er meer afwisseling komen in trainingen en wordt het spelelement benadrukt. Het delen van informatie, zowel van lessenpakketten als van handleidingen om zwembadmateriaal te maken, zorgt ervoor dat theorie deductief kan worden aangeleerd, wat niet enkel voor jeugdduikers, maar ook voor ieder ander een meer begrijpelijke en inzichtelijke vorm van lesgeven is. Het staat buiten kijf dat een vereenvoudiging van administratieve lompslomp van jeugdduikopleidingen zal leiden tot een drempelverlaging, waardoor we als NELOS meer mensen op jonge leeftijd al kunnen laten kennismaken met de boeiende onderwaterwereld. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 19

20 8. Bibliografie Geconsulteerde boeken: Francis en Frédérique Collard Francis en Fédérique Collard Frédérique Collard Jean-Pierre Malamas Françoise Luttenschlager Bureau Duikonderricht NELOS Padi Europe AG Padi Europe AG Padi Europe AG Exercices physiques en piscine. GUILIM Manuel de l instructeur de plongée enfant. GUILIM Plongée enfant: entrainement. GUILIM 1000 exercies et jeux en natation sous-marine. VIGOT La plongée enfants en clubs, à l école, en famille EDITIONS GAP Infomap 2010 Hoofdstuk 21: Jeugdduiken NELOS Bubblemaker Instructeurshandleiding PADI WORLDWIDE CORP. Padi Seal Team Instructeurshandleiding PADI WORLDWIDE CORP. Open Water Diver cursus Instructeurshandleiding PADI WORLDWIDE CORP. Geraadpleegde websites: Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 20

21 PEOPLE.pdf Gesprekken en interviews: Ginette De Smedt Adje Klerks NELOS 3*I en Voorzitter van de NELOS Subcommissie Jeugdduiken NELOS 4*D en Padi Master Instructor Padi Duikcenter Duikpunt Oostende Enquête: Bedoeling was om via een enquête 2 zaken te achterhalen: waarom worden er ongeveer 30% van de deelnemers aan het opleidingsweekend Jeugdduikbegeleider/Jeugdduikinstructeur nooit gehomologeerd? waarom zijn een groot aantal van de gehomologeerde Jeugdduikbegeleiders/ Jeugdduikinstructeurs niet meer actief in een Jeugdduikschool? Door afwezigheden op het NELOS-Secretariaat was het echter niet mogelijk om me de lijst te bezorgen van alle deelnemers aan het opleidingsweekend. Via een enquête bij de Jeugdduikscholen zelf, heb ik een zicht gekregen op het aantal actieve Jeugdduikers en Jeugdduikbegeleiders/Jeugdduikinstructeurs. Het enquêteformulier werd toegevoegd in de bijlagen. Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 21

22 9. Bijlagen Enquête jeugdduikscholen 1. Algemene gegevens Naam Jeugdduikschool: Naam Jeugdduikschoolverantwoordelijke: Opgestart in (jaartal): 2. Hoeveel jeugdduikers zijn er in uw Jeugdduikschool? Niet-gebrevetteerden Bronzen Dolfijntjes Zilveren Dolfijntjes Gouden Dolfijntjes 3. Hoeveel van je jeugdduikers hebben duikende ouders? 4. Hoeveel begeleiders zijn er actief? Jeugdduikbegeleiders Jeugdduikinstructeurs 5. Werken jullie met gestandaardiseerde lessenpakketten, of werkt elke Jeugdduikbegeleider met zijn eigen lessen? gestandaardiseerde lessenpakketten elke begeleider heeft zijn eigen lessen 6. Wat voor jeugdduik-specifiek materiaal is er gecreëerd? Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 22

23 7. Wat zijn momenteel de grootste problemen/uitdagingen binnen uw Jeugdduikschool? 8. Wat zijn de grootste behoeften binnen uw Jeugdduikschool? 9. Wat zijn de grootste motivatiefactoren voor het kader? 10. Dit wil ik ook nog even kwijt Is er een toekomst voor het NELOS Jeugdduiken? p. 23