Notitie reclamebeleid gemeente Barneveld 2007

Transcriptie

1 Notitie reclamebeleid gemeente Barneveld Inleiding. In de gemeente Barneveld komen net als in alle andere gemeenten in Nederland verschillende vormen van reclame-uitingen voor. Het gaat dan onder meer om borden op of bij bedrijfspanden en winkels, borden langs de doorgaande wegen, reclamekarren, billboards, grote reclamezuilen, abrireclame en reclamelichtbakken aan lichtmasten. Hoewel dit niet altijd "echte" reclameborden zijn, komen er in de gemeente ook allerlei vormen van (kleinere) verwijsbordjes voor. Verder worden er in de gemeente ook regelmatig aankondigingsborden voor evenementen geplaatst. Voor de meeste reclameborden c.q. uitingen is op grond van de Algemene plaatselijke verordening Barneveld (APV) (nu nog) een reclamevergunning vereist, en in een aantal gevallen is er ingevolge artikel 40 van de Woningwet ook een bouwvergunning noodzakelijk. In deze notitie zal nader worden ingegaan op de regels omtrent de plaatsing van de verschillende soorten reclame-uitingen. Verder worden enkele (beleidsmatige) keuzes gemaakt, en zal worden stilgestaan bij de mogelijkheid en de wenselijkheid om als gemeente bepaalde reclame-uitingen zelf te exploiteren. Tenslotte zal ook het aspect handhaving aan de orde komen. De notitie is opgesteld vanuit de wens om het gemeentelijke beleid inzake reclame-uitingen, dat tot dusver enigszins onduidelijk en versnipperd was, zoveel mogelijk in één document te bundelen. Deze notitie heeft de status van beleidsregel als bedoeld in artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht, en wordt ook als zodanig gepubliceerd. Dit betekent dat bij besluiten welke te maken hebben met het onderwerp van deze notitie, voor de motivering van het besluit kan worden verwezen naar de inhoud van het beleid. Overigens gaat de notitie met name in op het plaatsen van reclame-uitingen op particuliere gronden. Als hoofdregel wordt aangehouden dat de gemeente geen toestemming geeft aan derden voor het plaatsen van reclame-uitingen op openbare gronden of andere gronden die in eigendom zijn van de gemeente, tenzij het de gevallen betreft die in deze notitie genoemd worden en wanneer aan de daaraan verbonden voorwaarden wordt voldaan. Is dit niet het geval, dan zal de gemeente als eigenaar van de gronden de zonder toestemming geplaatste reclame-uitingen verwijderen. 2. Regelgeving. 2.1 Reclamevergunning Op grond van artikel 117 van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) is het de rechthebbende op een onroerende zaak alsmede de hoofdgebruiker van die zaak verboden zonder vergunning van burgemeester en wethouders deze zaak of een daarop aanwezige zaak te gebruiken of het gebruik daarvan toe te laten voor het plaatsen of aanbrengen van opschriften, aankondigingen, afbeeldingen en verwijzingen in welke vorm dan ook, die vanaf de weg of vanaf een andere voor het publiek toegankelijke plaats zichtbaar zijn. Op dit verbod bestaat een klein aantal uitzonderingen, dat in lid 2 van artikel 117 van de APV wordt opgesomd. Het gaat daarbij onder meer om een vijftal concreet omschreven typen borden met een maximale oppervlakte van 0,5 m² (makelaarsborden, naamborden etc.), bouwborden, aankondigingen en opschriften ten behoeve van het openbaar vervoer en opschriften en aankondigingen van kennelijk tijdelijke aard (met uitdrukkelijke toestemming van burgemeester en wethouders). Een reclamevergunning kan worden geweigerd: a. wanneer de reclame-uiting niet voldoet aan de redelijke eisen van welstand; b. in het belang van de verkeersveiligheid; c. in het belang van de voorkoming of beperking van overlast voor gebruikers van in de nabijheid gelegen onroerende zaken. 1

2 Reclamevergunningen worden in de dagelijkse praktijk niet snel geweigerd op grond van de aspecten verkeersveiligheid en overlast, het zwaartepunt ligt meestal bij de welstandstoetsing. De aanvragen worden beoordeeld door de gemeentelijke welstandscommissie, waarbij de beeldkwaliteitsplannen en met name de Welstandsnota het toetsingskader vormen. Op dit toetsingskader wordt later in deze notitie nog nader ingegaan. Op grond van artikel 126 van de APV is het verder verboden om een voertuig dat is voorzien van een aanduiding van handelsreclame, op de weg te parkeren met het kennelijke doel om daarmee handelsreclame te maken. Van dit verbod kunnen burgemeester en wethouders ontheffing verlenen. Er is thans overigens een wijzing van de APV in procedure, waarin wordt voorgesteld om alleen nog een reclamevergunning te eisen bij verlichte handelsreclame. De VNG heeft deze wijziging in de model-apv opgenomen omdat de meeste reclameborden tevens bouwvergunningplichtig zijn, en er in dat kader ook al wordt getoetst of er wordt voldaan aan de redelijke eisen van welstand. Om een overbodige dubbele welstandstoets te voorkomen, is er op korte termijn in de meeste gevallen geen reclamevergunning meer nodig. Omdat verlichte reclame in de regel veel invloed heeft op het omgevingsbeeld, is in die sitiatie nog wel een reclamevergunning vereist. Wel zal er in de APV een algemene regel worden opgenomen dat het verboden is om op of aan een onroerende zaak handelsreclame te maken of te voeren door middel van een opschrift, aankondiging of afbeelding waardoor het verkeer in gevaar wordt gebracht of waardoor ernstige hinder ontstaat voor de omgeving. 2.2 Bouwvergunning Op grond van artikel 40 van de Woningwet is het verboden om te bouwen zonder of in afwijking van een bouwvergunning. Onder bouwen wordt verstaan het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk ( ). Een bouwwerk is elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct hetzij indirect met de grond verbonden is, het zij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren. In principe is dus voor ieder bouwwerk een bouwvergunning vereist, en gezien de bovenstaande definitie zullen de meeste borden strikt genomen als bouwwerk beschouwd dienen te worden. Zelfs reclamekarren ("borden op wielen") zullen in veel gevallen als bouwwerk aangemerkt moeten worden, met name als de aanwezigheid een plaatsgebonden karakter heeft, wat al snel het geval is. In een enkel geval kan een reclamebord worden aangemerkt als een vergunningvrij bouwwerk op grond van het Besluit bouwvergunningvrije en licht-bouwvergunningplichtige bouwwerken (Bblb), maar in de meeste gevallen is deze regeling strikt genomen niet van toepassing. In dat geval is voor de plaatsing van een reclame-uiting naast de reclamevergunning ook een bouwvergunning nodig. In artikel 44 van de Woningwet is kort samengevat- geregeld dat slechts mag en moet worden geweigerd indien: a. het bouwen niet voldoet aan de technische voorschriften van het Bouwbesluit; b. het bouwen niet voldoet aan de gemeentelijke bouwverordening; c. het bouwen in strijd is met het geldende bestemmingsplan; d. het bouwen in strijd is met de redelijke eisen van welstand; e. voor het bouwen tevens een monumentenvergunning is vereist en deze niet is verleend. De bouwvergunning voor een reclameobject wordt vrijwel nooit geweigerd wegens strijd met het Bouwbesluit, de bouwverordening of wegens het ontbreken van een monumentenvergunning. De voornaamste obstakels zijn strijd met het bestemmingsplan en/of met de redelijke eisen van welstand. Ook in dit kader hanteert de welstandscommissie de beeldkwaliteitsplannen en met name de Welstandsnota als toetsingskader. 2.3 Afbakening tussen de APV en de Woningwet Zoals uit het voorgaande blijkt, kan het nu nog voorkomen dat er voor een reclamebord zowel een reclamevergunning als een bouwvergunning nodig is, en dat in het kader van beide vergunningen moet worden beoordeeld of de uiting voldoet aan de redelijke eisen van welstand. 2

3 Het plan wordt dan éénmaal aan de welstandscommissie voorgelegd, omdat voor beide vergunningen hetzelfde toetsingskader voor wat betreft welstand geldt. Zoals de APV nu nog luidt, kan zich echter de merkwaardige situatie voordoen dat wanneer er sprake is van een bouwvergunningvrij reclamebord, waarbij dus de welstandstoetsing ingevolge de Woningwet vervalt, deze toetsing nog wel is voorgeschreven op grond van de APV. Zoals hiervoor reeds is aangegeven, wordt dit afbakeningsprobleem (grotendeels) opgelost door een in procedure zijnde aanpassing van de APV, waarin alleen nog de verlichte handelsreclame aan een reclamevergunning wordt gekoppeld. In de overige gevallen blijft dan alleen de bouwvergunning over. 3. Reclameborden op (of bij) winkels en andere bedrijfspanden. Zoals hiervoor is aangegeven, is het in de eerste plaats van belang of een reclamebord of uiting in juridisch opzicht als een bouwwerk moet worden beschouwd. Als er sprake is van een bouwwerk, moet vervolgens te worden bepaald of het bouwwerk als vergunningvrij kan worden bestempeld. Het gaat dan met name om borden die aan het pand zelf worden bevestigd. In het voorgaande is duidelijk geworden dat de definitie van een bouwwerk zeer strikt is, en dat ook al snel over bouwen wordt gesproken. Bouwen is immers ook het veranderen van een bouwwerk. In het kader van het beleid met betrekking tot de reclameborden lijkt het zinvol om zo mogelijk een concreet standpunt in te nemen wanneer een reclamebord aan een bedrijfspand of winkel niet als bouwwerk wordt beschouwd. Dit moet dan in ieder geval gaan om een reclamebord (of andersoortige reclameuiting) met (zeer) beperkte afmetingen. 3.1 Gebieden met een beeldkwaliteitsplan Voor enkele gebieden in de gemeente waar veel winkels en andersoortige bedrijfspanden voorkomen gelden zogenaamde beeldkwaliteitsplannen, waarvan het van belang is dat de uitgangspunten van deze plannen in de praktijk worden nagestreefd. Voor een overzicht van de betreffende locaties wordt verwezen naar bijlage A. Bij de advisering door de welstandscommissie vormt het beeldkwaliteitsplan zoals gezegd een deel van het toetsingskader, naast de inhoud van de welstandsnota. Eerder is al besloten om in deze gebieden actief toezicht te (blijven) houden op de regelgeving voor reclameuitingen, in het geval van nieuwbouw of nieuwvestiging. Het ligt dan ook voor de hand om in deze gebieden de regelgeving vrij strikt te interpreteren. Zodra het een bouwwerk betreft (meestal het geval) zal er welstandstoetsing plaatsvinden in het kader van de bouwaanvraag. In de recente herziening van de welstandsnota is in dit kader een helder en duidelijk toetsingskader opgenomen, waaruit blijkt wat de concrete mogelijkheden zijn. Ook moet de reclame-uiting aan het bestemmingsplan getoetst worden, maar dit zal bij een bedrijfs- of centrumvoorzieningenbestemming niet snel een probleem vormen. Hoewel voor het centrumgebied van de kern Voorthuizen thans geen beeldkwaliteitsplan geldt, wordt voorgesteld om ook daar de voornoemde regelgeving strikt te interpreteren. 3.2 Gebieden zonder beeldkwaliteitsplan Voor de gebieden in de gemeente waar wel veel winkels en andere bedrijfspanden voorkomen, maar geen beeldkwaliteitsplannen gelden, ligt het voor de hand om wat flexibeler met de regelgeving voor reclame-uitingen om te gaan. In dit kader zijn de criteria in de welstandsnota enigszins verruimd. Ook zou in meer gevallen het standpunt ingenomen kunnen worden dat er voor de plaatsing van bepaalde borden geen bouwvergunning hoeft te worden aangevraagd, en er dus in dat kader niet aan het bestemmingsplan en aan de redelijke eisen van welstand getoetst behoeft te worden. Het plaatsen van het bord zonder bouwvergunning wordt dan in feite gedoogd. 3

4 In dit kader zal worden aangehouden dat voor vaste reclameborden bij winkels of bedrijfspanden in het centrumgebied met een maximale oppervlakte van 1 m² (indien geplaatst op een constructie maximale hoogte 1,5 m) en borden aan de gevel van winkel- en bedrijfspanden in het centrumgebied met een maximale oppervlakte van 1 m² (inclusief lichtbakken haaks aan de gevel) geen bouwvergunning hoeft te worden aangevraagd (en dus niet aan welstand worden getoetst). Dit geldt ook voor reclameborden aan de gevel van bedrijfsgebouwen buiten het centrumgebied met een maximale oppervlakte van 2 m², en losse borden bij deze bedrijfspanden met een maximale oppervlakte van 1 m² (indien geplaatst op een constructie maximale hoogte 1,5 meter). Voor alle duidelijkheid: het voorgaande betekent zeker niet dat een bedrijf in een gebied zonder beeldkwaliteitsplan geen borden kan plaatsen met grotere afmetingen dan de hiervoor genoemde maten, maar in dat geval is er zowel een reclamevergunning (na de wijziging van de APV alleen voor verlichte reclame) als een bouwvergunning nodig, en zal er derhalve een toetsing aan de criteria van de (nieuwe) welstandsnota dienen plaats te vinden. Er wordt in deze gebieden (zonder beeldkwaliteitsplan) voor gekozen om niet buitengewoon actief met het toezicht en de handhaving van de reclameregelgeving om te gaan, maar om het toezicht op de naleving meer steekproefsgewijs te benaderen, waarbij de nadruk op de aanpak van excessen ligt. In hoofdstuk 11 van deze notitie wordt nader op de organisatie van de handhaving ingegaan. 3.3 Uitstallingenbeleid Aan het voorgaande kan nog worden toegevoegd dat voor (bepaalde delen) van het centrumgebied van Barneveld geldt dat binnen een afstand van 1,25 meter van de voorgevel (onder voorwaarden) losse borden en andere uitstallingen worden toegestaan. Deze afstand wordt aangegeven met zogenaamde metalen "punaises", welke in het straatwerk zijn aangebracht. Dit beleid is gebaseerd op artikel 16 van de APV. De uitgestalde borden en dergelijke mogen 's ochtends geplaatst, en dienen na sluitingstijd weer te worden verwijderd. De overige voorwaarden zijn expliciet vastgelegd in een uitwerkingsbesluit van het college van burgemeester en wethouders van 26 januari Dit uitstallingenbeleid is thans van toepassing op de Langstraat, de Jan van Schaffelaarstraat, de Erkensgang en de Brouwerstraat. Het is de bedoeling om het beleid in de toekomst verder uit te breiden naar andere straten in het centrum van Barneveld (bijvoorbeeld de Nieuwstraat) en ook naar het centrum van Voorthuizen (na de herinrichting van het centrumgebied), hieromtrent worden nog nadere besluiten genomen. De handhaving van dit beleid is een taak van de toezichthouders (BOA's) en de afdeling BOR (verwijdering). 4. Borden welke niet op of direct bij de bedrijfslocatie zijn geplaatst. Zoals bekend worden er in de gemeente ook veel reclameborden geplaatst op een locatie die niet op of direct bij het bedrijf is gelegen. Het gaat dan meestal om borden die langs doorgaande wegen of bij drukke kruispunten zijn geplaatst. Deze borden hebben in veel gevallen ook geen verwijsfunctie. In een eerdere notitie is reeds aangegeven dat er op dit moment niet voldoende ambtelijke capaciteit voorhanden is om tegen alle zonder toestemming geplaatste borden handhavend op te treden. Ten eerste is er onvoldoende toezichtscapaciteit om alle illegale borden in kaart te brengen. Als dit wel zou gebeuren, is er vervolgens onvoldoende ambtelijke capaciteit om de noodzakelijke juridische handhavingstrajecten te doorlopen. Eerder is dan ook besloten om alleen actief tegen deze borden op te treden als ze zijn geplaatst langs langs hoofdwegen of op drukke kruispunten (of een andere zeer in het oog springende locatie), als het een bord betreft dat groter is dan 0,5 m² en als er sprake is van een ernstige ontsiering van de openbare ruimte. In de praktijk blijkt echter dat als de voornoemde criteria in acht worden genomen, er nog veel borden overblijven waartegen handhavend zou moeten worden opgetreden. Een dergelijk clustergewijs handhavend optreden zal in de praktijk echter vrijwel niet haalbaar zijn, met name gezien het feit dat de beschikbare handhavingscapaciteit ook ingezet moet worden om overtredingen te beëindigen die naar hun aard meestal meer prioriteit hebben (brandveiligheid, constructieve veiligheid, bouwen zonder vergunning). In dat kader is nagegaan in welke situaties eventueel toestemming verleend zou kunnen worden voor borden welke niet zijn geplaatst op of direct bij een bedrijf. Dit mede vanwege het feit dat uit de praktijk blijkt dat aan deze vorm van reclame een vrij grote behoefte bestaat. 4

5 In dit kader gaat het om borden buiten de bebouwde kom met een maximale oppervlakte van 1 m². Wanneer het bord op een constructie is geplaatst, bijvoorbeeld op palen, mag de maximale totale hoogte 1,5 meter bedragen. Ook kan de eis worden gesteld dat het bord een directe en rechtstreekse verwijsfunctie heeft, waarbij het uitgangspunt is dat het bedrijf waarnaar wordt verwezen op een beperkte afstand van de locatie van het reclamebord is gelegen (indicatie: meter, mede afhankelijk van de locale situatie). Hiermee wordt bereikt dat een bedrijf niet op iedere willekeurige plek in de gemeente een reclamebord zou kunnen plaatsen. Ook is het niet de bedoeling dat er clusters c.q. groepjes van reclameborden ontstaan. In dat kader wordt de eis gesteld dat er tussen twee borden een afstand van minimaal 25 meter wordt aangehouden. Ook is het niet wenselijk dat er reclameborden bij drukke kruispunten worden geplaatst, met name vanuit een oogpunt van verkeersveiligheid. Eerder is al besloten om (onder voorwaarden) langs een aantal wegen lichtbakreclame in lichtmasten toe te staan. Hierbij bepaalt de gemeente op welke plaatsen dergelijke lichtbakken kunnen worden geplaatst. Hiermee kan meer uniformiteit en eenheid in het straatbeeld worden bereikt, ook omdat in het kader van het handhavend optreden tegen zonder vergunning geplaatste borden dan kan worden verwezen naar een goed alternatief. Het ligt dan ook niet voor de hand om de voornoemde losse borden toe te staan langs wegen waar de in dit voorstel bedoelde lichtbakreclame beschikbaar is. Op de lichtbakreclame aan lichtmasten wordt in het vervolg van deze notitie nader ingegaan. Samenvattend kan onder de volgende voorwaarden een reclamevergunning (na de wijziging van de APV alleen voor verlichte borden) c.q. toestemming worden verleend voor borden welke niet op of direct bij de bedrijfslocatie zijn geplaatst: - geplaatst buiten de bebouwde kom - maximaal één bord per bedrijf - maximale oppervlakte bord 1 m² - indien geplaatste op een constructie, maximale hoogte 1,5 m - een directe en rechtstreekse verwijzing naar een nabijgelegen bedrijf (circa meter) - onderlinge afstand tussen borden minimaal 25 m - niet geplaatst bij kruispunten - niet toegestaan langs wegen waar lichtbakreclame mogelijk is 5. Billboards. Medio vorig jaar is er door het Nationaal Adviesbureau Buitenreclame een marktinventarisatie uitgevoerd met betrekking tot het plaatsen van billboards in de gemeente Barneveld. Het gaat hierbij om borden met een oppervlakte van 8 m², meestal in een verlichte vitrine, al dan niet roterend. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat er door het onderzoeksbureau 17 potentiële locaties in beeld zijn gebracht, waarbij onderscheid wordt gemaakt in A en B locaties (afhankelijk van verkeersintensiteit). Uit nader onderzoek van de afdeling BOR is gebleken dat 7 van de 17 locaties niet in handen van de gemeente zijn (veelal provinciale wegen), en dus ook niet door de gemeente geëxploiteerd kunnen worden. De overige 10 locaties zijn aan de stedenbouwkundige voorgelegd, met het verzoek om de locaties vanuit een ruimtelijk oogpunt te bekijken. Hierbij heeft de stedenbouwkundige als uitgangspunt genomen dat er geen billboards gewenst zijn in het buitengebied, en ook niet in de centrumgebieden. Met dat uitgangspunt blijven er uiteindelijk 6 potentiële locaties over. De afdeling BOR heeft vervolgens nog geadviseerd om niet meerdere billboards op één aanrijroute te plaatsen, en om ook geen billboards nabij woningen op te richten. Als deze beperkingen in acht worden genomen, zouden er nog 3 mogelijke locaties overblijven (rotonde Nijkerkerweg-Thorbeckelaan, rotonde Valkseweg-dr. Willem Dreeslaan en rotonde Plantagelaan-De Briellaerd). Uit het rapport van het NABB blijkt dat de te verwachten opbrengst circa 2.500,-- per vlak is, uitgaande van een verlicht drievlaks roterend reclamebord met een oppervlakte van circa 8 m². In dat geval zou de maximale totale opbrengst circa ,-- per jaar kunnen zijn. 5

6 Als er voor wordt gekozen om statische (niet verlichte) borden te plaatsen, dan zal de maximaal te verwachten opbrengst slechts 7.500,-- zijn, waarbij het de vraag is of in die situatie nog kan worden uitgegaan van een opbrengst van 2.500,-- per reclamevlak (het bord valt dan immers minder op). Hierbij moet worden aangetekend dat voor de billboards een bouwvergunning noodzakelijk is, die in de meeste gevallen niet zonder een wijziging van het bestemmingsplan of het verlenen van een vrijstelling verleend kan worden. Aan een dergelijke procedure zijn kosten verbonden. Verder zal de welstandscommissie een positief advies over de borden moeten uitbrengen. Tenslotte is de ruimtelijke impact van de billboards redelijk groot, de borden kunnen een negatieve invloed hebben op de verkeersveiligheid. Met inachtneming van deze aspecten is het zeker zinvol om nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor het plaatsen van billboards, waarbij per specifieke locatie zal worden bekeken of de plaatsing zinvol en haalbaar is. Hierbij zal ook worden bezien of het mogelijk is om billboards c.q. reclamezuilen te plaatsen met een oppervlakte van minder dan de genoemde 8 m². Alvorens door een extern adviesbureau mogelijk verder onderzoek te laten doen naar de mogelijkheden, zal er allereerst worden gekeken naar de ervaringen die de gemeente Ede op dit gebied heeft opgedaan. De eerste contacten zijn hiertoe reeds gelegd. In dit kader kan mogelijk nog specifiek worden gedacht aan de gronden op en nabij bedrijventerrein Harselaar. Tenslotte kan ook worden bezien of billboards een rol kunnen spelen bij het aankondigen van evenementen e.d. Het plaatsen van billboards in de gemeente Barneveld wordt derhalve op voorhand zeker niet uitgesloten. 6. Grote reclamemasten. Met enige regelmaat wordt de gemeente benaderd voor het plaatsen van grote reclamemasten. Deze reclamemasten zijn voornamelijk bedoeld voor reclame-uitingen van bedrijven op locaties met veel publiek. Realisatie van dergelijke masten kent zowel positieve als negatieve aspecten die van belang zijn in de afweging om aan dergelijke verzoeken medewerking te verlenen. Positieve aspecten zijn in de eerste plaats gelegen in de mogelijkheden voor (lokale) bedrijven om zich op beeldbepalende locaties met veel publiek te profileren. Bovendien bieden deze voorzieningen de mogelijkheid om bepaalde locaties nader te accentueren, dan wel een mogelijkheid om bijvoorbeeld de gemeentelijke economische positie te accentueren. Tot slot kan plaatsing van dergelijke masten (afhankelijk van de locatie en de grondposities) voor de gemeente eventueel inkomsten genereren. Het plaatsen van grote reclamemasten kan echter ook negatieve effecten hebben. Zo kan plaatsing leiden tot een aantasting van de landschappelijke waarden of verstoring van de directe leefomgeving. Daarnaast kan verkeerde plaatsing leiden tot verkeersonveilige situaties op nabij gelegen wegen. Niet onbelangrijk is ook dat een groot aantal reclamemasten zou kunnen leiden tot een negatieve uitstraling op de omgeving, en tot "leegstand" als gevolg van een overaanbod van mogelijkheden voor reclame-uitingen. Bovenstaande spanningsboog maakt het wenselijk om in deze beleidsnotitie richtlijnen op te stellen voor het plaatsen van grote reclamemasten in de gemeente Barneveld. 6.1 Doel Het doel van dit onderdeel van de notitie is richtlijnen aan te geven, waarbinnen realisatie van grote reclamemasten in Barneveld mogelijk wordt. Deze richtlijnen richten zich primair op de situering van deze grote reclamemasten. In lijn hiermee zijn de richtlijnen tevens bedoeld om het aantal reclamemasten te reguleren. Tot slot gaan de richtlijnen in op de vormgeving en inpassing in de ruimtelijke omgeving. De in deze notitie vervatte uitgangspunten en toetsingscriteria vormen het toetsingskader voor bouwinitiatieven voor grote reclamemasten. 6

7 6.2 Begripsbepaling Ter verduidelijking van dit onderdeel van de notitie is het van belang het begrip "grote reclamemast" nader te omschrijven. Grote reclamemasten zijn dragers voor het maken van reclame, met als doel het bereiken van groot publiek en derhalve (vaak) gericht op wegen met een groot aantal weggebruikers. Grote reclamemasten zijn volgens de bouwregelgeving bouwwerken, geen gebouwen zijnde, waarvoor -gezien de maatvoering- bij plaatsing een bouwvergunning benodigd is. 6.3 Reikwijdte en status Dit onderdeel van de notitie heeft uitsluitend betrekking op nieuwe reclamemasten, die gemeten vanaf de voet tot het bovenste punt van de constructie hoger zijn dan 15 meter. Met nieuwe reclamemasten worden hier bedoeld reclamemasten waarvoor nog geen bouwvergunning is verleend én die niet reeds volgens een geldend bestemmingsplan zijn toegestaan. De notitie geeft uitsluitend richtlijnen voor de situering en vormgeving van de reclamemasten. Voor de reclame-uitingen is vanzelfsprekend een reclamevergunning vereist. In de welstandsnota, welke thans wordt herzien, zal specifiek aandacht moeten worden gegeven aan de reclamemasten. Het ligt hierbij in de rede om aan te sluiten op hetgeen in het vervolg van deze notitie wordt opgemerkt over de vormgeving van de reclamemasten. 6.4 Bestaande situaties Op dit moment is één reclamemast van 20 meter aanwezig op het terrein van Itolang op Harselaar- West (Ambachtsweg). Voor deze mast is in 1994 vergunning verleend. De mast is georiënteerd op de rijksweg A1 en heeft een hoogte van 20 meter. Op de mast zijn diverse reclame-uitingen geplaatst. Meer westelijk op Harselaar-West (Veemweg) staat het geldende bestemmingsplan nog een reclamemast van 20 meter toe. Op basis van de toelichting en de plankaart is oprichting van deze mast (na vrijstelling) slechts mogelijk ter plaatse van de aanduiding op de kaart. De aanduiding staat slechts een mast toe midden op een terrein. Verzocht is een mast op te richten op een meer zichtbepalende locatie langs de rijksweg A1. De besluitvorming hierover is uitgesteld in afwachting van onderhavige beleidsnotitie. Op Harselaar Oost is sinds 1993 een reclamemast aanwezig op het perceel Hanzeweg 12. De hoogte van deze mast bedraagt 17 meter. Ook het bestemmingsplan voor het bedrijventerrein De Briellaerd biedt de mogelijkheid om na vrijstelling één reclamemast te realiseren van 20 meter hoogte. Er is geen voorbehoud gemaakt voor de exacte locatie. 6.5 Plaatsingsmogelijkheden Grote reclamemasten kenmerken zich door een aanzienlijke hoogte en omvangrijke reclameborden/platen. Zij hebben een zodanige maat en schaal dat deze een grote invloed kunnen uitoefenen op de directe omgeving. Daarom is een terughoudend beleid ten aanzien van grote reclamemasten wenselijk. Met het oog op de functionaliteit (veel publiek) van dergelijke reclamemasten zijn uitsluitend locaties (zones) langs de rijkswegen A1 en A30 geschikt voor plaatsing. Het merendeel van de tracés van deze rijkswegen lopen door landelijk gebied, waar omwille van landschapsaantasting, mogelijke horizonvervuiling en het ontbreken van een functionele relatie tussen mast en de overwegende gebiedsfuncties plaatsing niet wenselijk is. Met het oog op de mogelijke verstoring van de leefomgeving, en het grootschalige karakter van de deze bouwwerken komen ook woongebieden en kleinschalige werkgebieden langs deze wegen niet in aanmerking als locaties voor grote reclamemasten. Concreet komen daardoor slechts twee zones in aanmerking als mogelijk locaties voor grote reclamemasten. Dit betreft de zone tussen industrieterrein de Harselaar en rijksweg A1 en de zone tussen rijksweg A30 en bedrijventerrein De Briellaerd. 7

8 De algemene richtlijnen voor plaatsing van grote reclamemasten in deze zones laten zich als volgt vertalen: Grote reclamemasten worden niet geplaatst in het buitengebied van de gemeente Barneveld; Grote reclamemasten zijn alleen toegestaan in zones direct langs rijkswegen voor zover deze zones zijn gelegen tussen de rijkswegen en de bestaande industrieterreinen De Harselaar en De Briellaerd; De afstand tot de rijksweg is zo beperkt mogelijk waarbij voor de rijksweg A1, gelet op het rooilijnenbeleid van Rijkswaterstaat, een minimumafstand van 50 meter uit de as van de dichtstbijgelegen rijbaan in acht moet worden genomen en voor de rijksweg A30, een minimumafstand van 25 meter uit de as van de dichtstbijgelegen rijbaan in acht moet worden genomen. Verder wordt voor elk initiatief contact opgenomen met de wegbeheerder. De situering van grote reclamemasten moet zodanig zijn dat vrij zicht op de masten vanaf de rijksweg (over een voldoende lengte) mogelijk is. De onderlinge afstand tussen masten bedraagt ten minste 1000 meter, met de mogelijkheid hiervan met 10% af te wijken als een goede situering dat noodzakelijk maakt. Grote reclamemasten mogen in verband met de verkeersveiligheid niet afleidend en zichtbeperkend opgesteld staan. Locaties die door hoge bomenschermen direct langs de snelweg niet goed zichtbaar zijn, of waar als gevolg daarvan slechts masten met een hoogte van meer dan de in deze notitie genoemde maximale hoogte nodig zijn om zichtbaar blijven, komen niet in aanmerking. Met in acht name van de bovengestelde richtlijnen kunnen voor de gebieden welke in aanmerking komen voor grote reclamemasten de plaatsingsmogelijkheden worden geformuleerd. Harselaar-West Het bedrijvengebied tussen de Baron van Nagelstraat en de Nijkerkerweg wordt aangeduid als Harselaar-West. In de zone waarbinnen in dit gebied grote reclamemasten volgens deze notitie mogelijk moeten zijn, is al een reclamemast aanwezig. Daarnaast ligt er een concreet verzoek voor het oprichten van een reclamemast op ruim 900 meter van de bestaande mast. Het volledige ruimtelijke potentieel in dit gebied is daarmee benut. In Harselaar-West zijn meer reclamemasten dan ook niet wenselijk. Voor zowel de bestaande mast als voor het verzoek bestaat de mogelijkheid de hoogte te benutten die deze notitie biedt. HARSELAAR-WEST ZONE GROTE RECLAMEMASTEN Bestaande en geprojecteerde locaties 8

9 Harselaar (Baron van Nagellstraat) Het gebied direct ten westen en ten oosten van de Baron van Nagelstraat wordt gekenmerkt door hoogopgaande bebouwing. Een verdere accentuering met reclamemasten is hier ruimtelijk niet wenselijk. Harselaar-Oost Het bedrijvengebied ten oosten van de Baron van Nagelstraat wordt aangeduid als Harselaar-Oost. Een groot deel van dit deel van Harselaar wordt vanaf de snelweg afgeschermd door een solide, hoogopgaande beplantingsstrook op gronden van Rijkswaterstaat. Op plekken die hierdoor worden afgeschermd is het oprichten van een grote reclamemast niet aan de orde. Op Harselaar-Oost resteert een zone waar, op gronden van Rijkswaterstaat, geen beplantingsstrook is aangelegd en een vrijer zicht bestaat. Ter plaatse is op de bijgevoegde afbeelding een zone aangegeven waarbinnen ten hoogste één reclamemast kan worden gerealiseerd. HARSELAAR-OOST ZONE GROTE RECLAMEMASTEN Uitbreidingsgebieden Harselaar De gemeente is bezig met voorbereidingen voor het uitbreiden van industrieterrein De Harselaar. Zowel de uitbreiding in westelijke richting als de uitbreiding in oostelijke richting is deels gelegen langs de rijkswegen A1 en/of A30. Met deze uitbreidingen worden de zones waarbinnen in beginsel, overeenkomstig het gestelde in deze notitie, reclamemasten zijn toegestaan uitgebreid. Of in deze uitbreidingsgebieden ruimtelijke en planologische mogelijkheden worden gecreëerd voor het oprichten van reclamemasten zal in de eerste plaats afhangen van de gekozen stedenbouwkundige opzet van de uitbreidingen. Daarbij moet worden aangesloten bij de uitgangspunten van deze notitie. De Briellaerd Het bedrijventerrein De Briellaerd aan de zuidwestzijde van de kern Barneveld is in de eerste plaats ontwikkeld als een zichtlocatie op de Plantagelaan. De achterzijde van het bedrijventerrein is gelegen aan de rijksweg A30. Tussen de rijksweg A30 en het bedrijventerrein is een groenstrook gelegen met een hoogopgaande begroeiingen. De zichtbaarheid van het bedrijventerrein vanaf de rijksweg is daarmee seizoensgebonden. Het voornemen bestaat om ter plaatse van de hoogopgaande begroeiing (deze wordt gekapt) een permanente geluidwerende voorziening te realiseren. 9

10 Deze voorziening heeft een hoogte van 3 meter boven het maaiveld van de rijksweg. Het directe zicht vanaf de rijksweg op het bedrijventerrein komt daarmee in zijn geheel te vervallen. Voor de gekapte bomen geldt een locatiegebonden herplantplicht. Deze nieuw (jonge) aanplant zal in maat minder dominant aanwezig zijn als de huidige afscherming. Door de toekomstige afscherming van tussen rijksweg en bedrijventerrein zal het zicht permanent worden beperkt. Hoewel het bedrijventerrein niet is ontworpen als zichtlocatie voor de rijksweg is een zekere zichtbaarheid vanaf deze weg vanuit bedrijfseconomisch oogpunt begrijpelijk. Deze zichtbaarheid zou middels één grote reclamemast kunnen worden gerealiseerd. Gelet op de richtlijnen van Rijkswaterstaat en de ligging van de bestaande bebouwing op het bedrijventerrein is de zone waarbinnen het oprichten van één grote reclamemast mogelijk is beperkt tot de noordwesthoek van het terrein. Ter plaatse ligt de bebouwing verder van de rijksweg waardoor, volgens de richtlijnen van deze notitie, voldoende maat overblijft voor het plaatsen van één grote reclamemast. Op het bijgevoegde kaartbeeld is de zone weergegeven. DE BRIELLAERD ZONE GROTE RECLAMEMASTEN 6.6 Vormgeving Binnen de zones en specifiek aangewezen locaties worden onder andere eisen gesteld aan de vormgeving van de op te richten masten. Vanuit oogpunt van de landschappelijke waarde van het omliggende gebied is het gewenst de maximale hoogte te stellen op 30 meter (mast + reclameplaat), met een beperkte mogelijkheid tot overschrijding (10%) indien de zichtbaarheid op de specifieke locatie dit vereist. De situering en omvang is zodanig dat woongebieden geen directe visuele overlast ervaren; Per locatie moet ad hoc gekeken worden naar de dimensionering en vormgeving van de reclamemast, afhankelijk van de specifieke ruimtelijke situatie. Ook afhankelijk van de locatie en de zichtbaarheid vanaf de omgeving kunnen per mast een, twee of drie reclameplaten worden aangebracht; respectievelijk aan één zijde, twee zijden, of in een driehoeksvorm aan drie zijden; De reclame-uiting op de reclamemast dient statisch van aard te zijn. Wisselende of rollende reclame (lichtkrant) is niet toegestaan. Verlichting in de avond en nacht is toegestaan met uitzondering van de (achter)zijden die richting geconcentreerde woonbebouwing zijn gericht; 10

11 In alle gevallen moet bij de uitwerking worden aangetoond dat verlichting verantwoord is, en niet zorgt voor onevenredige overlast voor de omgeving; Grote reclamemasten moeten een ontwerpopgave zijn waarbij aandacht wordt geschonken aan materiaalgebruik, maat, schaal en verhoudingen in relatie tot de omgeving; Met een zichtlijnenstudie moet worden aangetoond wat de effecten op de omgeving zijn. Aanvullend zijn eventueel maatregelen voor een goede landschappelijke inpassing gewenst, zoals het aanbrengen van afschermend groen voor de afscherming op grotere afstand; De gemeente wenst eisen te kunnen stellen aan het soort reclame-uitingen, opdat ongewenste (aanstootgevende) reclame-uitingen geweerd kunnen worden (reclame voor alcoholische dranken en tabaksproducten is niet toegestaan en de uiting mag geen onwelvoeglijke of onzedelijke taal of afbeeldingen bevatten). 6.7 Financiën en exploitatie Voor het in behandeling nemen van de vergunningaanvragen voor het oprichten van een reclamemast en eventueel daaruit voortvloeiende procedures worden leges geïnd. Door het aanhouden van voldoende afstand tot woningen zal het risico van een planschadeclaim beperkt kunnen blijven. In voorkomende gevallen wordt een preventieve planschadeanalyse worden uitgevoerd en wordt op grond van de Wet op de Ruimtelijke Ordening met de initiatiefnemer voor de reclamemast een planschadeovereenkomst gesloten. Indien gemeentegrond in aanmerking komt voor het oprichten van een grote reclamemast, zoals in Harselaar-Oost, is het te overwegen om de mast zelf te plaatsen en te exploiteren of in ieder geval te (laten) onderzoeken of exploitatie door de gemeente interessant is. Eventueel kan de plaatsing en exploitatie worden uitbesteed. Middels het recht van opstal kan tegen een nader te bepalen tarief medewerking worden verleend indien wordt voldaan aan de overige uitgangspunten uit deze notitie. 7. Abri-reclame. Reclame-uitingen op abri's (bushokjes) komen veelvuldig voor in ons land. In de gemeente Barneveld zijn er voor zover bekend 29 abri's welke langs gemeentelijke wegen (op gemeentegrond) staan. De overige abri's staan langs provinciale wegen, hierover heeft de gemeente derhalve geen zeggenschap. Aangezien het voeren van reclame op abri's over het algemeen in den lande acceptabel wordt geacht, is globaal onderzocht of dit voor de gemeente Barneveld meerwaarde zou kunnen hebben. Een voordeel van abri-reclame is dat het onderhoud van de abri's (en het eventueel vervangen) in de regel voor rekening van de exploitant van de reclame-uiting komt. De verouderde bushokjes worden over het algemeen vervangen. Een ruwe inschatting van de afdeling BOR leert dat dit een maximale jaarlijkse besparing van circa 4.000,-- zou kunnen opleveren. Het onderzoek naar de haalbaarheid door een extern bureau (Nationaal Adviesbureau Buitenreclame) is begroot op circa 4.000,--. Dit budget is op dit moment niet beschikbaar bij de afdelingen BOR en V&I. De jaarlijkse energiekosten zullen ook voor rekening van de gemeente blijven (nog niet begroot), evenals de eenmalige voorbereidings- en aansluitkosten (eenmalig ingeschat op ,--). Met het voeren van abri-reclame zijn derhalve vrij hoge eenmalige investeringen gemoeid (vooralsnog ingeschat op ,--), en de maximale jaarlijkse besparing bedraagt 4.000,--. Hierbij moet nog worden aangetekend dat er de afgelopen jaren al meerdere abri's zijn vervangen, waardoor de kosten voor onderhoud en vervanging de komende jaren naar verwachting lager dan normaal zullen zijn, en de besparing waarschijnlijk lager zou kunnen uitvallen dan de in eerste instantie ingeschatte 4.000,-- per jaar. Hier moeten dan de jaarlijkse energiekosten nog van afgetrokken worden. 11

12 Het toepassen van abri-reclame zou, gezien het voorgaande, voor de langere termijn wellicht financieel aantrekkelijk kunnen zijn. Mede gezien het feit dat deze vorm van reclame over het algemeen acceptabel wordt geacht en vrijwel overal voorkomt, staat de gemeente niet afwijzend tegenover plannen en/of voorstellen van marktpartijen. 8. Lichtbakreclame aan lichtmasten. Lichtbakreclame aan lichtmasten bestaat al langer op industrieterrein Harselaar en op bedrijventerrein De Valk. In 2006 is al het voornemen uitgesproken om een aantal extra lichtbakreclames aan lichtmasten toe te staan langs de doorgaande wegen in de kernen Barneveld, Voorthuizen, Terschuur, Zwartebroek en Kootwijkerbroek, en de wegen op Harselaar waar nu nog geen borden aanwezig zijn. In maart 2007 is na het doorlopen van een inspraakprocedure- besloten om lichtbakreclame's aan lichtmasten onder voorwaarden- daadwerkelijk toe te staan. In de praktijk blijkt dat er een grote behoefte bestaat aan niet direct locatiegebonden borden, die al dan niet een verwijsfunctie hebben. Dit blijkt wel uit het relatief grote aantal borden dat zonder vergunning wordt geplaatst. Hiervoor is al aangegeven dat er bepaalde mogelijkheden zijn voor het plaatsen van niet-locatiegebonden borden. Het ligt voor de hand om dergelijke losse niet-locatiegebonden borden niet toe te laten langs de wegen waar lichtbakreclame aan lichtmasten beschikbaar is. Het categorisch uitsluiten van lichtbakken (al dan niet aan lichtmasten), zoals dat in de tot voor kort geldende welstandsnota nog het geval was, past naar ons oordeel niet in het streven om het welstandstoezicht verder terug te dringen. Inmiddels is de welstandsnota zodanig herzien (vastgesteld in juli 2007) dat het onder voorwaarden mogelijk is om lichtbakreclame toe te staan. Met het toestaan van de lichtbakreclame aan lichtmasten is destijds op deze herziening vooruitgelopen, er zal naar ons oordeel als gevolg van het toepassen van lichtbakreclame zeker geen onacceptabel straatbeeld ontstaan. Er wordt een uniform model bord gebruikt (0,9 m²), waarvan alleen de reclame-uiting zelf wisselt. De gemeente verleent in dit kader een algemene reclamevergunning aan een externe (private) exploitant. Deze exploitant neemt de plaatsing en het onderhoud voor haar rekening, en de gemeente ontvangt per geplaatst bord een vergoeding voor het gebruik van de lichtmasten waaraan de borden worden bevestigd. Het aantal te plaatsen borden is tot een maximum beperkt (exclusief de bedrijventerreinen 420). De bakken worden voorzien van een schakelklok, waardoor kan worden geregeld dat de verlichting in de bak tijdens de nachtelijke uren en op zondagen uitgeschakeld wordt. Ook wordt het energieverbruik hierdoor beperkt. Door deze werkwijze wordt er meer uniformiteit en eenheid in het straatbeeld bereikt, temeer omdat in het kader van het handhavend optreden tegen de zonder vergunning geplaatste borden kan worden verwezen naar een goed alternatief. Thans is er sprake van een enorme diversiteit aan (vaak zonder vergunning geplaatste) borden. Aan de plaatsing van de lichtbakreclame worden enkele voorwaarden c.q. beperkingen gesteld: alleen lichtbakreclame aan lichtmasten langs daartoe aangewezen gemeentelijke wegen; reclame voor alcoholische dranken en tabaksproducten is niet toegestaan; de reclame-uiting mag geen onwelvoeglijke of onzedelijke taal of afbeeldingen bevatten; het aanbrengen en het onderhouden en vervangen van de lichtbakken wordt door de reclameexploitant verzorgd; de borden hebben een maximale oppervlakte van 0,9 m²; de overeenkomst met de exploitant wordt gesloten voor periodes van vijf jaar. 9. Kleine verwijsbordjes. Over het algemeen wordt hiermee gedoeld op kleine verwijsbordjes, meestal in de vorm van een paal met daaraan een aantal kleine verwijsbordjes (metalen stroken) in de richting van de vestiging van het genoemde bedrijf (op een bedrijventerrein of bij een cluster van recreatiebedrijven). 12

13 Als deze bordjes kleiner zijn dan 0,5 m² (en minder dan 1 meter lang), hetgeen meestal het geval is, is hiervoor ingevolge de APV geen reclamevergunning vereist. Het gaat hierbij dus niet om de borden met een verwijsfunctie die in hoofdstuk 4 zijn genoemd. Het gemeentebestuur staat in het algemeen positief tegenover dergelijke voorzieningen, hiermee wordt een wildgroei van verwijsbordjes voorkomen en wordt de vindbaarheid van bedrijven vergroot. Plaatsing wordt alleen toegestaan op een bedrijventerrein of bij een cluster van recreatiebedrijven. De gemeente kan hierin eventueel faciliterend en stimulerend zijn (er kan onder nader te stellen voorwaarden medewerking worden verleend voor het plaatsen van de voorziening op gemeentegrond), maar de kosten voor het plaatsen van dergelijke palen met bordjes dienen voor rekening van de betrokken bedrijven te komen. In de centrumgebieden worden deze verwijsbordjes niet toegestaan, daar wordt gebruik gemaakt van de ANWB-verwijsborden/palen. 10. Aankondigingsborden voor evenementen. Wanneer een evenement in de gemeente Barneveld wordt georganiseerd is het ook mogelijk hiervoor aankondigingsborden te plaatsen bij de ingangswegen van alle kernen in de gemeente Barneveld. Hieromtrent zijn reeds enige tijd geleden al beleidsregels afgekondigd en gepubliceerd, welke voor de volledigheid in deze notitie nogmaals worden vastgelegd. Bij diverse invalswegen zijn enig tijd geleden welkomstportalen geplaatst. De mogelijkheid bestaat om te adverteren voor een evenement door middel van een bord dat onder het welkomstportaal wordt gehangen. Dit regelt de VVV Ede (Regio VVV Veluwe Vallei). Dit is alleen mogelijk wanneer door de gemeente een vergunning is afgegeven (dus wanneer het een evenement betreft in de gemeente Barneveld). Onder evenementen worden overigens niet verstaan: open dagen, besloten bijeenkomsten, de opening van een bedrijf en dergelijke. Er is eerder al besloten om losse evenementenborden niet langer toe te staan aan de rechterkant op de invalswegen als daar een welkomstportaal staat. De locaties waar deze welkomstportalen staan zijn hieronder vetgedrukt weergegeven. Het blijft wel toegestaan om aan de linkerzijde van deze invalsweg evenementenborden te plaatsen. Men mag gedurende maximaal twee weken aankondigingsborden plaatsen langs de invalswegen van de verschillende kernen in de gemeente Barneveld. Het gaat daarbij om de volgende wegen: Barneveld: maximaal 14 borden langs de Van Wijnbergenlaan, de Stationsweg, de Drostendijk, de Valkseweg, de Lunterseweg, de Plantagelaan, de Kallenbroekerweg en de Thorbeckelaan; Voorthuizen: maximaal 10 borden langs de Rubensstraat, de Apeldoornsestraat, de Molenweg, de Bakkersweg, de Baron van Nagellstraat, de Hoofdstraat en de Overhorsterweg; Garderen: maximaal 4 borden langs de Oud Milligenseweg en Speulderweg; Zwartebroek: maximaal 4 borden langs de Eendrachtstraat, de Damweg en de Platanenstraat; Kootwijk: maximaal 4 borden langs de Nieuw Milligenseweg en de Heetweg; Kootwijkerbroek: maximaal 8 borden langs de Puurveenseweg, de Walhuisweg, de Laageinderweg, de Essenerweg en de Drieënhuizerweg; Stroe: maximaal 4 borden langs de Tolnegenweg en de Stroeërweg; Terschuur: maximaal 6 borden langs de Eendrachtstraat, Stoutenburgerweg en de Hoevelakenseweg; De Glind: maximaal 4 borden langs de Postweg en de Ringlaan. Voor het plaatsen van aankondigingborden langs de wegen die in eigendom en beheer zijn van de Provincie Gelderland is er toestemming nodig van de Provincie Gelderland. Het gaat om de volgende wegen: Kootwijkerbroek: Wesselseweg, Veluweweg, Kootwijkerbroekerweg; Stroe: Wolweg; Garderen: Hoge Steeg, Koningsweg, de Putterweg en de Oud Milligenseweg. 13

14 Voor het plaatsen van de aankondigingsborden worden de volgende uitgangspunten c.q. voorwaarden gehanteerd: 1. men plaatst de borden in de nabijheid van de plaatsnaamborden, binnen de bebouwde kom; 2. men plaatst de borden twee weken voordat het evenement begint en verwijdert ze direct daarna; 3. de maximale grootte van de borden is 1,25 x 1,25 meter; 4. staan de borden langer dan drie weken dan worden per week extra plaatsingskosten in rekening gebracht; 5. men bevestigt de borden niet aan bomen; 6. men levert de bermen en het straatwerk na verwijdering van de borden weer in goede staat op; 7. eventuele schade aan gemeentelijke eigendommen door het plaatsen of verwijderen van de borden wordt in rekening gebracht bij degene die de borden heeft geplaatst; 8. men plaatst en verwijdert de borden in overleg met de heer C.I. van Ingen van de afdeling BOR. 9. onjuist geplaatste borden worden onmiddellijk op kosten van de aanvrager door de gemeente verwijderd; 10. om te adverteren op de welkomstportalen kan de aanvrager contact opnemen met Regio VVV Veluwe Vallei. Wanneer er aankondigingsborden zonder toestemming worden geplaatst, zullen deze door de afdeling BOR worden verwijderd. Omdat het vrijwel altijd zal gaan om borden die op gronden van de gemeente worden geplaatst, is het ook mogelijk dat de gemeente als grondeigenaar indien nodig actief tot verwijdering overgaat, zonder dat hiervoor een bestuursrechtelijke handhavingsprocedure noodzakelijk is. Deze werkwijze zal meestal effectiever zijn dan de bestuursrechtelijke procedure. 11. Organisatie handhaving. In de inleiding van deze beleidsnotitie is al aangegeven dat als hoofdregel wordt aangehouden dat de gemeente geen toestemming geeft aan derden voor het plaatsen van reclame-uitingen op openbare gronden of andere gronden die in eigendom zijn van de gemeente, tenzij het de gevallen betreft die in deze notitie genoemd worden en wanneer aan de daaraan verbonden voorwaarden wordt voldaan. Is dit niet het geval, dan zal de gemeente als eigenaar van de gronden de zonder toestemming geplaatste reclame-uitingen verwijderen (afdeling BOR). In de gebieden waar winkels en andere bedrijven gevestigd zijn en waar een beeldkwaliteitsplan geldt (Barneveld Centrum, De Briellaerd) is eerder al besloten om actief toezicht te (blijven) houden op de regelgeving voor vaste reclame-uitingen, met name in het geval van nieuwbouw of nieuwvestiging. Voor zover het vaste borden aan het pand betreft zal dit toezicht worden uitgevoerd door de afdeling RBW (bouw- en woningtoezicht). Het in de notitie genoemde uitstallingsbeleid voor losse borden en andersoortige uitstallingen wordt gehandhaafd door de toezichthouders (BOA's) en de afdeling BOR. In de gebieden waar winkels en andere bedrijven gevestigd zijn, maar waar geen beeldkwaliteitsplan geldt, wordt ervoor gekozen om niet zeer actief met het toezicht en de handhaving van de in dit kader toepasselijke regelgeving om te gaan, maar om het toezicht op de naleving meer steekproefsgewijs aan te pakken (door de afdeling RBW en/of de BOA's). Hierbij ligt de nadruk op de aanpak van excessen. Dit in verband met het feit dat er thans onvoldoende handhavingscapaciteit is om alle reclameregelgeving actief te handhaven. In deze notitie wordt in hoofdstuk 4 een aantal voorwaarden genoemd voor het verlenen van een reclamevergunning voor borden welke niet of niet direct bij de bedrijfslocatie zijn geplaatst. Wanneer er niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, wordt er geen reclamevergunning verleend. Indien dergelijke borden zonder vergunning zijn geplaatst, zal de bij de afdeling RBW beschikbare toezichten handhavingscapaciteit primair worden ingezet voor het optreden tegen borden welke zijn geplaatst langs hoofdwegen of op drukke kruispunten (of andere zeer in het oog springende locaties). Er moet in dat geval ook sprake zijn van een ernstige ontsiering van de openbare ruimte. Ook zal de handhaving zich richten op het plaatsen van illegale borden langs wegen waar lichtbakreclame aan lichtmasten mogelijk is. Indien de borden op andere locaties zijn geplaatst, zal de handhaving vooral steekproefsgewijs plaatsvinden, met de nadruk op de aanpak van excessen. 14

15 Tegen het zonder vergunning plaatsen van billboards en grote reclamemasten zal vanzelfsprekend direct handhavend opgetreden worden, deze objecten hebben immers een grote invloed op de openbare ruimte. Voor zover dergelijke objecten zonder toestemming op gemeentegrond zijn geplaatst wordt dit uitgevoerd door de afdeling BOR, indien het gaat om particuliere gronden zal de handhaving door de afdeling RBW worden opgepakt. Voor zover het gaat om de in de notitie genoemde abri-reclame en om lichtbakreclame aan lichtmasten zal er waarschijnlijk nauwelijks sprake zijn van overtredingen van de reclameregelgeving, maar mocht dit zich toch voordoen dan kan de afdeling BOR zonodig handhavend optreden door de uitingen feitelijk te verwijderen. Indien er zonder toestemming van de gemeente kleine verwijsbordjes op gemeentegrond worden geplaatst (of worden bevestigd aan gemeentelijke objecten), dan kan de afdeling BOR ook in dat geval feitelijk handhaven. Dit laatste geldt ook ten aanzien van zonder toestemming op gemeentegrond geplaatste aankondigingsborden voor evenementen. 15

16 12. Samenvatting. Reclameborden op of bij winkels en bedrijfspanden In de notitie wordt het standpunt ingenomen om in gebieden waar een beeldkwaliteitsplan geldt, de in dit kader toepasselijke regelgeving strikt te interpreteren, en om in deze gebieden ook actief toezicht te houden op de naleving van de regelgeving voor het plaatsen van reclame-uitingen. Hoewel voor het centrumgebied van de kern Voorthuizen thans geen beeldkwaliteitsplan geldt, wordt voorgesteld om ook daar de voornoemde regelgeving strikt te interpreteren. Voor gebieden waar geen beeldkwaliteitsplan geldt, maar waar wel winkels en bedrijfspanden voorkomen, ligt het in de rede om flexibeler met de regelgeving om te gaan. Verder wordt het standpunt ingenomen dat in de gebieden zonder beeldkwaliteitsplan in een aantal gevallen geen bouwvergunning hoeft te worden aangevraagd, de plaatsing van de reclame-uiting zonder bouwvergunning wordt dan in feite gedoogd. Het ligt dan niet voor de hand om in het kader van de reclamevergunning (na de wijziging van de APV alleen vereist voor verlichte reclame) aan welstandscriteria te toetsen. In dit kader wordt voor de gebieden zonder beeldkwaliteitsplannen aangehouden dat voor vaste reclameborden bij winkels of bedrijfspanden in het centrumgebied met een maximale oppervlakte van 1 m² (indien geplaatst op een constructie maximale hoogte 1,5 m) en borden aan de gevel van winkelof bedrijfspanden in het centrumgebied met een maximale oppervlakte van 1 m² (inclusief lichtbakken haaks op de gevel) geen bouwvergunning hoeft te worden aangevraagd (en dus niet aan criteria van welstand worden getoetst). Dit geldt ook voor reclameborden aan de gevel van bedrijfsgebouwen buiten het centrumgebied met een maximale oppervlakte van 2 m², en voor losse borden bij deze bedrijfspanden met een maximale oppervlakte van 1 m² (indien geplaatst op een constructie maximale hoogte 1,5 m). Indien bedrijven grotere borden willen plaatsen dan van de hiervoor genoemde afmetingen, zal er zowel een bouwvergunning als een reclamevergunning (indien vereist) moeten worden aangevraagd, waarbij onder meer toetsing aan de (nieuwe) welstandsnota zal moeten plaatsvinden. In de gebieden zonder beeldkwaliteitsplan zal de handhaving vooral gericht zijn op de aanpak van excessen. Borden welke niet op of direct bij de bedrijfslocatie zijn geplaatst Onder voorwaarden kan er een reclamevergunning (indien vereist) worden verleend voor het plaatsen van reclameborden welke niet of niet direct bij de bedrijfslocatie zijn geplaatst. In de praktijk blijkt aan deze vorm van reclame een grote behoefte te bestaan. Het gaat hierbij om de volgende voorwaarden: - geplaatst buiten de bebouwde kom - maximaal één bord per bedrijf - maximale oppervlakte bord 1 m² - indien geplaatst op een constructie, maximale hoogte 1,5 m - een directe en rechtstreekse verwijzing naar een nabijgelegen bedrijf (circa meter) - onderlinge afstand tussen borden minimaal 25 m - niet geplaatst bij kruispunten - niet toegestaan langs wegen waar lichtbakreclame mogelijk is Billboards Uit deze notitie blijkt dat er met inachtneming van een aantal relevante criteria slechts drie potentiële locaties zijn voor het plaatsen van billboards (8 m²), waarbij wordt geconcludeerd dat de verwachte opbrengst van de exploitatie van deze borden relatief beperkt zal zijn. Voor het plaatsen van een billboard is een bouwvergunning vereist, welke op de betreffende locaties niet kan worden verleend zonder een wijziging van het bestemmingsplan of het verlenen van een vrijstelling. Verder zal de welstandscommissie een positief advies over de borden moeten uitbrengen. Tenslotte is de ruimtelijke impact van dergelijke billboards groot. 16

17 Met inachtneming van deze aspecten is het zinvol om nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor het plaatsen van billboards, waarbij per specifieke locatie zal worden bekeken of de plaatsing zinvol en haalbaar is. Hierbij zal ook worden bezien of het mogelijk is om billboards c.q. reclamezuilen te plaatsen met een oppervlakte van minder dan de genoemde 8 m². Alvorens door een extern adviesbureau mogelijk verder onderzoek te laten doen naar de mogelijkheden, zal er allereerst worden gekeken naar de ervaringen die de gemeente Ede op dit gebied heeft opgedaan. Het plaatsen van billboards in de gemeente Barneveld wordt derhalve op voorhand niet uitgesloten. Grote reclamemasten In deze notitie zijn richtlijnen vastgesteld voor het plaatsen van grote (nieuwe) reclamemasten (hoger dan 15 meter). De richtlijnen hebben betrekking op de situering van dergelijke masten, het aantal masten, de vormgeving en de inpassing van de masten in de ruimtelijke omgeving. Voor het plaatsen van deze masten zijn twee zones aangewezen, de zone tussen industrieterrein Harselaar en de rijksweg A1 (in totaal 3 masten) en de zone tussen bedrijventerrein De Briellaerd en de rijksweg A30 (maximaal 1 mast). De plaatsing van masten (voor zover nog niet aanwezig) is binnen deze zones al mogelijk of kan daar mogelijk worden gemaakt. Daarnaast is een reclamevergunning vereist. In voorkomende gevallen (zoals bij Harselaar-Oost) kan er desgewenst een onderzoek worden gedaan naar de exploitatiemogelijkheden van de reclamemasten (al dan niet in de vorm van uitbesteding). Abri-reclame In deze notitie is ingegaan op de vraag of het voeren van abri-reclame voor de gemeente voldoende meerwaarde oplevert. Er is geconcludeerd dat dit vrij hoge investeringen vraagt, terwijl de jaarlijkse opbrengsten naar verwachting vrij beperkt zijn. Dit mede vanwege het feit dat een relatief groot aantal abri's recentelijk vervangen is, waardoor de kosten voor onderhoud en vervanging de komende jaren relatief beperkt zullen zijn. Het toepassen van abri-reclame zou, gezien het voorgaande, voor de langere termijn eventueel financieel aantrekkelijk kunnen zijn. Mede gezien het feit dat deze vorm van reclame over het algemeen acceptabel wordt geacht en vrijwel overal voorkomt, staat de gemeente niet afwijzend tegenover plannen en/of voorstellen van marktpartijen. Lichtbakreclame aan lichtmasten Lichtbakreclame aan lichtmasten is langs een aantal wegen mogelijk, waarbij het aantal borden tot een maximum is beperkt. Een externe (private) exploitant neemt de plaatsing en het onderhoud van de borden voor haar rekening. Er wordt gebruik gemaakt van een uniform model bord (0,9 m²). Langs de wegen waar lichtbakreclame aan lichtmasten is toegestaan worden geen losse reclameborden toegestaan, waardoor meer uniformiteit en eenheid in het straatbeeld wordt bereikt. De reclameuitingen dienen aan enkele nadere voorwaarden te voldoen. Kleine verwijsbordjes Voor het plaatsen van deze bordjes (vaak een paal met een aantal metalen strookjes) is meestal geen reclamevergunning nodig (mits de stroken kleiner zijn dan 0,5 m²). Het gemeentebestuur staat positief tegenover dergelijke voorzieningen op bedrijventerreinen en bij clusters van recreatiebedrijven. De gemeente kan hierin faciliterend en stimulerend zijn, de kosten dienen voor rekening van de betrokken bedrijven te komen. In de centrumgebieden worden deze verwijsbordjes niet toegestaan, daar wordt gebruik gemaakt van de ANWB-verwijsborden/palen. Aankondigingsborden voor evenementen Wanneer er een evenement in de gemeente Barneveld wordt georganiseerd is het onder voorwaarden mogelijk hiervoor aankondigingsborden te plaatsen bij de invalswegen van alle kernen. De betreffende wegen zijn in deze notitie genoemd. Deze borden worden niet toegestaan aan de rechterkant van de invalswegen als daar een welkomstportaal staat. Afdeling RBW Gemeente Barneveld Maart