Elektriciteitsopslag:
|
|
- Joannes Veenstra
- 1 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Elektriciteitsopslag: De stand van zaken Ir. E.H. Lysen Utrecht Centrum voor Energieonderzoek (UCE) FOM Workshop Elektriciteitsopslag Rijnhuizen, 1 november 2007
2 Studie kennispositie Nederland elektriciteitsopslag Onderzoek kennispositie elektriciteitsopslag in Nederland en rol voor duurzame energievoorziening (opdracht SenterNovem, NEO ) Literatuuronderzoek en interviews: ECN, Ecofys, Tennet, TU Delft, KEMA, Philips- TU/e, CCM en Universiteit Utrecht UCE rapport, september 2006
3 Kennispositie Nederland 1. Netgekoppelde opslagsystemen: met name bij KEMA en Tennet ook ECN en TU Delft, en Essent, Ecofys 2. Opslag voor autonome systemen: Philips (NiMH) en TU/e, TU Delft, Shell Solar, Univ Utrecht 3. Opslag voor voertuigen: CCM (vliegwiel), Ecofys, Univ Utrecht (H 2 ) Kennispositie laag hoog 1 Netgekoppelde systemen 2 Autonome systemen 3 Voertuigen
4 Typen opslagsystemen Chemische energie opslag 1. Lood-zuur batterij 2. Nikkel-Cadmium en Nikkel-Metaal-Hydride batterij 3. Lithium-Ion batterij 4. Natrium-zwavel batterij 5. Zinkbromide flow batterij 6. Vanadium-redox flow batterij 7. Regenesys flow batterij 8. Metaal-lucht batterij 9. Waterstof Mechanische energie opslag 10.Compressed Air Energy Storage (CAES) 11. Pomp-accumulatie 12.Vliegwiel Elektrische energie opslag 13. Supercondensator 14. Superconducting Magnetic Energy Storage (SMES)
5 1. Lood-zuur 2. Lithium 3. Nikkel MH 4. Na-zwavel 5.Zink-bromide 6. Redox: Regenesys 7. Redox: vanadium 8. Metaal-lucht 9. Waterstof 10: CAES 11. Pomp-accumulatie 12. Vliegwiel 13. Supercaps 14. SMES 15. Diversen 16. modellering 17. techno-econ analyse 18. Praktijktest BEDRIJVEN Philips Ecofys CCM Shell Solar UNIVERSITEITEN TU Delft (Schoonman) TU Delft (vd Sluis) TU Eindhoven (Notten) Univ. Twente ("Procede") Univ. Utrecht (de Jong) KENNISINSTELLINGEN KEMA TNO - I&T (MEP) TNO-PML ECN OCTROOIEN Philips Stork Thales Kleine bedrijven Individuen CHEMISCH MECHANISCH ELEKTRISCH ANALYSE
6
7 Energiedichtheid Benzine: 8900 kwh th /m kwh th /ton
8 Ontwikkelingsfase
9 Netgekoppelde systemen: pompaccumulatie Land Pompaccumulatie Totale elektrische Percentage Capaciteit (MW) capaciteit (MW) Groot-Brittannië ,6% Frankrijk ,7% Duitsland ,7 % Italië ,4 % Polen ,1% Zwitserland ,3% Nederland % Europese Unie (15) ,2% USA ,1% Japan ,5% Wereld ,5% Diverse bronnen, w.o. International Small Hydro Atlas of IEA, Eurostat, World Energy Outlook, DoE
10 Samengeperste lucht (CAES) Eerste CAES opslagsysteem: 1978 Huntorf (Dtl) Doel: leveren compressor energie van gasturbine, 290 MW gedurende 2 uur, via lucht opgeslagen in twee zoutholtes met een volume van m 3. Tweede CAES: 1991 Alabama (VS) 110 MW van Alabama Electric Cooperative. Lucht samengeperst in zoutholte (450 m diep), volume van m 3. Druk varieert tussen 74 en 45 bar Plannen voor 2700 MW CAES in Norton (Ohio) en 540 MW CAES in Markham (Texas) zijn nog niet gerealiseerd.
11 Batterij opslag: Fairbanks, Alaska elektrische opslag op basis van NiCd batterijen piekvermogen van 27 MW (15 min.) geïnstalleerd aan eind lange transmissielijn opslag goedkoper dan continubedrijf diesel diesel wordt gestart als uitval te lang gaat duren systeem heeft in reeds 90 keer dreigende netstoring voorkomen
12 Andere bestaande systemen UPS (Uninterrupted Power Supply) UPS neemt bij netuitval tijdelijk een deel van de belasting over (standaard systemen bij ziekenhuizen, banken, enz.) Opslag: accu s, vliegwielen. SMES (Superconducting Magnetic Energy Storage) Tientallen gebouwd, voor netspanningstabilisatie: spanningsdippen voorkomen bij snelle belastingswisselingen (Japan, VS) Redox flow Twintig Redox Flow batterijen opgesteld. (Voorbeeld: 30 MW windcentrale Japan, VRB, 4 MW, 90 minuten, 6 MWh). Recent nieuw onderzoek door KEMA
13 Studies opslagsystemen Integratie wind met opslag Plan Lievense: 1981 prominente rol bij discussie over opslaan windenergie: op 55 m hoge ringdijk rond een kunstmatig stuwmeer: 300 windturbines van 2,8 MW Daarna verschillende studies naar ondergrondse pompaccumulatie centrales (OPAC, S-PAC, etc) Transitieplatform Duurzame Elektriciteitsvoorziening: workshop Wind energie en Opslag, Amersfoort, 4 oktober 2007 Integratie wind zonder opslag DENA studie: van 23,5 TWh wind in 2003 naar 77 TWh wind in 2020 is mogelijk zonder opslag Micro WKK Transitieplatform Nieuw Gas Waterstof DEA studie Denemarken
14 Studie: energie eiland
15 Eigenschappen energie eiland Capaciteit Vermogen (12 x 125 MW) Aantal cycli Rendement Reactietijd Omvang eiland Afstand tot de kust Water niveaus Investeringskosten MWh MW (12 uur) Max. 1 per dag Ongeveer 80% (cyclus) < 1 minuut 10 x 6 km 25 tot 30 km -32 tot -40 m 2,45 miljard Euro
16 Kostenvoordeel opslagsysteem t.o.v. snelle regeleenheid (CCGT) Bron: Energie eiland, haalbaarheidsstudie fase 1, KEMA Consulting en R.I. Lievense, juli 2007
17 OPAC (Ondergrondse Pomp Accumulatie Centrale) Bron: E. van Engelen, Essent (Initiatief groep OPAC)
18 Eigenschappen OPAC Boven- en benedenreservoir: 2,5 miljoen m3 Op 1400 m diepte: benedenreservoir, hal met pompturbines, transformatorhal Opslagcapaciteit: 8 GWh Vermogen: 1400 MW Cyclusrendement 81% Investering: 1,65 miljard Bouwtijd: 5 jaar Bron: E. van Engelen, Essent (Initiatief groep OPAC)
19 Studie TU Delft en Tennet Bron: Bart Ummels, TU Delft
20 Niet-inpasbare windproductie Bron: Bart Ummels, TU Delft
21 Extra CO 2 uitstoot Bron: Bart Ummels, TU Delft
22 Autonome systemen 1983: Terschelling 1984: Radio Hoyer, Curaçao 1988: Zonnehuis Castricum 1988: Sukatani, Indonesië
23 Opslag in voertuigen In 1899 al hybride auto s Amsterdam, Haarlem ( ): 80 elektrische taxi s Porsche, 1899 Eindhoven, 2004: Phileas bussen Rotterdam, 2005: Parkshuttles (Kralingen < > Rivium) VS (EPRI): Plug-in Hybrid Electric Vehicle (1:25) China, 2005: 23 miljoen elektrische tweewielers verkocht Parkshuttle, 2005 PHEV, 2006
24 Studies naar opslag voor voertuigen Bossel: ook de transportsector zal uiteindelijk de elektrische route kiezen. 50% van alle ritten zijn korter dan 5 km 80% van alle benzine wordt gebruikt voor ritten van minder dan 100 km Studies (o.a. Kempton): Vehicle-to-Grid elektriciteitsopwekking aan boord van voertuigen wordt ook gebruikt om terug te voeden in het net 3% van voertuigen in VS kan zo grootschalige wind energie integratie (50% van elektriciteitsverbruik) mogelijk maken Gedachten experiment: 191 miljoen auto s in VS kunnen 2865 GW opwekken, bijna 7x het geïnstalleerd elektrisch vermogen (417 GW)
25 Mobiliteit in Nederland Mobiliteit per regio naar motief en algemene kenmerken Populatie: Hele bevolking Motieven: Totaal motieven Regio's: Nederland Onderwerpen Verplaatsingen per persoon per dag Afstand per persoon per dag Reisduur per persoon per dag Perioden Mobiliteitskenmerken aantal km minuten Zondag 2,13 2,22 2,12 32,27 32,11 31,84 54,24 54,55 52,85 Maandag 3,15 3,05 3,07 28,96 28,88 29,91 58,3 57,49 58,93 Dinsdag 3,34 3,22 3,2 30,9 32,05 31,21 61,13 63,27 61,35 Woensdag 3,29 3,17 3,15 32,29 32,91 31,82 61,37 63,23 62,13 Donderdag 3,24 3,24 3,25 31,57 32,73 32,66 61,46 62,62 63,86 Vrijdag 3,43 3,31 3,25 34,83 33,83 34,33 64,3 64,06 63,59 Zaterdag 3,09 3,25 Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen ,03 32,6 36,2 33,66 58,57 64,36 59,29
26 Ontwikkelingen in hybrides Parallel hybride (1997): enkele minuten elektrisch Verbruik 5 l / 100 km (1:20) Seriële hybride (2009?): 100 km elektrisch 12 kwh Li-ion batterij Verbruik: <100 km: 0,1 kwh/km 150 km: 2 l / 100 km (1:50) 500 km: 5 l / 100 km (1:20)
27 Opladen: kan niet snel Benzine tanken: 38 liter/minuut Equivalent vermogen: 38 l/min*8,9 kwh/l * 60 min/h = kwh/h = ruim 20 MW! Ter vergelijking: elektrische auto met accu van 10 kwh ook opladen in 1 min vraagt (theoretisch) 600 kwh/h: 600 kw (NB: in praktijk 5%-10% omzettingsverlies => warmte!) Huis-aansluiting: 3 kw, dus opladen: ruim 3 uur
28 Onderzoeksvragen Fundamenteel: waar liggen de grenzen van elektriciteitsopslag? (Wh/kg, Wh/m 3, laad-, ontlaadsnelheid, efficiency) Toegepast: wanneer wordt opslag nodig, bij inpassing van intermitterende hernieuwbare bronnen, t.o.v. uitbreiding van de interconnector capaciteit? wat zijn voordelen en nadelen van enkele grote systemen versus een groot aantal kleinschalige opslagsystemen? Ontwikkeling en demonstratie: Hybride voertuigen met grotere accucapaciteit Demonstraties met Plug-in Vehicles en Vehicle-to-Grid toepassingen Ontwikkeling batterij-management systemen
De batterij heeft toekomst?!
De batterij heeft toekomst?! Betrouwbare opslag van elektrische energie... Welk opslag medium biedt de beste prijs/prestatie verhouding voor toepassing in computer ruimtes en datacenters? Opslag van elektrische
Grootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek
Grootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in
Bijlage 1. Contactpersonen
Bijlage 1. Contactpersonen Bijlage 1. Contactpersonen CCM Centre for Concepts in Mechatronics B.V. Dr.ir. F.J.M. Thoolen De Pinckart 24, 5674 CC Nuenen Tel: 040 263 5000 E-mail: Frans.Thoolen@ccm.nl ECN
Analyse Autarkische woonboot
Verbruik Sanitair Verwarming Apparaten Opwekking Opslag Stromingen Analyse Autarkische woonboot Deutekom, Imre van Giels, Ruud van Hoope, Dave ten 11-09-2008 Autarkie Minimaliseren van het verbruik Verbruik
Integratie van grootschalig windvermogen in het Nederlandse elektriciteitssysteem
Integratie van grootschalig windvermogen in het Nederlandse elektriciteitssysteem Consequenties voor de balanshandhaving en oplossingsrichtingen Engbert Pelgrum, TenneT TSO B.V. Symposium Cogen Nederland
De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.
De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove
Elektriciteitsopslag en de rol van waterstof in het energiesysteem van de toekomst H2NL symposium NWBA, 9 oktober 2013
Elektriciteitsopslag en de rol van waterstof in het energiesysteem van de toekomst H2NL symposium NWBA, 9 oktober 2013 Dr. Remco Groenenberg Business Development Manager - Energy Storage Feiten en Cijfers
Power to gas onderdeel van de energietransitie
Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte
DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar
DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035
Inhoud. Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto. Voorbeelden van elektrische auto s. Globale beschouwing elektrische aandrijving
Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto Igo Besselink Werktuigbouwkunde Kivi bijeenkomst 7 juni 2010 PAGE 1 Inhoud Voorbeelden van elektrische auto s Globale beschouwing elektrische
Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
De auto van de toekomst is voor vandaag
De auto van de toekomst is voor vandaag Woensdag 7 mei 2014 Belgian Platform on Alternative Transport Fuels #8 Agenda 1. Inleiding 2. Belgische cijfers over de markt en het park 3. Andere Europese landen
Elektrisch rijden in de praktijk
We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven
Smart Grids Varianten en voorbeelden
Smart Grids Varianten en voorbeelden Prof.dr.ir. Han Slootweg Enexis Technische Universiteit Eindhoven Nieuwjaarsbijeenkomst 26 januari 2011 Agenda Over Enexis en de TU/e Smart Grids: een definitie Doelstellingen
In opdracht van Delta, Eneco, E.ON Benelux, EPZ, Essent, Nuon, TenneT
30620183, 2007 Energie-eiland, haalbaarheidsstudie fase 1 Management samenvatting Arnhem, 2 juli 2007 KEMA Consulting Raadgevend ingenieursbureau Lievense In opdracht van Delta, Eneco, E.ON Benelux, EPZ,
Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility
Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 1 Van fossiel naar duurzaam Andere brandstof / energiedrager Andere infrastructuur
Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie
Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding
Lucas Reijnders. Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam
Lucas Reijnders Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam Ruimte voor duurzame energie L. Reijnders Duurzame energie & energieverbruik wereldwijd Zonne-energie: ~ 121300x 10 12 Watt Windenergie:
Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen
Soorten brandstoffen en aandrijvingen WATT Roadshow wagens, alternatieve transportmiddelen en technologie De voor- en nadelen van WATT-voertuigen Prof. Joeri Van Mierlo Conventionele brandstoffen Benzine,
Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij
Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Wat is in de komende 20 jaar technisch mogelijk, ecologisch verantwoord en economisch haalbaar? 20 Oktober 2016 Academic Consultancy
Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij
Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Wat is in de komende 20 jaar technisch mogelijk, ecologisch verantwoord en economisch haalbaar? 20 Oktober 2016 Academic Consultancy
Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden
Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden Early morning toast kiemt Hoenderloo 8-10-2014 www.ecn.nl R&D programma s ECN Policy Studies Energy Engineering Environment Energy Efficiency & CCS
UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid?
UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid? Socomec GNB Industrial Power Dennis Klein - Raf Bruggeman Our expertises: Socomec High quality power supply Ensuring the
Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening
Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework
WB Evolving Design Hybride systemen
WB3110 - Evolving Design Hybride systemen Marco de Beurs Examiner EPO Brandstof Electriciteit Voertuig met verbrandingsmotor: compact / licht, veel vermogen, vervuiling, complexe aandrijflijn. Voertuig
Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
H2. Concept keuze Audi A3 Cabriolet Plug-In Hybrid
H2. Concept keuze Audi A3 Cabriolet Plug-In Hybrid 2.1 Prestaties Hier wordt een toelichting gegeven van de gestelde eisen voor de prestaties van de plug-in hybrid. In Excel zijn een aantal berekeningen
De HBr Flow Batterij Technologie & Business Case
De HBr Flow Batterij Technologie & Business Case Uitspraken over Flow Batterijen "Another promising storage technology that deserves more investment is called a flow battery. From: Energy Innovation Why
Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017
Smart Charging Trend Monitor Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017 Inhoud Voorwoord... 3 Nieuw in deze uitgave... 3 Definitie Smart Charging... 3 1. Smart Charging Ready (SCR) laadpalen... 4 2. Groei Smart
Welkom. Smart Grids Slimme netten? of Netten voor slimme mensen? 20 oktober 2010
Welkom Slimme netten? of Netten voor slimme mensen? 20 oktober 2010 : probleemstelling Meer lokale productie Lokale injectie zorgt voor opwaartse stroom Fluctuerend en weinig controleerbaar Het netwerk
Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group
Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group Ludo Sweron 29 februari 2012 slide 1 Visie duurzaam ondernemen Colruyt Group Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven vakmanschap
Energie-eiland, de haalbaarheid van drie verschillende opties van energieopslag voor Nederland
Energie-eiland, de haalbaarheid van drie verschillende opties van energieopslag voor Nederland W.W. de Boer (KEMA) F.J. Verheij (KEMA) N. Moldovan (KEMA) W. van der Veen (KEMA) F. Groeman (KEMA) M. Schrijner
AAN DE SLAG MET OPSLAG , An Geysenbergh, Trainer
AAN DE SLAG MET OPSLAG 16.03.2016, An Geysenbergh, Trainer SMA Benelux AGENDA 1 2 3 4 Wereldwijde opslagmarkt Waar te beginnen? Waarmee rekening houden voor het ontwerp? SMA opslagoplossingen 5 Extra informatie
United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven
United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven Even voorstellen auke@aukehoekstra.nl Onderzoeker aan de TU/e (agent based models en serious games voor een kosteffectieve transitie naar duurzame
Overleven met energie
Overleven met energie Jo Hermans Universiteit Leiden Nationaal Congres Energie & Ruimte, TU Delft, 22 september 2011 Overleven met energie Een blijma in 5 bedrijven 1. Meest onderschatte wet 2. Meest onderschatte
Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014
Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and Management
1 ELEKTRISCHE OPSLAG. 1.1 Inleiding. 1.2 Zelfconsumptie en zelfvoorziening
1 ELEKTRISCHE OPSLAG 1.1 Inleiding Vroeger was het distributienet opgebouwd volgens de afname van de energie, wat dus concreet wil zeggen dat er enkele injectiepunten waren verspreid over het distributienet.
Wind Werkt ook in 2050
Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf
Een elektrisch opslag systeem voor PV panelen op een kantoor
Een elektrisch opslag systeem voor PV panelen op een kantoor Case study: Kantoor Kropman Breda KIEN Technodag Energieopslag Energiebeurs 8 okt. 2015 Kevin de Bont MSc Student Building Services TU Eindhoven
Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie. EGS in Europa en een case studie
Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie EGS in Europa en een case studie Het Soultz project is een uitgebreid onderzoeksproject Soultz-sous-Forêts
Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft
Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige
Beheersing piekverbruik
Beheersing piekverbruik Cis Vansteenberge Smart Building Congres 5 maart 2015 Beheersing piekverbruik 5/3/2015 1 Inhoud Inleiding Congestie Windprofiel Profiel zonne-energie Oplossingen DSM Opslag Besluit
Wind Werkt ook in 2050
Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind
Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017
Smart Charging Trend Monitor Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017 Inhoud... 2 Voorwoord... 3 In deze uitgave... 3 Definitie Smart Charging... 3 1. Smart Charging Ready (SCR) laadpalen... 4 2. Groei Smart Charging
Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool
Groningen, 14 februari 2014 Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool 1. Rekenen met Energie 2. De energierekening 3. Elektriciteit en gas 4. Duurzame Energie & Energietransitie 5. Uitdagingen
Net voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort
Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven
Windenergie in Utrecht
Windenergie in Utrecht J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige
E Series TRUCKS.COM. New Energy Efficiency Sustainability Safety
E Series WWW.GINAF TRUCKS.COM New Energy Efficiency Sustainability Safety GINAF Trucks Nederland B.V. is een vrachtwagenfabrikant met 70 jaar ervaring in ontwikkeling en truckbouw voor de niche markt.
2. Het ruimere kader: afstemming van vraag en aanbod
OPSLAAN VAN ENERGIE UIT WIND EN ZON door Thijl Ankersmit en Maarten de Groot ter bespreking in Themagroep Energie 1. Inleiding In deze notitie presenteren we een inventarisatie van de verschillende mogelijkheden
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk
met elf Concept Plug-in Hybrids deel, die worden geleased door Rijkswaterstaat, Eneco, Stedin, Roteb, TNT en Van Gansewinkel.
Concept Toyota Plug-In Hybrid R&D praktijktest techniek toekomstvisie Uitvoerige praktijktest Toyota test wereldwijd zeshonderd Concept Plug-in Hybrid Vehicles (Concept PHV) in een R&D praktijktest. Het
01-2014 Brochure ALD ELECTRIC PART OF ALD NEWMOBILITY
01-2014 Brochure ALD ELECTRIC PART OF ALD NEWMOBILITY 1 Brochure ALD electric INLEIDING Ons ALD electric aanbod is bijzonder volledig, met zowel oplaadbare hybrides (plug-in), elektrische auto s met verlengde
2 Is het waar dat de effectieve capaciteit van wind door inpassingseffecten niet 23% maar minder dan 8% is?
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
BACHELOR SCRIPTIE. Mogelijkheden voor elektrische energieopslag in Nederland in 2023
BACHELOR SCRIPTIE Mogelijkheden voor elektrische energieopslag in Nederland in 2023 Paul Ravestein (3505987) 11-07- 2014 (6070 woorden - 123 uit onderschriften) Scriptie ter afsluiting van de Bachelor
VeriteQ. VeriteQ. - Power Quality metingen. - Trillingsmetingen
- Power Quality metingen - Trillingsmetingen Power Quality Analyse Gestart in 1985 Research UK USA Werkt o.a. samen met - Scottish Power= Green power - National Grid UK, - PQE Ltd., 2009 Award Innovative
Elektriciteitopslag ZX ronde 4 december 2016
Elektriciteitopslag ZX ronde 4 december 2016 In een van eerdere verhaaltje heb ik iets verteld over alternatieve vormen van elektriciteit opwekking en opslag daarvan. Wel het is zover, momenteel wordt
OIL & GAS. Power-to-Gas. Regionale kans voor zelfvoorziening in energie?! Johan Holstein 07 maart maart 2014 SAFER, SMARTER, GREENER
OIL & GAS Power-to-Gas Regionale kans voor zelfvoorziening in energie?! Johan Holstein 07 maart 2014 1 DNV GL 2013 07 maart 2014 SAFER, SMARTER, GREENER Introduction Johan Holstein Technical Consultant
van aardgasbuffer naar energiehub
Aardgasbuffer Zuidwending van aardgasbuffer naar energiehub Voor het eerst in Nederland wordt een installatie opgezet waarbij op een schaal van 1 Megawatt (MW) ervaring wordt opgedaan met de omzetting
Introductie. ir. Frank Rieck
Schone mobiliteit vanuit marktperspectief Sprekers: Frank Rieck, Hogeschool Rotterdam John Akkerhuis, Gemeentewerken Rotterdam Otto Friebel, Van Gansewinkel Ad van Merrienboer, VDL Bus&Coaches Time keeper:
Middels deze brochure bieden we inzicht in:
2 Daarom energieopslag In het energieakkoord van 2013 is afgesproken dat Nederland in 2050 volledig draait op duurzame energie. Zon en wind worden daarmee de belangrijkste bronnen van elektriciteit. Een
De opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening?
1 Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? Prof. dr. Machiel Mulder Faculteit Economie en Bedrijfskunde, RUG Economisch Bureau, Autoriteit Consument en Markt 2 e NLVOW
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)
Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag
Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag R. de Boer Oktober 2013 ECN-L--13-068 Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag Workshop flexibele BioWKK op de energiemarkt 2 oktober 2013 Robert de Boer
Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag 2012. Gas. Gas. Volume (mrd. m 3 ) 83. Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65
Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag 2012 Gas Gas Volume (mrd. m 3 ) 83 Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65 Calorische waarde (Hs) (MJ/m 3 ) 35,17 Energie-inhoud op onderwaarde
16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013
16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)
Duwen en trekken aan het distributienet. 15 december 2010
Duwen en trekken aan het distributienet 15 december 2010 Ontwikkelingen Verduurzaming energie: better city, better life Toename e-vraagkant: Warmtepompen in plaats van gasketels E-auto in plaats van benzineauto
Duurzame Energie in Utrecht
Duurzame Energie in Utrecht The future is now Dr. Wilfried van Sark Groep Natuurwetenschap en Samenleving Universiteit Utrecht Beat the Heat NOW!, 12 december 2009 inhoud Klimaatprobleem Waarom de zon
3.3 Straddle Carriers
3.3 Straddle Carriers 3.3.1 Inleiding Straddle carriers worden aangedreven door dieselmotoren (6 of 8 cilindermotoren). Deze motoren voldoen allen aan de Tier 3 standaard, de nieuwere uitvoeringen aan
Windenergie in Wijk bij Duurstede
Windenergie in Wijk bij Duurstede J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Bruto opbrengst windenergie in Nederland en Wijk bij Duurstede Netto opbrengst Geluid windturbines
Economische aspecten Kernenergie
Economische aspecten Kernenergie Den Haag, 9 november 2007 KIVI Symposium Job van Roijen Essent Business Development Inleiding Een aantal voor utilities relevante elementen worden besproken Deze worden
Elektrisch vervoer & Arnhem 16 december 2009. Programmamanager infrastructuur laadpunten elektrisch vervoer
Elektrisch vervoer & elektrische netten Arnhem 16 december 2009 Peter van der Sluijs Programmamanager infrastructuur laadpunten elektrisch vervoer 1 Inhoud Belang Netbeheerder Wat doet een elektrische
SOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015
SOLIDpower Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015 Decentraal stroom opwekken Huidige Situatie: Centrale opwekking Toekomstige situatie: Decentrale flexibele opwekking 2 3 Huidige
HISTORIE Van steenkool naar mijnwater
HISTORIE Van steenkool naar mijnwater Jaar Tot 1974 Actie Steenkoolwinning 1974 2003 Mijngangen vulden zich met grondwater, natuurlijke opwarming door aarde 2003 Diep gelegen water = warm (28 graden),
Off grid Solar. Algemeen Toepassingen Systeemdesign Componentkeuze Service THE POWER TO BE INDEPENDENT
THE POWER TO BE INDEPENDENT Off grid Solar Algemeen Toepassingen Systeemdesign Componentkeuze Service Michiel Klees Sales manager Solar mklees@mastervolt.com Bedrijf structuur MOEDER BEDRIJF Menomonee
Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014
Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014 Ben Voorhorst COO TenneT 1 Onderwerpen TenneT algemeen Aandeel duurzaam Uitdaging inpassing duurzaam: - invloed weer - balanshandhaving - prijsontwikkeling
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal
Decentrale Energievoorziening onder Lokaal Beheer
Decentrale Energievoorziening onder Lokaal Beheer Overzicht Conclusies Viwta studie-opdracht uitgevoerd door KUL/VUB Overzicht van het project Contributies van 12 auteurs uit verschillende vakdomeinen
Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl
Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport
NEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Windenergie in Steenbergen
Windenergie in Steenbergen J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige
Biobrandstoffen een belangrijke bijdrage op
16 Biobrandstoffen een belangrijke bijdrage op korte termijn Meer dan 4 miljoen GM E85 FlexFuel Voertuigen in circulatie Biofbrandstoffen kunnen CO2 uitstoot op source to wheels basis gevoelig reduceren
SOLARCLARITY BV De slimme integratie van PV, opslag & monitoring. Bereid u voor op de energie van de toekomst!
SOLARCLARITY BV De slimme integratie van PV, opslag & monitoring Bereid u voor op de energie van de toekomst! 1 ACTIVITEITEN SOLARCLARITY ENERGIE MANAGEMENT OPLOSSINGEN WARMTE POMPEN INTELLIGENTE PV SYSTEMEN
Fleetclub van 100. Welkom
Fleetclub van 100 Welkom Fleetclub van 100 Welkom Michel Dudok Manager Fleetsales & Leasing Doel van deze workshop Na afloop van de workshop bent u op de hoogte van De achtergronden, techniek en actuele
Bijlage 1: Berekening realisatie 9% duurzaam in 2010
Bijlage 1: Berekening realisatie 9% duurzaam in 2010 Toelichting bij de doelstelling van 9% duurzame elektriciteit: - De definitie van de 9% doelstelling is conform de EU richtlijn duurzame elektriciteit
Kansen en uitdagingen voor elektrisch wegvervoer
Kansen en uitdagingen voor elektrisch wegvervoer 30 september 2009 WTC Rotterdam Ir. Klaas Strijbis, Lid groepsdirectie Movares klaas.strijbis@movares.nl tel. 030 265 3003 www.movares.nl/elektrischrijden
ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert
ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in
Werkconferentie laadinfrastructuur voor gemeenten en provincies
Werkconferentie laadinfrastructuur voor gemeenten en provincies FET-werkgroep publiek toegankelijke laadinfrastructuur Utrecht, 19 april 2017 2 Programma 13.30 uur Opening en welkom 13.35 uur Lot van Hooijdonk,
Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot
Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot ECODAILY Electric Duurzame bedrijfsvoertuigen 2 ECODAILY ELECTRIQUE 100% IVECO 100% zeker 100% Performant 0,000 uitstoot! Duurzame bedrijfsvoertuigen
Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie
Waterstof Elektrisch Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie Chris van Dijk RAI Vereniging H2NL, Den Haag, EU CO 2 -emissies: personenauto s en lichte bestelwagens Bron: ACEA 2016 2 Europees CO 2 bronbeleid
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 21.00 uur Ervaringen
Bron: Google Downloaden Pleio 1 mw per jaar Van: Rob Voor: Rob betreft: cijfers werkdocument datum: voortschrijdend, 24 december 2008
Bron: Google Downloaden Pleio 1 mw per jaar Van: Rob Voor: Rob betreft: cijfers werkdocument datum: voortschrijdend, 24 december 2008 EJ = 10 18 PJ = 10 15 TJ = 10 12 GJ = 10 9 MJ = 10 6 KJ = 10 3 1 w
Smart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit
Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september 2012 Situering Eandis in energiemarkt Producenten elektriciteit CREG / VREG Invoerders aardgas Elia Fluxys Distributienetbeheerders Leveranciers Klanten
B4U, Invloed van decentrale opwekking en opslagsystemen op de modellering van LS-netten. Beschrijving model decentrale opwekkers
B4U, Invloed van decentrale opwekking en opslagsystemen op de modellering van LS-netten. Beschrijving model decentrale opwekkers 1 171 pmo 2-7-21 Phase to Phase BV Utrechtseweg 31 Postbus 1 68 AC Arnhem
Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers
Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers Groeiend aandeel hernieuwbaar Doel NL en overige EU-landen: in 2020 14% >> 16% in NL, gemiddeld EU 20% Politieke wensen (regeerakkoord): meer,