DEEL 2 RICHTINGGEVEND GEDEELTE De gewenste ruimtelijke structuur van de gemeente. Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Dessel

Transcriptie

1 DEEL 2 RICHTINGGEVEND GEDEELTE De gewenste ruimtelijke structuur van de gemeente Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Dessel

2 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Inhoud Inhoudstabel Inhoudstabel HOOFDSTUK I: VISIE OP DE GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING Uitgangspunten voor de ruimtelijke ontwikkeling van Dessel Karakter en rol van de gemeente Basisstructuren HOOFDSTUK II: GEWENSTE RUIMTELIJKE STRUCTUUR Bestaande ruimtelijke structuur als vertrekpunt Basisconcepten voor de gewenste ruimtelijke structuur CONCENTRATIE VAN VOORZIENINGEN DE SAMENHANG TUSSEN DE STRUCTURERENDE LANDSCHAPSELEMENTEN VAN DE OPEN RUIMTE VERSTERKEN. 105 LANDELIJK WONEN IN HET BUITENGEBIED OPEN RUIMTE STELT GRENZEN AAN DE BEBOUWING GEDIFFERENTIEERDE INVULLING VAN DE NABESTEMMING Gewenste ruimtelijke structuur HOOFDSTUK III: ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN VOOR DEELSTRUCTUREN III.1 De ruimtelijk-natuurl ijke structuur: Visie en concepten BEEKVALLEIEN ALS NATTE NATUURVERBINDINGEN VAN HET NETEGEBIED BOSFORMATIES TEN OOSTEN ALS GROENE RECREATIEVE MANTEL BINNENGEBIED ALS GROENE LONG VAN DE GEMEENTE HOMOGENE OPEN RUIMTE CORRIDOR TEN NOORDEN GEDIFFERENTIEERDE BAND TEN ZUIDEN BESTAANDE PLASSEN NIEUWE ONTGINNINGSGEBIEDEN Elementen van de gewenste ruimtelijk- natuurlijke structuur (KAART 27.3) Mogelijke beleidsmaatregelen en acties NABESTEMMING NATUUR BIJ ONTGINNINGSPLASSEN TOT ONTWIKKELING BRENGEN GRENSOVERSCHRIJDENDE NATUURONTWIKKELING III.2. D e nederzettin gsstructuur: Visie en concepten AFBAKENING KERNEN DESSEL- CENTRUM: VERHOGEN VAN RUIMTELIJKE INTERNE SAMENHANG TER ONDERSTEUNING VAN KWALITATIEVE KERNVERSTERKING Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

3 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Inhoud WITGOOR: EEN VOLWAARDIGE NEDERZETTING OF ONDERSTEUNENDE KERN VERKAVELINGEN AANSLUITEND BIJ DE KERN LINTEN Elementen van de gewenste nederzettingsstructuur (KAART 28.1) Mogelijke beleidsmaatregelen en acties VERHOGEN DICHTHEID PLEKKEN VOOR VOORZIENINGEN RUIMTE VOOR DETAILHANDEL PLEKKEN VOOR NIEUWE WOONPROJECTEN MEERJARENPLAN PUBLIEKE RUIMTE: VERSTERKEN INTERNE SAMENHANG IN DE GEMEENTE (KAART 28.2) FASERING III.3. D e ruimtelijk- e conomische structuur: Visie en concepten PROFIELVERSTERKING EERST VERDICHTEN DAN UITBREIDEN uitbreiding LOKAAL BEDRIJVENTERREIN STENEHEI OPLOSSING REGIONALE BEDRIJVEN TE GOORMANSDIJK (KAART 29.1) ALGEMENE VISIE ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN ZONEVREEMDE BEDRIJVEN (KAART 29.2) OMGEVING STAR LAUNDRY BESTAANDE KMO ZONE (KAART 29.3) ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN LANDBOUWGEBIEDEN INSTRUMENTEN Elementen van de gewenste economische structuur (KAART 29.4) Mogelijke beleidsmaatregelen en acties REGIONALE ZONEVREEMDE BEDRIJVEN TE GOORMANSDIJK UITBREIDING STENEHEI III.4 Sport- & rec rea tiestructuur: Visie en concepten Elementen van de gewenste sport- en recreatiestructuur (KAART 30.1) Mogelijke beleidsmaatregelen en acties RECREATIEF NETWERK UITBOUW KANALENKRUISPUNT ALS STOPPLAATS/RUSTPLEK BINNEN HET RECREATIEF NATWERK NEVENBESTEMMING ZANDWINNINGSPUTTEN: RUIMTE VOOR HOOGWAARDIGE RECREATIEVORMEN UITBOUW PLATTELANDSTOERISME UITBOUW RECREATIEVE STEUNPUNTEN GEBIEDSGERICHTE AANPAK ZONEVREEMDE RECREATIE (KAART 30.3) III.5 D e verk ee rs- en verv oersstructuur: Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

4 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Inhoud 1. Visie en concepten OOST-WEST AANSLUITINGEN NAADLOOS INBRENGEN Elementen van de gewenste verkeers- en vervoersstuctuur (KAART 31.1) Mogelijke beleidsmaatregelen en acties AANLEGGENEN ONDERHOUDEN VAN VEILIGE FIETSPADEN TOT SLOT Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

5 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Visie HOOFDSTUK I: VISIE OP DE GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING 1. Uitgangspunten voor de ruimtelijke ontwikkeling van Dessel 1.1. Afstemmen van het ruimtelijk beleid op het fysisch systeem Zowel stedelijke ontwikkelingen als het gebruik van open ruimte zijn oorspronkelijk bepaald door het fysisch systeem en later in verschillende historische lagen verankerd. Vele van deze fysische relaties zijn ondertussen verloren gegaan. In plaats van die structuur nog verder te negeren, kan deze beter aangegrepen worden om nieuwe ontwikkelingen een meerwaarde te geven. Het fysisch systeem en het erfgoedlandschap dat er overheen ligt is het ruimtelijk structurerende element voor de natuurlijke, de agrarische, de landschappelijke en de nederzettingsstructuur. De intrinsieke kenmerken vormen het kader voor de ruimtelijke ontwikkelingen Het vrijwaren van het buitengebied voor de structuurbepalende functies ervan De structuurbepalende functies van het buitengebied zijn: landbouw, natuur en bos maar ook wonen en werken op het niveau van het buitengebied. De open ruimte vormt de basis voor landbouw en natuurontwikkeling en is één van de sterke troeven van Dessel. Maximaal behoud en ruimtelijke kwaliteit van de open ruimte hoort thuis in die benadering. Ruimtelijk kwaliteit wordt bereikt door de structuurbepalende functies te vrijwaren van versnippering, veroorzaakt door bebouwing en infrastructuren, door het bundelen van de ontwikkelingen in de kernen en door het inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen. Door medegebruik tussen landbouw (als onontbeerlijke drager van de open ruimte), natuur en recreatie sterk te ontwikkelen kan Dessel uitgroeien tot een toonbeeld voor andere gemeenten. Daarvoor dient open ruimte ook beter geïntegreerd in het grotere (regionale) geheel van buitengebieden Het streven naar ruimtelijke kwaliteit en duurzame ontwikkeling Naast de kwantiteit van deze afgebakende gehelen moeten ook garanties gegeven worden voor de ruimtelijke kwaliteit van deze gebieden. Ruimtelijke kwaliteitsobjectieven voor het buitengebied hebben betrekking op een integraal waterbeheer, behoud van de natuurlijke loop van beken met een hoog waterbergend vermogen, duurzaam karakter voor de landbouw, doortrekken van de eigenheid van het buitengebied in de nederzettingsstructuur en behoud en versterken van het landschap. Een van de grootste uitdagingen voor de 21 ste eeuw zal wellicht het duurzame gebruik en beheer van water op aarde zijn. Water komt onder steeds grotere druk te staan door een voortdurend stijgende vraag naar water van goede kwaliteit voor allerlei doeleinden. Daarnaast hebben enkele factoren geleid tot waterverontreiniging, teloorgang van de ecologische waarde van waterlopen, verdroging, erosie en wateroverlast. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

6 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Visie 1.4. Het integreren van kwaliteitsvolle zone voor nucleaire energie De zone voor nucleaire energie is een uniek maar complex gegeven. De woonkwaliteit alsook de werkgelegenheid van Dessel wordt erdoor zeer specifiek beïnvloed. In eerste plaats gaat het om een soort psychologische druk, om de draagkracht van de gemeenschap ten opzichte van deze activiteiten en de risico s die ermee verbonden zijn. Anderzijds neemt deze zone een behoorlijke oppervlakte in beslag waardoor de mogelijkheid om andere activiteiten te ontwikkelen ruimtelijk beperkt wordt. De tijdelijke vereniging van specialisten, adviserende overheden en burgers, STOLA, vormde de werkgroep die studies liet uitvoeren met betrekking tot berging van laagradioactief en kortlevend afval binnen de nucleaire zone en die de bevolking hierover duidelijk informeerde. Het studieproces naderde zijn einde en de gemeenteraad onderschreef de visie op de bereidheid om dit laagradioactief en kortlevend afval bovengronds te bergen. Ondertussen besliste de federale regering dit afval ook in Dessel te bergen. De federale regering engageerde zich ook om de resultaten van de STOLA-studie te helpen realiseren. Als voorwaarde wordt de mogelijkheid bijvoorbeeld meegegeven om andere activiteiten binnen deze zone toe te laten; dit om garanties naar toekomstige ontwikkelingen zo breed mogelijk te maken. De uitbreiding van het bedrijventerrein Stenehei vormt hierbinnen een goed voorbeeld. Binnen het structuurplanningsproces wordt dit wel opgevolgd maar niet wettelijk gekaderd, omdat de bevoegdheidsverdeling tussen de gemeente, de provincie en het Vlaams Gewest dat niet voorziet. De nieuwe vzw STORA volgt dit thema verder op Ondersteunen van zandwinningsactiviteiten binnen ruimtelijke kwaliteit en duurzame ontwikkeling De economische ontwikkelingen rond zandwinning zijn historisch bepaald en vormen nu reeds voor een deel socio-culturele relicten binnen de industriële ontwikkeling van de gemeente. De ruimtelijke gevolgen van de zandwinning zijn echter sterk voelbaar in de gemeente en omstreken. De gigantische oppervlakten water die de putten met zich meebrengen vormen een belangrijke, ongebruikte ruimte. Nabestemming van deze putten is dan ook een zaak die niet ééndimensionaal benaderd kan worden. Ook in de toekomst zullen activiteiten rond zandwinning en de nabestemming van de putten de ontwikkelingen in de gemeente bepalen. Uitgaande van duurzame ontwikkelingen en werkgelegenheid wil de gemeente in samenwerking met de hogere overheid werk maken van een ruimtelijk kwalitatief beeld, nu en later. De nabestemming is in feite een aangelegenheid van de hogere overheid. De gemeente wenst hier toch enkele voorstellen te poneren en zo een oproep te doen aan de hogere overheid om samen na te denken over de nabestemming van de plassen. Voor de uitwerking werd er gedacht aan een samenwerkingsverband tussen de gemeente Dessel, de gemeente Mol en de provincie, zodat er een breder draagvlak kan ontstaan. Intussen is de Kaderplan voor de Kempische Meren in voorbereiding (zie planningscontext). Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

7 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Visie 2. Karakter en rol van de gemeente Dessel: veelzijdige gemeente, aantrekkelijk langs alle kanten (KAART 25) Dessel is geselecteerd als buitengebiedgemeente. Verschillende omgevingsfactoren zorgen echter voor constante dynamiek in de gemeente. De gemeente Dessel situeert zich nl. op het RAAKVLAK van verschillende grote entiteiten welke kenmerkend zijn op provinciaal niveau en structuurbepalend zijn voor de gemeente: Enerzijds behoort de gemeente tot het hoogwaardige open ruimtegebied van de Netevallei; een kwetsbaar en verweven gebied rond het Netebekken, met beekvalleien als dragers van de natuurlijke structuur en de open ruimte. Voorts is het oostelijk deel van de gemeente geïntegreerd binnen het grensoverschrijdende complex van uitgestrekte bosgebieden gaande over Postel en Ravels naar Nederland. Dit open ruimtegebied heeft een beperkte draagkracht die grenzen stelt aan een kleinstedelijke ontwikkeling maar biedt ook grote potenties. Eén van de potenties ligt vervat in de toeristisch-recreatieve sector met aandacht voor de belangrijke natuurwaarden. Vooral het Kanaal Dessel-Schoten, de bijbehorende zandwinningsputten en het bosrijke open ruimtegebied komen hiervoor in aanmerking. Mogelijk kunnen een bijkomend aantal aantrekkelijke fiets- en wandelroutes uitgestippeld worden die een verscheidenheid aan landschapstypen doorkruisen en waarbinnen Dessel een steunpunt kan vormen. Anderzijds grenst Dessel aan de Kempische as. Ten zuiden van de gemeente functioneren de economische activiteiten langsheen het kanaal binnen dit ruimtelijk systeem, al worden deze eveneens afgewisseld met belangrijke open ruimte en enkele natuurverbindingen (het afwateringskanaal Colateur bv), Deze zone parallel aan het kanaal wordt dus eveneens gekenmerkt door verscheidenheid. Maar door de aanwezigheid van twee bedrijventerreinen (voornamelijk met grote bedrijven binnen de bouwnijverheid) en de ontginningsgebieden in de omgeving van het Kempisch kanaal, vervult Dessel dus ook een niet onbelangrijke functie op economisch vlak. Het bedrijventerrein Stenehei dat ook in dit gebied ligt, komt als kleinstedelijk fragment potentieel in aanmerking voor verdere economische ontwikkeling binnen het kader van het kleinstedelijk gebied Mol. De aanwezigheid van de zone voor ontwikkeling van nucleaire energie vormt nog een apart en belangrijk accent in dit systeem. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

8 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Visie Het specifieke karakter van Dessel ligt vervat in de verscheidenheid die zo een raakvlak met zich meebrengt. De ontwikkeling maar ook de beheersing van bijbehorende potenties is voor Dessel van grote betekenis. De uitdaging ligt in het zoeken naar een evenwicht tussen de specifieke ligging en de draagkracht van de gemeente. De aanwezigheid van de open ruimte maakt van Dessel een aangename woongemeente waar men ongestoord van de natuur kan genieten en de open ruimte in al haar facetten kan ervaren. De aanwezigheid van het kleinstedelijk netwerk, de regionale ontginningsgebieden, het gebied voor nucleaire energie en een recreatieve as op de grensgebieden zorgt echter voor belangrijke ontwikkelingskansen en een sterke werkgelegenheid in de gemeente. Er kan als het ware gesproken worden van een tweeledigheid in de gemeente: een rustig open ruimte gebied en een dynamische heterogene ruimte. De dynamische heterogene ruimte ter hoogte van het kanaal bestaat uit verschillende fragmenten: bedrijvenzones, zones voor nucleaire energie, zones met een natuurwaarde, zones met een toeristische potentie, Deze zone langs het kanaal is geen uniforme paarse strook, deze dynamische ruimte biedt namelijk ook ruimte voor structuurbepalende functies van het buitengebied (natuur, recreatie). Bijkomende bedrijvigheid is enkel toegelaten in de delen die behoren tot het kleinstedelijk gebied Mol (Stenehei als kleinstedelijk fragment). Het open ruimte gebied en de dynamische heterogene ruimte zijn complementair en onlosmakelijk verbonden met elkaar. De ontwikkelingskansen van de gemeente liggen vervat in het realiseren van een samenhang tussen deze verschillende entiteiten met elk hun eigenheid, potenties en beperkingen. Wanneer natuur en recreatie, wonen, werken en verkeer op een evenwichtige manier worden ontwikkeld, kunnen ze elkaar versterken en worden er nieuwe mogelijkheden voor de gemeente gecreëerd. De selectie van Dessel als buitengebiedgemeente binnen de directe invloedsfeer van het kleinstedelijk gebied Mol - wordt hierbij enigszins genuanceerd. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

9 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Visie 3. Basisstructuren De gemeente Dessel vertoont enkele specifieke en sterk herkenbare ruimtelijke structuren die de gemeente karakteriseren. Zij vormen het onderliggend patroon waarin alle deelstructuren hun oorsprong vinden. Ondersteunen, versterken en uitbouwen van deze hoofd structuren versterkt het ruimtelijke karakter van de gemeente Oost-west structuur: kenmerkt de gehele gemeente Ondersteunen Door de eeuwen heen is de oost-west gerichte structuur bepalend geweest voor de opbouw van de gemeente. Ook vandaag zorgt zij nog steeds voor herkenbaarheid. Enkele belangrijke ontwikkelingsperspectieven kunnen binnen deze structuur gekaderd worden: - Nederzettingsstructuur: kwalitatieve kernversterking - Beekvallei van de Desselse Nete als dragers van de open ruimte ten noorden - Beekvallei van de witte Nete als ondersteuning van de gedifferentieerde band ten zuiden - Het Kempisch kanaal als bovengemeentelijke structuur 3.2. Noord-zuid structuur: als geleiding en ontsluitingssysteem Aandacht geven Om te voorkomen dat de oost-west structuur volledig dichtslibt, dient in belangrijke mate ook aandacht uit te gaan naar de noord-zuid verbindingen. Door onderbouwing, structurering en aandacht voor inpassing en aansluiting kunnen deze structuren functioneren als geleidings- en ontsluitingssysteem. Zij verbinden als het ware de verschillende oost-west structuren met elkaar en zorgen tevens voor de nodige ritmiek. Enkele belangrijke ontwikkelingsperspectieven kunnen binnen deze structuur gekaderd worden: - Geleding N18 door de kern van de gemeente - Colateur als groene ader - Het kanaal Dessel Turnhout -Schoten als recreatieve as. - N118 als bijkomende ontsluiting Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

10 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Visie 3.3. Kruispunt van twee kanalen aangrijpen als uniek gegeven (een specifiek karakter aan de oostelijke en zuidelijke grensgebieden) Kanalen hebben steeds voor impulsen en ontwikkelingen gezorgd en blijven deze belangrijke taak op zich nemen. De aanwezigheid van de kruisende kanalen is een uniek element binnen de gemeente Dessel en is ook op hoger niveau van groot belang. De recreatieve potenties van deze waterwegen dienen versterkt en uitgewerkt te worden. Het Kanaal Bochelt-Herentals komt gedeeltelijk in aanmerking voor verdere economische ontwikkelingen. Daartoe moet bekeken worden hoe de economische potenties van dit kanaal (Kempisch kanaal) kunnen versterkt worden binnen de globale ruimtelijke ontwikkeling rond het kanaal. Het Kanaal Dessel-Schoten en de zandwinningsputten komen vooral in aanmerking voor de uitbouw van de toeristisch-recreatieve sector. De omgeving waarin deze zijn ingepast laat verschillende vormen van recreatie toe. Op die manier kunnen zones afgebakend worden waar harde of zachte recreatie kan plaatsvinden of waar de toegankelijkheid ingeperkt wordt met het oog op natuurontwikkeling. Er kunnen reeds enkele belangrijke ontwikkelingsperspectieven aangehaald worden die inpassing vinden in deze structuur: - Het kanalenkruispunt met de toeristische toren aan sas 4 wordt in het Kaderplan Kempense Meren niet ontwikkeld als recreatieve poort omwille van de beperkte bereikbaarheid en parkeermogelijkheden. Het kanalenknooppunt wordt wel beschouwd als een locatie waar bundeling van laagdynamische of ondersteunende recreatieve infrastructuur (kleinschalige horeca, bundeling van watersportclubs, lokaal startpunt voor recreatieve wandel- en fietsroutes, ) kan plaatsvinden. - Uitbouw van impulspunt (begin- of eindpunt, overstap fiets, boot, auto,, verblijf, ontvangstcentrum,) - Watergebonden bedrijvigheid langs het Kanaal Bochelt Herentals (in overleg met buurgemeente Mol); - Hoogwaardig invullen van de nabestemming van zandwinningsplassen: aantrekkelijke zichtassen, unieke omgeving, - Huidige bebouwingstendensen aan de rand van het kanaal sturen en leiden tot een kwalitatieve ruimte; Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

11 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Gewenste Ruimtelijke Structuur HOOFDSTUK II: GEWENSTE RUIMTELIJKE STRUCTUUR 1. Bestaande ruimtelijke structuur als vertrekpunt De bestaande ruimtelijke structuur is historisch gegroeid. Om te komen tot de gewenste ruimtelijke structuur geldt deze bestaande structuur als vertrekpunt. In deze structuur zijn zowel knelpunten als potenties aanwezig. Knelpunten dienen weggewerkt te worden of verzwakt, potenties zijn een aanleiding om de ruimtelijke structuur te verbeteren. Een goede ruimtelijke structuur is immers een noodzakelijke voorwaarde voor kwaliteit. De analyse en synthese van de verschillende ruimtelijke systemen werden geïntegreerd op de kaart van de bestaande ruimtelijke structuur van Dessel: - De N18 vormt de noord-zuid drager voor de gemeente - De beekvalleien versterken de oost-weststructuur in de gemeente - De beekvalleien vormen eveneens de dragers van de open ruimte, die behoort tot het groter geheel van de Netevallei. - De bosgebieden ten oosten van de gemeente sluiten aan op en zijn onderdeel van het grensoverschrijdend complex naar Nederland. - In de nederzettingsstructuur blijft het rurale karakter dominant, maar een aantal elementen verraden de invloed van de verstedelijking: inwijking zorgde voor verkavelingen die dikwijls weinig met de kern samenhangen en de ontwikkeling van straatdorpen die stelselmatig uitgroeiden tot een aaneengesloten geheel. - De economische expansie van industriële vestigingen en van de historisch gegroeide bedrijven binnen de bouwnijverheid, gelegen ten zuiden van de gemeente, stelt bijkomende ruimtevragen. - Infrastructurele ingrepen van regionaal niveau waren de basis voor een aantal ontwikkelingen: - Door de zandontginning ontstonden industriële activiteiten langsheen het kanaal. Nieuwe ontginningen stellen de vraag naar de mogelijke nabestemmingen nog sterker. - Het kanaal Dessel-Schoten heeft zijn industriële betekenis enigszins verloren maar de recreatieve betekenis is des te meer voelbaar. - De aanwezigheid van de zone voor nucleaire energie vormt een uniek en belangrijk accent binnen de Kempische as. De belangrijkste knelpunten zijn de uitdijende bebouwing en de druk die deze uitoefent op de open ruimte; de ongestructureerde kernen en de aansluiting met de verkavelingen, de sterke autogerichtheid en de grote ongebruikte oppervlakte van ontginningsplassen. De voornaamste kwaliteiten van de bestaande ruimtelijke structuur is de aanwezige open ruimte met een zeer verscheiden karakter; de concentratie van voorzieningen in de kernen, de recreatieve potenties die deze gemeente bezit en de duidelijke verkeersstructuur die zorgt voor een goede bereikbaarheid. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

12 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Gewenste Ruimtelijke Structuur 2. Basisconcepten voor de gewenste ruimtelijke structuur Concepten zijn de ruimtelijke vertaling van de visie, ze vormen de bouwstenen voor de gewenste ruimtelijke structuur. Concepten kunnen voor deelaspecten worden uitgewerkt, of voor het geheel. De basisconcepten in dit stadium van de opbouw van het structuurplan bieden een eerste referentiekader Kernversterking: attractiviteit voor het centrum Eenheid in verscheidenheid is het uitgangspunt voor een krachtige kern. Ruimtelijk vraagt dat een duidelijke afbakening, een evenwicht in de uitbouw en een sterkere uitstraling van de kern zelf. Verhoging van de attractiviteit, het beeld en de structuur is van primordiaal belang om het welslagen van dit concept te verzekeren. Volgende uitgangspunten ondersteunen dit concept: - verhogen woningdichtheid in de kern en uitbouwen / attractiever maken van voorzieningen. - samenhang versterken - aandacht voor alle weggebruikers in verkeersstructuur CONCENTRATIE VAN VOORZIENINGEN Concentratie van voorzieningen en kleinhandel versterkt de betekenis van de kern. Fiets en voetgangersverbindingen vanuit de omliggende woonbuurten maken de kern des te aantrekkelijker en vlot bereikbaar voor iedereen. De aanwezigheid van lokale sportvoorzieningen in het gemeentelijk sportcentrum De Spinhallen en het sportcentrum Brasel vormt een aantrekkelijke meerwaarde. De uitbouw en versterking van een multifunctioneel sport- en recreatiecentrum vlak bij de kern, aan de rand van het bebouwde gebied, te Braselbergen sluit hier bij aan. Hier is ruimte voor jeugdkampen, avontuurlijke sporten en natuurvriendelijke activiteiten maar ook voor meer intensieve sporten en een grote sporthal. Ook de aankoop door het gemeentebestuur van Zaal De Eendracht in het centrum van Dessel kadert in de verdere ontwikkeling van de dorpskern. Deze zaal kan na renovatie een voorname rol spelen als ontmoetingsplaats voor allerhande activiteiten. Door het herbestemmen van 10 ha bedrijventerrein aan de rand van de kern ontstaat de kans om open ruimtegebied te behouden. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

13 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Gewenste Ruimtelijke Structuur 2.2. De open ruimte: identiteit voor het buitengebied Zowel voor de ontwikkeling van landbouw, natuur en recreatie als voor het wonen in het buitengebied is het essentieel dat de open ruimte maximaal wordt gevrijwaard en dat het groene karakter van Dessel behouden blijft en waar nodig versterkt wordt. De open ruimte is één van de sterke troeven van Dessel. Uiteenlopende landschappen kenmerken de gemeente. De versterking van de identiteit van open deelruimtes is dan ook primordiaal. De natuurlijke structuur vormt de onderlegger, bij invulling van het beeld kan deze steeds als referentie dienen voor de ontwikkeling van een groene gemeente. DE SAMENHANG TUSSEN DE STRUCTURERENDE LANDSCHAPSELEMENTEN VAN DE OPEN RUIMTE VERSTERKEN De veelzijdigheid van de open ruimte versterken als beeldbepalend voor de gemeente. Essentieel is het behoud en het versterken van de structurerende landschapselementen, nl. de gesloten massa s door boscomplexen (Gemeentebossen), valleigebieden (de Witte en Desselse Nete) en gave open ruimte gebieden waar de landbouwactiviteiten beeldbepalend zijn. LANDELIJK WONEN IN HET BUITENGEBIED Landelijk wonen betekent het creëren van een grotere samenhang tussen de landschappelijke karakteristieken en de bebouwde componenten. De kenmerken van het landschap van de Oosterkempen dient als gegeven bij de inpassing van het wonen in de gemeente. Wonen in de open ruimte wordt dan als een meerwaarde ervaren. OPEN RUIMTE STELT GRENZEN AAN DE BEBOUWING Dessel is een gemeente in buitengebied. De aanwezigheid van herkenbare open ruimte structuren moet aangewend worden om het woongebied duidelijk af te bakenen. Bosstructuren, heiderelicten en beekvalleien bv. stellen grenzen aan de bebouwing. Nederzettingen in Dessel zouden dan ook geconcentreerd moeten worden binnen het woongebied zonder verdere uitbreiding van linten naar de open ruimte toe. - Wonen in groen wordt op deze manier onderbouwd - Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

14 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Gewenste Ruimtelijke Structuur 2.3. Zandwinningsputten en hun nabestemming: nieuw label voor de gemeente De zandwinningsputten situeren zich ten zuiden van de gemeente, in een min of meer open-ruimte-band aan het kanaal. Zowel voor de bestaande als voor de nieuwe ontginningsgebieden worden verschillende ontwikkelingsperspectieven onderzocht, ten einde voor deze ruimten een tweede gebruikswaarde te kunnen garanderen. Aandachtspunten zijn: - Nabestemming en integratie van bestaande zandwinningputten en nieuwe ontginningsgebieden bij de totale ruimtelijke ontwikkelingen van het gebied. - Naast het economisch vlak ook oplossingen zoeken op ecologisch en recreatief vlak. GEDIFFERENTIEERDE INVULLING VAN DE NABESTEMMING Op het gewestplan kennen bijna al de zandwinningsplassen een nabestemming natuur. Enkel de oostelijke plas, op het grondgebied van Mol, krijgt een recreatieve nabestemming. De ontwikkeling De Pinken, evenals een deel van Broekberg, heeft nabestemming landbouw. In het kaderplan Kempense Meren wordt Donk geselecteerd als een ondersteunende toeristische poort als toegang tot de regio. Deze poort maakt de verbinding tussen het deelgebied Kempense Meren (in het oosten gelegen), de nucleaire zone (in het westen en zuiden gelegen) en het open ruimtegebied van de valleien van de Kleine Nete. De basis hiervoor zou het communicatiecentrum (bezoekerscentrum en themapark rond energie) kunnen zijn dat NIRAS plant in het kader van het bergingsproject voor laagradioactief afval cat. A. Het kaderplan voorziet dit communicatiecentrum als trekker tussen het Donkmeer en het kanaal. De noordelijke zone langsheen de herlegde meanderende Witte Nete, o.a. de zandontginningsplas DONK, heeft een bijzonder goede potentie voor natuurontwikkeling. Bovendien is de ecologische oostwest relatie hier uiterst belangrijk. De plas krijgt in het kaderplan dan ook grotendeels de (na-) bestemming natuur. In de zuidwestelijke zone wordt een recreatieve zone voorzien voor de uitbouw van het communicatiecentrum. In, op en langs de plas worden mogelijkheden aangeboden om innovatieve systemen voor hernieuwbare energiewinning te installeren, zoals drijvende zonnepanelen en windmolens. Variëteit en attractiviteit als nieuw label van de gemeente In de oost-westgerichte ecologische corridor rondom de omgelegde Voorste Nete langsheen het kanaal, o.a. de zandontginningsplas PINKEN, wordt een functieverweving van natuur en recreatie vooropgesteld. De mogelijkheid bestaat om een clubhuis voor waterski en windsurf te realiseren. Het overgrote deel van de (toekomstige) plas Pinken krijgt daartoe nabestemming recreatie. Over de randen van de plas (buiten de gewestplanzonering ontginningsgebied) wordt in het kaderplan geen uitspraak gedaan. De mogelijkheid om voor elk van de plassen een nieuwe nevenfunctie uit te werken kan een interessante piste bieden. Natuur blijft de grondlegger maar biedt mogelijk ook ruimte aan andere toekomstige ontwikkelingen op het vlak van wonen en recreatie. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

15 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Gewenste Ruimtelijke Structuur Variëteit en attractiviteit komen de gemeente ten goede. De nieuwe invullingen van de plassen kunnen het nieuwe label voor de gemeente worden, en op een aanvullende manier de economie van de gemeente ondersteunen. Een verder onderzoek naar de mogelijkheden van deze plassen dringt zich op. De verschillende bevoegdheden en instanties dienen hier elk hun bijdrage en verantwoordelijkheid op te nemen. De gemeente Dessel wenst alvast een eerste aanzet te geven door de uitwerking van een algemene gebiedsgerichte visie. Een eerste aanzet hiertoe wordt meegegeven bij de uitwerking van de gewenste natuurlijke structuur. In de uitwerking van de andere deelstructuren (nederzetting, economie en recreatie) wordt telkens een korte terugkoppeling gemaakt. De voorgestelde nevenbestemmingen van deze plassen zijn enkel voorstellen. Een verder onderzoek naar de mogelijke invulling van elke plas is nodig. De voorstellen geponeerd in de gewenste ruimtelijke structuur dienen gezien te worden als een suggestie naar de hogere overheid toe. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

16 Ruimtelijk Structuurplan Dessel Gewenste Ruimtelijke Structuur 3. Gewenste ruimtelijke structuur (KAART 26) Afgebakende en goed uitgebouwde kernen, met een concentratie van voorzieningen en kleinhandel en met interne voetgangers- en fietsverbindingen, geven nieuwe ontwikkelingskansen aan de kernen. Verdichting van wonen in de kern, aanvulling van wonen in de omliggende verkavelingen (met extra aandacht voor verbetering van de woonomgeving) en beperken van nieuwe woningbouw in verder afgelegen delen van de gemeente (open ruimte, bosgebieden), zorgen voor een sterkere samenhang, een efficiënter gebruik van de voorzieningen, minder mobiliteitsproblemen en een betere vrijwaring van de open ruimte en het groene karakter van de gemeente. De N18 fungeert als structurerende as in de verkeersstructuur. De beeldwaarde van deze as verschilt binnen en buiten de kern: in de kern geldt de inrichting van een doortocht, buiten de kern zorgt het groen voor een meer landelijke inpassing. Een sterke bundeling van economische activiteiten op de bestaande industrieterreinen vormt het kernidee. Optimalere benutting en een globale inrichting kunnen leiden tot versterking van de uitstraling. Vernieuwing van zowel Stenehei als van de industriezone Goormansdijk vertrekt van duidelijke ontwerpprincipes: waardevolle natuurlijke structuren leggen randvoorwaarden op, kwaliteitsvolle architectuur ondersteunt het imago, eenduidige inrichting van gezamenlijke infrastructuren versterkt de inrichting van het geheel. Het versterken van de eigenheid van het landschap in afwisselende open en gesloten delen en ingepast in het groter geheel van de Kempen, vormt het uitgangspunt en de onderlegger voor de globale ruimtelijke ontwikkeling. De talrijke natuurwaarden komen daarbij op de voorgrond. Door middel van open ruimtecorridors ten noorden en ten zuiden en de uitbouw van de beekvalleien kan een grotere interne samenhang in de hand worden gewerkt. Specifieke aandacht voor kleine landschapselementen bij elk inrichtingsproject en bijzondere aandacht voor de kwaliteit van de publieke ruimte, kan Dessel verder doen uitgroeien als groene gemeente. Ook in de bebouwde omgeving en de industriezone kan dat groene karakter worden doorgetrokken. De aanwezigheid van open ruimte gebieden in de gemeente maakt landbouwontwikkeling in de landschappelijke context mogelijk. Afhankelijk van de ligging ten opzichte van waardevolle natuur- of bebouwingsstructuren wordt een indeling naar type van ontwikkeling uitgewerkt. Sport- en recreatieinfrastructuur sluiten hier op aan: in de open ruimte primeert een zacht recreatief karakter (wandelen en fietsen, paardrijden, ), in combinatie met landschappelijke waarden van de open ruimte (beekvalleien en bossen). Het kanaal en de zandwinningsputten ondersteunen het streektoerisme, de kernen herbergen hardere infrastructuur. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

17 HOOFDSTUK III: ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN VOOR DEEL- STRUCTUREN III.1 De ruimtelijk-natuurlijke structuur: 1. Visie en concepten 1.1. Dessel, in het brongebied van de Netevallei (KAART 27.1) Zoals reeds gesteld, behoort Dessel tot het open ruimtegebied van de Netevallei. De Witte en de Desselse Nete behoren immers tot de Kleine Nete en vormen het brongebied van dit interfluvium. Dessel sluit ook rechtstreeks aan bij het bossencomplex over Postel naar Nederland. De nauwe band met het rustige grensgebied dient aangewend te worden om de natuurlijke structuur op hoger schaalniveau uit te bouwen en de open ruimte te vrijwaren. Een typisch kenmerk voor dit gebied is dat zeer natte gronden worden afgewisseld met zeer droge. De beekvalleien en boscomplexen zijn de dragers van deze structuur. BEEKVALLEIEN ALS NATTE NATUURVERBINDINGEN VAN HET NETEGEBIED Ten noorden en ten zuiden van de gemeente Dessel situeren er zich twee duidelijke open ruimtecorridors, elk met een eigen, specifiek karakter. Het noorden wordt gedragen door de twee beekvalleien van de Desselse en Zwarte Nete en heeft een homogeen open karakter, het zuiden wordt gedragen door de Witte Nete en krijgt een meer gedifferentieerd karakter vanwege de verschillende geplande ontwikkelingen daar. Het verloop van de beekvalleien versterkt eveneens de typerende oost-west structuur van de gemeente. De beekvalleien ten noorden vormen de lineaire dragers van de open ruimte en dienen als dusdanig erkend en uitgebouwd te worden. De loop van de beekvalleien dient in de eerste plaats versterkt te worden. Binnen de opmaak van het Duurzaam en Lokaal-waterplan (DULO) Bovenloop van de Kleine Nete zullen de concrete invullingen en acties met het oog op een geïntegreerde aanpak verder uitgewerkt worden in samenspraak met de verschillende actoren en dit over de bestuurlijke grenzen heen. Daarnaast moet het ook aan alle burgers en doelgroepen een antwoord bieden op vragen over het lokale watersysteem en de rol die zij daarin kunnen en moeten spelen. BOSFORMATIES TEN OOSTEN ALS GROENE RECREATIEVE MANTEL De bosformaties in het oosten van de gemeente vormen een belangrijke poort naar het groter geheel van staatsbossen. De aanwezigheid van belangrijke recreatieve potenties (zie III.4: Taxandria): kunnen uitgebouwd en versterkt worden met respect voor natuurlijke kenmerken. De bosstructuur vormt een groene massa tegenover de bebouwde ruimte. Het effect van een groene muur moet behouden blijven. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

18 1.2. Dessel, groene gemeente BINNENGEBIED ALS GROENE LONG VAN DE GEMEENTE De aanwezigheid van open ruimte tussen Heide, Witgoor en Dessel-centrum is van zeer grote betekenis voor de gemeente. Hier vindt men het directe raakvlak tussen wonen en ontspannen (bebouwing en open ruimte). Deze open ruimte is als het ware een groene long; ze maakt de gemeente leefbaar. Via de groene inrichting van kleinschalige binnengebieden (Kolkebeemden, begraafplaats, Koolvennen en Kolkennete) wordt open ruimte voelbaar tot in kern. Door de aanleg van een groene oever, een bomenrij en een mogelijke fietsroute langs de totale lengte van het afwateringskanaal (natuurverbinding op provinciaal niveau) wordt een groene ader door de gemeente verwezenlijkt. De gemeente wil dit project ten volle ondersteunen en wenst hierbij een voortrekkersrol op zich te nemen vanwege de hoogwaardige betekenis van de lineaire structuur dwars door de gemeente. HOMOGENE OPEN RUIMTE CORRIDOR TEN NOORDEN Zoals gesteld bevindt zich ten noorden van de gemeente een brede corridor gedragen door de dubbele beekvallei tussen Dessel en Retie. In het provinciaal structuurplan wordt dit gebied aangeduid als natuurverbindingsgebied tussen het Prinsenpark ten westen en de grote oostelijke boscomplexen. De corridor vormt een buffer tussen de twee bebouwingsgebieden Dessel en Retie. Het is een gaaf gebied met ruimte voor landbouw en mogelijkheden tot recreatief medegebruik. Deze rol moet ten volle benut en onderbouwd worden. Vanwege het feit dat het gebied vrij gaaf en open van karakter is, zijn de ontwikkelingsmogelijkheden van dit gebied ook vrij homogeen en grootschalig. Twee fietsroutes kunnen dit gebied dragen : - Aansluitend bij de ontwikkeling van het afwateringskanaal (natuurverbindingsgebied op provinciaal niveau), kan een recreatieve groene fietsroute langs de Desselse Nete lopen (oost-west). - Een functionele fietsroute verbindt de kern van Dessel met die van Retie. Deze route loopt parallel aan de N18 (noord-zuid). Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

19 GEDIFFERENTIEERDE BAND TEN ZUIDEN Ten zuiden van de gemeente zijn er reeds verschillende invullingen/functies in deze band aanwezig. Toch bezit dit gebied tussen het kanaal en de bebouwing een relatief open karakter. Het groene karakter en de aanwezigheid van natuurlijke stapstenen (heidelandschap, open ruimtelobben, kwelgebieden, ) vormen aangrijpingspunten tot de uitbouw van deze groene band (netwerk van groene fragmenten), in combinatie met de grootschalige ontwikkelingen als gevolg van de zandwinning. Door zijn gedifferentieerde invulling in het algemeen zijn de specifieke natuurontwikkelingen in dit gebied ook eerder kleinschalig en gedifferentieerd. Kleinschaligheid en variëteit zijn echter van zeer hoge waarde in de ontwikkeling van ecologische en natuurlijke netwerken. Integratie en waardevolle nabestemming van de zandwinningsplassen zijn essentiële voorwaarden voor het welslagen van dit zuidelijk gebied. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

20 1.3. Zandwinningsplassen: ruimte voor natuur en andere ontwikkelingen De teksten onder 1.3 dienen gelezen te worden als een suggestie naar de hogere overheid toe en vormen maar een eerste aanzet naar mogelijke ontwikkelingsprofielen van de zandwinningsplassen in de gemeente Dessel. De onderstaande tekst omschrijft een denkoefening. Het Provinciebestuur is ondertussen gestart met de opmaak van het kaderplan Kempense Meren, waarin deze problematiek aan bod zal komen. Zoals reeds gesteld zouden de verschillende zandwinningsplassen elk een nevenfunctie kunnen opnemen. Natuurbestemming blijft echter de grondlegger en dient dan ook zo maximaal mogelijk uitgewerkt te worden daar waar het kan. Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de bestaande plassen (o.a. De Pinken), waar gezocht dient te worden naar aangrijpingsmogelijkheden binnen de bestaande structuren en de toekomstige gebieden waar voorafgaand moet onderzocht worden wat de mogelijkheden van natuurontwikkeling op lange termijn kunnen zijn. BESTAANDE PLASSEN Door de grillige randen van de bestaande plassen bestaat er reeds een eerste aanzet tot natuurontwikkeling. Onderzoek naar de mogelijkheden om de steile randen bij de bestaande plassen af te zwakken, de wateroppervlakte in meerdere, kleinere plassen te verdelen en de oevers uit te bouwen in interessante broedgebieden vormt een eerste aanzet tot mogelijke natuurontwikkeling. Schanskorven gevuld met keien bijvoorbeeld zijn een vrij eenvoudige en doeltreffende oplossing. Maar ook vele andere oplossingen zijn mogelijk, vertrekkend van de eigenschappen van de bodem en de plantengroei die er mogelijk is. De aanwezigheid van het witte zand zorgt bijvoorbeeld voor een sterke uitloging waardoor het water helder en klaar is maar waardoor weinig bodembegroeiing aanwezig is. Bijgevolg vergroot het ecologisch belang van de oevers nog en zal er hier naar creatieve oplossingen gezocht moeten worden. Zoeken naar plaatsgerichte oplossingen zal hier leiden naar een werkelijk haalbare kaart. Het referentieproject inrichtingsvoorstel Kapel ter Durmen opgesteld door de VLM afdeling Gent geeft het gewenste ambitieniveau weer. Dit is een gelijkaardig project in Oost-Vlaanderen. Daar werd een landinrichtingsproject voor ontgininningsputten langs de Leie en de Schelde uitgewerkt (cfr. VLM: Inrichtingsplan Kapel ter Durmen en Leembeekstraatje ). De algemene doelstellingen van het inrichtingsvoorstel Kapel ter Durmen zijn gelijklopend met deze van de zandontginningsplassen te Dessel, meerbepaald het versterken van de natuur, het herstellen van de landschappelijke structuur, een kwaliteitsverbetering van de zachte recreatie en het verhogen van de milieukwaliteit. De maatregelen voor de realisatie van deze doelstellingen voor het project Kapel ter Durmen bestaan onder meer uit de inrichting van de twee ontginningsputten voor natuur en zachte recreatie, de realisatie van een ecologische verbinding tussen de twee putten en het aanplanten van lijnvormige landschapselementen zoals bomenrijen en houtkanten. (KAART 27.2) Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

21 De aanwezigheid van vrij brede oevers aan de zijden van de kanalen, kan eveneens aangegrepen worden om ook hier natuur verder te laten ontwikkelen. Op deze manier ontstaan er groene oevers aan de kant van het kanaal wat op zich een interessante sequentie kan vormen bij de afvaart van het kanaal. Naast de ontwikkeling van natuur kunnen de verschillende plassen een nevenfunctie op zich nemen. Een eerste aanzet wordt hier meegegeven. Een terugkoppeling gebeurt onder de respectievelijke hoofdstukken van de nederzetting-, economische en recreatiestructuur. - De aanwezigheid van het provinciaal domein Zilvermeer en de mogelijkheden aan waterrecreatie vormen een belangrijk aangrijpingspunt tot een recreatieve invulling. De plas ten zuidwesten van het kruispunt komt hiervoor in aanmerking. - De aanwezigheid van reeds bestaande bebouwing in de directe omgeving, de mogelijkheid tot ontsluiting en de aanwezigheid van vakantiewoningen kan eveneens een interessant aangrijpingspunt vormen om een verder onderzoek naar nieuwe en interessante nederzettingsvormen in de directe omgeving van water uit de bouwen. De Miramarplas (vakantiewoningen aan het water) komt hiervoor in aanmerking. NIEUWE ONTGINNINGSGEBIEDEN De nieuwe ontginningsgebieden zijn echter evenzeer bepalend voor het toekomstbeeld van de zuidelijke deelruimte. De mogelijkheid om nabestemming natuur werkelijk een kans te geven moet hier aangegrepen worden omdat deze bestemming vanaf de start kan meegenomen worden en de kans op slagen groter zou zijn. Dat dit gebiedsgericht onderzoek naar bodemgesteldheid, waterstanden en mogelijke nieuwe ontginningstechnieken met zich meebrengt is onvermijdelijk. Een verdere verfijning en uitwerking van dit concept moet dan ook volgen. Gebied ten zuiden van Broekberg Het terrein ten zuiden van Broekberg zou een natuur en ecologisch educatiepark kunnen worden waar verschillende plassen met hun begroeiing, beschutting kunnen bieden aan oeverzwaluwen en andere dieren. Het kan een interessant demonstratiepark in de regio worden waar zowel leerlingen van de plaatselijke scholen als geïnteresseerden op een speelse en boeiende manier kennis maken met natuurlijke en ecologische processen. De mogelijkheid om paviljoenen, kijkhutten, knuppelpaden en dergelijke aan te leggen om zo de relatie met het gebied sterker te kunnen beleven, dient meegenomen te worden (cfr Insel Hombroïch een vergeten schiereilandje in het Ruhrgebied, tussen Düsseldorff en Neuss: een uitzonderlijke bezienswaardigheid met gestileerde paviljoens die bijzondere kunst huisvesten, te midden van opmerkelijke natuur). Hoeve de Boeretang zou dienst kunnen doen als recreatief impulspunt en de hoofdtoegang kunnen zijn voor fietser en voetganger. De Geelstraat kan een tweede toegang verzorgen, voor het autoverkeer (langs de N18). Het gebied is zichtbaar van op de brug en vormt op deze manier een interessant inkomkaartje voor de gemeente. Omdat de ontginningen van dit gebied reeds vergevorderd zijn wordt de uitwerking van dit project op korte termijn gezien. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

22 Het terrein aan De Pinken kan eveneens een boeiend landschap opleveren. De nabestemming landbouw lijkt een moeilijk haalbare kaart. Om toch ook hier mogelijkheden voor een tweede belevingswaarde te halen wordt er geopteerd om een nieuw landschap te ontwikkelen. De mogelijkheden voor medegebruik door zachte recreatie ten zuiden en duurzame en natuurtechnische bebouwing die aansluit bij de bebouwing van Witgoor ten noorden (ingepast in dit nieuwe landschap), kunnen een belangrijke meerwaarde opleveren. Als zachte recreatie wordt er gedacht aan de mogelijkheden van wandel en fietspaden. De aanleg van knuppelpaden en kijkhutten kan de relatie met het terrein versterken. Naast de meer traditionele zachte recreatie wenst de gemeente de optie open te houden om nieuwe vormen van zachte recreatie toe te laten. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

23 2. Elementen van de gewenste ruimtelijk- natuurlijke structuur (KAART 27.3) Bovenstaande concepten zijn gebundeld in de kaart van de gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur. De structuurbepalende elementen worden als volgt gebundeld: De beekvalleien als dragers van de open ruimte. Inrichting als natte natuurverbindingsgebieden vormt een eerste belangrijke stap. De Desselse Nete als provinciaal natuurverbindingsgebied tussen het Prinsenpark en de grote bosstructuren binnen de oost-west structuur. De grote boscomplexen en de open ruimte gebieden als belangrijke biotopen voor de ontwikkeling van waardevolle natuurwaarden. Versnippering door wegen en infrastructuur leidt tot isolatie en verbreking van ecologische processen. Een groen netwerk langs en over deze infrastructuren schept nieuwe samenhang en maakt verplaatsing van dier en plant mogelijk. De open ruimte en groene binnengebieden als meerwaarde voor de gemeente. Door inrichting van groene ruimten en verbindingen wordt de open ruimte voelbaar tot in de kern. Heiderelicten als stapstenen natuur; zij vormen een belangrijk onderdeel binnen het netwerk van ecologische processen. Het afwateringskanaal (De Colateur) als groen lint en natuurverbindingsgebied van provinciaal niveau met recreatieve mogelijkheden binnen de noord-zuid structuur. Een waardevolle nabestemming natuur voor enkele van de bestaande en de nieuwe zandwinningsputten (de zandontginningsplas Pinken heeft nabestemming recreatie; cfr kaderplan Kempense Meren). De zandwinningsputten kunnen het nieuwe label van de gemeente vormen. Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

24 3. Mogelijke beleidsmaatregelen en acties 3.1. Aanbevelingen Hogere Overheid Voor bepaalde initiatieven is een grensoverschrijdende aanpak essentieel. De provincie is bevoegd voor bovengemeentelijke aspecten. In samenwerking met verschillende gemeenten dienen daarvoor ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven opgemaakt te worden. De gemeente wenst hier actief aan mee te werken. Het betreft volgende projecten: NABESTEMMING NATUUR BIJ ONTGINNINGSPLASSEN TOT ONTWIKKELING BRENGEN Er is nood aan een globale visie over de nabestemming van alle ontginningsplassen in de regio in het algemeen en de gemeente Dessel in het bijzonder. Het ad hoc invullen van de plassen voldoet niet op langere termijn. De bevoegdheid van de nabestemming van deze gebieden is niet zo eenduidig. De nieuwe ontginningen en verdere evolutie ervan is een Vlaamse bevoegdheid. Voor een eerder toeristische nabestemming speelt de Provincie een belangrijke rol, binnen het kader van de ontwikkeling van dit primairtoeristisch gebied. Daartoe is het kaderplan Kempense Meren opgemaakt. Dit werd goedgekeurd door de deputatie op 22 december 2009 en werd gepubliceerd op de website van de provincie Antwerpen. Het is de uitvoering van het in de bindende bepalingen van het provinciaal structuurplan (2001) opgenomen bepaling dat voor deze regio een gebiedsgericht strategisch plan moet worden opgemaakt om de ontwikkelingsperspectieven te onderzoeken voor toerisme en recreatie. Om het kaderplan tastbaar te maken en het engagement vast te leggen worden er acties bepaald. De onderstaande tekst is gebaseerd op het goedgekeurd kaderplan Kempense Meren dd. 22/12/2009. In het algemeen zal er een charter opgesteld worden om de bereidheid en engagement bij betrokken overheden en partners te toetsen. Verder zal er een projectbureau aangesteld worden die de uitvoering van het kaderplan bewaakt en instaat voor het voeren van een eenvormige communicatie. Ten slotte zal het studiebureau belast worden met studiewerk in verband met het verfijnen van locaties, uitwerken van poorten en plassen,. Dessel zal participeren in volgende acties: Communicatieplan en Uitvoering Cultuurhistorische component bij toeristische ontsluiting Detailonderzoek poort Donk. Het doel is het afstemmen van ontwikkelingswensen en komen tot een synergie in het kader van berginstallatie in bijzonder wat toegangspoort, aanmeerfaciliteiten en communicatiecentrum betreft Detailonderzoek plas Pinken Detailonderzoek plas Miramar Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni

25 Mobiliteitstudie toeristisch recreatieve ontsluiting Missing link recreatief fietsroutenetwerk Aanbod wandeltoerisme PRUP in het kader van afbakening klein stedelijke gebieden Geel-Mol: regionale ontsluiting Geel PRUP Kempense Meren deel Gemeentelijke RUP N118 N PRUP Kempense Meren deel Opmaak en uitvoering beheersplannen Zilvermeer en Schans Opmaak en uitvoering beheersplannen Pinken, Miramar en keiheuvel GRENSOVERSCHRIJDENDE NATUURONTWIKKELING Ten noorden van de gemeente zal een natuurverbinding, op basis van de Desselse Nete fungeren als link tussen het complex van het Prinsenpark en de grote oostelijke bos- en heidegebieden. Het afwateringskanaal Colateur is ook aangeduid als een natuurverbinding van provinciaal niveau. De gemeente wenst betrokken te worden bij de uitwerking van de natuurverbindingen. De loop van de beekvalleien binnen de gemeente dient uitgebouwd te worden als natuurverbinding en landschappelijk structurele drager van de open ruimte. Concrete acties voor de inrichting zullen worden uitgewerkt binnen het Dulo-waterplan. De overtuiging is gegroeid dat een doordacht en duurzaam waterlopenbeheer best georganiseerd wordt op basis van het watersysteem, en niet op basis van administratieve of bestuurlijke grenzen. Een samenwerkingsverband met betrekking tot de waterlopen van de Nete wordt uitgebouwd. Dessel wil hier graag aan meewerken. Tot slot dienen enkele grotere natuurlijke structuren en gehelen verder versterkt en uitgebouwd te worden. Het gaat om de Gemeentebossen, het kanaal Dessel-Schoten en de gebieden die behoren tot het vogelrichtlijngebied De Ronde Put Archeologisch erfgoed Eén van de basisdoelstellingen van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is het streven naar ruimtelijke kwaliteit bij toekomstige ontwikkelingen. Bij ruimtelijke ontwikkelingen zorg dragen voor archeologisch erfgoed is één van de mogelijke beleidsmaatregelen en acties die een gemeente op zich kan nemen. Een gemeente kan immers autonoom besluiten om bij ruimtelijke ontwikkelingen, en meer bepaald bij de concrete invulling ervan (zoals bij de opmaak van uitvoeringsplannen) maximaal rekening te houden met de eventuele aanwezigheid van archeologisch erfgoed in de ondergrond. Meer concreet kan dit zich vertalen door bij grootschalige ruimtelijke ingrepen een archeologisch vooronderzoek te stimuleren of te organiseren, opdat Groep Infrabo - Stramien cvba - Juni