Recuperatie van KUNSTSTOFFEN in de lift

Transcriptie

1 FEBEM focus BEDRIJVIG IN MILIEUZORG Nr April 2008 Recuperatie van KUNSTSTOFFEN in de lift FEBEM-Werkgroep Papier en Kunststoffen kijkt binnen en buiten de grenzen Aanvaardingsplicht afvalolie: loopt alles gesmeerd? FEBEM brengt arbeidsongevallen in de afvalstoffensector in kaart

2 ExESS Software staat voor efficiënt en eenvoudig inventariseren rapporteren beheren en beslissen van al uw milieu-, gezondheids- en veiligheidsnoden (EH&S). INVENTARISATIE VAN ARBEIDSMIDDELEN EN PROCESSEN FACILITY MANAGEMENT GEVAARLIJKE (AFVAL)STOFFEN WERKPOST- EN RISICOANALYSE - ZORGSYSTEMEN HEMMIS N.V. - Koning Leopold III-laan 2 - B-8500 Kortrijk - Tel Fax info@hemmis.be -

3 FEBEM focus BEDRIJVIG IN MILIEUZORG april 2008 inhoud Mechanische recycling van kunststoffen: behoefte aan ondersteuningsbeleid FEBEM-Werkgroep Papier en Kunststoffen kijkt binnen en buiten de grenzen Juridische case: kan gemeente opdracht geven aan een andere gemeente? Hector Van Moer & Zonen: een dynamisch familiebedrijf Volvo Trucks, voortrekker voor groene vrachtwagens FEBEM brengt arbeidsongevallen in de afvalstoffensector in kaart Aanvaardingsplicht afvalolie: loopt alles gesmeerd? Vlaanderen telt twee nieuwe milieudecreten: milieuschade en milieuhandhaving Over bodems en saneren de minister aan het woord Het Waalse bodemdecreet: een nieuwe tekst, nieuwe ideeën en een aanpak die het risicobeheer integreert Recyclage van glasscherven: dynamiek en diversificatie Minister Crevits bezoekt FEBEM-leden Selectief ingezameld Ledenlijst FEBEM Focus is het periodieke ledenblad van de Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer. Adres: FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer Paviljoenstraat Brussel Tel Fax info@febem-fege.be Website Redactie: Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric Slegers, Baudouin Ska en Peter Segers. Realisatie: 2Mpact ( V.U. Werner Annaert U kan u op de Focus abonneren via onze website Edition française sur demande Deze FEBEM Focus wordt gedrukt op 100% gerecycleerd en chloorvrij papier. Export Go West!? Neen dus, voor het beloofde afvalland moet eerder de roep Go East gevolgd worden. De laatste maanden krijgen we om de haverklap berichten binnen over landen in Zuidoost-Azië die strenger wensen op te treden tegen de invoer van afval in hun land. Ook vanuit Europa, overheden en milieuorganisaties krijgen we regelmatig signalen over ongeoorloofde exporten. We spreken hier dan nog niet over artikels in kranten en populaire tijdschriften die, al dan niet in cowboystijl, vette koppen en dito artikels schrijven over massale dumping en andere maffiapraktijken. Tijd dus om het hoofd koel te houden. Zeker gebeuren er exporten die niet aanvaardbaar zijn en uiteraard moet daar iets tegen gedaan worden. De private afvalsector in Europa is ten zeerste gediend met strenge controles en sancties voor het exporteren van afvalstromen die enkel voor verontreiniging zorgen in ontwikkelingslanden. Maar kan iemand me even vertellen waar juist de grens ligt? Europa handhaaft min of meer het principe dat als de betrokken afvalstroom voor het ontvangende land geen probleem is, de export mogelijk moet zijn. En waar ligt de verantwoordelijkheid van de sector? Uiteraard kunnen wij niet tegelijkertijd pleiten voor het ondersteunen van onze eigen recuperatiebedrijven en voor het totaal openzetten van de grenzen voor de export van afval. Voor FEBEM zelf is het hoog tijd dat duidelijkere grenzen worden getrokken. Recuperatie in Europa verdient de voorrang op recuperatie in het Oosten maar het moet ook economisch haalbaar zijn. Gaat men de voorrang geven aan het storten in eigen gebied tegenover het (deels) recupereren in het Oosten? Maar de afvalsector is een economische sector zoals een andere en moet het inperken van de afval export dan ook niet als gevolg hebben dat de invoer van producten uit het Oosten wordt beperkt? U merkt het, geen eenvoudige discussie en één die in de eerste plaats nood heeft aan een rustige en globale benadering. FEBEM doet haar duit in het zakje door haar Waalse afvalcongres 2008 aan dit thema te besteden, samen met de collega s van de Waalse afvalintercommunales COPIDEC. Hopelijk kan het samen brengen van verschillende Belgische verantwoordelijken het debat verder uitklaren. Deze FEBEM-FOCUS stelt enkele voor FEBEM belangrijke thema s centraal. De recuperatie van kunststoffen en papier heeft zich binnen de Federatie sterk ontwikkeld en we laten enkele betrokkenen aan het woord. Maar ook andere onderwerpen komen aan bod zoals de veiligheid in de sector, de toespraak van Vlaams minister Crevits op ons bodemcongres, de problematiek van aanbestedingen en nog veel meer. Veel leesplezier! Werner Annaert Algemeen Directeur FEBEM 1

4 INTERVIEW Mechanische recycling van kuns behoefte aan ondersteuningsbel Sectie Kunststoffenrecycling binnen FEBEM anal DE FEBEM-werking inzake de inzameling en recuperatie van kunststoffen neemt een stevige vaart. En dat is nodig, gezien heel wat FEBEM-leden al actief in deze jonge maar steeds dynamischere recuperatiesector. Bedrijven zoals EKOL, RULO, GOVAERTS, MATCO GLAS, ORIEN- TAL RECYCLING, SOCAPLAST, NEW SUMMIT, PIROBOUW, RAVAGO, VERPOLA, BROECKX, RIK s PLASTIC... zijn al dan niet specifiek met kunststoffen bezig maar ook de geïntegreerde bedrijven zoals SITA, INDAVER, VEOLIA, VANHEEDE, GIELEN, VAN GANSEWINKEL, SHANKS,... worden alsmaar actiever in deze sector. Wij brachten de voorzitter, Bart van Gorp (EKOL) en ondervoorzitter, Frank Bulcke (SITA) van de sectie Kunststoffen binnen FEBEM samen voor een diepgaand gesprek. 2

5 Bart Van Gorp is directeur van EKOL, gevestigd in Houthalen (en tevens bestuurder bij FEBEM). Ekol is actief in de recyclage van gemengd huishoudelijk kunststofafval. Zij verwerken alle kunststoffen die vrijkomen uit de normale werking van een gezin. Het kunststofafval mag dus meer bevatten dan enkel verpakkingen. Wel maken ze een uitzondering voor textielkunststoffen: deze worden niet toegelaten (geweven zakken, boekentassen, sportzakken, fleecetruien (ook al zijn ze van PET-flessen gemaakt). Op hun website hebben ze een duidelijk overzicht gemaakt van welke kunststoffen of voorwerpen toegelaten zijn of niet. De verwerking gebeurt in een natte waslijn: de verontreinigingen (hout, papier, etensresten,metaal,...) worden van de kunststoffen afgewassen. De gewassen kunststoffen worden door verschillende scheidingstechnieken opgedeeld in deelstromen (folies, HDPE, PET, PVC-PS). Deze deelstromen worden ofwel intern verder verwerkt tot eindproducten, ofwel extern toegeleverd aan kunststofverwerkers. tstoffen: eid yseert situatie Frank Bulcke is binnen SITA Recycling Services verantwoordelijk voor de kunststoffen (met een site te Izegem). SITA doet de inzameling van folies en harde kunststoffen, als bedrijfsafval en postconsumer kunststoffen, bij overheid en bedrijven. De gemengde soorten worden gesorteerd. De zuivere kwaliteiten, hoofdzakelijk folies, worden gebaald. Harde kunststoffen worden vermalen tot secundaire grondstof. de verwerker. De hogere energiekost zorgt wel voor hogere recyclagekosten, maar dat wordt goedgemaakt door de hogere verkoopsprijzen. Voorwaarde is wel dat het recyclaat van voldoende kwaliteit is; in de laagwaardigere categorieën zijn amper betere verkoopsprijzen te bedingen. Ook is het belangrijk dat de virginprijzen niet te fel schommelen, om speculaties op de markten te vermijden. FEBEM: Wat is de toekomst: mechanische recyclage of toch meer naar energie (of andere)? Moet de overheid daar een regulerende rol spelen? Bart Van Gorp: Ironisch genoeg zijn de hoge aardolieprijzen een zegen voor de recycleurs omdat de vraag naar recyclaat toeneemt: hoe hoger het prijsverschil tussen virginmateriaal en recyclaat, des te interessanter het recyclaat wordt voor Maar eigenlijk moeten we ons afvragen of het wel logisch is om kunststoffen te verbranden in plaats van fossiele brandstoffen? Bart Van Gorp De omzetting naar energie is voor de mechanische recyclage een bedreiging indien zij zich gaan focussen op de stromen die vandaag selectief worden opgehaald voor recyclage. Langs de andere kant is het zo dat er jaarlijks in België nog ongeveer ton verdwijnt naar de stortplaatsen. Afleiding van deze verwerkingswijze naar verbranding is uiteraard geen bedreiging voor de recyclage. Het verbranden van kunststoffen is vaak moeilijker en duurder dan wordt aangenomen omwille van niet-kwscomponenten (KWS: koolwaterstoffen) die zich in kunststoffen kunnen bevinden (Chloor, bromides, zware metalen,...). Ook de hoge calorische waarde (tot 40 MJ/kg) kan een probleem geven in verbrandingsinstallaties. Maar eigenlijk moeten we ons afvragen of het wel logisch is om kunststoffen te verbranden in plaats van fossiele brandstoffen? Er is erg veel energie gestoken in de transformatie van aardolie naar kunststoffen en deze toegevoegde waarde ben je kwijt als je de plastics terug omzet naar energie. Door te recycleren verleng je de levensduur van de kunststoffen, behoud je de 3

6 4 waarde van het materiaal en kan je besparen op primaire grondstoffen (hout, beton, metaal, aardolie) die nodig zouden geweest zijn voor de aanmaak van producten waarvoor ook gerecycleerd kunststof kan gebruikt worden. Frank Bulcke: Niet gecontamineerde zuivere materiaalstromen zijn zeker vatbaar voor mechanische recyclage. Gecontamineerde en heterogene (laminaten) kunststofafvalstoffen horen thuis in de energetische recyclage. In het voortraject kunnen gemengde stromen gescheiden worden maar dit is kapitaal- en arbeidsintensief. FEBEM: Is er nog een toekomst voor de mechanische recyclage in België? Frank Bulcke: Enkel bij voldoende en stabiele aanvoer over een lange periode kan geïnvesteerd worden in mechanische recyclage. De hoge olieprijzen hebben inderdaad een gunstig effect op kunststofrecyclage. Gezien onze achterstand in verwerkingsinstallaties tegenover onze buurlanden is er zeker nog ruimte voor verdere groei. In het buitenland is echter het aanbod aan kunststofafval ook groter. Dat biedt meer bedrijfszekerheid en continuïteit in de recyclageactiviteit. Bart Van Gorp: Of de mechanische recyclage in België een toekomst heeft, hangt ook af van de wetgeving: van het ogenblik dat al het huishoudelijk afval terug gratis in een zak zou mogen, is er geen toekomst voor recyclage tout court. Wie Gecontamineerde en heterogene (laminaten) kunststofafvalstoffen horen thuis in de energetische recyclage. Frank Bulcke Afval kan best zo dicht mogelijk bij de producent verwerkt worden, in omstandigheden die echt duurzaam zijn. Bart Van Gorp gaat zich dan thuis nog bezig houden om alle afvalfracties te scheiden? Ook de heffingen op residu s zijn een belangrijke kostenpost voor recycleurs en in de toekomst (vanaf 1/1/2010) zal deze factor nog in belang toenemen. Dat de verlaagde heffingen worden afgeschaft omdat er misbruik van gemaakt wordt (werd) is erg spijtig. De recycleurs die steeds stipt de wetgeving gevolgd hebben, moeten boeten voor het winstbejag van bepaalde partijen, voornamelijk sorteerinstallaties. De milieubedrijven hebben zich nu in hun eigen voet geschoten en dat komt het imago van de sector zeker niet ten goede. Volgens mij zal als gevolg van deze strengere wetgeving, weinig of geen toekomst weggelegd zijn voor de mechanische recyclage van (letterlijk) zwaar vervuilde stromen zoals landbouwfolies. FEBEM: Is het belangrijk dat wij kunnen garanderen dat ons afval goed wordt verwerkt in het buitenland? Welke rol moeten onze bedrijven daar in spelen? Frank Bulcke: Dat is zeker belangrijk. Dit is duidelijk een Europese zaak. In een vrije markt moeten we dezelfde regels hebben en die moeten ook overal worden toegepast. Bart Van Gorp: Ik ben persoonlijk geen grote voorstander van uitvoer van afvalstoffen naar het buitenland: de kans op ontsporingen is veel te groot. Eigen afval eerst is een goed uitgangspunt: we leven op een hoog welvaartsniveau (lusten), wat veel afval (lasten) met zich meebrengt. Dan moeten we maar zo consequent zijn deze lasten zelf te dragen, zonder er anderen mee op te zadelen. Afval kan best zo dicht mogelijk bij de producent verwerkt worden, in omstandigheden die echt duurzaam zijn. Alle aandacht voor het milieu en voor de werknemers in de afvalverwerkende bedrijven is nodig, zonder de winstgevendheid in het gedrang te brengen. Controle door de overheid is wenselijk om te waarborgen dat het afval deskundig wordt verwerkt. Ook is het zo dat we een hoge mate van zelfvoorziening moeten kunnen waarborgen, omdat we anders te afhankelijk worden van het buitenland. Wat geldt voor energie, kan toch evengoed gelden voor afvalverwerking? Ik denk ook dat de welwillendheid van derdewereldlanden om Westers afval te verwerken zal verminderen van zodra zij een hogere levenstandaard gaan bereiken: ze zullen dan zelf (meer dan) genoeg afval hebben dat moet verwerkt worden. Enkel bij voldoende en stabiele aanvoer over een lange periode kan geïnvesteerd worden in mechanische recyclage. Frank Bulcke Belangrijk is ook dat de producenten van kunststoffen moeten overtuigd worden van het feit dat recycling geen bedreiging vormt voor hun activiteiten, maar dat ze de opportuniteiten moeten grijpen om zich ook in recycling te specialiseren in plaats van halsstarrig vast te houden aan hun core business van virginmaterialen. Frank Bulcke: Ik zie verschillende aandachtspunten waar overheid en bedrijfsleven op het gebied van kunststoffen zouden moeten aan werken de komende jaren. Zo is het belangrijk dat we een beter imago krijgen voor het inzetten van secundaire grondstoffen in nieuwe producten. We hebben ook nood aan sturende maatregelen waarbij producten op de markt gebracht worden die kunnen gerecycleerd worden. We moeten af van het 2-sporenbeleid waarbij enerzijds recyclage in eigen land aangezwengeld wordt en anderzijds bij toekenning van projecten de beste prijs het haalt, los van de verwerkingsmethodiek. De loonkost is en blijft één van de zwaarste hindernissen bij de mechanische recyclage. Eenvoudige steunmaatregelen (voordelen) hebben wel een stimulerend karakter. Verder is het van belang dat wordt gewerkt aan een level playing field voor de bedrijven actief in de recyclage, zowel in binnen- als buitenland. Tenslotte doe ik ook een oproep naar de overheid om op een goede manier de wetgeving te controleren. Onze bedrijven vragen geen overdreven controle maar wel een efficiënte zodat misbruiken effectief worden aangepakt. Ten slotte wil ik een oproep doen om selectieve inzameling verder te stimuleren, gezien daarmee ons hele recyclageverhaal begint!

7 GZ-Zone 8, Oosterring 23, B-3600 Genk Telefoon / Fax info@terbergmatec.be

8 INTERVIEW FEBEM-Werkgroep Papier en K kijkt binnen en buiten de grenz Interview met papiervoorzitter Katrijn Van Riet 6 FEBEM startte 2 jaar geleden met de werkgroep PP, wat staat voor Papier en Plastiek. De FE- BEM-leden vroegen aan de Federatie een integrale dienstverlening zodat naast de recuperatie van stromen zoals glas, banden, olie, GFT- en groenafval, accu s, batterijen... er ook aandacht kwam voor papier en kunststoffen. Heel wat FEBEM-leden zijn daar immers in actief, zowel inzake de ophaling, recuperatie als nuttige toepassing. Ondertussen sloten bij FEBEM ook heel wat bedrijven aan die specifiek in deze stromen actief zijn, zoals RULO, EKOL, SOCAPLAST, VERPOLA, BROECKX, NEW SUMMIT, GOVAERTS, ORIENTAL RECYCLING, PIROBOUW, RAVAGO, VLAR PAPIER, PAPNAM, SMURFIT KAPPA, STOK en co... De vergaderingen worden inhoudelijk gesplitst tussen de papier- en kunststofthema s maar gezien verschillende dossiers gemeenschappelijk zijn (REACH, heffingen,...) is er ook een gezamenlijk luik. Voorzitter van de papiersector is Katrijn Van Riet (SITA) en ondervoorzitter is Thierry Quinchon (PAPNAM). Katrijn is verantwoordelijk voor verkoop van de papier- en kartonstromen van SITA Paper Recycling and Trading (SPRT) in Vlaanderen en Brussel. Met Katrijn overliepen we het belang van FEBEM voor de papierrecuperanten en stonden we stil bij de organisatie en tendensen in de markt. Het werd een boeiend gesprek met een hardwerkende en zeer enthousiaste persoon.

9 unststoffen en FEBEM: Katrijn, je bent actief binnen FEBEM. Wat is voor jou de meerwaarde van de Federatie? FEBEM wil meewerken aan een maximale transparantie maar de overheden moeten begrijpen dat sommige informatie commercieel heel vertrouwelijk is en het vrijgeven ervan een sector helemaal door elkaar kan schudden. Katrijn Van Riet: Ik maak in mijn al drukke dagelijkse activiteiten inderdaad graag wat plaats vrij voor FEBEM gezien ik geloof in het project. De Belgische milieubedrijven hebben nood aan een sterke federatie die onze belangen kan verdedigen. Het feit dat zowat alle afvalstromen door FEBEM worden opgevolgd, zorgt er ook voor dat de Federatie verder kan kijken dan de belangen van één enkele stroom en adviezen kan geven die voor de afvalsector in haar geheel van belang zijn. Een voorbeeld ervan is het dossier van de afvalheffingen waar FEBEM eerst enkele algemene principes heeft uitgewerkt die dan kunnen toegepast worden op de verschillende stromen. Dit is veel geloofwaardiger dan loutere suggesties voor enkele afvalstromen. FEBEM heeft de laatste twee jaar bewezen dat het een heel goede partner is voor de recuperatiebedrijven en haar 100 nieuwe leden bewijzen dat. Leden en FEBEM samen kunnen wegen op het beleid, de sector van de milieubedrijven verder professionaliseren en het sectorgevoel verder laten ontwikkelen. Dat zijn allemaal elementen die ook mijn dagelijkse werking kunnen verstevigen, dus daar werk ik graag aan mee. FEBEM: Zie je een evolutie in de activiteiten van de werkgroep Papier-Kunststoffen? Katrijn Van Riet Het is tegenwoordig echt vechten voor elke kilo- gram papier/karton. Katrijn Van Riet: In het begin was het uiteraard even zoeken naar de goede werkmethode. Vergeet ook niet dat bedrijven zoals SITA en SHANKS toen ook actief waren binnen COBE- REC. Ondertussen zien we, zeker voor de kunststoffen, dat FEBEM op die korte termijn veruit de meest representatieve federatie is geworden. Het is jammer dat COBEREC nog niet is ingegaan op de voorstellen die FEBEM al vele malen heeft gedaan om samen te gaan. Voor papier en kunststoffen zijn beide federaties nu concurrenten. Maar ik meen ook dat FE- BEM niet kan blijven wachten en zich verder moet ontwikkelen. De werkgroep zit in elk geval niet stil en behandelt meer en meer dossiers. We kijken ook steeds meer naar het Europese niveau, waar initiatieven zoals REACH, waste shipment regulation (WSR), het identificatieproces voor papierbalen, end of waste, normalisering van papierstromen enz... zich afspelen. Dit zijn stuk voor stuk cruciale dossiers voor de sector. Het is dan ook goed dat FEBEM hiervoor samenwerking heeft met federaties van andere landen. Ook het hele exportverhaal is cruciaal, nu de nieuwe WSR van kracht is. Denk maar aan de discussie van de vertrouwelijkheid over exportbestemmingen. FEBEM wil meewerken aan een maximale transparantie maar de overheden moeten begrijpen dat sommige informatie commercieel heel vertrouwelijk is en het vrijgeven ervan een sector helemaal kan door elkaar schudden. Het Waals afvalcongres 7

10 dat FEBEM op 16 april samen met de Waalse afvalintercommunales (COPIDEC) organiseert heeft dan ook een goed onderwerp gekozen met Naar waar gaat ons afval. FEBEM: Hoe zit die papierrecuperatiesector in elkaar? Katrijn Van Riet: Ook in dit afvalsegment kom je de grote spelers tegen zoals SITA, Van Gansewinkel, Shanks en de anderen. Maar daarnaast heb je nog verschillende belangrijke nichespelers zoals VLAR Papier, CVB, Rob Michel, Bel Fibres en DOOPA. Ook de grote Duitse bedrijven zoals REMONDIS en ALBA kijken met interesse naar de Belgische markt. België heeft immers het voordeel dicht bevolkt te zijn, veel industrie te hebben, centraal in Europa gelegen te zijn (niet ver van de papierfabrieken die het oud papier inzetten) en verschillende grote havens in de nabijheid te hebben. De markt is dus heel concurrentieel en de gunstige prijzen voor oud papier maken de markt uiteraard nog interessanter. Al mag je je niet blind staren op die prijzen. Die zijn zeer volatiel en je mag niet vergeten dat ook de aankoopkost van het papierafval toeneemt. Het is tegenwoordig echt vechten voor elke kilogram papier/karton. Toch kan je stellen dat de markt niet zo internationaal is. Er zijn weinig bedrijven die echt actief zijn in verschillende Europese bedrijven. SITA heeft in België, Nederland en Duitsland samen zo n ton oud papier en karton en daarmee zitten we zeker bij de Europese top. Dit grote volume wordt volledig van A tot Z gemanaged door de Business Unit SITA Paper Recycling and Trading (SPRT). Zeg maar een oud-papierbedrijf binnen een hele grote waste manager. We zien dat sommige grootdistributiezaken hun papier en karton zelf bij elkaar brengen en sommigen persen het zelfs al in (zware) balen die onmiddellijk kunnen ingezet worden door de papierfabrieken. Op zich wel jammer, want zo nemen zij een deel van ons werk over. Ik pleit voor back to basics en om dit werk aan professionele bedrijven over te laten. Bij de industrie gaat het papier ook vaak mee in één contract met de andere afvalstromen. We zien dat heel grote kantoren hun papier in een apart contract zetten maar zeker niet altijd. Het is dus toch wel een voordeel in een grotere onderneming te zitten en dat verklaart ook wel de overnames en de zoektocht naar overnames in de papiersector, zowel door de geïntegreerde bedrijven zoals SITA, Van Gansewinkel, Veolia... als door de nichespelers die hun hoeveelheden papier willen doen stijgen. Feitelijk wil iedereen hetzelfde! FEBEM: En de kwaliteit van het papier? Katrijn Van Riet: De kennis over de verschillende soorten kwaliteit en de mogelijke oplossingen ervoor is heel belangrijk voor de papierrecuperant. Na de inzameling van het oud papier gebeurt het uitsorteren van niet-papieren materialen. De opwaardering zit echter vooral in het uitsorteren van het papier van dezelfde kwaliteit. Dat gebeurt soms mechanisch, vooral bij huishoudelijk bont wat dan meestal druk oplevert, waarbij Als Belgische recuperanten vinden we het jammer dat we niet meer papier kunnen afzetten in onze papierfabrieken in België. nog een bepaald percentage karton bij het papier zit en soms mechanisch-manueel (levert de hogere kwaliteit ont-inking waar geen karton meer inzit). Het papier wordt uiteindelijk in balen of los geleverd aan de papierfabriek waar uiteindelijk nieuw papier wordt gemaakt. 8 FEBEM: Kan je spreken over één markt of zijn er ook hier deelsegmenten? Katrijn Van Riet: Ik onderscheid vier segmenten: (1) het huishoudelijk papier dat via gemeenten en intercommunales vrijkomt, (2) de industrie met industriële verpakkingen en met papier van de distributie, (3) de grafische sector (drukkerijen) en de kartonnage (uitval bij transformeren van karton in verpakkingen) en (4) kantoren. Feitelijk wil iedereen hetzelfde! Elk segment heeft zijn aparte benadering nodig. De relatie met drukkerijen is uiteraard helemaal anders dan met gemeenten. De contracten met gemeenten en intercommunales gaan ook steeds meer over heel grote hoeveelheden door het samenvoegen van inzamelingen van verschillende gemeenten. Dat maakt het niet gemakkelijk voor kleinere bedrijven en een bedrijf dat meerdere sites heeft, kan dit ook uitspelen in de contracten gezien transport van de ophaling naar de overslag een relevant element is. Ook de distributie is een geval apart. FEBEM: Welke tendensen zie jij in de sector? Katrijn Van Riet: Ik hoop in elk geval dat er de komende jaren eindelijk werk zal worden gemaakt van het geven van een productstatuut aan het opgewaardeerde papier. Op die manier zal het veel eenvoudiger worden om papier te vermarkten. Een groot deel ervan, zeker het huishoudelijke papier, krijgt zijn toepassing in Europa. Uiteraard trekt de Oosterse markt meer en meer aan, zeker voor karton, die evolutie is niet meer te stoppen. Als Belgische recuperanten vinden we het jammer dat we niet meer papier kunnen afzetten in onze papierfabrieken in België. Zij halen nu zelf papier uit Nederland. Maar het is uiteraard een spel van vraag en aanbod. De nabijheid van de havens maakt het voor ons ook eenvoudiger om de internationale markt op te gaan. Bovendien merk ik dat papierfabrieken meer en meer zelf als recuperant de markt betreden, vaak via een dochteronderneming. Daar is uiteraard niets mis mee, het ondernemerschap is vrij. Persoonlijk geloof ik wel in partnerships tussen recuperanten en papierfabrieken, aangezien op die manier de behoeften van beiden kunnen worden ingevuld. Voor papierfabrieken betekent zo n partnership ook meer zekerheid in de aanvoer van oud papier al is uiteraard de prijs waartegen dat gebeurt nog altijd het centrale element.

11 Plastic Omnium wint nieuwe servicecontracten Doetinchem kiest voor Ecosourcing Adaptis Afgelopen zomer heeft de gemeente Doetinchem besloten containermanagement met adresstickers in te voeren. Plastic Omnium bleek de meest complete en voordelige inschrijving te hebben gedaan. In september/oktober werd het systeem ingevoerd. Plastic Omnium heeft een nazorgcontract gekregen voor de gratis informatietelefoon, het bijbehorende datamanagement en het opmaken van rapportages over de voortgang. De gemeente Doetinchem blijft zelf het veldwerk uitvoeren. Op deze wijze zijn de continuïteit en de betrouwbaarheid van de data gewaarborgd, zonder dat investeringen in een softwarepakket nodig zijn. Epe kiest eveneens voor Ecosourcing Adaptis Uithoorn kiest voor Ecosourcing Equalis De gemeente Uithoorn heeft besloten de duobak te vervangen door een nieuwe container voor restafval, groente en fruit en een nieuwe container voor papier. Deze beide containers worden voorzien van een chip. Plastic Omnium kwam met de beste aanbieding en kan daardoor de relatie met de gemeente Uithoorn voortzetten. In januari zal de implementatie plaatsvinden, waarna Plastic Omnium voor minimaal vijf jaar de volledige service rond de containers zal verzorgen. Tot deze service behoren ook de gratis informatielijn, het datamanagement inclusief het beheren van alle lediginggegevens en de servicewerkzaamheden aan de containers op straat. Mol (B) start pilot met service premier De gemeente Mol en Plastic Omnium zijn samen een pilot gestart met Service Premier. Plastic Omnium heeft hiervoor alle afvalbakken in kaart gebracht en de gegevens daarvan digitaal opgeslagen. Tevens zijn de afvalbakken voorzien van een chip, waarmee de ledigingsfrequentie en het volume van het afval kunnen worden geregistreerd. Via de chip kunnen we bovendien de service-interventies automatiseren. De dienstverlening Service Premier is inclusief een gratis 0800-nummer voor het melden van onregelmatigheden én het repareren en wassen van alle afvalbakken. Na overleg met en voorlichting van Plastic Omnium heeft de gemeente Epe eveneens voor containermanagement met adresstickers gekozen. De implementatie in Epe ging voorspoedig; maar liefst 1000 containers werden ingenomen. Tevens werden ruim 200 adressen gevonden, die nog geen reinigingsrecht betaalden. Plastic Omnium blijft na de implementatie de nazorg doen, inclusief alle werkzaamheden aan de containers in de gemeente zelf. Adaptis dé oplossing voor containermanagement Equalis dé oplossing voor afvalmanagent Service Premier dé oplossing voor zwerfafval Ecosourcing: sterke uitbreiding In 2007 hebben we onze serviceactiviteiten in Nederland en België sterk kunnen uitbreiden. In Nederland zijn servicecontracten afgesloten met de gemeenten Doetinchem, Epe en Uithoorn en is de service met aansluitpunten uitgebreid. In België hebben er uitbreidingen plaatsgevonden bij ILVA, IOK en IVLA, die in totaal extra aansluitpunten opleverden. Tot slot enkele kerncijfers over Ecosourcing per eind 2007: Aantal gemeenten waar Plastic Omnium met de dienstverlening actief is: 47 Aantal huishoudens die dit betreft: Aantal containers onder contract: Plastic Omnium N.V., Ring Oost 14, B-9400 Ninove, tel: +32 (0) , fax: +32 (0) Plastic Omnium B.V., Postbus 3988, 4800 DZ Breda, tel: (0800) , fax: (0800) Internet:

12 Juridische case: kan gemeente o geven aan een andere gemeente? Waasmunster en Sint-Niklaas maken deel uit van de afvalintercommunale voor de regio Midden Waasland, ook wel MIWA genoemd. MIWA wenst dat Sint-Niklaas haar dienstverlening inzake afvalophaling aanbiedt aan Waasmunster. Dit artikel omschrijft de verschillende juridische bezwaren die kunnen worden geformuleerd tegen dit voorstel van MIWA om over te gaan tot de aanschrijving van Sint- Niklaas, en in het bijzonder haar eigen stadsdienst inzake afvalophaling. FEBEM heeft deze argumenten aan de betrokken besturen overgemaakt met de vraag zich wettelijk in orde te stellen en de private sector correct te consulteren Problematiek van het gemeentelijk belang In overeenstemming met het Vlaamse Gemeentedecreet is elke gemeente bevoegd voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang, zonder dat daardoor de eenheid van het centraal beleid wordt aangetast. Overeenkomstig artikel 15 van het Afvalstoffendecreet kan de ophaling en verwerking van huishoudelijke afvalstoffen als een taak van gemeentelijk belang worden beschouwd. In dit geval betekent dit dus dat Sint-Niklaas en Waasmunster elk verantwoordelijk zijn voor de afvalophaling en -verwerking op hun eigen grondgebied. Wanneer Sint-Niklaas zou worden aangeschreven voor de uitbreiding van haar dienstverlening naar het grondgebied van Waasmunster, overschrijdt Sint-Niklaas haar bevoegdheid inzake haar gemeentelijk belang, wat een schending van het territorialiteitsbeginsel inhoudt. Wanneer MIWA de opdracht geeft aan Sint-Niklaas om haar dienstverlening inzake afvalophaling en -verwerking aan te bieden aan Waasmunster, handelt MIWA buiten haar doel en overschrijdt zij de grenzen van de beheersoverdracht. zin dat de deelnemende gemeenten zich het recht ontzeggen zelfstandig of samen met derden dezelfde opdracht uit te voeren. Wanneer MIWA de opdracht zou geeft aan Sint-Niklaas om haar dienstverlening inzake afvalophaling en -verwerking aan te bieden aan Waasmunster, handelt MIWA buiten haar doel en overschrijdt zij de grenzen van de beheersoverdracht. Problematiek van de kruissubsidies 10 Decreet Intergemeentelijke samenwerking Het decreet intergemeentelijke samenwerking voorziet in verschillende rechtsvormen: de interlokale vereniging, de projectvereniging, de dienstverlenende vereniging en de opdrachthoudende vereniging. In dit geval hebben we te maken met een opdrachthoudende vereniging. De oprichting van een opdrachthoudende vereniging impliceert een beheersoverdracht van de gemeenten. Onder beheersoverdracht wordt verstaan het toevertrouwen door de deelnemende gemeenten aan het samenwerkingsverband van de uitvoering van door hen genomen beslissingen in het kader van zijn doelstellingen, in die Het spreekt voor zich dat het niet verboden is dat overheidsbedrijven of openbare instellingen bepaalde subsidies verkrijgen tot het spijzen van hun openbare dienstverplichtingen. Wel mogen zij niet uit deze subsidiepot putten om op ongelijke voet te concurreren met andere marktpartijen in de markt die wel openstaat voor mededinging. In casu bestaat er een risico op kruissubsidie en bijgevolg misbruik van machtspositie. Zo is het mogelijk dat Sint- Niklaas uit haar eigen subsidiepot put, om de diensten inzake afvalophaling en -verwerking die ze zou verstrekken aan Waasmunster en waarvoor concurrentie bestaat, te financieren. Dit zou betekenen dat de dienstverlening inzake afvalophaling en -verwerking door Sint-Niklaas kan ge-

13 pdracht op de markt hiervoor te raadplegen, dan is er sprake van een schending van de vrijheid van diensten en vrijheid van vestiging overeenkomstig de artikelen 43 en 49 van het EG Verdrag. Artikel 314 Strafwetboek en artikel 78 van het KB van 8 januari 1996 betreffende overheidsopdrachten Wanneer Sint-Niklaas afvaldiensten aanbiedt, ontplooit ze hierdoor economische activiteiten en treedt bijgevolg op als een onderneming in de zin van het mededingingsrecht. beuren tegen zeer scherpe prijzen, wat op zijn beurt inhoudt dat er ten aanzien van de andere huisafvalophaaldiensten oneerlijk wordt geconcurreerd. Problematiek van staatssteun Europa verbiedt steun van overheden aan ondernemingen die de mededinging kunnen vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden. Het Hof van Justitie heeft bepaald dat iedere activiteit bestaande in het aanbieden van goederen en diensten op een bepaalde markt een economische activiteit is. Als onderneming kan dan ook al wie betrokken is bij economische of commerciële activiteiten aangemerkt worden. Dezelfde functionele interpretatie van het ondernemingsbegrip wordt ook toegepast ten aanzien van de overheid. Wanneer Sint-Niklaas afvaldiensten aanbiedt, ontplooit ze hierdoor economische activiteiten en treedt bijgevolg op als een onderneming in de zin van het mededingingsrecht. In casu kan er mogelijk sprake zijn van verboden staatsteun doordat Sint-Niklaas haar referentie en knowhow inzake afval met publieke middelen heeft opgebouwd, in tegenstelling tot de private concurrenten. Deze laatste zullen met eigen middelen hebben geïnvesteerd. Het feit dat Sint-Niklaas voor dezelfde soort investeringen geen eigen middelen moet aanwenden maar daarvoor publieke middelen kan aanwenden, kan leiden tot concurrentieverstoring. Vrij verkeer van diensten Een gemeente kan geen concessie voor het beheer van de openbare dienst rechtstreeks toewijzen aan een vennootschap waarvan het kapitaal overwegend in handen van de overheid is, wanneer bij deze toewijzing niet is voldaan aan de eisen van transparantie. Indien MIWA de opdracht inzake afvaldienstverlening rechtstreeks wil toewijzen aan één van haar deelgenoten, in dit geval Sint-Niklaas, zonder andere potentiële kandidaten Wanneer MIWA de opdracht geeft aan Sint-Niklaas voor het verstrekken van diensten inzake afvalophaling- en verwerking in Waasmunster, dan heeft dit onvermijdelijk tot gevolg dat elk privé-initiatief wordt verbannen van de markt. Dit creëert een marktsituatie waarbij concurrentie effectief wordt uitgesloten. Een manier van handelen verhindert de vrijheid van opbod en is dus strafbaar. Tevens vermeldt artikel 78 van het KB van 8 januari 1996 betreffende de overheidsopdrachten een, weliswaar weerlegbaar, vermoeden van onverenigbaarheid wanneer een verbonden vennootschap zou inschrijven, zoals hier het geval is. Immers, in de uitoefening van de afvalophaling ageert Sint-Niklaas als een onderneming. Problematiek van de BTW plicht van openbare besturen In beginsel worden openbare besturen in eerste instantie aangemerkt als BTW-belastingplichtigen. Een uitzondering is echter voorzien voor de handelingen die de openbare besturen verrichten als overheid. Op deze regel bestaan echter drie uitzonderingen waarbij overheidsinstellingen wel als BTW belastingplichtige zullen worden aangemerkt, waaronder de handelingen waarbij de behandeling als niet BTW plichtige zou leiden tot concurrentieverstoring van enige betekenis. In beginsel zou de afvalophaaldienst van Sint-Niklaas niet als een BTW plichtige kunnen worden beschouwd voor de handelingen die zij als overheid verricht, waaronder de ophaling van huishoudelijk afval. Indien Sint-Niklaas evenwel haar dienstverlening inzake afvalophaling zou aanbieden en uitbreiden naar Waasmunster en als niet BTW plichtige dus in concurrentie zou komen met andere private marktspelers, dan zou dit leiden tot concurrentieverstoring en moet Sint-Niklaas wel als BTW-plichtige worden aangemerkt. Inbreuk Europese afvalreglementering en afvalbeleid Ingevolge de Afvalrichtlijn, de Verordening inzake afvaltransport, beleidsdocumenten inzake afval en de rechtspraak van het Hof van Justitie (zie in het bijzonder zaak Dusseldorp), heeft het afvalbeleid van de Europese Commissie in grote mate betrekking op de actieve tussenkomst van de privésector in het afvalbeheer (weliswaar onder gereguleerd toezicht met het oog op de gezondheid en de bescherming van het leefmilieu). Een marktgedrag, zoals het uitbesteden van de afvalophaling aan Sint-Niklaas, heeft onvermijdelijk tot gevolg dat privé-initiatieven worden verbannen van de markt. Dit creëert een marktsituatie waar de vraag uitsluitend is gericht op de publieke initiatieven, zoals die van intercommunale verenigingen, waarbij concurrentie effectief wordt uitgesloten. Dit is een schending van de beginselen voorzien in het afvalbeleid van de Europese Commissie. 11

14 BEDRIJF IN DE KIJKER Hector Van Moer & Zonen: een dynamisch familiebedrijf Het bedrijf is ook al lang geen kleine KMO meer maar stelt via hun diverse activiteiten ruim 30 personeelsleden tewerk. van afvalstoffen. Tegenwoordig worden er vooral containers geplaatst bij particuliere en bedrijfsklanten. Het bedrijf is ook al lang geen kleine KMO meer maar stelt via hun diverse activiteiten ruim 30 personeelsleden tewerk. De activiteiten werd ook opgesplitst over 2 sites: de eerste in Melsele waar sortering en verwerking van de inerte fractie gebeurt maar ook de administratie zijn plaats heeft gekregen en een tweede site in Burcht, voor de verwerking van groenafval en hout. Naast sortering is de verwerking van gesorteerde stromen naar secundaire grondstoffen immers een discipline die ondertussen ook met succes wordt bedreven. Het verwerken van inert afval en afvalhout zijn vaste activiteiten maar daarnaast is er ook bodemsanering en grondverzet dat de laatste jaren deel uitmaakt van de aangeboden diensten. Deze laatste activiteiten gebeuren in samenwerking met grondreiniger Bremcon op de site in Burcht. Bremcon treedt hier op als een partner met de kennis en de faciliteiten om te voldoen aan de eisen van de huidige wet- en regelgeving. Voor het vermalen van het houtafval was Hector Van Moer en Zonen, trouwens de eerste in Vlaanderen die van OVAM het kwaliteitslabel kreeg voor houtafval bestemd voor kleinschalige verbrandingsinstallaties. Zij nemen hiermee het initiatief om kwalitatief opgeschoond hout aan te bieden aan de kleinschalige houtverbranders. Toch wel een prestatie te noemen, als je weet dat hun houtinstallatie volledig in vlammen opging in juni Deze maal een familiebedrijf in de kijker voor onze vaste rubriek van FEBEM-leden die we in de schijnwerper plaatsen. Hector Van Moer startte in 1964 met zijn bedrijf als eenmanszaak. De hoofdmoot van de uitgevoerde afbraak- en grondwerken situeerden zich bij landbouwers uit de streek. Die specialisatie bleef toen zijn zoon Dirk in 1987 dit gedeelte van de zaak overnam. De broer van Dirk ging verder met de transportactiviteiten die men al had uitgebouwd. Met de overname van de zaak door de zonen en door de groei van de onderneming bleek er nood aan een uitbreiding van het dienstenpakket. Deze werd al snel gevonden via het plaatsen van containers voor ophaling Voor het vermalen van het houtafval was Hector Van Moer en Zonen, trouwens de eerste in Vlaanderen die van OVAM het kwaliteitslabel kreeg voor houtafval bestemd voor kleinschalige verbrandingsinstallaties. Stilzitten zit de familie Van Moer niet in de genen en dus zijn er uitbreidingen en nieuwigheden voorzien. De site van Van Moer Transport werd recent overgenomen door Hector Van Moer & zonen. Dit betekent een verdubbeling van de terreinoppervlakte en bijkomende mogelijkheden in Melsele. Op de site in Burcht is er dan weer een kaaimuur in aanleg waarbij schepen kunnen worden geladen en gelost via de Schelde. Medio 2009 hoopt men langs deze weg de eerste transporten te laten plaatsvinden.

15 LABORATORIA LUCHTMETINGEN BODEMONDERZOEKEN MILIEU-ADVIES VEILIGHEIDSSTUDIES GEOTECHNIEK GELUID & TRILLINGEN MILIEU IN BLOEI! SGS IS THE WORLD S LEADING INSPECTION, VERIFICATION, TESTING AND CERTIFICATION COMPANY be.environment@sgs.com WHEN YOU NEED TO BE SURE adv SGS-febem_2.indd :07:22 13

16 Volvo Trucks, voortrekker voor groene vrachtwagens 14 FEBEM heeft zich de laatste jaren omringd met een tiental partners. Deze bedrijven zijn geen lid van FEBEM maar bieden onze leden wel diensten aan die hen helpen in hun dagelijkse bedrijfsvoering. FEBEM zoekt daarbij ook altijd naar die bedrijven die een tikkeltje meer kunnen bieden voor onze leden. Een van die partners is VOLVO Trucks. Voor de sector van de vrachtwagens is het milieu momenteel meer dan hot. Bij Volvo Trucks beschouwt men de ecologische problemen als een uitdaging. Volvo Trucks neemt resoluut het voortouw zowel inzake de productie als de ontwikkeling van vrachtwagens. Milieuvriendelijke trucks Bij het ophalen van afval worden in België dagelijks vele honderden afvalwagens ingezet. Alles samen staan zij voor een relevante emissie naar de lucht toe en VOLVO Trucks erkent dan ook dat het belangrijk is om de emissies laag te houden. Goede rijeigenschappen, een duidelijk overzicht over het omringende verkeer en goede laadmogelijkheden zijn factoren die de uitstoot van schadelijke stoffen kunnen beperken. Voor deze taken is de Volvo FE of FL een ideale truck, gezien bij de ontwikkeling van die voertuigen volgende elementen zijn opgenomen: (1) een perfect zicht, (2) lage emissies, (3) gestuurde voorloopas voor uitstekende manoeuvreerbaarheid en minimale bandenslijtage, (4) extra spiegels, (5) camerasysteem, (6) elektronische snelheidsbegrenzer, (7) korte achteroverbouw voor wissellaadbak en (8) een gemakkelijke cabine-instap. Recyclage Van een Volvo truck is 85 tot 95% recycleerbaar. Nieuwe Volvo trucks bestaan al voor ongeveer een derde uit gerecycleerde materialen (33% van het gewicht). Alle kunststofonderdelen van meer dan 50 gram zijn voorzien van een aanduiding die identificatie mogelijk maakt. Voor bijna alle modellen zijn ontmantelinginstructies verkrijgbaar en daarnaast worden er overeenkomsten afgesloten met lokale partners om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk van een Volvo truck effectief wordt gerecycleerd.

17 Alternatieve brandstoffen Milieuvriendelijke productie Volvo Europa Truck, de productie-eenheid van Volvo Trucks in Gent is de eerste CO 2 -vrije onderneming in België. De fabriek heeft geïnvesteerd in de bouw van windturbines en een nieuw verwarmingssysteem op basis van biomassa. Optimaliseren van het brandstofverbruik Het verminderen van het brandstofverbruik is voor elk bedrijf een economische noodzaak geworden. Het ecologische en economische gaan hier dus goed samen. En dat Volvo hier werk heeft van gemaakt bewijzen volgende cijfers. In vergelijking met een truck die in 1980 een vergelijkbare transportopdracht uitvoerde, is het brandstofverbruik, bij gebruik van dieselmotoren, met ongeveer 30% gedaald. Naast het voertuig- en motorontwerp is het brandstofverbruik van trucks echter afhankelijk van factoren zoals de belastingsfactor, de chauffeur, de apparatuur en het weer. Volvo Trucks organiseert dan ook chauffeursopleidingen om een zuiniger rijgedrag aan te leren. Zo wordt geïnvesteerd in het materiaal en het gebruik ervan. Ongeacht welke brandstoffen er in de toekomst op de markt worden gebracht, Volvo Trucks is er op voorbereid en heeft de technologie binnen handbereik. Het bedrijf bewijst dit door als eerste truckfabrikant ter wereld zeven trucks te onthullen die elk zijn aangepast om op niet-fossiele brandstof te rijden. De levensvatbaarheid van kooldioxidevrij transport wordt niet beperkt door de technologie, maar door de beschikbaarheid van alternatieve brandstoffen. De levensvatbaarheid van kooldioxidevrij transport wordt niet beperkt door de technologie, maar door de beschikbaarheid van alternatieve brandstoffen. Volvo Trucks kijkt dus naar de volledige levenscyclus van een product, te beginnen met een schonere winning van grondstoffen tot aan betere, duurzamere methoden voor de productie, het gebruik, het onderhoud en de recycling. Op die manier wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van efficiënte, duurzame transportoplossingen. Volvo Trucks wil daarin de voorloper zijn en blijven en is daarom ook een terechte partner van FEBEM. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Annie Vonck tel , annie.vonck@volvo.com 15

18 FEBEM brengt arbeidsongevallen in de afvalstoffensector in kaart 16 Op initiatief van de FEBEM- werkgroep QESH (Quality, Environment, Safety & Health), hebben de FEBEM leden de arbeidsongevalgegevens geanalyseerd uit 2005 en De leden keken naar die ongevallen die een afwezigheid van minstens een dag op het werk hebben veroorzaakt. Dit complexe werk heeft na meer dan een jaar zijn vruchten afgeworpen, aangezien wij nu een algemeen zicht hebben op de risico-activiteiten in de sector. Zo kan op een gerichte wijze een preventieprogramma en opleiding voorzien worden. De analyse van de gegevens op basis van de officiële statistieken toonde snel zijn beperkingen aan, aangezien bijna 40% van de geïnventariseerde ongevallen ingedeeld werd in de categorie andere. De veiligheidsverantwoordelijken van de FEBEM-leden hebben daarop hun eigen lijst van de activiteiten uitgewerkt. Deze omvat 40 rubrieken, voornamelijk gericht op de inzameling van de afvalstoffen (huishoudelijk en industrieel, gevaarlijk en niet-gevaarlijk, verpakt of in bulk), maar ook het sorteren en de behandeling van afval en ook algemene activiteiten zoals onderhoud (op site of in een garage van onderneming) en het woonwerktraject. Voor de indeling van de type letsels en de betrokken lichaamsdelen, werden de lijsten gebruikt die in de Belgische arbeidsveiligheidwetgeving werden ingeschreven. Daarop volgde een waar monnikenwerk waarbij beide gecreëerde tabellen manueel werden aangevuld. Zo werd per werkpost het aantal ongevallen geïnventariseerd, gekoppeld aan een betrokken lichaamsdeel en een type verwonding. De resultaten voor het jaar 2005 en 2006 zijn homogeen en zeer leerzaam. Bij de risicohoudende taken vindt men op de eerste plaats het onderhoud buiten de garage terug (zowel in 2005 als 2006). Het mag duidelijk wezen dat een arbeider die met een onverwachte pech wordt geconfronteerd, of die de werking van zijn machine wil verbeteren, dit doet onder onzekere omstandigheden en zonder aangepaste opleiding. Dit leidt tot een hoog aantal ongevallen (meer dan 10% van het totaal). Als tweede volgen de manipulaties met 1,1 m ³ containers, gevolg door de activiteiten van manuele en mechanische sortering, verwondingen die te maken hebben met de treeplanken van de vrachtwagens, en de manipulaties (openen - sluiten, dekzeil) van de industriële containers. De gewonde lichaamsdelen zijn vooral de benen (13% en meer), gevolgd door de rug, de handen en vingers, en de voeten. Maar de verwondingen aan de ogen komen eveneens frequent voor. De meest frequente verwondingen zijn zonder twijfel de ontwrichtingen, verstuikingen en verrekkingen (ongeveer 30%) gevolgd door oppervlakkige verwondingen en open wonden. Een diepgaandere analyse van de ongevallen bij onderhoud buiten garages voor het jaar 2006 toont dat de verwondingen voornamelijk en in gelijke verhoudingen (ongeveer 15%) optreden aan de rug, de vingers en de benen & knieën, en dat het letsel ook ongeveer gelijkmatig verdeeld is (2 x 15% en 2 x 11%) tussen de open verwondingen, de schuddingen en inwendige letsels, de breuken en de ontwrichtingen, verstuikingen en verrekkingen De FEBEM-Raad van Bestuur heeft gevraagd deze werkzaamheden binnen FEBEM voort te zetten en om deze zelfs te verfijnen. Veiligheid is immers een belangrijke prioriteit voor de FEBEM-leden én de federatie. We moeten in een volgende stap toezien op een reële representativiteit van de verzamelde informatie (een belangrijke meerderheid van de leden moet bijkomend hun statistieken leveren), de resultaten bekijken in functie van het aantal werknemers per onderneming en de resultaten vergelijken met andere activiteitssectoren (schoonmaken/onderhoud van de gebouwen, vervoer,...). De jaarverslagen zullen eveneens ter beschikking gesteld worden om voor onze sector een algemene ernst en frequentiegraad te bekomen. Maar wellicht het belangrijkste is om deze resultaten te gebruiken om een aanpaste en gerichte opleiding te voorzien, en een voorlichtingscampagnes te ontwikkelen om de ongevallen op het werk te voorkomen. Er blijft dus werk op de plank, maar het gaat hier over de veiligheid van onze personeelsleden!

19 Aanvaardingsplicht afvalolie: loopt alles gesmeerd? Momenteel geldt er een aanvaardingsplicht voor gebruikte olie. Deze verplichting is in Wallonië in voege getreden op 1 juli 2002, in Brussel op 1 januari 2003 en in Vlaanderen op 1 januari (ophalers en verwerkers van afvalolie de zogenaamde erkende Valorluboperatoren ), op voorwaarde dat ze voldoen aan alle wettelijke verplichtingen. Inzake de aanvaardingsplichtigen is het voor de onderworpen producenten en invoerders noch praktisch noch economisch haalbaar om individueel te voldoen aan deze verplichting. Daarom hebben de Belgische Petroleum Federatie (BPF), de Lubricants Association Belgium (LAB), de Belgische federatie van de distributieondernemingen (Fedis) en de Belgische Confederatie van de Autohandel en -reparatie en van de aanverwante sectoren (FEDERAUTO) het initiatief genomen om met de drie gewesten een milieubeleidsovereenkomst (MBO) af te sluiten. In Wallonië is de MBO getekend en verschenen in het Belgisch Staatsblad van 22 november In Vlaanderen is het voorontwerp verschenen in het Belgisch Staatsblad op 8 februari 2008 (het openbaar onderzoek was net afgelopen toen dit artikel werd geschreven) en in Brussel is er een akkoord over de principes van de MBO. Dankzij deze milieubeleidsovereenkomsten kunnen de bedrijven die onderworpen zijn aan de aanvaardingsplichtig via Valorlub aan hun verplichtingen voldoen. Verkopers van olie moeten op hun verkooppunten geen gebruikte olie meer terugnemen van hun klanten. Particulieren kunnen terecht op containerparken waar ze gratis hun gebruikte olie kunnen deponeren. Voor bedrijven die zich moeten ontdoen van hun gebruikte olie verandert er niets. Valorlub zal in bepaalde gevallen een forfaitaire vergoeding betalen voor de kosten die ze hiervoor hebben. Valorlub laat de vrije markt spelen en treedt niet marktverstorend op. Het werkt samen met de verschillende spelers op de markt Producenten en invoerders die aan het Valorlub systeem deelnemen, bezorgen Valorlub de informatie over de hoeveelheden nieuwe olie die ze op de Belgische markt brengen of zelf verbruiken. Op basis hiervan betalen ze een bijdrage. Erkende Valorluboperatoren halen de gebruikte olie op bij containerparken, garages, industrie,... Zij rapporteren aan Valorlub de ingezamelde hoeveelheden gebruikte olie en geven informatie over de eindbestemming (recyclage, energetische valorisatie,...). Valorlub vergelijkt deze gegevens en bekomt zo de inzamel- en recyclagepercentages, die worden gerapporteerd aan de gewestelijke overheden. Deze controleren en evalueren de resultaten. Valorlub vergoedt de kosten van de containerparken en in sommige gevallen van de professionele ontdoeners, afhankelijk van het type en de hoeveelheid gebruikte olie. Momenteel hebben al 55 aanvaardingsplichtige bedrijven een contract getekend met Valorlub en zijn er 13 operatoren (ophalers van gebruikte olie en recuperanten) door Valorlub erkend. Begin dit jaar is Valorlub van start gegaan met een sensibiliseringscampagne. In een eerste fase wordt via magazines en het internet de doe-het-zelver gesensibiliseerd om zijn gebruikte olie naar het containerpark te brengen. Daar kunnen gezinnen immers gratis terecht met hun gebruikte olie. In een tweede fase zal de consument worden gesensibiliseerd door middel van informatie op de verkooppunten van nieuwe olie. Voor gedetailleerde informatie kan u terecht op de website van Valorlub: 17

20 Vlaanderen telt twee nieuwe milieudecreten: milieuschade en milieuhandhaving 18 De nieuwe milieuschaderegeling samengevat Op 12 februari 2008 verscheen in het Belgisch Staatsblad het Vlaamse Milieuschadedecreet (omzetting van de Europese Richtlijn betreffende milieuaansprakelijkheid). Het decreet treedt in werking vanaf 30 april Ook de federale overheid nam voor zijn bevoegdheden een reeks omzettingsmaatregelen. De milieuschaderegeling is gebaseerd op het beginsel dat de vervuiler betaalt. Exploitanten die milieuschade veroorzaken zijn gehouden de kosten van de preventie- of herstelmaatregelen te dragen. Het Waalse Milieuschadedecreet komt inhoudelijk grotendeels overeen met het Vlaamse, de verschillen zijn gering. Het Milieuschadedecreet geldt niet voor historische verontreiniging, maar betreft enkel milieuschade die zich na 30 april 2007 voordeed. Het Vlaamse Milieuschadedecreet is van toepassing op milieuschade en op de onmiddellijke dreiging van milieuschade veroorzaakt door bepaalde milieugevaarlijke beroepsactiviteiten (afvalbeheer, gebruik en vervoer van gevaarlijke stoffen, exploitatie van IPPC-installaties, enz), en dit ongeacht het feit of er een fout of nalatigheid werd begaan. Daarnaast heeft het Milieuschadedecreet ook betrekking op schade aan beschermde soorten en natuurlijke habitats veroorzaakt door andere beroepsactiviteiten, op voorwaarde dat kan worden aangetoond dat de exploitant in gebreke is gebleven of nalatig is geweest. Het Milieuschadedecreet geldt niet voor historische verontreiniging, maar betreft enkel milieuschade die zich na 30 april 2007 voordeed. Schade wordt omschreven als een meetbare ongunstige verandering in een natuurlijke rijkdom of een meetbare aantasting van een ecosysteemfunctie, die direct of indirect optreedt. De natuurlijke rijkdommen zijn Doet zich toch milieuschade voor, dan is de exploitant gehouden de bevoegde instantie hiervan op de hoogte te brengen en de nodige herstelactie te ondernemen en de beschadigde natuurlijke rijkdommen terug tot de referentietoestand te brengen. de beschermde soorten en de natuurlijke habitats, het water en de bodem. Het Milieuschadedecreet is enkel van toepassing op aanmerkelijke, significante schade. Of milieuschade aanmerkelijk is, wordt beoordeeld aan de hand van criteria zoals de zeldzaamheid en het regeneratievermogen van een soort, de oppervlakte van een habitat en de natuurlijke schommelingen. Doet zich toch milieuschade voor, dan is de exploitant gehouden de bevoegde instantie hiervan op de hoogte te brengen en de nodige herstelactie te ondernemen en de beschadigde natuurlijke rijkdommen terug tot de referentietoestand te brengen. Drie types herstelmaatregelen zijn mogelijk: 1. primaire herstelmaatregelen voor de beschadigde natuur-