Contactdag Marfan, Fysiotherapie

Transcriptie

1 Contactdag Marfan, Fysiotherapie Workshop fysiotherapie voor 50+ Inleiding Theorie Marfan symptomen en klachten Fysiotherapie mogelijkheden Praktijk uitleg Praktijk Vragen 1

2 Kenmerken van Marfan Een erfelijke bindweefselaandoening Bindweefselsymptomen: hypermobiliteit, contracturen, huidafwijkingen, algehele kwetsbaarheid van weefsel Lange extremiteiten, vingers, tenen, vervormingen wervelkolom Spiersymptomen: spierzwakte, inspanningsintolerantie, snel vermoeibaar, spierkrampen, beperkte loopafstand. Durale ectasieën bij 90% Marfanners en spinale meningeale cystes: lumbosacrale radiculopathie. Vanwege het uitgebreide klachtenpatroon is de behandeling van Marfan en Ehlers-Danlos multidisciplinair.. Pijnmanagement is van groot belang om te kunnen functioneren bij dagelijks houden en bewegen. Spierzwakte door: -1- verminderde fysieke activiteit, -2- de myopathie door het zwakkere bindweefsel, verminderde krachtsoverdracht binnen de spier en tussen spieren onderling. 2

3 Fysiotherapie houdt zich bezig met houding en bewegen van de mens rekening houdend met de vitale functies STABILITEIT = essentieel bij hypermobiliteit 3

4 Neuromusculaire symptomen en klachten Marfan Oorzaak: kwetsbaar weefsel, weefsel- en spierzwakte hypermobiliteit pijn in meerdere gewrichten/ delen van het lichaam Overbelasting:-- repeterende bewegingen -- handhaven van houdingen: staan/ zitten klachten ontwikkelen zich uren/dag na activiteit coördinatie/balans zwakte weke delen letsels: verrekkingen, verstuikingen, dislocaties, (sub)luxaties scoliose, artrose, osteoporose, protrusio acetabulae, pes planus stijfheidgevoel neemt toe met de leeftijd neuropathie, stoornissen in de gevoelssensatie spataderen, hernia, verzakkingen slechter/ trager genezen na letsel, operatie verminderd uithoudingsvermogen, vermoeidheid. 4

5 Enquête Marfan patiënten (NL) Klachten m.b.t. houding en bewegen: pijn en stijfheid van de onderrug, enkel en voet klachten van overbewegelijkheid van pols en hand over het algemeen veel gewrichtsproblemen deze klachten veroorzaken problemen met het dagelijks houden en bewegen en sporten fysiotherapie wordt gezocht voor rug, maar niet voor de ledematen: maar fysiotherapie kan meer voor u betekenen afb. Spalteholz- Spanner, anatomische atlas 5

6 Wat kan fysiotherapie voor u betekenen 1. Uitleg en advies 2. Kwaliteit van bewegen en conditie 3. Houdingsadviezen en training 4. ADL (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen) begeleiden 5. Begeleiden van pre- en postoperatieve situaties 6. Pijn management 7. Sport adviezen en begeleiding 8. Hulpmiddelen adviseren 9. Overleg met andere disciplines 10. Signaleringsfunctie van de fysiotherapeut. 6

7 Ad 1. uitleg en advies Uitleg van de bouw en functie van het menselijk lichaam Kenmerken Marfan / ouder worden Begrip geeft inzicht en helpt u beter om te kunnen gaan met klachten, vermindert bewegingsangst en motiveert Zelfmanagement. Contactdag Marfan 2014, G.H. Lenselink - Kamphuis 7

8 Ouder worden normaal fysiologisch proces vermindering en/of verlies van lichamelijke/ geestelijke functies bij een chronische aandoening ontstaat groter functie verlies levensverwachting is toegenomen Ouderengeneeskunde sinds

9 Ad. 2. belang van bewegen vitale functies van hart, longen, circulatie en conditie spierfuncties en skelet: osteoporose preventie preventie welvaartsziekten : Diabetes Mellitus (suikerziekte), obesitas. psychische, sociale functie. 9

10 Ad. 2. kwaliteit van bewegen is essentieel goede houdings & bewegingspatronen: verminderen overbelastingsklachten, van groot belang in geval van hypermobiliteit afb.: oefentherapeut.nl leren u (weer) functionele houdingen en bewegingen laten u tijdens het dagelijks leven oefenen. afb.: lindade wolf.nl 10

11 Ad. 3. Houdingsadviezen en training lig, zit, stand overbelasting voorkomen/ verminderen houdingen beter /langer kunnen handhaven houdingscorrectie : spierfunctie van houdingsspieren trainen. Spierfunctie = spierkracht + coördinatie + uithoudingsvermogen van spierkorset Scoliose en scoliotische houdingen specifieke oefeningen. Afb.bekkenbodemzorgcentrum Afb.optimalegezondheid.com 11

12 Ad. 4. ADL begeleiden Zelfstandigheid behouden: speuren oorzaak- gevolg klachten. Transfers in en buiten huis : bv. hoe sta ik op van lig naar stand, ga ik in en uit de auto, stap ik in en uit de bus enz. Looppatroon en valpreventie. werkgerelateerde klachten in kaart brengen en voorkomen bv. computeren, houding, stoel, afwisseling activiteiten. Sportadviezen: fietsen, (nordic) wandelen, zwemmen,schaatsen, golf, Pilatus,Tai Chi, Keuze hulpmiddelen, matras, stoel, steunzolen e.a.: curatief en preventief. 12

13 Ad. 6. pijnmanagement Pijn meest voorkomende klacht acuut- chronisch, gewricht(en ) <-> delen van lichaam oorzaken: trauma veranderingen in fysieke activiteit die achteruitgang veroorzaken gewrichtsprobleem met compensatie gedrag andere gewrichtsproblemen medisch /therapeutisch ingrepen die niet helpen of verergering geven artrose, osteoporose, scoliose, protusio acetabulae, pedes plani zwangerschap, geboorte 13

14 Ad. 6. pijnmanagement Therapie: medicatie fysiotherapie, afhankelijk van acute of chronische fase en locatie oefentherapie, massage, fysiotechniek, gebruik van ondersteunende middelen, rust, ijs, warmte Luisteren naar de pijn. 14

15 Ad.6. pijnmanagement fasen 1. Acute fase: musculoskeletale pijn, dislocatie, subluxatie, artrose. 5 dagen rust + lichte bewegingen + tubigrip, brace, tape 5-21 dagen graduele gecontroleerde belastingsopbouw met ondersteuning elektrotherapie, warmte/ijs> 20 min. Medicatie voorkom chronische pijn! 2. Tussenfase: terugkerende pijn op meerdere plaatsen met fysieke achteruitgang functioneel herstel met goede houdings-en bewegingscontrole copingstrategieen massage, mobiliseren gewrichten en weefsels: circulatie, spierontspanning 3. Chronische fase: langdurige, ernstige en permanente pijn met volledige lichamelijke deconditionering, bewegingsangst, afhankelijkheid en psychische problematiek. multidisciplinair behandelen: medicatief, uitleg, stappenplanstrategieen 15

16 Praktijk ervaring Klachten verschillen per patiënt: historie, leeftijd, comorbiditeit. Chronische aandoeningen: ups- downs. Stabiliteit spierkorset is essentieel: afschuifkrachten overbelasting peesaanhechtingen, kapsel en banden Houdingsweerstandtherapie volgens Bugnet: verbetering bij veel patiënten door: afb.zorggroep-almere Oefenen gewrichtsstabiliteit en (automatisch) inzetten van spierketens Houdingsreflexen en het proprioceptieve gevoel Goede houdingen/bewegingen kracht/coördinatie in ADL. Aanvullend rekprogramma helpt bij stijfheid. Contactdag Marfan 2014, G.H. Lenselink - Kamphuis 16

17 Bugnet Therapie Houdingsweerstandtherapie Bugnet

18 Praktijkoefeningen fysiotherapie stoelkeuze wissel af zet af op zitbeenderen Gebruik F z zithouding symmetrie Positie omgeving Steun rug Juiste maat hoeken van 90 o F z = zwaartekracht Contactdag Marfan 2014, G.H. Lenselink - Kamphuis 18

19 rompspieren afb. Spalteholz- Spanner, anatomische atlas 19

20 Praktijkoefeningen fysiotherapie wissel af wiebelen, afzetten stand voeten steunzolen symmetrie Opstrekken, licht stand uitlijnen F z Schouder gordel Buik-bilspieren knieën van slot F z = zwaartekracht Contactdag Marfan 2014, G.H. Lenselink - Kamphuis 20

21 beenspieren afb. Spalteholz- Spanner, anatomische atlas 21

22 Praktijkoefeningen fysiotherapie varieer, rustmomenten locaties beweging hulpmiddelen looppatroon schoeisel, steunzolen buitenketens Paslengte! span op veerkracht opstrekking Hiel op flexiepatroon O.E. afwikkelings 5 voet 22

23 afb. Spalteholz- Spanner, anatomische atlas 23

24 Praktijkoefeningen fysiotherapie positie voeten, benen varieer B.E. gebruik verplaats Fz opstrekking O.E. buitenketens Zit stand Span buik, billen positie hoofd nek! afzet voeten symmetrisch/ voor-achter 24

25 Praktijkoefeningen fysiotherapie overdag onbelaste momenten Keuze matras zones voorkom slotstanden varieer lighouding ruglig zijlig positie gewrichten middenstand Ondersteuning kussens, slaaprol symmetrie 25

26 STABILITEIT = basis van bewegen houdt u langer gaande zelf te trainen 26