Omgaan met blaasproblemen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Omgaan met blaasproblemen"

Transcriptie

1 Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Leven met Multipele Sclerose uitgave 6 mevrouw Farida van Rey. Zij was werkzaam als artsonderzoeker in het Universitair Medisch Centrum St. Radboud en heeft zich gespecialiseerd in blaasproblemen. Omgaan met blaasproblemen Nationaal msfonds Voor meer informatie: Landelijk Bureau: Nationaal MS Fonds Wagenstraat 25, 3142 CR Maassluis Tel.: Fax: info@nationaalmsfonds.nl GIRO 5057 U wordt al voor minimaal 15 euro per jaar lid van het Nationaal MS Fonds, dé organisatie voor voorlichting, coaching en epidemiologisch onderzoek. Deze brochure is mede tot stand gekomen door ondersteuning van sanofi-aventis en TEVA Pharma Nederland die Copaxone op de markt brengen. E E N U I T G A V E V A N H E T N A T I O N A A L M S F O N D S

2 Inleiding Veel mensen met MS krijgen vroeg of laat in het verloop van hun ziekte problemen met de blaas. In het begin van de ziekte heeft 2% klachten, maar na tien jaar is het percentage gestegen tot 96. Meestal gaat het om een overactieve blaas (urge-incontinentie en urgency/frequency syndroom). Mensen met een overactieve blaas moeten vaak naar toilet en hebben ook last van ongewild urineverlies. Bij een klein gedeelte van de mensen met blaasproblemen is de blaas juist niet genoeg actief. Zij hebben het probleem dat de urinestroom langzaam op gang komt en dat na het plassen urine in de blaas achterblijft. Mensen met MS voelen zich al vaak vermoeid door hun ziekte. Daar komt dan nog een slechte nachtrust bij. Het is belangrijk om bij blaasproblemen hulp te vragen aan de behandelende arts of de MS-verpleegkundige. Door het behandelen van de blaasproblemen kan men de klachten verlichten en complicaties voorkomen. In deze brochure vind je informatie over de oorzaken van blaasproblemen bij mensen met MS en de mogelijkheden voor het behandelen van de klachten. Blaasproblemen leveren veel hinder op in het dagelijkse leven. Je gaat minder makkelijk ergens naar toe als je vaak naar toilet moet. Bij een overactieve blaas moet iemand niet alleen overdag veel keer naar toilet, maar ook s nacht. Inhoudsopgave Hoe werkt de blaas? 4 Hoe ontstaan de klachten? 4 Wat zijn de klachten? 5 Blaasontsteking 6 Hulp vragen 8 Tekst: drs. Bep Franke-Barendse Uitgever: Nationaal MS Fonds Eenvoudige maatregelen 9 Blaastraining 9 Medicijnen 10 Katheteriseren 10 Botulinetoxine 11 Sacrale zenuwstimulatie 11 Operatie 2 3

3 Hoe werkt de blaas? De blaas is de verzamelplaats voor urine. Onze nieren maken continue urine. De urine stroomt via urineleiders naar de blaas en wordt daar tijdelijk opgeslagen. Als de blaas vol is, krijgen we aandrang om te plassen. Als we plassen loopt de urine via de urinebuis naar buiten. Na het plassen is de blaas leeg. De blaas kan zich opnieuw gaan vullen met urine, afkomstig uit de nieren. Voor een goede werking van de blaas is samenwerking vereist tussen diverse spieren. De blaas is een holle zak met een rekbare wand, vergelijkbaar met een ballon. De wand van de blaas bestaat uit spierweefsel. Wanneer de blaas zich vult met urine, moeten de spieren in de blaaswand zich ontspannen. Daardoor rekt de wand van de blaas uit en wordt de ruimte voor urineopslag in de blaas groter. Tegelijkertijd moet de blaas goed afgesloten zijn. Dat gebeurt door een sluitspier in de blaashals, aan het begin van de urinebuis. Deze sluitspier knijpt zich samen en zorgt ervoor dat de blaas gesloten blijft. Het ophouden van urine gaat onbewust. Op een gegeven moment voelen we dat de blaas vol is. Er ontstaat aandrang om te plassen. Het plassen hoeft niet onmiddellijk te gebeuren, maar kan worden uitgesteld totdat je op een toilet zit. Dan gebeuren er twee dingen tegelijk. De sluitspier in de blaashals ontspant zich en daardoor kan de urine wegstromen via de urinebuis. Tegelijkertijd trekken de spieren in de blaaswand zich samen en maken de ruimte in de blaas kleiner. De blaas stroomt leeg. Hoe ontstaan de klachten? kunnen de spieren die voor de werking van de blaas zorgen, niet goed meer samenwerken. Ze krijgen daarvoor geen goede informatie meer via de zenuwbanen vanuit hersenen en ruggenmerg. Ook de informatie uit de blaas komt niet meer aan in hersenen en ruggenmerg. Dit kan leiden tot problemen bij het opslaan van de urine in de blaas en/of tot problemen bij het uitplassen (het legen van de blaas). Wat zijn de klachten? Problemen met het opslaan van urine (overactieve blaas) kunnen het gevolg zijn van een overactieve sluitspier. De sluitspier begint al met het zenden van signalen als er een klein beetje urine in de blaas zit. Die signalen werken als een reflex om te gaan plassen. Omdat de verbindingen tussen hersenen en spieren in de blaaswand zijn aangetast door plaques, krijgen de hersenen geen (of onvoldoende) informatie van de spieren in de blaaswand om de signalen van de sluitspier te onderdrukken. Daardoor ontstaat er aandrang om te plassen voordat de blaas gevuld is met urine. Deze stoornis in de opslag leidt tot de volgende klachten: urgency: je kan het plassen niet meer uitstellen als je aandrang voelt. vaak plassen: je moet naar het toilet, ook al is er pas korte tijd verstreken na het laatste toiletbezoek. Net zoals alle andere spieren in ons lichaam, worden ook de blaasspieren aangestuurd vanuit het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). De oorzaak van blaasklachten bij mensen met MS is een beschadiging door plaques in de hersenen of het ruggenmerg. Door deze beschadiging 4 je moet meerdere keren s nachts plassen. incontinentie: je hebt geen controle over de tijd en de plaats van het plassen. 5

4 Problemen kunnen ook ontstaan als de hersenen geen signalen meer krijgen dat de blaas vol is en de blaasspieren niet aansturen om de blaas te gaan legen. De blaas raakt overvol. De sluitspier blijft gespannen. De blaaswand rekt steeds verder uit. Daarbij ontstaan de volgende klachten: urgency druppelen en ongecontroleerd verlies van urine het lukt niet om te beginnen met plassen terwijl je wel aandrang voelt incontinentie. Iemand kan ook een combinatie van klachten hebben door zowel problemen met het opslaan van de urine in de blaas als het uitplassen. Blaasontsteking Wanneer urine achterblijft in de blaas na het plassen, stijgt de kans op een blaasontsteking. Bacteriën in de urine hebben dan meer tijd om zich te vermenigvuldigen en dat verhoogt de kans op een infectie. Iedereen kan een blaasontsteking krijgen, maar de kans op blaasontsteking is verhoogd bij mensen met MS. Symptomen van een blaasontsteking zijn: urgency vaak plassen een brandend gevoel bij het plassen buikpijn of pijn laag in de rug koorts donker gekleurde, sterk ruikende urine. De infectie met eventuele koorts, kan leiden tot een tijdelijke opvlammen van de MS-symptomen. 6 7

5 Hulp vragen Eenvoudige maatregelen Vaak denken mensen met MS dat blaasproblemen bij hun ziekte horen. Ze verwachten dat er niet veel aan te doen is. Ze noemen hun blaasproblemen wel als ze bij hun huisarts of neuroloog zijn, maar vragen niet duidelijk om hulp. Ze zijn geneigd de problemen te accepteren. Toch is er vaak wel een behandeling mogelijk om de klachten te verlichten. Daarnaast is het ook belangrijk om te zorgen dat de functie van de blaas en de nieren niet achteruitgaan door bijvoorbeeld herhaalde blaasontstekingen. Zorg dus dat je bij blaasproblemen duidelijk aangeeft aan de behandelend arts of MSverpleegkundige wat er aan de hand is en vraag om hulp. Voor een behandeling van blaasklachten, is het nodig om een goed inzicht te hebben in de oorzaak van de klachten. Uit de klachten zelf valt niet altijd op te maken of de blaas overactief is of juist overvol raakt, of dat er misschien een ontsteking is of iets anders. Om de oorzaak te achterhalen, zijn meestal aanvullende blaastesten nodig. Hiervoor is meestal een verwijzing naar de uroloog nodig. Vaak werken neuroloog en uroloog samen en overleggen ze met elkaar over de beste behandeling. De meeste mensen met blaasklachten proberen eerst zelf verschillende methoden uit om de klachten op te vangen. Soms lukt het om met eenvoudige maatregelen de blaasproblemen op te lossen. Als de blaasproblemen ernstiger zijn, dan lukt het niet meer. De behandeling kan naast deze eenvoudige methoden bestaan uit oefentherapie, medicijnen, operatie of soms sacrale zenuwstimulatie. Omdat de klachten in het verloop van de MS kunnen variëren, kan het nodig zijn om het onderzoek naar de oorzaak van de klachten te herhalen en de behandeling bij te stellen. Sommige patiënten kunnen met blaasproblemen leven door overdag veel te drinken en s avonds minder. Dan hoeven ze s nachts niet meer op te staan om te plassen. Ze gaan om urineverlies te voorkomen, om de twee à drie uur naar het toilet, zodat de blaas nooit vol raakt. Het is niet verstandig om weinig te drinken, minder dan 1,5 à 2 liter per dag, om daardoor minder urine te produceren. Weinig drinken verhoogt de kans op een blaasontsteking. Voor een enkele keer kan weinig drinken wel een oplossing zijn, bijvoorbeeld voor een bezoek naar een plaats waar het niet zo makkelijk is om naar toilet te gaan. Andere strategieën zijn het van te voren uitzoeken waar het toilet zich bevindt als je ergens anders bent, het dragen van makkelijke kleding die snel los gemaakt kan worden bij toiletbezoek en (af en toe) incontinentiemateriaal gebruiken. Blaastraining De eerste stap bij de behandeling van urge-incontinentie door een overactieve blaas is vaak blaastraining. Bij blaastraining wordt met behulp van een plasschema de tijd tussen twee toiletbezoeken langzaamaan verlengd. Op die manier probeert men om de capaciteit voor het vasthouden van urine, te verbeteren. Mensen die de sluitspier van de blaas niet kunnen ontspannen (spasmen), kunnen baat hebben van training van de spieren van de bekkenbodem en de buikwand. Spasmen van de sluitspier van blaas kunnen het plassen hinderen. Bij bekkenbodemtraining leert iemand hoe hij deze spasmen kan opvangen als hij moet plassen. Het voordeel van blaastraining is dat er geen bijwerkingen zijn. Bijwerkingen kunnen wel optreden bij het gebruik van medicijnen. Blaastraining kan zonodig worden aangevuld met medicijnen. 8 9

6 Medicijnen Medicijnen die het ontspannen van de blaaswand bevorderen zijn de zogenaamde anticholinergica. Bekende namen zijn: oxybutyne (dridase ), tolterodine (detrusitol ) en solifenacine (vesicare ). Deze medicijnen zorgen ervoor dat iemand meer urine in de blaas kan opslaan voordat aandrang ontstaat om te gaan plassen. Ze geven bij ongeveer 10% van de patiënten bijwerkingen, zoals misselijkheid, droge mond, geen trek in eten, buikpijn en obstipatie. Meestal verminderen de bijwerkingen binnen één maand na het begin van de behandeling. Botulinetoxine Een derde mogelijkheid voor behandeling van een overactieve blaas is het inspuiten van de blaaswand met botulinetoxine (Botox ). Botulinetoxine is een stof die ervoor zorgt dat spieren minder snel reageren op prikkels van de zenuwen. Door de blaaswand op zo n vijfentwintig tot dertig plaatsen in te spuiten, voelt iemand minder snel aandrang om te plassen. De injecties worden toegediend via een buisje door de plasbuis. Het effect van de botulinetoxine verdwijnt langzaam. Na ongeveer een half jaar tot negen maanden is het uitgewerkt en moet de behandeling eventueel herhaald worden. Medicijnen die ervoor zorgen dat de sluitspier ontspant bij het uitplassen zijn baclofen (lioresal ) en terazosine (hytrin ). Voor sommige mensen die problemen hebben met uitplassen, is een behandeling met deze medicijnen voldoende. Ze worden echter weinig voorgeschreven, want vaak moet men bij deze problemen toch de blaas leegmaken met een katheter (katheteriseren). Katheteriseren Wanneer de blaas niet goed leeg is na uitplassen, dan is leegmaken met een katheter vaak een heel goede oplossing. Daarbij schuift men een dun flexibel buisje (de katheter) door de urinebuis in de blaas en laat daardoor de urine aflopen. Dit doet geen pijn en het is niet moeilijk om te doen. Het zorgt voor een flinke verlichting van de klachten en vermindert de kans op serieuze complicaties in de toekomst. De achterblijvende urine vormt namelijk een bron van infecties, die zich van de blaas naar de nieren kunnen uitbreiden. Op den duur kan daardoor de functie van de nieren achteruitgaan. Een ander probleem van achterblijvende urine is de vorming van neerslag. Deze neerslag kan door nieuwe deeltjes aangroeien tot stenen die niet meer door de urinekanalen kunnen. Stenen zijn een bron voor nieuwe infecties en voor problemen met het afvloeien van urine. Voor sommige mensen is het voldoende als ze zichzelf af en toe katheteriseren, voor anderen wordt het dagelijkse routine. Sacrale zenuwstimulatie Bij sacrale zenuwstimulatie wordt de sacrale zenuw geprikkeld via een kleine elektrode in de buurt van het heiligbeen. Het heiligbeen ligt in het onderste gedeelte van de wervelkolom. De elektrode is verbonden met een kastje (een pacemaker) dat elektrische stroomstootjes levert. De sacrale zenuwstimulatie is geschikt voor mensen met een overactieve blaas. Door de zenuwen in de buurt van de blaas te prikkelen, worden de foute signalen onderdrukt die zorgen voor de aandrang om te gaan plassen terwijl de blaas nog niet vol is. Operatie Bij een enkeling helpt geen enkele van de hierboven beschreven behandelingen. De laatste mogelijkheid is een operatie waarbij de blaas groter gemaakt wordt met een stukje darm. Als de blaas is vergroot, kan iemand op de normale manier blijven plassen. Het is ook mogelijk om een nieuwe uitgang voor de blaas te maken in de buikwand

Urologie Een behandeling met Botuline-toxine A

Urologie Een behandeling met Botuline-toxine A Urologie Een behandeling met Botuline-toxine A Bij een overactieve blaas of bij onvermogen om te plassen. Urologie Inleiding De uroloog heeft u een behandeling met Botuline-toxine A voorgesteld. In deze

Nadere informatie

Behandeling van een overactieve blaas met botox

Behandeling van een overactieve blaas met botox Behandeling van een overactieve blaas met botox Afdeling urologie Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw uroloog met u besproken dat er een overactiviteit van uw blaas is vastgesteld.

Nadere informatie

Botoxinjecties bij blaasproblemen

Botoxinjecties bij blaasproblemen Botoxinjecties bij blaasproblemen Vanwege een overactieve blaas en de bijbehorende problemen heeft uw gynae- coloog of uroloog u een behandeling met botoxinjecties aangeraden. In deze folder leest u meer

Nadere informatie

Behandeling van overactieve blaas met botox

Behandeling van overactieve blaas met botox Behandeling van overactieve blaas met botox Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw uroloog met u besproken dat er een overactiviteit van uw blaas is vastgesteld. Ook heeft hij

Nadere informatie

Behandeling van overactieve blaas met botox

Behandeling van overactieve blaas met botox Behandeling van overactieve blaas met botox Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw uroloog met u besproken dat er een overactiviteit van uw blaas is vastgesteld. Ook heeft hij de mogelijkheden

Nadere informatie

Urine-incontinentie bij vrouwen

Urine-incontinentie bij vrouwen Urine-incontinentie bij vrouwen Urine-incontinentie bij vrouwen Urine-incontinentie is het ongewild verlies van urine. Het is een veel voorkomend probleem. Een op de vier vrouwen jonger dan 65 lijdt aan

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van overactieve blaas met botox

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van overactieve blaas met botox PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling van overactieve blaas met botox 2 PATIËNTENINFORMATIE Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de behandeling van een

Nadere informatie

GIRO 5057. Voor meer informatie:

GIRO 5057. Voor meer informatie: Deze brochure kwam tot stand met medewerking van dr. Rogier Hintzen, neuroloog en hoofd van het Rotterdams MS-centrum voor patiëntenzorg en onderzoek (ErasMS). In dit centrum wordt o.a. onderzoek gedaan

Nadere informatie

Botox-injecties bij een overactieve blaas

Botox-injecties bij een overactieve blaas Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Botox-injecties bij een overactieve blaas z Binnenkort hebt u een afspraak in het ziekenhuis voor een behandeling van uw blaasproblemen

Nadere informatie

Informatie. Botoxinjecties bij overactieve blaas

Informatie. Botoxinjecties bij overactieve blaas Informatie Botoxinjecties bij overactieve blaas Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw uroloog met u besproken dat er een overactiviteit van uw blaas is vastgesteld. U heeft de

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Zelfkatheterisatie bij mannen

PATIËNTEN INFORMATIE. Zelfkatheterisatie bij mannen PATIËNTEN INFORMATIE Zelfkatheterisatie bij mannen Door middel van deze instructiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over zelfkatheterisatie bij mannen. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

BOTOXINJECTIES IN DE BLAASWAND

BOTOXINJECTIES IN DE BLAASWAND PATIËNTENINFORMATIE SPIJKENISSE Medisch Centrum BOTOXINJECTIES IN DE BLAASWAND In deze folder geeft het SPIJKENISSE Medisch Centrum u algemene informatie over botoxinjecties in de blaaswand. Wij adviseren

Nadere informatie

Multiple sclerose en blaasklachten

Multiple sclerose en blaasklachten Multiple sclerose en blaasklachten Zaterdag 8 februari 2014 Dr. Evert Koldewijn uroloog Catharina Ziekenhuis Eindhoven Vanuit dit gebied wordt de blaas en de plasbuis bestuurd f-mri beelden 4 Urine opslag

Nadere informatie

Behandeling van een overactieve blaas met botoxinjecties (op de operatiekamer)

Behandeling van een overactieve blaas met botoxinjecties (op de operatiekamer) Urologie Behandeling van een overactieve blaas met botoxinjecties (op de operatiekamer) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Informatie over een overactieve blaas... 3 Verschillende behandelingsmogelijkheden...

Nadere informatie

5 Concept Patiëntenversie Urine-incontinentie bij vrouwen

5 Concept Patiëntenversie Urine-incontinentie bij vrouwen Concept Patiëntenversie Urine-incontinentie bij vrouwen Concept Patiëntenversie Urine-incontinentie bij vrouwen, 1 Informatie voor de patiënt 5 Deze informatiefolder bevat informatie over de zorg en behandeling

Nadere informatie

Behandeling van een overactieve blaas met Botox

Behandeling van een overactieve blaas met Botox Behandeling van een overactieve blaas met Botox 2 Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw uroloog met u besproken dat er een overactiviteit van uw blaas is vastgesteld. Er is gesproken over

Nadere informatie

Behandeling met botulinetoxine bij overactieve blaas

Behandeling met botulinetoxine bij overactieve blaas Behandeling met botulinetoxine bij overactieve blaas Bij u is de diagnose overactieve blaas gesteld. Dit betekent dat u vaak kleine beetjes moet plassen en moeite heeft om de plas op te houden. Ook kunt

Nadere informatie

Urine-incontinentie bij vrouwen

Urine-incontinentie bij vrouwen Urine-incontinentie bij vrouwen Gynaecologie alle aandacht Urine-incontinentie bij vrouwen Urine-incontinentie is het ongewild verlies van urine. Het is een veel voorkomend probleem. Een op de vier vrouwen

Nadere informatie

Behandeling van een overactieve blaas met Botoxinjecties

Behandeling van een overactieve blaas met Botoxinjecties Urologie Behandeling van een overactieve blaas met Botoxinjecties www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Informatie over een overactieve blaas... 3 Verschillende behandelingsmogelijkheden... 3 Verdoving...

Nadere informatie

Vormen en oorzaken van urine-incontinentie Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie:

Vormen en oorzaken van urine-incontinentie Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie: INCONTINENTIE Inleiding Incontinentie (urine-incontinentie en/of ontlastingsincontinentie) is vooral bij ouderen een veelvoorkomend probleem. Toch zoekt maar een klein deel van de mensen hulp. Hierbij

Nadere informatie

Botoxinjecties in de blaaswand. Urologie

Botoxinjecties in de blaaswand. Urologie Botoxinjecties in de blaaswand Urologie Inleiding In overleg met uw arts is gekozen voor een poliklinische behandeling van een overactieve blaas met behulp van Botoxinjecties in de blaaswand. In deze folder

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Urodynamisch onderzoek Afdeling urologie gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Uw afspraak 3 Wat is een urodynamisch onderzoek? 3 Voorbereiding op het onderzoek 4 Het onderzoek 4 Na het onderzoek 5 De uitslag

Nadere informatie

Overactieve blaas behandeling (Botuline-toxine injecties) Maatschap Urologie IJsselland Ziekenhuis

Overactieve blaas behandeling (Botuline-toxine injecties) Maatschap Urologie IJsselland Ziekenhuis Overactieve blaas behandeling (Botuline-toxine injecties) Maatschap Urologie IJsselland Ziekenhuis Inleiding Tijdens uw bezoek aan uw uroloog is er met u besproken dat er een overactiviteit van uw blaas

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek Afdeling urologie.

Urodynamisch onderzoek Afdeling urologie. Urodynamisch onderzoek Afdeling urologie www.nwz.nl Inhoud Uw afspraak 3 Wat is een urodynamisch onderzoek? 4 Voorbereiding op het onderzoek 5 Het onderzoek 5 Na het onderzoek 6 De uitslag 7 Bijwerkingen

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Zelfkatheterisatie bij vrouwen

PATIËNTEN INFORMATIE. Zelfkatheterisatie bij vrouwen PATIËNTEN INFORMATIE Zelfkatheterisatie bij vrouwen 2 PATIËNTENINFORMATIE Algemeen Door middel van deze instructiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over zelfkatheterisatie bij mannen. Wij

Nadere informatie

Urineverlies. Incontinentie. Poli Gynaecologie

Urineverlies. Incontinentie. Poli Gynaecologie 00 Urineverlies Incontinentie Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is mede samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Uw gynaecoloog zal samen

Nadere informatie

Informatiefolder voor ouders

Informatiefolder voor ouders Informatiefolder voor ouders Plasproblemen van uw kind Gezondheidscentrum de Volgerlanden Afdeling Fysiotherapie: contactpersoon: Elize de Snoo Druivengaarde 15 3344 PK Hendrik Ido Ambacht Website: www.gc-devolgerlanden.nl

Nadere informatie

Kinderen met Multipele Sclerose:

Kinderen met Multipele Sclerose: Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Leven met Multipele Sclerose uitgave 9 mevrouw Anita van der Zwan. Anita is moeder van twee kinderen, zoon Barry en dochter Mikki. Bij Mikki is in de zomer

Nadere informatie

BZ-629.0608. Blaastraining. Na een gynaecologische operatie. Gynaecologie

BZ-629.0608. Blaastraining. Na een gynaecologische operatie. Gynaecologie BZ-629.0608 Blaastraining Na een gynaecologische operatie Gynaecologie Blaastraining Na een gynaecologische operatie Gynaecologie Inleiding U heeft een operatie ondergaan om bijvoorbeeld stressincontinentie

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Urine-incontinentie

PATIËNTEN INFORMATIE. Urine-incontinentie PATIËNTEN INFORMATIE Urine-incontinentie Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over urine-incontinentie. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen. Urine-incontinentie

Nadere informatie

Omgaan met evenwichtsstoornissen

Omgaan met evenwichtsstoornissen Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Leven met Multipele Sclerose uitgave 7 dr. Leo Visser. Visser is neuroloog in het St Elisabeth ziekenhuis te Tilburg en heeft als aandachtsgebied onder

Nadere informatie

Botuline-injecties in de blaas

Botuline-injecties in de blaas Botuline-injecties in de blaas Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft klachten van een overactieve blaas (vaak plassen of urineverlies) of een neurogene blaas

Nadere informatie

Urologie UDO Urodynamisch onderzoek

Urologie UDO Urodynamisch onderzoek Urologie UDO Urodynamisch onderzoek 2 Inleiding Een UDO is een functieonderzoek van de blaas. Door middel van twee katheters (dunne slangetjes) wordt de druk in de blaas gemeten en met elektroden (plakkers)

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie 1 1. Wat is een urodynamisch onderzoek? 2. Hoe verloopt het onderzoek? 3. Wat merkt u van het onderzoek? 4. Complicaties 5. De uitslag 1. Wat is een urodynamisch onderzoek?

Nadere informatie

De overactieve blaas. Urologie

De overactieve blaas. Urologie 1/5 Urologie De overactieve blaas Inleiding Een blaas die u op de meest onverwachte momenten in verlegenheid brengt, is een bijzonder vervelend ongemak dat uw zelfvertrouwen ernstig kan ondermijnen. Wanneer

Nadere informatie

Behandeling overactieve blaas

Behandeling overactieve blaas UROLOGIE Behandeling overactieve blaas Behandeling met Botuline-toxine A Uw behandelend arts heeft bij u de diagnose overactieve blaas gesteld. Dit betekent dat u vaak moet plassen en dat het plassen meestal

Nadere informatie

Het urodynamisch onderzoek aanvullende folder bij de folder Bekkenbodemproblemen bij vrouwen. Poli Gynaecologie

Het urodynamisch onderzoek aanvullende folder bij de folder Bekkenbodemproblemen bij vrouwen. Poli Gynaecologie 00 Het urodynamisch onderzoek aanvullende folder bij de folder Bekkenbodemproblemen bij vrouwen Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor

Nadere informatie

Uw behandelend uroloog heeft u al uitleg gegeven. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen.

Uw behandelend uroloog heeft u al uitleg gegeven. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen. Urologie Botox injecties In de blaas Inleiding U heeft al enige tijd klachten van uw blaas U heeft van uw behandelend uroloog vernomen dat de mogelijkheid bestaat om deze te behandelen door het toedienen

Nadere informatie

Behandeling overactieve blaas

Behandeling overactieve blaas UROLOGIE Behandeling overactieve blaas Behandeling met Botuline-toxine A Uw behandelend arts heeft bij u de diagnose overactieve blaas gesteld. Dit betekent dat u vaak moet plassen en dat het plassen meestal

Nadere informatie

Urologie. Prostaatklachten

Urologie. Prostaatklachten Urologie Prostaatklachten Urologie Inleiding In deze folder vindt u informatie over prostaatklachten. Deze informatie is bedoeld om u inzicht te geven in de oorzaak van de klachten en de mogelijkheden

Nadere informatie

JJ-katheter. Havenziekenhuis. JJ-katheter

JJ-katheter. Havenziekenhuis. JJ-katheter JJ-katheter In overleg met uw uroloog is besloten om een JJ-katheter (buisje) in uw urineleider in te brengen. Uw uroloog heeft u al verteld wat u kunt verwachten. De belangrijkste punten zijn in deze

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten

Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenbodem Centrum maart 2010 pavo 0682 Inleiding Problemen met de bekkenbodem beginnen vaak met kleine klachten. Licht

Nadere informatie

Botox -injecties bij een overactieve blaas

Botox -injecties bij een overactieve blaas Urologie Botox -injecties bij een overactieve blaas i Patiënteninformatie Behandeling op de polikliniek Urologie Slingeland Ziekenhuis Algemeen De uroloog heeft bij u een overactieve blaas vastgesteld.

Nadere informatie

GIRO Voor meer informatie:

GIRO Voor meer informatie: Deze brochure kwam tot stand met medewerking van prof. dr. Jacques De Keyser, neuroloog, verbonden aan het Universitair Medisch Centrum in Groningen (UMCG). Nationaal msfonds Voor meer informatie: Landelijk

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Infobrochure Urodynamisch onderzoek mensen zorgen voor mensen Inleiding Waarom een urodynamisch onderzoek? Binnenkort wordt u in het Mariaziekenhuis opgenomen voor een urodynamisch onderzoek, om na te

Nadere informatie

Gynaecologie / Verloskunde. Patiënteninformatie. Zelfkatheterisatie. Slingeland Ziekenhuis

Gynaecologie / Verloskunde. Patiënteninformatie. Zelfkatheterisatie. Slingeland Ziekenhuis Gynaecologie / Verloskunde Zelfkatheterisatie i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze instructiefolder is geschreven voor vrouwen die na een gynaecologische operatie de blaas thuis zelf

Nadere informatie

Botuline-injecties in de blaas

Botuline-injecties in de blaas Botuline-injecties in de blaas Inleiding De uroloog heeft u verteld dat u een overactieve blaas of het blaaspijnsyndroom (BPS) heeft. Dit betekent dat u vaak moet plassen, hevige pijn in de blaasstreek

Nadere informatie

Blaastraining na een gynaecologische operatie

Blaastraining na een gynaecologische operatie Blaastraining na een gynaecologische operatie U heeft een operatie ondergaan om bijvoorbeeld stressincontinentie of een verzakking van de blaas/baarmoeder en/of vagina op te heffen. Na de operatie is het

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem Bekkenfysiotherapie bij een overactieve bekkenbodem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Een overactieve bekkenbodem Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar ook te gespannen

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Infobrochure Urodynamisch onderzoek mensen zorgen voor mensen Inleiding Binnenkort wordt u in het Mariaziekenhuis opgenomen voor een urodynamisch onderzoek, om na te gaan wat de oorzaak is van uw plasklachten.

Nadere informatie

Omgaan met oogklachten

Omgaan met oogklachten Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Leven met Multipele Sclerose uitgave 8 dr. Erik van Munster. Van Munster is neuroloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te Den Bosch. Zijn aandachtsgebied

Nadere informatie

Omgaan met slaapproblemen

Omgaan met slaapproblemen Leven met Multipele Sclerose uitgave 12 Omgaan met slaapproblemen EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Tekst: drs. Bep Franke-Barendse Uitgever: Nationaal MS Fonds 2 Inleiding We besteden ongeveer eenderde

Nadere informatie

Behandeling met botulinetoxine A

Behandeling met botulinetoxine A UROLOGIE Behandeling met botulinetoxine A BEHANDELING Behandeling met botulinetoxine A Uw uroloog heeft bij u de diagnose overactieve blaas gesteld. Dit betekent dat u vaak moet plassen en dat het plassen

Nadere informatie

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN INTERLINE Bekkenbodemproblematiek Concept dd 27 maart 2007 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Mw Adams, 46 jaar, komt op het spreekuur voor een uitstrijkje. Voor het inbrengen van het speculum vraagt u haar wat

Nadere informatie

Uw behandelend uroloog heeft u al uitleg gegeven. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen.

Uw behandelend uroloog heeft u al uitleg gegeven. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen. Urologie Botox injecties in de blaas Inleiding U heeft al enige tijd klachten van uw blaas of van uw prostaat. U heeft van uw behandelend uroloog vernomen dat de mogelijkheid bestaat om deze te behandelen

Nadere informatie

Leven met Multipele Sclerose uitgave 18. MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS

Leven met Multipele Sclerose uitgave 18. MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Leven met Multipele Sclerose uitgave 18 MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Inleiding Seksualiteit betekent voor iedereen iets anders, maar voor de meeste mensen is het een belangrijk

Nadere informatie

Ureterorenoscopie (URS)

Ureterorenoscopie (URS) Urologie Ureterorenoscopie (URS) Verwijdering van stenen in de urineleider Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u een niersteen in uw urineleider of nierbekken heeft. Samen met uw arts heeft u besloten

Nadere informatie

Dubbel J-katheter (JJ-katheter)

Dubbel J-katheter (JJ-katheter) Dubbel J-katheter (JJ-katheter) 2 Inhoudsopgave Algemene informatie dubbel J-katheter 4 Waarom een dubbel J-katheter? Dubbel J-katheter Inbrengen dubbel J-katheter 5 Redenen voor het plaatsen van een dubbel

Nadere informatie

URODYNAMISCH ONDERZOEK

URODYNAMISCH ONDERZOEK URODYNAMISCH ONDERZOEK 25735 Inleiding In overleg met uw uroloog is besloten om een functie onderzoek van de blaas (een urodynamisch onderzoek) te doen. Uw arts heeft u al verteld wat u kunt verwachten.

Nadere informatie

Blaasspoeling met dimethylsulfoxide (DMSO)

Blaasspoeling met dimethylsulfoxide (DMSO) Blaasspoeling met dimethylsulfoxide (DMSO) Uw uroloog heeft met u afgesproken dat u spoelingen met dimethylsulfoxide (DMSO) krijgt voor uw blaasklachten. Deze folder beschrijft hoe dit in zijn werk gaat

Nadere informatie

Multiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds

Multiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds 1 Multiple sclerosis en incontinentie Dé vereniging voor mensen met MS en hun betrokkenen 3 De blaas De blaas is een spier die zorgt voor: De opslag van urine => 300 tot 500 ml Het lozen van urine man

Nadere informatie

Katheter verwijderen De-katheterisatie

Katheter verwijderen De-katheterisatie Katheter verwijderen De-katheterisatie U heeft op een eerder moment een blaaskatheter gekregen omdat u de blaas zelf niet kon legen. Binnenkort wordt u opgenomen om te kijken of het plassen spontaan weer

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE. Urine-incontinentie

FYSIOTHERAPIE. Urine-incontinentie FYSIOTHERAPIE Urine-incontinentie Urine-incontinentie Urine-incontinentie is het ongewild verlies van urine. De hoeveelheid urineverlies kan verschillen: een druppeltje, een scheut, een straal of zelfs

Nadere informatie

Goed plassen kinderen!

Goed plassen kinderen! Goed plassen kinderen! Zindelijk worden gaat bij de meeste kinderen vanzelf. De leeftijd waarop de meeste kinderen zindelijk worden varieert van 2,5 tot 3 jaar. Het is vrij normaal als kinderen tot het

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie voor en na prostaatoperaties

Bekkenfysiotherapie voor en na prostaatoperaties Bekkenfysiotherapie voor en na prostaatoperaties Voordat u geopereerd wordt, krijgt u eenmalig een consult bij de bekkenfysiotherapeut. Deze folder is een korte samenvatting van wat de therapeut met u

Nadere informatie

URODYNAMISCH ONDERZOEK FRANCISCUS GASTHUIS

URODYNAMISCH ONDERZOEK FRANCISCUS GASTHUIS URODYNAMISCH ONDERZOEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding In overleg met uw uroloog is besloten om een functie onderzoek van de blaas (een urodynamisch onderzoek) te doen. Uw arts heeft u al verteld wat u kunt

Nadere informatie

Verzakking en incontinentieproblemen bij vrouwen VIP Poli

Verzakking en incontinentieproblemen bij vrouwen VIP Poli Verzakking en incontinentieproblemen bij vrouwen VIP Poli H.313157.0610 Inleiding U bent via uw huisarts aangemeld voor de VIP poli. Om in korte tijd zonder herhaalbezoeken een beeld te kunnen krijgen

Nadere informatie

Kinderen met blaasproblemen

Kinderen met blaasproblemen Kinderen met blaasproblemen Inleiding Zindelijk worden is een leerproces dat normaal gesproken grotendeels vanzelf gaat. Als een kind van vijf jaar of ouder nog regelmatig nat is, vaak blaasontstekingen

Nadere informatie

ZELFKATHETERISATIE BIJ MAN OF VROUW

ZELFKATHETERISATIE BIJ MAN OF VROUW ZELFKATHETERISATIE BIJ MAN OF VROUW 25739 Inleiding De arts heeft met u besproken om u 'intermitterend zelfkatheterisatie' aan te leren. Dit betekent dat de blaas op gezette tijden met behulp van een katheter

Nadere informatie

Patiëntenversie behorend bij de conceptrichtlijn Urine-incontinentie bij vrouwen

Patiëntenversie behorend bij de conceptrichtlijn Urine-incontinentie bij vrouwen Patiëntenversie behorend bij de conceptrichtlijn Urine-incontinentie bij vrouwen INITIATIEF: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) ORGANISATIE: Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Urodynamisch onderzoek Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Voorbereiding... 1 3 Het onderzoek... 2 4 Nazorg... 3 5 Bijwerkingen... 3 6 Wat te doen in geval van ziekte of verhindering?... 3 7 Tot slot... 4

Nadere informatie

Goed plassen na de niertransplantatie

Goed plassen na de niertransplantatie Goed plassen na de niertransplantatie bij kinderen Na een niertransplantatie is het belangrijk dat de omstandigheden waaronder de nier moet werken zo gunstig mogelijk zijn. Daarom is het belangrijk dat

Nadere informatie

Nieuwe Nederlandse richtlijn urine-incontinentie (2013) Samenvatting voor patiënten

Nieuwe Nederlandse richtlijn urine-incontinentie (2013) Samenvatting voor patiënten Nieuwe Nederlandse richtlijn urine-incontinentie (2013) Samenvatting voor patiënten In deze folder staat informatie over onderzoeken en behandelingen bij mensen met urine-incontinentie (urineverlies).

Nadere informatie

B blaas. C steen in het begin van de urineleider. D steen in het midden van de urineleider. E steen in de blaas

B blaas. C steen in het begin van de urineleider. D steen in het midden van de urineleider. E steen in de blaas Urologie TUL / URS Verwijdering nierstenen Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u een niersteen heeft. Samen met uw arts heeft u besloten deze steen door middel van een kijkoperatie in de urineleider

Nadere informatie

Blaasfunctieonderzoek Bij het Regionaal Bekkenbodem Centrum

Blaasfunctieonderzoek Bij het Regionaal Bekkenbodem Centrum Blaasfunctieonderzoek Bij het Regionaal Bekkenbodem Centrum Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2014 pavo 1142 Inleiding U heeft een afspraak voor een blaasfunctieonderzoek op: dag om uur op het Regionaal

Nadere informatie

Behandeling met botuline-toxine A bij kinderen

Behandeling met botuline-toxine A bij kinderen Behandeling met botuline-toxine A bij kinderen In overleg met de behandelend kinderuroloog heeft u besloten een botuline-toxine A (BTA) te laten uitvoeren bij uw kind. Dit gebeurt tijdens een kijkoperatie

Nadere informatie

Incontinentie bij mannen

Incontinentie bij mannen Incontinentie bij mannen INLEIDING Urineverlies (incontinentie) veroorzaakt door een prostaataandoening en/of als gevolg van behandeling en/of verwijdering van de prostaat is voor veel mannen een schrikbeeld.

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. bij bekkenbodemklachten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Bekkenfysiotherapie. bij bekkenbodemklachten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Problemen met de bekkenbodem beginnen vaak met kleine klachten. Licht urineverlies

Nadere informatie

TVT operatie bij stressincontinentie. Urologie

TVT operatie bij stressincontinentie. Urologie TVT operatie bij stressincontinentie Urologie 1. Wat is stress-incontinentie Stress incontinentie is een vorm van urineverlies welke optreedt bij lichamelijke inspanning. Met stress wordt hier bedoeld

Nadere informatie

Botoxbehandeling van de blaas

Botoxbehandeling van de blaas Botoxbehandeling van de blaas Uw behandelend arts heeft bij u de diagnose overactieve blaas gesteld. In deze folder vindt u informatie over de behandeling met botuline-toxine. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Nieuwe Nederlandse richtlijn urine-incontinentie (2014) Samenvatting voor patiënten

Nieuwe Nederlandse richtlijn urine-incontinentie (2014) Samenvatting voor patiënten Nieuwe Nederlandse richtlijn urine-incontinentie (2014) Samenvatting voor patiënten In deze folder staat informatie over onderzoeken en behandelingen bij mensen met urine-incontinentie (urineverlies).

Nadere informatie

Primair-progressieve. Primair-progressieve multiple sclerose. Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds

Primair-progressieve. Primair-progressieve multiple sclerose. Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds Primair-progressieve Primair-progressieve multiple scerose multiple sclerose Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds Wagenstraat 25 3142 CR Maassluis telefoon: 010-591 98 39 fax: 010-592 86 86 e-mail:

Nadere informatie

Leven met Multipele Sclerose uitgave 19. MS en spraakproblemen ...! EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS

Leven met Multipele Sclerose uitgave 19. MS en spraakproblemen ...! EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Leven met Multipele Sclerose uitgave 19 MS en spraakproblemen...! EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Inleiding Sommige mensen met MS krijgen last van spraakproblemen. Vaak gebeurt dat heel geleidelijk.

Nadere informatie

Urologie JJ-katheter

Urologie JJ-katheter Urologie JJ-katheter (double J of twee J katheter) Urologie Inleiding In overleg met uw uroloog is besloten dat bij u een JJ-katheter wordt ingebracht. U leest in deze folder waarom een JJ-katheter soms

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek. Cystometrie-Drukmetingen

Urodynamisch onderzoek. Cystometrie-Drukmetingen Urodynamisch onderzoek Cystometrie-Drukmetingen Inleiding Binnenkort wordt er bij u een urodynamisch onderzoek verricht. Voor dit onderzoek worden ook de termen 'cystometrie' of 'drukmetingen' gebruikt.

Nadere informatie

info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek

info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek Inhoud 01 Het blaasfunctieonderzoek... 04 02 Bijwerkingen... 06 03 Praktisch... 07 04 Kort samengevat... 07 05 Contactgegevens... 08 01. Blaasfunctieonderzoek

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Kiné. op de kraamafdeling

PATIËNTEN INFORMATIE. Kiné. op de kraamafdeling PATIËNTEN INFORMATIE Kiné op de kraamafdeling 2 Beste mama Tijdens je verblijf op de kraamafdeling word je overstelpt met ervaringen, emoties en heel veel informatie. Daarom stelden de kinesisten van het

Nadere informatie

Overloopincontinentie Overloopincontinentie. Ongewild druppelsgewijs urineverlies dat veroorzaakt wordt door een overvolle blaas.

Overloopincontinentie Overloopincontinentie. Ongewild druppelsgewijs urineverlies dat veroorzaakt wordt door een overvolle blaas. Urologie Algemeen: In grote lijnen onderscheiden we drie soorten incontinentie: Stressincontinentie Bij stressincontinentie of inspanningsincontinentie treedt er ongewenst urineverlies op bij bepaalde

Nadere informatie

plasbuis ontspannen zich.

plasbuis ontspannen zich. Hoe werkt het plassen normaal? De blaas lijkt op een ballon, die groter en kleiner kan worden afhankelijk van de hoeveelheid vocht die erin zit. Aan het uiteinde van de blaas zitten de sluitspieren (kinderen

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Urodynamisch onderzoek z Afspraak U wordt verwacht op de polikliniek Urologie (nr. 62): Vergeet u niet op de dag van het onderzoek

Nadere informatie

Kinderen met blaas en/of ontlastingsproblemen. Uitleg voor ouder en kind

Kinderen met blaas en/of ontlastingsproblemen. Uitleg voor ouder en kind Kinderen met blaas en/of ontlastingsproblemen Uitleg voor ouder en kind 1. Inleiding Zindelijk worden is een leerproces dat meestal vanzelf gaat. Als een kind van vijf jaar of ouder nog regelmatig nat

Nadere informatie

Blaasfunctieonderzoek

Blaasfunctieonderzoek Blaasfunctieonderzoek Bij het Bekkenbodemcentrum Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft een afspraak voor een blaasfunctieonderzoek op: dag om uur op het Bekkenbodemcentrum,

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek urologie

Urodynamisch onderzoek urologie Urodynamisch onderzoek urologie 2 Binnenkort krijgt u een urodynamisch onderzoek (blaasdruk meting) op de polikliniek urologie. Met dit onderzoek wil de arts inzicht krijgen in uw plasklachten. Urodynamisch

Nadere informatie

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek Urodynamisch onderzoek Inleiding Binnenkort wordt er bij u een urodynamisch onderzoek verricht om de oorzaak van uw plasklachten te achterhalen. Een urodynamisch onderzoek wordt verricht indien u klachten

Nadere informatie

Drie onderzoeken van de blaas en prostaat

Drie onderzoeken van de blaas en prostaat Drie onderzoeken van de blaas en prostaat Urinestraalmeting, blaasonderzoek en een prostaatecho. Binnenkort vinden er bij u drie onderzoeken plaats aan de blaas en de prostaat. In deze folder leest u om

Nadere informatie

Suprapubische katheter

Suprapubische katheter Suprapubische katheter Inbrengen en verzorgen van de suprapubische katheter U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (Vumc). VUmc is een universitair medisch centrum waar medisch

Nadere informatie

Urologie. Urodynamisch onderzoek

Urologie. Urodynamisch onderzoek Urologie Urodynamisch onderzoek Inleiding Binnenkort wordt er bij u een urodynamisch onderzoek verricht. Doel van het urodynamisch onderzoek is na te gaan wat de oorzaak is van uw plasklachten. Urodynamisch

Nadere informatie

Vier onderzoeken van de blaas en prostaat

Vier onderzoeken van de blaas en prostaat Vier onderzoeken van de blaas en prostaat Urinestraalmeting, blaasonderzoek, prostaatecho en een prostaatbiopsie Binnenkort vinden er bij u vier onderzoeken plaats aan de blaas en de prostaat. In deze

Nadere informatie

De artificiële urinaire sfincter AMS 800

De artificiële urinaire sfincter AMS 800 Incontinentiekliniek Informatie voor patiënten De artificiële urinaire sfincter AMS 800 DIENST UROLOGIE De artificiële urinaire sfincter AMS 800 Geachte mevrouw, geachte heer, In overleg met uw uroloog

Nadere informatie