Elke jongere telt. Programma Rotterdamse Risicojongeren

Transcriptie

1 Elke jongere telt Programma Rotterdamse Risicojongeren

2 Voorwoord Het overgrote deel van de Rotterdamse jongeren werkt elke dag opnieuw succesvol aan hun toekomst. Veruit de meesten van hen doen dit op eigen kracht. Sommigen kunnen prima vooruit met beperkte begeleiding. Een kleine groep met meerdere problemen, de zogenoemde risicojongeren, heeft echter andere hulp nodig. Op specifiek deze groep richten we ons binnen dit programma. De groep risicojongeren omvat ongeveer van de in totaal Rotterdamse jongeren tussen de 12 en 27 jaar. De groep bestaat uit jongeren die een risico vormen voor zichzelf en/of de samenleving. Dat risico ontstaat doordat zij een opeenstapeling van problemen kennen op het gebied van werk, school, zorg en/of veiligheid. Voor deze groep sluit de reguliere begeleiding niet voldoende aan bij hun specifieke behoefte of situatie. Ondanks alle verbeteringen in de afgelopen jaren, is er vaak nog onvoldoende samenhang tussen de hulp vanuit school, werk, zorg en veiligheid. Zo n aanpak vanuit één gebied kan voor deze groep jongeren juist remmend werken. Een tienermoeder met vragen rond zorg, huisvesting en inkomen of een licht verstandelijk beperkte jongere die met politie in aanraking is gekomen, vraagt om een brede aanpak. Daarom zetten we binnen dit programma in op maatregelen die specifiek deze groep extra sturing geven en daarbij tegelijkertijd ondersteunen. Deze maatregelen gelden ook voor jongeren die - als we niets doen - grote kans lopen om binnen afzienbare tijd tot de groep risicojongeren te gaan behoren. Ook dat willen we natuurlijk te allen tijde voorkomen. Dit programma biedt geen allesomvattende aanpak. We kiezen ervoor om de meest prangende kwesties voor risicojongeren die door henzelf en professionals zijn aangedragen, aan te pakken. We kiezen bewust voor maatregelen die niet ophouden bij de grens tussen bijvoorbeeld zorg en veiligheid of die tussen onderwijs en werk. Juist de urgentie van problemen rond risicojongeren, vraagt om maatregelen over deze en andere gebieden heen. Zoals een Toekomstplan waarmee we doorlopende hulp van 18- naar 18+ op het gebied van onder meer zorg en huisvesting verzekeren. Zoals een mentor die de jongere gedurende lange tijd bijstaat. Een Selfie-intake waardoor jongeren zelf inzicht kunnen geven in hun problemen. Begeleiding tijdens de vier weken zoekperiode bij een uitkering. En één platform voor initiatieven rond kwetsbare en risicojongeren: het JongerenDOK. Dit is nog maar een kleine greep uit de maatregelen binnen dit programma. Hiermee bewegen we meer risicojongeren naar school, halen we meer jongeren uit de uitkering en begeleiden ze richting een passende baan, leerwerktraject of andere zinvolle bezigheid. Maatregelen waarmee we ook voorkomen dat jongeren (opnieuw) in crimineel gedrag vervallen of genoodzaakt zijn te steunen op onze sociale voorzieningen. Met dit programma bieden we risicojongeren de hulp die zij nodig hebben om hun eigen toekomst zoveel mogelijk zelfstandig en succesvol vorm te geven. Investeren in jongeren, is investeren in de stad. Geen Rotterdamse jongere mag daarop een uitzondering zijn, want in Rotterdam telt élke jongere mee. Mede namens wethouder Maarten Struijvenberg (Werkgelegenheid en Economie) en wethouder Joost Eerdmans (Veiligheid, Handhaving en Buitenruimte). Wethouder Hugo de Jonge (Onderwijs, Jeugd en Zorg) 2 Programma Elke jongere telt

3 Inhoudsopgave Voorwoord 02 Risicojongeren: afbakening & cijfers 05 Aanpak gericht op zelfstandigheid 11 Drie overkoepelende maatregelen 13 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur Op alle gebieden Elke jongere een mentor Het JongerenDOK Vijf speerpunten: 1. Een onbelemmerde overgang van 18- naar Alle risicojongeren blijvend in beeld Een schoolcarrière die werkt Naar een schuldenvrije toekomst Terug op de rails 31 Monitoring en financiën 35 Totstandkoming 38 Bijage 1: Overzicht maatregelen 39 Bijlage 2: Overzicht indicatoren 41 Programma Elke jongere telt 3

4 4 Programma Elke jongere telt

5 Risicojongeren: afbakening & cijfers Van de in totaal jongeren tussen de 12 en 27 jaar die Rotterdam telt, onderscheiden we ongeveer risicojongeren. Daarnaast lopen ook kwetsbare en overbelaste jongeren een grote kans om op termijn tot deze groep te gaan behoren. Deze jongeren zijn gebaat bij heldere grenzen en kunnen daarbinnen extra aandacht en begeleiding goed gebruiken. Onder risicojongeren verstaan we jongeren die: Veel risicofactoren kennen die de overhand hebben; Te maken hebben met een opeenstapeling van problemen op de gebieden school, werk, zorg en veiligheid; Een risico vormen voor de gemeenschap doordat ze overlast en criminaliteit veroorzaken; Een risico (dreigen te) lopen voor zichzelf en hun eigen toekomst; Geen substantiële bijdrage leveren aan onze stad, maar een groot beroep op gemeenschapsgeld (gaan) doen; Geen passende zorg en ondersteuning krijgen of deze mijden; Onvoldoende passende steun uit de reguliere aanpak krijgen. Een aantal risicojongeren krijgt hulp, maar heeft ook ondersteuning op andere gebieden nodig en krijgt dit niet (voldoende). Diegenen die wel op alle vlakken ondersteuning krijgen, hebben vaak te maken met een veelvoud aan verschillende hulpverleners. Sommige jongeren vermijden hulp. Sommigen zoeken wel hulp, maar weten niet de juiste ingangen te vinden. Risicojongeren worden met verschillende termen aangeduid. Soms heten ze kwetsbare jongeren, soms overbelaste of risicojongeren. In dit programma kiezen we voor de term risicojongeren. Binnen deze groep bevinden Veranderende samenstelling Juist omdat de groep risicojongeren problemen op verschillende gebieden kent, leggen we cijfers van school, werk, zorg en veiligheid naast elkaar. Per jaar maken we (geanonimiseerd op basis van CBScijfers zichtbaar of een jongere jeugdhulp heeft ontvangen of in aanraking met politie is geweest. Van jongeren weten we dat hun levens dynamisch kunnen verlopen: van school volgend, naar werk, naar uitkering en weer naar school. Deze dynamiek zorgt ervoor dat we jaar op jaar te maken hebben met een steeds veranderende samenstelling van de groep risicojongeren. We vergaren daarom meer en meer inzicht in deze patronen om de groep risicojongeren nog specifieker te kunnen duiden. Situatie risicojongeren nu Een aantal risicojongeren krijgt al begeleiding binnen het Rotterdamse stelsel van zorg, welzijn en jeugdhulp. Elke jongere die hulp en begeleiding van het wijkteam, de gecertificeerde instelling, een specialistische hulpaanbieder of het Jongerenloket ontvangt, krijgt dat nu op basis van een ondersteuningsplan. De casusregisseur binnen het wijkteam is verantwoordelijk voor het opstellen van dit ondersteuningsplan. Ondersteuning vanuit het wijknetwerk is mogelijk wanneer de problemen beperkter zijn. Zo functioneert het jongerenwerk binnen het wijknetwerk. Bij jongeren die onder begeleiding van de jeugdbescherming of jeugdreclassering staan, ligt de casusregie bij de jeugdbeschermer of -reclasseerder. Voor jongeren boven de 18 jaar kan ook de specialistische hulpaanbieder de casusregie hebben. Programma Elke jongere telt 5

6 Rotterdamse jongeren jaar Kwetsbare jongeren Overbelaste jongeren (school/zorg) 6830 Risicojongeren Onzichtbare jongeren Spookjongeren Probleemjongeren (veiligheid) De verschillende groepen Rotterdamse jongeren in één overzicht De ontwikkeling van elke jongere wordt beïnvloed door beschermende factoren, denk aan vaardigheden, een gezin of ouders om op terug te kunnen vallen, sociale binding met school en met vrienden in de wijk en een veilig thuis. Deze beschermende factoren vormen een buffer tegen risicofactoren, zoals problemen in het gezin, leerachterstanden en psychische problematiek. Bij de meeste Rotterdamse jongeren zijn de beschermende en risicofactoren goed met elkaar in balans. Bij anderen is dat niet het geval. Kwetsbare jongeren: Jongeren die vaak wel op school zitten, maar relatief veel verzuimen of op straat te vinden zijn. Vaak krijgen ze zorg, soms hebben ze problemen met politie en justitie. Sommige van hen lopen grote kans in de problemen te komen of hebben al een probleem en lopen risico dat dit er meer worden. Vaak zijn deze jongeren te vinden op het praktijkonderwijs, speciaal onderwijs en de laagste mbo-niveaus. Overbelaste jongeren: Jongeren die misschien wel over de wil, kennis en vaardigheden beschikken om hun schoolloopbaan met minimaal een startkwalificatie af te sluiten, maar dit niet (meer) voor elkaar krijgen. Er is een opeenstapeling van problemen. Bijvoorbeeld gedrags- of psychische problemen, een instabiele of zelfs onveilige thuissituatie, schulden, een beperkt inkomen en criminaliteit. Overbelaste jongeren zijn bijna altijd risicojongeren. Onzichtbare jongeren: Jongeren die voor zover bekend niet naar school gaan, geen werk hebben (meer dan 12 uur) en ook niet als werkzoekend geregistreerd staan. Ze staan wel ingeschreven in de gemeentelijke Basisregistratie Personen, maar melden zich niet voor een baan of uitkering bij het Jongerenloket. Bijvoorbeeld omdat ze gedwongen worden thuis te blijven voor zorgtaken of dat ze zelf voor deze situatie kiezen. Spookjongeren: Jongeren die niet ingeschreven staan in de Basisregistratie Personen, maar die wel in Rotterdam leven. Zij hebben voor zover bekend geen (wit) werk, doen geen beroep op een uitkering en staan niet bij een school ingeschreven. Probleemjongeren: Jongeren die een direct risico vormen voor de maatschappij. Zij hebben één of meerdere misstappen gemaakt waardoor zij in aanraking zijn gekomen met justitie en politie, zitten in de criminaliteit of komen (eventueel met reclassering) uit detentie. NB: Onder meer tienermoeders, dak- en thuisloze jongeren, thuiszitters, voortijdig schoolverlaters, mantelzorgers en geradicaliseerde jongeren kunnen zich binnen alle bovengenoemde groepen bevinden. 6 Programma Elke jongere telt

7 Voor jongeren die begeleiding via het Jongerenloket ontvangen, stelt de jongerencoach het ondersteuningsplan op. Voor het opstellen van een ondersteuningsplan, maken we gebruik van het vraaganalyseinstrument (onder 18 jaar) of de zelfredzaamheidsmatrix (boven 18 jaar). Voor begeleid en beschermd wonen of ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen kennen we nog een aanvullende vraagverheldering door hulpaanbieders. Door inzet van deze instrumenten, wordt de hulpvraag van de jongere in kaart gebracht. Zo wordt duidelijk of verdere vraagverheldering of diagnose nodig is en kan passende hulp worden verleend. Binnen het Rotterdamse stelsel werken we volgens het principe 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur. Deze werkwijze houdt onder andere in dat jongeren één contactpersoon hebben voor al hun ondersteuningsvragen en niet verschillende keren hun verhaal hoeven te vertellen. De situatie nu voldoet nog niet volledig aan bovenstaande beschrijving. We werken daar in Rotterdam hard aan. Op onderdelen zoals binnen de wijkteams is al veel bereikt. Juist in de verbinding tussen de gebieden werk, school, zorg en veiligheid, die voor risicojongeren zo belangrijk is, kunnen we nog extra stappen zetten. Bevoegdheden en leeftijdsgrenzen Ook al zijn ouders financieel verantwoordelijk voor hun kinderen tot hun 21 ste, na het 18 de jaar worden jongeren voor de wet zelfstandig. Op dat moment gaat hulpverlening over van de Jeugdwet naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), het soort interventies verandert én de levenssituatie, woonomstandigheden en verantwoordelijkheden veranderen. Dat maakt de overgang van 18- naar 18+ voor veel jongeren, zeker voor risicojongeren, een behoorlijke uitdaging. Aanpakken, wetten en instrumenten per leeftijdsgroepen Risicojongeren 0-12 jaar jaar 15 jaar 16 jaar 17 jaar 18 jaar 21 jaar 23 jaar 27 jaar +27 jaar NRW (Nieuw Rotterdams Welzijn, incl. jongerenwerk en maatschappelijk werk) Jeugdhulp (Jeugdbescherming + Jeugdreclassering + Pleegzorg) evt. verlenging Wlz (Wet langdurige zorg) Zorgverzekeringswet (GGZ) Centraal Onthaal Jongeren Centraal Onthaal Volwassenen WMO (Wet maatschappelijke ondersteuning, incl. beschermd/begeleid wonen) Leerplicht Studiefinanciering Kwalificatieplicht RMC-wet Jongerenloket Prematching Jongeren aan de slag (jeugdwerkloosheid) PGA aanpak jeugdoverlast / criminaliteit Adolescentenstrafrecht Voor de meeste jongeren is het geen probleem dat aanpakken en instrumenten veranderen bij het bereiken van hun 18 de jaar. Zij zoeken steun en informatie bij vrienden, familie en instanties. Voor risicojongeren is dat moeilijker. Overgangsmomenten als deze kunnen voor hen een onoverzichtelijke situatie vormen, waarin ze maar moeilijk zelf de weg kunnen vinden. Zonder beschermende omgeving thuis valt begeleiding weg en - of ze dat willen of niet - vervalt ook gedwongen hulp. Wijkteams en specialistische hulpaanbieders helpen nu al om deze overgang te versoepelen, maar dat lukt nog niet altijd voldoende. Programma Elke jongere telt 7

8 (Jeugd)reclassering en (na)zorg na detentie Risicojongeren die met justitie in aanraking komen, kunnen vallen onder het: Jeugdstrafrecht voor jongeren van 12 tot 18 jaar; Regulier strafrecht voor jongeren boven de 18 jaar; Adolescentenstrafrecht voor jongeren tussen de 16 tot 23 jaar. Binnen het adolecentenstrafrecht is meer maatwerk mogelijk. Bij het bepalen van de strafrechtelijke aanpak houdt de rechter rekening met het ontwikkelingsniveau van de jongere. De rechter kan volwassen- en jeugdreclassering inzetten en kan variëren met passende (verplichte) hulpverlening, waaronder ook gemeentelijke jeugdmiddelen. Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor het bieden van nazorg aan ex-gedetineerden, waaronder ook de risicojongeren die uit een justitiële jeugdinrichting of penitentiaire inrichting komen. De nazorg richt zich vaak op het verkrijgen van een legitimatiebewijs en inschrijving, op inkomen (werk), onderdak, schuldhulp, begeleiding naar school of werk en noodzakelijke zorg en ondersteuning. De (na)zorg na detentie wordt vastgelegd in een Detentie- en Re-integratieplan (18+) of Perspectiefplan (18-). De wijze van (na)zorg na detentie is afhankelijk van de leeftijd van de jongere en het gebruikte strafrecht. Bij jongeren tot 18 jaar en jongeren die via het adolescentenstrafrecht jeugdreclassering toegewezen hebben gekregen, zijn doorgaans een jeugdreclasseerder, het Jongerenloket, de Raad voor de Kinderbescherming en een jeugd- en gezinscoach betrokken. De terugkeer in de samenleving van deze jongeren wordt voorbereid in het zogenoemde Netwerkberaad 1 en het Trajectberaad 2 van het Veiligheidshuis. Voor meerderjarigen vervullen de medewerkers nazorg van het team Justitiabelen 3 van de gemeente Rotterdam de rol van regisseur en betrekken zo nodig wijkcoaches of wijzen door naar specialistische zorg. 1 Het Netwerkberaad is het overleg tussen de justitiële jeugdinrichting, (jeugd)reclassering en de Raad voor de Kinderbescherming (voorzitter) binnen 7 dagen na instroom in de inrichting. De gemeente neemt geen zitting in het Netwerkberaad. 2 Het Trajectberaad is het overleg in het Veiligheidshuis over het trajectplan en (nazorg) plan van aanpak (jeugd)reclassering. Er worden afspraken gemaakt over wie welke rol vervult rond de jongere. Het voorzitterschap is in handen van de Raad voor de Kinderbescherming. De gemeente maakt deel uit van het Trajectberaad. 3 Jongeren die uitstromen uit een penitentiaire inrichting worden gemeld bij het Meld- en Coördinatiepunt Nazorg Detentie (Team Justitiabelen) en besproken in het nazorgoverleg in de penitentiaire inrichting. Een casusmanager van het Team Justitiabelen stelt een plan op. 8 Programma Elke jongere telt

9 Jongeren & Hulp / Zorg In ontvingen ongeveer jongeren tussen 0 en 18 jaar een vorm van jeugdhulp. Denk daarbij aan geestelijke gezondheidszorg, hulp bij zware opgroei- en opvoedproblemen, jeugdbeschermingsmaatregelen en zorg binnen de voormalige Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (in 2015 opgegaan in de Jeugdwet). Jongeren & Onderwijs Het aantal jongeren dat het onderwijs zonder diploma of startkwalificatie verlaat, de zogeheten voortijdig schoolverlaters, is in vier jaar maar liefst gehalveerd. In het jaar 2014/2015 gaat het om jongeren (3,2%). In totaal telt Rotterdam ruim jongeren tot 23 jaar zonder startkwalificatie. Ruim 80% van de Rotterdamse jongeren met een bijstandsuitkering heeft geen startkwalificatie. Jongeren & Werk Eind 2015 ontvingen jongeren een bijstandsuitkering en jongeren een WW-uitkering. In totaal stonden Rotterdamse jongeren als niet-werkende werkzoekenden in de boeken. Ongeveer de helft van hen heeft geen uitkering en zit naar verwachting op school, maar is op zoek naar een baan. Programma Elke jongere telt 9

10 Jongeren & Schulden In Rotterdam hebben circa jongeren tussen de 18 en 25 jaar (problematische) schulden. Zo n 15% van hen heeft een betalingsprobleem. Landelijk is dit ruim 8%. Begin 2016 worden 405 Rotterdamse jongeren (19-27 jaar) geholpen door de Kredietbank Rotterdam. In 2015 hebben 817 jongeren zich gemeld voor een oriënterend gesprek bij de Kredietbank. 237 jongeren (39%) zijn ingestroomd in de dienstverlening van de Kredietbank. Jongeren & Veiligheid Het aantal Rotterdamse verdachten daalt. In 2014 werden jongeren tot 18 jaar aangehouden, 19% minder dan in Het totaal aantal Rotterdamse verdachten tot 23 jaar daalde van in 2010 naar in Het aantal jongeren tussen 12 en 23 jaar dat (landelijk) terugviel in crimineel gedrag was gemiddeld 39% in de periode Uit Rotterdams onderzoek blijkt dat overvallers steeds vaker minderjarig zijn. In 2013 was dit nog 11% van het totaal aantal overvallers, in de eerste helft van 2015 was dit 20%. De gemiddelde leeftijd van de jeugdige overvallers in 2015 was 15,8 jaar. In 2014 stroomden er 220 Rotterdamse jongeren (12-24 jaar) uit een justitiële jeugdinrichting en circa 800 jongvolwassenen (18-27 jaar) uit een penitentiaire inrichting. 10 Programma Elke jongere telt

11 Aanpak gericht op zelfstandigheid We staan Rotterdamse risicojongeren met een helder doel voor ogen bij: onze aanpak moet de risicojongere in staat stellen uiteindelijk zoveel mogelijk zelfstandig en op eigen kracht aan zijn of haar toekomst te (blijven) werken. Binnen dit programma richten we ons op de (potentiële) risicojongeren tussen de 12 en 27 jaar. Juist binnen deze leeftijdscategorie zien we de grootste overgangen, bijvoorbeeld die van 18- naar 18+ en de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs en van school naar werk. Op deze momenten nemen we deze jongeren bij de hand. We bieden hen hiermee een toekomst met perspectief, en geven duidelijk richting, maar stellen ook grenzen. We breken met grenzen tussen de gebieden school, werk, zorg en veiligheid, en koersen bewust aan op maatregelen over deze gebieden heen. Maatregelen die voorzien in de voor risicojongeren vaak noodzakelijke langdurige aandacht. Maatregelen die beter aansluiten bij de leefwereld van de risicojongere. Als basis hiervoor gebruiken we het Rotterdamse stelsel van zorg, welzijn en jeugdhulp. We bouwen op dit bestaande stelsel verder en maken daarbinnen zoveel mogelijk gebruik van de Rotterdamse wijkteams, het Jongerenloket, experts op het gebied van veiligheid, professionals uit het wijknetwerk en scholen. Tien uitgangspunten Onze aanpak baseren we op tien uitgangspunten. Deze punten gelden ook als vuistregels voor de hulp en begeleiding door professionals aan risicojongeren. 1. Alle jongeren zijn het investeren waard. We denken in mogelijkheden en kansen; 2. We bieden structuur en richting, maar stellen ook grenzen; 3. We respecteren de behoefte van de jongere aan autonomie, competentie en verbondenheid; 4. Ouders en jongeren zijn allereerst zelf verantwoordelijk; 5. Ons handelen draagt bij aan de zelfstandigheid van de jongere; 6. De jongere en zijn/haar perspectief staat centraal, niet de organisatie of het systeem; 7. We werken volgens 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur en zo dicht mogelijk in de directe omgeving en de wijk van de jongere; 8. We laten de jongeren niet los totdat hij of zij helemaal zelfstandig verder kan; 9. Professionals moeten de ruimte krijgen om verschil te kunnen maken; 10. Onze ondersteuning is passend, toegankelijk, effectief en van goede kwaliteit. Programma Elke jongere telt 11

12 Vijf speerpunten We breiden het aanbod van bestaande structuren en instrumenten waar nodig uit en verbeteren de onderlinge samenhang tussen de instrumenten en tussen verschillende vormen van ondersteuning. Hiermee ondervangen we niet alleen op een soepele manier de risicovolle overgangsmomenten voor de jongeren, maar breken ook met eventuele grenzen tussen de gebieden school, werk, zorg en veiligheid. We richten onze maatregelen daarnaast op een aantal specifieke problemen waarvan we weten dat risicojongeren daar de meeste last van ondervinden. Dit resulteert in een drietal overkoepelende maatregelen, aangevuld met extra acties, die we binnen vijf speerpunten uitwerken: 1. Een onbelemmerde overgang van 18- naar 18+; 2. Alle risicojongeren blijvend in beeld; 3. Een schoolcarrière die werkt; 4. Richting een schuldenvrije toekomst; 5. Terug op de rails. 4 wk. School Werk Zorg Traject Het resultaat Het vraagt vaak lange adem om risicojongeren in staat te stellen zo goed en zelfstandig mogelijk aan hun toekomst te kunnen werken. Dat resultaat is niet van de ene op de andere dag bereikt. Door middel van de maatregelen en acties binnen dit programma willen we dat: Elke risicojongere de hulp en ondersteuning krijgt die nodig is. Meer risicojongeren die nu niet naar school gaan, wel een opleiding volgen. En dat de jongeren die wel naar school gaan, hun schoolcarrière daadwerkelijk met een startkwalificatie afronden. Meer risicojongeren die nu nog een uitkering ontvangen, aan het werk gaan. En dat we de jongeren die nu geen werk of uitkering hebben, eventueel via een uitkering richting een baan begeleiden. Minder risicojongeren in aanraking met justitie en politie komen en minder jongeren waarbij dit al één of meerdere keren is gebeurd, opnieuw in crimineel gedrag vervallen. Het succes en het effect van de maatregelen en acties binnen dit programma leiden we af aan de hand van indicatoren op de gebieden school, werk, zorg en veiligheid. Deze indicatoren nemen we op in de monitor Risicojongeren. Binnen deze monitor volgen we hoe de groep risicojongeren zich verhoudt tot het totaal aantal Rotterdamse jongeren. Het aantal risicojongeren alleen, geeft echter onvoldoende houvast om het resultaat van de maatregelen voor risicojongeren binnen dit programma te duiden. Daarvoor gebruiken we meer indicatoren die we onderling wegen. De totale set van indicatoren geeft een beeld van hoe het met risicojongeren is gesteld. School Werk Zorg Criminaliteit Programma Elke jongere telt

13 Drie overkoepelende maatregelen Binnen de aanpak rond risicojongeren gaan we nadrukkelijk uit van de leefwereld van de jongere zélf. Deze jongeren vragen om langdurige begeleiding: soms intensief door middel van krachtig ingrijpen, soms juist op de achtergrond als stok achter de deur. We voeren drie overkoepelende maatregelen uit die essentieel zijn voor het slagen van de aanpak voor risicojongeren. Maatregelen met een brede reikwijdte op het gebied van school, werk, zorg en veiligheid. 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur op alle gebieden Binnen het bestaande stelsel van zorg, welzijn en jeugdhulp werken het wijknetwerk, het wijkteam en specialistische (jeugd)hulpverleners vanuit het principe 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur. De aansluiting van het domein zorg met de gebieden school, werk en veiligheid kan beter. Daarom gaan we voor 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur op alle gebieden: over de volle breedte. Deze aanscherping van onze werkwijze laat zich vooral gelden bij (jeugd)reclassering en nazorg na detentie en de werkwijze van het Jongerenloket. Het Jongerenloket kan voor risicojongeren veel betekenen wanneer het de regie op alle gebieden waarmaakt. Daarvoor sluiten we de dienstverlening en de rol van het Jongerenloket nog beter aan op het stelsel van zorg, welzijn en jeugdhulp. De komende jaren verandert de intake bij het Jongerenloket. Deze trekken we zo veel mogelijk gelijk met de intake bij het wijkteam. We zorgen er ook voor dat het Jongerenloket wijkgericht werkt en de hulp vanuit de wijkteams en gespecialiseerde hulpverleners kan inzetten. De rol van de jongerencoaches verandert doordat ook zij als casusregisseur kunnen optreden. De verandering vraagt om een andere werkwijze van het Jongerenloket en de jongerencoaches. Zo n omslag kost en vraagt tijd. Elke risicojongere een mentor Ondanks 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur kunnen we niet voorkomen dat risicojongeren te maken krijgen met meerdere en wisselende hulpverleners. Soms verandert ook de casusregisseur. Daarom moet elke risicojongere altijd en voor lange duur op iemand terug kunnen vallen: zijn of haar mentor. De mentor neemt niet de rol van casusregisseur, ouder of hulpverlener over, maar vult deze juist aan. Hij of zij begeleidt de jongere tijdens trajecten én daarvoor en erna. Het wijkteam of het Jongerenloket kijkt samen met de jongere, of er een geschikte mentor binnen de eigen omgeving (een oom, tante, oma, leraar) gevonden kan worden. Lukt dat niet, dan kijken wijkteam en Jongerenloket naar vrijwilligers binnen bestaande Rotterdamse initiatieven. Ook kunnen Rotterdamse ambtenaren via maatschappelijke #Kendoe-stages de rol van mentor voor een jongere vervullen. Uiteraard stellen we aan elke mentor eisen op het gebied van veiligheid en gedrag. Dat kan betekenen dat we een minimale begeleidingstermijn afspreken of vragen om een Verklaring omtrent gedrag (VOG). Het JongerenDOK Verschillende afdelingen binnen de gemeente subsidiëren trajecten en projecten die direct zijn gericht op ondersteuning aan (risico)jongeren. De afstemming hiervan kan beter. Daarom richten we het JongerenDOK in. Binnen dit platform komen (subsidie)aanvragen, initiatieven vanuit hulpaanbieders en anderen én bestaande geldstromen samen. We bespreken nieuwe initiatieven, trajecten en voorzieningen die in de behoeften van kwetsbare en risicojongeren voorzien. Maar we richten ons ook op het verlengen van bestaande trajecten. Het JongerenDOK beoordeelt aanvragen aan de hand van effectiviteit van een initiatief of traject. Jongeren betrekken we daarbij. De subsidieverlening neemt het JongerenDOK niet over. Programma Elke jongere telt 13

14 Toekomstplan verzekert doorlopende hulp Voor elke jongere die hulp en begeleiding ontvangt, stellen we ruim voor zijn of haar 18de jaar een Toekomstplan op. Dit Toekomstplan verzekert dat de hulp en begeleiding ook na het 18de jaar doorloopt. 14 Programma Elke jongere telt

15 Speerpunt 1 Een onbelemmerde overgang van 18- naar 18+ Veel risicojongeren krijgen hulp. Doordat elke jongere die jeugdhulp heeft, voor zijn 16,5 de jaar een Toekomstplan krijgt, kunnen we hulp ook na het 18 de jaar naadloos laten aansluiten. Bovendien maakt het Toekomstplan mogelijk dat we ook zaken zoals begeleid wonen, instromen in een opleiding en het vinden van werk, strakker, op tijd én goed kunnen regelen. Elke jongere die hulp krijgt, heeft een ondersteuningsplan. Aanvullend hierop willen we dat voor elk van deze jongeren voor hun 16,5 de jaar een Toekomstplan wordt opgesteld. Hierin is aandacht voor noodzakelijke begeleiding en ondersteuning tot en na hun 18 de jaar en de concrete doelen waarvoor we deze ondersteuning bieden. Toekomstplan verzekert doorlopende hulp De casusregisseur stelt het Toekomstplan op samen met de jongere, met zijn of haar ouders/verzorgers, de mentor, de school en eventueel (specialistische) hulpverleners. De casusregisseur benut de uitkomsten van de vraaganalyse en de zelfredzaamheidsmatrix en houdt het Toekomstplan actueel. Het Toekomstplan voldoet als ondersteuningsplan ten behoeve van de indicatie voor een Wmo-arrangement. Het Toekomstplan bevat onder meer de mogelijke verlenging van de jeugdhulp en de te regelen zaken zoals huisvesting na het 18 de jaar, zorgverzekering, inkomsten en uitgaven. Maar ook de noodzakelijke ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning vanaf het 18 de jaar, de aanpak van eventuele schuldenproblematiek, de inzet van de mentor en de afspraken over contactmomenten met de casusregisseur hebben een plek in het Toekomstplan. Ten slotte komen ook doelen aan de orde op het gebied van opleiding, werk en school. Wanneer een jongere net voor het 18 de jaar in detentie of een gesloten setting zit, bevat het Toekomstplan ook de naam van de verantwoordelijke gemeente. Acties: We voeren het Toekomstplan in met doelen en benodigde ondersteuning tot en na het 18 de jaar. We trainen professionals van jeugdhulpaanbieders om de uitgebreide vraagverheldering voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) te kunnen doen. En informeren hen daarbij goed over het Wmo-arrangementenmodel. Met zorgverzekeraars maken we afspraken voor hulp die buiten de verantwoordelijkheid van de gemeente (Zorgverzekeringswet en Wet Langdurige Zorg) valt. Eén inkoop en blijvend contact Door voor elke jongere die hulp krijgt, de noodzakelijke hulp na het 18 de jaar in het Toekomstplan op te nemen, maken we een nieuwe intake overbodig en creëren we een naadloze overgang tussen jeugdhulp en Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Om nog meer continuïteit te bieden, combineren we vanaf 2018 de inkoop van jeugdhulp, welzijn en Wmo-arrangementen. Hulp die een jongere vóór zijn 18 de jaar ontvangt, kan daardoor nog soepeler doorlopen tot na het 18 de jaar. Maar het is ook mogelijk hulp die voor jongeren boven de 18 jaar bestemd is, juist eerder in te zetten. Programma Elke jongere telt 15

16 Zekere voor het onzekere Het kan voorkomen dat jongeren die tot hun 18 de jaar wel jeugdhulp hebben gehad, bij de totstandkoming van hun Toekomstplan aangeven daar na hun 18 de jaar geen behoefte meer aan te hebben. Ook dan nemen we het zekere voor het onzekere. Vaak blijkt namelijk dat deze jongeren na enige tijd toch opnieuw behoefte krijgen aan begeleiding. We vragen de mentor daar nadrukkelijk een rol in te spelen en bij het wijkteam of het Jongerenloket aan te kloppen wanneer hij of zij het vermoeden heeft dat dit het geval is. Daarnaast neemt het wijkteam in deze gevallen meerdere keren contact op met de jongere, om zeker te stellen dat begeleiding of hulpverlening niet alsnog nodig is. Acties: Wanneer een jongere heeft aangegeven na het 18 de jaar geen hulp meer te willen, neemt het wijkteam na één, drie en zes maanden hierover alsnog contact met de jongere op. Vanaf 2018 combineren we de inkoop van jeugdhulp, welzijn en Wmo-arrangementen. Huisvesting op orde Een stabiele leefomgeving draagt bij aan de rust om te kunnen werken aan een succesvolle toekomst. We nemen belemmeringen die jongeren hierbinnen ervaren, zoveel mogelijk weg en maken nieuwe initiatieven mogelijk. Jongeren die voor hun 18 de jaar elders wonen, kunnen in het Toekomstplan hun behoeften na hun 18 de jaar vast laten leggen. Bijvoorbeeld dat zij bij pleegouders willen blijven wonen. Ook reserveren we in het Toekomstplan ruimte voor eventuele ambulante begeleiding bij zelfstandig wonen of behoefte aan beschermd of begeleid wonen na het 18 de jaar. Huisvesting moet voor jongeren toegankelijk en beschikbaar zijn. Doordat een aantal jongeren schulden heeft en woningcorporaties tegelijkertijd zekerheid willen over betaling, is zelfstandige huisvesting voor sommige jongeren moeilijk. Voor jongeren die geen woonbegeleiding na hun 18 de jaar nodig hebben, willen we de toegankelijkheid en snelheid van de procedure voor het vinden van een zelfstandige woning én kamergewijze verhuur verbeteren. Acties: We verzoeken het Rijk samen met de andere G4-steden om de mogelijkheden van de pleegoudervergoeding op te rekken, zodat jongeren na hun 18 de jaar gemakkelijker bij pleegouders (kunnen) blijven wonen. We zetten het Rotterdamse huurzorgcontract 4 ook voor zorgbehoevende risicojongeren boven 18 jaar in, en maken daarover afspraken met de woningcorporaties. Door middel van slimme inkoop of inzet van een Social Impact Bond 5 ondersteunen we projectontwikkelaars en zorgaanbieders die kamergewijze huur en zorg gecombineerd mogelijk willen maken. Het gaat hierbij om bestaande en nieuwe initiatieven die doorlopende zorg en wonen combineren of waar risicojongeren andere vormen van woonbegeleiding kunnen krijgen. Voor jongeren vanaf 18 jaar die eerder ergens hebben ingewoond (pleegzorg/kamers) en die na hun 18 de jaar niet op basis van een arrangement elders kunnen inwonen, wijzen we actief op de mogelijkheid om urgentie aan te vragen op basis van de zogenoemde Hardheidsclausule in de urgentieregeling. We wijzen jongeren die na hun 18 de jaar zelfstandig willen wonen dat tijdig inschrijven op Woonnet Rijnmond nodig is. In 2015 nieuw geïntroduceerde instrumenten 6 binnen Woonnet Rijnmond maken de kans op een woning ook voor deze jongeren groter. We monitoren de beschikbare goedkope voorraad op beschikbaarheid van zelfstandige woningen tot 410 per maand; de grens voor huurtoeslag voor jongeren tot 23 jaar. 4 Contractvorm waarbinnen corporatie en cliënt een huurovereenkomst onder voorwaarde van woonbegeleiding tekenen én zorginstelling en cliënt tegelijkertijd een woonbegeleidingsovereenkomst sluiten. Dit beperkt het financieel risico voor een corporatie en verzekert dat huur en zorg onlosmakelijk aan elkaar verbonden blijven. 5 Social Impact Bond (SIB): een constructie van een aantal partijen, zoals de overheid, een sociaal ondernemer, investeerder(s) en een beoordelaar. Doel is via deze combinatie van partijen een innovatieve maatschappelijke interventie uit te voeren. 6 Het gaat om de zoekmodellen Direct Kans en Loting. Deze zoekmodellen bieden sneller kans op een woning dan de modellen Inschrijfduur en Wens&Wacht. 16 Programma Elke jongere telt

17 Eén intake voor dak- en thuisloze jongeren We willen dat alle jongeren tussen 12 en 27 jaar zoveel mogelijk één casusregisseur hebben en beperken de intakemomenten voor zorg, welzijn en jeugdhulp tot een minimum. Dat geldt ook voor daken thuisloze jongeren die problemen hebben op meerdere gebieden. Het merendeel van de dak- en thuisloze jongeren die jonger zijn dan 23 jaar, ontvangen we bij Centraal Onthaal Jongeren binnen het Jongerenloket. Jongeren vanaf 23 jaar kloppen voor hulp, begeleiding en een uitkering aan bij Centraal Onthaal Volwassenen, het Jongerenloket en soms bij de Vraagwijzer of het wijkteam. Binnen Centraal Onthaal voor jongeren én volwassenen laten we de nu gehanteerde leeftijdsgrens vervallen, zonder opnieuw strikte leeftijdsgrenzen in te voeren. We maken het mogelijk dat jongeren tussen de 23 en 27 jaar ook terecht kunnen bij het Centraal Onthaal Jongeren. Het Jongerenloket, waar Centraal Onthaal Jongeren huist, mag dan ook specialistische hulp GGZ/MO intramuraal en extramuraal (beschermd of begeleid wonen of zelfstandig wonen met ambulante begeleiding) indiceren voor daken thuisloze jongeren tot 27 jaar. Het zorgaanbod blijft uiteraard wel toegesneden op de leeftijd van de jongeren. Wanneer niet alleen Vraagwijzer en het wijkteam, maar ook het Jongerenloket aan alle jongeren tussen de 12 en 27 jaar een indicatie mag geven voor alle Wmo-arrangementen, kunnen we het aantal intakemomenten nog verder verminderen. Acties: We verruimen de leeftijdsgrens voor het indiceren van de Wmo-arrangementen GGZ/MO intramuraal en extramuraal voor dakloze- en thuisloze jongeren binnen het Jongerenloket (en daarmee het Centraal Onthaal Jongeren) naar 27 jaar. We verminderen het aantal intakemomenten door bij de doorontwikkeling zorg, welzijn en jeugdhulp 2018 op te nemen dat het Jongerenloket alle Wmo-arrangementen voor alle jongeren die bij het Jongerenloket aankloppen (18-27 jaar), mag indiceren. Programma Elke jongere telt 17

18 Begeleiding tijdens de zoekperiode Elke jongere moet voorafgaand aan het aanvragen van een uitkering verplicht vier weken zoeken naar een passende opleiding of een baan. Jongerenwerkers gaan jaarlijks maar liefst jongeren in deze periode begeleiden, zodat uitval in deze periode geen kans krijgt. 18 Programma Elke jongere telt

19 4 wk. Speerpunt 2 Alle risicojongeren blijvend in beeld Om risicojongeren én jongeren die het risico lopen tot die groep te gaan behoren, in een goede richting te kunnen begeleiden, maken we werk van het in beeld krijgen én houden van deze jongeren. We zorgen voor sluitende overdrachtsmomenten, bijvoorbeeld bij de vier weken zoekperiode voor een uitkering. Tijdens de zoekperiode verdwijnt nu 30 procent van de jongeren uit beeld. We ondervangen daarnaast zoveel mogelijk redenen niet herkende licht verstandelijke beperking, onzichtbaarheid of een spookbestaan die ook uitval kunnen veroorzaken. Begeleiding tijdens de zoekperiode Jongeren die een uitkering willen aanvragen, krijgen te maken met een verplichte zoekperiode van vier weken. Nadat ze in die weken hebben uitgezocht of ze terug kunnen naar school of werk kunnen vinden, mogen zij zich weer bij het Jongerenloket melden. Hun inspanningen binnen deze periode worden vervolgens beoordeeld en op basis daarvan kunnen ze eventueel een uitkeringsaanvraag indienen. Alle kansen grijpen We dringen het aantal jongeren dat zich na deze zoekperiode niet meer bij het Jongerenloket meldt, fors terug en houden ze op deze manier bij ons, bij scholen of bij werkgevers in beeld. We voorkomen eventuele misverstanden over de zoekperiode en plannen vervolgafspraken vooruitlopend in. We blijven terugbellen als een jongere niet op een terugkeerafspraak verschijnt en achterhalen en registreren zoveel mogelijk de reden daarachter. Geen contact is simpelweg geen optie. Jongeren die bijvoorbeeld niet terugkomen vanwege betalingsachterstanden of schulden, verwijst het Jongerenloket direct door naar individuele passende schuldhulpverlening. We leunen op jongerenwerkers voor de begeleiding tijdens de vier weken zoekperiode. Denk hierbij aan het meegaan op gesprekken bij instanties of werkgevers, inschrijven bij een opleiding en het helpen bij het opstellen van een CV en het schrijven van een sollicitatiebrief. Het Jongerenloket monitort het gehele proces en legt zo nodig verbinding met het wijkteam en onderhoudt contact met de jongerenwerkers. We grijpen op deze manier alle kansen aan die we hebben om jongeren in beeld te krijgen en te houden. Acties: We maken elke jongere duidelijk welke verwachtingen, rechten en verplichtingen er aan de vier weken zoekperiode bij een uitkering zijn verbonden en welke rol we van hen verwachten. Het Jongerenloket legt de vervolgafspraak vier weken later al tijdens het eerste gesprek vast. Vanaf 2016 begeleiden jongerenwerkers jaarlijks ongeveer risicojongeren tijdens en vlak na de vier weken zoekperiode. Het jongerenwerk blijft ook na afloop van de zoekperiode de jongere begeleiden, tot het moment dat de jongere bij aansluitende afgesproken voorzieningen of ondersteuning terechtkan. Programma Elke jongere telt 19

20 Selfie-intake Eén van de uitgangspunten voor alle maatregelen rond risicojongeren, is handelen vanuit hun perspectief. Tegelijkertijd willen we hulpverleners en casusregisseurs zoveel mogelijk tijd geven voor ondersteuning aan de jongere zelf. Daarom introduceren we de Selfie-intake. Via de selfie-intake kan elke risicojongere zélf aangeven, wat er speelt in zijn of haar leven en waaraan hij of zij zou willen werken. De informatie uit deze Selfie-intake gebruiken de intakers bij Jongerenloket, wijkteams of Vraagwijzers om een goede analyse te maken van de problemen. Op basis daarvan stellen zij het ondersteuningsplan op. Acties: We introduceren een Selfie-intake en maken die breed inzetbaar. We koppelen de Selfie-intake aan het vraaganalyse-instrument en de zelfredzaamheidmatrix. (H)erkenning licht verstandelijk beperking Het blijkt in de praktijk zelfs voor professionals lastig om problematiek rond jongeren met een licht verstandelijke beperking te herkennen. Met alle mogelijke gevolgen van dien, want wanneer een jongere niet snapt wat er precies van hem of haar wordt verwacht, is de kans immers aanwezig dat de jongere uit beeld verdwijnt. We stellen hulpverleners en professionals daarom beter in staat jongeren met een licht verstandelijke beperking te herkennen en hun handelen daarop aan te passen. Dat doen we onder meer door in te zetten op het breed gebruikmaken van een screeningsinstrument, de zogenoemde SCIL Screener. Op basis van de uitkomst van de screening is verdere diagnose mogelijk en kunnen we bij jongeren met een licht verstandelijke beperking gerichte hulp inzetten. Acties: We sporen professionals binnen en buiten de gemeente, waaronder hulpverleners en professionals, onderwijs en politie en justitie aan de SCIL Screener te gebruiken en geven de nodige voorlichting hierover. Onzichtbare jongeren een gezicht We geven zoveel mogelijk nu nog onzichtbare jongeren - jongeren waarvan we zeker weten dat ze in Rotterdam wonen maar die bij scholen, werkgevers en hulpverlening uit beeld blijven - letterlijk en figuurlijk een gezicht. We vragen hen mee te doen in onze Rotterdamse samenleving. Tegelijkertijd kunnen zij een beroep doen op onze gemeentelijke steun. We geven de jongeren op verschillende manieren een gezicht. Het Jongerenwerk bezoekt oud voortijdig schoolverlaters en bespreekt de opties voor een opleiding, leerwerktraject en begeleiding. Nieuwe voortijdig schoolverlaters krijgen een bezoek van de medewerkers van het Jongerenloket om hen weer richting een opleiding te bewegen. Nieuwe aanwas van onzichtbare jongeren voorkomen we door de begeleiding door jongerenwerkers tijdens de vier weken zoekperiode. Ten slotte sluiten we aan bij het voornemen van het kabinet om de leeftijdsgrens waarop we gegevens van voortijdig schoolverlaters mogen koppelen aan gegevens van werk en inkomen, te verruimen van 23 naar 27 jaar. Ook zetten we op verzoek van het kabinet twee bestaande aanpakken in iets aangepaste vorm door. Zo leiden we binnen het programma Jongeren aan de Slag een aantal jongeren zonder startkwalificatie toe naar een (leerwerk)baan. Daarnaast begeleiden we binnen onze succesvolle aanpak Voortijdig Schoolverlaten, nieuwe voortijdig schoolverlaters binnen hetzelfde jaar naar werk, wanneer zij niet op hun plek in het onderwijs zijn. Binnen de nieuwe afspraken rond deze aanpak onderzoeken we of dit ook een leerwerktraject kan zijn. Beide instrumenten helpen voorkomen dat jongeren uit beeld raken en onzichtbaar worden. Spookjongeren signaleren Spookjongeren staan niet als inwoner van Rotterdam geregistreerd, maar bevinden zich wel in onze stad. Het gaat om jongeren die om wat voor reden uitgeschreven zijn, maar nog wel in Rotterdam verblijven en om jongeren die zich in onze stad hebben gevestigd maar zich hier nooit hebben ingeschreven. 20 Programma Elke jongere telt

21 Uitschrijving uit de Basisregistratie Personen gebeurt niet zomaar. Voorwaarde is, dat de jongere (of zijn of haar ouder) een stad of land aangeeft waar hij of zij naartoe verhuist. Soms schrijven we iemand zelf uit, wanneer uit onderzoek blijkt dat iemand niet meer op een bepaald adres woont. Helaas kunnen we als gemeente na uitschrijving (nog) niet controleren of iemand ook daadwerkelijk naar de andere gemeente is verhuisd. We hebben al wel zicht op het aantal jongeren dat zich heeft uitgeschreven met onbekende bestemming, maar niet op het aantal spookjongeren. Daarom investeren we in het opvangen van signalen over deze jongeren en bekijken we mogelijkheden om de drempels voor jongeren om zich zonder bestemming uit te schrijven, nog hoger te maken. Om meer zicht te krijgen op het aantal spookjongeren werkt Rotterdam samen in een landelijk project waarin de zogenoemde adreskwaliteit wordt onderzocht. Nagegaan wordt of uitschrijving ook daadwerkelijk tot vertrek heeft geleid. Acties: Medewerkers van het Jongerenloket en jongerenwerkers zoeken onzichtbare jongeren zonder startkwalificatie (de zogenoemde oud en nieuw voortijdig schoolverlaters) op. We grijpen ontwikkelingen bij het Rijk, zoals het koppelen van gegevens van voortijdig schoolverlaters met werk en inkomen, met beide handen aan om zoveel mogelijk onzichtbare jongeren in ons vizier te krijgen. We breiden onze aanpakken Jongeren aan de Slag en Voortijdig Schoolverlaten mede op basis van kabinetsbesluiten verder uit door zoveel mogelijk jongeren naar school en (leer)werk(traject) te begeleiden en voorkomen daarmee dat jongeren onzichtbaar worden. We nemen deel aan landelijk onderzoek om het aantal spookjongeren in beeld te krijgen. Programma Elke jongere telt 21

22 Selfie-intake Via een app of digitale vragenlijst kan elke risicojongere zelf aangeven wat hij of zij belangrijk vindt, wat er speelt in zijn of haar leven en waaraan hij of zij zou willen werken. De informatie uit deze Selfie-intake gebruiken de intakers bij Jongerenloket, wijkteams of Vraagwijzers om een goede analyse te maken van de problemen. Op basis daarvan stellen zij het ondersteuningsplan op. 22 Programma Elke jongere telt

23 School Werk Zorg Traject Speerpunt 3 Een schoolcarrière die werkt In Rotterdam neemt het aantal voortijdig schoolverlaters gestaag af. Maar elke jongere die zonder startkwalificatie de schoolbanken verlaat, is er één teveel. Omdat voortijdig schoolverlaten een indicatie is dat er meer problemen spelen, nemen we specifiek voor de groep risicojongeren extra maatregelen, zodat ook zij zoveel mogelijk op school of opleiding zitten en daar blijven om vervolgens met een startkwalificatie op zak, succesvol aan het werk gaan. Geen ruimte voor schooluitval Succesvolle instrumenten vanuit onze aanpak om voortijdig schoolverlaten te voorkomen, zetten we voort. Medewerkers van het Jongerenloket blijven voortijdig schoolverlaters thuis bezoeken, wanneer zij niet meer reageren op contact vanuit de school. Samen met het wijkteam helpen ze de problemen van deze jongeren op te lossen en hen naar school te laten terugkeren. Ook de ondersteuning door jongerenwerkers van jongeren die al langere tijd niet meer op school zitten, zetten we onverminderd door. Vmbo ers en potentiële doorstromers die de aansluiting naar het mbo dreigen te missen, worden door de betrokken scholen tijdens de overstap begeleid. Ook blijven we de no-show-acties houden: wanneer studenten aan het begin van het schooljaar niet op komen dagen, neemt een leerplichtambtenaar contact met ze op. Daarnaast zijn we extra alert op signalen van beginnende problematiek bij studenten op het voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs en springen daar zo vroeg en effectief mogelijk op in. Daarvoor benutten we ook het zogenoemde digitale doorstroomdossier Intergrip : hiermee houden we zicht op jongeren die de overstap maken van het voortgezet onderwijs naar het mbo. Ten slotte ondersteunen ook de komende jaren de schoolloopbaanteams jongeren tijdens hun schoolloopbaan. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verbreedt de doelgroep van de aanpak Voortijdig Schoolverlaten naar kwetsbare jongeren en oud voortijdig schoolverlaters. Ook legt het ministerie de verbinding met arbeidsmarkttoeleiding. Dit sluit goed aan bij de Rotterdamse ambities om zoveel mogelijk jongeren naar de schoolbanken te laten terugkeren en daar ook te houden. De jongeren waarvoor dit echt geen optie is, begeleiden we richting een passende baan, leerwerktraject of andere zinvolle bezigheid. Samen de basis versterken Samen met scholen willen we de basis in het onderwijs goed op orde hebben. Dat betekent blijvend investeren in de kwaliteit van het onderwijs, een goed aanwezigheidsbeleid en effectieve ondersteunende werkprocessen. We leggen daarnaast meer de nadruk op preventie van voortijdig schoolverlaten. Dat betekent een goede vraaganalyse bij het signaleren van (beginnende) problemen. We bekijken hoe we bestaande instrumenten ook op andere manieren kunnen inzetten. Sommige instrumenten zijn bewezen effectief. Daarvan kunnen we het bereik nog groter maken. Soms zijn aanvullende acties nodig om de resultaten te verbeteren. Zo kijken we of we samen met een Regionaal Opleidingen Centrum op proef een verbinding kunnen maken tussen het gedrag, de cijfers en de aanwezigheid van een student. Alleen bij voldoende aanwezigheid mag een student een tentamen maken. Ook willen we met de Startcolleges de Entree-plus opleidingen verder ontwikkelen. Deze opleidingen bieden geen rechtstreeks uitzicht op een diploma, maar vergroten de vaardigheden van jongeren om alsnog in te kunnen stromen bij het Startcollege. Programma Elke jongere telt 23

24 Studiefinanciering is bedoeld voor ondersteuning bij het behalen van een diploma. Op de mbo-niveaus 1 en 2 is het recht op studiefinanciering niet afhankelijk van het behalen van een diploma. Wel is aanwezigheid bepalend voor voortzetting van de studiefinanciering. We ondersteunen een landelijk onderzoek naar de geluiden dat studenten mogelijk de studiefinanciering op een oneigenlijke manier gebruiken. Acties: We zetten de huidige aanpak voortijdig schoolverlaten voort en scherpen deze aan. Bij signalen van (beginnende) problemen voeren we een goede vraaganalyse/verheldering bij jongeren uit op het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. We vergroten het bereik van de aanpak voortijdig schoolverlaten door oud voortijdig schoolverlaters en kwetsbare jongeren als nieuwe doelgroepen toe te voegen. We optimaliseren de uitvoering van de afspraken rond het aanwezigheidsbeleid: scholen investeren in de registratie en het begeleiden van studenten op basis van het geregistreerde verzuim. De gemeente steunt dit door middel van gedegen verzuimbeleid, waarbinnen maatwerk mogelijk is. We verbinden op proef gedrag, cijfers en aanwezigheid van jongeren. Voldoende aanwezigheid op school is daarmee een voorwaarde voor het maken van een tentamen. We zijn met de Startcolleges in gesprek om de Entree-plus verder te ontwikkelen. We sluiten aan bij een verwacht landelijk onderzoek naar mogelijk oneigenlijk gebruik van studiefinanciering op mbo-niveaus 1 en 2. Schoolswitchen voorkomen Schoolwisselingen kunnen een helder signaal zijn voor problemen bij jongeren, en daarmee ook voor risicojongeren. Goede informatie-uitwisseling tussen scholen onderling en met de gemeente kan het aantal schoolwisselingen verminderen. We voorkomen waar dat kan, dat jongeren onnodig van school wisselen, bijvoorbeeld wanneer zij uit een residentiële setting komen of op een andere manier hun schoolcarrière tijdelijk hebben onderbroken. Hiervoor verkennen we nieuwe mogelijkheden. Voor jongeren die uit detentie komen, kijken we steeds of plaatsing op de oude school gewenst is. Soms kan een vertrouwd netwerk deze jongeren op het goede pad brengen. Soms is het juist onverstandig deze jongeren in hun vertrouwde omgeving met hun oude vrienden terug te laten keren. Bovendien willen we soms het signaal afgeven dat de jongere grenzen heeft overschreden. Tegelijkertijd beschermen we andere scholieren op de oude school tegen deze jongere. In het Trajectberaad kijken we voor elke jongere uit detentie welke school het meest aangewezen is om de jongere zijn opleiding te laten vervolgen. Daarover maken we met scholen afspraken. Acties: We halen zoveel mogelijk winst uit goede informatie-uitwisseling tussen scholen onderling en scholen en de gemeente. Samen met schoolinstellingen en het Rijk verkennen we nieuwe mogelijkheden om jongeren die hun schoolcarrière tijdelijk hebben onderbroken, naar (de oude) school terug te laten keren. In het Trajectberaad besluiten we welke school het meest passend is voor elke jongere die uit detentie komt. Hier maken we met scholen afspraken over. Ouders beter betrokken Wanneer ouders betrokken zijn bij de schoolcarrière van hun kind, vergroten zij door middel van hun begeleiding de kans dat hun kind zijn of haar schoolloopbaan succesvol afrondt. Dit geldt net zo goed, wellicht zelfs nog nadrukkelijker voor risicojongeren. Betrokkenheid betekent het uitwisselen van informatie over opvoeding tussen school en thuis, het bezoeken van ouderavonden, het thuis scheppen van een goed leerklimaat en het praten over studiekeuzes/loopbaan. Ook al is die betrokkenheid voor sommige ouders door allerhande omstandigheden niet gemakkelijk op te brengen, toch verwachten we dat jongeren het beter op school doen wanneer hun ouders betrokken zijn. Ook wanneer hun kind ouder is dan 18 jaar. Samen met de scholen voeren we daarom pilots rond de ouderbetrokkenheid uit bij jongeren boven de 18 jaar en hun ouders. 24 Programma Elke jongere telt