89 onderzoekers zien zonnige toekomst

Transcriptie

1 NWO - 89 onderzoekers zien zonnige toekomst tegemoet Page 1 of 2 89 onderzoekers zien zonnige toekomst tegemoet 24 november 2009 NWO kent Vidi-subsidies toe aan toponderzoek en excellente onderzoekers De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft 89 jonge, innovatieve wetenschappers een Vidi-subsidie toegekend. Elke onderzoeker krijgt een subsidie van in totaal maximaal euro. Hiermee kan de onderzoeker vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep opbouwen. Alles bij elkaar verdeelt NWO ruim 70 miljoen euro onder de winnaars. Opnieuw is het aantal onderzoekers dat een Vidi uit de Vernieuwingsimpuls krijgt gestegen. Er is vanaf dit jaar meer geld beschikbaar voor Veni, Vidi en Vici van NWO. NWO heeft daarom het bedrag per subsidie en het aantal subsidies kunnen verhogen. Vidi-laureaten ontvangen voortaan euro in plaats van euro. NWO ontving dit jaar een overweldigend aantal aanvragen. In totaal schreven 508 onderzoekers een onderzoeksplan. De aanvragen werden beoordeeld door wetenschappers uit binnen- en buitenland. Uiteindelijk werden 89 voorstellen gehonoreerd. Onder hen bevinden zich 31 vrouwen. Kennisbenutting Nieuw in de Vernieuwingsimpuls is dat dit jaar voor het eerst onderzoekers uit alle wetenschapsgebieden mogen ingaan op de impact of de relevantie van hun onderzoek voor de samenleving en de industrie. Dit was tot nu toe alleen mogelijk in de technische wetenschappen. Zo'n 80 procent van de onderzoekers die een aanvraag voor een Vidi indienden, vulden deze paragraaf in. Het cijfer van deze 'kennisbenuttingsparagraaf' telde alleen mee als dit het eindoordeel positief beïnvloedde. Domeinpanels De voorstellen werden dit jaar voor het eerst door twee verschillende panels beoordeeld. Ze werden eerst beoordeeld door de afzondelijke wetenschapsgebieden. Voorstellen van uitstekende kwaliteit die in de gebiedsfase niet gehonoreerd konden worden, gingen door naar de gebiedsoverstijgende domeinpanels Alfa-Gamma, Bèta en Life Sciences. Twee derde van de gehonoreerde Vidi-voorstellen werd gehonoreerd binnen de gebieden, een derde binnen de domeinen. Op deze manier wil NWO zowel de top van elk wetenschapsgebied honoreren als de kans vergroten dat wetenschapsbreed de beste voorstellen worden gehonoreerd. Sneller het verlossende woord Komend jaar wordt de beoordelingsprocedure van de Vernieuwingsimpuls nog verder bijgesteld. Doordat NWO sinds 2009 werkt met beoordelingen in domeinpanels, naast de eerdere beoordeling binnen de gebieden, bleven de aanvragers dit jaar erg lang in spanning zitten. In 2010 wordt de procedure 'opgeknipt' en zullen de indieners van voorstellen die al in de gebiedsbrede beoordeling zijn goedgekeurd snel na die beoordeling het verlossende woord ontvangen. Zodra de domeinpanels hun beslissing hebben gemaakt, zullen ook de onderzoekers wier aanvraag op dat moment wordt gehonoreerd, bericht krijgen.

2 NWO - 89 onderzoekers zien zonnige toekomst tegemoet Page 2 of 2 De Vernieuwingsimpuls Vidi is gericht op de excellente onderzoeker die na het promoveren al een aantal jaren succesvol onderzoek heeft verricht. De Vidi's hebben daarbij laten zien dat zij met vernieuwende ideeën kunnen komen én deze succesvol en zelfstandig tot ontwikkeling kunnen brengen. De wetenschappers behoren tot de beste tien à twintig procent van hun vakgebied. Met de Vidisubsidie kunnen zij vijf jaar lang onderzoek doen en een eigen onderzoeksgroep opbouwen. De Vidi is een van de drie subsidievormen van de Vernieuwingsimpuls ( De andere twee subsidies zijn Veni (voor pas gepromoveerden) en Vici (voor zeer ervaren onderzoekers). De Vernieuwingsimpuls is opgezet in samenwerking met het ministerie van OCW, de KNAW en de universiteiten. Alle Vidi's op een rij Hier vindt u een alfabetische lijst met de gehonoreerden en een indicatieve titel van het onderzoeksproject. Over NWO NWO is dé nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoekers en toponderzoek, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.... Meer informatie: NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie t: +31 (0) , voorlichting@nwo.nl laatst gewijzigd op 22 december 2009

3 Page 1 of 12 Toekenningen Vidi november 2009 Hieronder volgt een lijst van gehonoreerde onderzoekers, hun geboortedatum en geboorteplaats en de naam van de universiteit of het instituut waar ze hun onderzoek willen uitvoeren. Let op, de onderzoekers hoeven pas na de toekenning definitief te kiezen voor een universiteit of instituut. Wijzigingen voeren we wekelijks door. Zie ook het persbericht: '89 onderzoekers zien zonnige toekomst tegemoet', 24 november 2009 Ontrafelen van dystrofine splicing Dr. A. (Annemieke) Aartsma-Rus (v) , Leiden, LUMC - Humane Genetica Splicing is een ingewikkeld proces dat plaatsvindt in onze cellen wanneer genen worden vertaald in eiwit. Splicing is extra complex in het dystrofinegen - het grootste gen bij de mens. De onderzoekers zullen dystrofine splicing nader bestuderen, zodat een hierop aangrijpende therapie kan worden geoptimaliseerd. Unexpected sisterhood Prof. R.A.G. (Roberta) D Alessandro (v) , Ortona (Italië), UL - Leiden University Centre for Linguistics All Romance languages have very similar grammars. However, a group of southern Italian dialects have grammars that resemble those of Basque, Georgian, Hindi, Urdu, Mayan. How is this possible? This project aims to understand why and how these similarities arise. Plantgebruik uit moeder Afrika Dr. T.R. (Tinde) van Andel (v) , UL - Nationaal Herbarium Afrikaanse slaven in Suriname moesten in korte tijd planten uit een onbekend oerwoud leren kennen om te kunnen overleven. Dit onderzoekt bekijkt welke medicinale en magische planten de Afro-Surinamers van de Indianen hebben leren kennen en welke ze herkenden uit Ghana, Bénin en Gabon (West-Afrika). De uiteenlopende gedaantes van angst Dr. T.R.J. (Tom) Beckers (m) , Leuven (België), UvA - Psychologie Angst is een erg nuttige emotie, maar ontspoort makkelijk in een verlammende stoornis. Dit onderzoek gaat na hoe normale angst omslaat in psychopathologie, waarom ons doen daarbij niet altijd gelijkloopt met ons denken en voelen, en of behandeling van angst bij sommige mensen een averechts effect zou kunnen hebben. Veranderlijke voorbodes van ozon Dr. K.F. (Folkert) Boersma (m) , TU/e - Technische Natuurkunde Ozon is een sterk broeikasgas en tast de longen aan. Door luchtvervuiling - stikstofoxiden en koolwaterstoffen - in zonlicht wordt ozon gevormd. De onderzoekers gaan met wereldwijde satellietmetingen na hoezeer veranderingen in luchtvervuiling leiden tot meer ozon en een versterkt broeikaseffect. De routekaart naar polariteit Dr. M. (Mike) Boxem (m) , UU - Ontwikkelingsbiologie Cellen zijn polair als één kant anders van samenstelling is dan de anderen. Polariteit staat centraal bij de ontwikkeling van meercellige organismen, en verlies van polariteit kan bijdragen aan ziektes zoals kanker. Dit onderzoek brengt de eiwitten en de interacties daartussen in kaart die cellen hun polaire karakter geven.

4 Page 2 of 12 Slokdarmkanker (be)grijpen Dr. G.R. (Gijs) van den Brink (m) , Amsterdam, LUMC - Maag-, Darm- en Leverziekten Cellen wisselen signalen uit om tot geordend gedrag te komen. Verstoring van deze signalen kan leiden tot ongeremde groei. In dit onderzoek wordt gekeken naar ontregelde communicatie in slokdarmkanker en een manier om dit te verhelpen. Veilig slapen onder narcose Prof. dr. J. (Jörgen) Bruhn (m) , Elmshorn (Duitsland), UMC St Radboud - Anesthesiologie Wakker zijn tijdens algehele narcose is een nachtmerrie voor patiënten. Door gebruik van spierverslappers is vaak geen beweging mogelijk. Maar alleen de poging ertoe verandert de elektrische activiteit van de motorische cortex. De onderzoekers gebruiken dit om wakker zijn te herkennen en te voorkomen. Random fractals and phase transitions Dr. F. (Frederico) Camia (m) , Cesena (Italië), VU - Wiskunde Toevalsprocessen en zelfgelijkvormigheid komen in de natuur veel voor. Het doel van dit project is om wiskundige modellen van fysische systemen te bestuderen waarin toeval en zelfgelijkvormigheid met elkaar in verband staan, en waarin fase-overgangen plaatsvinden die van grote invloed zijn op hun meetkundige en fysische eigenschappen. Opbouw en verval van eiwitbouwwerken Dr. M.M.A.E. (Mireille) Claessens (v) , Asten, UT - Biophysical Engineering Bij de ziekte van Parkinson klonteren bepaalde eiwitten in de hersenen samen. Het is onbekend hoe deze eiwitklonten ontstaan, maar mogelijk ontwrichten ze het celskelet van eiwitdraden. In dit project bestuderen onderzoekers hoe eiwitklontering het goed functioneren van het skelet van de cel verhindert. Synthetische suikermoleculen om het immuunsysteem te activeren Dr. J.D.C. (Jeroen) Codée (m) , Schiedam, UL - Bio-organische Synthese Op maat gemaakte suikermoleculen zijn onmisbaar om hun rol in biologische processen op te helderen. Dit onderzoek richt zich op de automatisering en miniaturisering van de synthese van uitdagende suikermoleculen, waarmee het immuunsysteem kan worden geactiveerd. Hoe hersengebieden met elkaar 'praten' om te leren van fouten Dr. M.X. (Mike) Cohen (m) , Philadelphia (VS), UvA - Psychologie Iedereen maakt fouten. Meestal leren we van onze fouten, maar soms niet. Sommige mensen leren snel, anderen handelen impulsief en herhalen hun fouten. De onderzoekers zullen bestuderen hoe verschillende hersengebieden 'met elkaar praten' door het synchroniseren van hun elektrische signalen om zo te leren van fouten, en of deze signalen minder gesynchroniseerd zijn in impulsievere personen. Aanleg voor TBC in Indonesië Dr. R. (Reinout) van Crevel (m) , UMC St Radboud - Interne Geneeskunde Aanleg voor TBC is afhankelijk van genetische eigenschappen van zowel de mens als de TBCbacterie. Het samenspel tussen mens en TBC-bacterie wordt in dit project bekeken middels onderzoek van DNA en van de afweer bij honderden patiënten en bacteriën uit Indonesië. Een nieuwe rol voor lymfekliervormende cellen in de mens Dr. T. (Tom) Cupedo (m) , Geleen, Erasmus MC - Hematologie De organen van het afweersysteem worden aangelegd tijdens de foetale ontwikkeling. De onderzoekers gaan bestuderen hoe de cellen die verantwoordelijk zijn voor deze prenatale aanleg functioneren en wat de rol is van deze cellen in volwassenen.

5 Page 3 of 12 Synthetische glycolyse in bakkersgist Dr. P.A.S. (Pascale) Daran-Lapujade (v) , TU Delft - Biotechnologie In zowel de mens, als in de micro-organismen die door de industriële biotechnologie gebruikt worden, is de glycolyse de stofwisselingsroute voor de omzetting van suikers. In dit project zal met behulp van synthetische biologie de glycolyse van bakkersgist drastisch veranderd worden. Het doel van deze verandering is om de suikerconsumptie te versnellen en tegelijkertijd de kennis over deze cruciale stofwisselingsroute te vergroten. Free trade, fair trade and clean trade in the EU Prof. G.T. (Gareth) Davies (m) , Cuckfield (Verenigd Koninkrijk), VU - Europees Recht Mag een staat, volgens Europees recht, de invoer van goederen beperken enkel omdat de productiewijze milieuonvriendelijk is of omdat plaatselijke arbeiders niet voldoende rechten hebben? Vrije handel en de soevereiniteit van staten botsen hier met andere belangen. De oorsprong van goede architectuur Dr. M.J.F. (Maarten) Delbeke (m) , UL - Kunstgeschiedenis Sinds de oudheid gelooft men dat bij een goede samenleving goede gebouwen horen. Beschaving en bouwkunst zouden immers samen zijn ontstaan. Het verlichtingsdenken brengt nieuwe ideeën over de oorsprong van de beschaving. De onderzoekers bekijken hun impact op de architectuur. Geen handel tijdens de kredietcrisis Prof. dr. J.J.A.G. (Joost) Driessen (m) , Nijmegen, UvT - Financiering Een hoofdoorzaak van de kredietcrisis is het volledig wegvallen van de handel in hypotheekobligaties en andere derivaten. De onderzoekers gaan analyseren hoe gebrek aan verhandelbaarheid van belang is voor derivatenprijzen, risicobeheer van financiële instellingen en regulering door centrale banken. DNA-geheugen van de zaadcel Dr. M. (Maureen) Eijpe (v) , Laren, Erasmus MC - Celbiologie Tijdens hun ontwikkeling ondergaan zaadcellen unieke veranderingen in hun DNA-geheugen. Hoe deze veranderingen gebeuren is onbekend, maar wanneer zij gebeuren in andere cellen ontstaan er ziekten. Door van stamcellen zaadcellen te maken, volgen de onderzoekers de verandering in het geheugen en vinden de verantwoordelijke eiwitten. Islam and Multicultural Citizenship: Practical Morality and Pluralism in Muslim Public Spheres Prof. dr. P.P. (Patrick) Eisenlohr (m) , Heidelberg (Duitsland), UU - Cultural Anthropology Theories of multiculturalism have so far focused mainly on the formal, deliberative aspects of justice. This research project aims to find out how everyday and emotional aspects of citizenship support or hinder inclusion in ethnically and religiously plural societies. Verwachtingen 'for better or for worse' Dr. A.W.M. (Andrea) Evers (v) , UMC St Radboud - Medische Psychologie Beïnvloedt iemands verwachting over een geneeskundige behandeling het succes van deze behandeling? In dit project wordt de invloed van verwachtingen over het beloop van lichamelijke klachten, zoals pijn en jeuk, op het afweersysteem bestudeerd. Cognitive and neural mechanisms of affective working memory Dr. C.J. (Christian) Fiebach (m) , Keulen (Duitsland), University of Heidelberg - Psychologie Working memory is a core process underlying many aspects of higher cognition. This project investigates how working memory is influenced by emotional processes, and which neural mechanisms underlie emotion influences on working memory.

6 Page 4 of 12 Putting the brake on epilepsy Dr. C.P. (Carlos) Fitzsimons (m) , Buenos Aires (Argentinië), UL - Medical Pharmacology Neurogenese, het ontstaan van nieuwe zenuwcellen, kan mogelijk helpen om hersenschade, veroorzaakt door epileptische aanvallen, te repareren. Dit onderzoeksproject heeft als doel te onderzoeken hoe neurogenese bijgesteld kan worden voor het verbeteren van de behandeling van epilepsiepatiënten. Bouwen aan fotosynthese Dr. R.N. (Raoul) Frese (m) , VU - Biofysica De grootste en schoonste energiebron op aarde is de zon. Planten en bacteriën kunnen al miljarden jaren het zonlicht omzetten in bruikbare energie. Wij gaan het fotosynthetische proces op nanometer schaal onderzoeken en nabouwen in biologische zonnecellen. Trekvogels als spin in een wereldwijd voedselweb Dr. J.A. (Jan) van Gils (m) , NIOZ - Mariene Ecologie De Waddenzee heeft de laatste decennia ingeboet aan kwaliteit als 'tankstation' voor doortrekkende wadvogels, waardoor hun aantallen zijn afgenomen. Dit kan ook doorwerken naar de relatief onverstoorde overwinteringsgebieden. Wij onderzoeken of de afgenomen biodiversiteit onder de bodemdieren van het West-Afrikaanse wad wordt veroorzaakt door een afnemend aantal overwinterende wadvogels. Quantum Theories for difficult systems Dr. P. (Paola) Gori-Giorgi (v) , Rome (Italië), VU - Chemistry Chemists and material scientists routinely rely on density functional theory (DFT) calculations to guide and understand their experiments. However, current DFT fails for important chemical and physical systems. Researchers will develop techniques improving the predictive power of DFT. European Security Culture Dr. M. (Marieke) de Goede (v) , Nijmegen, UvA - Europese Studies It is often asserted that Europe's role in the world is affected by a distinctly European perspective on security matters. But the effect of such 'security culture' on actual policy processes remains unclear. In this project, researchers will examine the historical development and contemporary relevance of the European security culture. Golfbeweging van elektronen Dr. F.C. (Ferdinand) Grozema (m) , Scheemda, TU Delft Applied Sciences De beweging van elektronen in moleculen kan net als licht beschreven worden als een golf. Interferentie effecten zoals die optreden bij licht komen ook voor bij het transport van elektronen in moleculen. In dit onderzoek worden deze interferentie effecten gebruikt om elektronische componenten bestaande uit een enkel molecuul te ontwerpen. Dense suspensions in medicine and industry Dr. J. (Jens) Harting (m) , Twistringen (Duitsland), TU/e - Technische Natuurkunde Voorbeelden van suspensies zijn bloed, voedsel, cosmetische producten en verf. Complexe interacties tussen de opgeloste deeltjes bepalen de macroscopische eigenschappen van de suspensie. De onderzoeker zal samen met collega's verfijnde simulatiemethoden ontwikkelen om ziekten en industriële processen beter te kunnen begrijpen. Nieuw zicht op de ruggengraat van de Melkweg Dr. M. (Marijke) Haverkorn (v) , Oegstgeest, ASTRON - Astronomy Group Magnetische velden vormen de ruggengraat van ons melkwegstelsel en stabiliseren het sterrenvormende gas. De astronomen brengen deze magneetvelden driedimensionaal in kaart en onderzoeken hun interacties en geschiedenis. Uiterst laag frequente radiogolven van de nieuwe Nederlands-Europese radiotelescoop LOFAR maken dit mogelijk.

7 Page 5 of 12 Vegetatie vertraagt permafrostdooi? Dr. ir. M.M.P.D. (Monique) Heijmans (v) , WUR - Ecosystemen Door opwarming van de aarde ontdooien de permafrostgronden. Daarbij komen broeikasgassen vrij. Tegelijkertijd nemen struikjes toe in de toendravegetatie. Met veldexperimenten in de Siberische toendra meten we of vegetatieveranderingen het ontdooien van permafrost vertragen of juist versnellen. Kleine algen, grote gevolgen? Dr. J. (Jorijntje) Henderiks (v) , UU - Geologie Mariene algen spelen een belangrijke rol in de koolstofkringloop, maar het is vooralsnog onbekend hoe zij zich aanpassen aan klimaatveranderingen. Dit wordt onderzocht met levende eencellige kalkalgen in het laboratorium en de fossielen (coccolieten) van hun voorouders uit mariene sedimenten. Zoektocht naar donkere materie Dr. W. (Wouter) Hulsbergen (m) , Nikhef Sterrenstelsels bestaan voor het overgrote deel uit een materie waar we maar heel weinig van weten. Deze materie lijkt niet op elektronen, protonen of andere bekende subatomaire deeltjes, en wordt daarom wel 'donkere materie' genoemd. In dit onderzoek gaan we op zoek naar de oorsprong van donkere materie met behulp van de nieuwe deeltjesversneller LHC van CERN in Genève. Constructieve bewijzen Dr. R. (Rosalie) Iemhoff (v) , Rotterdam, UU - Wijsbegeerte Directe bewijzen zijn door hun expliciete vorm informatiever dan indirecte bewijzen. Het blijkt dat zulke bewijzen nuttige, doch mysterieuze eigenschappen bezitten die niet meteen verklaarbaar zijn uit hun constructieve karakter. Deze eigenschappen willen wij onderzoeken en verklaren. Emotie = invloed Dr. G.A. (Gerben) van Kleef (m) , Leiderdorp, UvA - Sociale Psychologie Mensen maken regelmatig gebruik van hun emoties om anderen te beïnvloeden. Maar werkt dit ook echt? De onderzoekers gaan na welke emoties wanneer effectief zijn en hoe het uiten van deze emoties helpt om invloed uit te oefenen. Nanoschaal richtantennes voor enkele fotonen Dr. A.F. (Femius) Koenderink (m) , Utrecht, AMOLF - Center for Nanophotonics In toekomstige quantumcomputers worden signalen gestuurd door het uitzenden en absorberen van fotonen door individuele moleculen. Helaas zijn moleculen van zichzelf hele inefficiënte zenders en ontvangers. De onderzoekers gaan nanoschaal metalen richtantennes bouwen, waarmee moleculen fotonen in nauwe bundels sturen en ontvangen. De logica van sociale interactie Dr. B.P. (Barteld) Kooi (m) , Groningen, RUG - Faculteit Wijsbegeerte Er komt nogal wat kijken bij sociale interactie: leren, communiceren, redeneren, coördineren, etc. Veel logici houden zich bezig met sociale interactie, maar zijn de theorieën die zij verzinnen verschillende stukjes van dezelfde puzzel, of wordt het wiel telkens opnieuw uitgevonden? Zwijgende genen bij erfelijke darmkanker Dr. R.P. (Roland) Kuiper (m) , Rheden, UMC St Radboud - Antropogenetica In sommige families komt darmkanker voor als gevolg van erfelijke fouten in of rondom genen. De genetisch onderzoekers gaan op zoek naar nieuwe oorzaken van erfelijke darmkanker volgens een recent ontdekt mechanisme waarmee genen het zwijgen kan worden opgelegd. Hoe slaat het brein een herinnering op? Prof. dr. S.A. (Steven) Kushner (m) , Philadelphia (VS), Erasmus MC - Psychiatrie

8 Page 6 of 12 Je hersenen veranderen als je iets nieuws leert. Maar wat gebeurt er precies? En hoeveel hersencellen zijn er nodig voor het opslaan van een herinnering? De onderzoekers gaan onderzoeken hoe de samenstelling, vorm en elektrische eigenschappen van een hersencel veranderen om een herinnering vast te leggen. De twaalfde-eeuwse revolutie van het boek Dr. F. (Erik) Kwakkel (m) , Meppel, UL - Pallas Ons moderne boek werd geboren tijdens de twaalfde-eeuwse Renaissance, een intellectuele opleving die de Europese cultuur grondig vernieuwde. Dit project verklaart het ontstaan van de nieuwe boekvorm door haar eigenschappen te verbinden aan de twaalfde-eeuwse tekstcultuur en manier van lezen. Besmettingsgevaar in financiële markten Dr. R.J.A. (Roger) Laeven (m) , Molenhoek, UvT - Econometrie Schokken in financiële markten zijn besmettelijk. De wiskundige modellen waarop financieel risicomanagement doorgaans wordt gebaseerd, houden echter onvoldoende rekening met besmettingsgevaar. De vraag naar betere modellen is nijpend. Dit onderzoek gaat zulke modellen ontwikkelen. Dik door contaminanten? Dr. ir. J. (Juliette) Legler (v) , VU - Instituut voor Milieuvraagstukken Dik zijn heeft mogelijk een oorsprong in de baarmoeder. Dit onderzoek gaat na of de blootstelling aan chemische contaminanten tijdens de vroege ontwikkeling leidt tot obesitas op latere leeftijd, door gebruik te maken van een zebravismodel. Language and Identity Prof. dr. A.N. (Alexandra) Lenz (v) (Duitsland), RUG - Faculteit der Letteren This project is on grammar as a marker of regional and social identity. The Central Franconian language area, which crosses the borders of five Western European countries, is an ideal research laboratory to analyze this terra incognita in sociolinguistics. Wat wij van pudding kunnen leren Dr. K. (Katja) Loos (v) , Frankfurt a. M. (Duitsland), RUG - Zernike Institute for Advanced Materials Dit onderzoek wordt geïnspireerd door één van de fascinerende eigenschappen die in de natuur worden aangetroffen, namelijk het geleren van zetmeel in voedsel (bijvoorbeeld pudding). Gebruikmakend van één van de processen die verantwoordelijk zijn voor het geleren worden slimme biocompatibele materialen ontworpen. Binding to bacterial building blocks Dr. N. (Nathaniel) Martin (m) , Alberta (Canada), UU - Scheikunde Bacteria use unique molecular building blocks when constructing their cell walls. In this project researchers will design molecules that bind tightly to these bacterial building blocks. Using these approaches new antibiotics that target the bacterial cell wall will be pursued. Ons klimaat en zeezout Dr. M.T.J. (Marcel) van der Meer (m) , Zwijndrecht, NIOZ - BGC Het zoutgehalte van zeewater is van cruciaal belang voor de grote oceaanstromingen zoals de Warme Golfstroom en dus voor ons klimaat. Door veranderingen in het zoutgehalte van zeewater in het verleden te onderzoeken kan de toekomstige klimaatverandering beter voorspeld worden. Nieuw! Wat het brein met nieuwe stimuli doet Dr. M. (Martijn) Meeter (m) , Amsterdam, VU - Cognitieve Psychologie Een voor ons nieuwe stimulus genereert veel meer neurale activiteit dan bekende stimuli, trekt de

9 Page 7 of 12 aandacht, en wordt beter in het geheugen opgeslagen. Hier wordt onderzocht hoe nieuwheid zo'n grote invloed kan hebben in het brein. Synaptic pathology underlying mental retardation Dr. R.M. (Rhiannon) Meredith (v) , Nuneaton (Verenigd Koninkrijk) VU - CNCR Hersencellen zijn met elkaar verbonden door synapsen. Afwijkende vormen van de synaps is een fundamenteel principe van mentale retardatie. Dit onderzoek zal onderzoeken hoe afwijkende vormen van de synaps de werking van neuronen beïnvloedt tijdens vroege en late ontwikkeling van de hersenen. Daarnaast zullen specifieke medicijnen getest worden die van invloed zijn op de werking van synaptische eiwitten om bestaande therapeutische behandelingen van mentale retardatie te verbeteren. 'Boys will be boys?' Dr. J. (Judi) Mesman (v) , Aduard, UL - Centrum voor Gezinsstudies Zijn jongens 'nu eenmaal' lastiger dan meisjes, of ligt dat (gedeeltelijk) aan de opvoeding? Onderzocht wordt in hoeverre vaders en moeders hun jonge kinderen sekse-specifiek opvoeden, en welke invloed dat heeft op lastig gedrag van broertjes en zusjes. Chronische pijn genetisch ontrafeld Dr. J. (Joyce) van Meurs (v) , Boxtel, Eramus MC - Interne Geneeskunde Waarom ontwikkelt de ene persoon chronische pijn en een ander niet bij dezelfde schade aan het gewricht? De onderzoekers gaan met behulp van grootschalig DNA-onderzoek op zoek naar nieuwe aanknopingspunten om deze pijn beter te begrijpen en te behandelen. Prostate cancer imaging Dr. M. (Massimo) Mischi (m) , Rome (Italië), TU/e - Electrical Engineering Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker bij mannen. Als hij op tijd wordt ontdekt, kan hij efficiënt worden behandeld, maar niet-invasieve opsporingsmethoden ontbreken op dit moment. Dit project stelt daarom een nieuwe afbeeldingsmethode voor het detecteren van prostaatkanker voor, gebaseerd op contrastverhoogde echografie. 'Slimme anti-oxidanten voor een beschadigd hart' Dr. A. (An) Moens (v) , Duffel (België), MUMC - Cardiologie Oxidanten zijn schadelijke stoffen die de hartspier kunnen verzwakken. Hierdoor kan hartfalen of plotse dood ontstaan. 'Gewone' anti-oxidanten zijn onvoldoende effectief voor de patiënt. De onderzoekers gaan na welke 'slimme' anti-oxidanten wel voldoende krachtig kunnen zijn om hartfalen te voorkomen of te genezen. Zichtbaar maken van ladingtransport door één molecuul Dr. ir. S.J. (Sense Jan) van der Molen (m) , Assen, UL - Gecondenseerde Materie Hoe loopt een elektrische stroom door één enkel molecuul: een quantummechanisch systeem? Ik wil dit onderzoeken en ontwikkel daarvoor een geheel nieuwe methode. Ik contacteer moleculen met heel kleine elektrodes (nanodeeltjes) en bestudeer de geleiding met een zeer geavanceerde (elektronen)microscoop. Wat is nu echt mogelijk? Dr. T. (Thomas) Müller (m) , Landau/Pfalz (Duitsland), UU - Wijsbegeerte Veel is mogelijk, maar wat is echt mogelijk, waarmee moeten wij rekening houden? Dit project werkt het verschil tussen concrete, reële mogelijkheden en andere soorten van mogelijkheid uit en kijkt naar de rol van mogelijkheden in de wetenschappen. Quantumqueeste naar kunstmatige fotosynthese Dr. J. (Johannes) Neugebauer (m) , Paderborn (Duitsland), UL - Theoretische Chemie Quantummechanica vormt de basis voor het begrijpen van de beginselen die ten grondslag liggen aan de fotosynthese, zoals bijvoorbeeld het transport van energie en elektronen in fotosystemen.

10 Page 8 of 12 Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen van - op quantumchemie gebaseerde - theoretische methodieken, die zich automatisch kunnen focussen op relevante subsystemen in biomoleculaire aggregaten. Deze methodieken kunnen wetenschappers helpen om de belangrijkste ontwerpprincipes van fotosynthese uit de natuur te ontrafelen. Brandschone energie Dr. ir. J.A. (Jeroen) van Oijen (m) , Vlijmen, TU/e - Verbrandingstechnologie Dit onderzoek gaat over een nieuwe schone vorm van verbranding van duurzame brandstoffen. Om dit verbrandingsproces beter te begrijpen, zullen de onderzoeker en collega's het microscopisch ontrafelen met geavanceerde rekenmodellen. Met deze kennis zal een nieuwe generatie branders ontwikkeld worden. Atomaire krachten aanpassen Dr. D. (Dries) van Oosten (m) , Utrecht, UU - Nanophotonics Alle objecten om ons heen kunnen bestaan doordat atomen elkaar aantrekken. Deze aantrekkende kracht wordt veroorzaakt door licht-achtige velden. In dit onderzoek gaan we die kracht controleren door ze in de buurt van extreem kleine metaalstructuren op te sluiten. Gesprekken binnen gesprekken Dr. E. (Esther) Pascual (v) , Barcelona (Spanje), RUG - Communicatiekunde Uitdrukkingen als 'Een gevoel van waarom ik?' en 'Niet tevreden? Geld terug!-garantie' roepen een denkbeeldig gesprek op. Dit project onderzoekt vormen en functies van ingebedde 'gesprekken', hun communicatieve effectiviteit in uiteenlopende contexten, en de manier waarop ze cognitief worden verwerkt. Device therapy in heart disease Where is the patient? Prof. dr. S.S. (Susanne) Pedersen (v) , Roskilde (Denemarken), UvT - Medical Psychology Implantable electronic devices for the treatment of heart disease save lives but may impair quality of life due to their side effects. This research project will examine the impact of device therapy on the patient from the patient's perspective. Seks in de media en jongeren Dr. J. (Jochen) Peter (m) , Hanau (Duitsland), UvA - Communicatiewetenschap In de afgelopen jaren is er veel discussie geweest over de seksualisering van jongeren door de media. Wetenschappelijk is er nog steeds weinig over bekend. De onderzoekers bekijken of de media de meningen en het seksuele gedrag van jongeren beïnvloeden. Computermodellen van embryogenese Dr. M. (Marten) Postma (m) , Appingedam, UvA - Computational Science Embryogenese is het proces dat de ontwikkeling en vorming van embryo's beschrijft. Dit proces is een complex samenspel tussen genetische regulatie en opeenvolgende vormveranderingen. De onderzoekers gaan embryogenese bestuderen met behulp van computermodellen die gebaseerd zijn op gedetailleerde experimentele data. Het uitzaaiingsproces van borstkanker bespieden Dr. J. (Jacco) van Rheenen (m) , Utrecht, Hubrecht Institute Borstkanker is moeilijk te behandelen wanneer de tumor uitgezaaid is. Met nieuwe microscopische technieken gaan de onderzoekers dit uitzaaiingsproces zichtbaar maken op celniveau. De onderzoekers gaan na welke immuuncellen en andere gezonde cellen het uitzaaiingsproces kunnen beïnvloeden. Deciphering past abrupt climate swings Dr. D.M. (Didier) Roche (m) , Clermont-Ferrand (Frankrijk), VU - Department of Earth Sciences

11 Page 9 of 12 Evidence of past abrupt climate changes (warming of more than 15 C in less than a hundred years) questions the stability of our current climate. This project aims at assessing the risk of (future) abrupt climate changes in a changing climate. Morele emoties en risicopolitiek Dr. S. (Sabine) Roeser (v) , Haan (Duitsland), TU Delft - Filosofie Emoties worden uit politieke besluitvorming over risicovolle technologieën geweerd omdat ze misleidend zouden zijn. Maar emoties laten ons morele aspecten van risico s zien. De onderzoekers gaan na hoe morele emoties een belangrijkere rol kunnen spelen in risicopolitiek en risicocommunicatie. Metaalcoatings met atoomprecisie Dr. M.J. (Marcel) Rost (m) , Garmisch-Partenkirchen (Duitsland), UL - Interface Physics Group Moderne en toekomstige producten, variërend van computerchips tot röntgenspiegels, vereisen het aanbrengen van extreem dunne en vlakke metaallaagjes. Het proces van de vorming van deze laagjes en hun gedrag tijdens applicatie zal met speciale scanning probe microscopen atoom voor atoom worden gevolgd. De delingsmachine van bacteriën Dr. D-J. (Dirk-Jan) Scheffers (m) , RUG - Moleculaire Microbiologie Een bacterie is een micro-organisme dat uit één cel bestaat. Bacteriën vermenigvuldigen zich door zich in tweeën te delen. In de bacteriecel zit een 'delingsmachine', die is opgebouwd uit een aantal verschillende eiwitten. In dit onderzoek wordt het bouwplan van die delingsmachine ontrafeld. ADHD: Hard to resist temptations? Dr. A. (Anouk) Scheres (v) , Haelen, RU - BSI The neurocognitive causes of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) are still largely unknown. This research will use computer tasks and brain imaging techniques to find out to what extent both sensitivity to reward and self-control are related to the symptoms of ADHD. Keer op keer koorts Dr. A. (Anna) Simon (v), , Hilvarenbeek, RU - Algemeen Interne Geneeskunde Patiënten met de zeldzame ziekte HIDS lijden hun hele leven onder steeds terugkerende koortsaanvallen. De onderzoekers gaan de oorzaak van deze koortsaanvallen ontrafelen. Dit zal ook meer duidelijk maken over hoe koorts en ontsteking ontstaan bij andere ziekten. De nationale rechter en de berechting van internationale misdrijven Prof. mr. dr. E. (Elies) van Sliedregt (v) , Hendrik-Ido-Ambacht, VU - Rechtsgeleerdheid Steeds vaker komen internationale misdrijven voor de nationale rechter. Dit onderzoek brengt in kaart tot op welke hoogte het 'gewone', nationale recht van toepassing is op dit type misdrijven. Daarnaast beogen de onderzoekers te komen tot vaststelling van uniforme regels van aansprakelijkheid voor internationale misdrijven. Handige materialen voor goedkope zonne-energie Dr. ir. A.H.M. (Arno) Smets (m) , Maasbree, TU/e - Plasma en Materialen Processing Zonnepanelen moeten efficiënter en goedkoper! De onderzoeker wil samen met collega s dunne laagjes materiaal met silicium- en metalen nanodeeltjes ontwikkelen, die gemaakt worden in goedkope productieprocessen. In de zonnecel moeten deze extra laagjes leiden tot een hogere opbrengst aan stroom, spanning en energie. De logica van quantuminteracties Dr. S.J.L. (Sonja) Smets (v) , Genk (België), RUG - Kunstmatige Intelligentie & Wijsbegeerte

12 Page 10 of 12 De implementatie van quantuminformatietechnologie voor communicatie en de beveiliging van gegevens boekt snel vooruitgang. Deze technologie is gebaseerd op onderliggende interactieve klassieke en quantumprocedures. De onderzoekers gebruiken technieken uit de logica voor de analyse van deze procedures en gaan na of ze correct en veilig zijn. Experimentele behandeling voor hardnekkig stemmen horen Dr. I.E.C. (Iris) Sommer (v) , UMC Utrecht - Hersenen en psychiatrie Stemmen horen komt vaak voor bij patiënten met schizofrenie. Gelukkig is 75% goed te behandelen met medicijnen. Bij een kwart van de patiënten lukt dat niet en zij houden hun leven lang last van stemmen. In dit onderzoek proberen we voor deze groep een nieuwe behandelmethode uit. Kleine machines, grote vragen Dr. ir. W.M. (Merlijn) van Spengen (m) , Kasama (Zambia), UL - Grensvlakfysica Micromachines die gemaakt worden in chiptechnologie, slijten te snel om praktisch bruikbaar te zijn. Om dit te voorkomen, gaan de onderzoeker en collega's bekijken hoe diamantachtige koolstoffilms in micromachines gebruikt kunnen worden om 'supersmering', het volledig verdwijnen van wrijving, te bewerkstelligen. Langetermijnkustontwikkeling gedreven door rivierdynamiek Dr. J.E.A. (Joep) Storms (m) , TU Delft - Toegepaste Geologie Dit onderzoek gaat na hoe doelmatig rivieren sediment naar zee transporteren. De verwachtte langetermijnvariatie stuurt de ontwikkeling van kustgebieden en delta's en verklaart daarmee mede hun gedrag tijdens zeespiegelverandering. Als slaap op leeftijd komt Dr. H.W. (Henning) Tiemeier (m) , Erasmus MC - Epidemiologie & Biostatistiek Op oudere leeftijd verandert het slaappatroon en het 24h-ritme, ouderen slapen minder diep en vaak overdag. Het is onduidelijk of verstoorde slaap of een veranderd 24h-ritme depressie veroorzaakt, daarom onderzoeken wij bij 1000 mensen of slaapdiepte en activiteitspatroon depressie daadwerkelijk voorspellen. Chemical signalling and unstructured proteins Dr. L. (Lukas) Trantirek (m) , Moravska Trebova (Czech Republic), UU - Chemistry Chemical signalling is an essential process for life of multicellular organisms. This research project aims to find out how chemical signals inside living cells propagates via natively unfolded prote in regions and how signal propagation is affected by disease related point mutations. Sociale netwerken en succes Prof. dr. F. (Frank) van Tubergen (m) , Amersfoort, UU - Sociologie, Algemene Sociale Wetenschappen Hoe vinden mensen een goede baan? Vaak wordt gezegd dat het niet uitmaakt 'what you know' maar 'who you know'. Is dat zo? Dit onderzoek gaat na welke rol sociale netwerken spelen bij het vinden van werk onder allochtonen en autochtonen. Solving difficult optimization problems Dr. F. (Frank) Vallentin (m) , Eslohe (Duitsland), TU Delft - Mathematics The dilemma of mathematical optimization today is that many, often simple-sounding problems cannot be solved efficiently with current methods. In this project the researchers analyze the symmetry and other structural properties of these problems. This will open new computational ways to find solutions. De cel als eiwitfabriek Dr. M. (Michiel) Vermeulen (m) , UMC Utrecht In elke cel van het menselijk lichaam worden eiwitten aangemaakt. Deze eiwitten zorgen voor het

13 Page 11 of 12 aansturen van allerlei processen zoals celdeling en afbraak van gifstoffen. In dit onderzoek wordt de moleculaire regulatie van deze eiwitproductie in detail onderzocht. Antieke globalisering? Dr. M.J. (Miguel John) Versluys (m) , UL - Archeologie De Romeinen waren onbetwist heer en meester in de gehele Mediterrane wereld maar gaven tegelijkertijd door hen veroverde culturen een belangrijke rol in de constructie van hun eigen identiteit en samenleving. Dit onderzoek gaat na hoe dit proces van culturele innovatie werkte. De relaties tussen Rome en Egypte vormen daarbij de belangrijkste casestudy. Bloedstollende kanker Dr. H.H. (Henri) Versteeg (m), , Veenendaal, LUMC Het bloedstollingsproces beïnvloedt groei van kankercellen, de aanleg van bloedvaten tussen de kankercellen en het uitzaaien van deze cellen. De onderzoekers gaan analyseren hoe en waarom componenten van het bloedstollingssysteem deze ziekte bevorderen. Plotse hartdood door opwinding Dr. P.G.A. (Paul) Volders (m) , Heerlen, UM - Cardiologie Een dodelijke hartritmestoornis wordt vaak voorafgegaan door momenten van inspanning of emotie. Dit wijst op belangrijke invloeden van het onwillekeurige zenuwstelsel. De onderzoekers gaan deze invloeden op genetisch, cellulair en orgaanniveau bestuderen om tot betere risicoinschatting en bescherming te komen. Het dagelijks leven in scherven Dr. J.A.C. (Joanita) Vroom (v) , UvA - Archeologie In het oostelijke Middellandse Zeegebied bieden nieuwe vondsten een verrassend inzicht in het leven gedurende de Byzantijnse en Osmaanse tijd. Voor het eerst vertellen opgravingen het fascinerende verhaal over consumptiegedrag en verhoudingen tussen Oost en West na het Romeinse Rijk. Sterbevingen op neutronsterren Dr. A.L. (Anna) Watts (v) , Irvine (Verenigd Koninkrijk), UvA - Astronomie Neutronsterren hebben de sterkste magnetische velden in het heelal, groot genoeg om sterbevingen te ontketenen. De wetenschappers zullen seismische waarnemingen en theoretische berekeningen gebruiken om de aard van ultradichte materie en de vreemde fysica van extreem magnetisme te onderzoeken. Als de avond valt Dr. ir. B.J.H. van de Wiel (m) , Tilburg, WUR - Meteorologie Na een onbewolkte dag valt s avonds doorgaans de wind weg. Dit onbegrepen verschijnsel veroorzaakt enorme temperatuurschommelingen in koude gebieden op aarde. De onderzoekers proberen de complexe natuurkunde achter dit fenomeen te ontrafelen door computersimulaties te combineren met wiskundige analyse. Geometric Engineering and Particle Physics Dr. M.P. (Martijn) Wijnholt (m) , Max Planck Institute (AEI) Several known properties of elementary particles point towards a unifying structure, which is broken at the low energy scales that we can access experimentally today. The researchers will develop promising new unification models with extra dimensions, which are proposed to explain these patterns and may address some of the most fundamental questions about our universe. Re-visiting proteases in cancer Dr. K. (Katarina) Wolf (v) , Dahme (Duitsland), UMC St Radboud - Celbiologie Proteases promote cancer progression by cleaving tissues barriers, but protease inhibitor therapy proved inefficient. Using state-of-the-art imaging, researchers will systematically test when, where

14 Page 12 of 12 and how proteases promote cancer invasion and metastasis and re-visit how protease inhibition can be used therapeutically. Innovatie over de grenzen heen Dr. S.H.K. (Stefan) Wuyts (m) , Turnhout (België), UvT - Marketing Ondernemingen betrekken steeds vaker externe partijen bij hun innovatieprocessen, zoals klanten, dienstverleners, leveranciers en producenten van complementaire goederen. Zij hanteren hierbij diverse methodes die verschillen op fundamentele dimensies. De onderzoekers relateren deze verschillen in aanpak aan verschillen in innovatief succes. IDOLaat van cholesterol Dr. N. (Noam) Zelcer (m) , Rehovot (Israel), UVA/AMC - Medical Biochemistry Ons lichaam heeft cholesterol nodig, maar te veel is niet gezond. Onze cellen hebben mechanismen om ervoor te zorgen dat cholesterolniveaus binnen de juiste bandbreedte blijven. De onderzoekers gaan IDOL bestuderen, een eiwit dat essentieel blijkt voor dit proces. laatst gewijzigd op 24 november 2009