Auteur: Keimpe de Heer Versie: 1.0 Datum Mei 2012 Website: Docentenhandleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Auteur: Keimpe de Heer Versie: 1.0 Datum Mei 2012 Website: www.socialmediacaster.nl. Docentenhandleiding"

Transcriptie

1 Auteur: Keimpe de Heer Versie: 1.0 Datum Mei 2012 Website: Docentenhandleiding

2 1 Inleiding SocialMediaCaster (hierna SMC) is een interactieve installatie, een informatiezuil, voorzien van een touchscreen en RFID-lezer (of barcode lezer). Wanneer bibliotheekbezoekers een collectieitem/uitleenobject voor de zuil houden wordt deze automatisch gescand (op basis van de chip of barcode). Op basis van unieke informatie over het collectie-item worden zoekopdrachten op sociale mediaplatforms uitgevoerd. De resultaten van de zoekopdrachten worden op een touch sensitive scherm aan de gebruiker getoond. De zoekresultaten zijn tekstuele beschrijvingen, video s of foto s en verwijzen naar gerelateerde bronnen zoals andere boeken van dezelfde auteur of bronnen die op basis van gebruikerswaarderingen worden gevonden ( user who liked this also liked ). SMC Connector is een systeem waarmee catalogussystemen van schoolmediatheken en bibliotheken in de buurt van de school met elkaar in verbinding staan. De collectie van de schoolmediatheek wordt op deze manier verrijkt en daarnaast het bezoek van leerlingen aan bibliotheken gestimuleerd. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het oplossen van teruglopend bibliotheekbezoek onder de jongerendoelgroep. SMC heeft een plek in de mediatheek op school en maakt integraal onderdeel uit van de schoolorganisatie in de manier waarop leerlingen worden ondersteund in het vinden van informatie voor bijvoorbeeld schoolopdrachten. Het gebruik van SMC verbreed de kennisbasis rond mediawijsheid en ondersteunt de ontwikkeling van mediawijsheidvaardigheden zoals beschreven in het Raamwerk Mediawijsheid. Dit document is de docentenhandleiding voor het werken met SMC in de onderwijspraktijk. Hierin zijn voorbeeldopdrachten opgenomen en ondersteunende beschrijvingen voor het gebruik van SMC bij opdrachten waarin media-inhouden moet worden gezocht en geanalyseerd. 1.1 Context Sociale media beïnvloeden het mediagedrag van leerlingen. SMC zet sociale media in als betekenisvolle instrumenten bij het zoeken in bronnencollecties en levert als zodanig een waardevolle bijdrage aan de ontwikkeling van kritische informatieverwerkingsvaardigheden. De ontwikkeling van kritisch begrip bij leerlingen in relatie tot het gebruik van SMC wordt uitgelegd aan de hand van de competenties zoals beschreven in het startdocument 'Meten van Mediawijsheid'. Kritisch begrip wordt hier uitgewerkt tot begrip van het productieproces, de rol van wetgeving daarbij, talen en representaties in media-inhoud en de wijze waarop die inhoud op specifieke doelgroepen wordt afgestemd. 1) Begrijpen hoe media-inhoud geproduceerd en gedistribueerd wordt SMC maakt het zoekproces en resultaten van een zoekopdracht visueel inzichtelijk via een touch screen interface en ontsluit een grote en heterogene collectie van media-inhouden. Het is voor de gebruiker direct duidelijk waar de gevonden media-inhoud vandaan komt, wie het heeft geproduceerd en op welke wijze de media-inhoud wordt gedistribueerd (via sociale media,

3 collecties in de bibliotheek of schoolmediatheek). Leerlingen worden uitgedaagd om onderscheid te maken tussen originele bronnen, gerelateerde bronnen (afgeleide werken) maar ook recensies, meningen en waarderingen uit sociale media. 2) De rol van wetgeving en de overheid bij mediaproductie begrijpen In het werken met SMC is de nadruk gelegd op de verschillen tussen mediavormen en het belang van intellectueel eigendom op beschermde werken in collecties van de bibliotheek en mediatheek, maar ook op het intellectueel eigendom dat ontstaat wanneer leerlingen zelf mediainhoud produceren en verspreiden. De rol van wetgeving bij mediaproductie wordt toegelicht bij de voorbeeldopdrachten in de docentenhandleidingen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de media-inhoud in de schoolmediatheek of bibliotheek, waarvan in zijn algemeenheid gesteld kan worden dat daarop intellectueel eigendom en auteursrecht van toepassing is. Daarnaast wordt sociale media-inhoud ontsloten waarvan de verhouding ten aanzien van intellectueel eigendom en auteursrecht vaak diffuus is. De mediainhoud kan bestaan uit afgeleide werken met een bepaalde auteursrechtelijke bescherming, gelicenseerd bronmateriaal of user-generated content, waarop in veel gevallen ook intellectueel eigendom van toepassing is. 3) De rol van taal en betekenis bij media-inhoud begrijpen SMC ontsluit uiteenlopende vormen van media-inhoud waarin de relatie tussen taal en betekenis dynamisch van aard is. SMC communiceert media-inhoud via bewegend beeld, geluid en/of tekst. Deze media-inhouden verwijzen naar dezelfde bron, maar verschillen in taal en betekenis. Zo kan er bijvoorbeeld specifiek worden geselecteerd op videomateriaal, maar ook op blogs of Twitterfeeds. Vanzelfsprekend heeft elke bron zijn eigen taal (bewegend beeld, tekst of geluid), maar kan elke uiting over de originele bron weer over een eigen vorm daarvan beschikken. De maker/eigenaar verschilt namelijk per zoekresultaat. Op deze manier leren leerlingen welke invloed een keuze voor een taal (of combinatie van talen) heeft op de boodschap die met die media-inhoud wordt overgebracht. 4) De rol van representatie bij media-inhoud begrijpen SMC creëert begrip over hoe sociale media geen presentatie van de realiteit geven, maar een representatie. Doordat SMC automatisch meerdere bronnen en verschillende media-inhouden gerelateerd aan het gescande object (collectie-item) ontsluit, wordt de gebruiker met verschillende feiten, meningen en representaties van de werkelijkheid geconfronteerd. Voor jongeren is het van belang om een objectiverende houding in te nemen ten aanzien van de gevonden media-inhouden en hierover zelfstandig een oordeel te vormen. 5) Begrijpen hoe media-inhoud op specifieke doelgroepen wordt afgestemd Het onderkennen en onderscheiden van verschillende doelgroepen is een fundament in dit project. De meningen, perspectieven en waarderingen van verschillende doelgroepen worden met SMC ontsloten in relatie tot collectiebronnen in de bibliotheek en schoolmediatheek. Op deze manier krijgen leerlingen direct inzicht in het type doelgroep waarop de media-inhoud is afgestemd, wat verschillende doelgroepen van het collectie-item vinden en welke relaties verschillende doelgroepen leggen met gerelateerde media-inhoud.

4 2 Aansluiting Curriculum Nederlands In 2005 introduceerde de Raad voor Cultuur het begrip mediawijsheid dat, zeker in 2009, het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld 1 Bij mediawijsheid gaat het dus om kennis, vaardigheden en mentaliteit: 1. Kennis De historische en ethische kennis die nodig is om mediaboodschappen te kunnen interpreteren en waarderen. 2. Vaardigheden De technische en creatieve vaardigheden die nodig zijn om media te kunnen gebruiken. Er is uitgebreide aandacht voor on- en offline bronnenonderzoek en voor het kritisch leren lezen. Zo beogen we bij te dragen aan een kritische (media)houding van de leerling. Juist het lezen en vergelijken van bronnen, die vanuit verschillende identiteiten en invalshoeken berichten over nationale en internationale maatschappelijke, politieke en economische ontwikkelingen, maakt dat dit project bij uitstek een verband legt tussen het schoolvak Nederlands en het thema mediawijsheid. Het begrip mediawijsheid is breed en worden er in de literatuur herhaaldelijk verschillende groepen competenties genoemd die er deel van uitmaken. In het raamwerk mediawijsheid van Mediawijzer.net wordt een vierdeling van groepen competenties gebruikt die een eerste, globale uitwerking geven van het begrip mediawijsheid en de lading dekken van de definitie van de Raad voor Cultuur. De vierdeling die in het raamwerk gebruikt wordt bevat gebruik-, kritisch begrip-, communicatieen strategiecompetenties. De competenties zijn in te delen in de volgende categorieën: Gebruik: technisch gebruik en het bedienen van media(-apparaten). Kritisch begrip: het kritisch analyseren en evalueren van media-inhoud en het eigen mediagedrag (inclusief het zelfmaken van media inhoud en inzicht in de consequenties hiervan) en het begrijpen van de rol van media als instituut in de samenleving en het eigen leven Communicatie: actief, creatief en sociaal mediagebruik. Strategie: keuzes op hoofdlijnen in het mediagebruik, begrijpen welk medium voor welke functie het meest geschikt is, zelfkennis. In deze docentenhandleiding is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de praktijk van de lessen Nederlands. Zo wordt er aandacht besteed aan bijvoorbeeld de tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen, tekstverbanden, signaalwoorden zoals die binnen het vak Nederlands onderscheiden worden. SMC biedt daarmee de mogelijkheid om op innovatieve wijze relevante oefeningen in lees- en bronnenonderzoek aan te bieden. 1 Raad voor Cultuur (2005). Mediawijsheid: de ontwikkeling van nieuw burgerschap. Den Haag: Raad voor Cultuur, pagina 8.

5 De opdrachten zijn zodanig opgezet dat het mogelijk is om deze ter vervanging van reguliere lees- en schrijfvaardigheidopdrachten uit het schoolboek in te zetten. In die zin zijn de aangeboden lessen aanvullend of zelfs lesvervangend. 2.1 Referentiekader Om een algemene niveauverhoging te bewerkstelligen van basis- tot hoger onderwijs heeft het ministerie van OCW in het Referentiekader doorlopende leerlijnen taal en rekenen vast laten leggen wat leerlingen moeten kennen en kunnen als het gaat om Nederlandse taal en rekenen/wiskunde. Met dit referentiekader zijn verschillende schooltypen en onderwijsprogramma s beter op elkaar af te stemmen. De streefniveaus van verschillende onderwijstypen zijn als volgt ingedeeld: Voor de onderbouw past SMC bij het streefniveau 2F en bij het begin van het vijf-/ zesjarige traject om te komen tot streefniveau 3F en 4F. Voor de bovenbouw past SMC binnen het traject waarin uiteindelijk aan het eind streefniveau 3F en 4F moet worden behaald Referentiekader domein lezen In het referentiekader worden voor taal de domeinen mondelinge taalvaardigheid, lezen, schrijven en begrippenlijst en taalverzorging onderscheiden. De verschillende lessen en opdrachten uit deze handleiding voor onder- en bovenbouw vinden aansluiting bij lezen en begrippenlijst en taalverzorging. Zie onderstaande figuren voor specifieke vaardigheden.

6

7

8

9 2.1.2 Referentiekader domein Begrippenlijst en Taalverzorging 2.2 Kerndoelen Nederlands - onderbouw SMC richt zich bij de onderbouw specifiek op de kerndoelen 4, 5 en 8. Daarnaast is het op verschillende momenten mogelijk presentatievaardigheden te oefenen (kerndoel 7), en om de strategieën voor het uitbreiden van de woordenschat te leren (kerndoel 3). Bovendien is er aan het eind van iedere les een moment van reflectie (kerndoel 10). 1. De leerling leert zich mondeling en schriftelijk begrijpelijk uit te drukken. 2. De leerling leert zich te houden aan conventies (spelling, grammaticaal correcte zinnen, woordgebruik) en leert het belang van die conventies te zien. 3. De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn woordenschat. 4. De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten. 5. De leerling leert in schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen en te beoordelen op waarde voor hemzelf en anderen. 6. De leerling leert deel te nemen aan overleg, planning, discussie in een groep. 7. De leerling leert een mondelinge presentatie te geven. 8. De leerling leert verhalen, gedichten en informatieve teksten te lezen die aan zijn belangstelling tegemoet komen en zijn belevingswereld uitbreiden. 9. De leerling leert taalactiviteiten (spreken, luisteren, schrijven en lezen) planmatig voor te bereiden en uit te voeren. 10. De leerling leert te reflecteren op de manier waarop hij zijn taalactiviteiten uitvoert en leert, op grond daarvan en van reacties van anderen, conclusies te trekken voor het uitvoeren van nieuwe taalactiviteiten.

10 2.3 Eindtermen Nederlands - bovenbouw Havo/Vwo In de bovenbouw zijn de eindtermen voor het uiteindelijk centraal examen gelijkluidend voor havo en vwo. Het verschil tussen beide examens komt tot uitdrukking in een op het niveau aangepaste tekstkeuze en in de complexiteit van de vragen en opgaven. De teksten die aan de vwo-kandidaten worden aangeboden zullen over het algemeen voor wat betreft de inhoud een hogere abstractiegraad hebben dan de teksten voor de havokandidaten en voor wat betreft zinsbouw en woordkeuze ingewikkelder zijn. De vragen die aan de vwo-kandidaten worden gesteld zullen over het algemeen moeilijker zijn dan de vragen die aan de havokandidaten gesteld worden. Van de vwo-kandidaten wordt een hogere graad van beheersing van de leesvaardigheid verwacht dan van de havokandidaten. In de bovenbouw van havo / vwo worden leerlingen in een aanzienlijk deel van de lessen voorbereid op de vaardigheden die zij moeten beheersen voor het centraal examen. Deze lessen kunnen voor wat betreft vorm en stijl soms enigszins eentonig worden voor de leerlingen. Met SMC worden actuele en betekenisvolle lessen aangeboden. De leesvaardigheid wordt met vernieuwende middelen en betekenisvolle opdrachten getraind, waarbij wordt gewerkt met actueel en aansprekend tekstaanbod uit diverse bronnen uit het catalogussysteem van de schoolmediatheek, een bibliotheek in de buurt van de school en sociale media. De eindtermen voor het Centraal Examen beslaan verschillende domeinen. Hieronder een beschrijving van de domeinen leesvaardigheid en argumentatieve vaardigheden waar SMC bij aansluit. Domein A: Leesvaardigheid Subdomein A1: Analyseren en interpreteren De kandidaat kan: 1. Vaststellen tot welke tekstsoort een tekst of tekstgedeelte behoort; 2. Vaststellen of een tekst of tekstgedeelte uiteenzettend, beschouwend of betogend is; 3. De kandidaat kan het schrijfdoel van een tekst of tekstgedeelte vaststellen; 4. corresponderende schrijfdoelen bij uiteenzettende, beschouwende of betogende teksten zijn respectievelijk: informeren/uiteenzetten, ter overweging aanbieden en overtuigen / tot actie aanzetten; 5. De hoofdgedachte van een tekst(gedeelte) aangeven; 6. Relaties tussen delen van een tekst aangeven; 7. Inhoudelijke en functionele relaties zijn bijvoorbeeld verwijzingsrelaties, de relatie van oorzaak-gevolg, de relatie doel-middel, de relatie van stelling-argumentsubargument, de relatie van algemene uitspraak-toelichting; 8. Conclusies trekken met betrekking tot intenties, opvattingen en gevoelens van de auteur; 9. Standpunten en soorten argumenten herkennen en onderscheiden; 10. Argumentatieschema s herkennen.

11 Bij uiteenzettende teksten of tekstgedeelten wordt objectief uitleg gegeven, worden indelingen aangeduid en worden samenhangen en processen verduidelijkt. Bij beschouwende teksten of tekstgedeelten worden interpretaties, verklaringen en opinies ter overweging aangeboden. Bij betogende teksten of tekstgedeelten wordt een beargumenteerd standpunt ingenomen. Deze schrijfdoelen kunnen in combinatie met elkaar voorkomen. De kandidaat kan dan vaststellen wat het belangrijkste schrijfdoel is, c.q. vaststellen of de tekst / het tekstgedeelte voornamelijk een uitzettend, beschouwend of betogend karakter draagt. Subdomein A2: Beoordelen De kandidaat kan een betogende tekst of betogend tekstgedeelte op aanvaardbaarheid beoordelen en in deze tekst drogredenen herkennen. De kandidaat kan een betogende tekst of betogend tekstgedeelte op aanvaardbaarheid beoordelen. Domein D: Argumentatieve vaardigheden 6. De kandidaat kan een betoog: Analyseren 1. De kandidaat kan standpunten en argumenten identificeren en interpreteren; 2. De kandidaat kan objectieve en subjectieve argumenten onderscheiden: i. objectieve argumenten: op basis van controleerbare feiten, onderzoeksbevindingen en algemeen gedeelde waardeoordelen. ii. subjectieve argumenten: op basis van vermoedens of vooropgezette meningen, levensbeschouwelijke overtuigingen en persoonlijke waardeoordelen. iii. de kandidaat kan de volgende argumentatieschema s herkennen: 3. Oorzaak en gevolg; overeenkomst en vergelijking; voorbeelden; voor- en nadelen; kenmerk of eigenschap. Beoordelen 4. De kandidaat kan een betoog op aanvaardbaarheid beoordelen op basis van: consistentie van gebruikte argumenten; controleerbaarheid van feiten en argumenten; correct gebruik van argumentatieschema s en discussieregels. Zelf opzetten en presenteren, schriftelijk en mondeling 5. De kandidaat kan materiaal verzamelen en ordenen voor het opzetten van een betoog; 6. De kandidaat kan een betoog op adequate wijze structureren en presenteren: i. adequaat: ii. met een duidelijk standpunt dat voorzien is van argumenten; iii. met voldoende objectieve argumenten; iv. voldoende consistent en controleerbaar; v. met vermijding van drogredenen.

12 2.4 Tips voor de docent In dit concept is een lessenreeks voor de onderbouw en voor de bovenbouw opgenomen. De lessenreeks voor de onderbouw is bedoeld voor klas 1 en 2. De lessen voor de onderbouw zijn goed inzetbaar op zowel VMBO-t, Havo als Vwo. Het niveau wordt bepaald door de complexiteit van de teksten en niet door de aard van de opdrachten. De lessen voor de bovenbouw sluiten goed aan bij leesvaardigheid in Havo 4/5 en Vwo 4/5. Er zit een logische opbouw/ samenhang in de verschillende lessen. Leesvaardigheidopdrachten worden op een betekenisvolle manier afgewisseld. Insteek van de opdrachten uit de lesbrieven is dat het niveau van de opdrachten wordt bepaald door de moeilijkheidsgraad van de gebruikte teksten en de geleverde content. Minder waardevolle bijdragen kunnen het resultaat zijn wanneer leerlingen werken met te eenvoudige teksten. Dit lag niet aan de aard van de opdrachten. Om het niveau en de waarde van de uitwerkingen en inzendingen te waarborgen, is het van belang dat docenten duidelijke criteria stellen voor de door de leerlingen te selecteren teksten. Geef bij iedere instructie voor een opdracht niet alleen duidelijk aan wat er precies van ieder groepje wordt verwacht., maar geef ook aan hoeveel tijd de groepjes krijgen. Niet alleen biedt dat structuur, maar het vormt ook een begrenzing van andere verleidelijke bezigheden.

13 3 Lesbrief Aan de hand van vier opdrachten worden leerlingen zich bewust van hun kennis, aannames en vooronderstellingen over de gevonden bronnen. Lesduur: Lokaal: Benodigdheden: 55 min. groepjesopstelling Klaslokaal of ruimte in mediatheek, digibord, Facebook pagina SMC en toegang tot de mediatheek. Voorbereiding: Adres Facebook pagina: Verdeel de klas in groepjes van maximaal 5 leerlingen. (idem opstelling tafels). Begin van de les: Elk groepje stelt vast wie de werkgroepleider is. De groepjes krijgen de opdracht om per groepje een boek van een bekende schrijver te zoeken in de mediatheek. Elk groepje scant het boek met SMC en kiest via het scherm op basis van de getoonde resultaten: (Tip: Let op dat leerlingen niet de ISBN barcode scannen op de kaft van het boek maar de Aura mediatheek code aan de binnenkant van het boek, SMC werkt namelijk niet met ISBN barcodes) 1. Twee gerelateerde bronnen (ander boek van dezelfde auteur, zelfde genre andere auteur, etc.) in de catalogus van de schoolmediatheek. De gerelateerde bronnen die de leerlingen hebben gekozen, delen ze via SocialMediaCaster door op het scherm de gevonden bronnen te slepen naar de Facebook knop. In het invulscherm typen ze alleen de naam van de werkgroepleider. Op deze manier zijn de resultaten vindbaar in de Facebook pagina en zijn ze gekoppeld aan de verschillende groepjes. Leerlingen zoeken de gevonden bronnen ook fysiek op in de catalogus van de mediatheek. Leerlingen nemen vervolgens de oorspronkelijke bron (die ze hebben gescand met SMC) en de gekozen gerelateerde bronnen mee naar het klaslokaal. 2. Twee gerelateerde sociale mediabronnen (een video fragment en een tekst bijvoorbeeld) Ook deze gerelateerde bronnen delen de groepjes via de Facebook knop. Lesopdrachten De gevonden bronnen worden in een lijst getoond op de Facebook pagina op het digibord in het klaslokaal. (Tip: druk eventueel op de verversknop in de browser als de resultaten niet direct zichtbaar zijn op de Facebook pagina)

14 Opdracht 1: Bronnen herkennen Uitleg (5 min.) In deze opdracht worden de genres van de gevonden bronnen (mediatheek bronnen) bepaald. Bij het bepalen van genres zoeken leerlingen naar aanduidingen voor tekstsoorten en genres (ook: aanduidingen voor gespreksvormen), hoofdgedachte (van tekst), tekstthema. En daarnaast metatalige vormen: woorden, zinnen en tekstfragmenten die informatie geven over de tekstsoort en het genre van de bron (zoals signaalwoorden, prospectieve en retrospectieve tekstelementen in inleiding, samenvattende zin aan slot). Bespreken (10 min.) De genres van de mediatheek bronnen worden klassikaal besproken (5 min). De gevonden sociale media bronnen kunnen verwijzingen bevatten naar het genre van de originele (gescande) bron. Klassikaal worden de gevonden sociale media bronnen besproken om te bepalen wat voor type inhoud de originele bron heeft. Daarbij wordt onderstaande indeling gebruikt. Doel van sociale media bron Soort media inhoud Vorm media inhoud informeren informatief nieuwsbericht, weerbericht, handleiding uiteenzetting beschouwing achtergrondartikel, lesstof achtergrondartikel, interview overtuigen betoog opiniestuk, politieke inhoud activeren activerend reclame, advertentie, pamflet, oproep, uitnodiging amuseren amuserend fictie, sprookje, moppen, column Bronnen vergelijken Uitleg (5 min.) Docent stelt vraag aan de klas: Waaruit in de tekst kun je afleiden dat iets van de auteur zelf is en welke verwijzingen in de bron signaleren dat een bron van een andere auteur is? Klassikale bespreking (5 min.) Evalueren en samenvatten Uitleg (5 min.) De groepen evalueren de gevonden gerelateerde bronnen en maken op basis hiervan een samenvatting over de oorspronkelijke bron (tekst of auteur). De leerlingen gebruiken argumenten geformuleerd naar aanleiding van de gerelateerde bronnen en kunnen reacties toelichten met voorbeelden. De leerlingen evalueren de bronnen ook met morele en cognitieve argumenten; zij zetten uiteen tot welke inzichten de bron heeft geleid, discussi ren met klasgenoten over de interpretatie en kwaliteit van de bronnen en motiveert de keuze/interesse voor/in de bron.

15 Opdracht (10 min.) Leerlingen schrijven een samenvatting van de gekozen bron in de mediacatalogus in maximaal twee alinea s. In de eerste alinea geven leerlingen een feitelijke samenvatting van de bron, in de tweede alinea evalueren zij de bron. Vervolgens wisselen de leerlingen elkaars samenvattingen uit. Leerlingen controleren elkaars samenvattingen op feiten en meningen ofwel interpretaties en waardeoordelen. Bespreken (5 min.) De docent bespreekt een of twee samenvattingen van leerlingen in een klassikale setting. Betrouwbaarheid bronnen Uitleg (5 min.) Sociale media omvatten vele soorten bronnen zoals meningen, publicaties van originele teksten of interpretatieve vertalingen naar filmpjes. Van belang is dat leerlingen de betrouwbaarheid van de gerelateerde sociale media bron kunnen beoordelen. Aan de hand van de inhoud en afzender van de sociale media bron evalueren leerlingen de waarde van de gerelateerde bron ten opzichte van de originele bron. Bespreken (10 min.) Leerlingen bespreken klassikaal de kernmerken van de sociale media bronnen: wat voor soort bron is het (video, tekst, foto), wie is de afzender, mate van relevantie van de inhoud in relatie tot de originele bron. Aan de hand hiervan bepalen leerlingen de betrouwbaarheid van de sociale media bron. Extra les opties Optie 1: Sociale media productie Aan de hand van de gekozen originele bron maken leerlingen een videosamenvatting, uploaden deze naar YouTube en taggen (metadateren) de samenvatting met de titelinformatie en auteurinformatie in de beschrijvende velden van de video. Hierdoor wordt de bron vindbaar met SMC en kunnen leerlingen hun eigen gerelateerde bron opstellen en deze laten beoordelen door klasgenoten. Optie 2: Extra bibliotheek bezoek De voorbeeldopdrachten zoals hierboven omschreven kunnen uitgevoerd worden in combinatie met een bezoek aan de bibliotheek in de buurt waarvan de catalogus gekoppeld is aan SMC. Vraag aan uw systeembeheerder welke catalogus gekoppeld is of stuur een naar Tot slot: SMC is een nieuw product en deze docentenhandleiding is een eerste aanzet tot het werken met het SMC in het onderwijs. We zijn zeer geïnteresseerd in uw feedback, lessuggesties en ervaringen. U kunt al uw opmerkingen of vragen sturen naar info@extelligentsia.net.

Nederlands ( 3F havo vwo )

Nederlands ( 3F havo vwo ) Nederlands Nederlands ( 3F havo vwo ) havo/vwo bovenbouw = CE = Verdiepende keuzestof = SE Mondelinge taalvaardigheid Subdomeinen Gespreksvaardigheid Taken: - deelnemen aan discussie en overleg - informatie

Nadere informatie

Nederlands HAVO. Syllabus centraal examen 2011

Nederlands HAVO. Syllabus centraal examen 2011 Nederlands HAVO Syllabus centraal examen 2011 september 2009 Verantwoording: 2009 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave

Nadere informatie

Nederlands VWO. Syllabus centraal examen 2010

Nederlands VWO. Syllabus centraal examen 2010 Nederlands VWO Syllabus centraal examen 2010 september 2009 Verantwoording: 2009 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave

Nadere informatie

Nederlands ( 3F havo vwo )

Nederlands ( 3F havo vwo ) Einddoelen Nederlands Nederlands ( 3F havo vwo ) havo/vwo bovenbouw = CE = Verdiepende keuzestof = SE Mondelinge taalvaardigheid Subdomeinen Gespreksvaardigheid Taken: - deelnemen aan discussie en overleg

Nadere informatie

NEDERLANDS VWO. Syllabus centraal examen 2012

NEDERLANDS VWO. Syllabus centraal examen 2012 NEDERLANDS VWO Syllabus centraal examen 2012 November 2010 Verantwoording: 2010 College voor Examens, Utrecht. Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in

Nadere informatie

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 Inhoud Voorwoord 6 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 7 2 Specificatie van de globale eindtermen voor het CE 8 Domein A: Leesvaardigheid

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13602 25 juli 2011 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 29 juni 2011, nr. VO/309740, houdende

Nadere informatie

Friese taal en cultuur HAVO. Syllabus centraal examen 2011

Friese taal en cultuur HAVO. Syllabus centraal examen 2011 Friese taal en cultuur HAVO Syllabus centraal examen 2011 september 2009 2009 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Friese taal en cultuur VWO. Syllabus centraal examen 2010

Friese taal en cultuur VWO. Syllabus centraal examen 2010 Friese taal en cultuur VWO Syllabus centraal examen 2010 oktober 2008 2008 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Nederlands HAVO. Syllabus centraal examen 2009

Nederlands HAVO. Syllabus centraal examen 2009 Nederlands HAVO Syllabus centraal examen 2009 mei 2007 Verantwoording: 2007 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag

Nadere informatie

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO. Syllabus centraal examen 2015

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO. Syllabus centraal examen 2015 FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO Syllabus centraal examen 2015 April 2013 2013 College voor Examens, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

Nadere informatie

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2017 Inhoud Voorwoord 6 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 7 2 Specificatie van de globale eindtermen voor het CE 8 Domein A: Leesvaardigheid

Nadere informatie

SLO-leerdoelenkaart beheersingsniveaus Nederlands bovenbouw havo/vwo

SLO-leerdoelenkaart beheersingsniveaus Nederlands bovenbouw havo/vwo Onderwerpen Je kijkt en luistert naar teksten over onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard. Tekstkenmerken Je kijkt en luistert naar teksten met een heldere structuur. De teksten

Nadere informatie

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO

FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO FRIESE TAAL EN CULTUUR HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2019 Beschikbaar gesteld door Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL). Beschikbaar gesteld door Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL). 2017 College

Nadere informatie

Lezen. Doelgroep Lezen. Omschrijving Lezen

Lezen. Doelgroep Lezen. Omschrijving Lezen Lezen Het programma is met name geschikt voor groepen waarin grote niveauverschillen bestaan en voor leerlingen die het gewone oefenen met teksten niet interessant meer vinden. Doelgroep Lezen Muiswerk

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - havo/vwo) 2011

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - havo/vwo) 2011 Doorlopende leerlijnen Nederlands ( - havo/vwo) 2011 De samengevatte kerndoelen en eindtermen in samenhang met de referentieniveaus taal Domein 1. Leesvaardigheid Nr. 4: Informatie achterhalen in informatieve

Nadere informatie

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17 Exameneenheden Nederlands NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat

Nadere informatie

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis

Nadere informatie

1 - Achtergrond, uitgangspunten en aanpak van Bramediawijs

1 - Achtergrond, uitgangspunten en aanpak van Bramediawijs Achtergrond, uitgangspunten en aanpak van Bramediawijs Inhoudsopgave: Het belang van volgens kabinet Balkenende IV Het belang van volgens kabinet Balkenende IV 1 Bramediawijs als onderdeel van het lokaal

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Domein A: leesvaardigheid en domein D: argumentatieve vaardigheden

Samenvatting Nederlands Domein A: leesvaardigheid en domein D: argumentatieve vaardigheden Samenvatting Nederlands Domein A: leesvaardigheid en domein D: argumentatieve vaardigheden Samenvatting door Denise 1323 woorden 7 mei 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Alle

Nadere informatie

Nieuw Nederlands 4 vmbo-gt Literatuur: Lijsters (Noordhoff Uitgevers), Lezen voor de lijst

Nieuw Nederlands 4 vmbo-gt Literatuur: Lijsters (Noordhoff Uitgevers), Lezen voor de lijst Locatie: Innova Schooljaar: 2016-2018 Vak: Nederlands las: 3 & 4 Afdeling: mavo Bronnen: Nieuw Nederlands 3 vmbo-gt Nieuw Nederlands 4 vmbo-gt Literatuur: Lijsters (Noordhoff Uitgevers), Lezen voor de

Nadere informatie

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Media&Design, Statenkwartier (Vakcollege) cohort

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Media&Design, Statenkwartier (Vakcollege) cohort Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort 14-15-16

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort 14-15-16 Examenprogramma (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in

Nadere informatie

Nederlands ( 2F bb kb/gl/tl )

Nederlands ( 2F bb kb/gl/tl ) Einddoelen Nederlands Nederlands ( 2F bb kb/gl/tl ) vmbo bovenbouw = CE = Basis = SE = Varieert per bb/kb/gt-leerweg en varieert ook door de keuze voor papieren of digitaal examen. Zie Syllabus 2014. Leesvaardigheid

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17

PTA Nederlands BBL Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17 Exameneenheden Nederlands (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands

Nadere informatie

PTA Nederlands HAVO Belgisch Park cohort 14-15-16

PTA Nederlands HAVO Belgisch Park cohort 14-15-16 Examenprogramma Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Leesvaardigheid Domein B Mondelinge taalvaardigheid Domein

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 13-14-15

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 13-14-15 Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16 Examenprogramma PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16 NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang

Nadere informatie

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Onderdeel van de eindrapportage

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort Examenprogramma (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in

Nadere informatie

PTA Nederlands TL voor overstappers uit 3H Houtrust cohort 14-15-16

PTA Nederlands TL voor overstappers uit 3H Houtrust cohort 14-15-16 Examenprogramma PTA Nederlands TL voor overstappers uit 3H Houtrust cohort 14-15-16 NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands

Nadere informatie

NEDERLANDS (3F) HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NADER VASTGESTELD

NEDERLANDS (3F) HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NADER VASTGESTELD NEDERLANDS (3F) HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NADER VASTGESTELD Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 7 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 11 2 Specificatie van de globale eindtermen voor

Nadere informatie

Naam leerlingen. Groep BBL 1 Nederlands. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment. Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen.

Naam leerlingen. Groep BBL 1 Nederlands. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment. Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. Verdiepend Basisarrange ment Naam leerlingen Groep BBL 1 Nederlands Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 5 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten.

Nadere informatie

NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NADER VASTGESTELD

NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NADER VASTGESTELD NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NADER VASTGESTELD Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 7 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 11 2 Specificatie van de globale eindtermen voor

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Statenkwartier cohort

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Statenkwartier cohort Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

Methodeanalyse Talent

Methodeanalyse Talent Methodeanalyse Talent Wij hebben gekozen voor de methode Talent. Voornamelijk omdat Tessa en Wouter er veel mee hebben gewerkt. Wouter en Tessa hebben wel hele verschillende ervaringen met de methode.

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort Examenprogramma (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in

Nadere informatie

Eindtermen Nederlands algemeen secundair onderwijs (derde graad)

Eindtermen Nederlands algemeen secundair onderwijs (derde graad) Eindtermen Nederlands algemeen secundair onderwijs (derde graad) Bron: www.ond.vlaanderen.be/dvo 1 Luisteren 1 De leerlingen kunnen op structurerend niveau luisteren naar uiteenzettingen en probleemstellingen

Nadere informatie

5 havo Nederlands mevr. Rozendaal. Leesvaardigheid examenvoorbereidingen

5 havo Nederlands mevr. Rozendaal. Leesvaardigheid examenvoorbereidingen naam: Leesvaardigheid examenvoorbereidingen Opdracht: vul de juiste begrippen in op de lege plekken. Je kunt kiezen uit: acceptatie afhankelijk belanghebbend beschouwing betrouwbare deskundige discussiant

Nadere informatie

Inhoudsoverzicht NN5 Tweede Fase

Inhoudsoverzicht NN5 Tweede Fase Inhoudsoverzicht NN5 Tweede Fase Cursus Hoofdstuk havo 4/5 vwo 4 vwo 5/6 1 Leesvaardigheid 2 Schrijfvaardigheid 1 Inleiding leesvaardigheid 1 Leesstrategieën 2 Schrijfdoelen 3 Tekstsoorten 4 Tekst en publiek

Nadere informatie

SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING. Syllabus Nederlands 2014 havo

SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING. Syllabus Nederlands 2014 havo SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING Syllabus Nederlands 2014 havo Juni 2012 2 Inhoud Inleiding 4 1. Resultaten digitale veldraadpleging 5 2. Samenvatting en conclusie syllabuscommissie 7 Bijlage 1: Vragenlijst

Nadere informatie

NEDERLANDS (3F) HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016. Versie april 2014

NEDERLANDS (3F) HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016. Versie april 2014 NEDERLANDS (3F) HAVO SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 7 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 11 2 Specificatie van de globale eindtermen voor het CE 12 Domein

Nadere informatie

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6 Referentiekaders Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2 Station en de referentiekaders 6 1 Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen (Commissie Meijerink) Een beknopte samenvatting/ de belangrijkste

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin cohort

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin cohort Exameneenheden Nederlands NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat

Nadere informatie

PTA Nederlands HAVO Belgisch Park cohort

PTA Nederlands HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Lees Domein B Mondelinge taal Domein C Schrijf Domein

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke

Nadere informatie

PTA Nederlands HAVO Belgisch Park cohort

PTA Nederlands HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Leesvaardigheid Domein B Mondelinge taalvaardigheid Domein

Nadere informatie

Uitwerking kerndoel 7 Nederlandse taal

Uitwerking kerndoel 7 Nederlandse taal Uitwerking kerndoel 7 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 7 Stichting

Nadere informatie

NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016

NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 7 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 11 2 Specificatie van de globale eindtermen voor het CE 12 Domein

Nadere informatie

NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016. Versie april 2014

NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016. Versie april 2014 NEDERLANDS VWO (4F) SYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2016 Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 7 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 11 2 Specificatie van de globale eindtermen voor het CE 12 Domein

Nadere informatie

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis

Nadere informatie

Basisarrangement. Groep: AGL fase 1 Leerjaar 1 Vak: Nederlandse taal. 5x per week 45 minuten werken aan de basisdoelen

Basisarrangement. Groep: AGL fase 1 Leerjaar 1 Vak: Nederlandse taal. 5x per week 45 minuten werken aan de basisdoelen Basis Groep: AGL fase 1 Leerjaar 1 Vak: Nederlandse taal 5x per week 45 minuten werken aan de basisdoelen Deviant methode leer/werkboek VIA vooraf op weg naar 1F. De 8 thema s in het boek hebben terugkerende

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - vmbo) 2011

Doorlopende leerlijnen Nederlands (PO - vmbo) 2011 Doorlopende leerlijnen Nederlands ( - vmbo) 2011 De samengevatte kerndoelen en eindtermen in samenhang met de referentieniveaus Domein 1. Leesvaardigheid Nr. 4: Informatie achterhalen in informatieve en

Nadere informatie

Veranderingen in het examen Nederlands hv. Aansluitingsnetwerk VO-HO Friesland 14 maart 2013

Veranderingen in het examen Nederlands hv. Aansluitingsnetwerk VO-HO Friesland 14 maart 2013 Veranderingen in het examen Nederlands hv Aansluitingsnetwerk VO-HO Friesland 14 maart 2013 Opzet workshop 1. De veranderingen op een rij 2. Het centraal examen 3. Het schoolexamen Nederlands Beoordeling

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo)

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:

Nadere informatie

Nieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl

Nieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl Aansluiting Nieuwsservice bij curriculum Bijlage bij Handleiding Nieuwsservice Voortgezet Onderwijs is een uitgave van Nieuws in de klas. Deze bijlage hoort bij de Handleiding Nieuwsservice Voortgezet

Nadere informatie

Maak je eigen folder! Leerkrachtenbundel

Maak je eigen folder! Leerkrachtenbundel Maak je eigen folder! Leerkrachtenbundel Doelgroep: Wij denken dat dit een geschikte opdracht is voor de 2 de en 3 de graad aso, voor tso (vooral voor grafische richtingen, vormgeving) en voor kso. De

Nadere informatie

SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING. Syllabus Nederlands 2014 vwo

SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING. Syllabus Nederlands 2014 vwo SAMENVATTING DIGITALE VELDRAADPLEGING Syllabus Nederlands 2014 vwo Juni 2012 2 Inhoud Inleiding 4 1. Resultaten digitale veldraadpleging 5 2. Samenvatting en conclusie syllabuscommissie 7 Bijlage 1: Vragenlijst

Nadere informatie

Kinderen leren schrijven. www.taalvorming.nl

Kinderen leren schrijven. www.taalvorming.nl Kinderen leren schrijven www.taalvorming.nl Uitgangspunten van taalvorming Taalvorming is een lang bestaande werkwijze die je ook kunt zien als schrijfdidactiek werken vanuit eigen ervaringen samenhang

Nadere informatie

Beoordeling van het PWS

Beoordeling van het PWS Weging tussen de drie fasen: 25% projectvoorstel, 50% eindverslag, 25% presentatie (indien de presentatie het belangrijkste onderdeel is (toneelstuk, balletuitvoering, muziekuitvoering), dan telt de presentatie

Nadere informatie

NEDERLANDS VWO (4F) CONCEPTSYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2018

NEDERLANDS VWO (4F) CONCEPTSYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2018 NEDERLANDS VWO (4F) CONCEPTSYLLABUS CENTRAAL EXAMEN 2018 Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 7 1 Examenstof van centraal examen en schoolexamen 9 2 Specificatie van de globale eindtermen voor het CE 10

Nadere informatie

Voorbeeld van een praktische opdracht maatschappijwetenschappen - Analyseer het nieuws -

Voorbeeld van een praktische opdracht maatschappijwetenschappen - Analyseer het nieuws - Voorbeeld van een praktische opdracht maatschappijwetenschappen - Analyseer het nieuws - Docentenmateriaal 1. Inleiding Door vaker met leerlingen te oefenen hoe maatschappelijke en actuele vraagstukken

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

;k;lk. ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers Lespakket 1. INLEIDING

;k;lk. ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers Lespakket 1. INLEIDING ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers Lespakket 1. INLEIDING NieuwsMakers NieuwsMakers is een lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Met behulp van het lespakket zullen de leerlingen - onder

Nadere informatie

;k;lk. ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers Lespakket (beknopte versie) 1. INLEIDING

;k;lk. ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers Lespakket (beknopte versie) 1. INLEIDING ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers Lespakket (beknopte versie) 1. INLEIDING NieuwsMakers NieuwsMakers is een lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Met behulp van het lespakket zullen

Nadere informatie

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers?

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19 Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19 Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

Samenvatting door Manou 656 woorden 24 mei keer beoordeeld. Nederlands. Samenvatting Nederlands leesvaardigheid.

Samenvatting door Manou 656 woorden 24 mei keer beoordeeld. Nederlands. Samenvatting Nederlands leesvaardigheid. Samenvatting door Manou 656 woorden 24 mei 2016 6 24 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Samenvatting Nederlands leesvaardigheid Leesvaardigheid Schrijfdoelen en Tekstsoorten Er zijn

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN:

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN: LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL ALGEMEEN: p.8 2.3 Literatuur In onze leerplannen is literatuur telkens als een aparte component beschouwd, meer dan een vorm van leesvaardigheid. Na de aanloop

Nadere informatie

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma FIRST LEGO League als onderwijsprogramma In dit document staat beschreven hoe je de FIRST LEGO League kunt integreren in het lesprogramma en hoe het aansluit op de kerndoelen voor de onderbouw van het

Nadere informatie

Oriënterend lezen. Globaal lezen. Intensief lezen. Zoekend leen. Kritisch lezen. Studerend lezen

Oriënterend lezen. Globaal lezen. Intensief lezen. Zoekend leen. Kritisch lezen. Studerend lezen Samenvatting Nederlands leesvaardigheid 1 en 2 en argumenteren katern Lezen hoofdstuk 1 Leesstrategieën Manieren van heten leesstrategieën Leesdoel Leesstrategie Aanpak vaststellen Snel bepalen of een

Nadere informatie

Voor alle leraren Nederlands. 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden: tekstsoorten, procedures/strategieën en attitudes.

Voor alle leraren Nederlands. 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden: tekstsoorten, procedures/strategieën en attitudes. Voor alle leraren Nederlands 'Vergelijkend schema', eindtermen vaardigheden van de 3 graden:, procedures/strategieën en attitudes. 1 Luisteren 1e graad 2e graad 3e graad uiteenzetting leerstofonderdeel

Nadere informatie

Educatief Professioneel (EDUP) - C1

Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 3

Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 3 Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 802 woorden 14 februari 2004 5,4 39 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Topniveau 3.5 persuasieve teksten betoog beschouwing Bevat

Nadere informatie

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen

Nadere informatie

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal.

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal. Taal: vakspecifieke toelichting en tips Taalverwerving en -onderwijs verlopen als het ware in cirkels: het gaat vaak om dezelfde inhouden, maar de complexiteit en de mate van beheersing nemen toe. Anders

Nadere informatie

DOMEINBESCHRIJVING 27 MEI 2014 VOORLOPIG CONCEPT

DOMEINBESCHRIJVING 27 MEI 2014 VOORLOPIG CONCEPT DOMEINBESCHRIJVING 27 MEI 2014 VOORLOPIG CONCEPT 1 VOORSTEL NIEUW DOMEIN A VAARDIGHEDEN 1.1 Doel en inhoud Dit domein omvat algemene en vakspecifieke vaardigheden die verkaveld zijn in de subdomeinen A1

Nadere informatie

Hoe maak ik een instellingsexamen Nederlands? s-hertogenbosch, 27 november 2018 Charlotte Jacobs

Hoe maak ik een instellingsexamen Nederlands? s-hertogenbosch, 27 november 2018 Charlotte Jacobs Hoe maak ik een instellingsexamen Nederlands? s-hertogenbosch, 27 november 2018 Charlotte Jacobs Voorstellen/ kennismaken Examens in het MBO Centrale examens: CvTE is verantwoordelijk voor de uitvoering

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen Pre-Academisch Onderwijs Ontwikkelingslijnen en leerdoelen LEERDOELEN PER ONTWIKKELINGSLIJN Ontwikkelingslijn 1: De leerling ontwikkelt een wetenschappelijke houding 1.1 De leerling ontwikkelt een kritische

Nadere informatie

;k;lk. ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers lespakket (beknopte versie) 1. INLEIDING

;k;lk. ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers lespakket (beknopte versie) 1. INLEIDING ALGEMENE HANDLEIDING NieuwsMakers lespakket (beknopte versie) 1. INLEIDING NieuwsMakers NieuwsMakers is een lespakket voor de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs. Met behulp van het lespakket zullen

Nadere informatie

Taxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent

Taxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste

Nadere informatie

Educatief Professioneel (EDUP) - C1

Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent

Nadere informatie

Product en prijzen 2014

Product en prijzen 2014 Product en prijzen 2014 1 Augustus 2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met Social Media Rijbewijs... 3 Opbouw en inhoud lessenreeks... 4 Digitale leeromgeving... 5 Docentenomgeving... 6 Prijzen

Nadere informatie

Aansluiting op het actuele curriculum (2014)

Aansluiting op het actuele curriculum (2014) Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door

Nadere informatie

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 DET VAN GILS d.vangils@aps.nl Naam Datum Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Havo Vwo Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren

Nadere informatie

Taal in beeld Spelling in beeld

Taal in beeld Spelling in beeld Taal in beeld/ / Spelling in beeld Kerndoelanalyse SLO Juli 2011 Verantwoording 2011 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld

Nadere informatie

Leesvaardigheid H1.1 Leesstrategieën

Leesvaardigheid H1.1 Leesstrategieën Samenvatting door F. 808 woorden 9 januari 2016 8,2 20 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Leesvaardigheid H1 Leesstrategieën Leesdoel Lees-Strategie Aanpak Bekijk een boek: Onderwerp

Nadere informatie

Taal in beeld/ Spelling in beeld (tweede versie) Kerndoelanalyse SLO

Taal in beeld/ Spelling in beeld (tweede versie) Kerndoelanalyse SLO Taal in beeld/ Spelling in beeld (tweede versie) Kerndoelanalyse SLO Oktober 2015 Verantwoording 2015 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits de bron wordt vermeld, is het

Nadere informatie

HAVO 4 presenteren + debat + betoog periode

HAVO 4 presenteren + debat + betoog periode HAVO 4 presenteren + debat + betoog periode 3 2018-2019 In deze periode kies je in groepjes een onderwerp, houd je een presentatie, debatteer je tegen andere groepen en schrijf je een betoog over je eigen

Nadere informatie

A. LEER EN TOETSPLAN 2014-2015

A. LEER EN TOETSPLAN 2014-2015 Vak: Leerjaar: 1 Onderwerp: fictie (creatief lezen) Kerndoel(en): (nr)-2, 3, 4, 5, 7, 10. 1-smaakontwikkeling bevorderen 2-soorten verhalen onderscheiden 3-beoordelingswoorden 4-begrippen: spanning en

Nadere informatie

Beoordeling Stage 2 Code: ST2

Beoordeling Stage 2 Code: ST2 Beoordeling Stage 2 Code: ST2 Student: Ben v.d. Heijden Cijfer docentbegeleider Studentnummer: 247958 8 Docentbegeleider: PKK Cijfer praktijkbegeleider Praktijkbegeleider: Hans v.d. Dobbelsteen 8 Stageperiode:

Nadere informatie

Nederlands ( 2F havo vwo )

Nederlands ( 2F havo vwo ) Tussendoelen Nederlands Nederlands ( 2F havo vwo ) havo/vwo = Basis Leesvaardigheid zakelijke teksten Onderwerpen teksten over alledaagse onderwerpen, onderwerpen die aansluiten bij de leefwereld van de

Nadere informatie

SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart. Uitgeverij Alles-in-1

SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart. Uitgeverij Alles-in-1 SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart Uitgeverij Alles-in-1 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede 2 maart 2010 Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder

Nadere informatie

SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart. Uitgeverij Alles-in-1

SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart. Uitgeverij Alles-in-1 SLO-kerndoelanalyse Alles-in-1/Alles apart Uitgeverij Alles-in-1 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede 2 maart 2010 Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder

Nadere informatie

Toelichting M-nummers in relatie tot referentieniveaus Meijerink (4F)

Toelichting M-nummers in relatie tot referentieniveaus Meijerink (4F) Toelichting M-nummers in relatie tot referentieniveaus Meijerink (4F) 1. Mondelinge Taalvaardigheid Niveau 4F 1.1 Gesprekken Algemene omschrijving Kan in alle soorten gesprekken de taal nauwkeurig en doeltreffend

Nadere informatie

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Kerndoelen: 1. Leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie mondeling (of schriftelijk) gestructureerd weer te

Nadere informatie

Wat moet ik doen voor mijn Schoolexamens en Eindexamen Engels?

Wat moet ik doen voor mijn Schoolexamens en Eindexamen Engels? Agora 2018-2019: PTA vwo Engels Wat moet ik doen voor mijn Schoolexamens en Eindexamen Engels? Eén periode: T 01 Leesvaardigheid Toets / schriftelijk / tijdsduur 60 minuten / weging: 10 - Het lezen van

Nadere informatie