Volledig versus onvolledig belasten na een ongecementeerde total-hip operatie Een systematisch literatuuronderzoek en vragenlijstonderzoek

Transcriptie

1 Volledig versus onvolledig belasten na een ongecementeerde total-hip operatie Een systematisch literatuuronderzoek en vragenlijstonderzoek Bachelor fysiotherapie Uitvoerende studenten Sanne Groters en Inge van Haren AK-groep F4F AK-docent Herman Berndt 2 e assessor Jan Oosterhof SLB-docent Marjan van Roon Datum 1 juni 2007

2 Voorwoord Voor u ligt het resultaat van ons laatste jaar fysiotherapie: een afstudeerproject waar we trots op zijn. Naast hard werken kon dit project niet slagen zonder een hele fijne samenwerking onderling. We hebben veel van elkaar geleerd door het geven van opbouwende feedback. Gedurende het jaar zijn we elkaar blijven motiveren, ook als het even wat minder ging. Dit in combinatie met de nodige gezelligheid heeft ervoor gezorgd dat we met veel plezier en enthousiasme aan dit project hebben gewerkt. Graag willen wij iedereen bedanken die ons het afgelopen jaar heeft gesteund, geadviseerd, begeleid en aangemoedigd. In het speciaal onze AK-docent Herman Berndt en onze afstudeerkring: Christel, Hanna, Kathrin, Katrin, Marije, Nicole en Victorine. Dank jullie wel voor de kritische feedback en gezelligheid! Daarnaast willen we natuurlijk ook de orthopedisch chirurgen bedanken die bereid waren hun kennis en ervaringen met ons te delen. Dit heeft onze visie verbreed en een belangrijke bijdrage geleverd aan ons afstudeerproject. Veel plezier met lezen! Inge van Haren en Sanne Groters 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord...2 Hoofdstuk 1 Achtergrond...4 Hoofdstuk 2 Methoden en technieken 2.1 systematisch literatuuronderzoek vragenlijstonderzoek visualisatie van het onderzoeksmodel...9 Hoofdstuk 3 Resultaten 3.1 systematisch literatuuronderzoek vragenlijstonderzoek...13 Hoofdstuk 4 Conclusie 4.1 conclusie systematisch literatuuronderzoek conclusie vragenlijstonderzoek eindconclusie...18 Hoofdstuk 5 Discussie...19 Abstract...21 Literatuurlijst...22 Bijlagen...23 Bijlage 1, Harris hip score...24 Bijlage 2, Cochrane criteria...29 Bijlage 3, Resultaten zoeken databases

4 Hoofdstuk 1 Achtergrond Uit de literatuur blijkt dat er in Nederland naar schatting jaarlijks total-hip operaties plaatsvinden (2003) 1, merendeels met als indicatie coxartrose. Hiervan is ongeveer 50% ongecementeerd. Naar voren komt dat protocollen die gehanteerd worden bij een total-hip verschillen per ziekenhuis 2,3,4,5,6. Met name over de mate van belasting na een ongecementeerde total-hip operatie bestaat geen eenduidigheid. In de praktijk wordt gezien dat in een aantal ziekenhuizen meteen volledig belast mag worden, terwijl in andere ziekenhuizen slechts 50 of 30 procent belast mag worden in de postoperatieve fase. Dit verschil in behandeling roept vragen op als: Wat is hiervoor de reden? Zijn er in termen van hersteltijd verschillen in de functionele uitkomsten op basis van deze verschillen in behandelbeleid? Wat is het meest bevorderlijk voor herstel? Dit onderzoek beoogt antwoord te geven op de volgende vragen: - Welke afwegingen dienen volgens de literatuur gemaakt te worden om de mate van belastbaarheid in de klinische fase, na het plaatsen van een ongecementeerde total-hip te bepalen? En waarop zijn deze afwegingen gebaseerd? - Blijkt uit de protocollen die gebruikt worden in Nederlandse ziekenhuizen dat ook volgens deze literatuur gehandeld wordt? Om een antwoord op deze vragen te krijgen is een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd. Vervolgens heeft ook een vragenlijstonderzoek plaatsgevonden in verschillende ziekenhuizen in Nederland betreffende de door hun gebruikte protocollen. 4

5 Hoofdstuk 2 Methoden en technieken van systematisch literatuuronderzoek en vragenlijstonderzoek. Om een antwoord te krijgen op de onderzoeksvragen zijn de volgende methoden gebruikt: - systematisch literatuuronderzoek - vragenlijst onderzoek 2.1 Systematisch literatuuronderzoek Gebruik makend van de PICO methode is de volgende zoekvraag geformuleerd: Is er een verschil in de mate van functioneel herstel bij een patiënt met een ongecementeerde total-hip na volledig versus onvolledig belasten in de postoperatieve klinische fase? Patiënt: patiënt na ongecementeerde total-hip operatie. Interventie: volledig belasten Comparison: onvolledig belasten Outcome: functioneel herstel Om alle databanken gestructureerd en op een éénduidige manier te doorzoeken, is onderstaand zoekplan opgesteld. Soort onderzoeken Alle systematic reviews (SR), randomised controlled trials (RCT), quasi randomised trials en prospectieve cohortstudie die het effect van de mate van belasting na een ongecementeerde total-hip onderzoeken, zijn opgenomen in deze systematische literatuurstudie. Deelnemers Elke patiënt die een ongecementeerde total-hip operatie heeft ondergaan. Soort interventies Volledig dan wel onvolledig belasten na een ongecementeerde total-hip operatie. Uitkomstmaten - functioneel herstel (Harris hip score 7,8, bijlage 1) - cup migration - fixatie van de prothese - medische complicaties - botdichtheid - opname duur 5

6 Zoekmethoden / databanken De volgende medische databanken zijn gebruikt voor het zoeken naar relevante literatuur: - PUBMED - Cochrane - Picarta - Cinahl - Sum search - Pedro - Doc online Zoekstrategie Bij het doorzoeken van de verschillende databanken is zowel gebruik gemaakt van Mesh-headings als free text words. Tevens is er getrunceerd. Als een zoekactie meer dan 50 hits opleverde, is de zoekactie verder uitgebreid door free text words en/of Mesh-headings te combineren. Hieronder is een lijst van trefwoorden en trefwoordcombinaties weergegeven, waarmee de zoekacties zijn uitgevoerd. Tabel 2.1. Trefwoorden en trefwoordcombinaties. 1. total hip replacement 2. hip prosthesis 3. hip arthroplasty 4. total hip 5. physical therapy 6. rehabilitation cementless RCT and and and ( 7 or 8 ) and and and and and and and ( 7 or 8) and and and and and and and 6 6

7 28. 3 and ( 7 or 8 ) and and and and and and and ( 7 or 8 ) and and and and 9 Validiteit: Om de methodologische kwaliteit van de artikelen te beoordelen, is gebruik gemaakt van de criteria SRs en voor randomised clinical trials, opgesteld door de Cochrane Collaboration 9. Deze zijn terug te vinden in bijlage 2. Wanneer de methodologische kwaliteit van een artikel voldoende is, wordt er gesproken over geëxpliciteerde validiteit. Geen enkel onderzoek kon aan het criterium van blindering voldoen. Bij de interventie volledig of onvolledig belasten is namelijk direct zichtbaar tot welke groep een patiënt hoort. Dit criterium is dan ook niet meegenomen bij de beoordeling van validiteit van de artikelen. Informatie over de vergelijkbaarheid van groepen en resultaten van drop-outs werden niet altijd expliciet vermeld in de artikelen. In dat geval is hiervan een inschatting gemaakt. Bewijskracht: Nadat de artikelen zijn beoordeeld op validiteit en besloten is of ze worden opgenomen in het systematisch literatuuronderzoek, zijn de artikelen ook nog beoordeeld op bewijskracht. Hiervoor is onderstaande classificatie gehanteerd: 10 A1 A2 B C D Systematische reviews die ten minste enkele RCT s van A2 niveau betreffen, waarbij de resultaten van de afzonderlijke onderzoeken consistent zijn. RCT s van goede methodologische kwaliteit en voldoende omvang en consistentie (met een PEDro-score van 4 punten of hoger). RCT s van mindere methodologische kwaliteit en quasi-experimenteel onderzoek (met een PEDro-score van 3 punten of minder). Niet-vergelijkend onderzoek; pre-experimenteel onderzoek. Niet ondersteund door onderzoek. Mening van deskundigen. 7

8 2.2 Vragenlijstonderzoek Er is gekozen voor een vragenlijstonderzoek om inzicht te krijgen in de protocollen die in de Nederlandse ziekenhuizen gehanteerd worden en welke afwegingen hierbij gemaakt zijn. Hierbij is vooral gekeken in hoeverre deze overeenkomen met de uitkomsten van het literatuuronderzoek. De vragenlijst is voorgelegd aan orthopedisch chirurgen, omdat zij het protocol bepalen dat de fysiotherapeut dient uit te voeren. De vragenlijst bestond uit de volgende vragen: 1. Wordt er in uw ziekenhuis gebruik gemaakt van een heupprotocol? 2. Hoeveel patiënten krijgen er wekelijks een total-hip? Hoeveel hiervan zijn er ongecementeerd? 3. Welk beleid wordt in uw ziekenhuis gevoerd, specifiek met betrekking tot de mate van belasting, direct na een ongecementeerde total-hip prothese? Mag er direct volledig worden belast? Zo nee, hoeveel kg / % lichaamsgewicht mag er worden belast? 4. Is de keuze voor volledig dan wel onvolledig belasten afhankelijk van het soort prothese? Zo ja, kunt u dit toelichten? 5. Zijn er nog andere factoren die de keuze van volledig dan wel onvolledig belasten beïnvloeden? 6. Wijkt u wel eens af van het protocol bij een total-hip? Zo ja, wanneer en hoe vaak? 7. Hoe denkt u over volledig belasten direct na een ongecementeerde total-hip prothese? 8. Hoelang draait het protocol al in uw ziekenhuis? 9. Wanneer was de laatste herziening van het protocol? Wat was de reden hiervoor? Steekproef Er is sprake van een beredeneerde steekproef. De respondenten werden geselecteerd op basis van verwachte inhoudelijke bijdragen. Inclusiecriteria orthopedisch chirurgen - Orthopedisch chirurgen hebben klinische ervaring met gecementeerde en ongecementeerde total-hip operaties. - Orthopedisch chirurgen hebben opleiding afgerond (zijn specialist). Respondenten zijn geworven in Nederland. Werving orthopedisch-chirurgen De orthopedisch chirurgen zijn schriftelijk benaderd voor hun medewerking. Tevens is er een vragenlijst toegestuurd. In de brief werd de mogelijkheid geboden de vragenlijst mondeling toe te lichten, schriftelijk in te vullen of digitaal te versturen. In totaal zijn 16 ziekenhuizen aangeschreven. 8

9 Meetinstrument Er is gekozen voor een vragenlijstonderzoek. Het invullen van een vragenlijst kost relatief gezien weinig tijd, het is laagdrempelig en geeft een grote kans op respons. Door een vragenlijst is het onderwerp goed af te bakenen. De validiteit van de vragenlijst is vergroot door deze voor te leggen aan een arts en deze te laten keuren op geldigheid. Deze heeft verklaard dat de inhoud van de vragenlijst adequaat is om een antwoord te krijgen op de vraagstelling. Hiermee is een vorm van expertvaliditeit bereikt. Om de betrouwbaarheid te vergroten zijn, bij wijze van pilot, proefvragenlijsten verstuurd naar een viertal ziekenhuizen. Uit deze respons bleek dat de vragenlijsten eenduidig in werden gevuld en antwoord gaven op de vraagstelling. Uiteindelijk is 65% van de vragenlijsten geretourneerd. Vervolgens zijn deze vragenlijsten gedigitaliseerd, om verdere dataverwerking te kunnen uitvoeren. 2.3 Visualisatie van het onderzoeksmodel Afbeelding 2.2. Visualisatie van het onderzoeksmodel. Systematisch literatuuronderzoek Vragenlijstonderzoek orthopedisch chirurgen Conclusie systematisch literatuuronderzoek Conclusie vragenlijstonderzoek Conclusie / antwoord op vraagstelling 9

10 Hoofdstuk 3 Resultaten van systematisch literatuuronderzoek en vragenlijstonderzoek. In dit hoofdstuk zullen achtereenvolgens de resultaten van het systematisch literatuuronderzoek en het vragenlijstonderzoek worden besproken. Daarna worden deze resultaten met elkaar vergeleken. 3.1 Resultaten systematisch literatuuronderzoek In bijlage 3 staan de resultaten van het zoeken in de databases. In tabel 3.1 staan alle geïncludeerde artikelen op volgorde van bewijskracht: Tabel 3.1 geïncludeerde artikelen M. Westby, D. Kennedy, S. Carr, V. Brander, M Bell, C. Backman ; Post-acute physiotherapy for primary total hip arthroplasty (protocol), Cochrane library 2006, issue 4. Bewijskracht:A1 L. Anderson, A. Wesslau, H. Boden, N. Dalen : Immediate or late after total hip arthroplasty,the Journal of Arthroplasty vol.16 No Bewijskracht:A2 H. Boden, P. Adolphson ; No adverse effect of early after total hip arthroplasty, Acta Ortop. Scand. 2004; 75 (1) : Bewijskracht:A2 Friedrich Bottner, MD; Mark Zawadsky, MD; Edwin P. Su, MD; Mathias Bostrom, MD; Lars Palm, MD; Leif Ryd, MD; and Thomas P. Sculco, MD ; Implant Mirgration after Early Weightbearing in Cementless Hip Replacement, Clinical Orthopaedics And Related Research nr. 436, pp Bewijskracht:A2 Stefan Hesse, Cordula Werner, Helma Seibel, Sophie von Frankenberg, Eva-Maria Kappel, Stephan Kiker, Martin Käding ; Treadmill Training With Partial Body-Weight Support After Total Hip Arthroplasty; A Randomized Controlled Trial, Arch Pys Med Rehabil Vol 84, Decemeber 2003 Bewijskracht:A2 Rajesh R. Rao, MD; Peter F. Sharkey, MD; William J. Hozack, MD; Kenneth Eng, MS; and Richard H. Bothman, MD, PhD ; Immediate Weightbearing After Uncemented Total Hip Arthroplasty, Clinical Orthopaedics and Related Research, Nr. 349, pp Bewijskracht:A2 By K. David Moore, Robbert L. Barrack, Christi J. Sychterz, Jaswin Sawhney, Anthony M. Yang and Charles A. Engh ;The Effect of Weight-bearing on the Radiographic Measurement of the Position of the Femoral Head After Total Hip Arthroplasty, J. Bone Joint Surgery Am. 82:62-9, 2000 Bewijskracht:B P.N. Smith, R.S.M. Ling, R. Taylor ; The influence of weight-bearing on the measurement of polyethylene wear in THA, The journal of bone and joint surgery (Br) vol. 81-b, nr.2 march Bewijskracht:B Steven T. Woolson ; The effect of Partial or Full Weight Bearing Ambulation After Cementless Total Hip Arthroplasty, The Journal of Arthroplasty, Vol.17 nr Bewijskracht:B 10

11 R.A. Berger, J.J. Jacobs, R.M. Meneghini, C. D. Valle, W. Paprosky, A.G. Rosenberg ; Rapid rehabilitation and recovery with minimally invasive total hip arthroplasty, Clincal Orthopaedics and related research, nr.429,pp Bewijskracht:B F.Y. Ng, Y. Zhu, Y. Chiu ; Cementless acetabular component inserted without screws the effect of immediate weight-bearing, International Orthopaedics, may Bewijskracht:B C.M. Bellini, F. Galbusera, R.G. Ceroni, M.T. Raimondi : Loss in mechanical contact of cementless acetabular prostheses due to post-operative weight bearing: A biomechanical model, Elsevier, febr Bewijskracht:C Y. Kishida, N. Sugano, T. Sakai, T. Nishii, K. Haraguchi, K. Ohzono, H. Yoshikawa ; Full after cementless total hip arthroplasty, International Orthopaedics, febr Bewijskracht:C Markus S. Kuster ; Exercise Recommendations After Total Joint Replacement Bron: Sports Med. 2002; 32 (7) Bewijskracht:D (niet ondersteund door onderzoek: informatief) De artikelen zijn beoordeeld aan de hand van de Cochrane Criteria voor RCT s en SR s. Wanneer naar de geïncludeerde artikelen gekeken wordt, kan er het volgende over gezegd worden: Er is een sterke mate van bewijs dat direct volledig belasten na een ongecementeerde total-hip operatie geen nadelige effecten heeft op het herstel. 11,12,13,14,15,16,17,18 De fixatie van de prothese blijkt bij volledig en onvolledig belasten gelijk te zijn. 13,15,16,17,18 Tevens blijkt uit drie van de negen artikelen dat, ongeacht de mate van belasting, het bot goed de mogelijkheid krijgt in te groeien: het is stabiel. Er blijkt hier bij de followup geen verschil te zijn tussen volledig en onvolledig belasten. 13,17,18 Bij radiografisch onderzoek komt naar voren dat er geen significante verschillen gevonden worden tussen volledig en onvolledig belasten wat betreft botingroei en fixatie van de prothese. 17,18 Het functioneel herstel is in vier artikelen onderzocht. 11,13,14,18 Deze onderzoeken geven aan dat het functioneel herstel tussen beide groepen gelijk is. Hierbij is de Harris Hip Score in drie gevallen als uitkomstmaat gebruikt. 13,14,18 Volledig belasten direct na een ongecementeerde total-hip verkort het revalidatie proces 12,15 en de ziekenhuisopname. 15 In één artikel wordt vermeld dat direct volledig belasten een positieve invloed heeft op de botdichtheid met name in het distale deel van de prothese. 13 Uit één onderzoek blijkt dat volledig belasten nadelig is voor de stabiliteit en ingroei van de prothese

12 Er zijn geen onderzoeken die bevestigen dat onvolledig belasten na een ongecementeerde total-hip noodzakelijk is voor optimale klinische resultaten (pijn, spierkracht, coördinatie, lenigheid en ADL) en botingroei. 17 Het lijkt niet noodzakelijk om volledig belasten af te raden om toch goede klinische resultaten en radiografische uitkomsten te behouden

13 3.2 Resultaten vragenlijstonderzoek Als er gekeken wordt naar tabel 3.4 kan het volgende gezegd worden. Heupprotocol aanwezig Bij alle respondenten werd er een heupprotocol in het ziekenhuis gehanteerd. Gemiddeld aantal total-hip operaties per week Als er gekeken wordt naar de tien respondenten, dan worden er in totaal gemiddeld 69 total-hip operaties per week uitgevoerd. Het kleinste aantal total-hip operaties per week is 2. Het grootste aantal total-hip operaties per week is 15. Het gemiddelde aantal total-hip operaties per week per ziekenhuis is 7. Gemiddeld aantal ongecementeerde total-hip operaties per week Als er gekeken wordt naar tabel 3.4, dan worden er in deze steekproef in totaal gemiddeld 38 ongecementeerde total-hip operaties per week uitgevoerd. Het kleinste aantal ongecementeerde total-hip operaties per week in een ziekenhuis is 0 tot 1. Het grootste aantal total-hip operaties per week in een ziekenhuis is 7 tot 8. Het gemiddelde aantal ongecementeerde total-hip operaties per week per ziekenhuis is 4. Wanneer het totale aantal total-hip operaties wordt vergeleken met de ongecementeerde total-hip operaties blijkt dat 55.1 % van de total-hip operaties ongecementeerd is. Grafiek 3.2 Aantal (ongecementeerde) heupoperaties per week Ziekenhuis 1 Ziekenhuis 2 Ziekenhuis 3 Ziekenhuis 4 Ziekenhuis 5 Ziekenhuis 6 Ziekenhuis 7 Ziekenhuis 8 Ziekenhuis 9 Ziekenhuis 10 Totaal aantal heupoperaties per w eek Totaal aantal ongecementeerde heupoperaties per w eek 13

14 Belasting bij ongecementeerde heup Er blijkt dat bij zeven ziekenhuizen meteen 100% belast mag worden na een ongecementeerde total-hip operatie. Bij twee ziekenhuizen moet in de eerste zes weken de prothese voor 50% worden belast. Bij één ziekenhuis wordt de eerste acht weken 30% belast. Uit bovenstaande blijkt dat bij 70% van de respondenten meteen volledig belast mag worden na een ongecementeerde total-hip operatie. Diagram 3.3 Belasting postoperatief na total-hip Volledig belasten 50% belasten eerste 6 weken 30% belasten eerste 8 weken 20% 10% 70% Belasting afhankelijk van prothese Van de tien respondenten geeft 70% aan dat de soort prothese geen invloed heeft op de mate van belasting. Drie ziekenhuizen geven aan dat de soort prothese wel invloed heeft op de mate van belasting. In twee van deze gevallen wordt aangegeven dat het uitmaakt of de prothese gecementeerd is of niet. Bij een ongecementeerde total-hip operatie mag hier namelijk niet volledig belast worden, terwijl dit bij een gecementeerde total-hip operatie wel mag. In één geval mag er niet volledig worden belast wanneer er sprake is van een revisie. Overige beïnvloedbare factoren In sommige gevallen hebben andere factoren een invloed op de belasting. Een peroperatieve fractuur wordt in twee gevallen aangegeven. Botdichtheid / botkwaliteit wordt in drie van de tien gevallen genoemd. Een onzekere patiënt en acetabulaire deficiëntie spelen ieder bij één ziekenhuis een rol. In 30% van de gevallen is aangegeven dat er geen overige factoren zijn die de belasting beïnvloeden. Afwijken van het heupprotocol In 40% van de gevallen wordt niet afgeweken van het heupprotocol. Bij de overige zes ziekenhuizen spelen factoren als acetabulum deficiëntie, botkwaliteit en complicaties een rol voor het afwijken van een heupprotocol. Hoelang bestaat het protocol al Bij sommige ziekenhuizen is het huidige protocol nog maar kort in gebruik. Gemiddeld is een protocol bij de verschillende ziekenhuizen nu acht jaar in gebruik. De kortste periode dat een huidig protocol in gebruik is, is vier jaar. De langste periode is 15 jaar. 14

15 Wanneer was de laatste herziening Bij 50% is er geen herziening geweest van het protocol. In 30% van de gevallen is de herziening 1 tot 3 jaar geleden. Dit in verband met een jaarlijkse update, een controle van de maatschap of een nieuw hip resurfacing protocol. Bij 10% is het protocol zeven jaar geleden herzien, vanwege nieuw onderzoek, dat uitwees dat de prothese meteen volledig belastbaar is. Ook was de joint-care behandelmethode een rede voor herziening van het protocol. Eigen mening volledig belasten Wanneer er in de vragenlijst gevraagd wordt naar de eigen mening van de orthopedisch chirurgen met betrekking tot het volledig belasten na een ongecementeerde total-hip operatie, blijkt dat 90% aangeeft dat ze hier achter staan. In 10% van de gevallen wordt aangegeven dat volledig belasten kan zorgen voor het inzakken van de steel. Zij staan dan ook niet achter volledig belasten. 15

16 Tabel 3.4 Verwerking resultaten vragenlijstonderzoek ziekenhuizen Heuppro- Belasting bij tocol ongecementeerde aanwezig? total hip? Aantal totalhip operaties per week? (gemiddeld) Aantal ongecementeerde total hip operaties per week? (gemiddeld) Ziekenhuis Ziekenhuis 1 Ja 6 per week 2 per week 6 weken partieel, mobiliseren met krukken Ziekenhuis 2 Ja 6-10 per week / gemiddeld 8 per week Ziekenhuis 3 Ja 520 per jaar 10 per week 2-4 per week / gemiddeld 3 per week 50% (260 per jaar) 5 per week Meteen volledig belasten met 2 krukken Meestel 100% belasten, afhankelijk botkwaliteit + revisie Ziekenhuis 4 Ja 6 per week 3 per week 30% belasten gedurende 8 weken Ziekenhuis 5 Ja 15 per week 50% / 7-8 per week / Ziekenhuis 6 Ja 4-6 per week / gemiddeld 5 per week 80%-90% per week / gemiddeld 5 per week Direct volledig tussen 2 krukken Direct volledig belasten Belasting afhankelijk van prothese? Nee Overige beïnvloedbare factoren voor mate van belastbaarheid? Acetabulaire Deficiëntie: dan keuze voor gecementeerd Afwijken heupprotocol? Hoelang bestaat dit protocol al? - Enkele jaren Nee Nee Zelden (bijvoorbeeld wanneer acetabulumreconstructie plaatsvindt) Nee Botkwaliteit Zo nodig, bij verminderde botkwaliteit Afhankelijk of steel ongecementeerd is Ja, revisies maar 50% belasten, soms zelfs maar 10% Nee Wanneer was laatste herziening protocol? n.v.t. > 15 jaar 2005, i.v.m. hip resurfacing protocol Eigen mening volledig belasten? Zou in principe mogelijk zijn Mag met twee krukken > 10 jaar Onnodig Doen! Als de botkwaliteit goed/voldoend e is Nee Vrijwel nooit +/- 5 jaar 1 jaar geleden, controle door maatschap Soms: peroperatieve botkwaliteit Bij peroperatieve fractuur als complicatie: onbelast of partieel. Ligt aan botkwaliteit en revisie Niet tot nauwelijks 7 jaar 7 jaar geleden, nieuwe literatuur dat prothese meteen belastbaar is De steel kan inzakken Ja, prima 5 jaar Niet Prima, geen probleem 16

17 Ziekenhuis 7 Ja 125 per jaar 2 per week Ziekenhuis 8 Ja 4-6 per week / gemiddeld 5 per week 25% (+/- 31) / 0-1 per week Ziekenhuis 9 Ja 4-5 per week 50% / 2-3 per week Ziekenhuis Ja 400 per jaar / 98 % / per week 7-8 per week Direct volledig belasten 2 per week Direct volledig belasten Direct volledig belasten 50% belasten: lopen met 2 krukken Nee Nee Onzekere patiënten / slecht ter been lopen met krukken of looprek Ja, botdichtheid Niet bekend < , jaarlijkse update Prima mogelijk Ja, bij <1% 5 jaar geen Geen probleem Nee Nee Alleen bij complicaties Ja, Ja, Zelden 4 jaar Invoering joincare gecementeer peroperatief d: belasten op fractuur in behandelmethode geleide van femur pijn 15 jaar N.v.t. Positief Waarschijnlijk goed mogelijk 17

18 Hoofdstuk 4 Conclusie 4.1 Conclusie systematisch literatuuronderzoek Er is een sterke mate van bewijs dat direct volledig belasten na een ongecementeerde total-hip geen nadelige effecten heeft op het functioneel herstel. Het lijkt niet noodzakelijk om volledig belasten af te raden om toch goede klinische resultaten, fixatie van de prothese, botingroei en radiografische uitkomsten te behouden. Er is geen onderzoek gevonden die de voorkeur geeft aan volledig belasten. 4.2 Conclusie vragenlijstonderzoek Het blijkt dat 70% van de ondervraagde orthopedisch chirurgen aangeeft dat er in hun ziekenhuis volledig belast mag worden. Dit is niet afhankelijk van de soort prothese die gebruikt wordt. Factoren als acetabulum deficiëntie, botdichtheid, botkwaliteit, complicaties zoals een peroperatieve fractuur en bewegingsangst van de patiënt spelen een rol bij het afwijken van een heupprotocol. Slechts in een van de ondervraagde ziekenhuizen wordt aangegeven dat het protocol aangepast is aan de laatst gepubliceerde onderzoeken. 90% van de orthopedisch chirurgen geeft aan direct volledig belasten mogelijk te achten. 4.3 Eindconclusie Er blijkt in negen van de tien bekeken ziekenhuizen direct volledig te worden belast na een ongecementeerde total-hip. Dit komt overeen met de resultaten uit het systematisch literatuuronderzoek. Hieruit blijkt dat het niet noodzakelijk is, om volledig belasten af te raden om toch goede klinische resultaten, fixatie van de prothese, botingroei en radiografische uitkomsten te behouden. Uit enkele onderzoeken blijkt dat direct volledig belasten het revalidatieproces en ziekenhuisopname verkort en een positieve invloed heeft op de botdichtheid rond de prothese. Voorheen heerste het idee dat direct volledig belasten nadelig effect zou hebben op de botingroei en fixatie van de prothese. Er zijn geen klinische onderzoeken gevonden die deze opvatting ondersteunen. Als er gekeken wordt naar de wijze waarop er door de ziekenhuizen ingespeeld wordt op de laatste inzichten en gepubliceerde onderzoeken betreffende dit onderwerp, dan valt te concluderen dat de heupprotocollen in deze Nederlandse ziekenhuizen hier niet regelmatig op worden aangepast. 18

19 Hoofdstuk 5 Discussie Zoals in hoofdstuk 1 staat beschreven, wordt in de praktijk gezien dat in een aantal ziekenhuizen in Nederland meteen volledig belast wordt, terwijl in andere ziekenhuizen slechts 50 of 30 procent belast mag worden in de postoperatieve fase. Het doel van dit onderzoek was inzicht te krijgen in het volledig versus onvolledig belasten na een ongecementeerde total-hip. Hiervoor is een systematisch literatuuronderzoek en een vragenlijstonderzoek uitgevoerd. Voor de uitvoering van het systematisch literatuuronderzoek zijn verschillende medische databanken geraadpleegd. Er bleken relatief weinig onderzoeken naar dit onderwerp te zijn gedaan. De beschikbare onderzoeken verschilden veelal van bewijskracht. De beoordeling van de validiteit van de artikelen was niet altijd mogelijk door een matige of niet vast te stellen methodologische kwaliteit en groepen die niet altijd vergelijkbaar waren. Tevens ontbrak soms de verwerking van de resultaten van de uitvallers in de follow-up. In een aantal onderzoeken waren de patiëntengroepen relatief klein. Dit verlaagt de betrouwbaarheid van de desbetreffende onderzoeken. Daarnaast waren de gebruikte protheses niet in alle onderzoeken gelijk, waardoor uitkomsten hiervan niet generaliseerbaar zijn voor andere soorten protheses. Niet alle onderzoeken hadden dezelfde onderzoeksparameters. Tevens werden verschillende meetinstrumenten gebruikt om eenzelfde onderzoeksparameter te beoordelen. Dit zorgde ervoor dat de onderzoeksresultaten van de verschillende artikelen niet altijd vergelijkbaar waren. Uit één onderzoek blijkt dat volledig belasten na een ongecementeerde heupprothese geen positief effect heeft op fixatie van de prothese en botingroei. Echter betreft het hier een 3D-simulatiemodel en zoals bij elk computermodel, moet nog onderzocht worden in hoeverre dit overeenkomt met de werkelijkheid. Er zijn geen statistisch significante verschillen gevonden tussen volledig en onvolledig belasten gekeken naar functionele uitkomstmaten, te weten: botdichtheid, botingroei, fixatie van de prothese en functioneel herstel. Echter wanneer wordt gekeken naar klinische relevantie, blijkt uit één onderzoek dat de ziekenhuisopname en het revalidatieproces kan worden verkort bij volledig belasten. Verder kwam uit een ander onderzoek naar voren dat de spierkracht bij volledig belasten na 12 weken meer is toegenomen dan bij onvolledig belasten. Na 24 weken is deze eenheid echter weer gelijk. Wellicht is dit een reden dat in veel ziekenhuizen direct volledig wordt belast. Voor het vragenlijstonderzoek zijn 16 ziekenhuizen benaderd, dit resulteerde in tien respondenten. De vraag is in hoeverre de resultaten van deze tien ziekenhuizen generaliseerbaar zijn. Bij de verwerking van de resultaten van het vragenlijstonderzoek, kwam naar voren dat de opgestelde vragenlijst niet volledig was. Informatie over de operatieve benaderingswijze van de total-hip ontbrak, terwijl dit mogelijk de keuze van volledig dan wel onvolledig belasten beïnvloed. 19

20 Ook het krukgebruik tijdens de revalidatie is niet meegenomen in dit vragenlijstonderzoek. De prioriteit bij dit onderzoek lag bij het systematisch literatuuronderzoek. Tijdtechnisch gezien was er daardoor geen mogelijkheid om interviews te houden met orthopedisch chirurgen en is gekozen voor een vragenlijstonderzoek. Wellicht zou een volledig kwalitatief onderzoek nuttig zijn. Resultaten van het systematisch literatuuronderzoek zijn niet teruggekoppeld naar de aangeschreven ziekenhuizen. Er is geen inventarisatie gedaan naar dat wat wordt gedoceerd op universiteiten en hogescholen betreffende volledig of onvolledig belasten na een ongecementeerde total-hip. Mogelijk ligt hier een aanbeveling voor vervolgonderzoek. 20

21 Abstract Objective The objective of this study was to compare partial and full weight-bearing after cementless total-hip arthroplasty and to examine which treatment results in best clinical outcomes. Methods A review of literature was performed in which seven online medical databases were searched and a total of fourteen articles were included. A questionnaire was carried out to sixteen orthopaedic surgeons from different hospitals in the Netherlands: ten of them replied. The purpose of the questionnaire was to investigate whether partial or full weight-bearing is carried out in hospitals and why they have chosen for this policy. Results The review of literature showed that there is no adverse effect found of immediate weight-bearing. There are no clinical studies to confirm that partial weight-bearing after hip replacement is necessary to obtain optimal clinical results and bone ingrowth. Several reports have indicated that early weight-bearing after cementless THA showed no negative influence on clinical results or implant stability. Full weight-bearing immediately after cementless THA shortens the rehabilitation process and the hospital stay without radiographic migration of the components, lack of bone ingrowth or clinical complications. The results of the questionnaire showed that seventy percent of the hospitals in the Netherlands allow full weight-bearing after a cementless total-hip. Ninety percent of the orthopaedic surgeons found it possible to start full weight-bearing immediately after an total-hip. Conclusion There is no adverse effect found of immediate weight-bearing after an total-hip. 21

22 Literatuurlijst Alysis Zorggroep, Ziekenhuis Zevenaar: paar spaties teveel patiëntenfolder na een heupoperatie: pdf.pdf 3 UMC St. Radboud, Nijmegen: patiëntenfolder: Adviezen na een totale heupprothese: 4 UMC St. Radboud, Nijmegen: patiëntenfolder: Totale heupvervanging: 5 Maasziekenhuis Pantein, Boxmeer: patiëntenfolder; nieuwe heup: e.pdf 6 CWZ, Nijmegen, patiëntenfolder: heupprothese: 7 Harris Hip Score 8 Harris Hip Score 9 Offringa M, Assendelft WJJ, Scholten. RJPM. Inleiding in evidence-based medicine. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum; KNGF-richtlijn Beroerte. Supplement bij het Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie; 2004; 114 (5) 11 L. Anderson, A. Wesslau, H. Boden, N. Dalen : Immediate or late weight bearing after total hip arthroplasty,the Journal of Arthroplasty vol.16 No R.A. Berger, J.J. Jacobs, R.M. Meneghini, C. D. Valle, W. Paprosky, A.G. Rosenberg ; Rapid rehabilitation and recovery with minimally invasive total hip arthroplasty, Clincal Orthopaedics and related research, nr.429,pp H. Boden, P. Adolphson ; No adverse effect of early weight bearing after total hip arthroplasty, Acta Ortop. Scand. 2004; 75 (1) : Friedrich Bottner, MD; Mark Zawadsky, MD; Edwin P. Su, MD; Mathias Bostrom, MD; Lars Palm, MD; Leif Ryd, MD; and Thomas P. Sculco, MD ; Implant Mirgration after Early Weightbearing in Cementless Hip Replacement, Clinical Orthopaedics And Related Research nr. 436, pp Y. Kishida, N. Sugano, T. Sakai, T. Nishii, K. Haraguchi, K. Ohzono, H. Yoshikawa ; Full after cementless total hip arthroplasty, International Orthopaedics, febr F.Y. Ng, Y. Zhu, Y. Chiu ; Cementless acetabular component inserted without screws the effect of immediate weight-bearing, International Orthopaedics, may Rajesh R. Rao, MD; Peter F. Sharkey, MD; William J. Hozack, MD; Kenneth Eng, MS; and Richard H. Bothman, MD, PhD ; Immediate Weightbearing After Uncemented Total Hip Arthroplasty, Clinical Orthopaedics and Related Research, Nr. 349, pp Steven T. Woolson ; The effect of Partial or Full Weight Bearing Ambulation After Cementless Total Hip Arthroplasty, The Journal of Arthroplasty, Vol.17 nr C.M. Bellini, F. Galbusera, R.G. Ceroni, M.T. Raimondi : Loss in mechanical contact of cementless acetabular prostheses due to post-operative weight bearing: A biomechanical model, Elsevier, febr

23 Bijlagen - bijlage 1: Harris Hip Score - bijlage 2: Cochrane Criteria - bijlage 3: Resultaten zoeken databases 23

24 Bijlage 1 Harris Hip Score HARRIS HEUP SCORE FORMULIER Auteur: Roorda LD Ingevuld door: Datum van invullen: Preoperatief / Postoperatief : 6wkn, 3mnd, 6mnd, 1jr, 2jr Heup: links / rechts TOTAAL AANTAL PUNTEN: PIJN (44 punten mogelijk) 44 geen pijn 40 soms lichte pijn, geen invloed op ADL 30 lichte pijn, geen invloed op ADL, soms pijnstiller 20 matige pijn, enige beperking in ADL, soms sterke pijnstiller 10 ernstige pijn, ernstige beperking in ADL 0 totaal geinvalideerd, pijn in bed, bedlegerig FUNCTIE (47 punten mogelijk) A Manken 11 geen 8 licht 5 matig 0 ernstig B Steunmiddelen 11 geen 7 wandelstok voor lange wandelingen 5 wandelstok altijd 3 één elleboogskruk 2 twee wandelstokken 0 twee elleboogskrukken 0 niet in staat om te lopen C Loopafstand 11 onbeperkt 8 1 kilometer meter 2 alleen binnenshuis 0 bed en stoel D Traplopen 4 normaal, zonder gebruik leuning 2 normaal, met gebruik leuning 1 op wat voor manier dan ook 0 niet in staat om trap te lopen E Aan- en uittrekken schoenen en sokken 4 met gemak 2 met moeite 0 niet in staat F Zitten 5 comfortabel op een normale stoel gedurende één uur 3 half uur op een hoge stoel 0 niet in staat comfortabel op een stoel te zitten 24

25 G Instappen openbaar vervoer 1 in staat 0 niet in staat HEUP A Afwezigheid deformiteiten (maximaal 4 punten) 1 flexie contractuur < 30 1 adductie contractuur < 10 1 endorotatie contractuur < 10 in extensie 1 beenlengteverschil < 3,2 cm. B Mobiliteit (maximaal 5 punten) tot tot tot tot tot tot 290 flexie abductie adductie exorotatie in extensie endorotatie in extensie totaal 25

26 Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Harris Hip Score (HHS) Maart 2004 Review: Dagmar Schulte Susanne Brasseler Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Onderste extremiteit Aandoening (ICD) Bewegingsapparaat (Bot-, gewrichts- en kraakbeenaandoeningen) Domein Menselijk functioneren (ICF) Sensorische functies en pijn, Algemene taken en eisen, Mobiliteit/ bewegen Korte beschrijving_ De Harris Hip Score (HHS) is een gecombineerde lijst bestaande uit een vragenlijst en een observatielijst. De lijst kan worden toegepast door artsen en fysiotherapeuten bij het in kaart brengen van de gezondheidstoestand en de tevredenheid van de patiënt met een coxartrose of artritis voor en na een totale heupprothese. De HHS bestaat uit 100 items en de vragen gaan over de afgelopen week. Een hoge score op de HHS komt overeen met een goede gezondheidstoestand, waarbij de patiënt nauwelijks of geen pijn en stijfheid ervaart en het heupgewricht optimaal functioneert.1,2 Doelgroep _ Oudere patiënten met coxartrose en -artritis, voor en na het operationele inzetten van een totale heup endoprothese (on- of gecementeerd). 1 Auteur: Oorspronkelijke versie_ WH. Harris 1 Nederlandse versie_ VU medisch centrum Amsterdam 3 2 Doel van het meetinstrument Diagnostisch Prognostisch Evaluatief/ effectiviteit 3 Soort / Vorm van het meetinstrument Vragenlijst Observatielijst Opbouw vragenlijst / observatielijst_ totaal 100 items, subcategorie Functioneren in het algemeen dagelijks leven (ADL) en het gangbeeld (47 items); Pijn (44 items); Gewrichtsmobiliteit en -stabiliteit (5 items) en Aan- of afwezigheid van vervorming in het heupgewricht (4 items) Meetniveau_ per item: wijze van score (4-puntenschaal) ordinaal meetniveau. Meetniveau_ totaalscore: wijze van score (0-100) ratio meetniveau 4 Verkrijgbaarheid Opvraagbaar bij_ Engelse versie: Nederlandse versie: Expertisecentrum voor Revalidatie Geschatte kosten_ Gratis te downloaden Copyright_ 26

27 5 Methodologische kwaliteit Interne consistentie Subcategorie lijst: De interne consistentie is gemeten in Cronbach s a bij personen met een heupprothese en wordt in alle domein als goed bevonden. 2 Reproduceerbaarheid Betrouwbaarheid (reliability)_ Gehele lijst: R(Pearson) intra (4 weken): N=58, populatie personen met een heupprothese: 0.94 (fysiotherapeuten) en 0.95 (artsen) 2 Subcategorie Pijn: R(Pearson), intra: N= 58, populatie personen met een heupprothese: 0.93 (fysiotherapeuten) en 0.98 (artsen) 2 Subcategorie Functioneren (ADL) en gangbeeld: R(Pearson), intra: N= 58, populatie personen met een heupprothese: 0.95 (fysiotherapeuten) en 0.93 (artsen) 2 Subcategorieën lijst: R(Pearson), inter (artsen en fysiotherapeuten): N= 58, populatie personen met een heupprothese: Overeenkomst (agreement)- Validiteit Content validity_ De categorieën van de HHS en de Western Ontario and McMaster University Osteoarthritis Index zijn overeenkomstig Criterion validity_ Construct validity_ Gehele lijst: Correlatie met meetinstrument Nottingham Health Profile (=NHP): R(Spearman), N=100, populatie personen met een totale heup endoprothese: Correlatie met meetinstrument Western Ontario and McMaster (=WOMAC): R(Spearman), N=58, populatie personen met een totale heup endoprothese: Correlatie met meetinstrument Western Ontario and McMaster (=WOMAC): R(Spearman), N=1056, populatie personen met een totale heup endoprothese: Correlatie met meetinstrument Short form Health Survey (=SF-36): R(Spearman), N=58, populatie personen met een totale heup endoprothese: Correlatie met meetinstrument Short form Health Survey (=SF-36): R(Spearman), N=1056, populatie personen met een totale heup endoprothese: Subcategorie HHS Pijn: Correlatie met meetinstrument Dutch WOMAC subcategorie Pijn: R(Pearson), N=180, populatie personen in wachtrij voor een heupoperatie (primaire totale heup endoprothese): Subcategorie HHS Functioneren: Correlatie met meetinstrument Dutch WOMAC subcategorie Fysiek functioneren: R(Pearson), N=180, populatie personen in wachtrij voor een heupoperatie (primaire totale heup endoprothese): Responsiviteit / longitudinale validiteit Bij een populatie van personen met osteoarthritis in de heup, N=75 is een responsiviteitsratio waar te nemen van 1.70 en een area under the curve van Hanteerbaarheid/ Feasibility Taal_ Orgineel: Engels, Nederlandse vertaling Benodigdheden_ vragenlijst, goniometer en pen Randvoorwaarden_ Benodigde tijd_ ongeveer 10 minuten Gebruikershandleiding_ 7 Normgegevens De eindscore wordt onderverdeeld in de volgende 4 uitkomstklassen: zeer goed / excellent voor punten, goed voor punten, voldoende / redelijk voor punten en de waardering onvoldoende / slecht voor een score van minder dan 70 punten. 2 27

28 8 Overige gegevens Een bijzonderheid bij het gebruik van de HHS is dat deze lijst de algemene, functionele toestand van een patiënt niet alleen pre- en post- operatief, maar ook in de loop van meerdere jaren kan evalueren en daarom voor de kliniek van groot nut kan zijn. 9 Literatuurlijst 1. Garellick G, Malchau H, Herberts H. (Göteborg University, Sweden). Specifiek or general health outcome measures in the evaluation of total hip replacement. A comparison between the Harris Hip Score and the Nottingham Health Profile.J Bone Joint Surg (BR) 1998; 80 - B: Söderman P, Malchau H. Is the Harris Hip Score System Useful to study the Outcome of the Total Hip Replacement? Clinical Orthoppaedics and Related Research 2001 ;384 : Söderman P. On the validity of the results from the Swedish National Total Hip Arthplasty register. Acta Orthop Scan (Suppl 296); 71: Hoeksma HL, van den Ende CHM, Ronday HK, Heering A, Breedveld FC, Dekker J. Comparison of the responsiveness of the Harris Hip Score with generic measures for hip function in osteoarthritis of the hip. Ann Rheum Dis Oct ;62(10): Shields RK, Enloe LJ, Evans RE, Smith KB, Steckel SD. Reliabilty, validity and responsive ness of functional tests in patient with total joint replacement. Phys Ther Mar;75(3): Roorda LD, Jones CA, Waltz M, Lankhorst GJ, Bouter LM, van der Eijken JW, Willems WJ, Heyligers IC, Voaklander DC, Kelly KD, Suarez-Almazor ME. Satisfactory cross cultural equivalence of the Dutch WOMAC in patients with hip osteoarthritis waiting for arthroplasty. Ann Rheum Dis. 2004; 63(1):

29 Bijlage 2 Cochrane criteria 1. Beoordeling van de kwaliteit van een randomised clinical trial (RCT) Naam beoordelaar: Datum: Titel: Auteurs: Bron: Korte beschrijving interventie: Korte beschrijving controlebehandeling(en): 1. Was de toewijzing van de interventie aan de patiënten gerandomiseerd? 2. Degene die patiënten insluit hoort niet op de hoogte te zijn van de randomisatievolgorde. Was dat hier het geval? 3. Waren de patiënten geblindeerd voor de behandeling? 4. Waren de behandelaars geblindeerd voor de behandeling? 5. Waren de effectbeoordelaars geblindeerd voor de behandeling? 6. Waren de groepen aan het begin van de trial vergelijkbaar? indien nee: Is hiervoor in de analyses gecorrigeerd? 7. Is van een voldoende proportie van alle ingesloten patiënten een volledige follow-up beschikbaar? Indien nee: Selectieve loss-to-follow-up voldoende uitgesloten? 8. Zijn alle ingesloten patiënten geanalyseerd in de groep waarin ze waren gerandomiseerd? 9. Zijn de groepen, afgezien van de interventie, gelijk behandeld? + -? 10. Zijn de resultaten van het onderzoek valide en toepasbaar? [ ] Voldoende valide en toepasbaar ga verder bij 11 [ ] Twijfelachtig ga verder bij 11 [ ] Onvoldoende valide en toepasbaar U kunt stoppen met het invullen van de checklist, tenzij er geen betere artikelen op dit gebied zijn. 11. Resultaten DICHOTOME UITKOMSTEN (genezen/niet genezen ; in leven / overleven) Uitkomst: Follow-up: weken/maanden/jaren Groep Interventiegroep Controlegroep Aanwezig Uitkomst Afwezig Totaal 29

30 Kans op gebeurtenis in de interventiegroep Kans op gebeurtenis in de controlegroep Absolute risico reductie (ARR) Number needed to treat Relatieve risico (RR) Relatieve risico reductie (RRR) CONTINUE UITKOMSTEN (bijv. bloeddruk, pijnscore, kwaliteit van leven) Uitkomst: Follow-up : weken/maanden/jaren Groep Gemiddelde SD Aantal (N) Interventiegroep Controlegroep Verschil van gemiddelden +95%-BI TOEPASBAARHEID IN DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG 12. Kan het gevonden resultaat worden toegepast op de Nederlandse situatie? [ ] Ja [ ] Nee [ ] Te weinig informatie in het artikel om dit te beantwoorden 13. Op welk(e) echelon(s) kan het resultaat worden toegepast/. (meerdere opties tegelijk mogelijk) [ ] algemene bevolking [ ] eerste lijn [ ] tweede lijn [ ] academische ziekenhuizen [ ] perifere ziekenhuizen [ ] derde lijn CONCLUSIE 14. Conclusie met betrekking tot het artikel en de waarde van de interventie: 30

31 Beoordeling kwaliteit van een systematische review van RCT s Naam beoordelaar: Titel: Auteurs: Bron: Datum Beoordeling van de validiteit Beschrijving patientencategorie: Beschrijving van de onderzochte interventie: Beschrijving van de controlebehandeling(en): Item + -? 1. Is de vraagstelling adequaat geformuleerd? 2. Is de zoekactie adequaat uitgevoerd? 3. Is de selectieprocedure van artikelen adequaat uitgevoerd? 4. Is de kwaliteitsbeoordeling adequaat uitgevoerd? 5. Is adequaat beschreven hoe data-extractie heeft plaatsgevonden? 6. Zijn de belangrijkste kenmerken van de oorspronkelijke onderzoeken beschreven? 7. Is adequaat omgegaan met klinische en statistische heterogeniteit van de onderzoeken? 8. Is statistische pooling op een correcte manier uitgevoerd? 9. Zijn de resultaten van de systematische review valide en toepasbaar? [ ] Voldoende valide en toepasbaar ga verder bij 10 [ ] Twijfelachtig ga verder bij 10, voorzichtig oordeel bij 11 [ ] Onvoldoende valide en toepasbaar U kunt stoppen met het invullen van de checklist, tenzij er geen betere artikelen op dit gebied zijn. 10. Resultaten (NB: gebruik voor iedere vergelijking (contrast) een aparte pagina): Interventie: Controlebehandeling: DICHOTOME UITKOMSTEN (genezen/ niet-genezen; in leven / overleden) Uitkomst: Follow-up: Aantal trials: Weken / maanden /jaar 31

32 Associatiemaat Waarde 95%-BI Homogeen Relatieve risico (RR) Odds ratio (OR) Absolute risico reductie (ARR) Uitkomst: Follow-up: Aantal trials: Weken / maanden /jaar Associatiemaat Waarde 95%-BI Homogeen Relatieve risico (RR) Oddsratio (OR) Absolute risico reductie (ARR) Uitkomst: Follow-up: Aantal trials: Weken / maanden /jaar Associatiemaat Waarde 95%-BI Homogeen Relatieve risico (RR) Oddsratio (OR) Absolute risico reductie (ARR) CONTINUE UITKOMSTEN (bijvoorbeeld bloeddruk, pijnscore, kwaliteit-van-leven score) Uitkomst: Follow-up: Aantal trials: Weken / maanden /jaar Associatiemaat Waarde 95%-BI Homogeen Verschil van gemiddelen (MD) Gestandaardiseerd verschil van gemiddelden (SMD) Uitkomst: Follow-up: Aantal trials: Weken / maanden /jaar Associatiemaat Waarde 95%-BI Homogeen Verschil van gemiddelen (MD) Gestandaardiseerd verschil van gemiddelden (SMD) TOEPASBAARHEID IN DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG 11. Kan het gevonden resultaat worden toegepast op de Nederlandse situatie? (hierbij valt bijv te denken aan de beschikbare therapeutische faciliteiten) [ ] Ja [ ] Nee [ ] Te weinig informatie in het artikel om dit te beantwoorden 32

33 12. Op welk(e) echelon(s) kan het resultaat worden toegepast? (meerdere opties tegelijk mogelijk) CONCLUSIE [ ] algemene bevolking [ ] eerste lijn [ ] tweede lijn [ ] academische ziekenhuizen [ ] perifere ziekenhuizen [ ] derde lijn 13. Conclusie met betrekking tot de systematische review en de waarde van de interventie(s) 33

34 Bijlage 3 Resultaten zoeken databases Database Trefwoorden Zoekstrategie Gevonden hits Systematic reviews Bruikbare hits Doconline Heupprothese Total hip TE VEEL Total hip AND physical AND 9-1 therapy Total hip AND AND 5-2 Total hip AND AND 2-1 Hip prosthesis Hip prosthesis AND AND physical therapy Hip prosthesis AND AND Hip prosthesis AND AND Hip arthroplasty TE VEEL Hip arthroplasty AND AND physical therapy Hip arthroplasty AND AND 8-2 (geen nieuwe) Hip arthroplasty AND AND 1-1 (geen nieuwe) Cochrane Total hip replacement Total hip replacement AND AND physical therapy Total hip replacement AND AND Total hip replacement AND AND Hip prosthesis Hip prosthesis AND AND physical therapy Hip prosthesis AND AND Hip prosthesis AND AND Hip arthroplasty Hip arthroplasty AND AND physical therapy Hip arthroplasty AND AND Hip arthroplasty AND AND

35 Sumsearch Hip prosthesis TE VEEL Hip prosthesis AND AND physical therapy Hip prosthesis AND AND 50-2 Hip prosthesis AND AND 4-1 cementless AND physical therapy Hip prosthesis AND AND 38-2 cementless AND Total hip TE VEEL Total hip AND physical AND 3-1 therapy AND Total hip AND AND AND 12-4 (twee nieuwe) Hip arthroplasty Hip arthroplasty AND physical therapy AND AND 3-1 (geen nieuwe) Hip arthroplasty AND AND AND 11-4 (geen nieuwe) Pub med Total hip replacement TE VEEL Total hip replacement AND AND physical therapy Total hip replacement AND AND Total hip replacement AND AND Total hip replacement AND AND physical therapy AND Total hip replacement AND AND AND Hip prosthesis TE VEEL Hip prosthesis AND AND physical therapy Hip prosthesis AND AND TE VEEL Hip prosthesis AND AND physical therapy AND Hip prosthesis AND AND Hip prosthesis AND AND AND Hip prosthesis AND AND 11 0 AND physical therapy Hip arthroplasty TE VEEL Hip arthroplasty AND AND physical therapy Hip arthroplasty AND AND Hip arthroplasty AND AND Hip arthroplasty AND AND AND