Scholingstraject voorbehouden en risicovolle handelingen
|
|
- Cornelia de clercq
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Scholingstraject voorbehouden en risicovolle handelingen Module Klysma s Opleidings Centrum Zuidwester November 2010
2 Inhoudsopgave Doel van de module Inleiding Anatomie van de dikke darm Reinigingsklysma Orale laxeermiddelen Anale laxeermiddelen Manueel feces verwijderen Complicaties Medicinaal klysma Zelftoets Bronnen Deze module is tot stand gekomen door medewerking van: L. Wierikx J. Adriaensens S. Verwijs Dagbesteding Zuidwester Toedienen van klysma s Opleiding Centrum Zuidwester 2 November 2010
3 Doel van de module: De deelnemer kan verschillende soorten klysma s benoemen. De deelnemer kan een klysma toedienen en handelt volgens het protocol. De deelnemer houdt rekening met de gevoelens van de cliënt tijdens het toedienen. De deelnemer weet het belang van goed rapporteren en handelt hier naar. Opleiding Centrum Zuidwester 3
4 1. Inleiding PEG bejegening risico vol Een klysma toedienen, betekent het inbrengen van een bepaalde vloeistof via het rectum. Er bestaan reinigingsklysma s, medicinale klysma s en voedingsklysma s. Bij de Zuidwester maken we het meest gebruik van reinigings- en medicinale klysma s. Voedingsklysma s worden bijna niet meer gegeven, omdat er ondertussen betere manieren gevonden zijn voor het toedienen van voeding. Denk hierbij b.v. aan een PEG (Percutane Endoscopische Gastrostomie); een sonde die door de buikwand tot in de maag zit. Het toedienen van klysma s om te laxeren of voor medicijntoediening is in principe hetzelfde. Alleen de vormen van toedieningssystemen verschillen van elkaar. Het ondergaan van een klysmatoediening is soms beladen en kan voor de cliënt beschamend zijn. Het is dan ook van groot belang hier rekening mee te houden in je bejegening. Ook al krijgt de cliënt om de dag een klysma, en lijkt het de normaalste zaak voor hem, blijf er altijd alert op dat dit niet de normaalste zaak is. Zorg voor privacy! Het geven van een klysma wordt ook vaak door de zorgverleners als een vieze klus gezien. Het is goed dit tegenover de cliënt te nuanceren, omdat deze zich gemakkelijk bezwaard kan voelen. Het toedienen van een klysma wordt beschouwd als een eenvoudige handeling en dat is het ook. De handeling heb je zo onder de knie. Maar hij is absoluut niet vrij van risico s. Opleiding Centrum Zuidwester 4
5 2. Anatomie van de dikke darm duodenum jejunum ilieum blinde darm appendix appendicitis Voordat je gaat beginnen met het geven van een klysma is het handig iets over de anatomie van de darmen te weten. De werking van de darm is afhankelijk van welk deel van de darm je bekijkt. Vanaf de maag loopt de dunne darm. Deze is opgedeeld in het duodenum, jejunum en ilieum. Totaal is de dunne darm ongeveer 3 meter lang. Hier wordt het voedsel verteerd. De dunne darm mondt rechts onder in de buik uit in de dikke darm, die ongeveer 1 tot 1½ meter lang is. Bij de overgang van de dunne naar de blinde darm bevindt zich een klep om te voorkomen dat de inhoud vanuit de dikke darm terugvloeit naar de dunne darm. Het naar onder doodlopende deel van de dikke darm heet blinde darm. Deze ligt dus rechts onder in de buik. Aan de blinde darm hangt het wormvormige aanhangsel (appendix). Het is dit wormvormige aanhangsel dat ontstoken is bij een blindedarmontsteking. De naam blindendarmontsteking is dus eigenlijk onjuist, het is beter te spreken van een appendicitis. Opleiding Centrum Zuidwester 5
6 opstijgend deel dwarse deel afdalend deel anus Vanaf de blinde darm loopt de dikke darm recht omhoog tot onder de lever (opstijgend deel). Daarna buigt hij in een rechte hoek naar links, waarna het dwarse deel volgt dat tenslotte links boven in de buik haaks naar beneden buigt (afdalend deel). In het bekken gaat hij over in de endeldarm (rectum), die bij de anus door een kringspier is afgesloten. De anus is een soort nauwe buis, waar een kring van spieren omheen ligt, die uitkomt op het rectum. De functie van de anus is de ontlasting binnen te houden, terwijl het rectum de opslagplaats is. Met een goed functionerende anus en rectum kan iemand zijn darmen legen wanneer het hem uitkomt. Het gespierde deel van het rectum trekt zich samen wanneer de ontlasting naar buiten moet. Op andere momenten zijn deze spieren ontspannen. Het rectum kan zich uitzetten om meer ontlasting te bewaren. sluitspier bacteriën De anus is ongeveer 10 cm lang. Het is de opening waardoor de feces wordt uitgescheiden. Aan het einde van de anus liggen twee spierringen, de interne en de externe sluitspier. Normaliter houden de twee sluitspieren de anus gesloten, ze ontspannen zich wanneer de feces er doorheen moet. In de dikke darm wordt het onverteerbare materiaal verder ingedikt doordat er ongeveer ½ tot 1 liter water wordt terug geresorbeerd. Per etmaal produceert de mens ongeveer 8 liter verteringssap waarvan de dunne darm ongeveer 7 liter terug in het bloed brengt. In de dikke darm leeft een zeer groot aantal bacteriën. Ze zorgen voor rottings- en gistingsprocessen. Enkele bacteriën zijn in staat om Opleiding Centrum Zuidwester 6
7 peristaltiek gastrocolisch reflex vitamine K te maken; vitamine K speelt een rol bij de bloedstolling. Door de peristaltische bewegingen worden de feces naar de endeldarm (rectum) getransporteerd. Ongeveer een etmaal na de maaltijd wordt de endeldarm gevuld met feces van die maaltijd. De peristaltische beweging ontstaat al in de slokdarm en loopt het hele spijsverteringskanaal door. In de dunne darm helpen de darmvlokken en de lengtespieren mee de feces naar de dikke darm te transporteren. In de dikke darm helpt de gastrocolische reflex mee. Deze reflex ontstaat direct na de maaltijd en loopt van maag tot colon. Bij vulling van het rectum worden drukreceptoren geprikkeld, waardoor de ontlastingsdrang optreedt. Indien je hier gehoor aan geeft vindt er defecatie plaats. doel klysma De feces bestaat uit water (50%), slijm, onverteerbare voedselresten, afgestoten darmwandcellen, vele bacteriën, zouten en galkleurstoffen. Door middel van een klysma wordt een kleine of grote hoeveelheid vocht in de darm gebracht, met het doel: * het rectum te ledigen, * de darmwerking te stimuleren, * de darmen te spoelen, * medicijnen toe te dienen. Opleiding Centrum Zuidwester 7
8 3. Reinigingsklysma defecatieklachten obstipatie klachten Onder defecatieklachten verstaan we problemen met de stoelgang. Wanneer iemand immobiel is, wordt de stoelgang weinig gestimuleerd. Obstipatie ontstaat door: 1. het negeren van de ontlastingdrang, waardoor uiteindelijk de defecatie-reflex uit kan doven. Dit kan b.v. bij pijn bij de ontlasting door wondjes of pijnlijke aambeien. 2. onvoldoende prikkels van de darm, door onderliggend lijden (medicatie inactiviteit, spasticiteit, verlamming). Het kan zijn dat er gewoon geen reflex optreedt of dat de ontlasting te zacht is en daardoor geen prikkel opwekt. 3. te harde ontlasting, waardoor de darmlediging bemoeilijkt wordt. Dit wordt veroorzaakt door te weinig vochtinname, te weinig vezels in de voeding of weinig voeding, waardoor er te weinig afvalresten zijn. Wanneer de ontlasting langer in de darmen blijft, wordt het alleen maar harder, omdat er steeds meer vocht aan onttrokken wordt. Al deze factoren kunnen een ernstige vertraging van de stoelgang tot gevolg hebben. De ontlasting wordt hard en droog. We spreken dan van obstipatie of constipatie. De klachten die hieruit voortvloeien zijn: * een vol gevoel, * ondanks hevige inspanning een zeer gering resultaat bij de stoelgang, * eventuele algemene klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, buikpijn, vieze smaak in de mond. Een bovenmatige inspanning (persen) kan allerlei andere nare gevolgen hebben, zoals b.v. aambeien tot zelfs een C.V.A. (cerebraal vasculair accident). voorkomen Obstipatie is te voorkomen door: * zoveel mogelijk beweging, * indien enigszins mogelijk: niet op de po, maar naar het toilet te gaan, * voldoende te drinken, * voldoende te eten, met speciale aandacht voor laxerende producten, zoals groenten, bruinbrood, zemelen, ontbijtkoek, pruimen. Ook bij een al bestaande obstipatie passen we deze maatregelen toe. Eventueel aangevuld met laxerende medicatie of klysma s. Opleiding Centrum Zuidwester 8
9 oraal langzaam werkend 3.1 Orale laxeermiddelen. Wanneer laxerende voeding onvoldoende is, zal de arts bij obstipatieklachten in de eerste instantie orale laxeermiddelen voorschrijven. Dat is de meest natuurlijke methode. Er is een groot scala aan orale laxeermiddelen beschikbaar. Elk hulpmiddel, dat langdurig gebruikt wordt, zal de toch al weinig actieve darmen uiteindelijk nog passiever maken. Orale laxeermiddelen zijn langzaam werkend, dat wil zeggen dat reactie langer op zich laat wachten dan bij rectale middelen. anaal 3.2 Anale laxeermiddelen: Suppositoria. Wanneer orale laxeermiddelen niet meer werken of anale toediening de voorkeur heeft, kan men kiezen uit suppositoria (zetpillen) of klysma s. Een zetpil is een stof omringd met een vette hulpstof. Zetpillen die in een zilveren verpakking zitten moeten in de koelkast bewaard worden. Zetpillen in een plastic verpakking kunnen buiten de koelkast bewaard blijven. Dit is vooral handig om mee te nemen. Microklysma. (zie protocol nr. 28, pagina 15) Voor microklysma s geldt hetzelfde. Zij worden toegediend bij hardnekkige obstipatie. De werkzame stof is bisacodyl of sorbitol. Bisacodyl zet de peristaltiek van de darmen aan. Sorbitol is een suikerachtige vloeistof die de feces zacht maakt, omdat de suiker vocht onttrekt aan het darmslijmvlies. Opleiding Centrum Zuidwester 9
10 Klysma s van ml (zie protocol nr. 28) Er zijn veel soorten klysma s, ook medicinale bij darmaandoeningen. Voor laxeren kan er sorbitol, fosfaat of sulfaat in zitten. Afhankelijk van het middel zet het de darmen aan tot samentrekken of maakt het de feces zacht. Hoogopgaand klysma. (zie protocol nr. 29) In enkele gevallen, bij zeer ernstige obstipatie, wordt nog wel eens een hoogopgaand klysma gegeven. Er wordt dan 1 tot 1½ liter vocht in de darmen gebracht. prikkelen weker overloop diarree toucheren complicaties defecatielijst Klysma s prikkelen de darmwand tot grotere werkzaamheid. Ook wordt de ontlasting weker gemaakt waardoor de cliënt zich makkelijker kan ontlasten. De sterkte van de prikkel wordt bepaald door: * de aard van de vloeistof * de hoeveelheid vloeistof * de temperatuur van de vloeistof en * de snelheid van inbrengen van de vloeistof. Voor een goede werking is het belangrijk de vloeistof zo lang mogelijk in te houden. Vaak denkt men dat je kunt stoppen met laxeermiddelen als de cliënt last krijgt van diarree. Dit is juist niet de bedoeling. Diarree kan duiden op overloop-diarree, wat betekent dat er ergens in de darmen nog een flinke prop ontlasting zit. De diarree loopt er als het ware langs heen maar de prop blijft zitten. Het kan dus gebeuren dat de arts juist de laxantia verhoogt om de prop eruit te kunnen krijgen. Stop dus nooit zonder overleg met de poli of arts! 3.3 Manueel feces verwijderen. (zie protocol nr. 30) Wanneer een cliënt niet in staat is tot het naar buiten persen van de feces wordt soms over gegaan tot manueel feces verwijderen. Dit mag uitsluitend op voorschrift van de arts. Het is een risicovolle handeling. De darm is erg kwetsbaar en men kan de darm ernstig beschadigen. Let tijdens het toucheren vooral op lange nagels en sieraden. Maak na de handeling de anus voorzichtig en zachtjes schoon met lauw schoon water. Gebruik geen zeep! Smeer de anus daarna in met b.v. Sudocrem. Door het veelvuldig op en neer halen van je vinger door de sluitspier is de anus behoorlijk gevoelig. 3.4 Complicaties. Wees altijd bedacht op het gevaar van een darmafsluiting. Daarom altijd beginnen na opdracht van de arts. En arts waarschuwen als laxantia geen effect heeft. Wacht hier geen dagen mee, neem binnen 2 dagen contact op met de poli. Omdat je vaak in een groot team werkt is het erg belangrijk een defecatielijst bij te houden van de cliënt. Doe je dit niet is het gevaar groot dat de cliënt al dagen geen ontlasting gehad heeft met alle gevolgen van dien. Opleiding Centrum Zuidwester 10
11 4. Medicinaal klysma medicatie lever darmwand De meest bekende klysma s zijn die om iemand te helpen zich te ontlasten. Maar er zijn ook klysma s die uitsluitend bedoeld zijn om medicatie in te kunnen nemen. Dit geld ook voor zetpillen. Soms is het nodig dat medicatie ingenomen wordt, die niet via de lever door het lichaam gaat. De lever is ons ontgiftings-orgaan. De lever haalt schadelijke stoffen uit het bloed. Dus ook medicatie. De bloedsomloop rond het rectum gaat achter de lever om. Het is daarom een geschikte plaats, om medicijnen toe te dienen, die buiten de lever om moeten gaan. Denk hierbij b.v. aan pijnstillers. Medicinale klysma s worden toegediend om geneesmiddelen door de darmwand te laten opnemen of op het darmslijmvlies te laten inwerken. Het is daarom erg belangrijk de vloeistof in te houden. De hoeveelheid vloeistof zit vaak tussen de 40 á 150 ml. Het kan gebeuren dat de cliënt voor de toediening van een medicinaal klysma eerst een reinigingsklysma krijgt. Hierdoor is de ontlasting die nog in de darm zit geen barrière voor de medicijnen. Het toedienen is niet anders dan bij reinigingsklysma s. Alleen de werking is anders. Opleiding Centrum Zuidwester 11
12 5. Zelftoets Iedereen kan een voorbehouden en risico volle handeling leren. Sommige handelingen zoals klysma s toedienen lijken zo simpel dat je al gauw voorbij gaat aan het feit dat hier toch risico s aan verbonden zijn. De zelftoets is bedoeld als een hulpmiddel om jezelf te toetsen op je kennis en inzichten wat betreft het toedienen van een klysma. De vragen zijn bedoeld om je verder aan het nadenken te zetten en je hier zelf nieuwe vragen bij te stellen. Maak daarom eerst de zelftoets, voor je de reader gaat bestuderen. Op die manier kun je je antwoorden controleren. Het antwoord is alleen juist wanneer het antwoord compleet is. Juist Onjuist 1: Bij een blindedarmontsteking is de blindedarm ontstoken. 2: De functie van het rectum is de ontlasting binnen te houden, terwijl de anus de opslagplaats is. 3: Aan het einde van de anus liggen twee spierringen, de interne en de externe sluitspier. 4: Per etmaal produceert de mens ongeveer 8 liter verteringssap waarvan de dunne darm ongeveer 7 liter terug in het bloed brengt. 5: Verkeerde voeding, verkeerde leefwijze, onderliggend lijden of bepaalde medicijnen kunnen leiden tot obstipatie. 6: Laxantia geeft geen gewenning. 7: De aard, hoeveelheid, temperatuur en de snelheid van het inbrengen van de vloeistof bepalen de sterkte van de prikkel die de darmen krijgen. 8: Het inbrengen van een rectaal middel gaat het beste op de rechter zij. 9: Bij diarree is het beter te minderen of te stoppen met laxantia. 10: Medicinale klysma s worden gegeven als het medicijn buiten de lever om dient te gaan. Opleiding Centrum Zuidwester 12
13 6. Bronnen Voor het schrijven van deze module is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Kok 1988 K. Kok, Anatomie, fysiologie en pathologie, Lochem Gent: uitgeversmaatschappij De Tijdstroom Glerum, De Reuver & Walk 2002 J. Glerum, A. de Reuver & C. Walk, Medisch - Technisch handelen, diagnostiek en onderzoek, Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum Weston 2000 T. Weston, Atlas van de anatomie, Lisse: Rebo Productions Zadkine contract activiteiten B.V Zadkine contract activiteiten B.V., Zorg in uitvoering. Geprotocolleerde verpleegtechnische vaardigheden, Rotterdam e druk: Mei e druk: Augustus e druk: September 2010 Opleiding Centrum Zuidwester 13
OBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND
OBSTIPATIE FRANCISCUS VLIETLAND Wat is obstipatie? Voedsel komt via de slokdarm en de maag in de darm terecht. Water en voedingsstoffen worden in de darm gedeeltelijk in de bloedbaan opgenomen. De stoffen
Nadere informatieeen bepaalde ziekte, zoals een darmontsteking, het prikkelbare darmsyndroom (IBS), diabetes of een kwaadaardige aandoening.
Verstopping Regelmatig ontlasting hebben, is voor veel mensen een teken van goede gezondheid. De regelmaat verschilt van mens tot mens: de een heeft drie keer per dag ontlasting, de ander drie keer per
Nadere informatieScholingstraject voorbehouden en risicovolle handelingen. Module. Bloeddruk meten.
Scholingstraject voorbehouden en risicovolle handelingen. Module Bloeddruk meten. Opleiding Centrum Zuidwester Inhoudsopgave Doel van de module -------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieVerstopping VRAAG OVER UW MEDICIJNEN! WWW.APOTHEEK.NL
Verstopping WAT IS VERSTOPPING WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN! WWW.APOTHEEK.NL VERSTOPPING
Nadere informatieKlysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum
Klysma s en zetpillen bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen
Nadere informatieMoeite met de stoelgang (ontlasting)
Moeite met de stoelgang (ontlasting) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent opgenomen in ons ziekenhuis en heeft een verhoogde kans op verstopping, wat ook
Nadere informatieBIJSLUITER. BISACODYL 5 mg zetpillen
BIJSLUITER BISACODYL 5 mg zetpillen Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 10 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed voordat u
Nadere informatieKlyx, klysma 25% natriumdocusaat en sorbitol
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Klyx, klysma 25% natriumdocusaat en sorbitol Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke informatie in voor
Nadere informatieZetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Zetpil of klysma 3 Gebruik 3 Toediening 4 Zetpillen 4 Klysma 4 Bijwerkingen 5 Opmerkingen/complicaties
Nadere informatieZetpillen en Klysma s bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa)
Zetpillen en Klysma s bij inflammatoire darmziekten (Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u ge sproken over het gebruik van zetpillen en klysma s. In deze folder krijgt
Nadere informatieMoeite met poepen. Voorkomen of verhelpen
Moeite met poepen Voorkomen of verhelpen Inleiding U bent opgenomen in ons ziekenhuis en heeft een verhoogde kans op verstopping of hardlijvigheid. Dit wordt obstipatie genoemd. Het betekent dat u minder
Nadere informatieVERSTOPPING WAT IS VERSTOPPING WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.
VERSTOPPING WAT IS VERSTOPPING WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL VERSTOPPING Regelmatig poepen vinden veel mensen een teken van
Nadere informatieToedienen van zetpil/klysma. Interne geneeskunde
Toedienen van zetpil/klysma Interne geneeskunde Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen/klysma s. In deze folder krijgt u informatie over de werking
Nadere informatievandaag word je geopereerd aan je blinde darm 1
vandaag word je geopereerd aan je blinde darm 1 2 Wat is een blinde darm? Een blinde darm is een wormvormig aanhangsel, gelegen onderaan in de buik bij de overgang van de dunne naar de dikke darm. Met
Nadere informatieZetpil en klysma. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn
Zetpil en klysma bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van zetpillen en klysma s. In deze folder krijg je informatie over
Nadere informatieZetpil en klysma. Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder SUPP/KLYSMA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en
Nadere informatieDiverticulose en diverticulitis
Diverticulose en diverticulitis U heeft last van uitstulpingen in uw dikke darm (diverticulose) of van een ontsteking van deze uitstulpingen (diverticulitis). In deze folder leest u meer over het ontstaan
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. MICROLAX, oplossing voor rectaal gebruik. natriumlaurylsulfoacetaat, sorbitol, natriumcitraatdihydraat
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER MICROLAX, oplossing voor rectaal gebruik natriumlaurylsulfoacetaat, sorbitol, natriumcitraatdihydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat
Nadere informatieObstipatie bij kinderen
Obstipatie bij kinderen Chronische verstopping (obstipatie) ontstaat doordat de knedende en voortstuwende bewegingen van de spierwand van de dikke darm niet goed op elkaar zijn afgestemd. De darminhoud
Nadere informatieZetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. polikliniek maag-, darm-, leverziekten (MDL)
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa polikliniek maag-, darm-, leverziekten (MDL) Noteer hier uw vragen Uw behandelend arts en/of maag, darm, lever (MDL) verpleegkundig specialist
Nadere informatieDivertikels en diverticulitis. Oorzaak en behandeling
Divertikels en diverticulitis Oorzaak en behandeling In deze folder krijgt u informatie over divertikels en diverticulitis. Deze folder geeft informatie over de oorzaak van divertikels en diverticulitis.
Nadere informatie3.2 Afwijkende defecatie
3.2 Afwijkende defecatie Ten gevolge van een aandoening en/of beperking in het spijsverteringsstelsel kunnen defecatieproblemen ontstaan. Zo kunnen bijvoorbeeld darmtumoren leiden tot obstipatie en ontstekingen
Nadere informatieHoe voorkomt of verhelpt u klachten? Welke onderzoeken zijn nodig?
Aambeien Aambeien zijn uitgezakte zwellichamen bij de anus. Deze zwellichamen heeft iedereen. Ze bevinden zich aan de binnenkant op het eind van de endeldarm en het begin van de sluitspier. Zo'n zwellichaam
Nadere informatieDarmproblemen bij acute buikpijn
Darmproblemen bij acute buikpijn U bent voor onderzoek op de spoedeisende hulp geweest omdat u buikklachten heeft. De arts heet bij u geen acute oorzaak kunnen vaststellen. De klachten kunnen vele oorzaken
Nadere informatieConstipatie en aambeien
STUDENTENGEZONDHEIDSCENTRUM Constipatie en aambeien CONSTIPATIE, OBSTIPATIE EN VERSTOPPING Wat is het? Bij constipatie is het moeilijk en soms zelfs pijnlijk om stoelgang te maken. De gemiddelde stoelgangsfrequentie
Nadere informatieDivertikels. Afdeling Diëtetiek
Divertikels Afdeling Diëtetiek Voedingsadvies bij divertikels Deze informatie is bedoeld als ondersteuning van het consult door een diëtist. De informatie in deze folder kan een persoonlijk dieetadvies
Nadere informatieAambeien Helderrood bloed op de ontlasting of op het toiletpapier? Jeuk of pijn aan de anus? Dan kunnen er aambeien in het spel zijn.
Aambeien Helderrood bloed op de ontlasting of op het toiletpapier? Jeuk of pijn aan de anus? Dan kunnen er aambeien in het spel zijn. Zolang aambeien aan de binnenkant van de anus zitten, is er niets aan
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/88213
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/88213 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieAambeien. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Aambeien Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft u informatie over de behandeling van aambeien. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. Wat zijn
Nadere informatieChirurgie. Aambeien. Haemorrhoïden
Chirurgie Aambeien Haemorrhoïden Inleiding Deze folder geeft u informatie over de behandeling van aambeien. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Nadere informatieVerpleegkundige Instructie Palliatieve Zorg Obstipatie
Verpleegkundige Instructie Palliatieve Zorg Obstipatie 5-Folder Obstipatie.indd 1 15-07-2008 09:30:32 1. Hoe herkent u obstipatie? 1.1. Definities Obstipatie: Het weinig frequent (minder dan 3x p.w.) en
Nadere informatieTEM Transanale Endoscopische Microchirurgie
TEM Transanale Endoscopische Microchirurgie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat u binnenkort een Transanale Endoscopische Microchirurgie (TEM) ondergaat. Deze folder geeft u meer informatie
Nadere informatieBIJSLUITERBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Dulcolax zetpillen 10 mg, zetpillen Bisacodyl
BIJSLUITERBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Dulcolax zetpillen 10 mg, zetpillen Bisacodyl Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door, want deze bevat belangrijke informatie voor u. Dit geneesmiddel
Nadere informatieEen kloofje in de anus
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Chirurgie Een kloofje in de anus 1 Een kloofje in de anus In deze brochure kunt u lezen hoe een kloofje in de anus ontstaat en
Nadere informatieSpijsvertering. Voorwoord. Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering.
Spijsvertering Voorwoord Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering. Spijsvertering betekent: "Het verteren van het voedsel tot stoffen die door
Nadere informatieMaag-, Darm- en Leverziekten. Mesalazines.
Maag-, Darm- en Leverziekten Mesalazines www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemeen... 3 Werking... 3 Gebruik... 4 Bijwerkingen... 5 Het effect op vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding... 6 Controles...
Nadere informatie502a. Colonoscopie met normale voorbereiding (met eventueel poliepectomie)
Colonoscopie met normale voorbereiding (met eventueel poliepectomie) Een goede voorbereiding is belangrijk voor het slagen van een colonoscopie. In deze brochure wordt kort ingegaan op de volgende onderwerpen:
Nadere informatieAAMBEIEN WAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.
AAMBEIEN WAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL AAMBEIEN Helderrood bloed bij de ontlasting of op het toiletpapier?
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Duphalac, stroop 667 mg /ml
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Duphalac, stroop 667 mg /ml Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar deze bijsluiter, het kan
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER
zetpil CF 10 mg, zetpillen RVG 50687 1.3.1.3 Package leaflet 1.3.1.3-1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER zetpil CF 10 mg, zetpillen bisacodyl Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
Nadere informatieKloofje in de anus (Fissura ani)
Kloofje in de anus (Fissura ani) Chirurgie Beter voor elkaar 2 Inleiding Deze folder geeft u informatie over een kloofje in de anus en de behandelings mogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor
Nadere informatieZetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa
Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen/klysma s. In deze folder krijgt u informatie
Nadere informatieChirurgie. Aambeien (haemorrhoïden)
Chirurgie Aambeien (haemorrhoïden) 1 Inleiding Deze folder geeft u informatie over de behandeling van aambeien. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Nadere informatieOntlastingsproblemen bij aangeboren afwijkingen aan de darmen
Ontlastingsproblemen bij aangeboren afwijkingen aan de darmen In deze folder krijgt u informatie over de problemen met de ontlasting die anorectale misvorming en de ziekte van Hirschsprung met zich mee
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2 Samenvatting door L. 718 woorden 5 maart 2016 7,9 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voedingsstoffen à stoffen die je lijf nodig heeft Voedingsmiddelen
Nadere informatieDarmspoelen met Peristeen. Productinformatie
Darmspoelen met eristeen roductinformatie Inleiding Stoornissen van de stoelgang Irrigeren of darmspoelen is een kunstmatige manier om het rectum en een deel van de dikke darm te legen door het inbrengen
Nadere informatieHet plaatsen van een PEG-sonde krijgt u alleen wanneer u langer dan vier tot zes weken moet worden gevoed met sondevoeding.
Patiënteninformatie MDL Voedingsproblemen Wanneer u voedingsproblemen heeft krijgt u een PEG-sonde. PEG staat voor Percutane Endoscopische Gastrostomie, dat is een verbinding met de maag door de buikwand
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Darmspoelen. Informatie voor ouders/verzorgers
Sophia Kinderziekenhuis Darmspoelen Informatie voor ouders/verzorgers Nadat uw kind geopereerd is aan een anorectale misvorming, de ziekte van Hirschsprung of geboren is met een Spina Bifida, kunnen er
Nadere informatieKinderen met sondevoeding
Kinderen met sondevoeding Informatie voor ouders in de thuissituatie In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind sondevoeding krijgt. In dit informatieblad staat beschreven wat sondevoeding
Nadere informatieRöntgenonderzoek van de dikke darm (colon)
Röntgenonderzoek van de dikke darm (colon) Informatie voor patiënten F0811-4410 februari 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260
Nadere informatieDE DIKKE DARM DE DIKKE DARM
DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS NORIT CARBOMIX, 50 g granulaat voor orale suspensie NORIT CARBOMIX, 5 g granulaat voor orale suspensie Actieve kool Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
Nadere informatieRöntgenonderzoek van de dikke darm (colon)
Röntgenonderzoek van de dikke darm (colon) U heeft een afspraak voor een röntgenonderzoek van de dikke darm (colon). Bij dit onderzoek wordt een contrastmiddel gebruikt. Deze folder informeert u over het
Nadere informatieZorgSaam. AAMBEIEN acuta. appendicitis. (blinde darm ontsteking) (haemorrhoïden)
appendicitis AAMBEIEN acuta (haemorrhoïden) (blinde darm ontsteking) ZorgSaam 1 AAMBEIEN (Haemorrhoïden) Inleiding Deze folder geeft u informatie over de behandeling van aambeien. Het is goed u te realiseren
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
bijsluiter BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS NORIT CARBOMIX, 50 g granulaat voor orale suspensie NORIT CARBOMIX, 5 g granulaat voor orale suspensie Actieve kool Lees goed de hele bijsluiter voordat
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Dulcolax bisacodyl 10 mg zetpillen (bisacodyl)
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Dulcolax bisacodyl 10 mg zetpillen (bisacodyl) Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie Dit geneesmiddel kunt u zonder voorschrift krijgen.
Nadere informatieH.278350.0614. Behandeling van aambeien (poliklinisch)
H.278350.0614 Behandeling van aambeien (poliklinisch) 2 Wat zijn aambeien In de overgang van de anus naar de endeldarm bevinden zich zwellichamen, die de sluitspier helpen om de darmuitgang vocht- en gasdicht
Nadere informatieFissura ani CHIRURGIE. Kloofje in de anus
CHIRURGIE Fissura ani Kloofje in de anus Deze folder geeft u algemene informatie over klachten van een kloofje bij de anus (fissura ani) en de behandeling ervan. Het is goed dat u zich bij het lezen van
Nadere informatieKijkonderzoek van de endeldarm en anus
Chirurgie Kijkonderzoek van de endeldarm en anus Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep U hebt een afspraak gekregen voor een kijkonderzoek van de endeldarm.
Nadere informatieIleostoma en Pouch. Nienke Ipenburg Verpleegkundig specialist IBD
Ileostoma en Pouch Nienke Ipenburg Verpleegkundig specialist IBD Agenda - Anatomy en fysiologie - Verteringstelsel - Ileostoma en pouch 2 Fabels - een goede stoelgang, betekent dat je iedere dag ontlasting
Nadere informatieMultiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds
1 Multiple sclerosis en incontinentie Dé vereniging voor mensen met MS en hun betrokkenen 3 De blaas De blaas is een spier die zorgt voor: De opslag van urine => 300 tot 500 ml Het lozen van urine man
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Aambeien. ooproctoscopie o RubberBandLigatie (RBL) o Procedure voor Prolapse en Hemorrhoïden (PPH)
PATIËNTEN INFORMATIE Aambeien ooproctoscopie o o o RubberBandLigatie (RBL) o Procedure voor Prolapse en Hemorrhoïden (PPH) 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis
Nadere informatieBEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A
BEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A Inleiding Uw chirurg heeft bij u een verzakking(prolaps) van het weefsel in het anale kanaal/de endeldarm geconstateerd en u een behandeling geadviseerd.
Nadere informatieBehandeling van aambeien
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Behandeling van aambeien z 1 Met uw chirurg hebt u een afspraak gemaakt voor een behandeling van uw aambeien. Hierbij worden
Nadere informatieBekkenfysiotherapie bij verstopping
Bekkenfysiotherapie bij verstopping Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenboden Centrum juni 2010 pavo 0681 Inleiding In deze folder leest u meer over verstopping (obstipatie) en wat de bekkenfysiotherapeut
Nadere informatiePROCTOLOGIE SPREEKUUR
PROCTOLOGIE SPREEKUUR Inleiding Proctologie houdt zich bezig met de diagnostiek en behandeling van aandoeningen rondom de anus. Om precies te zijn van: het proctum: ongeveer de laatste 10 cm van de darm.
Nadere informatieBEHANDELING VAN AAMBEIEN
BEHANDELING VAN AAMBEIEN 17161 Inleiding Deze folder geeft u een overzicht van de klachten, oorzaak en behandelingsmogelijkheden van aambeien. Het is goed dat u zich realiseert dat zowel de klachten als
Nadere informatie1. Inleiding Wat zijn aambeien Wat is de oorzaak en hoe ontstaan de klachten bij aambeien... 1
Aambeien Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Wat zijn aambeien... 1 3. Wat is de oorzaak en hoe ontstaan de klachten bij aambeien... 1 4. Aambeien voorkomen en/of verhelpen... 2 5. Wat is een proctoscopie...
Nadere informatieProlaps Rectum en anus. Chirurgie
Prolaps Rectum en anus Chirurgie Inhoudsopgave Anale prolaps / Rectumprolaps 4 Onderzoek 6 Behandeling 7 Vragen 9 3 Anale prolaps / Rectumprolaps Er is sprake van een prolaps als weefsel, dat zich normaal
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Microlax, klysma natriumlaurylsulfoacetaat, sorbitol, natriumcitraatdihydraat
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Microlax, klysma natriumlaurylsulfoacetaat, sorbitol, natriumcitraatdihydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat
Nadere informatieSchuim Zorg ervoor dat uw endeldarm leeg is voordat u de schuim inbrengt. Ga vooraf naar het toilet.
Mesalazine Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met mesalazine in verband met een chronische ontstekingsziekte van de darm. In deze
Nadere informatieOnderzoek laatste deel dikke darm
H.65151.0317 Onderzoek laatste deel dikke darm (sigmoïdscopie) 2 Inleiding U krijgt een onderzoek (sigmoïdscopie) om meer te weten te komen over de binnenkant van het laatste deel van uw dikke darm. Via
Nadere informatieIrrigeren. Informatieboekje
Irrigeren Informatieboekje Inleiding Darmirrigatie wordt in toenemende mate toegepast bij diverse lozingsproblemen van de darm. Deze brochure is in samenwerking met stoma- en incontinentieverpleegkundigen
Nadere informatieOorzaken Diagnose stellen Medische behandeling
Prikkelbare darm Een prikkelbare darm is een onschuldige darmaandoening, die wel veel lichamelijke klachten kan geven. Men spreekt niet van een ziekte omdat een prikkelbare darm niet samengaat met zichtbare
Nadere informatieExamentrainer. Vragen. Vertering. Wat is de naam van P?
Examentrainer Vragen Vertering 1p 1 In de afbeelding worden organen van het verteringsstelsel weergegeven. Enkele van deze organen produceren verteringssappen met enzymen. Een orgaan is aangegeven met
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. NORIT 250 mg tabletten NORIT 200 mg capsules, hard
NORIT BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER NORIT 250 mg tabletten NORIT 200 mg capsules, hard Actieve kool Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke
Nadere informatieAambeien Hemorroïden. poli Chirurgie
00 Aambeien Hemorroïden poli Chirurgie 1 Wat zijn aambeien? Aambeien zijn eigenlijk een soort spataderen. Ze zitten alleen op een vervelende plaats: binnen de sluitspier van de anus. Het zijn uitgezakte
Nadere informatieBeide afwijkingen hebben als gevolg dat een kind niet zelf zijn ontlasting kan lozen.
Sophia Kinderziekenhuis Uw kind is geopereerd aan een anorectale misvorming of de ziekte van Hirschsprung. Na de operatie kunnen zich defecatieproblemen (problemen met de ontlasting) voordoen. Deze folder
Nadere informatieLACTULOSE KELA 500ML FLES
LACTULOSE KELA 500ML FLES LACTULOSE KELA NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Lactulose Kela vloeistof voor oraal gebruik (KELA PHARMA) ATC5 Rangschikking Klasse Omschrijving MAAGDARMKANAAL EN STOFWISSELING LAXANTIA
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS DUPHALAC FRUIT 10 g / 15 ml Siroop Lactulose
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS DUPHALAC FRUIT 10 g / 15 ml Siroop Lactulose Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u.
Nadere informatieWat zijn aambeien? Wat is de oorzaak?
Aambeien Wat zijn aambeien? Aambeien (haemorrhoïden) zijn uitgezakte zwellichamen nabij de anus. Deze zwellichamen heeft iedereen. Ze bevinden zich aan de binnenkant op het eind van de endeldarm en het
Nadere informatieInleiding Wat zijn aambeien? Wat is de oorzaak?
Aambeien 1 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten, de oorzaak en de behandeling van aambeien. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie
Nadere informatieAnaal fissuur. Kloofje of scheurtje in de anus. mca.nl
Anaal fissuur Kloofje of scheurtje in de anus mca.nl Inhoudsopgave Wat is een anaal fissuur? 3 Hoe ontstaat een anaal fissuur? 3 Onderzoek en behandeling in MCA 4 De ingreep 6 Wat kunt u na de ingreep
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Dulcolax bisacodyl 10 mg zetpillen
DULCOLAX BISACODYL BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Dulcolax bisacodyl 10 mg zetpillen (bisacodyl) Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie Dit geneesmiddel kunt u zonder
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Darmspoelen met een rectaal spoelsysteem. Informatie voor ouders/verzorgers
Sophia Kinderziekenhuis Darmspoelen met een rectaal spoelsysteem Informatie voor ouders/verzorgers Uw kind is geboren met een anorectale malformatie, de ziekte van Hirschsprung of met Spina Bifida, waardoor
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Lactulose
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS DUPHALAC DRY 10G POEDER VOOR ORAAL GEBRUIK Lactulose Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Anaal fissuur Kloofje of scheurtje in de anus. rkz.nl
Patiënteninformatie Anaal fissuur Kloofje of scheurtje in de anus rkz.nl In overleg met uw chirurg wordt u binnenkort in het Rode Kruis ziekenhuis behandeld voor een zogenoemde anaal fissuur. Dit is een
Nadere informatie1. Inleiding 2. Oorzaak aandoening/aanleiding behandeling
Aambeien 1. Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie in verband met aambeien in het ETZ TweeSteden op locatie Tilburg of Waalwijk. In deze folder leest u informatie over de operatie en krijgt u een
Nadere informatie502c. Colonoscopie met zeer intensieve voorbereiding (met eventueel poliepectomie)
Colonoscopie met zeer intensieve voorbereiding (met eventueel poliepectomie) Een goede voorbereiding is belangrijk voor het slagen van een colonoscopie. In deze brochure wordt kort ingegaan op de volgende
Nadere informatieWAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
400001 Aambeien_400001 Aambeien 17-08-11 13:45 Pagina 6 Aambeien WAT ZIJN AAMBEIEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Sigmoïdoscopie Onderzoek van de darm. rkz.nl
Patiënteninformatie Sigmoïdoscopie Onderzoek van de darm rkz.nl Uw afspraak U wordt verwacht op de Dagbehandeling A1, 1e etage, wachtruimte Endoscopie. op: -------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieWat zijn divertikels?
Diverticulitis Wat zijn divertikels? Divertikels zijn ballonachtige uitstulpingen van de wand van het maagdarmkanaal. Divertikels stulpen naar buiten uit, door de spierlaag heen. Je kunt ze vergelijken
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Chirurgie. Aambeien
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Chirurgie Aambeien 1 Aambeien In deze brochure kunt u lezen wat aambeien zijn, waardoor ze veroorzaakt worden en welke behandelingsmogelijkheden
Nadere informatieInleiding Wat zijn aambeien? Wat is de oorzaak? Hoe ontstaan de klachten bij aambeien?... 2
Aambeien Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat zijn aambeien?... 1 Wat is de oorzaak?... 1 Hoe ontstaan de klachten bij aambeien?... 2 Kunnen aambeien genezen en hoe kunnen wij de klachten van aambeien voorkomen
Nadere informatieWat zijn aambeien. Wat is de oorzaak
Aambeien Wat zijn aambeien Aambeien (haemorrhoïden) zijn uitgezakte zwellichamen nabij de anus. Deze zwellichamen heeft iedereen. Ze bevinden zich aan de binnenkant op het eind van de endeldarm en het
Nadere informatieSubtitel voorpagina. Kinderen met sondevoeding in de thuissituatie
Kinderen met sondevoeding in de thuissituatie Subtitel voorpagina Kinderen met sondevoeding in de thuissituatie 1. Inleiding 3 2. Wat is sondevoeding 3 3. Op welke zijn manieren kan sondevoeding 3 toegediend
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Dulcolax zetpillen 10 mg Bisacodyl
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Dulcolax zetpillen 10 mg Bisacodyl Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke informatie in voor u. Dit geneesmiddel
Nadere informatiePatiënteninformatie. Sigmoidoscopie-Coloscopie met Klean-prep
Sigmoidoscopie-Coloscopie met Klean-prep Reden van het onderzoek Bij dit onderzoek, dat ook wel een darmspiegeling wordt genoemd, kan de binnenzijde van de dikke darm bekeken worden. Met behulp van röntgenfoto
Nadere informatie