Archeologisch inventariserend veldonderzoek door middel van boringen bij Groot Bronswijk, Wagenborgen, gemeente Delfzijl (Gr.)

Transcriptie

1 Archeologisch inventariserend veldonderzoek door middel van boringen bij Groot Bronswijk, Wagenborgen, gemeente Delfzijl (Gr.) opdrachtgever Gemeente Delfzijl datum 23 maart 2009 projectleider de heer G.J. de Roller projectnummer status definitief ISSN-nummer MUG-publicatie

2 projectnummer maart 2009 MUG-projectnummer Opdrachtgever Gemeente Delfzijl MUG-publicatie Bevoegd gezag Gemeente Delfzijl Beheer en plaats documentatie MUG Ingenieursbureau b.v. Onderzoek meldingsnummer bureauonderzoek n.v.t. Onderzoek meldingsnummer booronderzoek Tekst de heer drs. ing. G.J. de Roller Afbeeldingen de heer S. van der Meer Redactie mevrouw H. Stollenga Status definitief Autorisatie de heer drs. B. Bijl Uitgegeven door MUG Ingenieursbureau b.v. Postbus AC Leek Datum 3 maart 2009 ISSN

3 projectnummer maart 2009 INHOUDSOPGAVE Samenvatting 1 1 Inleiding Algemeen Ligging van het onderzoeksgebied Doel van het onderzoek Werkwijze 3 2 Resultaten Booronderzoek Megaboringen 5 3 Conclusie en aanbeveling Conclusie Aanbeveling 6 BIJLAGEN Bijlage 1 Bijlage 2 Boorstaten Groot Bronswijk Overzicht van de onderzoekslocatie

4 projectnummer maart 2009 pagina 1 van 6 Samenvatting In verband met de herontwikkeling van het terrein Groot Bronswijk te Wagenborgen, zullen in de toekomst bodemverstorende ingrepen gaan plaatsvinden. Conform de Wet op de archeologische monumentenzorg is een inventariserend archeologisch onderzoek (IVO) noodzakelijk. Gemeente Delfzijl heeft de afdeling archeologie van MUG Ingenieursbureau opdracht gegeven dit IVO uit te voeren. Libau Steunpunt uit Groningen heeft op 26 januari 2009 een archeologische bureaustudie uitgevoerd. Uit dit bureauonderzoek blijkt dat er mogelijk sprake is van intact pleistoceen dekzand op minder dan 3 m-mv in het plangebied. In de top van dit intacte dekzand is de kans op de aanwezigheid van steentijdvindplaatsen groot. Tijdens het veldonderzoek op 16 en 17 februari is de archeologische verwachting uit dit bureauonderzoek getoetst. Het booronderzoek heeft duidelijk gemaakt dat de top van de bodem in het gehele plangebied niet meer intact is. In het westelijk deel van het plangebied ligt het pleistocene dekzand vrijwel aan het maaiveld. Hierdoor is in dit deel van het plangebied de top van het dekzandpakket ook verstoord. In het oostelijk deel van het plangebied is de holocene bodemopbouw intact. Echter de overgang tussen de holocene afzettingen en het pleistocene dekzand is. In het dekzand is ook geen bodem (podzol) aanwezig. Alleen in het centrale deel van het plangebied is de top van het dekzand intact (zie bijlage 2). In overleg met gemeente Delfzijl is besloten in het centrale deel van de onderzoekslocatie direct over te gaan op een megabooronderzoek. Hierbij zijn een aantal megaboringen gezet (edelmanboor met een diameter van 15 cm), waarbij het sediment van de top van het pleistocene dekzand is bemonsterd. Deze monsters zijn binnen (nat) gezeefd. De zeefresiduen zijn na drogen bestudeerd op het voorkomen van archeologische indicatoren. Uit de zeefresiduen blijkt dat er alleen sprake is van de aanwezigheid van enig houtskool. Dit is echter een secundaire archeologische indicator op basis waarvan niet geconcludeerd kan worden dat hier sprake is van een vindplaats. Alleen in het centrale deel van de onderzoekslocatie is sprake van een intacte top van het pleistocene dekzand; in het overige deel is het pleistocene dekzand verstoord. Aangezien in het intacte dekzand alleen de secundaire archeologische indicator houtskool aanwezig is, wordt aanbevolen geen verder archeologisch onderzoek in het gehele plangebied uit te voeren. Mochten er tijdens het grondwerk onverhoopt alsnog archeologische resten worden aangetroffen, dan dient de bevoegde overheid, gemeente Delfzijl 1, hiervan meteen op de hoogte te worden gebracht. 1 Gemeente Delfzijl, afd. VROM, t.a.v. mevrouw E. van Joolen, Postbus 20000, 9930 PA, Delfzijl, tel: (0596)

5 projectnummer maart 2009 pagina 2 van 6 1 Inleiding 1.1 Algemeen De aanleiding voor het hier beschreven archeologisch inventariserend veldonderzoek (IVO) zijn de plannen voor de ontwikkeling van tijdelijke huisvesting voor werknemers in de Eemshaven, en toekomstige permanente bebouwing. Omdat deze plannen met bodemverstorende ingrepen gepaard gaan, is een archeologisch vooronderzoek noodzakelijk. Dit is conform de wet op de archeologische monumentenzorg. De gemeente Delfzijl heeft MUG Ingenieursbureau b.v., afdeling Archeologie de opdracht gegeven het IVO uit te voeren. Voorafgaand aan het veldwerk is op 26 januari 2009 een bureaustudie verricht door Libau steunpunt (Rooke 2009). Het archeologisch booronderzoek heeft plaats gevonden op 16 en 17 februari 2009 en stond onder leiding van de heer G.J. de Roller met ondersteuning van de heer P. Visser. Het onderzoek is uitgevoerd conform de eisen van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.1. Tabel 1.1 Overzicht van de objectgegevens Objectgegevens Provincie Gemeente Plaats Toponiem Kaartblad Coördinaten Grondsoort Geomorfologie Grondwatertrap Groningen Delfzijl Wagenborgen Groot Bronswijk 7H / NW / NO / ZW / ZO klei Vlakte van getijafzettingen V 1.2 Ligging van het onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied ligt aan de Fam Bronsweg te Wagenborgen en bestaat uit het terrein van de voormalige psychiatrische inrichting Groot Bronswijk (zie afbeelding 1). De meeste gebouwen van de inrichting zijn reeds gesloopt; het terrein is nu te omschrijven als park. De onderzochte oppervlakte is beperkt tot die gedeelten waar werkelijk nieuwe huisvesting gebouwd gaat worden en waar geen gebouwen van Groot Bronswijk hebben gestaan. Het onderzoeksgebied heeft een oppervlakte van circa 10 ha. 1.3 Doel van het onderzoek Het veldonderzoek heeft als doel het verwachtingsmodel te toetsen en waar nodig aan te vullen. Daarnaast dienen de volgende vragen te worden beantwoord. Vraag 1: Is de bodemopbouw intact en hoe ziet die eruit? (met speciale aandacht voor de top van de pleistocene afzetting); Vraag 2: Zijn er archeologische indicatoren aanwezig en zo ja, wat is de aard, datering en horizontale en verticale spreiding hiervan? Vraag 3: Komt het verwachtingsmodel overeen met de veldgegevens? Aan de hand van de gegevens kan worden nagegaan of er in het onderzoeksgebied archeologische waarden te verwachten zijn en of de voorgenomen ingrepen een bedreiging vormen voor het

6 projectnummer maart 2009 pagina 3 van 6 archeologische bodemarchief. Indien dit het geval is, wordt geadviseerd hoe hier mee omgegaan dient te worden. 260/ /586 Afbeelding 1: Topografische kaart waarbij de verschillende onderzoeksgebieden met dikke rode lijnen zijn aangegeven (Bron: Topografische Dienst Nederland). 1.4 Werkwijze Om de doelstelling te verwezenlijken is een inventariserend booronderzoek uitgevoerd, dat bestaat uit een boorgrid van zes boringen per ha. Om een juiste indruk van de bodemopbouw te kunnen krijgen, zijn deze boringen verspreid over het terrein gezet (zie bijlage 2). De boringen zijn, voor zover de vorm van de percelen en de gesloopte bebouwing dat toeliet, in raaien gezet waarbij de afstand tussen de boringen 50 m bedraagt en de afstand tussen de raaien 45 m. In de naast elkaar liggende raaien verspringen de boorpunten, zodat er een ideale verdeling van de boorpunten over het terrein ontstaat. Voor het boren is er gebruikgemaakt van een verlengbare edelmanboor met een diameter van 7 cm en een guts met een diameter van 3 cm om door de slappere bodemlagen te boren. De boorkernen zijn uitgelegd, waarbij de verschillende bodemlagen nauwkeurig zijn beschreven en opgemeten. Bij een guts is de boorkern opengesneden waarna de bodemlagen zijn beschreven en opgemeten. Hierbij is gelet op de aanwezigheid van een podzolbodem en op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals aardewerkscherven, vuursteen, bot, houtskool, fosfaat, verbrand leem en natuursteen. Waar de boringen met een podzolbodem een aaneengesloten gebied vormden, is meteen een megabooronderzoek uitgevoerd waarbij de top van het dekzand is bemonsterd met een boor met een diameter van 15 cm. De bodemmonsters zijn binnen gezeefd over een zeef met een maaswijdte van 2 mm. De zeefresiduen zijn bestudeerd op het voorkomen van archeologische indicatoren.

7 projectnummer maart 2009 pagina 4 van Resultaten Booronderzoek Uit het booronderzoek blijkt dat de bodem van onder naar boven globaal bestaat uit dekzand dat plaatselijk overgaat in veen waarop blauwe klei ligt; die naar boven toe overgaat in grijze klei (Dollard afzettingen). Afbeelding 2: Beeld van boring 2 waarbij de e bovengrond via een geroerde laag (lichte vlekken) overgaat in het gele dekzand. De bovengrond van het gebied bestaat voor het overgrote deel uit een verstoorde bodemlaag, waarin klei en zandlagen elkaar afwisselen. Deze bodemlaag is het gevolg van het in cultuur brengen van het terrein en de inrichting van het terrein als park. Afbeelding 3: Podzolbodem onder veendek. Links van de rode lijn is veen te zien en rechts van de lijn een podzolbodem (E- en B-horizont) in het dekzand.

8 projectnummer maart 2009 pagina 5 van 6 In het westen, tegenaan de bebouwing van het dorp Wagenborgen, bestaat de bodem uit opgebrachte grond, deels gevlekt. De opgebrachte grond bestaat uit zand of klei. Rond de 100 cm diepte gaat deze opgebrachte grond over in het gele dekzand; hier is de bodemopbouw verstoord. Verder naar het oosten, rond boring 18, verandert het beeld. Hier is de top laag vergraven en bestaat uit zand of klei. Van boven naar onder gaat deze e klei over in blauwgrijze klei die overgaat in veen dat via een e grens overgaat in het dekzand. De blauwgrijze klei begint rond de 100 cm-mv en loopt door tot ongeveer 120 cm-mv.; het dekzand begint hier rond de 280 cm-mv. De blauwgrijze klei is niet in alle boringen aanwezig. In het dekzand is op een aantal plaatsen nog een podzolbodem aanwezig. Deze bestaat in de meeste gevallen uit een B-horizont. In een paar boringen is ook nog een E-horizont aanwezig (boring 27, 28). Bij boring 29 en 30 is sprake van een dekzandopduiking. Het dekzand bevindt zich hier al op 70 cm-mv Megaboringen Rond de boringen 26 en 29 zijn tien megaboringen gezet en bemonsterd (zie tabel 2.1). De monsters zijn binnen gezeefd over een zeef met een maaswijdte van 4mm. De zeefresiduen zijn gedroogd en bestudeerd op het voorkomen van archeologische indicatoren. Tabel 2.1 Overzicht van de bemonsterde boringen en de inhoud van de zeefresiduen. boring diepte horizont inhoud E, B leeg A, E, B paar stukje houtskool 63 geen bodemhorizont, niet bemonsterd E, BC 2 stukjes houtskool A, E, B vele stukjes houtskool, fragment van kies? E, B paar stukjes houtskool A, C veel houtskool E, B leeg E, B twee stukjes houtskool 70 geen bodemhorizont, niet bemonsterd Uit de megaboringen blijkt dat er alleen houtskool aanwezig is. Opvallend is dat in de diepe boring zonder duidelijk B-horizont (boring 67) veel houtskool aanwezig is. Houtskool is echter een secundaire indicator, aangezien het van natuurlijke oorsprong (bosbrand) aanwezig kan zijn en niet per definitie een aanwijzing is voor de aanwezigheid van een vindplaats. In de boringen ontbreken primaire archeologische indicatoren waarmee een vindplaats vastgesteld kan worden.

9 projectnummer maart 2009 pagina 6 van 6 3 Conclusie en aanbeveling 3.1 Conclusie Uit het booronderzoek kan geconcludeerd worden dat de bovengrond van het onderzoeksgebied niet meer intact is. Vooral in het westelijke deel gaat de verstoorde bodemlaag direct over in het dekzand. In het centrale deel van het plangebied is het dekzand (deels) intact en is een podzolprofiel aanwezig. In het oostelijke deel van het plangebied zijn geen podzolbodems in het dekzand aanwezig. In de boringen die bemonsterd zijn, is alleen houtskool aanwezig. In één boring is een fragment van een kies aanwezig (dierlijk). Bovenop het dekzand is een in dikte variërend pakket veen aanwezig. Op een aantal plaatsen ligt op het veen blauwgrijze doorwortelde klei die overgaat in grijze klei, de afzettingen van de Dollard. De vragen behorende bij de doelstellingen van het onderzoek kunnen als volgt worden beantwoord. 1: Wat is de mate van intactheid van de bodemopbouw, met speciale aandacht voor de top van de pleistocene afzetting? De top van de bodem is verstoord als gevolg van de ontwikkeling van het terrein in het verleden. In het westelijk deel van het plangebied ligt de top van het pleistocene dekzand direct onder het maaiveld waardoor dit dekzand ook verstoord is. Oostelijker in het plangebeid is de bodemopbouw grotendeels intact. Echter, de top van het dekzand is alleen in het centrale deel (boringen 26-30) intact. In het dekzand is hier een (deel van een) podzolprofiel aanwezig. 2: Zijn er archeologische resten aanwezig binnen het plangebied? Omdat de bovengrond vergraven/opgebracht is, zijn hier geen `in- situ archeologische indicatoren uit de middeleeuwen aanwezig. In de top van het intacte dekzand bevindt zich alleen houtskool en één fragment van een kies van een rund. 3: Wat is de begrenzing van (eventueel) aanwezige vindplaatsen? Er zijn geen archeologische vindplaatsen aanwezig. 3.2 Aanbeveling Alleen in het centrale deel van de onderzoekslocatie is sprake van een intacte top van het pleistocene dekzand. Aangezien hierin alleen de secundaire archeologische indicator houtskool aanwezig is, wordt aanbevolen geen verder archeologisch onderzoek uit te voeren. Mochten er tijdens het grondwerk onverhoopt alsnog archeologische resten worden aangetroffen, dan dient de bevoegde overheid, gemeente Delfzijl 2, hiervan meteen op de hoogte te worden gebracht. 2 Gemeente Delfzijl, afd. VROM, t.a.v. mevrouw E. van Joolen, Postbus 20000, 9930 PA, Delfzijl, tel: (0596)

10 Bijlage 1 Boorstaten Groot Bronswijk

11 boring 01, Boorapparaat: Edelman 50 ZAND, matig fijn,, matig 70 KLEI, zwak 120 ZAND, matig fijn, zwart bodemkundige interpretatie: bouwvoor boring 02, Boorapparaat: Edelman 20 ZAND, matig fijn,, matig zwart bodemkundige interpretatie: bouwvoor 70 ZAND, matig fijn, 100 ZAND, matig fijn, wit geel boring 03, Boorapparaat: Edelman 50 ZAND, matig fijn, 70 ZAND, matig fijn, 100 ZAND, matig fijn, vlekintensiteit: licht, mate van vlek: matig, vlekkleur: geel, bodemkundige interpretatie: vergraven geel boring 04, Boorapparaat: Edelman 160 ZAND, matig fijn, 180 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, opmerking: zand, puin geel, roest

12 boring 05, Boorapparaat: Edelman 80 ZAND, matig fijn,, zwak 100 ZAND, matig fijn, zwart bodemkundige interpretatie: bouwvoor wit geel boring 06, Boorapparaat: Edelman 70 ZAND, matig fijn,, licht 100 ZAND, matig fijn, wit geel bodemkundige interpretatie: vergraven, puin op 50 cm boring 07, Boorapparaat: Edelman / guts 170 ZAND, matig fijn, 190 ZAND, matig fijn, zwart bodemkundige interpretatie: vergraven, op 130 cm PUR Schuim geel boring 08, Boorapparaat: Edelman 80 ZAND, matig fijn,, zwak bodemkundige interpretatie: bouwvoor 110 ZAND, matig fijn, 130 ZAND, matig fijn, geel boring 09, Boorapparaat: Edelman 60 ZAND, matig fijn,, licht 90 ZAND, matig fijn, geel bodemkundige interpretatie: vergraven

13 boring 10, Boorapparaat: Edelman 60 ZAND, matig fijn,, licht, gestuit, te veel wortels boring 11, Boorapparaat: Edelman 100 ZAND, matig grof, bodemkundige interpretatie: vergraven,, gestuit, rood puin boring 12, Boorapparaat: Edelman 50 ZAND, matig fijn,, licht bodemkundige interpretatie: vergraven 80 ZAND, matig fijn, geel boring 13, Boorapparaat: Edelman 70 KLEI, matig, siltig, zwak bodemkundige interpretatie: bouwvoor 90 VEEN, sterk mix veen klei verslagen 120 VEEN, 150 ZAND, matig fijn, geel boring 14, Boorapparaat: Edelman / guts 70 ZAND, matig fijn,, zwak 180 KLEI, matig siltig 220 VEEN, 230 ZAND, matig fijn, (licht) geel bodemkundige interpretatie: vergraven

14 boring 15, Boorapparaat: Edelman / guts 80 KLEI, matig, siltig, zwak 100 KLEI, matig siltig, matig 190 VEEN, 220 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, puin zwart verslagen veen geel boring 16, Boorapparaat: Edelman / guts 70 KLEI, matig siltig, matig bodemkundige interpretatie: bouwvoor 180 KLEI, matig siltig blauw 200 ZAND, matig fijn, geel boring 17, Boorapparaat: Edelman / guts 70 ZAND, matig fijn, 120 KLEI, matig siltig blauw 300 VEEN, geel bodemkundige interpretatie: vergraven, opmerking: klei, zand banden, boor loopt leeg, klei laagjes, zand stroomt in boorgat boring 18, Boorapparaat: Edelman / guts 80 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, zwak 120 KLEI, matig siltig blauw 280 VEEN, 300 ZAND, matig fijn, geel

15 boring 19, Boorapparaat: Edelman / guts 80 KLEI, matig, 120 KLEI, matig siltig blauw 280 VEEN, 300 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, sedimentaire structuur: zandlagen, puin, inspoeling vanuit veen, wisseling donkere, lichtere lagen boring 20, Boorapparaat: Edelman / guts 70 KLEI, matig, 110 KLEI, matig siltig blauw 280 VEEN, 300 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, sedimentaire structuur: zandlagen zandsortering: goed, B-horizont, boring 21, Boorapparaat: Edelman / guts 80 KLEI, matig, 220 VEEN, 250 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, sedimentaire structuur: zandlagen zandsortering: goed, EB-horizont,, boor loopt leeg boring 22, Boorapparaat: Edelman / guts 100 ZAND, matig fijn, 120 KLEI, matig, 290 VEEN, geel bodemkundige interpretatie: opgebracht

16 310 ZAND, matig fijn, geel boring 23, Boorapparaat: Edelman / guts 100 KLEI, matig, 220 VEEN, 250 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, sedimentaire structuur: zandlagen, puin, geel boring 24, Boorapparaat: Edelman / guts 50 ZAND, matig fijn, 100 KLEI, matig siltig blauw 220 VEEN, 250 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, puin zwart boring 25, Boorapparaat: Edelman / guts 50 KLEI, matig, 80 KLEI, matig, 150 KLEI, matig siltig 160 ZAND, matig fijn, 180 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: vergraven, puin zwart zandsortering: goed, E-horizont, geologische interpretatie: dekzand B-horizont, boring 26, Boorapparaat: Edelman / guts 70 KLEI, matig siltig bodemkundige interpretatie: bouwvoor 220 VEEN,

17 230 ZAND, matig fijn, 240 ZAND, matig fijn, zwart zandsortering: goed, A-horizont, geologische interpretatie: dekzand E-horizont, boring 27, Boorapparaat: Edelman 60 KLEI, matig, 170 VEEN, 175 ZAND, matig fijn, 180 ZAND, matig fijn, zwart zandsortering: goed, A-horizont, geologische interpretatie: dekzand E-horizont, boring 28, Boorapparaat: Edelman 50 KLEI, matig, 80 VEEN, 90 ZAND, matig fijn, 100 ZAND, matig fijn, 120 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: bouwvoor zwart zandsortering: goed, A-horizont, geologische interpretatie: dekzand E-horizont B-horizont, boring 29, Boorapparaat: Edelman 50 KLEI, matig, zwak 70 ZAND, matig fijn, 90 ZAND, matig fijn, 110 ZAND, matig fijn, 120 ZAND, matig fijn, bodemkundige interpretatie: bouwvoor zandsortering: goed, E-horizont, geologische interpretatie: dekzand EB-horizont B-horizont geel C-horizont

18 boring 30, Boorapparaat: Edelman / guts 30 KLEI, matig, 80 KLEI, zwak 100 VEEN, sterk 120 VEEN mineraal arm 140 ZAND, matig fijn,, zwak 160 ZAND, matig fijn,, zwak 200 ZAND, matig fijn, zwart (zeer donker) wit geel bodemkundige interpretatie: bouwvoor spoor schelpen veraard veen E-horizont B-horizont C-horizont, geologische interpretatie: dekzand, boring 31, Boorapparaat: Edelman 60 ZAND, matig fijn, aangebracht, kalkresten, puinsporen matig siltig, matig 80 ZAND, matig grof, 140 KLEI, matig, zwak 180 ZAND, matig fijn, (licht) aangebracht profiel verstoord bodemprofiel C-horizont, geologische interpretatie: dekzand, boring 32, Boorapparaat: Edelman / guts 40 KLEI, sterk, zwak 80 KLEI, matig siltig 90 VEEN, sterk 120 VEEN, sterk sedimentaire structuur: zandlagen, verstoord profiel, zwak roesthoudend roestlaagjes 140 ZAND, matig fijn, AC-horizont, geologische

19 matig siltig interpretatie: dekzand 180 ZAND, matig fijn, C-horizont, geologische interpretatie: dekzand, boring 34, Boorapparaat: Edelman / guts 20 ZAND, matig fijn, opgebracht matig siltig, matig 80 ZAND, matig fijn, 140 ZAND, matig fijn, 180 ZAND, matig fijn, sterk siltig 220 LEEM, sterk (licht) blauw (licht) opgebracht C-horizont C-horizont, zwak leemhoudend boring 35, Boorapparaat: Edelman / guts 20 KLEI, sterk siltig, zwak plantenresten: weinig 80 KLEI, zwak, zwak 90 KLEI, zwak 140 VEEN, zwak 180 VEEN, 200 LEEM, sterk blauw zwart blauw (licht) boring 36, Boorapparaat: Edelman / guts 20 KLEI, sterk siltig, matig 80 ZAND, matig grof, 130 KLEI, matig 170 VEEN, zwak blauw zwart 180 ZAND, matig plantenresten: weinig opgebracht

20 grof, matig siltig 200 LEEM, sterk blauw (licht) boring 37, Boorapparaat: Edelman / guts 15 KLEI, sterk siltig, zwak 70 ZAND, matig grof, 190 KLEI, matig nieuwvorming: weinig roest geroerd opgebracht boring gestaakt boring 38, Boorapparaat: Edelman / guts 25 KLEI, matig siltig, matig 50 KLEI, matig, 65 KLEI, zwak, zwak 80 KLEI, matig, 110 KLEI, zwak 130 VEEN, sterk 150 ZAND, matig fijn, matig 180 LEEM, sterk blauw bouwvoor geroerd nieuwvorming: matig roest, geroerd geroerd boring 39, Boorapparaat: Edelman / guts 80 KLEI,, zwak 110 KLEI,, zwak 130 VEEN, zwak 180 Edelman / gutsineraalarm blauw 190 VEEN, sterk meerbodem nieuwvorming: weinig roest

21 220 LEEM, sterk blauw boring 40, Boorapparaat: Edelman / guts 10 ZAND, matig fijn, matig 40 ZAND, matig grof, 90 KLEI, zwak 130 VEEN, zwak 150 VEEN, zwak 180 ZAND, matig grof, matig siltig blauw zwart zwart (licht) plantenresten: weinig, zwak, geroerd geroerd met kleibrokken boring 41, Boorapparaat: Edelman / guts 10 ZAND, matig fijn,, licht 70 ZAND, matig grof, 90 KLEI, zwak 140 VEEN, zwak 160 VEEN, zwak 200 ZAND, matig grof, matig siltig blauw zwart wit plantenresten: weinig opgebracht boring 42, Boorapparaat: Edelman / guts 10 ZAND, matig fijn,, licht 50 ZAND, matig grof, 100 KLEI, zwak 120 VEEN, sterk blauw opgebracht

22 170 Edelman / gutsineraalarm 190 VEEN, sterk 220 LEEM, sterk zwart blauw (licht) Keileem boring 43, Boorapparaat: Edelman / guts 70 KLEI,, zwak 130 KLEI, matig siltig blauw 160 VEEN, 170 ZAND, matig fijn, 200 ZAND, matig fijn, zwart bodemkundige interpretatie: vergraven boring 44, Boorapparaat: Edelman / guts 70 KLEI,, bodemkundige interpretatie: zwak vergraven 130 KLEI, matig siltig blauw 160 VEEN, 200 ZAND, matig fijn, zwart boring 45, Boorapparaat: Edelman / guts 30 KLEI, matig, bodemkundige interpretatie: vergraven, puin spikkels, veen brokken 90 ZAND, matig fijn, 130 KLEI, sterk 190 VEEN, 220 LEEM, sterk blauw bodemkundige interpretatie: vergraven, leem brokken sedimentaire structuur: zandlagen geologische interpretatie: keileem,

23 boring 46, Boorapparaat: Edelman / guts 30 KLEI, matig siltig 50 ZAND, matig fijn, 150 KLEI, matig siltig 200 VEEN, 230 ZAND, matig fijn, blauw bodemkundige interpretatie: bouwvoor sedimentaire structuur: zandlagen sedimentaire structuur: leemlagen, boring 47, Boorapparaat: Edelman / guts 60 KLEI, zwak 80 KLEI, zwak 130 VEEN, zwak 170 VEEN, 200 ZAND, matig fijn, blauw nieuwvorming: weinig roest geologische interpretatie: dekzand,, humus uitspoeling boring 48, Boorapparaat: Edelman / guts 15 ZAND, matig fijn,, zwak 70 ZAND, matig fijn, 110 KLEI, matig, zwak 170 VEEN, 190 VEEN, zwak 220 LEEM, sterk bodemkundige interpretatie: bouwvoor blauw bodemkundige interpretatie: vergraven bodemkundige interpretatie: vergraven geologische interpretatie: keileem,

24 boring 49, Boorapparaat: Edelman / guts 40 KLEI, sterk siltig, matig 60 VEEN, zwak 80 KLEI, zwak siltig 110 KLEI, matig siltig 130 VEEN, zwak 240 VEEN, 280 LEEM, sterk blauw blauw bodemkundige interpretatie: bouwvoor nieuwvorming: weinig roest geologische interpretatie: keileem, boring 50, Boorapparaat: Edelman / guts 40 KLEI, sterk bodemkundige interpretatie: siltig, matig bouwvoor 60 VEEN, zwak 80 KLEI, zwak siltig 110 KLEI, matig siltig 240 VEEN, 270 LEEM, sterk blauw blauw nieuwvorming: weinig roest geologische interpretatie: keileem boring 51, Boorapparaat: Edelman / guts 120 KLEI, matig siltig 210 VEEN, 220 ZAND, matig fijn, 230 ZAND, matig grof, zwart wit geologische interpretatie: dekzand

25 boring 52, Boorapparaat: Edelman / guts 50 KLEI, matig, 200 VEEN, 210 ZAND, matig grof, wit boring 53, Boorapparaat: Edelman / guts 50 KLEI, matig, 200 VEEN, 220 ZAND, matig fijn, geologische interpretatie: dekzand, boring 54, Boorapparaat: Edelman / guts 40 KLEI, matig, 200 VEEN, 250 ZAND, matig fijn,, boor loopt leeg boring 55, Boorapparaat: Edelman / guts 40 KLEI, matig, 200 VEEN 220 ZAND, matig fijn, geologische interpretatie: dekzand,

26 boring 56, Boorapparaat: Edelman / guts 50 KLEI, matig, 200 VEEN, 230 ZAND, matig fijn, zwart geologische interpretatie: dekzand, boring 57, Boorapparaat: Edelman / guts 80 KLEI, matig siltig 220 VEEN, 250 ZAND, matig fijn,, zwak zwart geologische interpretatie: dekzand,, inspoeling vanuit veen boring 58, Boorapparaat: Edelman / guts 50 KLEI, matig, 160 VEEN, 180 ZAND, matig fijn, 200 LEEM, sterk C-horizont blauw boring 59, Boorapparaat: Edelman / guts 50 KLEI, matig, 80 VEEN, sterk 280 VEEN, 300 ZAND, matig fijn, zwart C-horizont,

27 boring 60, Boorapparaat: Edelman 50 KLEI, matig, 190 VEEN, 200 ZAND, matig fijn,

28 Bijlage 2 Overzicht van de onderzoekslocatie

29