Bouwfysica tabellen en formules. Klimaatgegevens Warmte en vocht Akoestiek Formules geluid Verlichting...

Transcriptie

1 Bouwfysica tabellen en formules Klimaatgegevens... Warmte en vocht... Akoestiek... 9 Formules geluid... Verlichting... 5

2 Klimaatgegevens Buitenklimaat (bewerkt naar gegevens van het KNMI te De Bilt) In tabel worden voor De Bilt de maandgemiddelden gegeven van temperatuur (T e ) waterdampspanning ( P e ). Tabel Maandgemiddelden te De Bilt van temperatuur en waterdamspanning maand T e ( C) P e (Pa) januari, 65 februari,5 65 maart 4,9 7 april 7,8 855 mei,4 95 juni 4,8 6 juli 6,6 55 augustus 6, 575 september,6 75 oktober 9,6 95 november 5, 86 december,9 75 In tabel wordt het aantal uren gegeven dat een bepaalde temperatuur jaarlijks wordt onderschreden. Tussen haakjes is aangegeven hoeveel van de aangegeven uren binnen kantoortijd (7.9. uur, 5 dagen per week) vallen. Tabel Aantal uren dat een bepaalde buitentemperatuur wordt onderschreden temperatuur ( C) aantal uren dat een bepaalde temperatuur wordt onderschreden 5 (8) 5 8 (45) 78 () 5 4 (66) Binnenklimaat Voor de verschillende klimaatklassen kan worden aangegeven wat de gemiddelde waterdampspanning gedurende de wintermaanden ( p iw ) is. Tevens wordt aangegeven wat bij een temperatuur van ca. C de bijbehorende relatieve vochtigheid (ϕ iw ) is. Deze indeling van de klimaatklassen is gebaseerd op hetgeen in publicatie nr. 5 van de Stichting Bouwresearch wordt gegeven. I p iw = 7 Pa; ϕ iw = % (indien verwarmd): gebouwen met te verwaarlozen vochtproductie, zoals schuurtjes, transformatorhuisjes, garages en opslagruimten; II p iw = 95 Pa; ϕ iw = 4%: gebouwen met vrij geringe vochtproductie, zoals woningen, kantoren en winkels (alle zonder luchtbevochtiging); III p iw = 7 Pa; ϕ iw = 5%: gebouwen met een hogere vochtproductie, zoals scholen, bejaardentehuizen en gebouwen met geringe luchtbevochtiging; IV p iw = 4 Pa of hoger; ϕ iw = 6% of hoger: gebouwen met hoge vochtproductie, zoals wasserijen, zwembaden, zuivelfabrieken en gebouwen met sterke luchtbevochtiging, zoals drukkerijen en textielfabrieken. Warmte en vocht Globale benadering hoeveelheid inwendige condensatie in de winterperiode m = Σµ d [g/m ] voor klimaatklasse I 6 m = Σµ d [g/m ] voor klimaatklasse II m = Σµ d [g/m ] voor klimaatklasse III m de hoeveelheid gedurende de winter condenserend vocht in g/m Σµ d de som van de µ d-waarden van het binnenoppervlak af tot aan de plaats waar de condensatie plaatsvindt Warmteoverdracht door straling tussen twee evenwijdige vlakken q s = ε ε ε ε ε + ε 56,7 9 (T 4 T 4 ) [W/m ] q s de netto stralingsoverdracht in W/m ε, ε de emissiecoëfficiënt van oppervlak respectievelijk oppervlak T, T de temperatuur in Kelvin van oppervlak en. Warmteafgifte door straling met de onderstaande formule q s = ε 56,7 9 T 4 = ε q sz [W/m ] q s de warmtestroomdichtheid van de afgegeven straling in W/m ε de emissiecoëfficiënt van het materiaaloppervlak T de absolute temperatuur in K q sz de warmtestraling van het zwarte lichaam 56,7 9 constante van Stefan-Boltzmann Q = ρ c d T [J/m ] Q de hoeveelheid warmte die per m in de constructielaag is geaccumuleerd ρ de volumieke massa (dichtheid) van het materiaal in kg/km c de soortelijke warmte in J/kg K d de dikte van de laag in m T de temperatuurstijging die de laag heeft ondergaan in K Tabel Hygroscopisch vochtgehalte van verschillende materialen materiaal ϕ = 4% ϕ = 65% ϕ = 95% grindbeton 7 hout 6 8 baksteen enz. kalkzandsteen 4 pleisterlagen 4 houtwolcement 6 Tabel 4 Emissie/absorptiecoëfficiënt voor warmtestraling bij enkele materiaaloppervlakken materiaaloppervlak glanzend gepolijste metalen,,7 verzinkt staal,, aluminium normaal glad,7,9 aluminium geanodiseerd,4,5 aluminium lak,5,4 normale lak, iedere kleur,9,95 baksteen, beton, dakleer, hout en praktisch alle andere bouwmaterialen,9,95 Tabel 5 Uitzetting van diverse materialen lineaire uitzettingsmateriaal coëfficiënt α (m/m K) baksteen 5 6 (, 5) beton 6 staal 6 aluminium 6 polystyreenschuim 7 6 polyurethaanschuim (gecacheerde plaat) 7 6 geschuimd glas 9 6 Tabel 6 Warmteweerstanden (R w ) van enkele veel toegepaste constructie-, afwerk- en afdeklagen laag ε R w flexibele dakbedekking, al dan niet voorzien van een grindverzwaring,4 dakbedekking van pannen incl. de luchtlaag tussen de pannen dakbeschot,6 pleisterlaag tegen een binnenoppervlak, (m K/W)

3 Tabel 7 Aan te houden U-waarden volgens NEN 58 voor ramen en deuren dubbel glas, ruitafstand mm hout/ metaal overig bedekkingslaag spouwvulling kunststof (thermisch onderbroken) geen lucht,8, 4. warmtereflecterend emissiecoëfficiënt lucht,4,8,4,5,5 argon,,6, warmtereflecterend emissiecoëfficiënt lucht,,6, <,5 > 8% argon,8,, dubbel glas, ruitafstand 6 mm hout/ metaal overig bedekkingslaag spouwvulling kunststof (thermisch onderbroken) geen lucht,,6 4, warmtereflecterend emissiecoëfficiënt lucht,8, 4,,5,5 argon,6,,6 warmtereflecterend emissiecoëfficiënt lucht,6,,8 <,5 > 8% argon,4,8,4 enkel glas 5, 5,4 6, deuren zonder lichtdoorlatende delen,4 Warmtedoorgangscoëfficiënten van ramen en deuren die een scheiding vormen met een aangrenzende besloten ruimte of aangrenzende onverwarmde serre deuren zonder lichtdoorlatende delen,8 deuren en ramen met enkel glas 4, deuren en ramen met dubbel glas,8 Tabel 8 Richtwaarden voor de zonweringsgegevens, de lichttoetreding en de U-waarde voor verschillende raamsystemen U raamsystemen ZTA CF LTA (W/m K) enkelglas (6 mm), onafgeschermd,8,,84 5,7 enkelglas, binnenjaloezieën (lichte kleur),45,5,5 5,4 enkelglas, buitenjaloezieën,5,5, 4,9 dubbelglas, onafgeschermd,7,4,74, dubbelglas, binnenjaloezieën (lichte kleur),47,55,, dubbelglas, binnenweefsel met opgedampte metaallaag licht,5,,, zwaar,,5,5,9 dubbelblas, buitenjaloezieën,,5,,8 dubbelglas verticaal gespannen doek licht,,,5,8 zwaar,,5,5,8 dubbelglas, uitvalscherm (niet aaneengesloten),5,5,4,8 dubbelglas, markies,,8,5,8 zonreflecterend dubbelglas licht,45,,65 * zwaar,5,5,5 * zonabsorberend dubbelglas licht,45,6,5, zwaar,5,,, dubbelglas met spectraal selectieve coating en aangepaste spouwvulling (warmte-isolatie),65,5,55,6 drievoudig glas,57,7,5, Bij ruiten waarbij de reflectie wordt verkregen door een opgedampte metaallaag aan de binnenzijde van de buitenruit, wordt ook warmte-overdracht in de spouw beperkt en kan de U-waarde dalen tot,8 à, W/m K en zelfs tot,4 à W/m K als ook nog een andere spouwvulling dan lucht wordt toegepast. N.B. De in de tabel gegeven waarden moeten worden beschouwd als richtwaarden. Specifieke producten kunnen sterk afwijkende eigenschappen hebben. Verder is bij veel constructies (glasvlakken) de hoek van inval van de directe zonnestraling van invloed op de reflectie aan het buitenoppervlak. In deze tabel is uitgegaan van een invalshoek van 45. Bij jaloezieën is de zonwering daarnaast nog sterk afhankelijk van de lamelstand. In deze tabel is uitgegaan van 45, dus loodrecht op de zonnestraling. Tabel 9 Maximale waterdampconcentratie en waterspanning in afhankelijkheid van de temperatuur c max De verzadigde waterdampspanning p s in N/m g/m Temp. C,,,,,4,5,6,7,8,9 9, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 98,7 98,7 97,4 96, 94,7 94,7 4 5

4 Tabel Dichtheid ρ, warmtegeleidingscoëfficiënt λ, soortelijke warmte c en dampdiffusieweerstandsgetal µ van bouwmaterialen ρ λ (W/m K) c µ Materiaalsoort (kg/m ) I *) II *) (J/kg K) Metalen Lood Koper IJzer Staal Zink 7 9 Aluminium 8 88 Natuursteen Basalt,5,5 Graniet,5,5 Kalksteen 75,,9 Hardsteen 75,,9 84 Marmer 75,,9 Zandsteen Tufsteen 5,5,5,5,7 5 Metselstenen Gevelklinkers,8, Hardgrauw 79,65,7,, 94 7,65, 9 Rood/Boerengrauw 5,55, ,45,75 7,5 Isolatiesteen, Kalkzandsteen,,5 5 Grindbeton Verdicht gewapend 5,9, 7 Verdicht ongewapend 4,7, 84 Niet verdicht gewapend,4,9 7 Niet verdicht ongewapend,,7 Lichte betonsoorten 9,95,4, 6,7, 8,,45,8 7,5 Algemene indicatie,5,5 84 6,5 7, 5,5 5,7 4,5,,5,8,8 Bimsbeton 7,, ,5,5 6,5 Beton met geëxpandeerde klei e.d. als toeslag 5,8,5 56,5 8,5, ,5,7 4,55,5 Polystyreenschuimbeton 4, 6 65,,5, 7,59 Cellenbeton,5,7 5,57,5 7, 84 4,57,5 4,7 7,5 Cellenbeton op cementbasis Cellenbeton op kalkbasis 475,7,6,76,5 9,7, 4 Hoogovenslakkenbeton 6,45,7,, ,,5 6,5 Andere anorganische materialen Asbestcement 69,5,7,95, 75 Gipsplaten 84,,46 (),65 6 Glas (spiegelglas en vensterglas) 5,8,8 Glaskeramiek 5,4,4 84 Schuimglas 5,5,6 Minerale toeslag voor beton 58,4, Minerale wol 55,4,,8 Pleisterlagen Cementpleister Kalkpleister Gipspleister Tegels Hardgebakken tegels Plavuizen Organische materialen al dan niet gebonden (met uitzondering van houtproducten en kunststoffen) Geëxpandeerde kurk Geëxpandeerde geïmpregneerde kurk Linoleum Rubber Geëxpandeerde eboniet Rietvezelplaat Strovezelplaat Vlasschevenplaat gebonden met kunsthars Vlasschevencementplaat ,9,7,5,,8,4,46,4,46,7,7,9,5,8,9,8,,8,7,8,,5,8,8,, , ,57 Houtproducten Hardhout 8,7 ), ) Naaldhout 55,4 ),7 ) 88 Triplex-multiplex 7,7, Hardboard, Zachtboard 5,8 45, Spaanplaat 6,5 88,9 Houtspaan-cementplaat Houtwolcementplaat Houtwolmagnesietplaat 57 45,9,,, 47,7,7 Harde kunststoffen Polyesterplaat (met glasvezels versterkt) Polyetheen 995 Polymethacrylaat Polypropeen 9, 47 9 Polyvinylchloride 4 ABS polymeren Kunststofschuimen Polystyreenschuim geëxpandeerd Polystyreenschuim geëxtrudeerd 5 4,5,7 5 5 Ureumharsschuim 8,54),5 Polyurethaanschuim 6,, Fenolharsschuim (hard) 5,5,7 Polyvinylchlorideschuim 55,5 96 Opmerking: wanneer twee waarden van ρ en λ zijn gegeven kan λ voor tussengelegen waarden van ρ lineair worden geïnterpoleerd. ) Loodrecht op de vezels. ) Bij toepassing als spouwvulling. ) λ kan bij veroudering ten gevolge van het verdwijnen van de freonvulling stijgen tot,5 W (m.k). over de μ-waarden van houtproducten is nog weinig bekend. Bovendien hangt de μ-waarde in zeer sterke mate af van het vochtgehalte. *) Kolom I heeft betrekking op omstandigheden waarbij het vochtgehalte overwegend bepaald wordt door het binnenklimaat. Kolom II slaat op omstandigheden waarbij gemiddeld op een hoger vochtgehalte moet worden gerekend. 6 7

5 Akoestiek Tabel (vervolg) Tabel Dampremmende lagen Benaming d µ µ d ( m) ( ) (m) Geblazen bitumen 7 Asfalbitumenvilt 7 Gebitumineerd glasvlies 8 Bezand asfaltbitumenvilt 556,6 5 Teervilt 84/45 4 Eénzijdig gebitumineerd papier,,7 Flintkote (bitumenmengsel),75 Polyesterfolie,, Polystyreenfolie, 4 4, Polyvinylchloridefolie, Polyetheenfolie, 5 5 Asfaltbitumen met aluminiumfolie inlage Eénzijdig met kunststof gecacheerd aluminiumfolie,6 mm Tweezijdig met kunststof gecacheerd aluminiumfolie,8 mm 6 Bij de samenstelling van deze tabel werd ook gebruik gemaakt van enkele door Vedidak ter beschikking gestelde gegevens. Absorptiecoëfficiënten Nr. Materiaal (maten in mm) Type a [m O.R.] Karakteristiek bij de middenfrequenties Steenachtige materialen grindbeton, ca. 5 kg/m,,,,,,4 gasbeton, 7 kg/m,4,9,4,,4 bimsbeton,5,4,6,6,6,6 4 schoon baksteenmetselwerk,,,,4,5,7 Pleisters 5 kalkcement pleisterwerk, A,,,,,,4 direct op steenachtige ondergrond 6 akoestische pleister, in enige A,5,,5,6,,6,5 lagen aan te brengen 7 spuitasbest A,9,4,65,79,88,65 Tabel Akoestische absorptiecoëfficiënten (Uit: Bouwfysische Tabellarium, TU Delft) Akoestische materialen 8 zachtboard (ongeverfd), B,,7,59,76,9,9 d = 9; s = 9 halfhardboard (ongeverfd), B,4,,9,4,4, d = 6,; s = 5 A = materiaal direct tegen harde ondergrond B = materiaal op regelwerk, luchtspouw C = materiaal op regelwerk, spouw geheel gevuld met akoestisch materiaal D = materiaal op regelwerk, spouw gedeeltelijk gevuld met akoestisch materiaal E = materiaal op regelwerk, spouw gedeeltelijk gevuld met akoestisch materiaal spaanplaat, 5, kg/m, B,5,,4,,8 d = 8; s = spaanplaat (lichtgewicht), B,6,58,75,5,54,4 6,4 kg/m, d = 9; s = 5 houtwolcementplaat, A,5,,,5,7,75 akoestisch, d = 5 houtwolcementplaat, B,,6,5,9,79,95 akoestisch, d = 5; s = 4 houtwolcementplaat, B,5,9,79,76,74,9 akoestisch, d = 5; s = 5 houtwolcementplaat, B,,,67,5,64,8 akoestisch, d = 5; s = 5 6 houtwolcementplaat, B,,55,64,57,8,8 akoestisch, d = 5; s = 8 7 houtwolcementplaat, C,4,8,,79,8,98 akoestisch, d = 5; s = Referentiekarakteristiek 8 houtwolcementplaat, D,76,,9,7,94,95 akoestisch, d = 5; s = 8 a = 8 9

6 Tabel (vervolg) Absorptiecoëfficiënten Nr. Materiaal (maten in mm) Type a [m O.R.] Karakteristiek bij de middenfrequenties Tabel (vervolg) Absorptiecoëfficiënten Nr. Materiaal (maten in mm) Type a [m O.R.] Karakteristiek bij de middenfrequenties kurkplaten, akoestisch met B,8,5,44,54,8,6 verflaag, d = ; s = 5 kunststofschuimplaat B,5,,,7,58,47 (polystyreen), d = ; s = 4 houtcellulose, gesaust, d = A,7,,6,,, Geperforeerde platen gipskarton, ongeperforeerd, D,8,4,9,6,5, d = 9,5; s = ; a = gipskarton, geperforeerd 6%, D,9,8,68,44,5, d = 9,5; s = ; a =, gaatjes 8, 5, 4 gipskarton, geperforeerd D,,69,,8,66,6 9,6%, d = 9,5; s = ; a =, gaatjes 5 5 gipskarton met zaagsleuven, D,,6,9,55,, d = 9,5; s = ; a =, sleuven, 6 asbestcementplaat, B,4,5,,5,4, ongeperforeerd, d = 4; s = 5 7 asbestcementplaat C,,65,9,8,8,77 geperforeerd 6%, d = 4; s = 5 Schrootjes 8 houten latten, breed 85, E,6,85,8,8,7,6 tussenruimte 5 mm, d = ; s = ; a = 5 9 houten latten, breed 45, E,9,6,7,5,5, tussenruimte 6 mm, minerale wol op bitumenpapier in de spouw, d = 5; s = 5; a = aluminium lamellen, D,89,,88,88,6 breed 5, tussenruimte,5 mm, d =,; s = 76; a = Vloerbedekking linoleum, gelijmd op A,,,4 ondergrond tapijt,,87 kg/m, d = 4,5 A,,4,5,6, 4 tapijt,,87 kg/m, met A,5,,6,4,8, onderlaag (8 mm vilt), d = 4,5 5 tapijt,,98 kg/m, d = 5, A,,5,,,58 6 tapijt,,98 kg/m, met A,4,,,7,9,74 onderlaag (8 mm vilt), d = 5, 7 kokosvloerbedekking, los A,,,7,,8,55 op ondergrond, kg/m, d = Diversen 8 glas,,4,,,, 9 kunststoffolie, strak B,64,9,,4 gespannen, PVC, kg/m, d =,; s = 4 kunststoffolie, geplooid :, B,,5,66,59, PVC, kg/m, d =,; s = 4 gordijn, katoen, strak B,4,9,7,68,89,7 gespannen, s = 5, ca.,4 kg/m 4 gordijn, katoen, geplooid : B,5,45.96,9,6, s = 5, ca.,4 kg/m 4 één zittend persoon,5,,45,45,45,45 44 één persoon in ruimte met,65,75,85,95,95,8 veel nagalm (bijv. kerk) 45 publiek (incl. orkest) per m,5,68,85,97,9,85 46 houten stoel (onbezet),,,,4,4, 47 beklede stoel (onbezet),5,,,4,4,4 Opmerking: Bovenstaande tabel geeft slechts globale waarden ontleend aan de literatuur. Vollediger gegevens met nauwkeuriger waarden met productomschrijving, leveranciers, enz. zijn te vinden in: Bobran, H.W.: Handbuch der Bauphysik. Berlin, Ullstein, 967. Bouwcentrum/Ratiobouw: Akoestische materialen. Uitgave NL 96. Deutscher Normenausschuss (DNA): Schallabsorptionsgrad-Tabelle. Berlin, Beuth-Vertrieb, 968. Furrer, W.: Room and buidling acoustics and noise abatement. London, Butterworths, 964. Hartmann, G.: Praktische Akustik; Band : Raum- und Bauakustik. München, Oldenbourg, 968. parket, gelijmd op A,4,4,6,,,5 ondergrond

7 Tabel Tabel Grensfrequentie voor coïncidentie bij verschillende materialen Grensfrequentie voor coïncidentie bij verschillende materialen voorbeeld voorbeeld materiaal f g d d (mm) f voorbeeld g (Hz) d (mm) f voorbeeld g (Hz) materiaal aluminium f g d 5 d (mm) f g (Hz) 6 5 d (mm) 5 f g (Hz) 5 staal aluminium glas staal beton glas glasbeton beton kalkzandsteen glasbeton poriso kalkzandsteen lichtbeton poriso gips lichtbeton gipskarton gips hout gipskarton spaanplaat hout lood 5, spaanplaat lood 5, Tabel 4 Tabel Normwaarden 4 luchtgeluidisolatie Normwaarden luchtgeluidisolatie Tabel 7 Tabel Richtwaarden 7 voor nagalmtijd in verschillende ruimten Richtwaarden voor nagalmtijd in verschillende ruimten Tabel 8 Toelaatbare geluidniveaus in werkvertrekken stoorgeluid achtergrondgeluid van buiten e.d. van installaties e.d. L eq (A) L 95 (A) vertrek/arbeid voorkeur max voorkeur max in éénpersoonsvertrekken bij studie, denkarbeid enz in leeszalen in één- of meerpersoonskamers bij ontwerptechniek, redactioneel werk enz in leslokaal in grotere kantoorruimten bij administratieve werkzaamheden, tekenwerk, enz in grote kantoorzalen bij typen, mechanische administratie enz in telex- en computerruimten enz Opmerking: in grote kantoorzalen (kantoortuinen) is het vaak wenselijk een achtergrondgeluidniveau te hebben van 555 db (A). Door dit vrij hoge geluidniveau worden andere geluiden gemaskeerd en wordt de privacy vergroot. Voor kantoortuinen gelden verder nog allerlei aparte voorwaarden. octaafband met middenfrequentie, octaafband met in middenfrequentie, in Hz Hz normwaarde voor de normwaarde genormeerde voor luchtgeluidisolatie de genormeerde luchtgeluidisolatie (D nt ), (D nt ), Tabel 5 Tabel Normwaarden 5 contactgeluidniveau Normwaarden contactgeluidniveau octaafband met middenfrequentie,in octaafband met middenfrequentie,in Hz Hz 5 normwaarde voor het 5 5 genormeerde normwaarde voor contactgeluidniveau het genormeerde (L contactgeluidniveau nt ), (L nt ), Tabel 6 Tabel Verzwakking 6 of versterking volgens de A-weging Verzwakking of versterking volgens de A-weging frequentie in Hz frequentie in Hz A-weging A-weging 6, 6, 6, 6, 8,6, 8,6,,,,,,,, goed gemeubileerde kamer kantoorvertrek goed gemeubileerde kamer kantoortuin kantoorvertrek schoollokaal kantoortuin muzieklokaal schoollokaal schouwburg muzieklokaal kamermuziekzaal schouwburg opera kamermuziekzaal concertzaal opera kerk (orgelmuziek) concertzaal kerk (orgelmuziek) C C ΔR, ΔR, isolatievermindering verschil tussen L p en L p (L p L p ) verschil tussen L p en L p (L p L p ) Figuur S oppervlakteverhouding: S totaal S oppervlakteverhouding: S totaal L p tot = L p + C (db) Figuur Optellen van geluiddrukniveaus Optellen van geluiddrukniveaus,,,,,,,,,, 5,, , isolatieverschil : R R 5 4 isolatieverschil : R - R Figuur L p tot = L p + C (db) Figuur Isolatievermindering van een wand ten gevolge van Isolatievermindering een gedeelte met kleinere van een isolatie wand ten gevolge van T = ca.,5 s T =,5,7 s ca.,5 T =,7,9 s,5,7 T =,6,8 s,7,9 T =,8, s,6,8 T =,9, s,8, T =,,5 s,9, T =,,6 s,,5 T =,7, s,,6 T =,5,5 s,7, T =,5,5 s,,, Tabel 9 Luchtgeluidisolatie luchtgeluidisolatie-index I lu resp. I lu;k scheiding minimale eis voorkeur tussen vertrekken van verschillende woningen + 5 tussen vertrekken binnen dezelfde woning 5 tussen kantoorvertrekken waarbij grotere privacy (vertrouwelijke gesprekken) gewenst is + 5 tussen ruimten met hoge geluidproductie (typekamers, meerpersoonskamers) en stillere vertrekken (éénpersoonskamers) 5 tussen leslokalen 5 tussen gelijksoortige, nomale kantoorvertrekken 5 tussen vertrekken en gangen 5 Formules geluid Geluiddrukniveau L p = log p p eff L p het geluiddrukniveau in decibel p eff de effectieve geluiddruk de referentie geluiddruk 5 Pa p Geluidintensiteit p I = voor een diffuus geluidveld 4 ρ c p I = voor een vlakke lopende golf ρ c I de geluidintensiteit in W/m (energie) p de geluiddruk in Pa ρ de soortelijke massa van de lucht in kg/m c de geluidsnelheid in m/s ρ c voor gemiddelde omstandigheden, getalwaarde ongeveer 4

8 Geluidvermogenniveau L w = log W W L w het geluidvermogenniveau W het geluidvermogen in watt het referentievermogen W W Optellen van geluiddrukniveaus L ptotaal = log ( Lp/ + Lp/ + Lp/...) L p het geluiddrukniveau van geluid L p het geluiddrukniveau van geluid L ptotaal het resulterende geluiddrukniveau in decibel Golflengte en frequentie c = f λ [m/s] c de voortplantingssnelheid van het geluid in m/s f de frequentie in Hz λ de golflengte in m. Massa-veerresonantie in spouwconstructies m+ m f = 6 [Hz] m m b f de resonantiefrequentie bij loodrecht invallend geluid m massa van het ene spouwblad in kg/m m idem tweede spouwblad b breedte van de spouw in m Geluidisolatie van een constructie R = L z L o + log S A L z het geluiddrukniveau in het zendvertrek L o het geluiddrukniveau in het ontvangvertrek S het oppervlak van de wand A de absorptie in het ontvangvertrek De genormeerde luchtgeluidisolatie volgens NEN 7 D nt = L z L o + log T T D nt de genormeerde luchtgeluidisolatie in db L z het geluiddrukniveau in het zendvertrek L o idem in het ontvangvertrek T de in het ontvangvertrek gemeten nagalmtijd T de genormeerde nagalmtijd (=,5 s) Het genormeerde contactgeluidniveau volgens NEN 7 L nt = L co log T T L nt het genormeerde contactgeluidniveau L co het in het ontvangvertrek gemeten geluiddrukniveau Karakteristieke luchtgeluidisolatieindex I lu;k V I lu;k = I lu log ( ) 6T S I lu;k karakteristieke isolatie-index voor luchtgeluid I lu isolatie-index voor luchtgeluid V netto volume van het ontvangvertrek in m T referentie-nagalmtijd in s S oppervlakte tussen zend- en ontvangruimte in m. indien de verhouding V >,5 6T S dient deze verhouding voor de berekening van de I lu;k gelijk te worden gesteld aan,5;. indien er geen gemeenschappelijk deel van de scheidingsconstructie tussen zend- en ontvangruimte is, dient S voor de berekening van I lu;k gelijk te worden gesteld aan m. Verlichting u u. REFERENTIEWAARDEN VAN DE VERLICHTINGSSTERKTE IN HET VRIJE VELD IN NEDERLAND % percentage van de tijd dat de aangegeven Figuur verlichtingssterkte wordt overschreden Verlichtingssterkte in het vrije veld Tabel Interne reflectiecomponent in % bij diverse reflectiefactoren van de wandafwerking in het vertrek. Reflectiefactor plafond ca. 7%, vloeren ca. %. reflectiefactor wanden glasoppervlak t.o.v. vloeroppervlak in % % 4% 6% 8%,,,6,9,,6,,7,5,9,5,4 4,6,,, u. of u u. LUX minimum verlichtingssterkte in het vrije veld gedurende het aangegeven percentage van de gekozen periode 4 5

9 m Figuur 4,,5,, ,,5,5,,5, b (schaal :4) Stippendiagram voor bepaling van hemelfactor b/a b/a b (schaal :4),,5,,5 h /a m 4 h (schaal :4) α α β h /a β 64 h (schaal :4) 6