Staar en staarbehandeling

Transcriptie

1 Staar en staarbehandeling De oogarts heeft u verteld dat u staar (cataract) heeft. In deze folder leest u wat staar is en hoe staar behandeld wordt. Maar ook alle belangrijke informatie die u vóór en na de operatie nodig heeft. Lees de folder zorgvuldig door en bewaar het, zodat u het nog eens kunt lezen. Film Behandeling van staar, hoe gaat dat Bekijk het filmpje over de behandeling van staar in het Spaarne Gasthuis Hoofddorp. U vindt het filmpje ook op oogheelkunde staar, of op Youtube. Inhoudsopgave Afspraken Oogdruppel schema Afbeelding van het oog Wat is staar ouderdomsstaar onderzoek wanneer een operatie de operatie soorten verdoving complicaties nastaar Staarbehandeling in het Spaarne Gasthuis Hoofddorp voordat u geopereerd wordt biometrie polikliniek Anesthesiologie begeleiding na de operatie voor de operatie de operatiedag Na de operatie de oogdop klachten leefregels oog druppelen de dag na de operatie controle afspraak bij de oogarts nieuwe bril na de operatie Vragen buitenpolikliniek Hillegom

2 Afspraken (wat, wanneer, waar) Staaroperatie. oog Medicijn overzicht en Vragenlijst: Neem een actueel overzicht van uw medicijnen en de ingevulde vragenlijst mee naar de Biometrie afspraak. U kunt de vragenlijst en het overzicht van uw medicijnen ook uiterlijk 3 weken voor uw operatie naar ons toesturen. Gebruik hiervoor de bijgevoegde envelop. Biometrie: (datum) (tijd) uur polikliniek Oogheelkunde Hoofddorp, nummer 26 polikliniek Oogheelkunde Haarlem Noord, 1 e etage polikliniek Oogheelkunde Haarlem Zuid, 1 e etage Medicatie verificatie (controle van uw medicijnen): (datum) (tijdstip)..uur Hoofddorp, nummer 94 Haarlem Zuid, 1 e etage Belafspraak, u wordt gebeld op bovenstaande datum Anesthesie: (datum) (tijd) uur polikliniek Anesthesie Hoofddorp, nummer 94 polikliniek Anesthesie Haarlem Noord, begane grond polikliniek Anesthesie Haarlem Zuid, 1 e etage Polikliniek Anesthesiologie Hoofddorp (023) Polikliniek Anesthesiologie Haarlem (023) Operatiedag: (datum) afdeling Dagbehandeling Haarlem Noord, 2 e etage afdeling Dagbehandeling Haarlem Zuid, 3 e etage, 1 e bouwdeel Voor de tijd waarop u op de operatiedag aanwezig moet zijn, belt u op.dag tussen uur naar de polikliniek Oogheelkunde (023) De tijd op waarop u op de operatiedag aanwezig moet zijn: Staar en staarbehandeling pagina 2

3 Controle afspraak na de operatie: (datum) (tijd).. uur polikliniek Oogheelkunde Hoofddorp, nummer 26 polikliniek Oogheelkunde Haarlem Noord, 1 e etage polikliniek Oogheelkunde Haarlem Zuid, 1 e etage buitenpolikliniek Hillegom buitenpolikliniek Nieuw Vennep Oogdruppel schema U druppelt volgens het onderstaande schema uw geopereerde oog. U verdeelt het druppelen zo gelijk mogelijk over de dag. Neem tussen de twee soorten druppels een pauze van ongeveer 10 minuten. Is er verschil in de druppelinstructie van de apotheek en van deze folder, dan houdt u de druppelinstructie van deze folder aan. Bij complicaties kan de oogarts eventueel beslissen van het schema af te wijken. Gebruikt u al oogdruppels voor een ander oogprobleem? Dan moet u deze naast de oogdruppels voor de staaroperatie gebruiken. Meer informatie over het oog druppelen leest u in het hoofdstuk Oog druppelen verderop in deze folder. Bent u overgevoelig voor een van de oogdruppels, of mag u het middel om een andere reden niet gebruiken, dan schrijft de oogarts andere oogdruppels voor. U druppelt wel met dat middel uw oog volgens onderstaand schema. Wanneer De dag vóór de operatie De dag van de operatie De 1 e t/m de 14 e dag na de operatie (2 weken) De 15 e t/m de 20 e dag na de operatie (6 dagen) De 21 e t/m de 28 e dag na de operatie (8 dagen) Wat 2 x daags 1 druppel Broomfenac (Yellox ) ( s morgens en s avonds) 1 x 1 druppel Broomfenac (Yellox ) ( s morgens voor de operatie) 2 x daags 1 druppel Broomfenac (Yellox ) ( s morgens en s avonds) 3 x daags 1 druppel Prednisolon ( s morgens, s middags en s avonds) 2 x daags 1 druppel Broomfenac (Yellox ) 2 x daags 1 druppel Predinisolon ( s morgens en s avonds) 2 x daags 1 druppel Broomfenac (Yellox ) ( s morgens en s avonds) 1 x daags 1 druppel Prednisolon ( s morgens) Staar en staarbehandeling pagina 3

4 Afbeelding van het oog Wat is staar Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien waziger en grauwer van kleur. Dit troebel worden van de ooglens wordt 'staar' of 'cataract' genoemd. Iedereen die ouder wordt, krijgt daarmee te maken. Maar niet iedereen heeft er evenveel last van. Er zijn verschillende vormen van staar: aangeboren staar staar ontstaan door ziekte of beschadiging van het oog ouderdomsstaar Over deze laatste vorm ouderdomsstaar gaat deze folder. Ouderdomsstaar Ouderdomsstaar is het gevolg van een 'normaal' verouderingsproces, net als het krijgen van rimpels. Sommige mensen merken al rond hun vijftigste jaar dat hun ooglens troebel wordt. Meestal doen de eerste verschijnselen van ouderdomsstaar zich echter veel later voor. Wanneer u het merkt hangt af, op welke plek de troebeling in de ooglens zit. En ook hoe groot de troebeling is. Zit de troebele plek in het midden van de lens of daar vlakbij? Dan krijgt u al snel klachten. U gaat bijvoorbeeld wazig zien, dubbelzien, u ziet de kleuren doffer of u krijgt last van licht of schitteringen. Als u binnen korte tijd veel sterkere brillenglazen nodig heeft, kan dat ook wijzen op ouderdomsstaar. Sterkere brillenglazen kunnen het zicht op den duur niet meer verbeteren. Doorgaans neemt de staar in de loop van de jaren toe. Het gezichtsvermogen wordt daarmee steeds slechter. Een bezoek aan de oogarts is dan nodig. Onderzoek Om erachter te komen of u ouderdomsstaar heeft, bekijkt de oogarts uw ogen met de spleetlamp. Deze lamp geeft een smalle bundel licht, waarmee de oogarts het voorste deel van het oog kan bekijken. Daar bevindt zich de ooglens. De oogarts kan met het licht zien of er troebelingen zijn in de ooglens. En zo ja, hoe ver de staar zich al heeft ontwikkeld. Daarnaast onderzoekt de oogarts hoeveel u nog kunt zien en of uw ogen verder gezond zijn. Staar en staarbehandeling pagina 4

5 Wanneer een operatie Ziet u nog genoeg om zonder problemen het dagelijkse werk en uw hobby's te doen? Dan hoeft u zich (nog) niet te laten opereren. Het is echter wel realistisch om rekening te houden met een staaroperatie in de toekomst. Staar wordt immers nooit minder. Het gezichtsvermogen gaat langzaam maar zeker toch achteruit. Is (beginnende) staar eenmaal ontdekt, dan is controle nodig als de klachten erger worden. Zodra de staar voor u te hinderlijk wordt, kan een operatie uw gezichtsvermogen weer verbeteren. Wanneer dit moet gebeuren, bepaalt u zelf in overleg met uw oogarts. De operatie Ouderdomsstaar is goed te behandelen. Heeft u geen andere oogziekten, dan mag u een volledig herstel van uw gezichtsvermogen verwachten. Bij de staaroperatie haalt de oogarts de troebele lens uit het oog en vervangt deze door een kunstlens. De kunstlens wordt in de kapselzak geplaatst, nadat de vertroebelde lensinhoud daaruit is verwijderd. De oogarts opereert altijd maar één oog per operatie. U kunt dan kort na de operatie alles weer doen, omdat u nog kan zien met uw niet-geopereerde oog. Een operatie is de enige manier om echt iets te doen aan ouderdomsstaar. Er bestaan geen medicijnen tegen staar. Ook op zeer hoge leeftijd is de operatie nog goed te ondergaan. Soorten verdoving De operatie wordt meestal in dagbehandeling gedaan. U gaat dan op dezelfde dag weer naar huis. Er zijn vier soorten van verdoving: Plaatselijke verdoving, met een injectie naast de oogbol. Subtenonale anesthesie, met een kleine injectie onder de laag van het oogslijmvlies. Druppelanesthesie, met oogdruppels in het oog. Algehele anesthesie (narcose). Voor een staaroperatie onder plaatselijke verdoving of met druppelanesthesie, moet u in ieder geval in staat zijn om een half uur in dezelfde houding te liggen. De oogarts bespreekt met u welke mogelijkheid van verdoving voor u de beste is. Complicaties Staaroperaties worden heel regelmatig gedaan. Er is weinig operatierisico. Maar een bloeding, infectie, kapsel- of netvliesprobleem kunnen optreden. Het lukt soms niet alle lensresten te verwijderen bij de operatie. Bij een deel van de patiënten treedt vroeger of later zogenaamd nastaar op. Dit is een troebeling van het lenskapsel. Zie verder het kopje Nastaar Nastaar Soms ontstaat er na de staaroperatie een nieuwe troebeling. Dit noemt men nastaar. Meestal is dit in het achterste deel van het (oude) lenskapsel (2). U merkt dit omdat u langzaam aan weer minder goed gaat zien. Vaak ontwikkelt deze vorm van staar zich na langere tijd. Met behulp van de speciaal ontwikkelde YAG laser is deze nastaar weg te nemen. De behandeling doet geen pijn. Van de laserbehandeling merkt u niets dan alleen een tikkend geluid. In de tweede afbeelding ziet u het resultaat na de laserbehandeling. Na de behandeling gaat u weer naar huis. Na de laserbehandeling start u met ontstekingsremmende druppels. Deze helpen te voorkomen dat er, in het netvlies, na de behandeling vocht ontstaat. U gebruikt deze druppels tot een week na de behandeling. Staar en staarbehandeling pagina 5

6 Nastaar achterste lenskapsel 1. kunstlens 2. Achterste lenskapsel Nastaar na behandeling 1. Nastaar 2. Gat in nastaar Staarbehandeling in het Spaarne Gasthuis Voordat u geopereerd wordt: Krijgt u een biometrie onderzoek. Heeft zo nodig een onderzoek bij de anesthesioloog. Gebruikt u medicijnen, neem dan bij de afspraak voor de biometrie een actueel overzicht mee van de medicijnen die u gebruikt. Bij uw apotheek kunt u een overzicht opvragen. U vult thuis een vragenlijst in. Deze vragenlijst krijgt u bij uw eerste afspraak voor een staaroperatie. Neem de vragenlijst mee bij de afspraak voor de Biometrie of u stuurt de vragenlijst op. Biometrie Bij de biometrie wordt de bolling en de aslengte van het oog opgemeten om de gewenste sterkte van de kunstlens te berekenen. Beide ogen worden hierbij onderzocht. Om die reden krijgt u dit onderzoek niet meer, wanneer u aan het tweede oog geopereerd gaat worden. Een biometrie onderzoek doet geen pijn en brengt geen risico s met zich mee. U krijgt bij dit onderzoek geen oogdruppels. U mag dus gewoon zelf naar huis rijden. Contactlenzen Wanneer u contactlenzen draagt, mag u deze voor het onderzoek niet gebruiken. De algemene richtlijnen zijn als volgt: Harde lenzen: 1 maand voor de biometrie niet dragen. Zachte lenzen: 2 weken voor de biometrie niet dragen. Volg deze richtlijnen goed op. Tenzij uw oogarts anders met u heeft afgesproken. Onderzoek bij de anesthesioloog Zo nodig wordt er voor u een afspraak gemaakt op de polikliniek Anesthesiologie in Hoofddorp. Op deze polikliniek krijgt u een gesprek met een anesthesioloog of een anesthesiemedewerker. Deze informeert u en beantwoordt uw vragen over de vorm van anesthesie. Hij bespreekt met u ook uw gezondheidstoestand. En bepaalt of er nog verdere onderzoeken, zoals bloedonderzoek, nodig zijn. Staar en staarbehandeling pagina 6

7 Begeleiding na de operatie Na de operatie mag u nooit zelf terugrijden met eigen vervoer, openbaar vervoer of taxi. Laat u begeleiden door een familielid of kennis. U mag de afdeling zonder begeleiding niet verlaten. Regel uw begeleiding naar huis vóór uw operatie. Voor de operatie Op de laatste werkdag vóór de operatie belt u tussen en uur naar de polikliniek Oogheelkunde Hoofddop, zie telefoonnummer onder Afspraken, wat wanneer, waar. Op de dag vóór de operatie begint u met het druppelen van het oog dat geopereerd wordt. Zie het oogdruppel schema. De operatiedag Op de operatiedag druppelt u s morgens nog één keer, zie het druppelschema. U mag normaal eten en drinken, tenzij de anesthesioloog anders met u afspreekt. Gebruikt u medicijnen? Neemt u deze dan normaal in. Behalve uw plaspil, als u die gebruikt. Deze mag u niet voor de operatie innemen. Neemt u uw plaspil direct na de operatie in. Heeft de anesthesioloog anders met u afgesproken? Volgt u dan dat medicijnschema. Neem 2 uur voordat u naar het ziekenhuis gaat 2 tabletten van 500 mg. paracetamol in, tenzij de oogarts anders met u afspreekt. Paracetamol is zonder recept te koop bij drogist of apotheek. Gebruik geen producten voor de verzorging van uw huid. Gebruik ook geen make-up. Gebruik ook geen nagellak. Heeft u kunstnagels? Zorgt u er dan voor dat aan één vinger geen kunstnagel zit. Laat al uw sieraden thuis. U houdt tijdens de staaroperatie uw eigen kleding aan. Trek gemakkelijk zittende, soepele kleding zonder kraagjes aan. U hoeft geen extra kleding of benodigdheden mee te nemen. U komt op het afgesproken tijdstip naar de afdeling Dagbehandeling. De afdeling Dagbehandeling is ook het aanspreekpunt voor uw vragen. Bijvoorbeeld wanneer u weer opgehaald kunt worden. Een verpleegkundige van de afdeling Dagbehandeling bereidt u voor op de operatie. U krijgt hiervoor een aantal vragen, uw gegevens worden gecontroleerd en het telefoonnummer van uw contactpersoon wordt opgeschreven. Daarna neemt u plaats op een stoel. Uw oog wordt met verschillende oogdruppels gedruppeld. Deze druppels zijn om een ontsteking te voorkomen en uw pupil te verwijden. Het is nog geen verdoving. Als het tijd is voor de operatie, dan wordt u met de stoel naar de operatieafdeling gereden. In de operatiekamer worden uw gegevens opnieuw gecontroleerd en krijgt u de verdoving. Daarna gebeurt de staaroperatie, deze duurt ongeveer 20 minuten. Zodra de operatie klaar is gaat u terug naar de afdeling Dagbehandeling. Daar krijgt u wat te eten en te drinken als u dat wilt. Hierna kunt u weer naar huis. De totale tijd dat u in het ziekenhuis bent is tussen de twee en drie uur. Heel soms duurt het langer, doordat bijvoorbeeld een operatie langer duurt dan gepland. Staar en staarbehandeling pagina 7

8 Na de operatie De oogdop Na de operatie krijgt u een dop voor uw oog geplakt. De oogdop mag u er de volgende morgen zelf afhalen. Zo nodig maakt u uw oog schoon met water en een schone tissue. Dep hierbij het oog en wrijf niet in het oog. De eerste twee weken na de operatie doet u iedere nacht de oogdop voor het geopereerde oog. Dit beschermt uw oog tegen (onbewust) wrijven tijdens de slaap. Voor het vastplakken van de oogdop gebruikt u de pleisters die u bij de apotheek heeft gekregen. In verband met de hygiëne is het belangrijk dat u iedere dag: De oogdop s morgens schoonmaakt met water en zeep. Daarna droogt u de oogdop met een schone doek. De oogdop bewaart u overdag in een schone bak. Na deze twee weken gooit u de oogdop weg. Klachten Het is mogelijk dat u de eerste dagen nog niet helder kunt zien. Hier hoeft u zich geen zorgen over te maken. Het zicht zal binnen een week verbeteren. Ook kunt u de eerste dagen na de operatie een zandkorrelgevoel in het oog hebben. Dit is vervelend maar niet ernstig. Wanneer neemt u contact op met de polikliniek Oogheelkunde: Wanneer u na de operatie eerst goed heeft gezien, maar uw zicht daarna weer slechter is geworden. Bij snel toenemende pijn en verslechtering van het zien. Bij lichtschuwheid. Tijdens kantooruren belt u: polikliniek Oogheelkunde (023) Buiten deze uren belt u: de afdeling Spoedeisende hulp (023) Leefregels U mag uw normale activiteiten al heel snel weer doen. Houdt u zich de eerste drie weken na de operatie aan de onderstaande regels: Wat niet mag: In het oog wrijven. Zwemmen met uw hoofd onder water zolang u oogdruppels gebruikt. Zeer zware inspanningen doen (zoals sporten met gewichten) zolang u oogdruppels gebruikt. De eerste week na de operatie mag u niet autorijden. Dit is een verkeersveiligheid voorschrift. Wat mag wel: Uw gezicht wassen. Naar de kapper gaan. Douchen en baden. Normaal huishoudelijk werk doen. Bukken en lichte arbeid verrichten. Licht tillen, tot ongeveer 2 kilo Tv-kijken of lezen. Buiten wandelen zonder verband. Uw oude bril dragen. Na één week weer autorijden. Volg hierbij de voorschriften van uw oogarts. Staar en staarbehandeling pagina 8

9 Oog druppelen U druppelt uw oog vanaf de dag voor de operatie tot vier weken na de operatie volgens een vast schema. Zie het druppelschema. Het oog druppelen is in het begin soms lastig. Heeft u geen ervaring met oog druppelen? Vraag dan hierover uitleg aan de polikliniekassistente. Zij kan u ook uitleg geven over hulpmiddelen die het druppelen gemakkelijker maken. Twijfelt u of een druppel wel goed in uw oog is gevallen? Dan kan een tweede druppel geen kwaad. Pas op! Bij het oog druppelen mag het flesje niet in contact komen met uw huid, oog of oogharen. Dit is belangrijk in verband met infectiegevaar. Kunt u zelf uw oog niet druppelen? Zorg dan dat u op tijd iemand vraagt om uw oog te druppelen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een familielid, buur of de thuiszorg. De dag na de operatie De dag na de operatie belt de polikliniekassistente u op. Dit kan al vanaf 8.30 uur. Zij stelt u een aantal vragen over uw oog. Wilt u voor 8.30 uur de oogdop van uw oog verwijderen, zodat u de vragen goed kunt beantwoorden. Controle afspraak bij de oogarts Na de operatie controleert uw oogarts uw geopereerde oog nog eenmaal. De afspraak voor deze controle krijgt u van de polikliniekassistente. Zie ook het afsprakenschema voor in deze folder. Tijdens deze controle krijgt u oogdruppels die uw pupil wijder maken. Hierdoor ziet u tijdelijk wazig. Door dit wazig zien mag u niet zelf autorijden. Zorg zelf voor vervoer en begeleiding naar huis. Nieuwe bril na de operatie Heeft u na de operatie een nieuwe bril nodig? Ga dan pas vier tot zes weken na de operatie naar de opticien om een nieuwe bril aan te laten meten. Vragen en telefoonnummers Het is belangrijk dat u juiste en duidelijke informatie krijgt. Heeft u na het gesprek met uw arts en het lezen van deze folder nog vragen? Stel deze dan gerust. Schrijf uw vragen van te voren op zodat u niets vergeet. polikliniek Oogheelkunde Spaarne Gasthuis Hoofddorp (023) adres polikliniek Oogheelkunde: polioogheelkunde@spaarneziekenhuis.nl Bij spoed, buiten kantooruren en in het weekend belt u met de afdeling Spoedeisende hulp Spaarne Gasthuis Hoofddorp (023) Dagbehandeling Spaarne Gasthuis Haarlem Zuid (023) Dagbehandeling Spaarne Gasthuis Haarlem Noord (023) / Buitenpoliklinieken Hillegom en Nieuw Vennep Ook kunt u een controle afspraak maken voor de polikliniek Oogheelkunde bij de buitenpolikliniek Hillegom of Nieuw Vennep. Een afspraak voor de buitenpolikliniek maakt u via het telefoonnummer van de polikliniek Oogheelkunde. Buitenpolikliniek Hillegom: Dienstencentrum Elsbroek, Abellalaan 1, 2182 TX Hillegom Buitenpolikliniek Nieuw Vennep: Gezondheidscentrum Lucas Bols, Lucas Bolsstraat 10, 2152 CZ Nieuw Vennep Staar en staarbehandeling pagina 9

10 Waar zijn we te vinden? Spaarne Gasthuis Haarlem Zuid Boerhaavelaan RC Haarlem Spaarne Gasthuis Hoofddorp Spaarnepoort TM Hoofddorp Spaarne Gasthuis Haarlem Noord Vondelweg BW Haarlem Spaarne Gasthuis Heemstede Händellaan 2A 2102 CW Heemstede (023) info@spaarnegasthuis.nl Staar en staarbehandeling pagina 10