Oplossingen en handleiding bij BLITS Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

Transcriptie

1 Oplossingen en handleiding bij BLITS Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

2 INHOUD Thema 1 Welkom, krantenlezer 5 Thema 2 Cartoons 9 Thema 3 Daar zit muziek in! 11 Thema 4 Wat komt er in de krant? 14 Thema 5 Online 14 Thema 6 De kern van de zaak 17 Thema 7 Lezer van de wereld 17 Thema 8 Bij mij om de hoek 20 Thema 9 Op de kaart 22 Thema 10 Hoe wordt een krant gemaakt? 22 Thema 11 Embedded journalism 23 Thema 12 Krantencommentaren 26 Thema 13 Wereldwijs 28 Thema 14 Sport 30 Thema 15 Hoe schrijf je een artikel? 32 Thema 16 KrantenMaker 34 Thema 17 Gedachtewereld 36 Thema 18 Spelplezier 36 Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

3 VOORWOORD Beste leerkracht Welkom bij de nieuwste editie van Kranten in de Klas. Tienduizenden opdrachtenbundels vinden momenteel hun weg naar evenveel Vlaamse leerlingen. Ook dit schooljaar biedt het lesmateriaal van KiK aan jongeren de nodige prikkels om op ontdekkingstocht te gaan in het Vlaamse krantenlandschap. BLITS spreekt zowel nieuwe KiK-gebruikers aan als leerlingen die voordien al met Kranten in de Klas hebben gewerkt. Het is alweer een leuke mix geworden van veel nieuwe invalshoeken met een paar onmiskenbare succesnummers. U merkt dat de opdrachtenbundels ook dit jaar in een nieuw kleedje zijn gestopt. Er is weer extra veel aandacht besteed aan een evenwichtige maar toch speelse bladspiegel, wat de leesbaarheid, het gebruiksgemak en het werkplezier voor de leerlingen aanzienlijk verhoogt. Wil u de huidige bundel aanvullen met opdrachten van vorige schooljaren, dan kan dat natuurlijk nog steeds. De opdrachtenbundels van de afgelopen vijf edities kunt u gratis downloaden via en mag u vrij kopiëren voor uw leerlingen. Zoals steeds denken wij ook dit jaar aan uw pedagogisch comfort. In dit document vindt u niet alleen de oplossingen bij de meeste opdrachten, maar ook didactische ondersteuning zoals nuttige invalshoeken, weblinks, suggesties en achtergrondmateriaal. Om praktische redenen is de volgorde van de thema s en opdrachten in BLITS aangehouden. Heeft u vragen of opmerkingen bij het lesmateriaal of deze didactische ondersteuning, contacteer dan het KiK-team via kik@dagbladpers.org. We wensen uw leerlingen en uzelf vele uren leesplezier met de kranten en bijzonder fijne momenten met BLITS Liesbeth Marckx en Nele Costers Projectcördinatoren Kranten in de Klas Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

4 INLEIDING De slogan op de omslag De slogan van KiK luidt dit schooljaar: Er zit muziek in de krant met Kranten in de Klas. We verwachten dat veel leerlingen spontaan zullen vragen naar de betekenis van dit thema in de context van Kranten in de Klas. Dit is meteen een uitstekend aanknopingspunt om het even te hebben over letterlijk en figuurlijk taalgebruik. 1. Begrijpen de leerlingen deze slogan? Wat betekent de uitdrukking daar zit muziek in? Betekenis van de uitdrukking volgens Van Dale: Daar is iets goeds van te verwachten 2. Wat is het verband met Kranten in de Klas? Werken met Kranten in de Klas, dat klinkt goed: het is niet alleen heel leerrijk, maar ook bijzonder leuk. Daar zit dus muziek in! De idee wordt doorgetrokken in de rest van de campagne. Zo luidt de tekst op de infofolder voor leerkrachten: De klanken van het echte leven als partituur voor uw lessen? De stem van de straat in uw klas? Het kan! Met Kranten in de Klas wakkert u de passie voor de actualiteit aan bij uw leerlingen. Als leerkracht bepaalt u het tempo en orchestreert u uw eigen klasensemble. Strak in de maat of met ruimte voor improvisatie? Met het aangepaste lesmateriaal maken uw leerlingen hun eigen klascompositie. Zet de toon en breng dynamiek in uw jaarprogramma met Kranten in de Klas! Herkennen uw leerlingen alle beeldspraak? Begrijpen ze wat er gezegd wordt? De samenstelling van het krantenpakket Leerlingen die vroeger ook al met KiK hebben gewerkt, kunt u vragen naar het verschil in samenstelling van het krantenpakket in vergelijking met vorige jaren. Het Volk is in 2008 opgehouden te bestaan en vaart voortaan onder één vlag met Het Nieuwsblad (en in Gent ook met De Gentenaar). In het pakket zijn de 2 exemplaren van Het Volk vervangen door 1 extra exemplaar van Het Nieuwsblad (in Gent van De Gentenaar) en 1 extra exemplaar van Het Laatste Nieuws. Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

5 Thema 1 Welkom, krantenlezer Opdrachten 1 en 2 Eigen favoriete krant, waarom net die krant: persoonlijk antwoord van de leerlingen De kranten die meewerken aan KiK (in alfabetische volgorde) De Morgen De Standaard De Tijd Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad/ De Gentenaar Andere Vlaamse kranten De Gentenaar, De Nieuwe Gazet De Lloyd De Streekkrant, Passe-Partout, Vlan Metro, De Zondag Wablieft regionale edities van respectievelijk Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws voornamelijk gericht op de transportsector en al wie erbij betrokken is gratis huis-aan-huisbladen gratis kranten de duidelijkste krant van het land Franstalige Belgische kranten o.a. La Libre Belgique, La Dernière Heure, Le Soir, L Echo, Vers L Avenir, La Meuse Duitstalige Belgische krant Grenz-Echo Buitenlandse kranten Nederlandse kranten Franse kranten Duitse kranten Britse kranten Amerikaanse kranten Turkse kranten Marokkaanse kranten o.a. De Telegraaf, Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, Het Parool, de Volkskrant, Trouw, Reformatorisch Dagblad o.a. Le Monde, Libération, Le Figaro, Le Parisien, L Equipe, Le Nouvel Observateur o.a. Die Welt, Die Zeit, Bild, Frankfurter Allgemeine, Die Tageszeitung, Berliner Zeitung, Süddeutsche Zeitung o.a. The Times, The Daily Telegraph, The Daily Mail, The Guardian, The Sun o.a. New York Times, International Herald Tribune, Washington Post, Daily News (tabloid) o.a. Hürriyet, Milliyet, Zaman, Posta Gazetesi, Sabah, Fanatik (sport), Referans (economie) o.a. Assabah, Liberation, L Economiste, Al Ahdath Al Maghribia, Annoukhba Neem voor meer buitenlandse kranten een kijkje op Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

6 Opdracht 3 De bedoeling is dat de leerlingen de 7 verschillende kranten leren kennen, en dus niet enkel hun eigen favoriet(en). Waak erover dat ze om de drie minuten van titel wisselen zoniet blijven ze hoogstwaarschijnlijk hangen bij hun favoriete rubriek van hun favoriete krant. Gun iedereen de tijd om zelf op eigen tempo alle titels te verkennen. Spreek vooraf geen waarde-oordelen uit over de kranten: het is belangrijk dat iedereen zelf een mening vormt over wat hij goed en minder goed vindt aan elke titel, om er nadien met goede argumenten over te kunnen debatteren. Deze opdracht laat leerlingen actief op ontdekkingstocht gaan. Dit bevordert niet alleen het leesplezier en de zin om nog veel meer in de kranten te snuisteren, maar zet de leerlingen ook aan om dingen te ontdekken en bevragen waar ze anders misschien nooit interesse voor hadden betoond. Leerlingen oefenen zowat 20 minuten hun leesvaardigheid en leren de meest uiteenlopende dingen bij: van woordenschat en tekstopbouw tot de rubrieken van een krant en natuurlijk de actuele verhalen die erin staan. i LET OP Een krant kies je naargelang je persoonlijke voorkeuren en interesses. Je keuze hangt af van de functies die je een krant toedicht. Wie een krant leest om zich degelijk te informeren over een bepaald onderwerp, kiest een andere titel dan wie zich vooral wil ontspannen. De voorkeur voor een bepaalde titel groeit geleidelijk. Er bestaat vaak een sterke relatie tussen de krantentitel van de ouders en die van hun kinderen: jongeren lezen later het vaakst de krant van hun ouders. Als leerkracht oefen je een gelijkaardige invloed uit op de leerlingen. De voorkeur voor een bepaalde titel suggereert misschien een afkeuring van de ouderlijke keuze. Jongeren zijn hier heel gevoelig voor. Het gevolg is conflict. Daarom blijf je als leerkracht het beste neutraal. Blijf echter wel waakzaam en kritisch, want de oefening speelt in op de vakoverschrijdende eindterm opvoeden tot burgerzin. Door de kranten in deze oefening naast elkaar te leggen en er in de klas mee te werken, kunnen de leerlingen voor een groot stuk zelf uitmaken welke krant hen het meeste aanspreekt en waarom. Lees je in een krant anders dan in een boek? Mogelijke invalshoeken in een boek lees je alles chronologisch / in een krant selecteer je wat je interesseert in een krant wordt een deel van het verhaal verteld door de foto s en infografieken een boek lees je over verschillende dagen of weken / een krant lees je doorgaans alleen op de dag van verschijnen Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

7 Opdracht 4 Typisch regionale kranten Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg: deze kranten schrijven immers niet alleen de regionale pagina s, maar ook de rest van de krant door een lokale bril. Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad hebben heel veel regionale edities. Toch zijn dit geen echte regionale kranten. Bv. Bv. voorpagina van een nationale krant: 70% toeristische sector ziet omzet stijgen voorpagina van Het Belang van Limburg: Goed jaar voor Limburgs toerisme artikel in een nationale krant: 5 Belgen vermist in Andesgebergte artikel in een regionale krant: Antwerpenaar vermist in Andesgebergte De Nieuwe Gazet is de Antwerpse editie van Het Laatste Nieuws; De Gentenaar is de Gentse editie van Het Nieuwsblad. De Nieuwe Gazet en De Gentenaar zijn wel regionale kranten. Opdracht 5 Populaire kranten Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad/ De Gentenaar Het Belang van Limburg Gazet van Antwerpen De regionale kranten Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg zijn tevens populaire kranten. Op het gebied van nieuwsselectie hoeft dit alvast niet te verbazen: berichtgeving over de eigen regio is per definitie informatie die dicht bij de lezer staat en die de lezer dus persoonlijker raakt. Ook de vormgeving en het taalgebruik in Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg getuigen van hun affiniteit met populaire kranten. Ze spreken een breed lezerspubliek aan in een toegankelijke taal, met veel beeldmateriaal en herkenbare berichten die de mens achter het nieuws centraal stellen. Opdracht 6 Kwaliteitskranten (ook wel: zakelijke kranten, referentie- of selectieve kranten) De Morgen De Standaard De Tijd Opdracht 7 Zijn er ook kranten die je in beide groepen zou stoppen? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

8 Een populaire krant is niet van mindere kwaliteit dan een kwaliteitskrant Populaire kranten brengen nieuws dat voor een brede lezersgroep toegankelijk is. Dit merken we zowel aan de nieuwskeuze (klemtoon op lokaal nieuws en sport) als aan de opmaak (grote koppen en veel beeldmateriaal). Alledaagse, levensechte invalshoeken zorgen voor herkenbaarheid en daardoor voor een grote betrokkenheid bij de lezer. Centraal staat de mens achter het nieuws. Kwaliteitskranten richten zich voornamelijk op hoger geschoolden. Hier ligt de klemtoon meer op politiek, buitenlands, cultureel en financieel-economisch nieuws. De vormgeving is soberder en ingetogener dan die van de doorsnee populaire krant. Het nieuws geeft bij kwaliteitskranten een vertraagde beloning, omdat de lezer meer moeite moet doen om tot kennis en inzicht te komen. Populaire kranten zijn dus anders dan kwaliteitskranten, maar daarom niet minder van kwaliteit. Beide types kranten kunnen heel goed zijn in wat ze doen, en dus op hun eigen manier kwaliteit brengen. Opdrachten 8 tot en met 11 Inplug- en inzichtlezers: persoonlijke antwoorden van de leerlingen Opdracht 12 De Morgen nationaal kwaliteitskrant meer voor inzichtlezers De Standaard nationaal kwaliteitskrant meer voor inzichtlezers De Tijd nationaal kwaliteitskrant meer voor inzichtlezers Gazet van Antwerpen regionaal populaire krant meer voor inpluglezers Het Belang van Limburg regionaal populaire krant meer voor inpluglezers Het Laatste Nieuws nationaal populaire krant meer voor inpluglezers Het Nieuwsblad nationaal populaire krant meer voor inpluglezers De Gentenaar regionaal populaire krant meer voor inpluglezers Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

9 Thema 2 Cartoons Opdracht 1 pagina 3 ZaZa De Standaard pagina 5 Marec Het Nieuwsblad/De Gentenaar pagina 7 Canary Pete Gazet van Antwerpen en Het Belang Van Limburg pagina 8 Canary Pete Gazet van Antwerpen en Het Belang Van Limburg pagina 9 Zak De Morgen pagina 13 Peter Verstraeten De Tijd pagina 21 Kamagurka Het Laatste Nieuws Opdracht 2 en 3 Persoonlijk antwoord van de leerlingen Mogelijke invalshoeken Grappige vorm/inhoud (cynisch? sarcastisch? speels? monkelend? gewaagd? enz.) Hou je van scherpe, bijtende spot? Of heb je liever dat het vriendelijk blijft? Let je vooral op de tekening? Op de woordgrappen? Op het geheel? Mooi getekend Herkenbaar Enz. Opdracht 4 Bijvoorbeeld wegens onvoldoende voorkennis achtergronden (historisch, geografisch, cultureel, enz.) recente actualiteit je kent de personen niet of herkent ze niet in de cartoon je weet de personen niet te koppelen aan de betreffende situaties Welke cartoons zijn het makkelijkst te begrijpen? Persoonlijk antwoord van de leerlingen Hoe analyseer je een cartoon? kijk wie en wat er te zien is (personen, omgeving, tekst, logo s, ) vraag je af wie deze mensen zijn, interpreteer de situatie: over welke nieuwsfeiten gaat het? beoordeel de cartoon: vind je hem geslaagd of niet? Waarom (niet)? Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

10 Mogelijke invalshoeken voor verdere bespreking heb je veel voorkennis nodig of niet? situaties herken je doordat je erover gehoord of gelezen hebt, of doordat je ze zelf hebt meegemaakt personen herken je aan uitvergrote uiterlijke kenmerken (bv. het spleetje tussen de tanden van Guy Verhofstadt, het strikje van Elio di Rupo, enz.) Maak je eigen cartoon Persoonlijk werk van de leerlingen Begeleiding door de leerkracht kan hier zeer nuttig zijn, met name bij het bedenken van het concept. Dit is een zeer complexe opdracht voor jonge leerlingen. Het is dan ook aan te raden leerlingen te ondersteunen en aan te moedigen en niet te scherp uit de hoek te komen bij de beoordeling van het gepresenteerde werk. Met de klas op stap Zin in een uitstapje? Neem dan eens een kijkje op de site van het Internationaal Cartoonfestival van Knokke-Heist: Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

11 Thema 3 Daar zit muziek in! Opdrachten 1 tot en met 7 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen In de antwoorden hieronder worden de kranten opgedeeld in kwaliteitskranten (De Morgen, De Standaard, De Tijd) en populaire kranten (Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad/De Gentenaar, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg). In hoofdstuk 4: Hetzelfde of toch niet helemaal? op p. 9 gaan de leerlingen dieper in op dit onderscheid. Opdracht 1 Zowel in de populaire als in de kwaliteitskranten. De aard van het interview, de gesprekspartners, de gespreksonderwerpen, enz. kunnen soms wel ver uit elkaar liggen. Opdracht 2 Zowel in de populaire als in de kwaliteitskranten. Relatief weinig in De Tijd. Opdracht 3 Typisch meer in de populaire kranten. Maar: ook de kwaliteitskranten hebben een rubriekje waarin ze kort ingaan op roddels en fait divers uit de showbizzwereld! Alleen De Tijd besteedt hieraan nauwelijks aandacht. Opdracht 4 Zowel in de populaire als in de kwaliteitskranten. Denk in dit geval zeker aan een zakenkrant als De Tijd! Opdracht 5 Zowel in de populaire als in de kwaliteitskranten. De lengte van het verslag, de besproken genres, de strengheid en diepgaandheid van de recensie, enz. kunnen wel behoorlijk verschillen. Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

12 Opdracht 6 Zowel in de populaire als in de kwaliteitskranten. De Morgen en De Standaard hebben zeer uitgebreide filmbijlagen (respectievelijk Encore en Film&Cultuur); ook de andere kranten besteden vrij veel aandacht aan film. Opdracht 7 Persoonlijk antwoord van de leerlingen Besluit Persoonlijk antwoord van de leerlingen Welke kranten brengen veel roddelnieuws over de sterren en BV s? Populaire en regionale kranten hebben hier meer aandacht voor dan de zogenaamde kwaliteitskranten. Let op: sommige leerlingen denken dat kwaliteitskranten hier helemaal niet over schrijven. Een blik op De Morgen en De Standaard ontkracht al snel deze verwachting; alleen De Tijd bericht nauwelijks over showbizz. Is roddelnieuws vaker goed nieuws of vaker slecht nieuws? Hoe komt dat? Antwoorden in functie van de gekozen dagen/weken Goed nieuws verloving, huwelijk, geboorte, een nieuwe show van een artiest goede resultaten van een sporter behaalde prijzen, nominaties, awards, nieuwe projecten, bv. een nieuwe acteursrol die is binnengehaald, een merk dat de ster in kwestie heeft binnengehaald voor reclamecampagnes, nevenactiviteiten: bv. lancering van eigen kleding- of parfumlijn, uitbrengen van (auto)biografie, enz. Slecht nieuws overlijden/begrafenis van vrienden en familieleden relationele problemen (bv. ruzies tussen collega s, echtscheidingsperikelen, ) geestelijke problemen (bv. een sporter die instort op het veld, Britney Spears die door het lint gaat, enz.) ziekte en drugsverslaving (Lindsay Lohan die de trappers kwijt is, Pete Doherty die aan de drugs zit, enz.) problemen met de pers (conflicten, foto s door paparazzi, enz.) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

13 gerechtelijke problemen (bv. een BV die verkeersovertredingen heeft begaan, een muzikant die beschuldigd wordt van plagiaat, een ster die verdacht wordt van moord, enz.) Mogelijke invalshoeken voor een aanvullend klasgesprek zijn er grote verschillen tussen de kranten op dit gebied? mensen lezen graag verhalen over anderen die het minder goed hebben, zodat ze de indruk krijgen dat hun eigen leven (in al zijn eenvoud) eigenlijk nog wel meevalt. hoeveel van deze artikels hebben een commerciële ondertoon? (bv. nieuw album, nieuw boek, kledinglijn, optreden, lancering TV-programma, ) Heel veel mensen lezen dit graag. In hoeverre moeten media hier volgens de leerlingen over informeren? Vind je meer nieuws over Belgische sterren of meer over buitenlandse idolen? Persoonlijk antwoord van de leerlingen in functie van de onderzochte kranten. Welke nationaliteit hebben de buitenlandse idolen in de krant meestal? Hoe komt dat? In de Vlaamse kranten is er heel veel aandacht voor de populaire cultuur uit de Verenigde Staten en andere Engelstalige landen. De rol van televisie, trendy muziekstijlen en het internet valt hierbij nauwelijks te overschatten. Wat vind je daarvan? Moet er ook meer over sterren uit andere landen verschijnen of niet? Leg uit. Persoonlijk antwoord van de leerlingen Mogelijke aanzetten tot discussie Leerlingen die van thuis uit veel in contact komen met bv. de Franse, de Turkse of een andere cultuur, willen hierover misschien graag meer lezen in Vlaamse kranten. In hoeverre kan een krant inspelen op minder bekende cultuuruitingen? Wordt de krant gemaakt voor iedereen en moet ze dus aan alle wensen tegemoet komen? Is dit praktisch gezien mogelijk? Hoe dik moet de krant dan worden? Hoeveel moet er dan voor betaald worden? Hoeveel mensen zullen de krant dan nog kopen? Wie bepaalt wat er in de krant komt en wat niet? Wat vinden de leerlingen daarvan? Wie deze culturen niet of minder goed kent, raakt misschien geïnteresseerd door erover te lezen. Enz. Wat zou jij zelf nog veranderen aan de showbizzrubriek? Persoonlijk antwoord van de leerlingen (bv. meer X, minder Y, enz.) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

14 Thema 4 Wat komt er in de krant? Opdracht 1 Man bijt hond. Hij beet een cockerspaniël op de hoek van Koninginnelaan. De man zei: "Ik heb die hond voor de grap gebeten". De hond was niet voor commentaar beschikbaar. De eigenaar van de hond wil de man vinden om te zien of hij wel is ingeënt. Gevreesd werd dat de hond mensdol zou worden. Thema 5 Online Opdrachten 1 tot en met 4 Favoriete kranten online en op papier: persoonlijke antwoorden van de leerlingen Mogelijke beoordelingscriteria dezelfde of andere artikels? hoeveelheid informatie: meer/minder aard van de informatie invalshoeken bij de verslaggeving verhouding aantal verslagen versus interviews vormgeving van papieren krant versus online krant contactmogelijkheden/interactiviteit Kranten vergelijken: criteria Inhoud kort en bondig, of diepgaand gewichtige thema s, faits divers of iets tussenin heel uiteenlopende onderwerpen of meer afgebakend moeilijker of makkelijker te begrijpen (toegankelijkheid) meer of minder vernieuwend/verrassend eendags- of vervolgnieuws praktisch (bruikbaar in het dagelijks leven) of beschouwelijk (filosofisch, minder gericht op praktische bruikbaarheid) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

15 Opmaak of vormgeving van de artikels: hoe zien ze eruit? de grootte van de koppen de ruimte die de artikels innemen het aantal artikels per pagina het gebruik van kleur aantal foto s aard van de foto s Doorverwijzingen online ook: koppelingen naar audio en video, naar archief, externe websites, databanken, mogelijkheden tot online feedback ( , forum, chat, contactformulier, blog, ) Lengte van de artikels: zijn ze lang, kort of iets tussenin? Zinvoller dan een algemene vergelijking, is een vergelijking per rubriek of per thema! Advertenties: veel of weinig? Hoe zijn ze opgebouwd? voor welke producten of diensten wordt er geadverteerd? hoeveel reclame ten opzichte van redactionele inhoud? Opdrachten 5 en 6 Verschillen tussen de internetkrant en de papieren krant Overeenkomsten en verschillen zijn uiteraard in functie van de kranten van de dag. Mogelijke invalshoeken rubrieken die erbij komen of die ontbreken aantal foto s aard van de foto s inhoud van de teksten: hetzelfde of toch niet helemaal? lengte van de teksten opmaak van de teksten extra media op het internet (audio, video, enz.) digitaal archief (al dan niet betalend) online updates dossiers wedstrijden lezersbrieven/forum Opdracht 7 Tips ter verbetering van de online krant: persoonlijk antwoord van de leerlingen Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

16 Discussie: gaat de voorkeur naar de papieren krant, naar de online krant, of naar allebei? Papieren krant VOORDELEN gebruiksvriendelijk makkelijk mee te nemen aangenaam leesbaar (ogen!) ontspannender betrouwbaarder (?) charmanter makkelijker: de krant heeft een voorselectie van het nieuws gemaakt op basis van wat haar lezers aanspreekt NADELEN duurder eens gepubliceerd is het al snel oud nieuws papierafvalberg (>< recyclage) het formaat is niet altijd even handig inkt gaat af op handen Internetkrant VOORDELEN trendy constant up-to-date (permanente actualiteit) nieuws op maat selecteren (selectieinteractiviteit) nieuws raten aanvulling op traditionele media archieffunctie (hypertekstualiteit) goedkoper dan de papieren krant (de kost voor computer en internetaansluiting niet meegeteld) multimediale opties (audio, video, interactiviteit via web 2.0, enz.) webfeeds als RSS en Atom (je krijgt automatisch een melding zodra er nieuwe inhoud is, zonder dat je naar alle websites moet surfen) wereldwijd raadpleegbaar je kunt ook makkelijk regionaal nieuws lezen van andere regio s dan die waarin je zelf woont NADELEN computer en internetaansluiting zijn duur online lezen is minder aangenaam voor de ogen leest trager dan op papier minder lineaire vorm van lezen lezen van papieren kranten is meer ontspanning de online krant kun je niet meenemen de online krant vraagt meer inspanning van de lezer: informatie wordt minder voorgeselecteerd en voorgestructureerd dan op papier de online krant is arbeids- en tijdsintensief (bv. bij een tragere internetverbinding) i LET OP Het is niet met zekerheid te zeggen wat beter is voor het milieu: de papieren dan wel de internetkrant. Verschillende studies spreken elkaar hieromtrent tegen (cf. papierverbruik versus productie, transport, gebruik van computermateriaal). Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

17 Thema 6 De kern van de zaak Opdrachten 1 tot en met 6 Antwoorden in functie van de gekozen artikels Thema 7 Lezer van de wereld Opdracht 1 Verschillen in de buitenlandrubrieken Mogelijke beoordelingscriteria dezelfde of andere artikels? bron(nen): eigen reporters of berichtgeving van persagentschappen, andere kranten, enz. hoeveelheid informatie: meer/minder (cf. lengte van de artikels, aantal artikels, plaatsing in de krant: op een opvallende plaats of niet, enz.) aard van de informatie (bv. politieke uiteenzettingen, persoonlijke verhalen, enz.) beeldmateriaal of niet invalshoeken bij de verslaggeving (bv. toon van het artikel: objectief/subjectief, enz.) verhouding aantal verslagen versus interviews Buitenlands nieuws in populaire- en kwaliteitskranten Opnieuw valt hier het verschil op tussen de populaire- en de kwaliteitskranten. Kranten als De Standaard, De Tijd en De Morgen brengen meer buitenlands nieuws dan de andere kranten. Toch besteden ook de populaire en regionale kranten heel wat aandacht aan buitenlands nieuws. Veel leerlingen gaan ervan uit dat dit niet zo is. Laat hen zelf het tegendeel ontdekken! Op een doorsnee dag zijn binnenlandse nieuwsberichten veel beter vertegenwoordigd dan berichten uit het buitenland. Buitenlandse berichten moeten al heel spectaculair zijn of er moeten Belgen bij de situatie betrokken zijn, vooraleer het verhaal de voorpagina s haalt. Uiteraard maken de kranten deze selectie met hun lezers in het achterhoofd. De meeste mensen voelen zich nu eenmaal meer betrokken en voelen dus meer interesse bij iets dat ze (her)kennen en dat ze kunnen plaatsen dan bij wat voor hen een ver-van-mijn-bedshow is (letterlijk en/of figuurlijk). Kwaliteitskranten ruimen iets meer plaats in voor buitenlands nieuws op de cover dan populaire en/of regionale kranten, maar de verschillen zijn uiteindelijk niet zó groot als de leerlingen misschien verwachten. Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

18 Opdracht 2 In welke krant vind je het buitenlandse nieuws het leukst om te lezen? Persoonlijk antwoord van de leerlingen (zie ook opdracht 6 op p. 13, waar gevraagd wordt naar de beste buitenlandrubriek) Opdracht 3 Volg je zelf het wereldnieuws op de voet? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Waarom wel? Bv. ik wil die dingen gewoon graag weten voor mezelf ik wil de wereld beter begrijpen ik wil de lessen op school beter begrijpen ik wil kunnen meepraten over wat er in de wereld gebeurt ik ken (veel) mensen uit het buitenland (uit één specifiek land? uit meerdere landen?) en wil daarom weten wat er daar gebeurt (cf. ook oorlogen) ik leef mee met de wereldproblemen (honger, oorlog, enz.) Waarom niet? Bv. ik heb daar geen tijd voor ik heb daar geen zin in ik heb geen interesse voor het nieuws in het algemeen ik heb geen interesse voor het buitenlands nieuws dat lijkt me allemaal te moeilijk om te begrijpen ik heb te weinig voorkennis Discussie: zijn leerlingen bereid iets te veranderen aan de factoren waarop ze kunnen ingrijpen? Zijn ze bereid om tijd vrij te maken achtergrondinformatie op te zoeken? Opdracht 4 Waarom lezen deze personages een krant? Persoonlijke invulling door de leerlingen Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

19 Mogelijke redenen - zie opdracht 3, en ook ik moet op de hoogte blijven voor mijn job ik werk met mensen uit het buitenland en wil hun leefwereld beter begrijpen ik ben bezig met kunst en wil inspiratie opdoen ik schrijf een boek en heb achtergrondkennis nodig ik ga op reis en wil op de hoogte zijn van wat zich op mijn bestemming afspeelt ik heb een passie voor een bepaald land ik hou van quizzen en wil graag alles weten om te winnen ik heb buitenlandse aandelen op de beurs en neem beleggingsbeslissingen in functie van de (politieke) toestand daar ik wil me een mening kunnen vormen om mee te kunnen praten met vrienden, collega s, zakenpartners, enz. Hier kunt u leerlingen ook wijzen op vooroordelen en veralgemeningen! ALGEMEEN Redenen waarom mensen graag een krant lezen Mogelijke invalshoeken: de krant levert onderwerpen om over te praten. is een bron van ontspanning. is een aangenaam tijdverdrijf (bv. ook voor wie onderweg is). brengt mensen op ideeën voor aankopen, werk, vrije tijd, enz. ALGEMEEN Redenen waarom krantenlezen nuttig is Mogelijke invalshoeken: De krant houdt je op de hoogte van wat er in de wereld gebeurt. biedt achtergrondinformatie en duiding bij de actualiteit en helpt je zo de wereld beter te begrijpen helpt leerlingen om beter te begrijpen, verwerken en duiden wat ze op school hebben geleerd helpt lezers om een eigen mening te vormen. kan mensen mobiliseren om iets te ondernemen - bv. mee je best doen tegen de opwarming van de aarde, geld inzamelen voor een goed doel, enz. helpt beleggers om te bepalen waarin ze hun geld willen investeren Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

20 Thema 8 Bij mij om de hoek Opdracht 1 Antwoord in functie van plaats en tijd Opdracht 2 Online VEEL De Standaard Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Nieuwsblad/ De Gentenaar MINDER De Morgen De Tijd Het Laatste Nieuws Opdracht 3 Op papier VEEL Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad/ De Gentenaar MINDER De Morgen De Standaard De Tijd Opdrachten 1 tot en met 3 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen in functie van de kranten van de dag Regio op papier Er staat uiteraard veel regionaal nieuws in de regionale kranten Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg. Ook de populaire kranten ruimen heel wat pagina s in voor lokaal nieuws. Het Belang van Limburg heeft één editie voor heel Limburg en het Limburg-gevoel loopt als een rode draad doorheen de volledige krant. Dit is ook het geval voor Antwerpen bij Gazet van Antwerpen. Net als de populaire kranten Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad heeft Gazet van Antwerpen echter ook aparte regiopagina s die per editie verschillen. In Gent-stad vormt De Gentenaar de lokale tegenhanger van Het Nieuwsblad. Bij de kwaliteitskranten heeft De Standaard een aparte editie voor elke provincie. In vergelijking met de regionale en populaire kranten is de hoeveelheid regionieuws in de regiokatern van De Standaard echter beperkt tot één pagina. De Morgen heeft geen regionale edities maar besteedt wel relatief veel aandacht aan nieuws uit steden als Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

21 Antwerpen, Brussel en Gent. De Tijd is in de eerste plaats een zakenkrant en neigt veel minder naar regionale berichtgeving. Het ligt voor de hand dat regionaal nieuws, dat dichter ligt bij de persoonlijke leefwereld van een breed publiek, meer voorkomt in regionale en populaire kranten dan in de kwaliteitskranten. Regio online Het Laatste Nieuws, dat in de papieren krant veel aandacht besteedt aan regionaal nieuws, brengt die regionale actualiteit niet in de online krant. Bij het kanaal Regio vindt de lezer van enkel een verwijzing naar dieren-, baby- en huwelijksfoto s, die zijn te doorzoeken volgens de regio waarin de inzender zich bevindt. De Standaard brengt uitgebreid regionaal nieuws op de website. Aan de basis hiervan ligt de verregaande samenwerking met de andere Corelio-kranten Het Nieuwsblad en De Gentenaar. De regionale berichtgeving van deze kranten verschijnt ook op de site van De Standaard, maar dan wel in de vormgeving die eigen is aan De Standaard. De kranten die veel regionieuws online hebben, bieden ook allemaal een uitstekende zoekfunctie, waarmee je het nieuws gemakkelijk per postcode kunt raadplegen. Opdrachten 4 tot en met 6 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen Mogelijke beoordelingscriteria dezelfde of andere artikels? hoeveelheid informatie: meer/minder aard van de informatie invalshoeken bij de verslaggeving verhouding aantal verslagen versus interviews vormgeving van papieren krant versus online krant contactmogelijkheden/interactiviteit Opdracht 6 Let op het nuanceverschil ten opzichte van vraag 2 op p. 12, waar gevraagd werd naar de leukste krant om het buitenlands nieuws te lezen. Hier wordt gevraagd naar de beste buitenlandrubriek. Kiezen de leerlingen dezelfde krant? Vraag eventueel verder door moet (buitenlands) nieuws leuk zijn om te lezen? welke (andere) eisen stel je aan buitenlandse verslaggeving? (bv. betrouwbaar, volledig, helder uitgelegd, met veel duiding, enz.) ben je voor dit thema een inplug- of een inzichtlezer? Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

22 Thema 9 Op de kaart Opdrachten 1 tot en met 6 Antwoorden in functie van de actualiteit Opdrachten 3 tot en met 5 Je vindt waarschijnlijk meer informatie over Europa (nabijheid), de Verenigde Staten (economisch belang, politieke wereldmacht) en Azië (economisch belang). Latijns-Amerika, Afrika en Oceanië komen veel minder aan bod; Antarctica (dat onbewoond is) bijna enkel in artikelen over ecologische onderwerpen. Hoe dichter het nieuws bij de lezers van een bepaalde krant staat, hoe groter de kans dat het in die krant komt. Thema 10 Hoe wordt een krant gemaakt? Mogelijkheid om leergesprekken te voeren op basis van het schema. Vrij in te vullen door de leerkracht in functie van interesse, leeftijd, verwerkingsniveau, enz. van de leerlingen. Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

23 Thema 11 Embedded journalism Opdracht 1 Wat is embedded journalism? Leerlingen schrijven hun eigen definitie neer op basis van zoveel mogelijk bronnen: persoonlijk antwoord. Bij embedded journalism worden journalisten toegelaten in het oorlogsgebied. Ze leven (slapen, eten, patrouilleren) samen met soldaten van één van de partijen en mogen hierover verslag uitbrengen aan het thuisfront. Voorwaarde is wel dat het leger mag controleren en bijsturen wat er precies geschreven en getoond wordt. Opdracht 2 Verzin zelf een Nederlandse term voor embedded journalism: persoonlijke antwoorden. Opdracht 3 Zoek in de kranten naar voorbeelden van embedded journalism: gevonden materiaal in functie van de actualiteit. Opdracht 4 Het aantal voorbeelden is afhankelijk van de actualiteit. Bij ons in België komt embedded journalism door landgenoten relatief weinig voor. Ons land is gelukkig geen grote partij in één of meer oorlogen. Embedded journalism komt vaker voor bij journalisten uit landen waarvoor dit wel het geval is, zoals de Verenigde Staten. Irak en Afghanistan zijn waarschijnlijk de bekendste locaties. Opdracht 5 Voordelen je krijgt een unieke inkijk in de leefwereld en dagelijkse activiteiten van soldaten de journalist verhoogt dankzij deze verhalen de interesse voor de oorlog bij het grote publiek (spanning en avontuur trekken aan reële verhalen kunnen begrip losweken, maar net zo goed aanzet geven tot protest tegen de gang van zaken) veiliger dan onafhankelijk op pad te gaan: de journalist komt in gebieden waar hij anders nooit zou kunnen en/of durven komen goedkoop voor de krant: geen logies, voedsel, bescherming, enz. te betalen Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

24 Opdracht 6 Nadelen Je krijgt een vertekend beeld van de realiteit: de journalist is niet onafhankelijk de journalist hoort en ziet slechts één partij in het verhaal de journalist beleeft slechts een deeltje van het geheel (heeft geen globaal overzicht) het leger toont slechts wat het wil tonen (en kan de rest desgewenst verbergen) censuur in de selectie van informatie (om te vermijden dat de vijand zijn voordeel zou doen met wat prijsgegeven wordt) het leger filtert de informatie (tekst, beeld, enz.) voor die verschijnt censuur in de verspreiding van informatie (om te vermijden dat de vijand zijn voordeel zou doen met wat prijsgegeven wordt) het leger kan een blackout afkondigen. Gedurende een dergelijke periode kan geen informatie doorgezonden worden (bv. om de positie van de troepen niet te verraden ten opzichte van de vijand) journalisten doen soms aan zelfcensuur: worden ze als te lastig bevonden, dan mogen ze een volgende keer misschien niet meer mee op missie? Misschien worden hen dan verhalen achtergehouden of krijgen ze ruzie met de soldaten in het kamp? Opdracht 7 Persoonlijk antwoord van de leerlingen Discussie Lees hieronder een standpunt van Corry Hancké (De Standaard) in een interview met IndyMedia over embedded journalism met het Nederlandse leger in het zuiden van Afghanistan. De gecursiveerde delen vormen stof voor een stevig klasdebat. INTERVIEW IndyMedia: Misschien wordt het (embedded journalism, nvdr) een probleem wanneer alle journalisten met het leger meegaan omdat het goedkoper en veiliger is dan onafhankelijke nieuwsvergaring. Je riskeert eenzijdig (sic) berichtgeving van het front. Corry Hancké: Ja natuurlijk. Maar ik wil even verduidelijken dat ik het niet meer dan normaal vind dat je de twee kanten doet. Daarom ben ik niet tegen embedded, want het zou neigen naar censuur als je al op voorhand zegt dat je niet meegaat. Neen, ik vind dat je met hen moet meegaan en je moet constant je bronnen vermelden. Onderaan mijn stukken schrijf ik ook dat de teksten zijn nagelezen door het leger. Wat niet wegneemt dat het goed is dat er ook journalisten zijn die unembedded gaan, maar die zijn ook maar afhankelijk van wat mensen hen vertellen, hè. Ik heb in Afghanistan een Nederlandse journalist ontmoet die un-embedded rondreisde. Wel, die had dan vijf lijfwachten van de gouverneur rond zich. Die sliep ook bij de gouverneur, dus kun je je net zo goed afvragen of hij niet embedded bij de gouverneur was. Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

25 Mogelijke invalshoeken Wat is journalistieke onafhankelijkheid? Volstaat het voor de waarachtigheid van het stuk om aan te geven dat het om een verhaal gaat dat embedded verkregen is? Hoe groot is het verschil met niet-embedded journalistiek in oorlogsituaties? Laat de journalist zich voor propaganda gebruiken (of zelfs misbruiken) door het leger? Kan de journalist voldoende afstand blijven bewaren van de soldaten, met wie hij letterlijk en figuurlijk in hetzelfde schuitje zit, met wie hij dag in dag uit samenleeft (en verder moet)? Hoe groot is de nieuwswaarde van deze artikels? Is dit realiteit? Of is het infotainment? Is het eigenlijk wel journalistiek? Meer lezen over embedded journalism Interview Corry Hancké: embedded in Uruzgan 16 juli Hoofdredactioneel commentaar: geaccepteerde censuur 24 juli details&achtergrond_id=8725 Pros and cons of embedded journalism 27 maart Eyes Wide Shut? The Impact of Embedded Journalism on Dutch Newspaper Coverage of Afghanistan - door Ulrich Mans, Christa Meindersma, Lars Burema april 2008 (PDF, 43 pp) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

26 Thema 12 Krantencommentaren Opdracht 1 De ochtend Radio 1 herhaaldelijk tussen 6 en 9 Tomas staat op Studio Brussel herhaaldelijk tussen 6 en 9 Ornelis en Rogiers Showtime Q Music herhaaldelijk tussen 6 en 9 Opdrachten 2 en 3 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen Opdracht 4 Krantencommentaren zijn per definitie subjectief: een commentaar is iets persoonlijks! (zie ook de woordenboeklemma s op p. 19) Opdracht 5 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen Opdracht 6 Kenmerken van een goed commentaarstuk correct en met kennis van zaken geschreven stevig onderbouwd met argumenten originele invalshoeken klaagt misstanden aan voegt iets toe aan het debat maakt iets los bij de betrokkenen maakt iets los bij de publieke opinie treffende verwoording humoristisch met een pen druipend van vitriool Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

27 Opdracht 7 Persoonlijk werk van de leerlingen Krantenkoppen: oordeel niet te snel! Krantenkoppen zijn bondig en moeten in een fractie van een seconde de nieuwsgierigheid van de lezer aanspreken. De krantenkop wil de lezer bijvoorbeeld prikkelen met humor en verwijst soms slechts onrechtstreeks naar het onderwerp van het artikel. Wie weinig of geen voorkennis over het thema heeft, is daarom vatbaar voor verkeerde interpretatie. Het is daarom nodig het volledige artikel te skimmen of zelfs helemaal te lezen. Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

28 Thema 13 Wereldwijs 13.1 Trendspotting Opdracht 1 Persoonlijke selectie en motivatie van de leerlingen Opdrachten 2 tot en met 4 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen 13.2 In de mode: taalclichés van deze tijd Opdracht 1 Antwoorden in functie van de actualiteit Opdracht 2 Antwoorden in functie van de actualiteit Opdracht 3 Waarom gebruiken mensen clichés? Mensen gebruiken ze vaak onbewust, zonder erover na te denken Ze zijn makkelijk, je hoeft er niet over na te denken Je wil aangeven dat je hip bent, dat je mee bent Ze laten je tijd winnen (om na te denken over wat je nog wil zeggen) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

29 Lees meer online Zie ook over modewoorden uit_het_sportcommentaar over uitdrukkingen in het sportcommentaar over clichés in vacatureteksten over de Ik heb zoiets van -prijs en de taalergernissen van de Vlaming over clichés in de zakenwereld (in het Engels, maar met bijzonder veel termen die ook in het Nederlands zijn overgenomen) over bullshit bingo Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

30 Thema 14 Sport 14.1 Even opwarmen Opdrachten 1 tot en met 3 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen 14.2 Interview met een sportman of -vrouw Opdrachten 1 tot en met 4 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen Opdracht 5 In een subjectief interview voegt de interviewer min of meer zijn eigen mening toe of laat hij dat eigen standpunt doorschijnen. Wil je een objectief interview, dan moet je dus goed weergeven en interpreteren wat de ander heeft gezegd, zonder daarbij je eigen waarde-oordeel toe te voegen. Opdracht 6 Antwoorden per zin 1. voorbereiding 2. afspraken bedoeling 3. thematisch 4. vragenlijstje alert 5. opnemen notities 6. sfeer bedank 7. spreektaal schrijftaal 8. plaats schrap synoniemen 9. nalezen Opdracht 7 Opdringerige, dominante gesprekspartners blijf in ieder geval beleefd en rustig stel gerichte, gesloten vragen; zo wordt de woordenvloed afgeremd vraag expliciet om te wachten (bv. om notitie te nemen) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

31 parafraseer de geïnterviewde om te controleren of je goed hebt geïnterpreteerd wat hij wou zeggen vraag expliciet om een kort en gericht antwoord op de vragen die je zult stellen Opdracht 8 Vage en korte antwoorden stel bijvragen voeg vertel daar eens wat meer over toe moedig aan tot spreken door een open lichaamstaal en een geïnteresseerde houding en gelaatsuitdrukking stel open vragen: vermijd ja/neen-vragen en andere gesloten vragen Waarom koop je toch nog een krant om het sportnieuws te lezen, ook al heb je er al veel over gehoord op televisie? In de krant kan je rustig alles nalezen, ontspannen in de zetel, op de trein, enz. De krant biedt vaak extra veel achtergrondinformatie Fans willen niets missen van hun idolen: ze willen niet alleen alles op televisie meepikken, maar ook online, op de radio en natuurlijk in de geschreven pers Ze willen de krant bewaren als souvenir In welke kranten vind je typisch veel regionaal sportnieuws? Vooral de regionale en populaire kranten hebben veel aandacht voor het regionale sportnieuws: Gazet van Antwerpen voor de provincie Antwerpen en het Waasland, Het Belang van Limburg voor Limburg en Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad met hun talrijke regionale edities voor heel Vlaanderen. Welke sporten komen het meeste aan bod in onze kranten? Afhankelijk van het seizoen, maar vooral veel aandacht voor voetbal wielrennen tennis atletiek eventueel andere sporten waarin de Belgen op dat moment goed zijn (cf. judo, zwemmen, zeilen, enz.) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

32 Thema 15 Hoe schrijf je een artikel? Volgorde ORIËNTEREN VOORBEREIDEN UITVOEREN REFLECTEREN 1 De uitrusting van een journalist computer met tekstverwerkingsprogramma en internet telefoon en gsm notitieboekje en schrijfgerei woordenboek en Groene Boekje Nieuwsbronnen voor de journalist eigen ervaringen eigen onderzoek collega s-journalisten persoonlijk netwerk van familie, vrienden, kennissen, enz. persagentschap (anonieme) tipgevers andere kranten (binnen- en buitenland) radio en televisie (en teletekst) betrouwbare websites en blogs andere internetbronnen zie ook Talenten van een goede journalist kritische instelling nieuwsgierigheid leergierigheid brede algemene kennis logisch redeneervermogen open geest mensenkennis contactvaardigheid (goed kunnen luisteren en praten) vertrouwen uitstralen (om informatie los te krijgen) objectief indien nodig (bv. niet in een column of opiniestuk!) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

33 eerlijkheid een goed gevoel voor taal doorzettingsvermogen relativeringsvermogen (bv. om zelf tegen kritiek te kunnen) zelfzekerheid (mag niet te veel angst hebben) Wat moet je leren en studeren om zelf journalist te worden? Je hoeft geen specifiek journalistieke opleiding genoten te hebben om journalist te zijn. Veel journalisten zijn germanist, geschiedkundige, socioloog, filosoof, enz., maar anderen zijn gewoon een kei in het specifieke vakgebied waarover ze schrijven (bv. economisten, politicologen, biologen, enz.) Kennis van het onderwerp waarover je schrijft (bv. sport, muziek, gerechtsverslaggeving, enz.), de geschiedenis van het thema, mensen die belangrijk zijn in de branche, specifieke terminologie, enz. Kennis van de actualiteit (zoveel mogelijk onderwerpen) Taalvaardigheid: uitstekend leren luisteren, spreken, lezen, schrijven Enz. Mag een journalist zijn eigen mening in de krant schrijven? WEL in een opinie- of commentaarstuk of een column (die zijn altijd subjectief: persoonlijke kijk op de dingen) NIET in een artikel (dat dient zo objectief mogelijk te zijn: los van eigen gedachten en gevoelens) Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

34 Thema 16 KrantenMaker Opdrachten 1 tot en met 9 Persoonlijke antwoorden van de leerlingen Verdeel de taken. Iedereen is verantwoordelijk voor een deeltje van het eindresultaat. JOURNALIST OF VERSLAGGEVER gaat op pad en verzamelt informatie ter plaatse neemt interviews af REDACTEUR verzamelt informatie vanop de redactie (computer, andere kranten, tips,...) schrijft teksten HOOFDREDACTEUR leidt de activiteiten is verantwoordelijk voor het eindresultaat VERANTWOORDELIJKE BEELDMATERIAAL de fotograaf maakt de foto s de graficus of grafisch verantwoordelijke zorgt voor infografieken en illustraties EINDREDACTEUR bestelt materiaal bij de journalisten zorgt ervoor dat alles op tijd klaar is haalt de fouten uit de teksten beslist hoe lang de teksten worden (knipt stukjes weg, herschrijft of voegt stukjes toe) schrijft de inleidingen zorgt voor de koppen beslist of en hoeveel beeldmateriaal bij het artikel komt LAY-OUTER OF OPMAAKREDACTEUR doet de pagina s er goed uitzien doet de koppen passen kiest het juiste lettertype tekent kaders werkt kleur bij vult de lege stukken op INHOUD: wat ga je schrijven? Op je bladzijde mogen teksten, interviews, foto s, infografieken,. Maak er iets moois van! Denk bij het schrijven aan de 5 W s en H: wie? wat? waar? - wanneer? waarom? hoe? Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

35 VORM : hoe moet je tekst eruit zien? Blader even door de kranten. Je vindt meteen talloze voorbeelden! Zorg ervoor dat je artikel heel echt lijkt, met een kop, een inleiding en tussenkoppen. Heb je een computer ter beschikking? Dan kun je meteen aan de slag met een tekstverwerker als Word. Foto s fleuren het geheel op. Maak bij de opmaak gebruik van tekstreliëf De opmaak en de structuur van een tekst leren je snel iets over de inhoud. Als je weet wat je kunt verwachten, begrijp je veel sneller waarover de tekst gaat. Stel je voor dat er in de krant nergens een kop zou staan! Allemaal lettertjes Vetgedrukt Onderstreept Cursief of schuingedrukt HOOFDLETTERS en de hele kleintjes Soms wat hoger of net wat lager Ieder zijn plek Aan de kant Of verder weg Met een leeg lijntje ertussen: de Helemaal rechts Of in het midden Orde in de tekst! Puntsgewijs in een kolom Of gewoon allemaal achter elkaar, op 1 lijn, netjes in de rij Leerlingen kunnen hun eigen klas-of schoolkrant maken op Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36

36 Thema 17 Gedachtewereld Persoonlijke antwoorden van de leerlingen geven aanzet tot geanimeerde debatten. Deze stellingen lenen zich uitstekend als oefening om (schriftelijk) te leren argumenteren. Thema 18 Spelplezier Meerkeuzevragen 1a 2b 3b 4c 5b 6a 7c 8a Puzzel R O D O P M A A K E P R I E P N R E C L A M E J Z E G L I E G A L J I B N V A I A E D N D E K D I T N N O G U A K Q L R C R M E U I E W C Z E U J O U R N A L I S T K K Z P L B I K J N U W I P E S O O R E R P S B T E U P C A F I M P R E R R E I N I P O E O R D A S O T O F C E N K L U X E De prijzen van de KiK-quiz zijn weer superdeluxe! i TIP Uw leerlingen kunnen vanaf januari 2009 ook weer meedoen met de KiK-quiz op De leuke meerkeuzevragen zijn aangepast aan hun leeftijd en de prijzenpot is absoluut de moeite waard. Met deze gratis actualiteitsquiz wil Kranten in de Klas de actualiteit ook in de klassen houden buiten de krantenveertiendaagse van KiK. Moedig uw leerlingen zeker aan om mee te spelen. De sterkste klassen worden aan het einde van het schooljaar uitgenodigd naar de grote finale in Brussel. Succes! Oplossingen en handleiding bij BLITS (c) /36