airmail Farma fantastisch HEPA-filters selecteren voor fabricageprocessen GMP voor medicinale producten

Transcriptie

1 airmail NIEUWSBLAD VAN CAMFIL FARR 2002 S P E C I A L E U I T G A V E Farma fantastisch HEPA-filters selecteren voor fabricageprocessen GMP voor medicinale producten Het bedienen van de mondiale farma- en biotech-industrie Testen en valideren Bescherming tegen anthrax door luchtfiltratie

2 Farma fantastisch Apotheker is een eerbiedwaardig beroep dat dateert uit de 8e eeuw. Aan het einde van de 12e eeuw beoefenden de eerste apothekers in Europa hun vak in Frankrijk en aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan in de VS deed het beroep zijn intrede rond de tijd van de Amerikaanse Revolutie in Voor geneesmiddelen waren de VS grotendeels afhankelijk van Europa tot in WO-I de toevoer werd stopgezet en productie in de VS werd gestimuleerd. Sindsdien heeft de farmaceutische R&D zich sterk ontwikkeld en de medische praktijk radicaal veranderd. Zo was er de komst van de sulfapreparaten in de jaren 30, penicilline in de jaren 40 en vervolgens antibiotica in het midden van de 20e eeuw. De laatste staan te boek als één van de belangrijke sociale revoluties uit de geschiedenis omdat ze infectieziekten nagenoeg hebben uitgebannen. De jacht op nieuwe geneesmiddelen De farmaceutische ( farma -) industrie van vandaag is echter een miljardenbusiness met een altijddurende missie, aangezien bacteriën resistente stammen hebben ontwikkeld tegen vrijwel elk succesvol middel, wat labs wereldwijd beweegt om nieuwe antibiotica en middelen te vinden. Deze nieuwe stammen kunnen epidemieën maken van eens overwonnen ziekten en genezing van gewone infecties bemoeilijken. De dreiging van bioterrorisme heeft nieuwe R&D en geneesmiddelenproductie nog urgenter gemaakt. Omdat geneesmiddelenfabrikanten nu over de juiste middelen voor de genenjacht beschikken, maken ze verder in de kostbare R&D-keten gebruik van de genetische revolutie om onbenutte verbindingen te testen, waardoor ze de marktprestaties ervan beter kunnen beoordelen. Een langdurig proces Het gangbare proces van traditioneel geneesmiddelenonderzoek is afhankelijk van het onderzoeksgebied. Meestal kost het 2 tot 10 jaar om zich op een geneesmiddel te richten en dit te vinden via screening van duizenden verbindingen die reageren met het doel. Preklinische testen nemen 2 tot 3 jaar in beslag, waarin slechts een fractie van de verbindingen wordt gescreend. Klinische testen, uitgevoerd in diverse fasen, kunnen in totaal 5 tot 8 jaar duren. Daarna wordt het middel geëvalueerd door nationale overheidsinstanties, zoals de FDA in de VS. Deze gereguleerde goedkeuring kan nog 1 of 2 jaar duren. Het licht zien aan het einde van een lange tunnel Na jaren van kostbare research, veiligheids- en preklinisch onderzoek, klinische testen en gereguleerde goedkeuring wordt het groene licht gegeven. Als een geneesmiddel wordt goedgekeurd voor de markt, wordt het gemengd met bestanddelen om het in vloeistof- of capsulevorm om te zetten. Voordat massaproductie van start gaat, is meestal een proeffabriek nodig voor het vaststellen van productieproblemen. Maar het vergt een investering van nog eens vele miljoenen voordat de geneesmiddelenfabrikant de kosten kan terugverdienen en van een commercieel succes kan profiteren. Het product moet snel worden gefabriceerd en geïntroduceerd om concurrenten voor te blijven, die een product kunnen introduceren dat is gebaseerd op een totaal verschillend concept, maar met vergelijkbare medicinale voordelen. Ook moet de fabrikant het potentieel van het product zoveel mogelijk 2 AIR MAIL SPECIAL EDITION

3 benutten vóór het patent verloopt en goedkope generieke middelen hun entree kunnen maken. De eerste stap op de lange weg naar productie en marketing begint bij het ontwerp van de productielijn. Alle farmaceutische productieprocessen moeten voldoen aan strenge bepalingen en standaarden om maximale veiligheid te garanderen voor de patiënt en al het bij de productie en het hanteren van het middel betrokken personeel, alsmede voor de bescherming van het milieu. Voorbeelden van deze standaarden zijn Good Manufacturing Practices (GMP) en de wijze waarop nationale inspectie-organen en geneesmiddelenfabrikanten deze interpreteren (zie apart artikel). Luchtbehandelingssystemen het hart van farmaceutische productie Het productieproces en de veiligheidsaspecten bepalen de prestatie-eisen voor de luchtbehandelingssystemen van een farmaceutische productielijn, die in alles moeten voorzien van binnenklimaatregeling tot het definiëren en regelen van parameters op het gebied van temperatuur, vochtigheid en zuiverheid. Zuiverheid is hier het sleutelwoord. Evenals in de voedselverwerkende industrie en de ruimtevaarten halfgeleiderindustrie vereist farma-productie uiterst schone condities die alleen haalbaar zijn in cleanrooms die zijn uitgerust met zeer doeltreffende luchtfiltratiesystemen. Meer hierover in AirMail, waarin u meer kunt lezen over de producten en vakkennis van Camfil Farr, de wereldwijd toonaangevende leverancier van luchtfiltratieproducten voor de mondiale farma-industrie. R E D A C T I O N E E L Nieuw leiderschap voor het nieuwe millennium Eind augustus werd mij de uitdaging geboden om de functies van President van Camfil Farr AB en CEO van de Camfil Farr Group van Jan Eric Larson over te nemen die nu Active Chairman of the Board is. Ik ben sinds 1982 werkzaam bij Camfil en mijn meest recente functies waren die van Vice President of Sales en Area Manager voor Europa. Mijn nieuwe rol is het leiden van alle activiteiten van de Group, terwijl Jan Eric zich richt op strategische kwesties en relaties onderhoudt met hoofdleveranciers. In de toekomst zijn we van plan onze Group verder te consolideren en uit te breiden. Ons groeiplatform borduurt voort op de bedrijfswaarden, -cultuur en -geest die de weg hebben gebaand voor het succes van Camfil Farr sinds Camfil Farr zal als leider van de industrie haar koers niet wijzigen. We blijven klanten toegevoegde waarde en voordelen bieden met onze luchtfiltratie-oplossingen van wereldklasse. Tegenwoordig is Camfil Farr beter dan ooit toegerust om de luchtfiltratie-industrie te leiden en bij te dragen aan het succes van onze klanten. Deze speciale uitgave van AirMail, die gewijd is aan ons vakmanschap in de farmaindustrie, illustreert dit leiderschap. Geneesmiddelenfabrikanten, groot en klein, nationaal en internationaal, hebben tientallen jaren lang op ons vertrouwd voor hun filtratiebehoeften. Ze kunnen kiezen uit het breedst leverbare productscala voor alle eisen op het gebied van schone lucht in productiefaciliteiten die moeten voldoen aan enkele van de zwaarste nationale en internationale standaarden met betrekking tot GMP en kwaliteitscontrole. In deze uitgave vindt u informatie over de filtratieproducten van Camfil Farr die productie veiligstellen, bedrijfsprestaties stimuleren en zuiverheidsstandaarden handhaven tegen de beste kostprijs op levensduurbasis. We leveren alles, of het nu gaat om hoogwaardige veiligheidsfilters, zoals Cambox Security, of om HEPA-/ULPA-filters en rastersystemen met hoogwaardige prestaties of andere Camfil Farr-innovaties voor luchtbehandelingssystemen en cleanrooms. Dit leiderschap is niet vanzelf gekomen. Het is gebaseerd op uitgebreide, mondiale ervaring en R&D-synergieën bij Camfil Farr-bedrijven wereldwijd plus deelname aan het werk van instituten voor nationale standaarden en research van technische instituten in Europa en de VS. PHOTO: LEIF W Veel leesplezier! Alan O Connell President en CEO AIR MAIL SPECIAL EDITION 3

4 PHOTO: TONY STONE Camfil Farr-software maakt de keuze eenvoudiger HEPA-filters selecteren voor de farma-/biotechindustrie Door Sean O Reilly, Cleanroom Segment Manager bij de Camfil Farr Group Het kiezen van HEPA- en ULPA-filters en toebehoren (filterhuis, montageframe, enz.) is niet bepaald gemakkelijk. Filterefficiency, de toepassing, levensduur, exploitatiekosten, unit-kosten en toegankelijkheid vormen belangrijke criteria. Camfil Farr heeft een softwarereeks ontwikkeld voor het optimaliseren van filterkeuze, waaronder HEPA-/ULPA-keuze, cleanroomontwerp, keuze chemisch/koolstof en kostprijs op levensduurbasis. Het merendeel van de software is op aanvraag verkrijgbaar. Camfil Farr's Segment Manager voor de farmaceutica De halfgeleiderindustrie was en is nog steeds de drijvende kracht achter het bouwen van efficiëntere en schonere producten (lage uitgassing). Halfgeleiderfabricage kent eigenlijk een standaard ontwerp, terwijl farmaceutische productie vele verschillende typen processen omvat waarbij elk proces andere eisen stelt aan luchtfiltratie. In de farma-industrie zijn geen twee cleanroomvoorzieningen gelijk (tenzij ze voor dezelfde eigenaar zijn). De volgende algemene keuzerichtlijnen voor zeer doeltreffende luchtfilters voor de farmaindustrie hebben voornamelijk betrekking op filters in het HVAC-systeem; de opbouw ervan en de eindfiltratie van uitlaatlucht. Wanneer we het over filtratie in de industrie hebben, spelen er vele kwesties: wereldwijde en lokale standaarden, filterbesparing, filterdoeltreffendheid, filterlocatie, milieu-effecten van gebruikte filters, de cleanroomclassificatie en het testen van het filter. Testen van filters intern en in-situ Er zijn vele redenen waarom filters ter plaatse falen. Slechte verpakking, transportschade, het hanteren ervan door onervaren personeel. Maar meestal gaat het om verkeerde keuzes of specificaties van filtersystemen, vanwege de vele verschillende standaarden en eisen van de klant van tegenwoordig. Daarom moet elk cleanroomproject op zich worden besproken met de eigenaar, ontwerper, aannemer en leverancier om collectieve kennis te bundelen voordat een gedetailleerde specificatie wordt opgesteld. Dit voorkomt dure fouten. Momenteel gaan we steeds meer toe naar één standaard voor cleanroomclassificatie die voldoet aan de eisen van GMP voor Europa en van de FDA in de VS. Veel landen in de Aziatische Pacific, zoals Japan en Australië, gebruiken hun eigen, nationale standaarden die algemeen van toepassing zijn op fabrikanten van eigen bodem. Als een fabrikant uit de VS of Europa in Azië investeert, zal deze doorgaans hun nationale standaarden volgen. De volledige versie van dit artikel vindt u op onze website Het blikveld van de farmaceutische industrie wordt internationaler en mondialer. Voor het coördineren van Camfil Farr s wereldwijde activiteiten voor dit segment heeft Camfil Farr intern een groep en communicatienetwerk opgezet ter ondersteuning van klanten en vertegenwoordigers van Camfil Farr die zich specialiseren in luchtfiltratie voor de farma-industrie. De groep wordt geleid door Sean O Reilly, de Cleanroom Segment Manager van Camfil Farr. Vanuit Camfil Farr Malaysia heeft hij sinds 1995 samengewerkt met de cleanroomindustrie. De farma- en biotech- industrieën met hun enorme R&D-budgetten zullen een uitermate belangrijke rol spelen bij de productie van vele levensondersteunende geneesmiddelen. Filters zijn en blijven een essentieel onderdeel van de installatie voor het behoud van de zuiverheid van deze producten, stelt Sean O Reilly. 4 AIR MAIL SPECIAL EDITION

5 GMP voor medicinale producten Door Gordon J. Farquharson*, Bovis Lend Lease Pharmaceutical Twee richtlijnen die de principes en instructies vastleggen voor Good Manufacturing Practice (GMP) voor medicinale producten werden door de Europese Commissie in 1991 aangenomen, de eerste voor medicinale producten voor menselijk gebruik (Directive 91/356/EEC), de tweede voor veterinair gebruik (Directive 91/41 2/EEC). Gedetailleerde richtlijnen in overeenstemming met deze principes staan in de Guide to GMP, die wordt gebruikt bij het beoordelen van aanvragen voor goedkeuring van productie en als basis voor inspectie van fabrikanten van medicinale producten. Onderdeel van QA GMP is dat onderdeel van kwaliteitsgarantie (QA) dat garandeert dat producten consistent worden geproduceerd en gecontroleerd volgens de juiste kwaliteitsstandaarden voor het bedoelde gebruik en zoals vereist in de marketinggoedkeuring of productspecificatie. Technologie voor cleanrooms en contaminatiebewaking is onderdeel van GMP. GMP is niet statisch, maar groeit en ontwikkelt zich naarmate de vraag toeneemt en we door de technologie beter, veiliger of meer volgens kwaliteitsgarantieprincipes kunnen werken. Daarom gebruikt de FDA in de VS de term cgmp (Current Good Manufacturing Practice). Binnen de EU heeft Annex 1 van GMP betrekking op de fabrikant van steriele medicinale producten. Deze omvat alle voorwaarden die het gebruik van geclassificeerde cleanrooms en HEPA-filters vereisen. Principe De fabricage van steriele producten is aan speciale eisen gebonden om het risico op microbiologische besmetting en verontreiniging met stofdeeltjes en pyrogeen te minimaliseren. Veel hangt af van de vakkundigheid, training en de juiste houding en ervaring van het betrokken personeel. QA is van bijzonder groot belang: dit type fabricage moet worden uitgevoerd volgens nauwkeurig gedefinieerde en gevalideerde voorbereidingsmethoden en bedrijfsprocedures. Voor steriliteit of andere kwaliteitsaspecten mag niet uitsluitend worden vertrouwd op een eindproces of test van een eindproduct. GMP beschrijft geen gedetailleerde bepalingsmethoden voor de microbiologische zuiverheid van lucht, oppervlakken enz., en de verontreining ervan met stofdeeltjes. Er wordt verwezen naar andere compendia, zoals de CEN- of ISO-standaarden, bijv. EN ISO 14644, delen 1-7 en EN Algemeen De fabricage van steriele producten moet worden uitgevoerd in schone ruimtes, die alleen toegankelijk zijn via kleedkamers voor personeel en luchtsluizen voor apparatuur en materialen. In schone ruimtes dient de juiste zuiverheidsstandaard te worden gehandhaafd. Lucht moet via filters met de juiste doeltreffendheid worden toegevoerd. De diverse activiteiten van het voorbereiden van de bestanddelen, het bereiden van het product en het vullen, moeten in aparte gedeelten van de schone ruimte worden uitgevoerd. PHOTO: TONY STONE AIR MAIL SPECIAL EDITION 5

6 Hoe nieuwe standaarden worden opgesteld De ontwikkeling en publicatie van officiële standaarden gebeurt op nationaal of multi-nationaal niveau. Het aannemen en gebruik van standaarden is doorgaans vrijwillig, tenzij deze zijn opgenomen in wetgeving. Standaarden zijn bedoeld als mechanisme voor de koper en verkoper van goederen en/of diensten om te beschikken over een platform voor afspraken over technische specificaties en prestaties. Nationale standaarden worden doorgaans voorbereid en gepubliceerd door instanties voor nationale standaarden. De experts die bijdragen aan het werk worden meestal genomineerd vanuit handelsof technische verbanden voor zitting in de betreffende technische commissie die de standaard gaat voorbereiden. Multi-nationale standaarden worden hoofdzakelijk ontwikkeld door twee organisaties: De International Standards Organisation (ISO), gevestigd in Genève, en het Committee for European Normalisation (CEN) in Brussel. De deelnemende landen achter elk van deze organisaties hebben het recht om een bepaald onderwerpgebied als werkterrein voor te stellen, te stemmen over dergelijke voorstellen, bij te dragen als actief of waarnemend lid van bepaalde technische commissies, te evalueren en uiteindelijk te stemmen over ter goedkeuring ontwikkelde documenten. Deze overeenkomsten zijn er om te voorkomen dat ISO en CEN parallel werk uitvoeren in het zelfde onderwerpgebied (verdrag van Wenen). Voor landen die CEN-lid zijn (EU- en EFTAlanden), worden CEN-standaarden nationale standaarden die bestaande standaarden in hetzelfde onderwerpgebied gaan vervangen. Als er in CEN parallel wordt gestemd voor ISO-werk, dan heeft dit hetzelfde gewicht als een CEN-initiatief. Standaarden van de farma-industrie: GMP's en cgmp's Een goed voorbeeld van deze relaties is te zien in de ontwikkeling van de ISO/EN en families van contaminatiebewakings- en cleanroomstandaarden voor cleanrooms en gecontroleerde omgevingen. Mei 1999 werd een alarmerende maand voor alle betrokkenen bij contaminatiebewaking van ruimtes toen de nieuwe, wereldwijde standaard voor luchtzuiverheid werd gepubliceerd door CEN en ISO. 6 AIR MAIL SPECIAL EDITION

7 EN/ISO is voortgekomen uit werk waarmee binnen CEN werd begonnen in 1992 en dat later op verzoek van de VS is vervolgd door ISO. Alle Europese landen moeten de standaard binnen een half jaar aannemen; Zuid-Korea, Japan en de VS gaan waarschijnlijk binnenkort de bestaande standaarden vervangen of de ISO-standaard aannemen. Dit werk is een ongekende, multi-nationale samenwerking in de ontwikkeling van standaarden voor contaminatiebewaking die ons leven in vele opzichten zal beïnvloeden. De fabrikanten van farmaceutische en medische apparatuur zullen veel voordeel hebben bij een naadloze, wereldwijde standaardisering. Deze standaarden hebben betrekking op prestatie-eisen in deeltjesclassificatie, op keuze en testen van HEPA-filters, kamerdrukregeling, ventilatievouden, éénrichtingssnelheid en prestatiebewaking. De nieuwe CEN/ISO-standaarden zullen de industrie in vele opzichten beïnvloeden en we moeten daarop Gordon J. Farquharson voorbereid zijn door eerst hun bedoeling te begrijpen en vervolgens over een implementatiestrategie te *Chartered Engineer en Principal beschikken voor de standaarden voor bepaalde toepassingen. Consultant bij Bovis Lend Lease Installatie-ontwerpers van cleanrooms en luchtzuiveringsapparatuur moeten ervoor zorgen dat nieuwe toepassingen voldoen aan nieuwe en gevestigde standaarden. Dit garandeert dat men, naarmate de nieuwe standaarden geleidelijk worden aangenomen, Pharmaceutical, dat is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. Dhr. Farquharson heeft ruim 20 jaar ervaring inzake processen en faciliteiten die worden gebruikt in de gezondheidszorg-, levenswetenschappenen halfgeleiderindustrie, o.a. met betrekking er klaar voor is om ze een plaats te geven. tot ontwerp-, constructie-, controle- en Operators van bestaande installaties zien de validatiewerk. Onlangs is hij sterk betrokken standaarden waarschijnlijk in een ander licht. Degenen die met ISO of EN 46,000-kwaliteitssystemen werken, voelen wellicht al vroeg de druk van de betreffende assessors om de nieuwe standaarden te gebruiken. Het is veel waarschijnlijker geweest bij de ontwikkeling van de nieuwe CEN/ISO Cleanroom Contamination Control Standards die deel gaan uitmaken van het integratieproces van de standaardisering in dit veld in de komende vijf jaar. dat de farma-industrie buiten Europa wordt beïn- EN/ISO :1999 (gepubliceerde standaard) Deel 1- Classificatie van de reinheid van de lucht Deze standaard is één van de meest cruciale elementen van het werk van het ISO Technical Committee 209. Deze beschrijft het deeltjesclassificatiesysteem dat moet worden toegepast op cleanrooms en luchtzuiveringsapparatuur. De deeltjesclassificatie komt tot stand met behulp van een formule die wordt verduidelijkt door de betreffende tabellen en grafieken. Nadere bestudering van de deeltjesaantallen in relatie tot de dichtst in de buurt liggende, gelijkwaardige klassen in vroegere standaarden tonen de lezer de nauwe verbondenheid met eerdere Amerikaanse, Britse, Continentaal-Europese en Japanse standaarden (zie tabel/different classification systems). EN/ISO :2000 (gepubliceerde standaard) Cleanrooms en verwante gecontroleerde omgevingen Deel 2- Specificatie voor het testen van cleanrooms en verwante gecontroleerde omgevingen teneinde de voortdurende geschiktheid aan te tonen. Dit document hoort bij dat de basiseisen beschrijft voor het bewaken en testen om aan te tonen dat er nog steeds wordt voldaan aan de classificatie. In de familie van ISO standaarden zullen nog acht delen worden opgenomen. vloed door de VS en het tijdstip voor het aannemen van ISO en 2 als vervanging voor de U.S. Federal Standard 209E. Binnen Europa verwijst GMP reeds naar de ISO Cleanliness Classes. Degenen die in deze sector werkzaam zijn, kunnen zich maar beter voorbereiden door diepgaande kennis van de standaarden te vergaren en een plan te ontwikkelen voor de integratie ervan. Op dit ogenblik is het belangrijk te bedenken dat de VS ISO heeft verzocht het werk uit te voeren met als doel tot een werkelijk internationale consensus te komen voor de basisspecificatie van schone omgevingen. Het meest baanbrekende filter Cambox Security koos de Best Technical Novelty of the Year Samenvatting Roland du Puy, Camfil Farr, (rechts), ontvangt het certificaat van Roger Nydahl, R 3. Op een recent symposium van de Nordic Association for Contamination Control and Cleanrooms (R 3 Nordic), stal de Cambox Security-1000, het uitlaatluchtfilter van Camfil Farr, de show toen de deelnemers het verkozen tot Best Technical Novelty of the Year. Cambox Security deelde de eer met een mobiel kalibratiesysteem van een ander bedrijf. De Cambox Security-1000 is een beschermd product bestaande uit een speciaal, hoogwaardig beveiligd huis met een Camfil Farr Absolutefilter met een doeltreffendheid van 99,99% voor deeltjes van 0,3 µm. Het huis heeft een kleinere kans op lekkage en een betere doeltreffendheid voor dodelijke micro-organismen. Het filter wordt gebruikt voor het reinigen van uitlaatlucht van luchtbehandelingssystemen in P4- en BSL-klasse 3-laboratoria. Omdat deze faciliteiten onderzoek verrichten aan de meest dodelijke virussen en bacteriën, is het noodzakelijk om alle gevaarlijke stoffen uit de ventilatielucht te verwijderen voordat deze wordt uitgeblazen. Het grootste voordeel van Cambox Security is dat het is uitgerust met meetcomponenten vóór en achter de filterkast, waardoor de filterdoeltreffendheid ter plekke kan worden getest. R 3 Nordic is een organisatie zonder winstoogmerk die lid is van de ICCCS, de overkoepelende organisatie voor internationale samenwerking in de contaminatiebewaking. AIR MAIL SPECIAL EDITION 7

8 Het bedienen van de mondiale farma- en biotech-industrie PHOTO: SYDSVENSKA DAGBLADET Camfil Farr is wereldleider in luchtfiltratieproducten voor de mondiale farma-industrie. In Europa heeft de Group referentieluchtfilterinstallaties in alle belangrijke farmaceutische productiefaciliteiten (aantallen bij benadering tussen haakjes) in België (11), Finland (8), Frankrijk (30), Duitsland (41), Ierland (14), Italië (74), Nederland (7), Portugal (1), Spanje (4), Zwitserland (8), Zweden (3) en Turkije (4). In Noord-Amerika bedient Camfil Farr de belangrijke fabrikanten (zie apart artikel). Andere referenties zijn te vinden in Benin, Brazilië, Bulgarije, Iran, Egypte, Honduras, India, Israël, Jordanië, Malta, Marokko, Oman, Pakistan, Porto Rico, Roemenië, Slovenië, Syrië, Venezuela en Joegoslavië. Hieronder vindt u enige referenties uit onze klantenportefeuille. BMC Biomedical Center, Lund University, Zweden Deze faciliteit van m 2, die verbonden is met de medische faculteit, herbergt 90 researchgroepen en 700 wetenschappers die preklinische en klinische experimentele research uitvoeren in de neurologie, celbiologie, fysiologie, immunologie en oncologie. De Zweedse tak van Camfil Farr heeft alle filters geleverd voor de in- en uitlaatluchtsystemen die in biomedische research worden gebruikt plus de luchtfiltratie voor de algemene HVAC-systemen. Alcon Couvreur, Glaxo Smith Kline (GSK) en Sanico. Sanico, een fabrikant van vrij en op recept verkrijgbare geneesmiddelen, cosmetica en reformproducten, heeft een productiefaciliteit van m 2 die 75 cleanrooms bevat met een totale oppervlakte van ruim m 2 (klasse D en E) die zijn voorzien van Sofdistri- plafonddiffusers en H14 HEPAfilters van Camfil Farr. Diverse cabines met laminaire stroming worden gebruikt voor bewaking van binnenkomende producten en productie-ondersteuning. Filtratietoepassingen voor fabrikanten in België en Nederland Camfil SA in België heeft diverse toepassingen in de farma-industrie. Klanten zijn onder meer Baxter, UCB, Cabine met laminaire stroming bij Sanico. 8 AIR MAIL SPECIAL EDITION

9 PHOTOCOLLAGE: KENNET RUONA De nieuwe RX83-faciliteit van GSK in Wavre voor antihepatitisvaccins beschikt over 200 Absolutefilters, met name MDGS, MXGS en MGGS, samen met kleurrijke Sofdistri-plafondiffusers voor filters, die 66 of 110 mm diep zijn. Hi-Flo (F9) wordt gebruik voor voorfilters, terwijl H10 Sofilairs met FCBL-huis de nafiltratie verzorgen. In Nederland heeft Camfil BV Solvay Pharmaceutical (celproductie voor vaccins) uitgerust met Sofilair Absolute- en Panolair Micretain-in- en uitlaatluchtsystemen. De Sofilair Absolute heeft het grootste filteroppervlak ter wereld, en is zowel in de filterklasse H13 als H14 zeer geschikt voor de farma-industrie. Grote luchtstromen kunnen dit filter met een laag drukverlies en een laag energieverbruik passeren. Een juweel van een installatie in Sanofi-Synthélabo in Frankrijk In 1999 voltooide Sanofi-Synthélabo een belangrijk project voor het produceren van een nieuw type molecuul in twee chemische faciliteiten in Aramon en in Sisteron. De Franse tak van Camfil Farr leverde de huizen en filters voor buitenluchtbehandeling en Sofdistri-plafonddiffuserhuizen, voorzien van Midilarfilters. Uitlaatlucht wordt gefilterd via Megalam H10- filters. Camfil France leverde ook filters voor cabines met laminaire stroming, U filters van het Megalam type met een vloeistofafdichting en Camsecure, a bag-in/bag-out-insluitingssysteem, oorspronkelijk ontworpen voor de kernenergie-industrie. Zesentwintig Camsecure-systemen in Inox 316L werden in poedertransportcircuits geïnstalleerd. Alle installaties voldoen aan GMP- en FDA-standaarden. terwijl Lilly gebruik maakt van Termikfil in sterilisatietunnels De Lilly-fabriek in Fagersheim, bij Straatsburg, gebruikt één van de grootste sterilisatietunnels voor het cruciale droogproces voor vullingen van injectiepennen. De tunnel werd oorspronkelijk uitgerust met Japanse hittebestendige filters, maar voor productie-uitbreiding, vermindering van onderhoud en het garanderen van een steriele stroom lucht bleek een nieuwe oplossing noodzakelijk. Camfil Farr France voerde een haalbaarheidsstudie uit en stelde daarbij het gebruik voor van haar unieke mini-vouw, een Termikfil-paneelfilter dat bestand is tegen temperaturen tot 350 ºC. Er zijn tien Termikfil 6P6-filters in gebruik. Behalve over eerder in AirMail verschenen farmaceutische onderwerpen kunt u lezen over het Jean Mérieux P4 High Security Laboratory in Frankrijk (AirMail nr. 2, 1999) en de productiefaciliteiten van Pfizer in Amboise, Frankrijk, voor productie van Viagra (AirMail nr. 1, 1999). Termikfil. AIR MAIL SPECIAL EDITION 9

10 In de farma-industrie dienen HVAC-installaties in kritische productiegebieden na installatie en vervolgens elke zes maanden te worden gecertificeerd in overeenstemming met de eisen van de autoriteiten (FDA of EU-GMP). Overheidsinstanties in de gezondheidszorg gaan ervan uit dat de HVAC-systemen van een farmabedrijf onder controle zijn, omdat zij immers een kritieke parameter in de geneesmiddelenproductie zijn. Nationale en internationale overheidsinstanties in de gezondheidszorg voeren periodieke controles uit op naleving van de huidige bepalingen door fabrikanten. Daarom is het belangrijk dat testprocedures voor en de volledige documentatie van deze HVACtesten in overeenstemming met deze eisen worden uitgevoerd. De nieuwe ISO standaard wordt waarschijnlijk het toekomstige werkdocument voor het ontwerpen van cleanrooms, aangezien de standaard industriespecifiek is en de standaarden beschrijft voor de ziekenhuissector, de voedingsindustrie en de farma- en elektronische industrie, stelt Jesper Kure. Vele HVAC-testen in farma-faciliteiten Afhankelijk van de ruimteclassificatie worden HVACsystemen in farmaceutische productiebedrijven op vele verschillende wijzen getest. Jesper Kure gaf de volgende voorbeelden: Testen van het aantal luchtverversingen Downflow-test van UDF-units Testen van ruimtedrukverschillen Testen van HEPA-filters (integriteitstests) Classificatie van de ruimte/deeltjesmetingen Op basis van het bovenstaande wordt de cleanroom geclassificeerd. HEPA-filters een kritiek onderdeel HEPA-filters vormen een kritiek onderdeel van cleanrooms, zegt Jesper Kure. Metingen van lekkages in-situ worden vaak uitgevoerd in een zeer beperkte periode, meestal tijdens stopzetting. De leveringsmogelijkheid van de filterfabrikant is beslissend wanneer een lekkend filter moet worden vervangen omdat reparatie ter plekke onmogelijk is. Snelle levering is ook essentieel. Problemen met HEPA-filters kunnen een kostbare productiestilstand veroorzaken. Daarom beginnen veel farmaceutische bedrijven zelf filtervoorraden aan te houden. Er kunnen ook problemen ontstaan bij filterinstallatie, vervolgt Jesper Kure. HEPA-filters moeten Testen en valideren Interview met Jesper Kure* door getraind personeel met de grootste zorg worden behandeld en geïnstalleerd. Onjuist hanteren en installeren is vaak de oorzaak van lekkage in nieuwe filters. Gedetailleerde installatie-instructies van de fabrikant helpen ook dit probleem te voorkomen. Er worden tevens fouten gemaakt bij de keuze van de filterbehuizing. Deze wordt bemoeilijkt door de grote verscheidenheid in verkrijgbare behuizingen. Tenzij het filter is ontworpen voor een specifieke behuizing, kan een lekvrije installatie niet worden gegarandeerd. Volledige functie -bewaking De definitie van een cleanroom is een ruimte waarin het gehalte aan deeltjes onder controle is, stelt Jesper Kure. De totale HVAC-installatie is daarom essentieel voor het verkrijgen van een bepaald niveau schone zone. Alle aspecten moeten worden overwogen: filtratie, luchtverversingen, circulatievouden, stromingspatronen en drukverschillen moeten volledig onder controle zijn, anders stort het kaartenhuis in. Als er maar één druklek tussen de cleanroom en een minder schone ruimte onjuist is, kun je zoveel HEPA-filters installeren als je wilt, maar bereik je toch de gewenste ruimteclassificatie niet. Camfil Farr s expertise in cleanroomfiltratie De behoeften en eisen van de farma-industrie veranderen snel en het verkooppersoneel van Camfil Farr krijgt voortdurend bijgewerkte gegevens over de standaarden via een mondiaal vakbekwaamheidsnetwerk. Bovendien is een software-berekeningsprogramma ontwikkeld ter ondersteuning van cleanroomeigenaren en -ontwerpers. Dit programma biedt een solide achtergrond in cleanroomtechnologie en is wereldwijd verkrijgbaar. Voor het begrip van de behoeften van onze farma-klanten, hebben veel Camfil Farr-bedrijven topverkoopmensen geselecteerd die zich alleen op dit segment richten. Zodoende kennen we het proces in de farma-productie en de verwachtingen van nationale en internationale overheidsinstanties in de gezondheidszorg (FDA). Daar leveringsmogelijkheden en korte levertijden kritieke factoren zijn tijdens perioden van stopzetting, heeft Camfil Farr de communicatie tussen onze eigen productie en klanten verbeterd. Een goede planning en verstandhouding is essentieel voor gezamenlijk succes. *Jesper Kure is hoofd van de NNE Test Group, een team specialisten bij Novo Nordisk Engineering A/S, Denemarken. Hij heeft vele jaren ervaring in HVACtest- en validatieprocessen voor de farmaceutische industrie. U vindt het volledige interview met Jesper Kure op onze website AIR MAIL SPECIAL EDITION

11 Pharmaseal een Noord-Amerikaanse innovatie In de Noord-Amerikaanse farma-industrie heeft Camfil Farr een sterke aanwezigheid. Bekende fabrikanten zoals Abbot Laboratories, Merck, Bayer, Bristol-Mayers, Squibb, Glaxo Wellcome, Eli Lilly, Pfizer, A.H. Robbins, Roche Laboratories, Smith Kline Beecham, Warner Lambert, Wyeth-Ayerst en andere rekenen op Camfil Farr voor hun luchtfiltratiebehoeften, van HVAC tot cleanrooms van wereldklasse. Velen vertrouwen op de technische expertise van farma-bedrijven kijken verder dan de FDA-richtlijnen Camfil Farr's verkoopteam en op de kwaliteit van en hebben productieruimtes die de zuiverheidsniveaus benaderen die vroeger alleen in de half- onze producten. Deze organisaties vragen vaak om advies bij het toepassen van de nieuwste richtlijnen geleiderindustrie bestonden. zoals die worden voorgeschreven door de FDA (VS). Camfil Farr werkt ook rechtstreeks samen met Marktreacties zijn wereldwijd voelbaar, omdat vele enkele farma-fabrikanten om nieuwe producten te van deze klanten een aanwezigheid hebben in ontwikkelen die voldoen aan de toekomstige andere landen over de hele wereld. luchtkwaliteitseisen. Camfil Farr s pharmaseal is Camfil Farr werkt ook rechtstreeks samen met een product van deze samenwerking. de FDA waarbij het advies geeft over productapplicaties, technologische ontwikkelingen presenteert Pharmaseal en informatie deelt om hoge productiestandaarden In Noord-Amerika moeten kritische farmaceutische van kwaliteitsproducten te garanderen. De meeste ruimtes na installatie worden gecertificeerd en vervolgens elk half jaar. In onderverdeelde productiehallen met veel filtereindunits is dit een ontmoedigende taak. Bovendien is het kostbaar omdat de ruimte gesloten is voor productie tijdens het certificeringsproces. Het Pharmaseal -filter van Camfil Farr is ontwikkeld in samenwerking met diverse farma-fabrikanten om de behoeften van hun faciliteiten aan te pakken. Het is de ontwerpbasis geworden voor vele farmaprojecten in Noord-Amerika en over de hele wereld. Lees meer over de farmaceutische industrie in Noord-Amerika en Pharmaseal van Camfil Farr op onze website HEPA-filters de enige juiste luchtfiltratiebescherming tegen anthrax Op de website van Camfil Farr kunt u een document vinden met de titel Anthrax: Definitions, Questions, Answers & Precautions, een speciale uitgave van Camfil Farr als antwoord op de huidige ontwikkelingen in de VS. Het materiaal is uitsluitend bedoeld ter informatie. In de vier pagina's tellende folder (pdf-bestand) wordt uitgelegd wat anthrax is en worden de ziektesymptomen en de wijze waarop anthraxsporen de mens kunnen infecteren, beschreven. Anthrax kan als biologisch wapen door de mens worden ingeademd. Omdat HVAC-luchtverdeelsystemen tot besmetting kunnen leiden, moet de toegang tot deze ruimtes in gebouwen zijn beveiligd. Uitgaande van de huidige stand van zaken in de wereld kan het bij bioterrorisme gaan om sporen die via aërosolen worden verspreid en via inademing anthrax veroorzaken. Hoe HEPA-filters hulp bieden De enige juiste luchtfiltratiebescherming tegen anthrax is een HEPA-filter. Om effectief te zijn, zo verklaart het document, moet het luchtverdeelsysteem buitenlucht via het filter innemen en deze gefilterde lucht via de lekwegen in een gebouw weer naar buiten afvoeren. Het HEPA-filter zorgt zo voor een lichte positieve overdruk in de voorziening en een balloneffect dat helpt voorkomen dat besmette lucht het gebouw binnendringt. HEPA-units die alleen de recirculatielucht zuiveren, bieden weinig bescherming tegen met anthrax verzadigde lucht die in een gebouw wordt gezogen, tenzij een ruimte is voorzien van een complete, gefiltreerde overdrukbescherming. Het document behandelt ook het belang van luchtwisselingen, geeft algemene tips en adviseert hoe te handelen tegen blootstelling aan anthrax. Ga voor meer informatie naar In het document voor meer informatie over het onderwerp worden ook aanvullende web-pagina's vermeld. AIR MAIL SPECIAL EDITION 11

12 Tentoonstellingen en handelsbeurzen in 2002 JANUARI 14-16, ASHRAE, HVAC, Atlantic City, NJ, VS FEBRUARI 5-9, Interclima, Parijs, Frankrijk MAART 5-7, CFIA, Rennes, Frankrijk 6-10, Finnbuild 2002, HVAC, Helsinki, Finland 19-23, Nordbygg, Stockholm, Zweden APRIL 16-18, Semicon Europa 2002, München, Duitsland MEI 6-8 OTC 2002 Offshore Technology Conference, Relian Park, Houston, TX, VS 12-16, 17th Congress of the International Federation of Hospital Engineering, Bergen, Noorwegen 13-16, R3, Sandefjord, Noorwegen 15-16, Air Expo, HVAC, Zellic, (Brussel), België Apparatuur waar u op kunt rekenen JUNI 11-12, PowerGen, (Turbines) Milaan, Italië 18-21, Cleanrooms Europe 2002, Frankfurt/Main, Duitsland SEPTEMBER 23-25, APTA/IPTE, HVAC, Las Vegas, NV, VS In de jaren 90 besloot Camfil Farr een testmethode te ontwikkelen voor het opsporen van lekkages en het controleren van de efficiency van HEPAfilters in ventilatiesystemen. De test moest Voorbeeld van CamCount-installatie. in-situ worden uitgevoerd waarbij het niet mogelijk was om de filters te demonteren en het ventilatiesysteem te openen. Dit is bijzonder belangrijk bij het testen van Wilt u meer weten? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de dichtstbijzijnde dochtermaatschappij of vertegenwoordiging van Camfil Farr of bellen, schrijven of faxen naar het Camfil Farr-hoofdkantoor. Hoofdvestiging besmette lucht in de farmaceutische, biologische en nucleaire industrie. Camfil Farr ontwikkelde vervolgens CamCount. Het testsysteem kan lekken in het filter en het plafondsysteem waarnemen op MPPS-niveau met in de unit geïnstalleerde meetsondes. Dit gebeurt met laserdeeltjestellers en kan met aangepaste software in een mobiele unit worden geëvalueerd. Hierdoor kunt u diverse filterunits testen met één mobiele unit. Voor onze servicetechnici is tevens een mobiele, demontabele versie beschikbaar, zodat we deze service op verzoek van onze klanten kunnen bieden. Camfil AB, Industrigatan 3, SE Trosa, Zweden. Tel Fax Nederlandse vestiging Camfil BV, Galvanistraat 50, Postbus 341, 6710 BH Ede. Tel Fax info.nl@camfil.com OKTOBER 23-26, VVS Dagene, Lilleström, Noorwegen AIRMAIL van Camfil Farr is een wereldwijde publicatie voor klanten van Camfil Farr. Beschikbaar in negen talen. Uitgegeven door: Camfil AB, Industrigatan 3 SE Trosa, Zweden Tel Fax info@camfil.se Uitgever: Lennart Schröder Director, Corporate Communications bij de Camfil Farr Group Redacteur: Margareta Swahn Forsling Tel Fax margareta.swahn@camfil.se Edition: 30,000 copies. Printed in Sweden YMER REKLAMBYRÅ