Olympisch goud dankzij. Onderzoeksspecial. Interview Halbe Zijlstra Studeren is niet gratis De hbo er van de toekomst Win kaarten voor Walk the Line

Transcriptie

1 april magazine van De Haagse Hogeschool Including 4 pages in English Interview Halbe Zijlstra Studeren is niet gratis De hbo er van de toekomst Win kaarten voor Walk the Line Olympisch goud dankzij De Haagse? Onderzoeksspecial

2 Spotlight De meest sexy man van Nederland? Assistant-lector filosofie Frank Meester is door vrouwenblad Glossy genomineerd voor de titel Meest sexy man van Nederland. Je moet niet zeggen dat je leuk of knap bent, je moet het tonen. tekst Dieuwke de Boer beeld Mieke Barendse Waaraan dankt hij zijn nominatie? Mijn uitgever is benaderd. Ik denk omdat ik een boek Zie mij heb geschreven over de filosofie van ijdelheid. De filosoof vindt sexy een term die op vele manieren vorm kan krijgen. Dat kan je uiterlijke verschijning zijn, maar macht erotiseert ook. Rutte is ook genomineerd. En Sartre was klein en lelijk, maar wilde indruk maken op vrouwen. Hij ging heel hard studeren en eindigde met het mooiste meisje van de klas: Simone de Beauvoir. IJdelheid is lastig, aldus Meester. Als je aandacht en waardering wilt, moet je er iets voor doen. Dus zorg je dat jouw manier van leven aantrekkelijk is. Zo n nominatie is dan leuk, maar ook gênant om te vertellen. Ik heb liever dat anderen dat doen. Stemmen op Frank Meester kan tot en met 14 mei op glossy.nl. 2 H/LINK 18

3 Inhoud Persweeën 8 Zijlstra: Studeren is niet gratis. Langstudeerboete, geen beurs in masterfase. Staatssecretaris Halbe Zijlstra legt het waarom van zijn maatregelen uit. Behalve verhalen schrijven en interviews houden komt er nog iets meer kijken bij de geboorte van een magazine. Waar discussieerde de redactie deze keer over? Stapels onderzoek 13 Onderzoeksspecial De basketbalrolstoel: een goed voorbeeld van hbo-onderzoek. Net als de nominaties voor de Link scriptieprijs. Plus: een schets van de hbo er van de toekomst. Ken je dat? Je gaat s ochtends van huis en denkt: Ik pak de tram, het regent. En dan is het prachtig weer en staat de tram een half uur stil voor een ongeluk. Had ik de fiets maar genomen! Zoiets hadden we met dit nummer. Ga je een paar mooie verhalen schrijven over onderzoek, komt er wéér een bericht in de media waarin wetenschappelijk onderzoek voor paal staat. Kunnen die onderzoekers dan ook helemaal niets!? Schoolstraat AW Den Haag Bouwkunde-studenten in de spotlight Betrokken ouderejaars helpen eerstejaars excelleren in de DOT community. De jaarlijkse awards zijn onlangs uitgereikt. 10 De Haagse helpt lerarentekort oplossen 26 Op lasexcursie: internationaal in België Rubrieken 4 In beeld: op het terras 5 Even bellen met bandlid Hessel Luiten 6 Borrelpraat bij de halo 7 Post 23 Onder de hamer 28 Juweeltjes: met tips, recensies en winactie Walk the Line 34 In de vitrine: levensbomen 35 Sudoku & strip International pages 30 Summaries Dutch articles 32 Top 5 exchange destinations 33 Melting pot: Latvian cuisine Deze maand had artsentijdschrift Medisch Contact een artikel waarin bleek dat een op de zeven artsen weleens had gemerkt dat wetenschappelijk medewerkers hadden gesjoemeld met de uitkomsten. Dat bleek uit geestig onderzoek van Medisch Contact. Het blad sluit aan in een hele reeks berichten over fantasierijke onderzoekers. Don Poldermans, Erasmus MC. Patiëntgegevens verzonnen. Daarvoor was het de beurt aan Diederik Stapel, van de Tilburg University. Complete dataverzamelingen uit de grote duim. Hoe verzin je het? Het idee achter gesjoemel met gegevens is dat wetenschappers onder zo n druk staan om hun bevindingen naar buiten te brengen dat ze de waarheid soms voor lief nemen. Maar dat is niet waar. Ook toen de druk nog niet zo hoog was werd er gesjoemeld. Ernst Haeckel bijvoorbeeld, dacht in de negentiende eeuw dat alle dieren als embryo een soort miniatuurevolutie doormaakten. Ze werden eerst vis, dan reptiel, enzovoort. Vissen en reptielen stopten gewoon wat eerder met hun evolutie voordat ze uit hun ei kwamen. Hij bestudeerde tal van embryo s en op zijn tekeningen is goed te zien dat alle embryo s in eerste instantie vrijwel identiek zijn. Zijn idee klopte dus! Maar niet heus, want die tekeningen zijn ofwel fraude, ofwel getekend naar wenselijkheid. Haeckel tekende wat hij dacht dat hij moest zien, al kan zelfs een blinde nog vaststellen dat een vissenembryo er compleet anders uitziet dan dat van een mens. En dat is wel van alle tijden: onderzoekers zien soms dingen omdat ze er stellig in geloven. Dat doen andere mensen ook, alleen noemen ze het dan homeopathie of religie. Niks mis mee. Waar het misgaat, is het stempel: onderzoek. Dat moet je er dan niet op plakken. En het moet, alsjeblieft, volgende keer niet meer naar buiten komen vlak voor onze onderzoeksspecial. René Rector Hoofdredacteur Link 18 H/LINK 3

4 In beeld Elf zonnebrillen [1] Soms verzinnen we een In Beeld die ineens op losse schroeven komt te staan. Bijvoorbeeld: je favoriete plek op school in een tentamenperiode niet briljant. En deze keer ging het maartnummer op de drukpers met prachtig weer, en dan druilt het daarna een maand door. Maak een foto op je favoriete terras wordt dan ineens een lastige opdracht. Hoewel wij hebben minstens elf zonnebrillen geteld op negen foto s. Dus het kon wel. Wat levert dat op? [3] [2] [4] Een improvisatieterras in een skatepark van Vincent King, [1] Gewoon een mooie dag om een terrasje te pakken, vindt Maxine van der Eijk. [2] Een laatste toost voor de tentamenweek, verklaart Shantal Gopal. [5] Van links naar rechts: Robbert, Wendy, Anouk, Suzanne, Casey, Manon, Tessa, Maud, Laura, Mariska, Rowena, Gabrielle en Vivian. De foto is gemaakt door Sanne. [6] Een citroen als neus na iets te veel Corona s, Robbert van der A. [7] Uitpuffen bij de halo, Roos Gravekamp. [8] The Blues brothers, Gran Canaria, Finn Boonman. [9] Aruba, van Rebecca Brust. [3] Lora Todorova fotografeerde winnend haar tortelende zus en vriendje. Voor het eerst in Nederland. Alleen maar oog voor elkaar. En precies dat element karakteriseert een druilerig zonnende maart: lente! [4] [5] [6] 4 H/LINK 17

5 Even bellen met [7] Hessel Luiten [8] Rocken op Haags festival Eerstejaars Industrieel Product Ontwerpen Hessel Luiten (rechts op foto) speelt in de band B Sharp. De pop/rockband bestaat pas een half jaar, maar speelt al op het grote festival Walk the Line dat op 11 en 12 mei plaatsvindt in de binnenstad van Den Haag. tekst Lotte Twilt beeld B Sharp Wat voor muziek maken jullie eigenlijk? Wij hebben een heel wisselend geluid: we maken soms hard rock, soms hoor je Britse invloeden en vervolgens een akoestisch luisterliedje. Maar onze algemene sound is te plaatsen in de rock van de 70 s en 80 s. [9] Kende je het festival Walk the Line al? Nee, ik had er nog nooit van gehoord. Een van de bandleden is heel gedreven met locaties zoeken om te spelen. Hij kwam erachter dat er een mogelijkheid was om daar op te treden. We hebben toen onze muziek opgestuurd en zijn vanuit een boel aanmeldingen uitgekozen. Waarom denk je dat jullie geselecteerd zijn? Wij wonnen Talent Event 2012 (een regionale wedstrijd en coachingstraject voor jong muzikaal talent, red.). Vanuit daar is wel heel veel ontstaan, we kregen hierdoor veel bekendheid. Het zou kunnen dat mensen ons daardoor serieuzer nemen als we contact opnemen met een festival of locatie. Ook 50 euro? Voor de komende maand luidt de opdracht: Koninginnedag, koninginnenach. Vrijmarkt, feestjes, koekhappen jullie komen er wel uit, toch? Vertel in de mail wat of wie we zien.stuur je foto voor 14 mei naar link@hhs.nl Zijn jullie al klaar voor Walk the Line? We zijn een beetje bang dat we net te weinig materiaal hebben. We mogen in totaal vijftig minuten spelen. Waarschijnlijk spelen we daarom ook een cover op een heel verrassende manier. We spelen op meerdere festivals, maar ik vind het toch wel erg leuk dat we juist op dit festival staan. Het is een bekend festival in Den Haag. Heb je met deze drukte nog wel tijd voor je studie? Het is wel heel erg druk inderdaad en soms is dat lastig te combineren. Het is nu nog net te doen, maar als het drukker wordt, ben ik bang dat ik mijn studie of de band op een wat lager pitje moet zetten. Walk the Line vindt plaats op 11 en 12 mei. Kijk op pagina 28 hoe je kaarten voor dit festival kunt winnen. 18 H/LINK 5

6 Borrelpraat Leuk, al die bijeenkomsten, debatten en lezingen. Maar waar gaat het gesprek over, bij rosé met kaassoufflé? Mijn favoriete act? Die van mijn dochter natuurlijk! De Hademi is een jaarlijks hoogtepunt voor de Halo. Derdejaars laten zien wat ze in huis hebben op het gebied van dansen en turnen. Na afloop praatten ouders, opa s en oma s en overige familieleden na over het spektakel in de gymzaal op de locatie Laan van Poot. tekst Christin Zitter beeld Bas Kijzers Op het groene zeil staan familieleden na afloop te gloeien van trots. Wat een avond, verzucht een vrouw terwijl ze staat te wachten op een glaasje wijn. Ik ben een heel trotse moeder. Ik ben sprakeloos. Zo knap dat ze alles zelf hebben geregeld. De studenten organiseerden in zeven weken de Hademi (Haagse demonstratie middag die sinds een paar jaar is doorgeschoven naar de avond), waarbij elke klas twintig minuten vulde met een dans- of turnact. Het thema van dit jaar was Wat ik vroeger wilde worden. De studenten verkleedden zich onder meer als piloten en stewardessen, bouwvakkers, zusters, maar ook als de Spice Girls en de Vengaboys. Mijn favoriete act? Ja, die van mijn dochter natuurlijk, lacht een vrouw. Maar je zag wel dat die klas van de versnelde opleiding meer ervaring had, voegt ze eerlijk toe. Hun acts waren wat strakker, iets minder rommelig. Ook andere bezoekers zijn het erover eens dat de versnellers iets meer opvielen. Hun optredens waren meer een vloeiend geheel, zegt een vrouw terwijl ze van haar wijntje nipt om de borrelnootjes weg te spoelen. Maar iedereen was energiek en leuk om naar te kijken. Heel knap dat ze zo n show hebben neergezet. Een groepje jongens van klas L3VA is in ieder geval blij met de geslaagde avond en zit inmiddels aan het bier. We zijn niet opgelucht dat het voorbij is, hoor, zegt een van de studenten opgewekt. We vonden het namelijk gewoon hartstikke leuk om te doen. Ik zou het zo nog een keer doen! Mbo ers voelen zich door pilot thuis op De Haagse Tien weken lang deden 25 studenten van het ROC Mondriaan op De HHs mee aan de pilot Succesvol doorstuderen. Op dinsdag 27 maart presenteerden zij in het bijzijn van familieleden trots de resultaten aan docenten van De Haagse en het Mondriaan en de wethouder van Onderwijs. tekst Christin Zitter Terwijl de binnenplaats van de Rugzak volstroomt met docenten en familieleden, kunnen de uitgelaten mbo-studenten niet wachten om te beginnen met de presentatie. Zodra ook de wethouder haar stoel gevonden heeft, gaan de studenten enthousiast van start. Zonder dit project had ik nooit gedacht aan doorstuderen, vertelt een van de hen tijdens zijn presentatie. Ik dacht altijd dat het hbo te moeilijk voor me zou zijn, maar nu weet ik dat ik het kan omdat ik beter voorbereid ben. In tien weken kregen de studenten een voorproefje op het hbo. Zo kregen ze onder andere les in snellezen, tips om colleges voor te bereiden, hoorcolleges en hulp bij het maken van een studiekeuze. Met dit project willen we mbostudenten beter voorbereiden op het hbo, vertelt Sabine ter Steeg, beleidsmedewerker van De Haagse en organisator van het project. Het is namelijk een enorme overgang, van het mbo naar het hbo. Daardoor zien we veel uitval. Studenten moeten aan zoveel wennen, waardoor ze gauw denken dat ze het niet kunnen en daardoor stoppen. Na afloop kregen de studenten een deelnamecertificaat. Of het project, dat deels wordt gesubsidieerd door de gemeente Den Haag, vervolg krijgt, moet nog worden besloten. 6 H/LINK 18

7 Achter het nieuws Studenten creëren belevenis rondom merk Ontsnappen aan de realiteit, dromen laten uitkomen of je even in Parijs wanen. De normaal zo lege foyer blijkt deze belevenissen allemaal te huisvesten. Studenten van de minor Bedenk & Beleef trakteerden de bezoekers 28 maart op een minibelevenis. tekst Ruurd de Graaf beeld Quintin van der Blonk In de huidige economie staan producten of diensten niet meer zozeer centraal; de consument wil een beleving. Daarom laten studenten van de opleiding Commerciële Economie zien hoe merken als ECI, Sparta en Kellogg s belevenismarketing kunnen toepassen. In de foyer staat een twintigtal stands met allemaal een ander beleving. Onder de trap worden alle zintuigen geprikkeld ter promotie van de boekenclub ECI. Onder het motto ontsnappen aan de realiteit worden bezoekers geblinddoekt door een doolhof geleid. Door de geluiden die zij door hun koptelefoon horen en de wind die door hun haren blaast, moeten zij zich even in een spannend verhaal wanen. De studenten hebben echt een beleving aan het merk toegevoegd, zegt Peter Muller, docent Commerciële Economie. Het gaat er om dat er interactie is, dat er echt een gevoel bij het merk wordt gecreëerd. Sommige van deze belevenissen zouden zo uitgevoerd kunnen worden door het merk. Omdat het hier echt gaat om een oefening voor de studenten, hebben we de merken zelf niet uitgenodigd. Ballonnen oplaten Ook buiten is wat te beleven. Rode ballonnen worden opgelaten vanaf een trap die omgetoverd is tot wolk. The sky is the limit, aldus Rick Riedijk, derdejaars Commerciële Economie. Voor het merk Ballonnen oplaten voor je ontbijt... een hele belevenis. Kellogg s hangen we kaartjes aan ballonnen waarop mensen hun droom of wens kunnen schrijven. Die laten we op in de hoop dat ze uitkomen. Helaas verbood de beveiliging ons om het in de aula te doen, anders zouden namelijk de sensoren in het dak ervoor zorgen dat het alarm afging. Post Ook iets op het hart? Mail naar link@hhs.nl Piraterij Als docent bij Sociale Professies raak ik steeds vaker verontwaardigd door maatschappelijke piraterij. In de media vernemen we keer op keer over moderne schurken die zich met gemeenschapsgeld verrijken of een graai in de kas doen. Neem Vestia waar, ondanks een flink financieel debacle, de bestuurder er met 3,8 miljoen euro vandoor ging terwijl de huurders belast gaan worden met extra huurverhoging om de nood enigszins te ledigen. Ongetwijfeld keurig afgesproken en juridisch dichtgetimmerd, maar niet uit te leggen aan de maatschappij waar flink bezuinigd moet worden. Voorlopig zitten we nog opgescheept met moderne piraten die schijnbaar hun gang kunnen gaan omdat; de controle ontbreekt; mensen belangen naar elkaar toe hebben; mensen elkaar niet meer aanspreken op goed ondernemerschap en waar intrinsieke morele waarden om het goede te doen afgekocht zijn met contracten die het graaigedrag legitimeren. Ik hoop vurig dat bij onze hulpverlenende opleidingen het roer omgaat: we moeten meer de barricades op om misstanden die onze doelgroepen raken aan de kaak te stellen. Marcel Sem Kok Docent MWD Steen voor steen Herinner je je nog het spel Steen voor steen dat een paar maanden geleden op je bureau lag? Wij (medewerkers aan verschillende academies) hebben het onlangs gespeeld. Aanleiding: onze kritiek op het feit dat De HHs zomaar een berg geld wegzet met dit eigenlijk prachtige spel, zonder toelichting of campagne. We besloten het spel een kans te geven. En? Het doel dat wij eruit haalden is dat ieder beter zal worden door naar het Personal Development Center te gaan. We weten echter niet veel meer over het uitzetten van onze loopbaan nu en hadden meer dan de twaalf loopbaantips verwacht. Ook wordt de relatie met de werkelijkheid te weinig gelegd. Wel gaf het spel aanleiding tot goede discussies over loopbaan en de kansen voor bijscholing tussen de spelers. Saillant detail... gezien de keuze die spelers moeten maken tussen een onderwijs- of staffunctie, is het spel blijkbaar niet bedoeld voor ondersteunend personeel. Conclusie: de door ons ruwweg geschatte vijftigduizend euro (circa tachtigduizend euro, red.) had veel beter besteed kunnen worden. Willy Bervoets Hogeschooldocent 18 H/LINK 7

8 Interview Studeren is niet gratis Staatssecretaris Halbe Zijlstra is verantwoordelijk voor hoger onderwijs, en daarmee voor de vloedgolf aan maatregelen die over de student wordt uitgestort: een boete bij te lang studeren, geen beurs meer in de masterfase, geen ovkaart meer na vijf jaar studie en nog zo wat. Waarom is dat allemaal nodig, volgens de bewindsman? tekst Wieneke Gunneweg en Robin Vossen beeld Ronald van den Heerik Wat is uw ambitie, wat wilt u bereiken deze regeerperiode? Ik wil dat de eenvormigheid in het hoger onderwijs verdwijnt: universiteiten en hogescholen moeten zich meer gaan richten op waar ze goed in zijn. Het onderwijs moet meer tegemoet komen aan de verschillen die er zijn. Ik zet nu deze beweging in gang, maar het gaat wel tien tot vijftien jaar duren voordat dit af is. Meer keuzes en meer differentiatie is mooi, maar studenten zullen ook steeds meer van hun studie zelf moeten gaan betalen. Niet alle studenten zijn het daar mee eens; het is nogal veel wat u in korte tijd verandert: de langstudeermaatregel, afschaffing van de beurs in de master, inperking van het ov-recht Het is heel veel, dat snap ik best. Maar ik neem aan dat studenten het nieuws bijhouden en weten dat er aanleidingen zijn die de maatregelen vereisen. Wat de student gaat merken, is dat de overheid steeds een stapje verder terug doet in de financiering van je opleiding. Het begint met vier jaar prestatiebeurs, dan heb je straks nog vijf jaar ov-recht. De volgende stap waar mee we willen zeggen: kom op doorwerken, is dan de langstudeermaatregel die na vijf jaar ingaat, en na zeven jaar eindigt het recht op het wettelijk collegegeld. Op die manier worden en dat klinkt misschien niet zo sympathiek de duimschroeven aangedraaid en wordt de druk op studenten om af te studeren opgevoerd. Overigens, als dit allemaal is ingevoerd, betaalt de overheid nog steeds een groot deel van je studie, omdat we dat belangrijk vinden. Maar het is niet gratis. Zouden de maatregelen ook zonder de noodzaak tot bezuinigen gerechtvaardigd zijn? Als het gaat om studie of om zorg, of welke overheidsvoorziening dan ook, vind ik het belangrijk dat mensen 8 H/LINK 18

9 zich bewust zijn van de kosten. En als het gaat om het hoger onderwijs ben ik van mening dat degene die het meest profiteert van de voorziening in dit geval de student daar ook aan mee moet betalen. Sommige studenten vinden dat zij opdraaien voor de gevolgen van de financiële crisis, die zij niet hebben veroorzaakt. Wat is uw reactie daarop? Ten eerste betalen zij maar een heel kleine stukje; we bezuinigen bijvoorbeeld ook fors op de sociale zekerheid en de zorg. Dan kan het niet zo zijn dat je als student zegt: sla ons maar over. Ik snap dat je als individu niet blij bent met een verslechtering van je positie. Ik verwacht geen applaus. Maar ik ga er tegelijkertijd vanuit, dat studenten de denkstap kunnen maken dat het niet alleen over een individueel belang gaat, maar ook over het belang van het huishoudboekje van Nederland. Nu bestaat een kwart van de hoger-onderwijsbegroting uit inkomensondersteuning in de vorm van studiefinanciering, dat geld gaat niet naar het onderwijs zelf. Terwijl het wat mij betreft de taak van de overheid is om te zorgen voor goed en toegankelijk onderwijs voor iedereen. Met de huidige maatregelen zorgen we daarvoor. Studie is slechts een onderdeel van volwassen worden, actief zijn bij een vereniging in bijvoorbeeld een bestuursfunctie is een ander deel. Daar leer je wat je niet in de schoolbanken kunt leren. Met deze maatregelen komt dat onder druk te staan. Deze discussie komt steeds terug en ik krijg soms de indruk dat je alleen kunt besturen als je je studie stopzet. Actief zijn bij een vereniging heet niet voor niets een neven-activiteit, dat is de essentie: dat je dit naast je studie doet. Als werkgever vond ik het niet interessant als een sollicitant vier jaar had gestudeerd en twee jaar iets anders had gedaan; dat is geen prestatie. Dat is het wel als je hebt gestudeerd en daarnaast nog wat anders hebt gedaan. En voor die paar zware bestuursfuncties heeft elke instelling het Profileringfonds, waaruit een jaar lang je beurs wordt betaald. Actief zijn bij een vereniging heet niet voor niets een neven-activiteit Het lijkt nu echter of de lijst met functies waarnaast je niet kan studeren steeds langer wordt: niet alleen de voorzitter van een vereniging maar ook alle commissietaken zouden fulltime functies zijn. Studenten en verenigingen kunnen ook naar zichzelf kijken. In hoeverre is het logisch dat al die functies fulltime zijn? Is de huidige student te lang verwend geweest? Nee, dat is geen goede term. Studenten die verwend waren, waren de studenten van mijn generatie en die daarvoor: toen was alles veel soepeler. De LSVb heeft aangekondigd te protesteren, valt er nog wat te halen bij u? Als ik zeg dat er niets meer te halen valt, gaan zij bewijzen dat het andersom is. Dus de studenten kunnen net zo goed niet protesteren en thuisblijven? [lacht] Ze kunnen ook gaan studeren. Dit artikel verscheen eerder in Erasmus Magazine 18 H/LINK 9

10 BOS (begeleider op school) Alette Boone tijdens een verdiepende didactiekles: Zorg altijd dat je oogcontact maakt als je een leerling op zijn gedrag aanspreekt. Den Haag behoort tot het grootste risicogebied in Nederland voor wat betreft het lerarentekort in het voortgezet onderwijs (vo). Daarom zette De HHs begin 2008 de eerste stappen voor de minor Ingenieur én Docent. tekst Youri van Vliet beeld Bas Kijzers nu en tien jaar stroomt er een menigte aan vakbekwame leerkrachten Binnen uit, met name bij de exacte vakken. Dat gaat een probleem opleveren, vooral in Den Haag waar, in tegenstelling tot de rest van Nederland, het aantal leerlingen nog groeit. Henk Ordelman, rector van het Christelijk College De Populier, is naar eigen zeggen somber over de toekomst van het voortgezet onderwijs. Terecht, als je naar de cijfers kijkt. Onlangs tekende onderzoeksbureau Ecorys nog een mistroostig plaatje met haar rapport Toekomstige lerarentekorten in Den Haag en Haaglanden? De regio heeft de komende acht jaar leraren nodig om de uitstroom van gepensioneerden op te vangen. Een lerarentekort in het voorgezet onderwijs... Vervelend, maar wat heeft dat met De Haagse Hogeschool te maken? Dat was precies de reactie die ik kreeg toen we met het idee kwamen van de minor Ingenieur én Docent, zegt het brein achter de minor Herman Telle. Ik heb veel moeite moeten doen om De HHs over zijn eigen schaduw heen te laten kijken. De over- 10 H/LINK 18

11 Lerarentekort Wie legt Haagse scholieren straks E=mc 2 uit? heersende reactie was: Maar wij hebben toch geen lerarentekort? Klopt, maar een tekort aan docenten in het vo heeft uiteindelijk wel consequenties voor het niveau van studenten die híer instromen. Om dat duidelijk te krijgen was ik bijna een jaar verder. Na een bescheiden start met drie scholen halverwege het schooljaar , heeft de minor inmiddels een samenwerkingsverband met tien scholen en wordt ie drie keer per jaar aangeboden aan techniekstudenten van twee academies: TIS Delft en TIS Den Haag. Het acute tekort van techniekdocenten was de aanleiding om deze minor aan slechts technische academies aan te bieden, vertelt Herman, maar inmiddels is duidelijk dat er ook bij andere vakken tekorten zijn dus er lopen nu gesprekken om de minor ook op de Pabo aan te bieden. Hermans initiatief bleef niet onopgemerkt en de afgelopen paar jaar kreeg de minor van het Ministerie van OCW en recent van de gemeente Den Haag een subsidie van bij elkaar euro, bestemd voor de deelnemende vo-scholen en De Haagse. De HHs investeert dit geld vervolgens in begeleiders zoals Laura Braun en Wilma Stroomer. Volgens Herman is de kwaliteit van hun begeleiding een belangrijke verklaring voor het succes. Zo verzorgen Laura en Wilma onder andere de wekelijkse terugkomdag. Studente Technische Natuurkunde Janika van Moergestel (21) en deelnemer van de minor: De terugkomdag is het zinvolste van de hele minor. Laura en Wilma zijn begripvol en je kan ze altijd bellen. Je maakt in een week veel mee en soms kom je in situaties terecht dat je denkt: Hoe ga ik dit in godsnaam oplossen. Dan is het fijn als je advies kan vragen. Geen kale ervaring Volgens Laura en Wilma zit de minor conceptueel goed in elkaar. Het succes zit volgens hen in vier cruciale ingrediënten: realistische ervaringen, erover praten tijdens de wekelijkse terugkomdag, op basis hiervan leerpunten opstellen, en zorgen dat de student zélf over dit alles de regie houdt. Deelnemers lopen gedurende tien weken drie dagen in de week stage op een vo-school. Ze maken dus niet alleen kennis met het onderwijs, maar staan ook zelf voor de klas. Maar alleen de kale ervaring is volgens Laura en Wilma veel te mager. Studenten zeggen tegen ons: Ik leer tijdens die tien weken meer over mezelf dan in al mijn andere stages. We durven de weddenschap aan dat er in De Haagse niet zo bewust aan loopbaanbegeleiding wordt gedaan als bij deze minor, besluiten Laura en Wilma stellig. Als bedenker van de minor kan je Herman en de begeleiders Laura en Wilma er natuurlijk van verdenken niet geheel onbevooroordeeld te zijn. Gesprekken met (ex-) deelnemers versterken de lofzang echter. Zo schreef 18 H/LINK 11

12 Technische Natuurkundestudent Janika van Moergestel tijdens een wiskundeles aan 3-gymnasium: Het geeft zo n goed gevoel als leerlingen uiteindelijk begrijpen wat je uitlegt. Boaz Stolk vorig jaar een ode aan de minor: De minor ingenieur en docent is een ervaring die je niet mag missen / Ik ben veranderd, dit is echt een groot succes / Jullie komen het te weten. Jaap Scheper (26) besloot na de minor zelfs te stoppen met zijn studie Elektrotechniek en over te stappen naar de lerarenopleiding Wiskunde in Rotterdam. De allereerste keer dat ik lesgaf dacht ik gelijk: Dit is mijn plek. Elektrotechniek is leuk, maar het heeft niet mijn hart. In de klas ben je bezig om pubers op te voeden tot volwassenen. Als je daar als leraar richting aan mag geven is dat prachtig. Lerarenopleiding doen Twee deelnemers die nu de minor doen zijn weliswaar enthousiast, maar ambiëren (nog) geen baan in het onderwijs. Zo besloot Inholland-student Luchtvaarttechnologie Rowin Tirions (23) kan zo voor de klas staan, aldus zijn BOS (begeleider op school) de minor te doen omdat hij zich wilde ontwikkelen als projectleider: Je wordt in deze minor enorm met jezelf geconfronteerd en je doet veel zelfkennis op. Dat trok mij aan. Mijn doel is om verschillende manieren van contact leggen te leren. Ik wil leren lesgeven, maar niet per se in een onderwijsomgeving. Zoals ik het nu voor me zie, ga ik het bedrijfsleven in. Maar zeg nooit nooit. Ook Janika van Moergestel is erg enthousiast: Het geeft zo n goed gevoel als leerlingen uiteindelijk begrijpen wat je uitlegt. Ze zijn je dan zo dankbaar en vinden het zo fijn dat ik tijd in hen insteek. Maar Janika weet nog niet of ze verder wil in het onderwijs, vooral omdat ze nog geen vergelijkingsmateriaal heeft. Mijn volgende stage is in het AMC in Amsterdam waar ik mij met fotonica ga bezighouden. Hopelijk krijg ik daar een goede indruk van de bedrijfskant. Uit de jongste cijfers blijkt dat van de 74 studenten die tot dusver de minor hebben gevolgd 43 procent na afronding van de studie ervoor kiest om aansluitend een lerarenopleiding te doen. En daarvan staat vrijwel iedereen niet veel later ook echt als bevoegd docent voor de klas. Een verbazingwekkend hoog percentage, vindt Henk Ordelman van De Populier. Je bent bijna klaar met je opleiding en dan is het blijkbaar dus toch mogelijk om mensen aan te raken met het meest aangename virus wat er bestaat: werken in het onderwijs. Heel bijzonder. Ook Herman is blij met het percentage dat ook een lerarenopleiding gaat doen, maar erkent dat het een kwetsbaar getal is. Het lerarentekort lossen we met deze doorstroom slechts beperkt op, misschien moeten we wel mikken op een hoger percentage. Op 9 mei vindt om uur in Ovaal 3.37 een bijeenkomst plaats om deelnemers van de minor te infomeren over de vervolgmogelijkheden van een lerarenopleiding. Heb je de minor niet gedaan, maar ben je wel geïnteresseerd? Meld je dan aan bij l.braun@hhs.nl of w.m.stroomer@hhs.nl. Of bezoek de minormarkt op 23 april. 12 H/LINK 18

13 Onderzoek aan de haagse Special Rolstoel op de pijnbank Nominaties Link scriptieprijs Kennisbank onvoldoende gebruikt En nu die onderzoekende geest nog 18 H/LINK 13

14 Onderzoek De Haagse helpt basketbalrolstoel optimaliseren Het Nederlandse damesteam rolstoelbasketbal heeft zich geplaatst voor de Paralympics in Londen. De Haagse Hogeschool ontwikkelde een basketbalrolstoel waardoor ze sneller en lichter zijn. tekst Paul van Leeuwen beeld Coos Dam, Kim Eijkelhof, Sean van de Velde kan beter!, concludeerde de Zuid- Hollandse provinciedelegatie tijdens een Dat bezoek aan de Paralympics in Beijing. Het is 2008, en naast het wedstrijdverloop valt hen het materieel op. Een afgevaardigde van de TU Delft oppert dat het frame van magnesium moet zijn en Monique Berger, docent Bewegingstechnologie (BT), ziet ook verbeterpunten: Die basketbalrolstoel moet lichter en gepersonaliseerd zijn. 14 H/LINK 18

15 Zo begon een langdurig project om de rolstoelbasketbalrolstoel zoals zo n ding voluit heet paralympicsklaar te krijgen. Terug in Nederland gingen ze ermee aan de slag. Die ze, dat zijn: het Expertisecentrum Bewegingstechnologie van De Haagse (H/ECBT), uitvindbureau InMarket, onderzoeks- en ontwerpbureau Didid.eu en InnoSportNL, een belangenorganisatie die sport, wetenschap en het bedrijfsleven samenbrengt. Het consortium slaat de handen ineen voor één doel: kennisontwikkeling. En met die kennis de rolstoel zo verbeteren dat de Nederlandse rolstoelbasketbalsters de Paralympische Spelen in Londen ermee winnen. Zover is het dan nog niet. Met een subsidie op zak startte het project met heel veel kijken. Berger: Samen met studenten van BT analyseerden we veel wedstrijden om achter de sterke en zwakke punten te komen van de basketbalrolstoel en de ins en outs van het spel. Vervolgens onderzochten we welke nadelen de toen gebruikte basketbalrolstoelen hadden. Bijvoorbeeld de twee anti-tip-wieltjes waardoor de speler niet achterover kan vallen. Is dat echt nodig?, vroeg Berger zich af. Twee wieltjes is twee keer wrijving. Ook ontdekten ze dat de fabrikant de basketbalrolstoelen niet kon personaliseren, wat wel nodig is. Iemand met een dwarslaesie zit, zo bleek uit het onderzoek, veel meer op een achterover hellend zitvlak vergeleken met iemand die een amputatie heeft. Het lichaamszwaartepunt ten opzichte van de voor- en achterwielen verandert en dat beïnvloedt weer de wendbaarheid, stabiliteit en het acceleratievermogen. De tot dan toe beschikbare basketbalrolstoelen vertoonden nog een Geef haar het zwemgevoel Het Expertisecentrum Bewegingstechnologie (H/ECBT) speelt bij meer paralympische sporten een rol. Bondscoach Mark Faber van paralympisch zwemster Lisa den Braber vroeg Monique Berger om hulp. Den Braber, die een deel van haar onderbenen mist, moet met zwemvinnen het echte zwemgevoel tijdens de trainingen ervaren om sneller te worden. Als paralympisch zwemmer mag je geen hulpmiddelen gebruiken tijdens de wedstrijd maar tijdens trainingen wel. Faber hoopte dat Lisa voordeel heeft van trainen met zwemvinnen. Vorig jaar is student Bewegingstechnologie (BT) Berend Visser afgestudeerd op dit onderwerp. Na een biomechanische analyse waarbij krachten en momenten zijn gemeten is het eerste prototype zwemvin ontstaan. De bondscoach en Lisa waren erg enthousiast, zegt Berger. Ze vroegen of het H/ECBT deze verder zou kunnen ontwikkelen. Het expertisecentrum zocht samenwerking met Eemland Orthopedie de leverancier van Den Brabers loopprotheses. Daar is vierdejaars BT-stagiair Sean van de Velde (24) aan de slag gegaan: Met behulp van Berends biomechanische analyse heb ik een aantal proefprotheses ontwikkeld. Om dat uit te zoeken reisden Van de Velde en Den Braber af naar trainingscentrum InnoSport- Lab De Tongelreep. Daar maten maarliefst zeventien camera s, waarvan dertien onder water, het effect van de verschillende prototypes. We zagen dat hoe langer de protheses waren hoe meer kracht Lisa nodig had. Haar flipperslagfrequentie werd lager. Dus hoe korter de prothese, des te beter haar prestatie, concludeert Van de Velde. De verbeterpunten zijn in de laatste versie doorgevoerd. We hebben de zwemprotheses onlangs afgeleverd en afgesteld. Ik onderzoek nu of ze goed zitten en of Lisa door te trainen met de protheses sneller is. Als ze goud haalt, is het sowieso geslaagd! Van de Velde kreeg op 8 december de opdracht en op 13 januari moesten de eerste protheses al klaar zijn. Omdat we verschillende types wilden testen heb ik een koker gemaakt die over Lisa s onderbeen kan. Met een adapter kunnen we daar de verschillende protheses op zetten. Om te testen hadden we een lange buis met een flipper, een prothese met een enkelhoek en een korte prothese gemaakt. En helpt het? 18 H/LINK 15

16 ander manco: door een slecht gebouwd frame was er geen goede verdeling van de krachten, waardoor er veel stuk ging. Veel om op te lossen dus. De basketbalrolstoel ging op de tekentafel. Door een nieuw ontwerp nam de sterkte van de rolstoel toe en het gewicht af. Ook zijn de basketbalrolstoelen nu te personaliseren: ze worden op maat gemaakt, zodat je niets meer hoeft in te stellen. Een lastige ontwerpklus, omdat bij elke maatvoering de rij- en sterkte-eigenschappen behouden moeten blijven. Berger: Er zijn geen standaardmaten meer waarmee je een hele basketbalrolstoel kan bouwen. We doen nu alles op basis van adviseurs en rolstoelbasketballers zelf. Alles hangt met alles samen: verander je iets aan het wiel dan verander je weer de stabiliteit. We wilden grip hierop krijgen. Voor dit project hebben we iedereen opgemeten, een database ontwikkeld en zo kunnen we met een ontwerpprogramma de basketbalrolstoel per persoon aanpassen. Maar de meest innovatieve verbetering kwam van oud-bt er en InMarket directeur Martijn Schaaper. Basketbalrolstoelwielen staan onder een hoek ten opzichte van de vloer: dat is stabieler en je kunt dan makkelijker manoeuvreren. Maar het geeft ook problemen: het bandcontact met de vloer is groter wat voor meer rolweerstand zorgt en daardoor kunnen de spelers zich langzamer verplaatsen. De herontworpen velg is zo innovatief dat ze er niet veel over loslaten, maar een tipje van de sluier: de velg is asymmetrisch zodat de band rechtop over de ondergrond rijdt, terwijl het wiel wel scheef aan de rolstoel gemonteerd kan blijven. Hebben al deze innovaties nu geholpen? Monique Berger en Martijn van der Ent van het H/ECBT hebben samen met onderzoekers van de faculteit Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam bekeken of de rolweerstand omlaag is gegaan. En de materialen op sterkte getest. De uitkomsten zijn positief. BT ers ontwikkelden een parcours om te kunnen meten hoe groot de verschillen zijn. Van der Ent: Dat is nodig. Enkel door te meten hoe de atleten in combinatie met de technologische innovaties presteren kun je echt verbeteren. Een aantal vaste topsporters van het herenteam testte de basketbalrolstoelen op wendbaarheid en acceleratievermogen. De testen zijn afgerond, de blinkende basketbalrolstoelen die van de fabrieksband zijn gerold, zijn beter dan de voorgaande, klaar om onze basketbalrolstoeldames naar goud te brengen. Uiteindelijk gaat het om de gebruikers zelf. Momenteel testen die de rolstoelen in Papendal. Maar of ze met al deze verbeteringen goud gaan halen? We kwamen erachter dat de wielen altijd kapot uit het vliegtuig komen, zegt Berger. Ook hier zijn ze mee aan de slag gegaan en een groep studenten van Industrieel Product Ontwerpen heeft een wielkoffer ontworpen. De wielen kunnen los in de koffer welke aan de basketbalrolstoel vastgezet kan worden. Een BT-student is nu bezig met een gebruiksonderzoek naar die koffer. Nu de basketbalrolstoel ontwikkeld is, houdt het consortium niet op te bestaan. Er is nog een grote slag te maken in het aanmeten van zo n basketbalrolstoel. Uiteindelijk hoopt Berger software te ontwikkelen waar de basketbalrolstoeler in het dagelijks leven ook baat bij heeft. Maar voor nu is Berger tevreden met het resultaat: We zijn nu lichter, sneller, wendbaarder en zitten beter. We maken een goede kans in Londen en hopelijk zorgt de nieuwe vliegtuigkoffer ervoor dat alles heel aan komt. Hoe goed wil je het hebben? De basketbalrolstoel is op tal van plaatsen verbeterd. De belangrijkste verbeteringen op een rijtje. De rolstoel is niet instelbaar. Gevolg: nergens zitten stelschroefjes of dubbele buizen. Het gevolg: gewichtsbesparing. Twee anti-tip wieltjes zorgen voor twee keer weerstand. Afhankelijk van handicap en spelpositie één anti-tip wieltje verwijderd. Het hele frame is zo ontworpen dat de buizen optimaal belast worden. Daardoor kunnen ze veel dunner uitgevoerd. De velg is asymmetrisch. Daardoor staat de band recht op de grond, terwijl het wiel scheef hangt. 16 H/LINK 18

17 Studenten maken Onvoldoende gebruik van HBO-Kennisbank Onderzoek Meer dan scripties van 21 verschillende hogescholen vind je in de HBO-Kennisbank, waarvan ruim van De Haagse. Maar het kan beter, vindt Ruud Ligtvoet, die zich dagelijks bezighoudt met het promoten van de HBO-Kennisbank op De HHs. tekst Ilse van Beest beeld Shutterstock Ruud Ligtvoet, Senior Documentair Informatiespecialist, was betrokken bij de oprichting van de HBO-Kennisbank in Sinds dag één heeft hij zich sterk gemaakt voor het verspreiden van kennis afkomstig van De Haagse Hogeschool. Universiteiten werken al veel langer met dit soort databanken. Nu het niveau van het hbo steeds vaker ter discussie wordt gesteld, vindt hij het belangrijk dat hogescholen zich kunnen bewijzen. In het hbo is er namelijk ook veel kennis. Deze open source databank is een prachtige manier om te laten zien wat hogescholen in huis hebben. Maar dan moet er wel iets veranderen. In 2010 is echter slechts zes procent van de HHs-scripties geüpload naar de HBO-Kennisbank. De cijfers zijn schrikbarend, vindt Ruud Ligtvoet. Ook de HBO- Raad heeft zich hierover uitgesproken, maar kan niets verplichten. Het is dus aan mij om de academies te overtuigen hoe belangrijk de kennisbank is. Het is de manier om kennis terug te geven aan de samenleving die er ook voor heeft betaald. Tevens promoot je er je hogeschool, academie en opleiding mee. En het biedt studenten een springplank voor hun toekomstige loopbaan. De HBO-Kennisbank wordt maal per jaar bezocht, ook door werkgevers. Het zou toch mooi zijn als je door middel van je scriptie aan een nieuwe baan komt? Bij European Studies gaat het de goede kant op: daar leverde in 2010 een op de vijf studenten zijn scriptie in. Hier is het digitaal aanleveren verplicht. Het doorklikken naar de HBO-Kennisbank is dan een kleine moeite, verklaart Ligtvoet. Er zijn helaas ook studies waarvan niets beschikbaar is op de HBO-Kennisbank. Bij de Opleiding tot Leraar Lichamelijke Opvoeding bijvoorbeeld zijn in 2010 meer dan 150 studenten afgestudeerd, maar is geen enkele scriptie van dat jaar digitaal beschikbaar (de enige halo-scriptie uit 2011 is overigens genomineerd voor de Link scriptieprijs (zie pag. 18). Bij sommige studies is het niet verplicht om een eindscriptie te schrijven, maar dat verklaart niet alles. Ligtvoet denkt dat het vooral misgaat bij het overleg tussen academies. De verschillende academies laten elkaar onvoldoende weten hoe ze de studenten ertoe aanzetten om de scripties openbaar te maken. Ze vinden ieder het wiel opnieuw uit. Toch is het aan de opleidingen en academies om studenten tijdig bewust te maken van de mogelijkheden die de HBO- Kennisbank biedt. Zo kunnen studenten hun scriptie vanaf het begin zo schrijven dat bedrijfsgevoelige informatie weggehaald kan worden. Er zijn folders vanuit de Hogeschoolbibliotheek beschikbaar om te zien hoe je dat aanpakt, zegt Ligtvoet trots. Ruud Ligtvoet blijft zich enthousiast inzetten voor de HBO-Kennisbank. Hij wil alle studenten met een mooie scriptie ertoe zetten om deze online in te leveren. Als student ben je lang bezig met een scriptie. Zonde dus als die ergens in een stoffige la terecht komt. Gewoon bij ons inleveren dus. Inleveren is simpel Zorg dat er geen bedrijfsgevoelige informatie in je scriptie staat. Laat contactgegevens van patiënten, respondenten en werkgevers weg. Klik links op de HHs portal op: Direct naar: HBO Kennisbank (Formulier). Het formulier wijst zichzelf. Of: meld je scriptie aan voor de Link scriptieprijs. Net zo simpel: www. dehaagsehogeschool.nl/ linkscriptieprijs 18 H/LINK 17

18 Onderzoek Link reikt scriptieprijs van uit Link looft in samenwerking met de Hogeschoolbibliotheek een prijs uit voor de beste, leukste en nieuwswaardigste afstudeerscriptie. Tussen alle beleidsnota s over onderzoek aan het hbo zouden we bijna vergeten dat de meeste studenten in hun loopbaan ook succesvol een onderzoek moeten afronden. Hun publicatie: de scriptie. Link, het magazine voor studenten en medewerkers van De Haagse Hogeschool, ging het afgelopen jaar opnieuw op zoek naar nieuwswaardige scripties en nomineerde negen stuks voor de scriptieprijs. Criteria waar de scriptie aan moest voldoen: hoog niveau volgens de opleiding (beoordeeld met minimaal een acht), recent, nieuwswaardig en publiek toegankelijk. Elk nummer van Link belichtten we één opmerkelijke, frappante of gedurfde scriptie, waarvan de auteur automatisch genomineerd werd. Een vierkoppige jury oordeelt welke van deze nominees uiteindelijk de beste scriptie van het afgelopen jaar is. De jury bestaat uit Belinda van der Gaag (docent en journalist), Ruud Ligtvoet (medewerker HBO-Kennisbank), Jos Walenkamp (Lector Internationale Samenwerking) en Bas Schrijver (persvoorlichter De Haagse Hogeschool). De prijs wordt uitgereikt tijdens De Haagse Onderzoeksdagen op woensdag 25 april om 9.00 uur in de Aula. Genomineerden Ik denk dat doelgroepenbeleid niet werkt Ahlam Amrani (Bestuurskunde) legde de meetlat langs de vele analyses over de multi-etnische samenleving. Slaan die ergens op? Amrani onderzocht waarom nieuwe Nederlanders in een aandachtswijk minder goed participeren dan gewenst. Haar scriptie leest als een aflevering Mythbusters. Metaaldiefstal heeft nu een hogere prioriteit heeft gekregen Martijn Langendoen (Integrale Veiligheidskunde) bestudeerde een groot probleem in het Rotterdamse havengebied: metaaldiefstal. Hoewel kostbaar wordt er nauwelijks iets aan gedaan. Langendoen analyseerde hoe dat komt en agendeerde het misdrijf bij politie en politiek. 18 H/LINK 18

19 Niet ieder land kan een vluchteling hetzelfde bieden Wendy Geleijnse (European Studies) groef zich in in het Europese vluchtelingenbeleid: iedere vluchteling die Europa binnenkomt, moet vanaf 2012 overal hetzelfde behandeld worden. Dat gebeurt alleen niet: in het ene land is de kans dat je mag blijven veel groter dan in het andere. Verschillen in toestroom en mogelijkheden lijken doorslaggevend. Wendy Geleijnse kwam in oktober 2011 bij een noodlottig ongeval om het leven. Toch vinden we dat haar scriptie op deze lijst van genomineerden niet kan ontbreken. Niemand zegt: Hé, jij bent te dik Dikke mensen zijn twee keer vaker ziek dan dunne. Verzekeringsmaatschappij CZ biedt daarom hulp voor bedrijven aan, zodat ze samen met hun medewerkers het probleem kunnen aanpakken. Silke van Dijk (Voeding en Diëtetiek) ontdekte waarom die hulp niet werkt. Ik groeide niet op met Barbies, maar met computerchips Er bestaan smartphone-apps om de televisie harder mee te zetten, of Pasen in 2020 mee te berekenen. Een app die zelf hulp zoekt als zijn eigenaar onwel wordt dat bestond echter nog niet. Marleine van Kampen (Technische Informatica) ontwikkelde zo n app. Een afvalbak is best sexy, ja Stefan Lugtigheid (Industrieel Product Ontwerpen) zette zijn tanden in een parkje waar veel zwerfvuil het speelplezier van de kinderen bederft. Zijn oplossing: een doordachte afvalbak in de vorm van een boom die tegen je praat. Het bleef niet bij de tekentafel: de bak staat er. Als LO-docent word je afgerekend op lichaamstaal Wendy de Boon & Maxime van Kraaij (Leraar lichamelijke opvoeding) zochten uit of gebrekkige lichaamstaal ook echt tot verkeerde boodschappen leidt. Sportdocenten brengen immers veel van hun kennis en vaardigheden over met lichaamstaal. Wendy en Maxime pleiten voor meer aandacht voor lichaamstaal in het Halo-curriculum. Link scriptieprijs Met dit product kan je zoveel mensen blij maken Patrick Dekker & Kas Peters (Bewegingstechnologie) ontwikkelden een pasprothese waardoor mensen die een arm of been missen eerst met een goedkoop te vervaardigen model kunnen beslissen of ze eigenlijk wel een dure prothese willen laten maken. Het gaat op basis van gevoel De ziekenhuizen zijn er maar druk mee lijstjes met wie in welk vakgebied de beste zorg biedt. Maar hoe zinnig zijn die lijstjes eigenlijk? Patiënten slaan er namelijk geen acht op, blijkt uit de studie van Desiré de Jonge (International Communications Management). Behoor jij volgend jaar tot de genomineerden, of zelfs tot de winnaars? Wil je ook kans maken op de hoofdprijs van 1.500? Meld je dan met je scriptie aan via linkscriptieprijs. 18 H/LINK 19

20 Onderzoek En nu die onderzoekende geest nog Het was zo n mooie belofte, twaalf jaar geleden: de Europese economieën zouden drijven op kennis en het hbo had een hoofdrol als stuwende kracht. Maar ergens miste het hbo-onderzoek de boot. Toch is het nog niet te laat voor een optimistisch hoofdstuk. tekst René Rector beeld Mireille Schaap Het is een mooi ding: de rolstoelbasketbalrolstoel (zie pagina 14). Er is vier jaar aan gemeten en gesleuteld door tientallen studenten. En over een paar maanden kart het damesbasketbalteam ermee rond op de Paralympics. Duimen maar, voor een medaille. Het is ook een mooi voorbeeld van hoe hbo-onderzoek in 2000 geschetst werd, toen de Europese leiders hun krabbel zetten onder de Lissabon-akkoorden: wetenschappelijke kennis, praktijkonderzoek naar de toepassingen van die wetenschappelijke kennis en het bedrijfsleven innoveren samen. In het Binnenhof vinden ze het vast fantastisch, maar als het gaat om de kenniseconomie, dan lonkt Economische Zaken toch vooral naar de universiteiten en hebben de hogescholen zich nog altijd niet in de kijker gespeeld. Ook dichter bij huis is er nog wel iets af te dingen op hbo-onderzoek: helemaal ingeburgerd is onderzoek op De Haagse Hogeschool immers niet (vraag ter controle eens aan tien studenten of ze weten wat een lector is) en met regelmaat laait de discussie op over de vraag òf en zo ja wat lectoren nu precies toevoegen. Daar weet Ineke van der Meule wel een antwoord op. Zij is directeur van het Centrum voor Lectoraten en Onderzoek (CLO). Dat centrum bestaat dit jaar tien jaar, en desgevraagd schudt Van der Meule een hele reeks succesvolle onderzoeken uit de mouw: een stoeptegel die obesitas bij kinderen tegengaat, een spelcomputer waarmee je revalideert, energiezuinige klimaatbeheersing in gebouwen. Maar tegelijk erkent Van der Meule dat de hogeschool een weerbarstige omgeving is. Onlangs zei een docent tegen de auteur van dit artikel: Zet in verhalen over lectoren alsjeblieft het woord lector in de kop. Dan weet ik dat ik het kan overslaan. Geconfronteerd met die uitspraak antwoordt Van der Meule: Er is een cultuuromslag nodig. Die hebben we als school nog niet echt voltooid. Een deel van de docenten vindt onderzoek maar ingewikkeld gedoe. Dat is terecht: de werkdruk is hoog, het curriculum van de opleiding zit al stampvol, om over de administratieve last nog maar te zwijgen. En niet te vergeten: het is ook helemaal niet nodig dat het hbo zich met onderzoek bezighoudt, want dat doen universiteiten al, zo is de gedachtegang. Dus blijft de vraag: moet dat er dan ook nog bij? Ja, vindt Bert Mulder, lector ICT en samenleving. Het moet erbij. En de helft van de docenten wil ermee aan de slag. Die geluiden over universiteitje spelen 20 H/LINK 18

21 hoor je nog steeds, maar wel steeds minder. In veel academies zie je nu ook dat iedereen druk is met het schrijven van een onderzoeksbeleidsplan. Onderzoek is gearriveerd. Mulder houdt op 25 april op de onderzoeksdag van De Haagse Hogeschool een keynote speech. Zijn boodschap is dat je de discussie over nut en noodzaak beter kunt stoppen, al was het maar omdat die volgens Mulder achterhaald is. In 2020 moeten we het in sommige sectoren met maar dertig procent van het huidige hoger opgeleide personeel doen. Dat kan alleen maar als je die sectoren opnieuw gaat ontwerpen. Je moet dus innoveren en dat kan niet als hbo ers er niet toe in staat zijn. We móéten dus analytisch en innovatief worden, of we het nu leuk vinden of niet. Wacht even zeventig procent krimp? Hoe dat zo? Mulder baseert zich op De grote uittocht, een rapport van het Ministerie van Binnenlandse Zaken uit Dat rapport is weliswaar niet geheel onomstreden, maar het schetst dat vooral in sectoren als het onderwijs en de zorg een groot deel van de beroepsbevolking de komende jaren met pensioen gaat. Waar de regering zich nu nog zorgen maakt We móéten innovatief worden, of we het nu leuk vinden of niet. over oplopende werkeloosheidscijfers, ontstaat over vijf jaar juist een groot tekort aan arbeidskracht. Veel mensen met pensioen, en relatief weinig nieuwkomers op de arbeidsmarkt. Dat probleem wordt in de semi-overheid extra groot, omdat het bedrijfsleven arbeidskrachten gaat wegkopen bij de non-profitsector. En daar wordt het juist extra druk, want al die 18 H/LINK 21

22 gepensioneerden zijn meer dan gemiddeld aangewezen op de zorgsector. Kort en goed: als de grote uittocht begint, moeten hele sectoren anders vormgegeven worden. Nu al is de werkdruk vaak hoog, maar als er meer werk bij komt en er minder handjes zijn, moet je het werk anders gaan doen. Je moet gaan innoveren. Daardoor heeft de maatschappij behoefte aan een ander soort professionals, stelt Mulder. De hbo-professional van de toekomst moet niet de kritische consument van wetenschappelijke kennis zijn die je nu in veel beleidsdocumenten tegenkomt, maar iemand die in staat is een nieuw probleem creatief te analyseren en op te lossen. Dat betekent voor de competenties die studenten over vijf jaar moeten bezitten: het moeten nieuwsgierige, onderzoekende en strategisch denkende mensen zijn. De hbo er van 2025 is de onderzoekende geest, de kurk waarop de kenniseconomie drijft. De hbo er van 2012 is dat echter niet per se. In 2012, schetst Mulder zijn eigen bevindingen, komt het voor dat een student in een tweedejaarsvak krijgt aangeleerd dat ie literatuuronderzoek moet doen voor een werkstuk, maar in het derde jaar een docent treft die zegt: Joh, die literatuurlijst hoeft van mij niet zo. Doe nou maar gewoon je werk. Zo kweek Gekrakeel over of lectoraten bij de academies moeten horen vind ik een non-discussie je geen onderzoekende houding. En dit voorbeeld is geen verzinsel veel opleidingen worstelen met een goede inbedding van onderzoeksvaardigheden in het curriculum, bleek onlangs in een docentenbijeenkomst. Het is een lastige klus, weet Paulina Krijnen van de dienst Onderwijs en Studentzaken. Niet in de laatste plaats omdat aan onderzoek zo n verschillende invulling kan worden gegeven. Al meer dan een jaar verzamelt de dienst informatie en werkt ze aan handvatten om onderzoek in het curriculum een goede plek te kunnen geven. Zo is er een quick scan in de maak om je opleiding op inbedding van onderzoek te beoordelen. De wil is er vaak wel, maar mensen hebben een bepaalde werkwijze. Als je echt het curriculum wilt wijzigen, vraagt dat veel van een team. Daar komt bij: niet alle docenten zullen onderzoeksvaardig genoeg zijn om onderzoek breed in te kunnen voeren. Dan vraag je iets van ze dat ze zelf nog niet kunnen. Daar staat tegenover dat ook Krijnen de houding ten aanzien van onderzoek binnen het hbo ziet verschuiven: Het wordt bij accreditaties steeds belangrijker, en ik verwacht dat ook binnen De HHs expertisecentra een steeds belangrijker rol bij onderzoek gaan spelen. Voeg daarbij dat in de nieuwe onderwijsvisie, die hogeschoolbreed wordt ingevoerd, de aandacht voor onderzoekscompetenties veel groter is dan in eerdere versies, zoals de Haagse Bachelor. Waarom is het hbo-onderzoek dan nog altijd een ondergeschoven kindje? Verandering bij professionals duurt altijd lang, aldus Mulder. Ik doe zelf onderzoek naar ICT in de samenleving. Toen studenten, nota bene, voor het eerst met het idee kwamen om verslavingszorg via Hyves te gaan aanbieden, moesten de sociale professionals even slikken. Het duurt even voor je mindset is veranderd. Nu hebben we gezien dat het werkt, en vinden de maatschappelijk werkers het ontzettend interessant. Geef het wat tijd. Mulder is optimistisch over de verdere inburgering van onderzoek in het hbo en ziet voor de lectoren een cruciale rol weggelegd. Zij moeten de verbinding vormen tussen beroepenvelden en tussen de hogeschool en de wereld om ons heen. Als het gaat om innovatie, tenminste. Kijk, dat gekrakeel over of lectoraten bij de academies moeten horen of in een apart centrum moeten ondergebracht ik vind het een non-discussie. Ik kan nu aan dwarsverbanden werken die ik niet tot stand kan brengen als ik bij één academie zou werken. Dus daar moeten we over ophouden. De lectoraten draaien goed, zeker acht academies schrijven aan een onderzoeksplan. Laten we het daar eens over hebben. Dat vind ik veel positiever. Bert Mulder blikt vooruit op het onderwijs in 2035 op de onderzoeksdag, 25 april, 9.00 uur. 22 H/LINK 18