Cataract (staar) al rond hun veertigste dat de ooglens troebel wordt, maar meestal doen de

Transcriptie

1 Cataract (staar) In deze folder geeft het Spijkenisse Medisch Centrum u algemene informatie over de aandoening cataract (staar) en de behandeling daarvan. Wij adviseren u de informatie zorgvuldig te lezen. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen en/of wijzigingen op deze algemene informatie altijd door uw behandelend arts aan u worden meegedeeld. Wat is cataract (staar) In het oog, direct achter de pupil en iris, bevindt zich de lens. De lens is helder en zorgt dat u scherp ziet. Als u ouder wordt, kan de lens troebel worden. Hierdoor kan licht de binnenkant van het oog (het netvlies) minder goed bereiken. Daardoor lijken de dingen die u ziet waziger en grauwer van kleur. Dit troebel worden van de ooglens wordt cataract of staar genoemd. Iedereen die ouder wordt, krijgt daarmee te maken. Deze vertroebeling zorgt ervoor dat uw zicht achteruit gaat en ook met een bril niet meer te verbeteren is. Naast cataract door veroudering, kan cataract ook aangeboren zijn. Cataract kan ook ontstaan ten gevolge van een ongeval, een ontsteking in het oog of door een inwendige oogoperatie. Bij cataract is een operatie noodzakelijk voor verbetering van het zicht. Klachten Ouderdomsstaar is een 'normaal' verouderingsproces. Sommige mensen merken al rond hun veertigste dat de ooglens troebel wordt, maar meestal doen de eerste verschijnselen van staar zich pas op oudere leeftijd voor. Wat u ervan merkt, hangt af van de plek in de ooglens waar de vertroebeling zich ontwikkelt en hoe groot die vertroebeling is. Wanneer dat in het midden van de lens of daar vlakbij is, dan krijgt u al snel klachten (wazig zien, dubbelzien, u ziet kleuren doffer, last van licht of schitteringen). Als u binnen korte tijd opeens veel sterkere of zwakkere brillenglazen nodig heeft, kan dat ook wijzen op staar. Andere brillenglazen kunnen het zicht op den duur niet meer verbeteren. Doorgaans neemt de staar in de loop van de tijd toe en het gezichtsvermogen gaat langzaam achteruit. Een bezoek aan de oogarts is dan noodzakelijk. Wie nog goed genoeg ziet om zonder problemen dagelijkse werkzaamheden, hobby s en taken zoals autorijden uit te oefenen, hoeft zich (nog) niet te laten behandelen. Een operatie is dan nog niet direct noodzakelijk. Het is echter wel realistisch om rekening te houden met een staaroperatie in de toekomst.

2 Wanneer (beginnende) staar eenmaal ontdekt is, dan is controle nodig indien de klachten erger worden. Zodra de staar te hinderlijk wordt, kan uw gezichtsvermogen weer worden verbeterd met een staaroperatie. Het moment van operatie bepaalt u in overleg met uw oogarts. Vooronderzoeken Lensmeting Tijdens een cataractoperatie wordt de troebele lens vervangen door een kunstlens. Om de sterkte van de kunstlens te bepalen, wordt een lensmeting uitgevoerd. Hierbij worden beide ogen gemeten. De meting is pijnloos en duurt ongeveer 15 minuten. De sterkte van de kunstlens is bepalend voor de brilsterkte die na de operatie nodig is. Er kan geen garantie worden gegeven dat u na de operatie geen bril (meer) nodig heeft. Evenmin kan de brilsterkte met zekerheid worden aangegeven. Speciale lenzen Naast een standaard monofocale kunstlens, kunt u ook kiezen voor een speciale kunstlens. Deze speciale kunstlens kan niet bij iedereen worden gebruikt. Tijdens de lensmeting worden de mogelijkheden en uw wensen besproken. Voor meer informatie over de speciale kunstlenzen verwijzen wij u naar de folder Lensmeting. Voorbereiding op de operatie Een cataractoperatie vindt plaats in dagbehandeling. Dit betekent dat u dezelfde dag weer naar huis mag. Inclusief voorbereidingen en nazorg na de operatie bent u ongeveer een halve dag in het ziekenhuis aanwezig. De operatie wordt standaard uitgevoerd onder plaatselijke verdoving en duurt ongeveer minuten. Na de operatie mag u niet zelf autorijden. U heeft een kapje op het geopereerde oog waardoor u tijdelijk diepte en afstanden niet kunt inschatten. U dient een begeleider mee te nemen die u na de operatie naar huis kan brengen. U heeft een recept meegekregen voor zalf en oogdruppels, die u kunt afhalen bij uw apotheek. U dient de avond vóór de operatie eenmalig de voorgeschreven zalf in het te opereren oog aan te brengen (zie bijsluiter voor gebruiksaanwijzing). De zalf en oogdruppels hoeft u niet mee te nemen naar het ziekenhuis op de dag van de operatie. Tijdens de operatie mag u uw eigen kleding aanhouden. U dient loszittende, gemakkelijke kleding te dragen, bij voorkeur van katoen (géén wol!). NB Wanneer de operatie plaatsvindt onder algehele verdoving is dit niet van toepassing! Wij vragen u - geen nagellak en/of (oog)make-up te gebruiken omdat anders de controleapparatuur niet werkt. Professioneel aangebrachte kunstnagels hoeven niet te worden verwijderd als deze doorzichtig zijn. Deze nagels mogen dus niet voorzien zijn van nagellak. Zelf aangebrachte kunstnagels dienen wel verwijderd te worden. - geen sieraden te dragen. - een hoortoestel aan de kant van het te opereren oog uit te doen (indien van toepassing). Vormen van verdoving Er zijn drie vormen van verdoving mogelijk. - Topicale verdoving. - Subtenon verdoving. - Algehele verdoving. 2

3 Topicale verdoving Dit is een vorm van plaatselijke verdoving waardoor alleen het oog wordt verdoofd door middel van druppels. U blijft tijdens de operatie bij bewustzijn maar voelt geen pijn. Deze vorm van verdoving zorgt ervoor dat u kunt blijven zien en uw oog kunt blijven bewegen. Ook houdt u gevoel in de huid en oogleden. Het is belangrijk dat u stil ligt en gedurende de operatie naar de lamp recht boven u kijkt. U hoeft bij deze vorm van verdoving niet nuchter te zijn. U kunt van tevoren gewoon eten, drinken en uw medicijnen innemen. De oogarts bespreekt met u de procedure en risico s van de operatie. Ook beoordeelt de oogarts uw algemene gezondheid en medicijngebruik. Afhankelijk hiervan worden eventueel extra vooronderzoeken uitgevoerd (bijvoorbeeld laboratoriumonderzoek of een hartfilmpje). Om veiligheidsredenen bent u verplicht een actueel medicatieoverzicht mee te nemen, dat verkrijgbaar is bij uw apotheek. Tevens wordt aan u gevraagd een formulier te ondertekenen waarin u aangeeft dat u de aan u meegedeelde informatie volledig begrepen heeft en toestemming geeft voor de voorgestelde behandeling. Pas hierna wordt uw behandeling ingepland. Het door u ondertekende formulier wordt toegevoegd aan uw medisch dossier. Belangrijk Mocht u de dag vóór uw afspraak verkouden zijn of een temperatuur hoger dan 38 C hebben, dan kan het zijn dat de behandeling wordt uitgesteld. Wij verzoeken u dit tijdig te melden bij de medewerkers van de polikliniek Oogheelkunde. Zij zijn op werkdagen van uur bereikbaar via telefoonnummer (0181) Ook verandering in uw gezondheidstoestand of medicijngebruik dient u tijdig aan de medewerkers van de deze polikliniek door te geven. Mocht u op de ochtend van uw afspraak verkouden of met een temperatuur hoger dan 38 C wakker worden, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de medewerkers van de afdeling Opname. Zij zijn op werkdagen van uur bereikbaar via telefoonnummer (0181) In dat geval kan het zijn, dat de behandeling wordt uitgesteld. Subtenon verdoving Ook dit is een vorm van plaatselijke verdoving waardoor alleen het oog wordt verdoofd. Eerst met druppels en daarna worden met een stompe canule (= soort naald), via een klein sneetje in het slijmvlies, aanvullende verdovende medicijnen achter het oog gespoten. U voelt hier weinig van omdat het oog al door de druppels verdoofd is. U blijft tijdens de operatie bij bewustzijn maar voelt geen pijn. Deze vorm van verdoving zorgt ervoor dat u kunt blijven zien en uw oog kunt blijven bewegen. Ook houdt u gevoel in de huid en oogleden. Het is belangrijk dat u stil ligt en gedurende de operatie naar de lamp recht boven u kijkt. Ter voorbereiding doorloopt u een preoperatief screeningstraject via de afdeling Intake. U heeft gesprekken met een medewerker van de afdeling Intake, de anesthesioloog (= degene die de verdoving plaatst op de operatiekamer) en de ziekenhuisapotheker. Meer informatie over de voorbereiding en het nuchterbeleid kunt u lezen in de opnamegids, die u ontvangt bij uw afspraak op de afdeling Intake. 3

4 Algehele verdoving Bij deze vorm van verdoving krijgt u een slaapmiddel via een infuus toegediend. U slaapt en wordt pas na afloop van de operatie weer wakker. Tijdens de operatie heeft u operatiekleding aan. Ter voorbereiding doorloopt u een preoperatief screeningstraject via de afdeling Intake. U heeft gesprekken met een medewerker van de afdeling Intake, de anesthesioloog (= degene die u onder narcose brengt op de operatiekamer) en de ziekenhuisapotheker. Meer informatie over de voorbereiding en het nuchterbeleid kunt u lezen in de opnamegids, die u ontvangt bij uw afspraak op de afdeling Intake. De operatie Op de dag van de operatie meldt u zich bij de balie op de afdeling Dagbehandeling op de 1 e verdieping van het ziekenhuis. Na het opnamegesprek neemt u plaats op een stoel, vergelijkbaar met een tandartsstoel, en wordt u toegedekt met een papieren operatielaken waaronder extra lucht wordt toegediend. Tijdens de operatie maakt de oogarts een sneetje in het hoornvlies van enkele millimeters. Via dit sneetje wordt de troebele lens verwijderd en de nieuwe kunstlens geplaatst. Het sneetje is zo klein, dat deze meestal niet gehecht hoeft te worden. Na de operatie wordt uw oog ter bescherming afgedekt met een kapje. Hierna wordt u weer naar de afdeling Dagbehandeling gebracht waar uw begeleider op u wacht. Gedurende de operatie onder plaatselijke verdoving hoort u de oogarts en het operatiekamerpersoneel met elkaar praten. Bovendien produceert de aanwezige operatieapparatuur tal van geluiden. Dit is normaal, u hoeft zich hier niet ongerust over te maken. Naar huis Bij uw ontslag krijgt u een afspraak mee voor een controlebezoek op de polikliniek. De verpleegkundige noteert deze afspraak op uw afsprakenkaart. De dag na de ingreep neemt een verpleegkundige van de polikliniek Oogheelkunde contact met u op om te vragen hoe het met u gaat en om uw eventuele vragen te beantwoorden. Leefregels en adviezen - U dient het geopereerde oog gedurende 4 weken dagelijks te druppelen. U heeft hiervoor reeds een recept ontvangen van de oogarts. - De dag na de operatie vindt een telefonische controle plaats, tenzij de oogarts u persoonlijk wil zien. - Ongeveer 4 weken na de operatie heeft u een controleafspraak op de polikliniek Oogheelkunde. Wanneer ook uw andere oog aan cataract (staar) moet worden geopereerd, wordt u hiervoor na deze controle op de wachtlijst gezet. Uitgebreide informatie over druppelen en leefregels ontvangt u na uw operatie op de afdeling Dagbehandeling. Mogelijke complicaties Bij iedere ingreep kunnen complicaties voorkomen. Het is belangrijk dat u daarvan op de hoogte bent. Een cataractoperatie is één van de veiligste operaties. Bij meer dan 97% van de patiënten verlopen zowel de operatie als het herstel zonder problemen. Toch kunnen complicaties optreden, zoals het scheuren van het lenszakje. Hierdoor kan 4

5 de operatie langer duren en kan het nodig zijn dat een aangepaste kunstlens wordt ingezet. Het kan ook zijn dat een aanvullende operatie op een later moment nodig is. Het herstel van het zicht kan hierdoor langzamer verlopen. Wanneer contact opnemen U dient uw behandelend arts te waarschuwen indien - u koorts krijgt (hoger dan 38.5 C). - u hevige pijn, roodheid en sterk verminderd zicht krijgt. - u flitsen of vlekken in het geopereerde oog waarneemt. U kunt hiertoe contact opnemen met de medewerkers van de polikliniek Oogheelkunde, die op werkdagen van uur tot uur bereikbaar zijn op telefoonnummer (0181) Op andere dagen en tijden kunt u contact opnemen met de medewerkers van de receptie van het Spijkenisse Medisch Centrum. Zij zijn 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar op telefoonnummer (0181) De medewerkers verbinden u door met de dienstdoende artsassistent, die u verder helpt. Verhindering Mocht u onverhoopt door ziekte of om andere redenen verhinderd zijn uw (controle)afspraak na te komen, neemt u dan zo snel mogelijk contact op met de medewerkers van de polikliniek Oogheelkunde. Dit is belangrijk omdat in uw plaats een andere patiënt kan worden behandeld. U kunt dan natuurlijk ook direct een nieuwe afspraak maken voor uzelf! Tot slot Mocht u na het lezen van deze algemene informatie nog vragen hebben, stelt u die dan gerust aan de medewerkers van de polikliniek Oogheelkunde. Zij zijn op werkdagen van tot uur bereikbaar op telefoonnummer (0181) Wij maken u er op attent, dat vergoeding van de kosten voor onderzoek of behandeling in het Spijkenisse Medisch Centrum afhankelijk is van uw zorgverzekeraar en de zorgpolis die u heeft afgesloten. Om verrassingen te voorkomen adviseren wij u contact op te nemen met uw zorgverzekeraar om na te gaan in hoeverre de kosten voor u worden vergoed. Meer informatie leest u in de folder Ziekenhuiszorg: wat betaalt u? op > item Algemeen en die tevens verkrijgbaar is bij de medewerkers van het ziekenhuis. Kijk ook eens op Deze website biedt informatie over de zorgnota en de zorgkosten in het algemeen, geeft antwoord op veel gestelde vragen en geeft aan waar u met welke vraag terecht kunt. Deze folder is mede tot stand gekomen op basis van de informatie van het Oogziekenhuis en het Oogzorgnetwerk. De inhoud mag niet zonder toestemming van deze partijen worden gebruikt en/of vermenigvuldigd. 5