Samenwerking arbeidsdeskundige en verzekeringsarts bij de claimbeoordeling AAW/WAO met het FIS (protocol)

Transcriptie

1 Samenwerking arbeidsdeskundige en verzekeringsarts bij de claimbeoordeling AAW/WAO met het FIS (protocol) 1. Aanleiding In de publieke en politieke discussie over de beoordelingen in het kader van AAW/WAO is ongerustheid ontstaan over de kwaliteit van deze beoordelingen. In de brief van 30 juni 1995 van de Staatssecretaris aan het Tica staan voor de korte termijn onder meer de volgende punten genoemd die te maken hebben met het arbeidskundig en verzekeringsgeneeskundig handelen: Het vaker of uitgebreider houden van het teamoverleg tussen de verzekeringsgeneeskundige, de arbeidsdeskundige en de wetstechnisch beoordelaar. Het bevorderen van overleg tussen de verzekeringsgeneeskundige en de arbeidsdeskundige ingeval er functies geduid kunnen worden die een marginale overschrijding van de belastbaarheid inhouden. Het beschouwen van de uitkomsten van het FIS als een hulpmiddel bij de schatting en niet als allesbepalend voor de uitkomsten van de schatting. Op basis hiervan zijn door het Tica de notities 'Protocol overleg verzekeringsarts - arbeidsdeskundige bij functieduiding' en 'Samenwerking verzekeringsarts en arbeidsdeskundige' gemaakt, die op als Tica mededeling M is gepubliceerd. 2. Inleiding Hieronder wordt de samenwerking tussen de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts alsmede de communicatie met de cliënt volgens het bestuursbesluit nader uitgewerkt in een protocol. Bij de beschrijving van het protocol is uitgegaan van een claimbeoordeling waarbij gebruik wordt gemaakt van het Functie InformatieSysteem (FIS). Als het FIS niet wordt gebruikt, blijft overigens het overgrote deel van dit protocol van toepassing. Hoewel de claimbeoordeling kan worden beschouwd als de intake voor de totale gevalsbehandeling met de reïntegratie als uiteindelijk doel, beperkt het onderhavige protocol zich tot de claimbeoordeling. Verder bepaalt dit protocol zich tot de samenwerking tussen de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts. Degene die de wetstechnische functie vervult kan ook bij de gevalsbehandeling betrokken zijn, maar dan als consulent voor de wet- en regelgeving alsmede het beleid. In dat opzicht neemt hij geen andere plaats in dan andere consulenten. Tenslotte toetst hij het uiteindelijke resultaat van de claimbeoordeling en wijze waarop dit tot stand is gekomen aan de relevante wet- en regelgeving en het relevante beleid. Omdat de samenwerking tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts sterk verweven is met de communicatie met de cliënt, is deze communicatie ook opgenomen in dit protocol. 1

2 In dit hoofdstuk wordt verder beschreven: 2.1. Wat is samenwerking 2.2. De redenen van samenwerking 2.3. Condities voor samenwerking 3. Protocol samenwerking tussen de arbeidsdeskundige en verzekeringsarts bij de claimbeoordeling AAW/WAO 4. Inhoudelijke toelichting op het protocol samenwerking tussen de arbeidsdeskundige en verzekeringsarts bij de claimbeoordeling AAW/WAO Wat is samenwerking In het kader van dit hoofdstuk wordt onder samenwerking verstaan: Het samen werken naar een gemeenschappelijk doel of eindprodukt volgens een gemeenschappelijk plan. De rol van de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts binnen dit samenwerkingsverband kan van moment tot moment en per situatie verschillen. De volgende variaties zijn denkbaar: Opsteller van het einddoel en het plan om daar te geraken. Zelfstandig uitvoerder van een van een deel van het plan. Consulent voor de ander. Deelnemer aan de gemeenschappelijke besluitvorming. In de hier beschreven professionele samenwerking tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts liggen de rollen niet op voorhand vast, noch ligt op voorhand vast wie doet wat en wanneer. Het is aan de beiden om de meest doelmatige en doeltreffende gevalsbehandeling in te richten. Veelal zullen de individuele kennis en vaardigheden daarbij van doorslaggevende betekenis zijn. Binnen de beschreven samenwerking liggen de verantwoordelijkheden complex. Enerzijds is een ieder verantwoordelijk voor zijn eigen handelen en oordelen, ook indien de ander of anderen buiten het samenwerkingsverband daarvoor zijn geconsulteerd. Anderzijds is er een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de gevalsbehandeling als geheel zowel qua resultaat als voor de wijze waarop deze tot stand is gekomen De redenen van samenwerking De claimbeoordeling zal aan een aantal voorwaarden moeten voldoen. In het kader van de dit hoofdstuk zijn met name relevant: De cliënt wordt voldoende over de beoordeling geïnformeerd. De cliënt moet zich zoveel mogelijk in de beoordeling kunnen vinden. De beoordeling moet voldoen aan de eisen van zorgvuldigheid. De beoordeling moet efficiënt worden verricht. Het resultaat van de beoordeling moet van een goede kwaliteit zijn. De beoordeling moet controleerbaar, toetsbaar en reproduceerbaar zijn. Een goede samenwerking tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts schept waarborgen dat de claimbeoordeling voldoet aan deze eisen met name omdat hierdoor onderlinge misverstanden alsmede misverstanden tussen hen en de cliënt worden voorkómen. 2

3 Naast bovengenoemde reden voor een goede samenwerking van de arbeidsdeskundige en verzekeringsarts is er een reden die besloten is in het gebruikte instrumentarium voor de claimbeoordeling: het FIS. Dit systeem is ontwikkeld met als uitgangspunt het toenmalige teamsgewijs functioneren bij de GMD, die een intensieve samenwerking tussen de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige veronderstelde Condities voor samenwerking Voor samenwerking zijn een aantal condities nodig waarvan hieronder de twee belangrijkste worden genoemd. De organisaties waar de arbeidsdeskundigen en verzekeringsartsen in dienst zijn zullen de samenwerking mogelijk moeten maken. Met name zal er tijd moeten zijn voor overleg en mogelijk meer contacten met de cliënt omdat het oordeel van de een invloed kan hebben op het oordeel van de ander. Samenwerking vereist van de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts dat zij de vaardigheden hebben om samen te werken en tevens een samenwerkingsattitude hebben. Zo nodig zullen de organisaties waarbij arbeidsdeskundigen en verzekeringsartsen in dienst zijn hen in de gelegenheid moeten stellen om deze vaardigheden en attitude te verwerven Een goede samenwerking vereist dat de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts op elkaar zijn ingespeeld. In het algemeen vergt dat enige tijd. Daarna zullen een goed op elkaar ingespeelde arbeidsdeskundige en verzekeringsarts in het algemeen doelmatiger en doeltreffender kunnen werken, hetgeen tijdswinst oplevert. Dit pleit ervoor om zoveel doenlijk met vaste combinaties van een arbeidsdeskundige en een verzekeringsarts te werken en deze combinaties met zorg te kiezen. 3. Protocol samenwerking tussen de arbeidsdeskundige en verzekeringsarts bij de claimbeoordeling AAW/WAO Op grond van de inhoud van de samenwerking (zie paragraaf 4) bestaat het proces van de claimbeoordeling AAW/WAO minimaal uit de volgende stappen: Start van de gevalsbehandeling Bij de start van de gevalsbehandeling zijn de volgende aspecten aan de orde: Vaststellen doel en traject van de gevalsbehandeling. Zo nodig in een overleg tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts. Doel en traject van de gevalsbehandeling vastleggen en cliënt daarover informeren tijdens eerste contact Vaststellen persoonsprofiel: functionele mogelijkheden Bij het vaststellen van de functionele mogelijkheden zijn de onderstaande aspecten aan de orde: In de regel het eerste cliëntcontact door verzekeringsarts. Vaststellen functionele mogelijkheden. Informeren cliënt over het oordeel over de functionele mogelijkheden en de argumenten daarvoor. Functionele mogelijkheden en reactie cliënt vastleggen in rapportage en op het Formulier Functie Informatie Systeem. 3

4 3. 3. Bespreking arbeidsdeskundige - verzekeringsarts betreffende functionele mogelijkheden Naarmate de gegevens van de verzekeringsarts beter vastliggen in de rapportage zal er minder noodzaak zijn tot afstemming tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts over het verzekeringsgeneeskundig onderzoek. Maar ook wanneer de gegevens uitgebreid zijn vastgelegd, kan het zijn dat de arbeidsdeskundige hierover vragen wil stellen of de verzekeringsarts deze mondeling wil toelichten. Dit kan alleen blijken indien er mondeling overleg is tussen de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts. Om deze reden vindt dit overleg altijd plaats Vaststellen persoonsprofiel: overige kenmerken cliënt Bij het vaststellen van de overige kenmerken van de cliënt komen de volgende aspecten aan de orde: In de regel het tweede cliëntcontact door arbeidsdeskundige. Bij voorkeur kort na het eerste contact tussen de cliënt en de verzekeringsarts. Vaststellen overige persoonskenmerken. Informeren cliënt over het verdere verloop van de gevalsbehandeling. Overige persoonskenmerken en reactie cliënt vastleggen in rapportage en op het Formulier Functie Informatie Systeem Vaststellen maatman De arbeidsdeskundige stelt op grond van het persoonsprofiel de maatman en het maatmaninkomen vast Vaststellen potentiële arbeidsmogelijkheden De arbeidsdeskundige stelt op grond van het totale persoonsprofiel met het FIS de potentiële arbeidsmogelijkheden vast. Echter indien het FIS hiervoor in een specifiek geval geen adequaat instrument blijkt te zijn kunnen daarvoor ook andere bronnen worden gebruikt Vaststellen arbeidsmogelijkheden In de zogenaamde professionele eindselectie worden de arbeidsmogelijkheden van de cliënt definitief vastgesteld. De definitief vastgestelde arbeidsmogelijkheden zijn functiebeschrijvingen waarvan de eisen naar het oordeel van de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts in overeenstemming zijn met de mogelijkheden van de cliënt Vaststellen resterende verdiencapaciteit en mate van arbeidsongeschiktheid De arbeidsdeskundige stelt op grond van de vastgestelde arbeidsmogelijkheden de resterende verdiencapaciteit vast. Met de resterende verdiencapaciteit en de maatman/het maatmaninkomen bepaalt hij de mate van arbeidsongeschiktheid Informeren cliënt over maatman/maatmaninkomen, arbeidsmogelijkheden, resterende verdiencapaciteit en mate van arbeidsongeschiktheid In de regel zal de arbeidsdeskundige de cliënt informeren over de maatman/het maatmaninkomen, de arbeidsmogelijkheden, de resterende verdiencapaciteit en de mate van arbeidsongeschiktheid. In voorkomende gevallen kan echter ook de verzekeringsarts de cliënt hierover informeren of kunnen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts dit gezamenlijk doen. De essentie van dit gesprek met de cliënt wordt hem schriftelijk bevestigd. 4

5 4. Inhoudelijke toelichting op het protocol samenwerking tussen de arbeidsdeskundige en verzekeringsarts bij de claimbeoordeling AAW/WAO Hieronder wordt de samenwerking tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts in het kader van de claimbeoordeling AAW/WAO inhoudelijk beschreven Start van de gevalsbehandeling Bij het begin van de gevalsbehandeling zal voor de arbeidsdeskundige, de verzekeringsarts en de cliënt het doel en het traject van de gevalsbehandeling vast moeten liggen. In de meeste gevallen zal het doel van de gevalsbehandeling bekend zijn, namelijk een arbeidsongeschiktheidsbeoordeling met het oog op de claim AAW/WAO; het doel ligt dus impliciet vast. Indien dit zo is, is geen overleg over het doel nodig. Over het algemeen zal, met name bij arbeidsdeskundigen en verzekeringsartsen die al enige tijd samenwerken, ook het traject van de gevalsbehandeling impliciet vastliggen en is ook hierover geen overleg nodig voordat de gevalsbehandeling feitelijk kan beginnen. In het begin van de samenwerking en bij specifieke situaties zal het zinvol zijn om het doel en het traject vooraf gezamenlijk te expliciteren. Overigens kunnen het doel en het traject worden bijgesteld op grond van de bevindingen tijdens de gevalsbehandeling. De cliënt wordt altijd van het doel en het traject van de gevalsbehandeling op de hoogte gesteld bij het eerste contact. Tevens wordt een en ander in globale termen vastgelegd in de rapportage. Ook bij een wijziging van het doel en het traject van de gevalsbehandeling wordt de cliënt hierover geïnformeerd en wordt dit vastgelegd Het bepalen van het persoonsprofiel van de cliënt Teneinde uiteindelijk met de maatman en de resterende verdiencapaciteit de arbeidsongeschiktheid te kunnen bepalen, wordt eerst een persoonsprofiel van de cliënt opgesteld. In dit persoonsprofiel van de cliënt worden de relevante kenmerken van de cliënt beschreven. In het kader van de claimbeoordeling zijn relevante kenmerken: de krachten en de bekwaamheden van de cliënt in de ruimste zin van het woord. In het algemeen zullen eerst de functionele mogelijkheden van de cliënt worden vastgesteld. Bij het bepalen van de functionele mogelijkheden zijn een aantal onderzoeksbronnen te gebruiken: het reïntegratieplan, de cliënt, de behandelende sector, de arbodienst, de werkgever, de thuissituatie enz. In de regel zal de verzekeringsarts in een cliëntcontact in eerste instantie de functionele mogelijkheden vaststellen, echter op voorhand moet niet worden uitgesloten dat de arbeidsdeskundige eerst een cliëntcontact heeft en daarna een contact met de werkgever teneinde een bijdrage te leveren aan het vaststellen van de functionele mogelijkheden. De verzamelaar van de informatie wordt als regel bepaald door de bron waaruit de informatie wordt geput. Het eindoordeel over de functionele mogelijkheden is voorbehouden aan de verzekeringsarts die daar dus ook de cliënt over informeert en daarover rapporteert. De informatie over overige kenmerken van de cliënt kunnen uit de zelfde onderzoeksbronnen worden geput als die voor de functionele mogelijkheden zijn gebruikt. De belangrijkste overige kenmerken zijn: arbeidservaring (waarbij met name van de meest recente situatie onder andere de aard, het functioneren, het arbeidsinkomen en de arbeidsomvang uitgebreid wordt beschreven) opleidingen en beroepsvaardigheden van de cliënt. Doch ook andere kenmerken, zoals hobby's, sociale omstandigheden, kunnen van 5

6 belang zijn om het persoonsprofiel te completeren. In het algemeen zal de arbeidsdeskundige in een cliëntcontact en in een overleg met de laatste werkgever deze informatie vergaren als aanvulling op de informatie die de verzekeringsarts hierover heeft vermeld. Het eindoordeel over deze overige kenmerken is voorbehouden aan de arbeidsdeskundige, die daar dus ook de cliënt over informeert en daarover rapporteert Het bepalen van de maatman Met de gegevens uit het persoonsprofiel zal de arbeidsdeskundige volgens de desbetreffende wet- en regelgeving en het desbetreffende beleid de maatman van de cliënt vaststellen. Dit is geen exclusieve arbeidskundige zaak. De verzekeringsarts kan hieraan een bijdrage leveren, bijvoorbeeld in de situatie dat er al sprake was van ziekte of gebrek voor de eerste verzuimdag. Het eindoordeel over de maatman is voorbehouden aan de arbeidsdeskundige, die daar dus ook de cliënt over informeert en daarover rapporteert Het bepalen van de arbeidsmogelijkheden en de resterende verdiencapaciteit Eveneens op basis van de gegevens uit het persoonsprofiel worden de arbeidsmogelijkheden voor de cliënt vastgesteld, met name met het oog op de vaststelling van de resterende verdiencapaciteit. In het algemeen zal de arbeidsdeskundige hierbij gebruik maken van het Functie Informatie Systeem (FIS). De automatische voorselectie van het FIS kent zijn beperkingen. Daarom zal de arbeidsdeskundige de functiebeschrijvingen die uit deze selectie resulteren, veelal in samenspraak met de verzekeringsarts, moeten onderwerpen aan de zogenaamde professionele eindselectie. In de professionele eindselectie worden de functiebeschrijvingen die uit de geautomatiseerde voorselectie van het FIS worden gepresenteerd beoordeeld op hun geschiktheid voor de cliënt op minimaal de volgende onderdelen: De geschiktheid qua bekwaamheden, met andere woorden: voldoet de cliënt aan de concreet vereiste opleiding, arbeidservaring en de vereiste beroepsvaardigheden (aspecten - affiniteiten)? De geschiktheid gezien de functionele mogelijkheden van de cliënt, waarbij wordt gelet op alle kenmerken die door het FIS niet of niet volledig worden gedekt. Dit betreft bijvoorbeeld: combinaties van verschillende soorten belastingen (bijvoorbeeld dragen en trappenlopen) en combinaties van belastbaarheid en belasting die niet door de beoordelingspunten (en dus niet in de geautomatiseerde voorselectie) worden geraakt. Daarnaast worden in de professionele eindselectie alle functiebeschrijvingen, die onder voorbehoud worden gepresenteerd, nauwgezet beoordeeld. De definitieve arbeidsmogelijkheden zijn functiebeschrijvingen waarvan de eisen naar het oordeel van de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts in overeenstemming zijn met de mogelijkheden van de cliënt. Over de functiebeschrijvingen onder voorbehoud vindt altijd overleg plaats tussen de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts. Daarnaast vindt overleg plaats zodra niet evident is dat de functiebeschrijvingen in overeenstemming zijn met de mogelijkheden van de cliënt. Tenslotte is er overleg over de arbeidsmogelijkheden als de arbeidsdeskundige of de verzekeringsarts daartoe hoe dan ook aanleiding zien. In het overleg besluiten de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige of de gepresenteerde functiebeschrijvingen in overeenstemming zijn met de functionele 6

7 mogelijkheden van de cliënt. Het overleg tussen de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige over de gebruikte functiebeschrijvingen kan resulteren in: Een aanvulling op de rapportage van de verzekeringsarts, die door de verzekeringsarts wordt vastgelegd en waarin met name staat vermeld waarom onder voorbehoud goedgekeurde functiebeschrijvingen uit het FIS voor de cliënt toelaatbaar zijn. Het laten vervallen of toevoegen van geduide functiebeschrijvingen, die door de arbeidsdeskundige in zijn rapportage wordt verwerkt. Naast de reeds genoemde aanvullingen of wijzigingen op de verzekeringsgeneeskundige en arbeidsdeskundige rapportage wordt altijd een 'kort verslag' (datum, resultaat en dergelijke) van dit overleg vastgelegd. Veelal zal dit verslag opgenomen kunnen worden in de arbeidskundige rapportage. Dit verslag maakt mogelijk andere aanvullingen op rapportages overbodig. Op grond van de uiteindelijk voor de cliënt geschikt geachte arbeidsmogelijkheden stelt de arbeidsdeskundige de resterende verdiencapaciteit vast. De arbeidsdeskundige informeert de cliënt over de voor hem uiteindelijk geschikt geachte arbeidsmogelijkheden en de daaruit resulterende resterende verdiencapaciteit en legt het oordeel hierover ook vast in een rapportage Het bepalen van de mate van arbeidsongeschiktheid Uiteindelijk stelt de arbeidsdeskundige de mate van arbeidsongeschiktheid vast op grond van het vastgestelde maatmaninkomen en de resterende verdiencapaciteit. In de regel wordt dit vastgelegd door de arbeidsdeskundige die hierover ook de cliënt informeert Informeren cliënt Naast de informatie over het doel en het traject van de gevalsbehandeling aan het begin daarvan, zal de cliënt altijd uitgebreid worden geïnformeerd over de bevindingen en het oordeel van de onderzoeker. Uitgangspunt hierbij is dat een ieder de cliënt informeert over zijn eigen bevindingen en oordeel. Een wezenlijk aspect bij de informatieverstrekking is een zo optimaal mogelijke acceptatie bij de cliënt. Dat vereist dat deze de gelegenheid geboden wordt over een gesprek na te denken en daar later nog eens op terug te komen. Het is dan ook primair de verantwoordelijkheid van de cliënt om in overleg te treden met de desbetreffende functionaris, als hij het bijvoorbeeld bij nader inzien toch niet eens is met het oordeel of relevante aanvullende informatie heeft. Indien de cliënt dergelijke informatie bij de andere (verkeerde) functionaris verstrekt, wordt hij gewezen op zijn eigen verantwoordelijkheid om dit bij de relevante functionaris aan te kaarten. De arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts wisselen dergelijke informatie tevens onderling uit. Ook aan de kant van de verzekeringsarts of de arbeidsdeskundige kan de behoefte ontstaan om terug te komen op een eerder gesprek. In eerste instantie zal mogelijk de claimbeoordeling hierdoor meer tijd gaan kosten. Deze investering wordt naar verwachting op termijn 'terugverdiend' door een geringer aantal heronderzoeken, minder klachten over de beoordeling en een lager aantal beroepszaken. Over de acceptatie van de cliënt wordt gerapporteerd waarbij, indien de cliënt het oordeel 7

8 niet accepteert, tevens wordt vermeld waarom dit zo is. Het is van het grootste belang dat de cliënt tevens wordt geïnformeerd over de gevolgen van de claimbeoordeling voor zijn inkomen en arbeidssituatie. De cliënt kan zich hiermee bijvoorbeeld beraden over wat hem te doen staat en met name daarin kunnen belangrijke aanknopingspunten liggen voor het reïntegratietraject. De informatie wordt in ieder geval mondeling verstrekt: de mate van arbeidsongeschiktheid, de arbeidsmogelijkheden, de resterende verdiencapaciteit en de maatman/het maatmaninkomen worden schriftelijk bevestigd Rapportage De mondelinge contacten tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts of het goed op elkaar ingespeeld zijn, moeten niet leiden tot een mindere aandacht voor de schriftelijke vastlegging van de bevindingen in de rapportages. De gevalsbehandeling zal toetsbaar, controleerbaar en reproduceerbaar moeten blijven. Uitgangspunt is dat een ieder zijn eigen bevindingen en oordelen alsmede de reactie van de cliënt daarop zelf vastlegt in een rapportage. Een kort verslag van het overleg tussen de arbeidsdeskundige en de verzekeringsarts wordt eveneens in een rapportage vastgelegd. 8