Elektriciteitsopslag:
|
|
- Joannes Veenstra
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Elektriciteitsopslag: De stand van zaken Ir. E.H. Lysen Utrecht Centrum voor Energieonderzoek (UCE) FOM Workshop Elektriciteitsopslag Rijnhuizen, 1 november 2007
2 Studie kennispositie Nederland elektriciteitsopslag Onderzoek kennispositie elektriciteitsopslag in Nederland en rol voor duurzame energievoorziening (opdracht SenterNovem, NEO ) Literatuuronderzoek en interviews: ECN, Ecofys, Tennet, TU Delft, KEMA, Philips- TU/e, CCM en Universiteit Utrecht UCE rapport, september 2006
3 Kennispositie Nederland 1. Netgekoppelde opslagsystemen: met name bij KEMA en Tennet ook ECN en TU Delft, en Essent, Ecofys 2. Opslag voor autonome systemen: Philips (NiMH) en TU/e, TU Delft, Shell Solar, Univ Utrecht 3. Opslag voor voertuigen: CCM (vliegwiel), Ecofys, Univ Utrecht (H 2 ) Kennispositie laag hoog 1 Netgekoppelde systemen 2 Autonome systemen 3 Voertuigen
4 Typen opslagsystemen Chemische energie opslag 1. Lood-zuur batterij 2. Nikkel-Cadmium en Nikkel-Metaal-Hydride batterij 3. Lithium-Ion batterij 4. Natrium-zwavel batterij 5. Zinkbromide flow batterij 6. Vanadium-redox flow batterij 7. Regenesys flow batterij 8. Metaal-lucht batterij 9. Waterstof Mechanische energie opslag 10.Compressed Air Energy Storage (CAES) 11. Pomp-accumulatie 12.Vliegwiel Elektrische energie opslag 13. Supercondensator 14. Superconducting Magnetic Energy Storage (SMES)
5 1. Lood-zuur 2. Lithium 3. Nikkel MH 4. Na-zwavel 5.Zink-bromide 6. Redox: Regenesys 7. Redox: vanadium 8. Metaal-lucht 9. Waterstof 10: CAES 11. Pomp-accumulatie 12. Vliegwiel 13. Supercaps 14. SMES 15. Diversen 16. modellering 17. techno-econ analyse 18. Praktijktest BEDRIJVEN Philips Ecofys CCM Shell Solar UNIVERSITEITEN TU Delft (Schoonman) TU Delft (vd Sluis) TU Eindhoven (Notten) Univ. Twente ("Procede") Univ. Utrecht (de Jong) KENNISINSTELLINGEN KEMA TNO - I&T (MEP) TNO-PML ECN OCTROOIEN Philips Stork Thales Kleine bedrijven Individuen CHEMISCH MECHANISCH ELEKTRISCH ANALYSE
6
7 Energiedichtheid Benzine: 8900 kwh th /m kwh th /ton
8 Ontwikkelingsfase
9 Netgekoppelde systemen: pompaccumulatie Land Pompaccumulatie Totale elektrische Percentage Capaciteit (MW) capaciteit (MW) Groot-Brittannië ,6% Frankrijk ,7% Duitsland ,7 % Italië ,4 % Polen ,1% Zwitserland ,3% Nederland % Europese Unie (15) ,2% USA ,1% Japan ,5% Wereld ,5% Diverse bronnen, w.o. International Small Hydro Atlas of IEA, Eurostat, World Energy Outlook, DoE
10 Samengeperste lucht (CAES) Eerste CAES opslagsysteem: 1978 Huntorf (Dtl) Doel: leveren compressor energie van gasturbine, 290 MW gedurende 2 uur, via lucht opgeslagen in twee zoutholtes met een volume van m 3. Tweede CAES: 1991 Alabama (VS) 110 MW van Alabama Electric Cooperative. Lucht samengeperst in zoutholte (450 m diep), volume van m 3. Druk varieert tussen 74 en 45 bar Plannen voor 2700 MW CAES in Norton (Ohio) en 540 MW CAES in Markham (Texas) zijn nog niet gerealiseerd.
11 Batterij opslag: Fairbanks, Alaska elektrische opslag op basis van NiCd batterijen piekvermogen van 27 MW (15 min.) geïnstalleerd aan eind lange transmissielijn opslag goedkoper dan continubedrijf diesel diesel wordt gestart als uitval te lang gaat duren systeem heeft in reeds 90 keer dreigende netstoring voorkomen
12 Andere bestaande systemen UPS (Uninterrupted Power Supply) UPS neemt bij netuitval tijdelijk een deel van de belasting over (standaard systemen bij ziekenhuizen, banken, enz.) Opslag: accu s, vliegwielen. SMES (Superconducting Magnetic Energy Storage) Tientallen gebouwd, voor netspanningstabilisatie: spanningsdippen voorkomen bij snelle belastingswisselingen (Japan, VS) Redox flow Twintig Redox Flow batterijen opgesteld. (Voorbeeld: 30 MW windcentrale Japan, VRB, 4 MW, 90 minuten, 6 MWh). Recent nieuw onderzoek door KEMA
13 Studies opslagsystemen Integratie wind met opslag Plan Lievense: 1981 prominente rol bij discussie over opslaan windenergie: op 55 m hoge ringdijk rond een kunstmatig stuwmeer: 300 windturbines van 2,8 MW Daarna verschillende studies naar ondergrondse pompaccumulatie centrales (OPAC, S-PAC, etc) Transitieplatform Duurzame Elektriciteitsvoorziening: workshop Wind energie en Opslag, Amersfoort, 4 oktober 2007 Integratie wind zonder opslag DENA studie: van 23,5 TWh wind in 2003 naar 77 TWh wind in 2020 is mogelijk zonder opslag Micro WKK Transitieplatform Nieuw Gas Waterstof DEA studie Denemarken
14 Studie: energie eiland
15 Eigenschappen energie eiland Capaciteit Vermogen (12 x 125 MW) Aantal cycli Rendement Reactietijd Omvang eiland Afstand tot de kust Water niveaus Investeringskosten MWh MW (12 uur) Max. 1 per dag Ongeveer 80% (cyclus) < 1 minuut 10 x 6 km 25 tot 30 km -32 tot -40 m 2,45 miljard Euro
16 Kostenvoordeel opslagsysteem t.o.v. snelle regeleenheid (CCGT) Bron: Energie eiland, haalbaarheidsstudie fase 1, KEMA Consulting en R.I. Lievense, juli 2007
17 OPAC (Ondergrondse Pomp Accumulatie Centrale) Bron: E. van Engelen, Essent (Initiatief groep OPAC)
18 Eigenschappen OPAC Boven- en benedenreservoir: 2,5 miljoen m3 Op 1400 m diepte: benedenreservoir, hal met pompturbines, transformatorhal Opslagcapaciteit: 8 GWh Vermogen: 1400 MW Cyclusrendement 81% Investering: 1,65 miljard Bouwtijd: 5 jaar Bron: E. van Engelen, Essent (Initiatief groep OPAC)
19 Studie TU Delft en Tennet Bron: Bart Ummels, TU Delft
20 Niet-inpasbare windproductie Bron: Bart Ummels, TU Delft
21 Extra CO 2 uitstoot Bron: Bart Ummels, TU Delft
22 Autonome systemen 1983: Terschelling 1984: Radio Hoyer, Curaçao 1988: Zonnehuis Castricum 1988: Sukatani, Indonesië
23 Opslag in voertuigen In 1899 al hybride auto s Amsterdam, Haarlem ( ): 80 elektrische taxi s Porsche, 1899 Eindhoven, 2004: Phileas bussen Rotterdam, 2005: Parkshuttles (Kralingen < > Rivium) VS (EPRI): Plug-in Hybrid Electric Vehicle (1:25) China, 2005: 23 miljoen elektrische tweewielers verkocht Parkshuttle, 2005 PHEV, 2006
24 Studies naar opslag voor voertuigen Bossel: ook de transportsector zal uiteindelijk de elektrische route kiezen. 50% van alle ritten zijn korter dan 5 km 80% van alle benzine wordt gebruikt voor ritten van minder dan 100 km Studies (o.a. Kempton): Vehicle-to-Grid elektriciteitsopwekking aan boord van voertuigen wordt ook gebruikt om terug te voeden in het net 3% van voertuigen in VS kan zo grootschalige wind energie integratie (50% van elektriciteitsverbruik) mogelijk maken Gedachten experiment: 191 miljoen auto s in VS kunnen 2865 GW opwekken, bijna 7x het geïnstalleerd elektrisch vermogen (417 GW)
25 Mobiliteit in Nederland Mobiliteit per regio naar motief en algemene kenmerken Populatie: Hele bevolking Motieven: Totaal motieven Regio's: Nederland Onderwerpen Verplaatsingen per persoon per dag Afstand per persoon per dag Reisduur per persoon per dag Perioden Mobiliteitskenmerken aantal km minuten Zondag 2,13 2,22 2,12 32,27 32,11 31,84 54,24 54,55 52,85 Maandag 3,15 3,05 3,07 28,96 28,88 29,91 58,3 57,49 58,93 Dinsdag 3,34 3,22 3,2 30,9 32,05 31,21 61,13 63,27 61,35 Woensdag 3,29 3,17 3,15 32,29 32,91 31,82 61,37 63,23 62,13 Donderdag 3,24 3,24 3,25 31,57 32,73 32,66 61,46 62,62 63,86 Vrijdag 3,43 3,31 3,25 34,83 33,83 34,33 64,3 64,06 63,59 Zaterdag 3,09 3,25 Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen ,03 32,6 36,2 33,66 58,57 64,36 59,29
26 Ontwikkelingen in hybrides Parallel hybride (1997): enkele minuten elektrisch Verbruik 5 l / 100 km (1:20) Seriële hybride (2009?): 100 km elektrisch 12 kwh Li-ion batterij Verbruik: <100 km: 0,1 kwh/km 150 km: 2 l / 100 km (1:50) 500 km: 5 l / 100 km (1:20)
27 Opladen: kan niet snel Benzine tanken: 38 liter/minuut Equivalent vermogen: 38 l/min*8,9 kwh/l * 60 min/h = kwh/h = ruim 20 MW! Ter vergelijking: elektrische auto met accu van 10 kwh ook opladen in 1 min vraagt (theoretisch) 600 kwh/h: 600 kw (NB: in praktijk 5%-10% omzettingsverlies => warmte!) Huis-aansluiting: 3 kw, dus opladen: ruim 3 uur
28 Onderzoeksvragen Fundamenteel: waar liggen de grenzen van elektriciteitsopslag? (Wh/kg, Wh/m 3, laad-, ontlaadsnelheid, efficiency) Toegepast: wanneer wordt opslag nodig, bij inpassing van intermitterende hernieuwbare bronnen, t.o.v. uitbreiding van de interconnector capaciteit? wat zijn voordelen en nadelen van enkele grote systemen versus een groot aantal kleinschalige opslagsystemen? Ontwikkeling en demonstratie: Hybride voertuigen met grotere accucapaciteit Demonstraties met Plug-in Vehicles en Vehicle-to-Grid toepassingen Ontwikkeling batterij-management systemen
De batterij heeft toekomst?!
De batterij heeft toekomst?! Betrouwbare opslag van elektrische energie... Welk opslag medium biedt de beste prijs/prestatie verhouding voor toepassing in computer ruimtes en datacenters? Opslag van elektrische
Nadere informatieGrootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek
Nadere informatieGrootschalige energie-opslag
Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in
Nadere informatieBijlage 1. Contactpersonen
Bijlage 1. Contactpersonen Bijlage 1. Contactpersonen CCM Centre for Concepts in Mechatronics B.V. Dr.ir. F.J.M. Thoolen De Pinckart 24, 5674 CC Nuenen Tel: 040 263 5000 E-mail: Frans.Thoolen@ccm.nl ECN
Nadere informatieInleiding in de wereld van energieopslag
FME-CWM themamiddag energieopslag Jasper Groenewegen Duurzame lokale opwekking verschuift de balans 2 Duitse elektriciteitsprijs volgt nu al de PV productie 3 met extremen tot gevolg! 4 Kortom, we live
Nadere informatieAnalyse Autarkische woonboot
Verbruik Sanitair Verwarming Apparaten Opwekking Opslag Stromingen Analyse Autarkische woonboot Deutekom, Imre van Giels, Ruud van Hoope, Dave ten 11-09-2008 Autarkie Minimaliseren van het verbruik Verbruik
Nadere informatieIntegratie van grootschalig windvermogen in het Nederlandse elektriciteitssysteem
Integratie van grootschalig windvermogen in het Nederlandse elektriciteitssysteem Consequenties voor de balanshandhaving en oplossingsrichtingen Engbert Pelgrum, TenneT TSO B.V. Symposium Cogen Nederland
Nadere informatieDe noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.
De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove
Nadere informatieElektriciteitsopslag en de rol van waterstof in het energiesysteem van de toekomst H2NL symposium NWBA, 9 oktober 2013
Elektriciteitsopslag en de rol van waterstof in het energiesysteem van de toekomst H2NL symposium NWBA, 9 oktober 2013 Dr. Remco Groenenberg Business Development Manager - Energy Storage Feiten en Cijfers
Nadere informatiePower to gas onderdeel van de energietransitie
Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte
Nadere informatieDE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar
DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035
Nadere informatieWATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S
4 april 2019 dr.ir. ing. Sander Mertens WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S Even voorstellen De Haagse Hogeschool 26.000 studenten uit 140 landen 1.900 medewerkers 25 lectoren toegepast onderzoek
Nadere informatieInhoud. Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto. Voorbeelden van elektrische auto s. Globale beschouwing elektrische aandrijving
Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto Igo Besselink Werktuigbouwkunde Kivi bijeenkomst 7 juni 2010 PAGE 1 Inhoud Voorbeelden van elektrische auto s Globale beschouwing elektrische
Nadere informatieElektrisch rijden in de praktijk
We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven
Nadere informatieDe auto van de toekomst is voor vandaag
De auto van de toekomst is voor vandaag Woensdag 7 mei 2014 Belgian Platform on Alternative Transport Fuels #8 Agenda 1. Inleiding 2. Belgische cijfers over de markt en het park 3. Andere Europese landen
Nadere informatieSmart Grids Varianten en voorbeelden
Smart Grids Varianten en voorbeelden Prof.dr.ir. Han Slootweg Enexis Technische Universiteit Eindhoven Nieuwjaarsbijeenkomst 26 januari 2011 Agenda Over Enexis en de TU/e Smart Grids: een definitie Doelstellingen
Nadere informatieRijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility
Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 1 Van fossiel naar duurzaam Andere brandstof / energiedrager Andere infrastructuur
Nadere informatieIn opdracht van Delta, Eneco, E.ON Benelux, EPZ, Essent, Nuon, TenneT
30620183, 2007 Energie-eiland, haalbaarheidsstudie fase 1 Management samenvatting Arnhem, 2 juli 2007 KEMA Consulting Raadgevend ingenieursbureau Lievense In opdracht van Delta, Eneco, E.ON Benelux, EPZ,
Nadere informatieAmsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
Nadere informatieSoorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen
Soorten brandstoffen en aandrijvingen WATT Roadshow wagens, alternatieve transportmiddelen en technologie De voor- en nadelen van WATT-voertuigen Prof. Joeri Van Mierlo Conventionele brandstoffen Benzine,
Nadere informatieEnergietransitie bij Mobiliteit
Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale
Nadere informatieHaalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij
Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Wat is in de komende 20 jaar technisch mogelijk, ecologisch verantwoord en economisch haalbaar? 20 Oktober 2016 Academic Consultancy
Nadere informatieWelkom. Terence Otemann Area Service Manager DAF Nederland A PACCAR COMPANY DRIVEN BY QUALITY
Welkom Terence Otemann Area Service Manager DAF Nederland OP WEG NAAR NOG SCHONER TRANSPORT GLOBAL WARMING LUCHT KWALITEIT Local Nationaal Week + trip ~ 1500km 2-3 day trip ~ 500km 1 day trip ~ 250km DC
Nadere informatieWB Evolving Design Hybride systemen
WB3110 - Evolving Design Hybride systemen Marco de Beurs Examiner EPO Brandstof Electriciteit Voertuig met verbrandingsmotor: compact / licht, veel vermogen, vervuiling, complexe aandrijflijn. Voertuig
Nadere informatieToekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie
Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding
Nadere informatieWorkshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017
Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri
Nadere informatieNaar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening
Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework
Nadere informatieLucas Reijnders. Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam
Lucas Reijnders Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam Ruimte voor duurzame energie L. Reijnders Duurzame energie & energieverbruik wereldwijd Zonne-energie: ~ 121300x 10 12 Watt Windenergie:
Nadere informatieWaterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft
Waterstof, het nieuwe gas Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische
Nadere informatieHaalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij
Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Wat is in de komende 20 jaar technisch mogelijk, ecologisch verantwoord en economisch haalbaar? 20 Oktober 2016 Academic Consultancy
Nadere informatieUPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid?
UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid? Socomec GNB Industrial Power Dennis Klein - Raf Bruggeman Our expertises: Socomec High quality power supply Ensuring the
Nadere informatieDr. J.M.H. Huynen. Dr. J.M.H. Huynen KIVI-EL Utrecht, 22 januari
KIVI-EL Utrecht, 22 januari 2019 1 Overzicht Introductie en historie Energiebeleid Grootschalige opslag Pumped Hydro Storage: O-PAC Financiële aspecten Socio-economische effecten Actualiteit 2 Coo Trois
Nadere informatieEnergie opslag. Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE. October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven
Energie opslag Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE WWW.HUMSTERLANDENERGIE.NL October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven Energie opslag Potentiële energie van water Natuurkundige
Nadere informatieNLT Energie-eiland. Veel wind? -> met overtollige energie wordt water uit het IJsselmeer in het Markermeer gepompt
Samenvatting door Jet 1522 woorden 14 maart 2018 0 keer beoordeeld Vak NLT NLT Energie-eiland Broeikasgassen en klimaatverandering Fossiele brandstoffen (olie, gas, kolen) raken op. Broeikasgassen = CO
Nadere informatieDomineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance
Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Energie infrastructuur (deze lezing) Verband tussen benutting, kosten en marktprijzen
Nadere informatieH2. Concept keuze Audi A3 Cabriolet Plug-In Hybrid
H2. Concept keuze Audi A3 Cabriolet Plug-In Hybrid 2.1 Prestaties Hier wordt een toelichting gegeven van de gestelde eisen voor de prestaties van de plug-in hybrid. In Excel zijn een aantal berekeningen
Nadere informatieSmart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017
Smart Charging Trend Monitor Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017 Inhoud Voorwoord... 3 Nieuw in deze uitgave... 3 Definitie Smart Charging... 3 1. Smart Charging Ready (SCR) laadpalen... 4 2. Groei Smart
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieCNES. Haalbaarheidsonderzoek. Michiel Geurds
CNES Haalbaarheidsonderzoek Michiel Geurds Doel Inzicht geven in: wat CNES is waarom CNES relevant is het lopende onderzoek naar CNES voorlopige resultaten Inhoud Samenwerking Inhoud Noodzaak voor seizoensopslag
Nadere informatieUnited Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven
United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven Even voorstellen auke@aukehoekstra.nl Onderzoeker aan de TU/e (agent based models en serious games voor een kosteffectieve transitie naar duurzame
Nadere informatieEnergieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden
Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden Early morning toast kiemt Hoenderloo 8-10-2014 www.ecn.nl R&D programma s ECN Policy Studies Energy Engineering Environment Energy Efficiency & CCS
Nadere informatieDuurzame stedelijke distributie kent vele aspecten
Duurzame stedelijke distributie kent vele aspecten Visie aan de hand van ontwikkelingen en beproevingen met menukaart oplossingen Klimaat, Luchtkwaliteit en Geluid Hardenberg, 27 maart 2019 Peter Leegstraten,
Nadere informatieVERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND
VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail
Nadere informatieDe snelste route naar aardgasvrije wijken
De snelste route naar aardgasvrije wijken Smart Energy NL, 5 juni 2018 Marijke Kellner, Gasunie #2 Energieverbruik: gebouwde omgeving 32% Bron: NEV 2017. Aandeel van sectoren in het bruto eindverbruik
Nadere informatieOverleven met energie
Overleven met energie Jo Hermans Universiteit Leiden Nationaal Congres Energie & Ruimte, TU Delft, 22 september 2011 Overleven met energie Een blijma in 5 bedrijven 1. Meest onderschatte wet 2. Meest onderschatte
Nadere informatieEnergie-eiland, de haalbaarheid van drie verschillende opties van energieopslag voor Nederland
Energie-eiland, de haalbaarheid van drie verschillende opties van energieopslag voor Nederland W.W. de Boer (KEMA) F.J. Verheij (KEMA) N. Moldovan (KEMA) W. van der Veen (KEMA) F. Groeman (KEMA) M. Schrijner
Nadere informatieDe HBr Flow Batterij Technologie & Business Case
De HBr Flow Batterij Technologie & Business Case Uitspraken over Flow Batterijen "Another promising storage technology that deserves more investment is called a flow battery. From: Energy Innovation Why
Nadere informatieImpact analyse: ambitie elektrisch transport
Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22
Nadere informatiePresentatie TKI Urban Energy
Presentatie TKI Urban Energy AquaBattery Date: 12 June, 2018 1 info@aquabattery.nl Kvk Nr. 60486015 Uiterstegracht 5, 2312 TB, Leiden NL info@aquabattery.nl Elektriciteitsproductie (MWh) Opslag van elektrische
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatieLogistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group
Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group Ludo Sweron 29 februari 2012 slide 1 Visie duurzaam ondernemen Colruyt Group Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven vakmanschap
Nadere informatieChemische opslag van elektrische energie. Rudi Geerits ON7YT, Elien ON3EZ
Chemische opslag van elektrische energie Rudi Geerits ON7YT, Elien ON3EZ Historiek Zink koper + elektrolyt -> 1800 Loodaccu -> 1860 Droge cel zink koolstof cel -> 1880 Nikkel cadmium bat -> 1900 Alkaline
Nadere informatieSmart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017
Smart Charging Trend Monitor Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017 Inhoud... 2 Voorwoord... 3 In deze uitgave... 3 Definitie Smart Charging... 3 1. Smart Charging Ready (SCR) laadpalen... 4 2. Groei Smart Charging
Nadere informatieThermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014
Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and Management
Nadere informatieWelkom. Smart Grids Slimme netten? of Netten voor slimme mensen? 20 oktober 2010
Welkom Slimme netten? of Netten voor slimme mensen? 20 oktober 2010 : probleemstelling Meer lokale productie Lokale injectie zorgt voor opwaartse stroom Fluctuerend en weinig controleerbaar Het netwerk
Nadere informatieWindenergie in Utrecht
Windenergie in Utrecht J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige
Nadere informatieOverzicht energieproduktie in Belgie (2016)
Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Belgisch Primair Energie Verbruik (PEV) 657 TWh. Stemt overeen met een continue energieproductie van 75GW voor heel Belgie of 6.6kW/persoon Belgische Stroomproductie
Nadere informatie1 ELEKTRISCHE OPSLAG. 1.1 Inleiding. 1.2 Zelfconsumptie en zelfvoorziening
1 ELEKTRISCHE OPSLAG 1.1 Inleiding Vroeger was het distributienet opgebouwd volgens de afname van de energie, wat dus concreet wil zeggen dat er enkele injectiepunten waren verspreid over het distributienet.
Nadere informatieWind Werkt ook in 2050
Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf
Nadere informatieDuurzame stedelijke distributie kent vele aspecten
Duurzame stedelijke distributie kent vele aspecten Visie aan de hand van ontwikkelingen en beproevingen met menukaart oplossingen Klimaat, Luchtkwaliteit en Geluid Hardenberg, 27 maart 2019 Peter Leegstraten,
Nadere informatieProf. Jos Uyttenhove. E21UKort
Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven
Nadere informatieEen elektrisch opslag systeem voor PV panelen op een kantoor
Een elektrisch opslag systeem voor PV panelen op een kantoor Case study: Kantoor Kropman Breda KIEN Technodag Energieopslag Energiebeurs 8 okt. 2015 Kevin de Bont MSc Student Building Services TU Eindhoven
Nadere informatieZonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft
Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatie01-2014 Brochure ALD ELECTRIC PART OF ALD NEWMOBILITY
01-2014 Brochure ALD ELECTRIC PART OF ALD NEWMOBILITY 1 Brochure ALD electric INLEIDING Ons ALD electric aanbod is bijzonder volledig, met zowel oplaadbare hybrides (plug-in), elektrische auto s met verlengde
Nadere informatiePresenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk
Nadere informatieLUCTUR ET ENÉRGEIA. PROVINCIE ZEELAND DUURZAAMHEID
LUCTUR ET ENÉRGEIA http://weblogs.nos.nl/binnenlandredactie/files/2012/03/336_1781.jpg PROVINCIE ZEELAND Dr. ir. J. van Berkel HZ-University of Applied Sciences 30 juni 2017 DUURZAAMHEID Brundtlandrapport
Nadere informatieWELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018
WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het
Nadere informatiemet elf Concept Plug-in Hybrids deel, die worden geleased door Rijkswaterstaat, Eneco, Stedin, Roteb, TNT en Van Gansewinkel.
Concept Toyota Plug-In Hybrid R&D praktijktest techniek toekomstvisie Uitvoerige praktijktest Toyota test wereldwijd zeshonderd Concept Plug-in Hybrid Vehicles (Concept PHV) in een R&D praktijktest. Het
Nadere informatieGeothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Nadere informatieDiepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie. EGS in Europa en een case studie
Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie EGS in Europa en een case studie Het Soultz project is een uitgebreid onderzoeksproject Soultz-sous-Forêts
Nadere informatieENATEC micro-cogen cogen B.V.
micro-cogen BV Micro-WKK systemen op basis van de Vrije Zuiger Stirlingmotor De condenserende CV ketel met elektriciteitsproductie Ruud van der Woude (ECN/EGON) 1 2 micro-cogen cogen B.V. micro-cogen B.V.
Nadere informatievan aardgasbuffer naar energiehub
Aardgasbuffer Zuidwending van aardgasbuffer naar energiehub Voor het eerst in Nederland wordt een installatie opgezet waarbij op een schaal van 1 Megawatt (MW) ervaring wordt opgedaan met de omzetting
Nadere informatieHernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft
Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatieDe opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Nadere informatieBeheersing piekverbruik
Beheersing piekverbruik Cis Vansteenberge Smart Building Congres 5 maart 2015 Beheersing piekverbruik 5/3/2015 1 Inhoud Inleiding Congestie Windprofiel Profiel zonne-energie Oplossingen DSM Opslag Besluit
Nadere informatieE Series TRUCKS.COM. New Energy Efficiency Sustainability Safety
E Series WWW.GINAF TRUCKS.COM New Energy Efficiency Sustainability Safety GINAF Trucks Nederland B.V. is een vrachtwagenfabrikant met 70 jaar ervaring in ontwikkeling en truckbouw voor de niche markt.
Nadere informatieHOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE
HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE JORIS KOORNNEEF DERDE NATIONAAL CONGRES BODEMENERGIE UTRECHT 29 JUNI 2018 GEOTHERMIE FAMILIE Ondiepe geothermische systemen
Nadere informatieWaterstof(auto): hype of high potential?
Waterstof(auto): hype of high potential? Wat is waterstof? Voordelen waterstofauto Alternatief Toekomst waterstof Nadelen waterstofauto 1 Rijden op waterstof https://youtu.be/n5_whfqsmqa 2 Waterstof 3
Nadere informatieVeriteQ. VeriteQ. - Power Quality metingen. - Trillingsmetingen
- Power Quality metingen - Trillingsmetingen Power Quality Analyse Gestart in 1985 Research UK USA Werkt o.a. samen met - Scottish Power= Green power - National Grid UK, - PQE Ltd., 2009 Award Innovative
Nadere informatie#FleetEventNL. Welkom op het. Fleet Event. 21 maart 2019
#FleetEventNL Welkom op het Fleet Event 21 maart 2019 #FleetEventNL Fleet Event wordt mede mogelijk gemaakt door #FleetEventNL Welke problemen lossen we op..en welke nieuwe problemen ontstaan er? Als je
Nadere informatie2. Het ruimere kader: afstemming van vraag en aanbod
OPSLAAN VAN ENERGIE UIT WIND EN ZON door Thijl Ankersmit en Maarten de Groot ter bespreking in Themagroep Energie 1. Inleiding In deze notitie presenteren we een inventarisatie van de verschillende mogelijkheden
Nadere informatieDuwen en trekken aan het distributienet. 15 december 2010
Duwen en trekken aan het distributienet 15 december 2010 Ontwikkelingen Verduurzaming energie: better city, better life Toename e-vraagkant: Warmtepompen in plaats van gasketels E-auto in plaats van benzineauto
Nadere informatieElektriciteitopslag ZX ronde 4 december 2016
Elektriciteitopslag ZX ronde 4 december 2016 In een van eerdere verhaaltje heb ik iets verteld over alternatieve vormen van elektriciteit opwekking en opslag daarvan. Wel het is zover, momenteel wordt
Nadere informatieDuurzame Energie in Utrecht
Duurzame Energie in Utrecht The future is now Dr. Wilfried van Sark Groep Natuurwetenschap en Samenleving Universiteit Utrecht Beat the Heat NOW!, 12 december 2009 inhoud Klimaatprobleem Waarom de zon
Nadere informatieBACHELOR SCRIPTIE. Mogelijkheden voor elektrische energieopslag in Nederland in 2023
BACHELOR SCRIPTIE Mogelijkheden voor elektrische energieopslag in Nederland in 2023 Paul Ravestein (3505987) 11-07- 2014 (6070 woorden - 123 uit onderschriften) Scriptie ter afsluiting van de Bachelor
Nadere informatieWind Werkt ook in 2050
Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind
Nadere informatieWaterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie
Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst
Nadere informatieOIL & GAS. Power-to-Gas. Regionale kans voor zelfvoorziening in energie?! Johan Holstein 07 maart maart 2014 SAFER, SMARTER, GREENER
OIL & GAS Power-to-Gas Regionale kans voor zelfvoorziening in energie?! Johan Holstein 07 maart 2014 1 DNV GL 2013 07 maart 2014 SAFER, SMARTER, GREENER Introduction Johan Holstein Technical Consultant
Nadere informatieZero Emission Solutions : facts and figures
Zero Emission Solutions : facts and figures Gevestigd in Aalst Opgericht in 2009 Zaakvoerder Alex Polfliet 9 ervaren personeelsleden Aangevuld met specifieke freelancers Tientallen energie-audits Voor
Nadere informatieAutorijden met 10 zonnepanelen
Autorijden met 10 zonnepanelen - 29 Januari 2018 Wilma Eerenstein en Peter Leenders 1 De energietransitie Een complete verandering naar een 100% hernieuwbare energievoorziening is technisch mogelijk in
Nadere informatieIntroductie. ir. Frank Rieck
Schone mobiliteit vanuit marktperspectief Sprekers: Frank Rieck, Hogeschool Rotterdam John Akkerhuis, Gemeentewerken Rotterdam Otto Friebel, Van Gansewinkel Ad van Merrienboer, VDL Bus&Coaches Time keeper:
Nadere informatieKLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018
KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,
Nadere informatieAlliander Rol E- opslag
Alliander Rol E- opslag Drs. J.H. Blom MBE Wednesday, 22 November 2017 1 Jos Blom Info Energy Life 5 juni 2012 Opslag in een groter perspectief De Mens Produktie Proces De Nederlandsche Bank Positief Energie
Nadere informatieElektrisch vervoer & Arnhem 16 december 2009. Programmamanager infrastructuur laadpunten elektrisch vervoer
Elektrisch vervoer & elektrische netten Arnhem 16 december 2009 Peter van der Sluijs Programmamanager infrastructuur laadpunten elektrisch vervoer 1 Inhoud Belang Netbeheerder Wat doet een elektrische
Nadere informatieGroningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool
Groningen, 14 februari 2014 Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool 1. Rekenen met Energie 2. De energierekening 3. Elektriciteit en gas 4. Duurzame Energie & Energietransitie 5. Uitdagingen
Nadere informatieBEHOEFTE AAN INFRA VOOR ALTERNATIEVE ENERGIEDRAGERS. Maarten Verbeek
BEHOEFTE AAN INFRA VOOR ALTERNATIEVE ENERGIEDRAGERS Maarten Verbeek PROJECTDOELSTELLING De doelstelling van dit project is om de behoefte te bepalen (grootte en locatie) naar infrastructuur voor alternatieve
Nadere informatieDe rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)
Nadere informatieKosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening?
1 Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? Prof. dr. Machiel Mulder Faculteit Economie en Bedrijfskunde, RUG Economisch Bureau, Autoriteit Consument en Markt 2 e NLVOW
Nadere informatie