Staaroperatie Cataractoperatie

Transcriptie

1 OOGHEELKUNDE Staaroperatie Cataractoperatie BEHANDELING

2 Staaroperatie U staat op de wachtlijst voor een staaroperatie in het St. Antonius Ziekenhuis. In deze folder vindt u algemene informatie over staar (cataract) en een staaroperatie. Misschien verloopt de behandeling bij u net iets anders dan in deze folder staat. Uw oogarts bespreekt dit dan van tevoren met u. Wat is staar? Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. De lens wordt bij het ouder worden minder helder. Dit troebel worden van de ooglens wordt staar (cataract) genoemd. Mensen met staar zien alles waziger en grauwer. Ouderdomsstaar Net als het krijgen van rimpels is ouderdomsstaar een normaal verouderingsproces. Sommige mensen merken al rond hun veertigste dat hun ooglens troebel wordt. Maar meestal treedt ouderdomsstaar pas op latere leeftijd op. Of en in welke mate mensen klachten krijgen, hangt af van de plek en grootte van de troebeling in de lens. Bij een Er zijn verschillende vormen van staar: jeugdstaar staar door ziekte of beschadiging van het oog door een ongeval ouderdomsstaar Ouderdomsstaar komt het meest voor. troebele plek in het midden of vlakbij het midden van de lens, kunt u last krijgen van: wazig zien dubbelzien u ziet kleuren doffer tegenlicht: bijvoorbeeld van koplampen van auto s of een laagstaande zon 1

3 Hebt u binnen korte tijd opeens veel sterkere brillenglazen nodig? Dan kan dat ook wijzen op ouderdomsstaar. Vaak neemt staar na verloop van tijd toe, waardoor het gezichtsvermogen steeds slechter wordt. Onderzoek door een oogarts is dan zinvol. Onderzoek Om na te gaan of uw klachten het gevolg zijn van ouderdomsstaar, onderzoekt de oogarts uw ogen met een zogenoemde spleetlamp. Met de smalle bundel licht van deze lamp kan de oogarts eventuele troebelingen in de ooglens zien en beoordelen hoe ver de staar zich heeft ontwikkeld. Verder onderzoekt de oogarts hoeveel u nog ziet en of uw ogen nog gezond zijn. Wanneer is een staaroperatie nodig? Ziet u nog genoeg voor uw dagelijks werk en/of hobby s? Dan is een operatie (nog) niet nodig. Omdat het gezichtsvermogen bij staar langzaam maar zeker achteruitgaat, kan een operatie in de toekomst wél nodig zijn. Wanneer dat moment aangebroken is, bepaalt u in overleg met uw oogarts. Staaroperatie Bij een staaroperatie vervangt de oogarts de oude troebele lens, via een klein gaatje uit het oog, door een nieuwe heldere lens van kunststof. De oogarts opereert altijd 1 oog per operatie. Behalve weer scherp kunnen kijken zal de oogarts met het inbrengen van de nieuwe lens ook proberen uw benodigde brilsterkte na de operatie zoveel mogelijk te verminderen zodat u minder afhankelijk bent van uw bril. Een (lichte) veraf bril en of een leesbril zijn vaak alsnog nodig. Lenstypes Er zijn tegenwoordig drie verschillende lenstypes mogelijk ter vervanging van uw oude lens: 1. Een Sferische lens: dit lenstype wordt standaard gebruikt en zal bij de meeste mensen tot het gewenste resultaat leiden. 2. Een Torische lens: dit lenstype kan gebruikt worden bij mensen met een (hoge) cylindersterkte van het hoornvlies. torische lenzen proberen de cylindersterkte zoveel mogelijk te reduceren. 3. Een Multifocale lens: multifocale lenzen bevatten ook een leesgedeelte. Multifocale lenzen zijn bedoeld voor mensen die zo min mogelijk afhankelijk willen zijn van een bril. Zowel voor veraf als dichtbij kijken. Deze lenzen zijn nog in ontwikkeling en hebben behalve voordelen ook nadelen. Deze lenzen zijn slechts voor een beperkte groep mensen geschikt. Torische lenzen en multifocale lenzen zijn zogenaamde premiumlenzen. Dit zijn speciale lenzen die (in principe) niet vergoed worden door uw zorgverzekeraar. Bovendien zijn het lenzen die niet voor iedereen nodig of geschikt zijn. Welk lenstype voor u het meest geschikt is, bespreekt u voorafgaand aan de operatie met uw oogarts op de polikliniek. Brilsterkte Realiseert u zicht dat, welk lenstype u ook kiest, uw oogarts nooit de garantie kan geven dat u geen bril meer nodig heeft na de operatie. Dit geldt ook als er u een premium lens krijgt waarvoor u zelf moet bij 2

4 betalen. Ondanks het feit dat wij goed getrainde biometristen hebben, de beste meetapparatuur en rekenformules gebruiken om de sterkte van uw nieuwe lens te berekenen kan het eindresultaat altijd afwijken van het berekende en beoogde resultaat waardoor u toch mogelijk (onder bepaalde omstandigheden) een bril nodig heeft. Resultaat Voor iemand met een redelijke gezondheid heeft deze operatie heel weinig risico s, ook op zeer hoge leeftijd. Het resultaat van de operatie kan soms tegenvallen door andere oorzaken. Bijvoorbeeld door een netvliesaandoening. De oogarts bespreekt het resultaat dat u kunt verwachten van tevoren met u. Voor een goed resultaat van de behandeling moet u uw oog na de operatie druppelen. Houdt u zich daarbij goed aan de instructies van uw oogarts. U vindt ze in het hoofdstuk Oogdruppels verderop in de folder. Vooronderzoeken Als de oogarts samen met u besloten heeft dat een staaroperatie noodzakelijk is, maakt de assistente een afspraak voor de ingreep en een aantal controleafspraken voor u. Biometrie U krijgt een afspraak voor vooronderzoek biometrie waarbij een aantal oogmetingen plaatsvinden om de sterkte van uw nieuwe lens te kunnen berekenen. Contactlenzen Belangrijk is dat mensen die contactlenzen dragen deze enkele weken voor de biometrie uitdoen. Om een betrouwbare biometrie uit te kunnen voeren moeten contactlenzen een tijdje uitgelaten worden: a. Harde lenzen 3 weken uit b. Zachte lenzen 2 weken uit c. Scleralenzen 1 week uit d. Nachtlenzen 6 weken uit Soms zal bij mensen met contactlenzen de meting 1 of meerder keren herhaald moeten worden om zeker te zijn van een stabiele meting. Vooral ook voor mensen die een torische lens krijgen bij de staaroperatie is dit uiterst belangrijk. Anesthesioloog Een anesthesioloog onderzoek u bespreekt onder andere uw medicijngebruik. Uitstel van de operatie Het gebeurt een enkele keer dat een staaroperatie op het laatste moment uitgesteld wordt. Vanwege een spoedgeval bijvoorbeeld. Dit is erg vervelend voor u, dat begrijpen we heel goed. Toch vragen we uw begrip, mocht dit gebeuren. Gebruikt u medicijnen voor de prostaat? Geef dit dan door aan uw oogarts. 3

5 Dagbehandeling In principe vindt de staaroperatie plaats in dagbehandeling. Dit betekent dat u niet wordt opgenomen, maar na de ingreep nog op dezelfde dag naar huis gaat waar u in uw eigen omgeving kunt herstellen. In overleg wordt hier in sommige gevallen van afgeweken. Oogdruppels Recept U krijgt een recept mee voor 2 soorten oogdruppels. Haal de oogdruppels tijdig bij uw apotheek en bewaar de 2 flesjes op kamertemperatuur in gesloten verpakking. U gebruikt beide soorten druppels 3 weken lang. U begint 1 dag vóór de operatie met het druppelen van het oog dat geopereerd wordt. Na de operatie gaat u hiermee door. Wilt u de oogdruppels meenemen naar het ziekenhuis? Gebruikt u al langere tijd andere oogdruppels? Voor hoge oogdruk of droge ogen bijvoorbeeld? Dan kunt u die gewoon blijven gebruiken. Gebruiksaanwijzing oogdruppels U krijgt de volgende 2 soorten oogdruppels: 1. 1 flesje Tobradex-druppels: u druppelt driemaal daags: s morgens, s middags en s avonds 1 druppel in het geopereerde oog flesje Yellox druppels: u druppelt tweemaal daags: s morgens en s avonds 1 druppel in in het geopereerde oog. Beide druppels gebruikt u gedurende 3 weken. Wacht tussen het druppelen van de Tobradex-druppels en de Yellox-druppels altijd 5 minuten of langer! Instructies voor oogdruppelen Volg deze instructies voor het oogdruppelen goed op: was uw handen; maak uw oog schoon met een schoon washandje en gewoon kraanwater: ook als uw ogen vastgeplakt zitten; ga in een luie stoel zitten met uw hoofd achterover; kijk omhoog en trek uw onderooglid een stukje naar beneden: er ontstaat nu een plooitje tussen het onderooglid en het oog: laat hier de druppel in vallen; houd het flesje niet te dicht bij het oog. Hulp bij druppelen Vindt u zelf druppelen moeilijk? Dan kunt u iemand anders vragen dit te doen, een huisgenoot bijvoorbeeld. Vraag de verpleegkundigen van de dagbehandeling gerust om tips. Hulp van de thuiszorg bij oogdruppelen is alleen bij hoge uitzondering mogelijk. 4

6 Tip Bent u alleen en/of beeft u bij het oogdruppelen? Dan hebt u misschien baat bij hulpmiddelen voor oogdruppelen. Deze zijn verkrijgbaar bij uw apotheek. Verdoving De oogarts beslist welke verdoving in uw situatie het beste is. Er zijn 3 mogelijkheden: plaatselijke verdoving met oogdruppels, plaatselijke verdoving met een injectie, narcose (algehele anesthesie). Meestal wordt plaatselijke verdoving met oogdruppels toegepast. Plaatselijke verdoving met oogdruppels Bij deze vorm van plaatselijke verdoving, wordt uw oog met oogdruppels verdoofd. U voelt wel dat de oogarts uw oog opereert, maar u hebt geen pijn. Een infuus is bij druppelverdoving niet nodig. Niet iedereen is geschikt voor druppelverdoving. U moet uw oog namelijk stil kunnen houden en op het licht van de microscoop richten. Dit licht kan in het begin van de ingreep nogal fel zijn. Uw oogarts overlegt dit van tevoren met u. Plaatselijke verdoving met injectie Bij bepaalde ingrepen wordt plaatselijke verdoving (lokale anesthesie) toegepast. Dit betekent dat alleen de plaats van de operatie zelf tijdelijk gevoelloos gemaakt wordt. U maakt de operatie bewust mee. U krijgt van de oogarts een injectie in de buurt van het oog. De injectie kan kortdurend gevoelig zijn, maar van de operatie voelt u niets. Soms krijgt u een infuus. Dit is een slangetje in een bloedvat van uw arm. Via dit slangetje kunnen medicijnen toegediend worden. We meten om de 10 minuten uw bloeddruk en de hoeveelheid zuurstof in uw bloed. Voor de zuurstofmeting krijgt u een knijpertje op uw vinger. Narcose Als u in overleg met uw oogarts narcose (algehele anesthesie) krijgt, kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Dit hangt af van uw algehele gezondheidstoestand en uw medische voorgeschiedenis. Bij narcose krijgt u op de operatiekamer een infuus. Via het infuus krijgt u een narcosemiddel toegediend. U valt daarna vrijwel direct in slaap. Eten en drinken bij narcose Krijgt u narcose? Dan moet u nuchter naar het ziekenhuis komen: wordt u vóór uur geopereerd, dan mag u na uur s nachts niet meer eten en drinken, wordt u ná uur geopereerd, dan mag u s morgens nog licht ontbijten met thee en een beschuit. Hebt u diabetes? Hebt u diabetes? Geef dit door aan uw anesthesioloog. U krijgt dan aangepast advies over wat u mag eten en drinken en over uw medicijngebruik. 5

7 Griep of koorts Hebt u de dagen vóór de operatie koorts of griep? Neem dan contact op met de poli Oogheelkunde. De oogarts beoordeelt dan of de operatie kan doorgaan. Soms is het beter om een nieuwe afspraak te maken. Wilt u bij een nieuwe afspraak uw afspraakkaart en ponsplaatje meenemen? Dag van de operatie Sieraden en make-up U mag op de dag van de ingreep geen make-up en sieraden dragen. Begeleider Het is prettig als iemand u gedurende de dag kan begeleiden en na de ingreep naar huis kan brengen. U mag namelijk niet zelf naar huis rijden. Ook adviseren we u de eerste 24 uren na de ingreep niet alleen thuis te zijn. Wilt u hier bij uw voorbereiding rekening mee houden? Medicijnen Gebruikt u een van deze medicijnen? Volg deze instructies dan goed op. Plastabletten mag u s morgens voor de operatie niet innemen. Bloedverdunnende medicijnen mag u s morgens voor de operatie wel innemen. Medicijnen voor diabetes (tabletten en/ of insuline): meestal hoeft u voor een staaroperatie niet nuchter te zijn, en kunt u deze medicijnen gebruiken zoals u gewend bent. Als u onder narcose gaat, wordt in overleg met de anesthesioloog besloten hoe u met deze medicijnen omgaat. Medicijnen voor de prostaat: in overleg met uw oogarts dient u sommige medicijnen die u gebruikt voor uw prostaat twee weken voor de operatie te stoppen. Andere medicijnen kunt u gewoon innemen, tenzij u iets anders afgesproken hebt met uw anesthesioloog en/of oogarts. Wat neemt u mee? Wilt u het volgende meenemen: patiëntenpas; afsprakenkaart; medicijnen die u tijdens uw verblijf nodig hebt. Neem liever geen waardevolle eigendommen mee naar het ziekenhuis. Het ziekenhuis is namelijk niet aansprakelijk voor verlies, diefstal of schade. Waar meldt u zich? Meldt u zich op het afgesproken tijdstip bij de dagbehandeling Oogheelkunde in het St. Antonius Ziekenhuis Utrecht. U vindt de adresgegevens in het grijze adreskader achterin deze folder. Volg route 7 Dagbehandeling Oogheelkunde tot aan de liften op de begane grond van het ziekenhuis. Naast het liftenblok op de begane grond is de wachtruimte waar u 6

8 kunt plaatsnemen. U wordt door een verpleegkundige opgehaald en naar de holding gebracht. Dit is de voorbereidingsruimte voor de operatiekamer. In de holding wordt uw oog enkele malen gedruppeld en u krijgt de afgesproken verdoving. Bent u verhinderd? Geef dit dan tijdig door. U kunt dan gelijk een nieuwe afspraak maken. De contactgegevens vindt u in het grijze adreskader achterin deze folder. De operatie Een anesthesieassistent neemt u mee naar de operatiekamer. Om misverstanden uit te sluiten - ook al is die kans nog zo klein - checkt het operatieteam meerdere malen uw naam, geboortedatum, voor welke operatie u komt en aan welk oog u geopereerd wordt. U ligt tijdens de operatie op uw rug. Het is belangrijk dat u tijdens de operatie stil ligt en uw hoofd niet beweegt. Na de ingreep verbindt de oogarts uw oog met een verband. Na de operatie Na de operatie gaat u terug naar de holding. Daar krijgt u aanwijzingen en leefregels mee voor thuis. Wanneer u naar huis mag, hangt af van hoe u zich voelt en welke verdoving u gehad hebt. Bij plaatselijke verdoving mag u na ongeveer 3 uur, dat is inclusief de voorbereiding en de ingreep zelf, onder begeleiding naar huis. Bij narcose na ongeveer 4 uur. U voelt zich na de operatie nog niet fit. Het is daarom prettig als er de eerste 24 uur iemand bij u blijft. Instructies en adviezen voor thuis U kunt de meeste dagelijkse bezigheden gewoon weer doen. Denkt u aan lezen, handwerken en/of tv kijken. Volg verder de instructies en adviezen hieronder goed op. U mag het verband op de dag na de operatie verwijderen. Als het verband eraf is, gaat u op de eerste dag na de operatie door met oogdruppelen. U bent hier 1 dag voor de operatie mee gestart. Gebruikt u oogdruppels voor glaucoom (hoge oogdruk)? Gebruik deze medicijnen wel gewoon door. Als u voor de operatie een bril droeg kunt u erna eventueel prettiger kijken zonder bril. Of laat, indien mogelijk, het glas aan de kant van het geopereerde oog verwijderen. Bij de 2<superscript>e<superscript> postoperatieve controle wordt uw brilsterkte opgemeten en ontvangt u een uitdraai van deze gegevens voor uw opticien. U kunt dan een definitieve bril laten aanmeten indien nodig. Voor eventuele pijn kunt u zo nodig driemaal daags 1000 mg paracetamol innemen (tenzij uw oogarts u andere pijnstillers voorgeschreven heeft). U mag op de dag van de ingreep (operatie) uw lichaam niet zwaar belasten. Denkt u aan persen, bukken en/of zwaar tillen. Daarna mag u weer alles doen. U mag gewoon douchen en uw haar wassen. 7

9 Bij welke klachten waarschuwt u het ziekenhuis? Neem contact op met de poli Oogheelkunde bij: hevige steken of pijn in het oog heftige hoofdpijn in combinatie met misselijkheid of koorts pijn, ondanks de pijnstillers Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp. U vindt het telefoonnummer in het adreskader achter in deze folder. Complicaties De kans is zeer klein, maar net als bij iedere oogoperatie kunnen (een van) de volgende complicaties optreden: infectie (ontsteking) bloeding achterblijven van lensresten lenskapselscheur netvliesloslating netvliesoedeem Controle U komt 1 tot enkele dagen na de operatie voor uw eerste controle naar de poli Oogheelkunde. De oogarts onderzoekt uw oog en u kunt eventuele vragen stellen. U komt ongeveer 3 weken na de operatie opnieuw voor controle. Uw oog is dan zover genezen, dat de oogarts u een nieuwe bril kan voorschrijven. De kans is groot dat uw oude bril niet meer voldoet. Vragen Met vragen kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de poli Oogheelkunde. Buiten kantooruren kunt u in dringende gevallen contact opnemen met de Spoedeisende hulp. U vindt de contactgegevens in het adreskader achter in deze folder. Hierdoor kan het herstel langer duren. Soms is zelfs een extra operatie nodig of gaat u slechter zien. Als tijdens de operatie een complicatie ontstaat, is het niet altijd mogelijk om de kunstlens te plaatsen. Ook kan het zijn dat de oogarts een ander type kunstlens moet plaatsen. Nastaar Na verloop van tijd kan nastaar optreden. Dit is een kleine troebeling in het lenskapsel. Deze troebeling is met een eenvoudige pijnloze laserbehandeling te behandelen. U kunt hierna weer beter zien en alles doen. 8

10 St. Antonius Ziekenhuis T E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl Notities:

11 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis OOG 16/07-17