Doe Mee Jongerenwerk. Rekenkamercommissie Hoeksche Waard

Transcriptie

1 Doe Mee Jongerenwerk Onderzoek naar het jongerenwerk in de gemeente Oud-Beijerland Rekenkamercommissie Hoeksche Waard Bron: Rapportage 29 oktober

2 2

3 Postbus AE Utrecht [t] [f] [i] Onderzoekers Evert Wolters Reinier Dijkstra Contactpersoon Evert Wolters [t] [e] Kenmerk LD Datum 1 juli

4 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding Een onderzoek naar het jongerenwerk in Oud-Beijerland Effectief jongerenwerk? Complex beleidsveld stelt voorwaarden aan sturing Leeswijzer: waar vindt u welke bevindingen? 8 2 Conclusies en aanbevelingen De situatie van Oud-Beijerland op het gebied van jongerenwerk Jongerenwerk Oud-Beijerland: weinig slagvaardigheid Deelconclusies & aanbevelingen voor voorwaarden jongerenwerk Bestuurlijke reactie van het college 14 3 Jeugd- en jongerenprofiel Oud-Beijerland Jongeren in Oud-Beijerland zorgen voor relatief weinig overlast Percentage jeugdige verdachten van jaar zeer hoog Weinig leerlingen in Oud-Beijerland die school verzuimen Gemeente Oud-Beijerland gebruikt geen kwantitatieve gegevens 16 4 Beleidskader Jongerenwerk Politiek vierjaren programma heeft aandacht voor jongeren Kadernota en Plan van Aanpak Jeugd & Veiligheid zijn van belang Gemeente legt accent op repressief jongerenbeleid Goede integrale aanpak, weinig maatwerk en slagvaardigheid 22 5 Organisatie jongerenwerk Interne afstemming op afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Externe afstemming en samenwerking op verschillende manieren Beoordeling: organisatie van jongerenwerk voldoet aan normen 29 6 Uitvoering jongerenwerk Jongerenwerk en jongerenbeleid in ontwikkeling Jongerencentrum t Stekkie: zelf ingericht door jongeren t Stekkie komt gedeeltelijk tegemoet aan behoeften van jongeren Doelgroepbereik: overlastgevende jongeren bereiken t Stekkie Samenwerking met externe partijen verloopt niet altijd goed Alert zijn en inspelen op veranderingen in de maatschappij Beoordeling jongerenwerk: integrale aanpak in praktijk lastig 36 Bijlage: Overzicht van de gebruikte bronnen 38 4

5 1 INLEIDING 1.1 Een onderzoek naar het jongerenwerk in Oud-Beijerland De Rekenkamercommissie Hoeksche Waard heeft meegedaan aan het DoeMeeonderzoek naar jongerenwerk. 1 Jongerenwerk is op zowel landelijk, regionaal als gemeentelijk niveau een hot item. Op gemeentelijk niveau voeren veel gemeenteraden discussies over het al of niet aantrekken van extra jongerenwerkers, de inrichting van jongerenontmoetingsplekken (JOP s), of de inrichting van jongeren inloopcentra (JIC s). Gemeenteraden blijken vaak geen eenduidig beeld van het jongerenwerk in de gemeente te hebben. In onderliggende rapportage leest u de resultaten van het onderzoek in de gemeente Oud-Beijerland. Met de uitkomsten van dit onderzoek wil de Rekenkamercommissie Hoeksche Waard de gemeenteraad inzicht geven in de effectiviteit van het jongerenwerk in Oud-Beijerland. 1.2 Effectief jongerenwerk? 1.2.a. Doelstelling De doelstelling van dit onderzoek luidt: De gemeenteraad van Oud-Beijerland inzicht bieden in de effectiviteit van het gemeentelijke jongerenwerk. De rekenkamercommissie verschaft dit inzicht door te toetsen in hoeverre de gemeente voorwaarden creëert voor effectief jongerenwerk. Op basis van de bevindingen in dit onderzoek (hoofdstukken 3 t/m 6) heeft de rekenkamercommissie aanbevelingen geformuleerd voor de gemeenteraad (zie hoofdstuk 2). Deze aanbevelingen richten zich op concrete verbeterstappen in het gemeentelijk jongerenwerk. 1 DoeMee onderzoek is een initiatief van De Lokale Rekenkamer BV, waarbij meerdere rekenkamer(commissie)s zich kunnen inschrijven voor een onderzoeksopzet. Dit onderzoek is dan ook in meerdere gemeenten uitgevoerd, wat een vergelijking mogelijk maakt. 5

6 1.2.b. Centrale vraagstelling De centrale vraagstelling van dit onderzoek luidt: In hoeverre creëert de gemeente Oud-Beijerland voorwaarden voor effectief jongerenwerk? Onder effectiviteit verstaan de onderzoekers de verhouding tussen de gemeentelijke inzet van beleidsinstrumenten en de realisatie van beoogde maatschappelijke effecten. 1.2.c. Deelvragen: leefsituatie, kwaliteit beleid gemeente en effectiviteit Om tot een antwoord op de centrale vraagstelling te komen, geven de onderzoekers antwoord op een aantal deelvragen. Deze deelvragen gaan achtereenvolgens in op een algemene probleemschets gericht op de leefsituatie van jongeren binnen de gemeente, de kwaliteit van het gemeentelijk beleid en de effectiviteit van het gevoerde beleid. Probleemschets (gemeentebreed) 1. Welke zaken spelen er in het jongerenbeleid en bij de jongeren van de gemeente (het jeugd- en jongerenprofiel)? Kwaliteit gemeentelijk jongerenwerk (gemeentebreed) 2. Wat is de kwaliteit van de beleidsformulering? ( Wat wil de gemeente bereiken? ) 3. Hoe is het jongerenwerk georganiseerd? ( Wat gaat de gemeente daarvoor doen? ) Effectiviteit jongerenwerk (casestudy) 4. Hoe effectief is het jongerenwerk in de praktijk van één JOP of JIC? 1.3 Complex beleidsveld stelt voorwaarden aan sturing Verschillende functies en spelers betrokken bij jongerenwerk Vrijwel elke gemeente stelt beleidsdoelstellingen vast voor jongeren- of jeugdbeleid. Om invulling te geven aan deze doelstellingen, zet de gemeente beleidsinstrumenten in. In de uitvoering van jongerenwerk trekken gemeenten samen op met betrokken partijen als welzijnsinstellingen, politie en scholen. Een goede afstemming tussen partijen en effectieve beleidsinzet moet ertoe leiden dat de doelstellingen van het gemeentelijk jongerenwerk (bijvoorbeeld vorming van jonge mensen, maar ook terugdringen van jeugdoverlast) worden gerealiseerd. Figuur 1 geeft het beleidsproces rond jongerenwerk weer. 6

7 Figuur 1: Analysekader onderzoek jongerenbeleid BELEIDSKADER OPZET & UITVOERING EFFECTEN Doelen jongerenwerk als: - Vorming jongeren - In beeld houden jongeren - Tegengaan overlast Organisatie - gemeente - partners Inzet beleidsinstrumenten JOP JIC Ambulant jongerenwerk Ontplooiing van jongeren Inzicht in jongeren Minder overlast Bij het in kaart brengen van de gemeentelijke doelstellingen (hoofdstuk 4) hebben de onderzoekers onderscheid gemaakt tussen drie soorten doelen. Het gaat om doelen die gericht zijn op: a) de vorming van jongeren; b) het in beeld houden van jongeren en; c) het tegengaan van overlast. De uitvoering hebben de onderzoekers in het schema afgebakend naar jongerenontmoetingsplaatsen (JOP s), jongereninloopcentra (JIC s) of ander vergelijkbaar jongerenwerk in de gemeente, zoals het ambulante jongerenwerk. De uitvoering is in dit onderzoek getoetst door middel van een casestudy (hoofdstuk 6). Sturingsvoorwaarden voor effectief jongerenwerk De onderzoekers zijn uitgegaan van drie noodzakelijke sturingsvoorwaarden voor een effectief gemeentelijk jongerenwerk: 1. Maatwerk: De ene gemeente is de andere niet. Daarom is het vanzelfsprekend dat iedere gemeente een eigen aanpak in het jongerenwerk kiest. Met maatwerk doelen de onderzoekers op de mate waarin jongerenwerk zich toespitst op eigen lokale omstandigheden en eigen lokale problemen en behoeften van en met (groepen) jongeren. 2. Integrale aanpak: Jongerenwerk is een vorm van doelgroepgericht beleid. Inhoudelijk gezien hangt het samen met een veelheid aan beleidsvelden (onderwijs, sport, cultuur, openbare ruimte). Om die reden is het van belang dat het jongerenwerk integraal plaatsvindt. Met een integrale aanpak bedoelen de onderzoekers de mate waarin verschillende gemeentelijke afdelingen, maar ook gemeente en overige betrokken partijen, onderling afstemmen ten behoeve van een consistent en consequent jongerenwerk. 7

8 3. Slagvaardigheid: niets is zo veranderlijk als de jongerencultuur. Nieuwe hypes volgen elkaar in razend tempo op. Als de besluitvorming over een JOP een jaar in beslag neemt, is de kans groot dat jongeren zelf alweer een andere hangplek hebben gevonden. Met slagvaardigheid doelen de onderzoekers op de mate waarin de gemeente dergelijke maatschappelijke ontwikkelingen tijdig signaleert en daarop met haar beleid anticipeert. 1.4 Leeswijzer: waar vindt u welke bevindingen? Deze rapportage is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 vindt u de conclusies en aanbevelingen die uit het onderzoek naar voren gekomen zijn. Hoofdstuk 3 t/m 6 geven inzicht in de bevindingen die ten grondslag liggen aan deze conclusies en aanbevelingen. Hoofdstuk 3 geeft een korte samenvatting van het jeugd- en jongerenprofiel van de jongeren in de gemeente Oud-Beijerland, waarbij de onderzoekers opvallende kenmerken benoemen. In hoofdstuk 4 brengen de onderzoekers het gemeentelijk beleid op het gebied van jongerenwerk in beeld. Hoofdstuk 5 geeft inzicht in de wijze waarop het jongerenwerk in de gemeente Oud-Beijerland is georganiseerd. Tot slot illustreert hoofdstuk 6 voor één casestudy hoe effectief het jongerenwerk is. 8

9

10 2 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Dit hoofdstuk maakt de conclusies en aanbevelingen inzichtelijk die voortvloeien uit de bevindingen die de onderzoekers in hoofdstuk 3 t/m 6 beschrijven. In deze conclusies en aanbevelingen geven de onderzoekers de effectiviteit van het jongerenwerk weer aan de hand van de in hoofdstuk 1 benoemde randvoorwaarden: maatwerk, integrale aanpak en slagvaardigheid. 2.1 De situatie van Oud-Beijerland op het gebied van jongerenwerk Jongeren binnen de gemeente Oud-Beijerland zorgen voor relatief weinig overlast. Zo zijn er in de gemeente Oud-Beijerland, in vergelijking met gemeenten van vergelijkbare grootte, weinig jeugdige verdachten (jongeren waarvan het vermoeden bestaat dat zij een strafbaar feit hebben gepleegd) tussen de 18 en 24 jaar. 2 Het aantal jeugdige verdachten tussen de jaar ligt in de gemeente wel relatief hoog. 3 Voor de uitvoering van het jongerenwerk heeft de gemeente een overeenkomst met SSO (Stichting Samenlevingsopbouw Oud-Beijerland). SSO werkt voornamelijk vanuit jongerencentrum t Stekkie (accommodatiegebonden), maar heeft ook taken op het gebied van ambulant jongerenwerk. Daarnaast heeft de gemeente een overeenkomst met particuliere beveiligers van HBD (Haven Beveiligings Dienst), die een rol hebben in het tegengaan van jongerenoverlast. De onderzoekers hebben lopende het onderzoek geconstateerd dat er op dit moment veel (politieke) aandacht is voor het jongerenwerk in Oud-Beijerland. Zij hebben ernaar gestreefd de ontwikkelingen die op het moment van schrijven spelen, te verwerken in het rapport. 2.2 Jongerenwerk Oud-Beijerland: weinig slagvaardigheid In deze paragraaf geven de onderzoekers antwoord op de centrale vraag van dit onderzoek: In hoeverre creëert de gemeente Oud-Beijerland voorwaarden voor effectief jongerenwerk? Op de eerste plaats constateren de onderzoekers dat de gemeente nauwelijks voorwaarden creëert voor een slagvaardige invulling van het jongerenwerk. Dit 2 Een jongere tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt omdat een redelijk vermoeden bestaat dat deze een strafbaar feit heeft gepleegd. Het gaat hier niet om overtredingen, maar om misdrijven. 3 Deze cijfers gaan over het jaar 2006 (het laatste jaar waarover deze cijfers over het gehele land bekend zijn). 10

11 geldt voor zowel de beleidsvorming, de organisatie als de uitvoering van het jongerenwerk. Het gebrek aan voorwaarden voor slagvaardig jongerenwerk blijkt uit het feit dat de gemeente haar jongerenwerk niet periodiek evalueert. Daarnaast blijkt dit uit de trage besluitvorming van de gemeente in het verruimen van de openingstijden van t Stekkie, en het uitvoeren van haar voornemen om tot een jongerenfaciliteit te komen. 4 Bovendien blijkt er in de praktijk tussen de gemeente en SSO geen eenduidigheid te zijn over de hoeveelheid benodigde financiële middelen die nodig zijn om het ambulant jongerenwerk te ondersteunen. De onderzoekers concluderen op de tweede plaats dat het beleidskader van de gemeente Oud-Beijerland op het gebied van jongerenwerk niet uitgaat van maatwerk, terwijl de gemeente in de organisatie en de uitvoering van het jongerenwerk wel voorwaarden voor op maat gesneden jongerenwerk levert. Het beleidskader van de gemeente gaat niet uit van een probleemanalyse en bevat geen afgebakende doelgroepen of beleidskeuzes. Tegelijkertijd gaat SSO in de organisatie uit van projecten (Kids on the Block) die initiatieven van jongeren moeten waarborgen. In de uitvoering van het jongerenwerk weet SSO aan te sluiten bij de behoeften van (overlastgevende) jongeren. Op de derde en laatste plaats concluderen de onderzoekers dat de gemeente in haar beleidskader en de organisatie van het jongerenwerk relatief veel voorwaarden creëert voor een integrale aanpak. Tegelijkertijd verloopt deze integrale aanpak in de uitvoering niet optimaal. De verschillende beleidsdocumenten blijken in samenwerking met belanghebbenden te zijn opgesteld en maken duidelijk welke beleidsterreinen op het gebied van jongerenwerk relevant zijn. Daarnaast neemt de gemeente deel aan verschillende interne (tussen ambtenaren) en externe (met betrokken organisaties) overlegvormen. In de uitvoering van het jongerenwerk blijkt een aantal betrokken organisaties echter kritisch te zijn op de samenwerking met de gemeente. 2.3 Deelconclusies & aanbevelingen voor voorwaarden jongerenwerk De conclusie uit paragraaf 2.2 hebben de onderzoekers uitgewerkt in zes deelconclusies, die specifieker ingaan op de effectiviteit van het jongerenwerk in termen van voorwaarden over maatwerk, een integrale aanpak en slagvaardigheid. Met deze deelconclusies geven de onderzoekers antwoord op de in hoofdstuk 1 genoemde deelvragen. Conclusie 1: Oud-Beijerland creëert nauwelijks voorwaarden voor slagvaardigheid De gemeente Oud-Beijerland springt niet snel en adequaat in op maatschappelijke ontwikkelingen die op het gebied van jongerenbeleid spelen. 4 Kanttekening hierbij is dat de gemeente heeft laten weten vanaf 1 juni 2009 de verruimde openingstijden wel te realiseren. 11

12 Daarnaast heeft zij nog geen invulling gegeven aan haar voornemen om te komen tot een nieuwe jongerenfaciliteit. Het trage inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen komt naar voren uit het feit dat er al geruime tijd onduidelijkheid bestaat over een verruiming van de openingstijden van t Stekkie en meer capaciteit voor het ambulant jongerenwerk. Daarnaast heeft de gemeente een verzoek van jongeren om een skatebaan aan te leggen, relatief laat ingewilligd. Jongeren geven aan dat ze aanvankelijk veel behoefte hadden aan deze skatebaan. Toen de gemeente deze skatebaan uiteindelijk had gerealiseerd, was deze behoefte echter al verdwenen. Tot slot evalueert de gemeente haar jongerenbeleid niet, zodat zij zichzelf niet de mogelijkheid geeft om dit beleid eventueel te wijzigen of bij te sturen. Aanbeveling 1 (naar aanleiding van conclusie 1) Geef op korte termijn invulling aan het voornemen uit het Actieplan Jeugd en Veiligheid om een nieuwe jongerenfaciliteit te realiseren. In de politiek is hier op dit moment grote aandacht voor, maar het is van belang dat deze jongerenfaciliteit er daadwerkelijk snel komt. Ga daarnaast met SSO in gesprek over een eventuele vermeerdering van het aantal uren dat beschikbaar is voor het ambulant jongerenwerk. Verruim tot slot de openingstijden van jongerencentrum t Stekkie (verruiming staat nu gepland vanaf 1 juni). Aanbeveling 2 (naar aanleiding van conclusie 1) Evalueer periodiek het jongerenbeleid (opgeschreven in de kadernota integraal jeugdbeleid). Gebruik de uitkomsten van de evaluatie om het beleid eventueel bij te sturen. Conclusie 2: de gemeente gaat in haar beleid niet uit van maatwerk De gemeente Oud-Beijerland heeft haar beleidsdoelstellingen op het gebied van jongerenwerk niet gebaseerd op een onderzoek naar de samenstelling en kenmerken van jongeren in de gemeente. Daarnaast maakt de gemeente geen duidelijke, expliciete keuzes in doelgroepen (zij benadert alle jongeren van 10 tot 23 jaar) en focus (verhouding tussen preventie en repressie). Hierdoor is het moeilijk om als gemeente toe te spitsen op lokale omstandigheden en lokale problemen en behoeften van (groepen) jongeren. Conclusie 3: de gemeente levert in de praktijk wel relatief veel maatwerk De onderzoekers baseren deze conclusie op het feit dat de jongerenwerkers van SSO in hun organisatie uitgaan van een vraaggerichte benadering, waarbij zij initiatieven van jongeren ondersteunen. Daarnaast voorzien de georganiseerde activiteiten in jongerencentrum t Stekkie in de behoeften van jongeren. Kanttekening hierbij is dat de jongerenwerkers en de jongeren kritisch zijn op de staat van het gebouw waarin jongerencentrum t Stekkie huist. 12

13 Aanbeveling 3 (naar aanleiding van conclusie 2 en 3) Maak in de beleidskaders voor het jongerenwerk duidelijke keuzen in doelgroepen en focus, die gebaseerd zijn op een probleemanalyse (bestaande uit een onderzoek naar de samenstelling, kenmerken en behoeftes van jongeren). Hierdoor kan de gemeente beter inspringen op lokale omstandigheden en behoeften van (groepen) jongeren. Conclusie 4: de gemeente streeft in beleid en organisatie een integrale aanpak na Dit blijkt uit het feit dat de gemeente in haar beleidskader het duidelijke voornemen uitspreekt om op integrale wijze vorm te geven aan het jongerenwerk. Daarnaast geeft de gemeente in haar beleidskader aan welke beleidsterreinen een rol spelen in het jongerenwerk. De gemeente heeft betrokken organisaties actief betrokken in het opstellen van het actieplan Jeugd en Veiligheid. Bovendien heeft de gemeente in de praktijk een veelheid aan overlegvormen met organisaties die raakvlakken hebben met het jongerenwerk. Conclusie 5: betrokken organisaties werken in de praktijk niet optimaal samen Uit de interviews blijkt dat de jongerenwerkers en de politie kritisch zijn op de samenwerking met de gemeente. De jongerenwerkers geven aan dat zij meer middelen nodig hebben en dat de gemeente meer nadruk dient te leggen op preventie (in plaats van repressie). De politie is van mening dat de gemeente slechts langzaam reageert op signalen die zij afgeeft. Daarnaast zijn de jongerenwerkers van mening dat de samenwerking met de particuliere beveiligers en de politie niet altijd goed loopt. Aanbeveling 4 (naar aanleiding van conclusie 4 en 5) Draag als gemeente zorg voor goede communicatie met betrokken organisaties over besluitvorming in het jongerenwerk. Geef hierbij actief aan wat de gemeente wel of niet doet met adviezen en voorstellen van deze betrokken organisaties, en waarom. Conclusie 6: de gemeente lijkt de beoogde doelgroepen te bereiken Hoewel de onderzoekers niet beschikken over specifieke metingen, geven verschillende betrokken partijen (politie, jongerenwerkers, gemeente) aan dat de jongerenwerkers erin slagen om steeds meer jongeren te bereiken, waaronder ook de specifieke groep overlastgevende jongeren. 13

14 2.4 Bestuurlijke reactie van het college 14

15 3 JEUGD- EN JONGERENPROFIEL OUD-BEIJERLAND In dit hoofdstuk beschrijven de onderzoekers een beknopt beeld van de jongeren in de gemeente Oud-Beijerland, naar aanleiding van het jeugd- en jongerenprofiel van de gemeente. Met dit hoofdstuk leggen de onderzoekers de basis voor het beantwoorden van deelvraag 1. Voor dit jeugd- en jongerenprofiel hebben de onderzoekers gebruik gemaakt van dataverzameling door bureau ABF Research. Dit bureau verzamelt data vanuit allerlei verschillende bronnen; onder andere vanuit databases van de politie. 5 In 2008 heeft de gemeente Oud-Beijerland inwoners. In de gemeente wonen in dat jaar jongeren tussen de 12 en de 17 jaar en inwoners tussen de 18 en 24 jaar. Het aantal jongeren tussen de 12 en de 24 jaar in de gemeente Oud-Beijerland is over de jaren nagenoeg hetzelfde gebleven. 3.1 Jongeren in Oud-Beijerland zorgen voor relatief weinig overlast Vooral de oudere jongeren (van jaar) zorgen in 2006 voor weinig overlast. Dit blijkt uit het feit dat het percentage verdachten van jaar relatief laag is in vergelijking met gemeenten van gelijke grootte. Een verdachte is een persoon tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt omdat een redelijk vermoeden bestaat dat deze een strafbaar feit heeft gepleegd. Het gaat hier niet om overtredingen, maar om misdrijven. 6 Daarnaast zijn er in de gemeente Oud-Beijerland relatief weinig jeugdige verdachten per inwoners (in vergelijking met andere gemeenten van gelijke grootte). Hierbij gaat het om het aantal jongeren dat wordt verdacht van het plegen van een misdrijf in verhouding tot het aantal inwoners van 12 jaar of ouder. 7 Tot slot is ook het aantal jeugdige veelplegers nagenoeg nihil. Jeugdige veelplegers zijn minderjarige personen die meer dan 5 keer als verdachte bij de politie zijn geregistreerd. 3.2 Percentage jeugdige verdachten van jaar zeer hoog Ten opzichte van het gemiddelde in gemeenten van gelijke grootte, zijn er in de gemeente Oud-Beijerland zeer veel jeugdige verdachten tussen de 12 en 17 jaar. Bijna een kwart (24%) van deze jongeren valt onder deze categorie. Dit hoge percentage vormt een uitzondering op het in paragraaf 3.1 geschetste beeld. 5 Een aantal van deze cijfers gaan over het jaar 2006 (het laatste jaar waarin deze informatie over het gehele land is verzameld). 6 Deze definitie is afkomstig van het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). 7 Deze gegevens zijn afkomstig uit het Herkenningsdienstsysteem (HKS) van het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). 15

16 3.3 Weinig leerlingen in Oud-Beijerland die school verzuimen Het aantal leerlingen tussen de 5 en 17 jaar dat regelmatig school verzuimt, is nagenoeg nihil. Het gaat hier om leerlingen die over een periode van drie aangesloten dagen, of in een periode van een maand minimaal twaalf uren, school verzuimen. 3.4 Gemeente Oud-Beijerland gebruikt geen kwantitatieve gegevens In de gemeente Oud-Beijerland is een werkgroep actief (zie hoofdstuk 4). Deze werkgroep signaleert ontwikkelingen onder de jongeren in de gemeente. Zij doet dit uitsluitend op basis van ervaringen van jongerenwerkers en politie. De gemeente maakt geen gebruik van (kwantitatieve) onderzoek(en) naar de samenstelling en kenmerken van jongeren binnen de gemeente. 16

17 4 BELEIDSKADER JONGERENWERK In dit hoofdstuk beschrijven de onderzoekers het jeugdbeleid van de gemeente Oud- Beijerland, waarbij ze (beleidsdoelen over) het jongerenwerk afbakenen. Hiermee leggen de onderzoekers de basis voor de beantwoording van deelvraag Politiek vierjaren programma heeft aandacht voor jongeren In het Politiek vierjaren programma , Werk maken van de toekomst (verder in de tekst kortweg: het vierjarenprogramma) geeft het college haar ambities voor de jaren weer. Het vierjarenprogramma onderscheidt een tiental beleidsterreinen, waarvan vier programma s ingaan op jeugd en jongeren. Het gaat om de volgende programma s: - Openbare Orde en Veiligheid (programma 2). In dit programma stelt het college dat het jeugdbeleid van de gemeente in het bijzonder uitgaat van het tegengaan van overlastgevende en criminele jeugd. 8 - Cultuur, Sport en Recreatie (programma 4). In dit programma stelt het college dat het van belang is dat de jeugd zich kan vermaken met sport, spel en recreatie. Hiervoor wil het college voldoende sportfaciliteiten creëren en sporten cultuuractiviteiten stimuleren. 9 Het college noemt in het vierjarenplan expliciet de relatie tussen programma 2 en programma 4. - Onderwijs (programma 5). In dit programma noemt het college dat er een verbinding nodig is tussen het onderwijsbeleid en het jeugd- en jongerenbeleid om kinderen in gezondheid en een veilige omgeving op te laten groeien, en voor te bereiden op de toekomst Maatschappelijke Dienstverlening (programma 6). In dit programma noemt het college het van belang dat er een eenduidig jeugdbeleid is dat ontwikkelingsmogelijkheden stimuleert en dat problemen in een vroegtijdig stadium door de betrokkenen worden gesignaleerd en gezamenlijk worden opgelost. Hiervoor wil het college een samenhangend jeugdbeleid voor jongeren van 0-23 jaar hanteren. 11 Daarnaast noemt het college in dit programma dat het van belang is om jongeren meer te betrekken bij het jeugdbeleid en de uitvoering hiervan Werk maken van de toekomst, Politiek vierjaren programma , pp Werk maken van de toekomst, Politiek vierjaren programma , pp Werk maken van de toekomst, Politiek vierjaren programma , pp Werk maken van de toekomst, Politiek vierjaren programma , pp Werk maken van de toekomst, Politiek vierjaren programma , pp

18 4.2 Kadernota en Plan van Aanpak Jeugd & Veiligheid zijn van belang Naast de aandacht voor jeugd en jongeren in het vierjarenprogramma, is er in de gemeente Oud-Beijerland een veelheid aan beleidsdocumenten die ingaan op jeugd. Het gaat hier om de volgende beleidsdocumenten: - Wmo-beleidsplan/Nota volksgezondheid (vastgesteld in 2007 door de raad); - Kadernota Integraal Jeugdbeleid (vastgesteld door de raad in februari 2006); - Visiedocument structurele jeugdparticipatie (vastgesteld door het college in januari 2008); - Actieplan Jeugd & Veiligheid (vastgesteld door het college in september 2007). Deze rapportage gaat niet in op het Wmo-beleidsplan, omdat dit plan vooral ingaat op jeugdzorg. Waar dit plan wel ingaat op jongerenwerk, verwijst het document naar de Kadernota Integraal Jeugdbeleid (verder in de tekst kortweg: de kadernota Jeugdbeleid), het Visiedocument structurele Jeugdparticipatie (verder in de tekst: het visiedocument Jeugdparticipatie) en/of het actieplan Jeugd & Veiligheid. 4.2.a. Kadernota opgesteld vanwege behoefte aan een integrale aanpak Het opstellen van de kadernota Jeugdbeleid kent twee aanleidingen, zo staat vermeld in de inleiding van deze kadernota. In de eerste plaats legt de rijksoverheid steeds meer verantwoordelijkheden op het gebied van jeugdbeleid bij lokale overheden neer. In de tweede plaats is er een groeiende behoefte aan een meer integrale aanpak van het jeugdbeleid. 13 Met de kadernota beoogt de gemeente samenhang te brengen tussen de verschillende beleidsterreinen die een rol spelen in het jeugdbeleid. Het gaat hier om de volgende beleidsterreinen: onderwijs, welzijn, cultuur, sport, gezondheid, hulpverlening, arbeid, veiligheid en ruimte. 14 Doelgroep: alle jongeren tussen de 0 en de 23 jaar De kadernota Jeugdbeleid definieert jeugd als alle jongeren in de leeftijdsgroep van 0 tot en met 23 jaar. Zij geeft aan de jeugd vooral te zien als een levensfase, waarin een mens opgroeit van afhankelijk en onzelfstandig kind tot een onafhankelijke, verantwoordelijke en zelfstandige volwassene. 15 Uitgangspunt van de gemeente: jongeren ontwikkelen zich in drie milieus De gemeente Oud-Beijerland gaat in de kadernota Jeugdbeleid uit van drie ontwikkelingsmilieus voor de jeugd, namelijk de volgende: 13 Kadernota Integraal Jeugdbeleid , pp Kadernota Integraal Jeugdbeleid , pp Kadernota Integraal Jeugdbeleid , pp. 8 18

19 1. opvoedingsomgeving en huisvesting; 2. educatie en arbeid; 3. sociale omgeving, vrije tijdsbesteding. 16 Het jongerenwerk richt zich voornamelijk op het derde ontwikkelingsmilieu, aldus de kadernota Jeugdbeleid. 17 Visie en doelstellingen die raakvlak hebben met het jongerenwerk De gemeente Oud-Beijerland geeft in de kadernota Jeugdbeleid aan wat haar visie en doelstellingen per ontwikkelingsmilieu zijn. Voor het derde ontwikkelingsmilieu (sociale omgeving en vrijetijdsbesteding) gaat het om de navolgende doelstellingen: 18 De gemeente Oud-Beijerland wil jeugdigen de gelegenheid bieden en uitdagen om deel te nemen aan sociale activiteiten. Groepsgerichte activiteiten, die gericht zijn op het voorkomen van sociale uitsluiting door lichamelijke en/of geestelijke beperkingen of financiële problemen worden ondersteund, maar ook activiteiten waardoor de jeugd een bijdrage levert aan de maatschappij (vrijwilligerswerk). Daarnaast wil de gemeente de samenleving stimuleren zelf de verantwoordelijkheid te nemen om sociale controle uit te voeren. De gemeente Oud-Beijerland maakt zich sterk voor een aanpak die leidt tot een dialoog tussen de jeugd en de omgeving. 4.2.b. Plan Jeugd en Veiligheid: tegengaan van overlast en verslaving In september 2007 stelt het college het Actieplan Jeugd en Veiligheid, Plan van aanpak jongeren, alcohol en overlast (verder in de tekst kortweg: het Actieplan Jeugd en Veiligheid) op. Bij het opstellen van dit plan zijn het Jeugd en Preventie Team (JPT), Bureau Jeugdzorg, de politie, SSO (Stichting Samenlevingsopbouw Oud-Beijerland), bureau HALT en het Openbaar Ministerie betrokken. Stichting SSO organiseert het jongerenwerk van de gemeente (zie verder hoofdstuk 5). Het actieplan geeft aan een uitwerking te zijn van het vierjaren programma (paragraaf 4.1) en de Kadernota Integraal Jeugdbeleid (paragraaf 4.2.a). 19 Het Actieplan Jeugd en Veiligheid vermeldt dat het met een groot deel van de jeugd (90%) in Oud-Beijerland goed gaat. Een klein percentage (10%) behoeft volgens het actieplan zorg en aandacht. 20 De hoofddoelstelling van het Actieplan Jeugd en Veiligheid is om overlast door jongeren te beperken. Daarnaast dient het actieplan er aan bij te dragen dat de jeugd zich welkom voelt in het dorp en haar verantwoordelijkheid leert te nemen ten opzichte van zichzelf en de rest van de bevolking Kadernota Integraal Jeugdbeleid , pp Kadernota Integraal Jeugdbeleid , pp Kadernota Integraal Jeugdbeleid , pp Actieplan Jeugd en Veiligheid, september Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp

20 Het plan noemt een aantal maatregelen en acties om deze doelstelling te bereiken. Deze maatregelen en acties zijn onder andere gebaseerd op de BEKEanalyse. Dit is een analyse (ontworpen door advies- en onderzoeksgroep Beke) waarbij de gemeente aan de hand van een aantal vragenlijsten typeert wat voor soort groepen (hang)jongeren zich in de gemeente bevinden. 22 Net als de Kadernota Jeugdbeleid, richt het Actieplan Jeugd en Veiligheid zich op alle jongeren tussen de 10 en 23 jaar. De betrokken partijen stellen dat de huidige aanpak van overlast zich kenmerkt door een repressieve en een preventieve aanpak. Daarnaast dienen de partijen gebruik te maken van een persoonsgerichte en groepsgerichte aanpak. 23 Maatregelen die de betrokkenen zich in 2007 voornemen om uit te voeren Het college, en de verschillende betrokken partijen, nemen zich in het Actieplan Jeugd & Veiligheid voor om achttien acties en activiteiten op het gebied van Jeugd en Veiligheid uit te voeren. In deze rapportage noemen de onderzoekers alleen de activiteiten die een expliciete link hebben met het jongerenwerk. Het gaat daarbij om de volgende zeven acties: 1. Inzet van politie, particuliere beveiligers en jongerenwerkers in het Laningpark. Veel jongeren komen in dit park bijeen. De politie, twee particuliere beveiligers van HBD (Haven Beveiligings Dienst) en de jongerenwerkers hebben afgesproken wanneer zij in het park aanwezig zijn. Deze particuliere beveiligers huurt de gemeente in. De rol van de jongerenwerkers is volgens het actieplan om de jongeren op vrijdagavond op te zoeken, een relatie met hen op te bouwen en ze te waarschuwen voor de gevolgen van het veroorzaken van overlast en overmatig alcoholgebruik Hotline meldingen telefoon. De gemeente heeft een telefoonlijn waar burgers naar kunnen bellen als jongeren voor overlast zorgen. Dit project gaat ervan uit dat de gemeente alle meldingen ontvangt, maar deze vervolgens direct doorstuurt naar de jongerenwerkers. De jongerenwerkers gaan hier vervolgens zo snel mogelijk mee aan de slag (door middel van bezoek aan locatie waar overlast plaatsvindt) Jongerenparticipatie. Dit project houdt in dat de betrokken partijen in de toekomst steeds meer inzetten op structurele vormen van jongerenparticipatie, waarbij de speciale doelgroep (bestaande uit overlastgevende jongeren) steeds meer betrokken raken. 4. Afspraken met de jongerenwerkers van SSO. Hierbij noemt het Actieplan Jeugd en Veiligheid voornamelijk het belang van voldoende beschikbare capaciteit (in mensuren) voor jongerenwerkers om vorm te kunnen geven aan ambulant jongerenwerk. 22 Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp

21 5. Uitvoeren van jaarplan verslavingspreventie. Hierbij gaat het erom dat jongeren op verschillende momenten in hun leven voorlichting krijgen over het gebruik van drugs Jongerenfaciliteit. Het Actieplan Jeugd en Veiligheid geeft onder dit punt aan dat de betrokken partijen op zoektocht dienen te gaan naar een jongerenfaciliteit dat voldoet aan de behoeften van jongeren. Hierbij benoemt het actieplan expliciet dat jongerencentrum t Stekkie niet voldoet. Daarnaast benoemt het actieplan dat het element alcohol drinken meegenomen dient te worden in de zoektocht. 7. Jongeren Ontmoetings Plaatsen (JOP s). Hierbij geeft het Actieplan Jeugd & Veiligheid aan dat er in elke wijk minimaal één jongeren ontmoetingsplaats zou moeten zijn. Daarnaast noemt het actieplan dat het van belang is dat er een indeling komt in A, B en C-locaties. A-locaties zijn locaties waar jongeren altijd mogen hangen, B-locaties zijn plaatsen waar jongeren op sommige tijdstippen aanwezig mogen zijn. Op C-locaties is het niet toegestaan voor jongeren om te hangen c. Jongerenparticipatie: vorming van een werkgroep In lijn met het derde project uit het Actieplan Jeugd & Veiligheid, dat genoemd staat in paragraaf 4.2.b van deze rapportage, heeft de gemeente in het voorjaar van 2007 een werkgroep Structurele Jeugdparticipatie opgericht. Het doel van deze werkgroep is om een bijdrage te leveren aan een beleidsnota over structurele jeugdparticipatie; en het formuleren van een aanpak om jeugdparticipatie in de praktijk vorm te geven. De werkzaamheden van de werkgroep hebben geleid tot het Visiedocument Jeugdparticipatie. 28 Dit beleidsdocument heeft het college in januari 2008 vastgesteld. De werkgroep definieert jeugdparticipatie als de mogelijkheid van actieve betrokkenheid van jeugdigen van 10 tot 23 jaar bij besluitvorming ten aanzien van hun eigen leefomgeving. Dit wordt gedaan door te luisteren van de jeugd, de jeugd te informeren, mee te laten denken of mee te laten beslissen. 29 De gemeente heeft een onderzoek gehouden onder jongeren in Oud-Beijerland over de vraag hoe deze jongeren aankijken tegen jeugdparticipatie. Hieruit komt onder andere naar voren dat 42% van de jongeren niet tevreden is over de manier waarop de gemeente jongeren betrekt, en 44% van de jongeren niet tevreden is over de manier waarop de gemeente jongeren informeert over zaken die hen aangaan. Een kwart van de jongeren vindt het leuk om met de gemeente mee te praten over thema s die zij interessant vinden. 26 Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp Actieplan Jeugd & Veiligheid, Plan van Aanpak jongeren, alcohol en overlast, pp Participeren moet je leren Visiedocument en plan van aanpak , pp Participeren moet je leren Visiedocument en plan van aanpak , pp. 4 21

22 Op basis van het bovenstaande onderzoek, stelt de werkgroep voor om: - de aandacht voor jeugdparticipatie te borgen in de totstandkoming en uitvoering van gemeentelijke plannen; - jongeren bewust te maken van de mogelijkheden om te participeren; - jongeren wel te betrekken bij de bouw van een nieuwe jongerenfaciliteit, maar hier niet te vroeg mee te beginnen; - jongeren te betrekken bij het inrichten van nieuwe JOP s; - het combineren van jeugd en participatie met spel en ontspanning Gemeente legt accent op repressief jongerenbeleid Op basis van de voorgaande paragrafen, constateren de onderzoekers dat de gemeente Oud-Beijerland in haar jongerenbeleid inzet op preventieve en repressieve maatregelen. Zo heeft de gemeente in haar Actieplan Jeugd & Veiligheid acties benoemd die gericht zijn op repressie (hotline meldingen, inzet Laningpark) en preventie (jongerenfaciliteit verkrijgen, inzetten op jeugdparticipatie). Tegelijkertijd constateren de onderzoekers dat de gemeente in haar gerichtheid een accent lijkt te leggen op repressie. Zo noemt zij in het vierjarenprogramma dat zij in het bijzonder aandacht wil leggen op het tegengaan van overlast (zie paragraaf 4.1). Daarnaast is het eerste doel van het Actieplan Jeugd & Veiligheid om overlast tegen te gaan. 4.4 Goede integrale aanpak, weinig maatwerk en slagvaardigheid Tabel 4.1 op de volgende pagina maakt inzichtelijk in hoeverre het beleidskader over jeugd- en jongerenwerk voldoet aan de vooraf opgestelde normen. De tabel maakt duidelijk dat de gemeente integraal te werk gaat, maar niet voldoet aan de normen voor maatwerk en slagvaardigheid. 30 Participeren moet je leren Visiedocument en plan van aanpak , pp

23 Tabel Toetsing beleidsformulering jongerenbeleid aan de normen Maatwerk 1 Aan het jongerenbeleid ligt een probleemanalyse ten grondslag. 2 Het jongerenbeleid wijst doelgroepen van beleid aan. Deze doelgroepen zijn duidelijk afgebakend en zoveel mogelijk gekoppeld aan activiteiten en prestatiedoelen. 3 Het jongerenbeleid maakt duidelijke keuzen in beleid. 4 De beleidskeuzen en de benoemde doelgroepen in het gemeentelijke jongerenbeleid sluiten aan op de probleemanalyse (en op de uitkomsten van het jongerenprofiel). Beperkt voldaan. Er is geen sprake van een uitgebreide, specifiek op de gemeente gerichte probleemanalyse. Wel heeft er een onderzoek plaatsgevonden over de vraag hoe de jeugd aankijkt tegen jeugdparticipatie. Niet voldaan. De gemeente heeft alle jongeren van 0 tot 23 jaar als doelgroep benoemd (kortom: alle jongeren). Niet voldaan. De doelgroep is breed geformuleerd. Ook de verschillende ontwikkelingsmilieus die de gemeente definieert, zijn breed opgezet en spreken niet van een duidelijke keuze. De gemeente lijkt het accent te leggen op repressief jongerenbeleid, maar zegt zelf uit te gaan van zowel preventieve als repressieve maatregelen. Beperkt voldaan. De probleemanalyse, doelgroepen en duidelijke beleidskeuzen ontbreken. Alleen bij het opstellen van het beleidsdocument over jeugdparticipatie sluit de gemeente in haar acties aan op onderzoek. Integrale aanpak 5 De gemeente beschikt over een duidelijke definitie van het jongerenbeleid. Hieruit is op te maken welke inhoudelijke beleidsterreinen onderdeel uitmaken van het gemeentelijk jongerenbeleid en hoe deze terreinen onderling samenhangen. 6 Ervaringen en belangen van betrokken afdelingen en externe partners zijn meegenomen in de totstandkoming van jongerenbeleid. Grotendeels voldaan. De Kadernota en het Actieplan Jeugd en Veiligheid gaan specifiek in op het integrale karakter van het jongerenbeleid. Alle terreinen waar het jongerenwerk betrekking op heeft, staan benoemd. De Kadernota maakt echter niet specifiek duidelijk hoe deze terreinen zich tot elkaar verhouden. Voldaan. De gemeente benadrukt in de Kadernota het belang van de betrokkenheid van de verschillende afdelingen. Zij heeft bij het opstellen van het beleid inventarisaties verricht onder belanghebbenden. Het opstellen van het Actieplan Jeugd en Veiligheid heeft het college in samenwerking met betrokken organisaties gedaan. Slagvaardigheid/aanpassingsvermogen 7 Het vastgestelde jongerenbeleid voorziet in periodieke evaluatie van beleid. 8 Evaluaties worden aantoonbaar benut om - waar nodig - beleid bij te sturen. Beperkt voldaan. De kadernota maakt niet duidelijk wanneer de gemeente het jongerenbeleid evalueert. Het Actieplan Jeugd en Veiligheid wordt wel geëvalueerd (zie hiervoor hoofdstuk 5). Niet voldaan. Dit blijkt niet uit de verschillende beleidskaders. 23

24 5 ORGANISATIE JONGERENWERK In dit hoofdstuk beschrijven de onderzoekers de wijze waarop de gemeente Oud- Beijerland invulling geeft aan de organisatie van het jongerenwerk. Hiermee leggen de onderzoekers de basis voor de beantwoording van deelvraag Interne afstemming op afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling De ambtelijke organisatie van de gemeente Oud-Beijerland kent een afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. Deze afdeling is verantwoordelijk voor de uitvoering van vier programma s, namelijk de volgende: - maatschappelijke participatie; - maatschappelijke ondersteuning; - jeugd en onderwijs en; - jeugd en veiligheid (toegevoegd sinds januari 2008). 31 Hoewel alle programma s raakvlakken hebben met het jongerenwerk, komt uit de interviews naar voren dat het accent van de aandacht voor jongeren ligt bij het programma jeugd en veiligheid. De gemeente wil een integrale aanpak van het jongerenwerk waarborgen door alle betrokken ambtenaren op één afdeling te plaatsen. Hierdoor zijn de lijntjes tussen deze ambtenaren kort. Het gaat hier bijvoorbeeld om ambtenaren die zich bezig houden met beleid op het gebied van de Wmo, zorg, cultuur, kunst, opbouwwerk, sport en jeugd. De geïnterviewde medewerkers geven aan dat het voor hen niet altijd duidelijk is geweest hoe het scala aan beleidsdocumenten (en de daaraan gekoppelde uitvoeringsdocumenten) zich tot elkaar verhouden (en wie waar verantwoordelijk voor is). Volgens hen is er in sommige gevallen sprake van overlap, zonder dat dit altijd expliciet is gemaakt. 5.2 Externe afstemming en samenwerking op verschillende manieren De gemeente Oud-Beijerland werkt op het gebied van jongerenwerk gericht samen met particuliere beveiligers van HBD (zoals beschreven in hoofdstuk 4) en jongerenwerkers van stichting SSO. Daarnaast neemt zij deel aan een aantal overlegvormen met meerdere externe partijen. 31 Website van de gemeente Oud-Beijerland, 24

25 5.2.a. Samenwerkingsverband met particuliere beveiligers In de eerste plaats heeft de gemeente Oud-Beijerland twee particuliere beveiligers van de HBD in dienst. Deze beveiligers heeft de gemeente aangesteld vanuit een behoefte om in de organisatie van haar jeugdbeleid te komen tot een kwaliteitsimpuls in het tegengaan van overlast door jongeren. De verschillende geïnterviewden geven aan dat de beveiligers op vrijdag en zaterdag de straat op gaan om verschillende rondhangende jongeren op te zoeken. Zij bezoeken plaatsen rondom het uitgaansgebied van Oud-Beijerland, en plekken waar veel meldingen van overlast vandaan komen. Deze beveiligers maken een rapportage van wat zij aantreffen. Deze rapportage sturen zij op een later moment door naar de politie en de gemeente. Op het moment dat de jongeren voor veel overlast zorgen, bellen de beveiligers in sommige gevallen direct met de politie. De geïnterviewde buurtagent van de politie geeft aan dat de particuliere beveiligers functioneren als de oren en ogen van de politie. De politie zorgt ervoor dat de particuliere beveiligers, voor zij de straat op gaan, een briefing krijgen over de situatie op dat moment. 5.2.b. Samenwerkingsverband met stichting SSO In de tweede plaats heeft de gemeente Oud-Beijerland een uitvoeringsovereenkomst met SSO. Deze stichting verzorgt het welzijnswerk van de gemeente op vier gebieden: - Opbouwwerk; - Jeugd en jongerenwerk; - Sociaal cultureel werk; - Vrijwilligers en mantelzorgers. 32 SSO ontvangt voor de uitvoering van bovenstaand welzijnswerk (waar het jongerenwerk dus een onderdeel van is) ,- aan subsidie van de gemeente voor de uitvoering van het basispakket. Dit basispakket bestaat uit het initiëren, faciliteren, stimuleren en ondersteunen van activiteiten. Voor de uitvoering van aanvullende programma s en projecten die gericht zijn op specifieke doelgroepen, wijken en thema s, ontvangt SSO nog eens ,- per jaar. Bij deze aanvullende programma s gaat het om activiteiten die stichting SSO zelf organiseert. In de uitvoeringsovereenkomst met SSO staan een hoofddoelstelling, nevendoelstellingen, te bereiken maatschappelijke effecten, resultaten en registratieafspraken op het gebied van jongerenwerk geformuleerd. Kader 5.1 op de volgende pagina geeft hier een overzicht van. 32 Uitvoeringsovereenkomst Gemeente Oud-Beijerland en SSO, 25 januari 2008, pp

26 Kader 5.1: Doelstellingen van - en afspraken tussen de gemeente Oud-Beijerland en SSO Hoofddoelstelling Jongeren in de leeftijd van 0 tot 23 jaar worden in staat gesteld zich te ontwikkelen, zodat ze de toekomstige samenleving vorm kunnen geven en de kans krijgen om in een prettige omgeving op te groeien. Binnen het jongerenwerk is daarbij een centrale rol weggelegd voor de jongerenwerker die veelal op straat en in de buurt actief is, vindplaatsgericht werkt en daardoor weet wat er onder de jongeren leeft. Nevendoelstellingen - vergroten van de betrokkenheid van de jongeren bij hun directe woonomgeving; - komen tot een sluitende aanpak in het jeugd- en jongerenbeleid; - het actief opzoeken van jongeren in hun eigen omgeving en (onderscheidende en innoverende) activiteiten met hen ondernemen, waarbij het accent ligt op preventie en ondersteuning (ambulant jongerenwerk); - het bieden van een ontmoetingsplaats voor de jeugd; - het beperken van overlast in de openbare ruimte door jongeren. Maatschappelijk effect Alle jongeren doen mee in Oud-Beijerland. In Oud-Beijerland groeien (alle) jongeren gezond en veilig op. Resultaten - de jongerenwerker is een bekend gezicht in de buurt en werkt waar wenselijk nauw samen met de wijkagent; - de jongerenwerker heeft vanuit de kennis van de buurt en de jongeren een signalerende en toeleidende rol voor en naar andere maatschappelijke organisaties in het dorp en/of de regio; - een actieve bijdrage in een betere samenwerking in de keten van de preventieve zorg voor kinderen; - problemen met jongeren worden vroegtijdig gesignaleerd en gemeld; - meer inzicht in aard en omvang van de opvoedingsproblematiek en de behoefte aan ondersteuning; - het bieden van een laagdrempelige en toegankelijke ontmoetingsplaats voor de jeugd; - een actieve deelname aan (regionale) overleggen op het gebied van jeugdbeleid; - opdrachtgever betrekt opdrachtnemer actief bij de ontwikkeling van relevante gemeentelijke beleidsvraagstukken; - opdrachtnemer levert gevraagd en ongevraagd inbreng bij gemeentelijke beleidsvraagstukken, met name op het gebied van het actieplan Jeugd & Veiligheid. Registratieafspraken - aantal groepen jongeren en hun ontmoetingsplaatsen; - aantal deelnames regionale bijeenkomsten; - aantal contacten over jongeren met derden; - aantal doorverwijzingen naar hulpverlenende instanties; - aantal bezoekers van de jeugdontmoetingsplaats. 26

27 In haar subsidieaanvraag geeft SSO aan dat zij de hoofddoelstelling uit kader 5.1 wil bereiken door vier projecten uit te voeren, namelijk de volgende: 33 - De jeugd hun eigen stekkie. Dit project houdt in dat SSO een eigen ruimte biedt aan de jongeren om elkaar te ontmoeten. Deze plek van ontmoeting heet jongerencentrum t Stekkie. Het is voornamelijk dit project waar dit onderzoek verder op in zal gaan (zie hoofdstuk 6). - Kids on the Block. Dit staat voor jongeren die meedenken, meepraten en meedoen in hun eigen (woon)omgeving. Doel van dit project is om de betrokkenheid van jongeren te vergroten. Voorbeelden van activiteiten die jongeren dienen te stimuleren om betrokken te raken, zijn het opzetten van een nieuwe jongerenfaciliteit (dat in 2009 gereed zou moeten zijn), het organiseren van een feest en het activeren van jongeren in jongerencentrum t Stekkie. - Een sluitende keten. Dit project heeft tot doel om te komen tot een sluitende aanpak in het jeugd- en jongerenbeleid. Het project bestaat uit twee onderdelen: netwerkvorming, en signalering en advisering. Bij netwerkvorming gaat het om goede samenwerking met externe organisaties. Bij signalering en advisering gaat het om het signaleren van problemen en het doorgeleiden naar organisaties die hierin kunnen helpen. - Reach out and touch. Doel van dit project is jongeren actief op te zoeken in hun eigen omgeving en activiteiten met hen ondernemen. Het accent ligt hierbij op preventie en ondersteuning. Jongerenwerkers tevreden over afspraken, maar behoefte aan meer middelen Binnen SSO is een team actief dat invulling geeft aan het jongerenwerk. Dit team bestaat uit een teamleider, twee jongerenwerkers en een stagiaire. De teamleider geeft aan dat SSO en de gemeente over het jongerenwerk hebben afgesproken dat de jongerenwerkers per jaar minimaal tien activiteiten organiseren. Deze activiteiten moet bijdragen aan de in kader 5.1 geformuleerde doelstellingen tussen de gemeente en SSO. De gemeente en SSO hebben geen afspraken gemaakt over wat voor soort activiteiten de jongerenwerkers zouden moeten organiseren. Volgens de geïnterviewde jongerenwerkers is het ook niet wenselijk om zulke afspraken te maken, omdat het de flexibiliteit onnodig verkleint (zo kan het jongerencentrum aan het begin van het jaar een filmavond plannen voor in oktober, maar het is maar de vraag of juist deze filmavond in oktober aansluit bij de situatie en de wensen van de jongeren). De geïnterviewde jongerenwerkers geven aan dat ze niet genoeg capaciteit hebben om meer jongeren te bereiken. Zij zeggen dit vooral te merken in de geringe uren die zij met de huidige capaciteit aan het ambulante jongerenwerk kunnen besteden. Daarnaast zeggen zij graag een nieuwe locatie voor 33 Subsidieaanvraag van SSO aan de gemeente, programma 5: Jeugd- en Jongerenwerk. 27

28 jongerencentrum t Stekkie te willen krijgen. De huidige locatie is volgens hen te klein en te oud. Bovendien klagen buurtbewoners in de omgeving van t Stekkie nog wel eens over overlast die t Stekkie veroorzaakt (geluidsoverlast en jongeren die soft drugs gebruiken of alcohol drinken op straat). Wijze van verantwoording door jongerenwerkers van SSO Het team dat het jongerenwerk namens SSO organiseert, rapporteert één keer in de drie maanden over de voortgang van haar werkzaamheden en activiteiten (momenteel zijn er gesprekken over de mogelijkheid om over te gaan tot één keer in het half jaar rapporteren). 5.2.c. Externe afstemming door middel van stuurgroep en werkgroep Ambtenaren die binnen dit programma actief zijn, overleggen met relevante externe partijen door middel van een stuurgroep en een werkgroep Jeugd en Veiligheid. Binnen de stuurgroep hebben het Jeugd Preventie Team (JPT), Bureau Jeugdzorg, de politie, SSO Jongerenwerk, Bouman GGZ en het Opvoedbureau zitting. De stuurgroep overlegt één keer in de twee maanden. De stuurgroep is voornamelijk gericht op het tegengaan van overlast door jongeren, maar richt zich ook op preventieve maatregelen en zorg. Voor de stuurgroep is het actieplan Jeugd en Veiligheid leidend (zie hoofdstuk 4 van dit rapport). Aan dit actieplan is een matrix van activiteiten gekoppeld. Momenteel evalueert de stuurgroep of de doelstellingen uit het actieplan Jeugd en Veiligheid (en de daaraan gekoppelde activiteiten uit de matrix) daadwerkelijk zijn behaald. Op basis van deze evaluatie bepaalt de stuurgroep te zetten vervolgstappen. Aan de werkgroep nemen de jongerenwerker, de politie en de gemeente deel. De werkgroep overlegt één keer in de twee maanden. Daarnaast komt de werkgroep bij elkaar op het moment dat hier aanleiding toe is (inspelend op ontwikkelingen die op het gebied van jongeren en jongerenbeleid spelen). De werkgroep signaleert en bespreekt situaties waarin jongeren zorgen voor overlast. De werkgroep spreekt af hoe deze overlastgevende jongeren benaderd dienen te worden (en wie dit doet). Voor de werkgroep is het uitvoeringsplan Openbare Orde en Veiligheid leidend. Dit uitvoeringsplan is opgesteld door de gemeente, de politie en het Openbaar Ministerie. Onderdeel van dit uitvoeringsplan is de wijze waarop deze organisaties om dienen te gaan met overlastgevende jongeren. De acties uit dit uitvoeringsplan staan ook opgenomen in het politiek vierjarenplan. 5.2.d. Regionaal overleg: Kinderen mij een zorg! De gemeente Oud-Beijerland is regionaal betrokken bij het project Kinderen mij een zorg!. Dit project is er op gericht om met de vijf gemeenten in de Hoeksche Waard (Korendijk, Binnenmaas, Strijen, Cromstrijen en Oud-Beijerland) te zorgen 28