Indonesië Jaarverslag 2014

Transcriptie

1 Jonge kerk AZIË landenrapportage Indonesië Jaarverslag 2014 Context Met de verkiezing van de nieuwe president Joko Jokowi Widodo is Indonesië een nieuw tijdperk ingegaan. In tegenstelling tot veel andere Indonesische politici heeft Jokowi, zoals hij in de volksmond wordt genoemd, een 'schoon' imago. Ook staat hij erom bekend dat hij bij de 'gewone' mensen komt kijken en een praatje met ze maakt, wat veel Indonesiërs erg waarderen. Zijn partij schoof hem daarom naar voren als kandidaat bij de presidentsverkiezing die op 9 juli 2014 werd gehouden. Tijdens de verkiezingscampagne werd Jokowi, zelf gematigd moslim, weggezet als christen van Chinese afkomst: geen aanbeveling in het land met de grootste moslimbevolking ter wereld. Om de schijn weg te nemen ging hij op bedevaart naar Mekka. Maar toch laat hij zich niet dicteren en zoekt hij contact met christenen. Zo heeft hij goed contact met de PGI (gemeenschap van kerken), die hij al een paar maal heeft bezocht. Jokowi behaalde 53,15 procent van de stemmen en versloeg daarmee oudgeneraal Subianto Prabowo. De oude politieke en militaire garde doen nu hun best om zijn politieke bewegingsruimte in te perken. De Eenheid in verscheidenheid staat daarmee verder onder de druk (Pancasila). Velen hopen dat onder zijn bewind de oeverloze corruptie in Indonesië wordt ingedamd. De kloof tussen arm en rijk is groot, maar Indonesië is wel op de Human Development Index van 121 (2012) gestaag naar 108 (2014) gestegen. Deze eenheid wordt zeker ook op religieus gebied bedreigd. Ondanks dat er theoretisch gezien ruimte is voor de vijf geaccepteerde religies (-soennitische- islam, protestants christendom en rooms-katholiek, boeddhisme en hindoeïsme), wordt deze in de praktijk door een kleine, maar uitgesproken extremistische islamgroepen ondermijnd. Door een zwak optreden van de overheid blijkt er steeds minder ruimte te zijn voor anders denkenden/ gelovigen dan (hun bepaalde vorm van) islam. Wanneer we het over de onbereikten hebben dan is dat per kerk/provincie/district verschillend. Voor de GT in Toraja en de GPIL in Luwu zijn dat twee groepen. In de remote area is dat de autochtone bevolking (animisme). Daarnaast is er een groeiende minderheidsgroep moslims (GT) en de steeds meer dominerende islamitische meerderheid in Luwu (GPIL). Ook bij de Javaanse GKJTU zijn dat de moslims en een kleine groep hindoes. Al deze kerken geven via woord en daad gestalte aan hun missionaire DNA. 1

2 Financiën 2014 Activiteiten Realisatie 2014 Begroting 2014 Partner Proj.nr. Omschrijving project ZW ZW TUI Vertaalwerk (pm) 0 0 GT ID Goeijen, Gert en Elizabeth de 1,0 1,0 GT ID Missionaire en diaconale toerusting in afgelegen gebieden GT ID Ondersteuning ITGT-projecten GT ID Pensioenbijdrage (weduwen) oud-predikanten/ evangelisten GT ID Ondersteuning kindertehuis Pak Tagari GT ID Rehabilitatieprogramma voor gehandicapten GT ID Kerkbouw en motorfietsen GT ID Kerkbouw afgelegen gebieden GPIL ID Capaciteitsversterking / toerusting GPIL ID Heidelberger Catechismus Conferentie STT Jakarta ID Versterking capaciteit bibliotheek GKJTU ID Visscher, Chrisjan en Marieke 0,8 0,5 GKJTU ID Toerustingsprogramma s GKJTU ID St. Sion Internaten GKJTU ID Uitbreiding van medische zorg in afgelegen gebieden GKJTU ID St. Sion Internaten - nieuwe kantine Eukumindo ID Eukumindo - vergadering /lidmaatschap , , Partner Gereja Toraja (GT) De relatie met de GT is historisch gegroeid van zendingsgebied zonder christenen naar een dominant aanwezige christelijke kerk(en). Het karakter van onze bijdrage is in de loop van de tijd veranderd van algemeen naar missionair in zowel woord als daad. Zolang onze bijdrage missionair en/of missionair diaconaal verantwoord is, willen we als GZB, zij het in steeds bescheidener mate, financiële of personele ondersteuning geven. Gereja Kristen Jawa Tengah Utara (GKJTU) De relatie met de GKJTU is stabiel en uitdagend. Deze kleine kerk die in 1949 zelfstandig is geworden is een zelfstandige en zelfbewuste kerk en leeft in een gebalanceerd gebied met betrekking tot de verhouding islam/ christendom. Al is die balans fragiel. De laatste jaren hebben we veel in deze kerk en haar stichting Sion geïnvesteerd. Bemoedigend is dat dit uitgewerkt wordt in eigen activiteiten, maar ook wordt aangewend ten bate van andere kerken en/of organisaties zowel binnen als buiten Indonesië. Gereja Protestan Indonesia Luwu (GPIL) Deze kleine kerk heeft een lastige (moeilijke) positie binnen de Luwu-gemeenschap waarin de islam domineert. Door het verleden voelen ze zich bij de GZB betrokken. Als GZB hebben we hen in contact gebracht met de GKJTU, die naast de maandelijkse ondersteuning van ds. Gert de Goeijen, hen sinds 2012 helpt om uit de negatieve spiraal van het niet kunnen te bevrijden. De ontwikkeling is bijzonder bemoedigend en het effect is boven verwachting. Het is nu van belang om samen met de GKJ- TU en deze kerk een partnertraject in te gaan. De gedach- te om een zendingswerker naar deze kerk uit te zenden behoort tot de mogelijkheden, maar de inzet van de GKJ- TU is niet minder relevant. Een nieuwe zendingswerker zou vooral bij de theologische toerusting en gemeenteopbouw betrokken moeten zijn. STT Jakarta De relatie met de STT Jakarta dateert van Deze theologische opleiding, die mede door prof. Verkuil is opgezet, is voor de breedte van de Indonesische kerken van groot belang. Diverse partners zijn betrokken bij de school. Met hen is afgesproken dat onze financiële hulp m.b.t. de bibliotheek afgebouwd gaat worden. Voor een gepromoveerd docent is ruimte om gastlessen te verzorgen. EUKUMINDO De relatie met de gemeenschap van kerken is al heel oud en loopt gedeeltelijk via Eukumindo, het Europese werkverband/platform van zendingsorganisaties die op Indonesië zijn geconcentreerd. Ze zijn het overkoepelende orgaan voor de ruim 80 mainstream kerken en ongeveer 15 organisaties. We onderhouden met hen een vriendschappelijke en bemoedigende band. Rol van de GZB per programma Programma Gemeentevorming In de GT (donor en verbindende rol in bescheiden mate) is sterke behoefte aan een opleving. Men verlangt naar missionair gemeente-zijn. In de opleiding van predikanten ter voorbereiding op hun eerste gemeente en de nascholing van predikanten in hun eerste gemeente is hier extra aandacht voor. Gemeenteopbouw is daarom van groot belang voor de gemeente. Gemeenteopbouw, theo- 352

3 logische vorming en missionaire activiteiten in de remote areas (afgelegen gebieden) zijn focusgebieden in onze relatie. Door de GKJTU (ook makelaarsrol) wordt veel aandacht besteed aan gemeenteopbouw, maar dan vooral ook het contextueel missionaire, diaconale aspect van gemeente -zijn. De GPIL (ook makelaarsrol) is een zwakke kerk die onder zeer moeilijke omstandigheden haar kerk-zijn gestalte probeert te geven. In de samenwerking met de GZB/ GKJTU wordt veel aan visieontwikkeling en capaciteitsversterking gedaan. Dit tot vreugde van velen binnen de kerk. Onze betrokkenheid bij STT Jakarta richt zich op een goed functionerende bibliotheek die toegankelijk is voor alle kerken, maar ook moslimstudenten maken veelvuldig gebruik van deze faciliteiten. Programma Dienst In de loop van de jaren heeft de GT, mede onder invloed van de GZB, oog gekregen voor de armen en de gemarginaliseerde medemens. Hierbij kwamen de doelgroepen mensen met een beperking en de kwetsbare kinderen in het vizier. Het ziekenhuis Elim is in het verleden jarenlang en wordt sinds een paar jaar opnieuw door de GZB ondersteund. De GKJTU heeft een heldere holistische visie op gemeente-zijn. Ze maken zich enerzijds zorgen om het zielenheil van mensen, maar ook om het dagelijks leven en welzijn. Ook hebben ze visie voor het rentmeesterschap gerelateerd aan de schepping, waar we ook als GZB veel van kunnen leren. In die zin zijn ze oecumenisch/ protestant met piëtistische onderstroom. Het werk wordt enerzijds door de diaconale tak van de kerk, de stichting Sion, gerealiseerd of, wanneer het meer op de kerk is gericht, valt het onder de directe verantwoording van de synode. Omdat de leden van de kerk binnen beide functioneren heeft het geleerde (leerwerktraject) effect op zowel de kerk als op Sion. Programma Leren en verbinden De GKJTU, GT en GPIL functioneren in een uitgebreid nationaal en internationaal (ook: missionair) netwerk. De GKJTU zet zich verder in om het geleerde van het leerwerktraject van PSO ook naar anderen te verzilveren. EUKUMINDO is meer een platform van informatiedeling. PGI (Indonesische Raad van Kerken) is daar als informatiebron aanwezig. Programma Bewustwording Mede door de inzet van jongeren als vrijwilliger of als young professional zijn er allerlei mogelijkheden. De predikantenreis (2015) zal een nieuw licht op het werk in Indonesië werpen. Toelichting projecten per programma Programma Gemeentevorming Het team van GT predikanten voor de missionaire toerusting in de afgelegen gebieden/ remote areas is met drie toegenomen. De GT constateert een groeiend aantal gemeenteleden en dopelingen in de ver afgelegen lokale gemeenten, als gevolg van de aanstelling van christelijke leerkrachten en predikanten in deze gebieden. Gedurende het afgelopen jaar zijn 35 studenten afgestudeerd aan de ITGT (Theologisch Instituut van de GT). Alle geplande cursussen voor de kandidaat-predikanten zijn doorgegaan. Er is ook gewerkt aan de ontwikkeling/nascholing van predikanten. Zo zijn het mentorprogramma en de training over omgaan met conflict beide goed ontvangen door de deelnemende predikanten. Over het algemeen krijgt de ITGT positieve feedback op de opleiding zoals die nu wordt gegeven aan kandidaat-predikanten. Het curriculum wordt voortdurend onder de loep genomen en zo nodig aangepast. Zo lopen kandidaten langer stage voordat ze in een dorpsgemeente geplaatst worden. De nieuwe kandidaten worden eerst zes maanden in een goed georganiseerde stadsgemeente geplaatst om ervaring op te doen voordat ze naar een kleinere dorpsgemeente gaan. In samenwerking met de GKJTU werkt de GPIL het capaciteitsversterkingsprogramma uit. In juli is de herziene kerkorde (concept) gepubliceerd die in november op de Synodevergadering goedgekeurd is. Deze is tot stand gekomen door intensief overleg tussen vertegenwoordigers uit alle geledingen van de kerk. Verder zijn er drie trainingen geweest: basis leiderschapscursus voor de (veraf gelegen) regio Seko, jeugdleiders en vrouwengroepsleiders. Plannen 2015 De zorg m.b.t. de GT is dat er slordig omgegaan wordt met de projectcyclus van de GZB. Hierdoor ontstaan regelmatig spanningen tussen beide partijen. Van groot belang is dat er duidelijkheid wordt gecreëerd over de bijdrage van de GZB op basis van een beleidsplan m.b.t. het missionaire programma in de remote areas. Ook de bijdrage aan het ITGT-programma zal langzaamaan afnemen. In november 2014 worden hier opnieuw / verdere afspraken over gemaakt. De samenwerking tussen GKJTU/GPIL enerzijds en de GZB anderzijds wordt in 2015 voortgezet. In november 2014 heeft een evaluatie plaatsgevonden. De bedoeling is dat we de samenwerking verder voortzetten om dat die naar volle tevredenheid wordt gerealiseerd. 3

4 De reacties van de lokale gemeenten op het capaciteitsversterkingsprogramma zijn bijzonder positief. Eén effect is dat de kerk meer bewust is van haar identiteit als reformatorische kerk. Een tweede effect is dat de lokale gemeenten veel meer vertrouwen hebben in de Synode. De programma's sluiten goed aan bij de behoeften van de gemeenten. De bibliotheek van de STT Jakarta werkt aan professionalisering van de dienstverlening en het op peil houden van het aanbod aan boeken en vakliteratuur. Stafleden hebben verschillende (inter-) nationale consultaties/workshops bijgewoond over het beheren van Theologische Bibliotheken. Het afgelopen jaar zijn er meer dan 100 nieuwe boeken en 6 nieuwe periodieken (vakliteratuur) aangeschaft, alsook een web-based library software -pakket. GKJTU: De toerustingsprogramma s zijn gericht op gemeenteopbouw, en dan gemeente breed. De programma s zijn gericht op het uitwerken van de visie en missie van de GKJTU op lokaal gemeenteniveau. De volgende programma s zijn o.a. aangeboden: versterking van kerkenraden en leiders van lokale gemeenten, jeugdleiderschap, versterking van het missionaire bewustzijn in de context van de moderne cultuur, cursus gebruik Heidelberger Catechismus. Een nieuwe methode is om de cursussen in de gemeenten zelf te organiseren, om zodoende zo veel mogelijk deelnemers uit de lokale gemeentes erbij te betrekken (vorm van TEE). Dit werkt goed. Ook in 2015 zal aan de bibliotheek financiële steun worden verleend al is dat wel minder dan in In 2015 gaan we door met het ondersteunen van het programma. Het accent moet op de TEE-werkwijze liggen. Programma Dienst GT: Bijdrage aan het pensioenfonds van de GT voor een (steeds kleiner wordende) groep predikanten en evangelisten (of hun weduwen) die vóór 1947 benoemd waren, toen de Torajakerk nog niet onafhankelijk was. De GZB voelt zich medeverantwoordelijk voor hun welzijn en draagt daarom jaarlijks bij aan hun pensioen. De groep bestaat nu uit 6 weduwen en 1 oud-predikant. In het kindertehuis Pak Tagari worden zo n 70 kinderen opgevangen die wees zijn of uit een gebroken/kansarm gezin komen. Ze krijgen een goede verzorging en kunnen naar school. Er is een extrabudgettair bedrag besteed aan het vervangen van keukengerei. Met de GT is in het najaar tijdens het bezoek gesproken over het Stiltecentrum voor het ziekenhuis. De kosten voor het realiseren daarvan zijn behoorlijk hoog. Toch is men in geloof begonnen met het bouwen van een gebouw van twee verdiepingen, waarvan de bovenverdieping de kapel wordt, en de eerste verdieping een rouwcentrum. Men is dankbaar voor de bijdrage van de GZB. Het project opknappen graf Van de Loosdrecht moet nog gerealiseerd worden. Er zijn gesprekken met de (illegale) buurtgemeenschap. Een alternatief is het verplaatsen van het graf/graven. Het programma van RBM voor kinderen en jong volwassenen met een beperking is ook dit jaar gesteund. Er worden momenteel 522 kinderen actief begeleidt. Ook de ouders en/of voogden worden begeleid in het omgaan met kinderen met een beperking. Het werk van Elim ziekenhuis is door EO-Metterdaad in beeld gebracht en uitgezonden op NL Helpt zomer Er is reeds een nieuwe anesthesie machine en computergestuurde röntgenapparatuur aangeschaft en in gebruik. Het derde apparaat, een verbrandingsoven, wordt besteld. Het gentlemen agreement m.b.t. de pensioenen blijft van kracht. Ondanks dat het aantal afneemt stijgen de kosten, omdat die gekoppeld zijn aan de overheidsregels voor pensioenen. De ondersteuning aan Pak Tagari blijft doorgaan, al wordt het bedrag wat verminderd om het fondswerving in eigen omgeving te stimuleren. In november 2014 zijn tijdens het bezoek verdere afspraken gemaakt over de projecten Stiltecentrum en graf van Van de Loosdrecht. Ook in 2015 zal er (RBM) professionele personele ondersteuning zijn. Joëlle van Saane zal nog een periode in 2015 aanwezig zijn. 4

5 Met extra steun van derden zijn een aantal GT gemeentes in de afgelegen gebieden van Toraja op een praktische manier geholpen. Drie gemeentepredikanten hebben een brommer ontvangen, één predikant een sateliettelefoon en één predikant een laptop, om hun werk in de afgelegen gebieden iets te vergemakkelijken. Ook hebben twee GT gemeentes in de afgelegen gebieden steun van derden ontvangen voor de bouw van hun nieuwe kerkgebouw. GKJTU: Stichting Sion, heeft twee internaten waar 45 kinderen uit kansarme gezinnen uit arme afgelegen dorpen worden opgevangen. Ze ontvangen goede verzorging en onderwijs. Ook op geestelijk gebied en t.b.v. karaktervorming worden de kinderen goed begeleid. Met steun van een stichting kon een extra project gefinancierd worden bij het internaat in Getasan, namelijk de bouw van een ontvangstruimte voor de gasten, een kantoor en een eetzaal/ activiteitenruimte voor de kinderen. Met extra steun van drie stichtingen kan de middelbare school Getasan van Stichting Sion een kantine bouwen, en kunnen studenten hier praktijklessen volgen in het runnen van een eigen bedrijfje. Dit project wordt in de loop van 2015 afgerond. De medische zorg in afgelegen dorpen in de bergen op Midden-Java is ontoereikend. De bevolking is arm, medicijnen zijn duur, en gezondheidsfaciliteiten zijn te ver weg om snel hulp te krijgen in kritieke situaties. Het medische team van Sion houdt twee maal per maand op twee vaste plaatsen regelmatig bezoekuur voor eenvoudige medische behandelingen. De mobiele kliniek gaat gemiddeld twee maal per maand op pad om de ernstig zieken/bejaarden thuis te bezoeken. Eventueel worden patiënten naar de kliniek of een ziekenhuis gebracht. De bevolking wordt ook basiskennis over algemene gezondheid en hygiëne bijgebracht, en er is aandacht voor ondervoede kinderen van 0-5 jaar. De relatie met de internaten van Sion wordt ook in 2015 voortgezet. De bijdrage is beperkt, maar wordt als een steuntje in de rug ervaren. Ook de medische zorg in afgelegen dorpen is een project dat we in 2015 willen steunen. Programma Leren en verbinden De Eukumindo-vergadering is dit jaar in Nederland georganiseerd. Toelichting werkers Familie De Goeijen gaat haar laatste periode in. De betrokkenheid op de studenten en de inzet verloopt naar verwachting. Een belangrijk extra is dat hij de kerk zicht geeft op de grote inzet van jonge predikanten in de remote areas. De familie Visscher is in de loop van 2014 teruggekomen. Hun inzet is naar tevredenheid verlopen, maar is om familieomstandigheden niet verlengd. Ook in 2015 (Bonn) wil de LC aan de vergadering deelnemen. Er wordt niet gezocht naar een opvolger voor ds. De Goeijen. Er zijn binnen de GT voldoende theologen die dit werk zouden kunnen doen. Bij de GKJTU wordt gekeken naar een tijdelijke inzet van een computer deskundige die gespecialiseerd is in accountancy. Evaluatie Een les die Gert aangeeft is dat het uitzenden van oudere predikanten de moeilijkheid oplevert dat er minder gemakkelijk een taal wordt geleerd. Dat er toch voor een oudere predikant met ervaring is gekozen heeft alles te maken met het type werk. De begeleiding van jonge predikanten vraagt overwicht in kennis en (levens en ambtelijke) ervaring. 5