Gouden Tijden, Zwarte Bladzijden

Transcriptie

1 Gouden Tijden, Zwarte Bladzijden Boekenweek Quiz 16 t/m 24 maart 2013 In het kader van de Boekenweek hebben wij deze quiz voor u samengesteld. Leer meer over de Gouden Eeuw van Alkmaar aan de hand van de collectie van Stedelijk Museum Alkmaar en Bibliotheek Kennemerwaard. In 12 vragen nemen wij u mee door het museum en laten u op een andere manier naar de schilderijen kijken. Uiteraard kunt u ook boeken in de bibliotheek raadplegen of zoek op internet naar het juiste antwoord! Onder de goede inzendingen wordt een boekenbon verloot. Inleveren kan t/m 24 maart 2013 bij bibliotheek Kennemerwaard of digitaal via info@bibliotheekkennemerwaard.nl Veel plezier! Stedelijk Museum Alkmaar & Bibliotheek Kennemerwaard

2 De Nederlandse 17 de eeuw. Een eeuw van rijkdom, overvloed en ondernemerschap.. Maar het was niet alles goud dat blonk. Leer meer over de gouden tijden en zwarte bladzijden aan de hand van de collectie van Stedelijk Museum Alkmaar. Gouden Eeuwzaal, souterrain (verdieping ( -1) 1. Wollebrandt Geleynsz. de Jongh, Caesar Boëtius van Everdingen, 1674 Wollebrand Geleynsz de Jongh had het ver geschopt, zeker voor een weesjongen. Als bevelhebber op het commandoschip de Walvis voer de Jongh twaalf handelsschepen terug uit Oost-Indië. Als dank hiervoor ontving hij een erepenning. Wat is er afgebeeld op de erepenning van Wollebrand? 2. Het Alkmaarse weeshuis waar Wollebrand opgroeide, zag hem later terug als regent. Welke kleuren kleren droeg Wollebrand als weesjongetje? 3. Portretten van een onbekende man en vrouw, Nicolaes Eliasz Pickenoy, 1628 Kenmerkend voor portretten uit deze periode: de afgebeelde personen dragen stemmige zwarte kleding. Sober omwille van het

3 protestantse geloof dat protserigheid afwijst. Noem aan de hand van het portret van de onbekende man en vrouw drie elementen die de kijker duidelijk maken dat deze lieden toch zeer welgesteld waren. 4. Officieren van de oude Schutterij in een landschap, Claes Jacobsz. van der Heck, 1613 Een uniek schuttersstuk. Geen andere schilder laat schutters tijdens een ontspannen uitje in het groen zien. Waren zij hier op hun jaarlijkse uitje? Er zijn niet alleen schutters afgebeeld. Naast vogeltjes, konijntjes en verschillende figuurtjes staat prominent in het midden van het schilderij een paartje. Wie is waarschijnlijk de man naast de vrouw met de rood- zwarte jurk? 5. Officieren en Vaandeldragers van de Oude Schutterij, Caesar van Everdingen 1657 Tucht en orde. De provoost was binnen de adel de officieren van de schutterij belast met het handhaven van de orde en met het opleggen van straffen en boetes, wanneer de schutters de reglementen overtraden. Waaraan herken je de provoost in dit schuttersstuk?

4 6. Niet alleen de schilderkunst maakte in de Gouden Eeuw een bloeiperiode door. Kijk op zaal maar eens naar het prachtige porselein en het fijne glaswerk. En naar het zilver. De zilveren lavaboschaal is een van de mooiste voorbeelden van Alkmaars zilver uit de zeventiende eeuw. De rand is gedecoreerd in de Hollandse bloemstijl die in de tijd van de maker, Isbrant Blom, populair was. In de ovale medaillons zijn Christus, Maria, de Heilige Agnes en de Heilige Antonius van Padua te zien. Waar werd deze lavaboschaal voor gebruikt? 7. Visstilleven met gezicht op het strand bij Egmond, Pieter van Schaeyenborgh Ca De schilder presenteert hier de rijke opbrengst van de visvangst aan het strand. De vis werd uit de vissersboten op het strand geladen en direct klaargemaakt voor de afslag en ter plaatse verkocht. Wat was ten tijde van de Gouden Eeuw een grotere luxe om te eten? Vis of vlees? 8. Ook de wetenschap ontwikkelde zich in de Gouden Eeuw in rap tempo. Wat maakt de bolklok van Nijenburg zo bijzonder?

5 9. In de Gouden Eeuw zaal zijn overwegend schilderijen en objecten te zien die gemaakt zijn door mannen. Er is in deze zaal één uitzondering te vinden. Wat is de naam van deze vrouw van wie er één werk / object in de tentoonstelling te zien is? Dagelijks leven zaal, entresol e (begane grond) Armoe en caritas c 10. In de Gouden Eeuw lag het sterftecijfer hoog. Dat betekende dat veel kinderen op jonge leeftijd hun ouders verloren. Weeskinderen die niet opgevangen werden door familie kwamen in het burgerweeshuis terecht. De vijf panelen laten het traject zien dat de weesjes doorliepen: van het overlijden van de ouders tot aan het afscheid van het weeshuis. Op welke leeftijd moesten de kinderen het weeshuis verlaten? 11. De armenzorg in de Gouden Eeuw bood de verweesde kinderen wel kansen. Zowel jongens als meisjes leerden in het burgerweeshuis lezen en schrijven. De jongens leerden er bovendien een ambacht. De meisjes werden er voorbereid op hun huishoudelijke taken. De leiding over het weeshuis was in handen van vrome, rijke burgers.

6 Hoe noem je degenen die aan het hoofd stonden van een burgerweeshuis of andere zorginstelling? Wilt u kans maken op een prijs? U kunt de quiz t/m 24 maart inleveren bij Bibliotheek Kennemerwaard of u stuurt hem digitaal op naar info@bibliotheekkennemerwaard.nl Onder de goede inzenders verloten wij een boekenbon. Na 25 maart staat de quiz met de antwoorden online! Naam: adres: De Boekenweek wordt gedragen door alle culturele instellingen aan het Cultuurplein. Door samen te werken dragen Bibliotheek Kennemerwaard, Stedelijk Museum Alkmaar, Artiance Centrum voor de Kunsten, Theater De Vest en de Grote Kerk bij aan een aantrekkelijke, culturele binnenstad.