jaarplan onze initiatieven voor 2013

Transcriptie

1 jaarplan onze initiatieven voor 2013

2 2 Alliander Jaarplan 2013 Alliander legt de verbinding Alliander legt de verbinding In dit jaarplan leest u wat onze bijdrage is aan de energievoorziening van morgen. In 2013 investeren we in onze regio s in onderhoud en uitbreiding van onze elektriciteitsen gasnetwerken. Zo kunt u blijven rekenen op een veilige en betrouwbare energievoorziening. We werken ook aan de digitalisering van onze infrastructuur om deze optimaal te blijven benutten en klaar te maken voor de toenemende terug levering van lokaal opgewekte energie. Het energielandschap verandert. Nieuwe ontwikkelingen hebben invloed op de keuzes die Alliander maakt. Zo gaan steeds meer consumenten en bedrijven hun eigen elektriciteit, warmte of biogas produceren. We zien een groeiend aandeel duurzaam geproduceerde energie. Aan de consumptiezijde zien we een toename van elektrische toepassingen in huishoudens en elektrisch vervoer. Ook zien we een grote invloed van technologische, slimme toepassingen. Tegelijkertijd is er steeds meer aandacht voor energiebesparing. Deze trends vragen om een proactieve bijdrage van Alliander. We willen onze infrastructuur en onze diensten zo inrichten dat de kwaliteit op duurzame wijze gegarandeerd blijft. Dit zien wij als een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor vandaag én voor de generaties na ons. We spelen in op behoeften in onze omgeving. Daarom voeren we een intensieve dialoog met onze maatschappelijke omgeving. Samenwerking met onze stakeholders is cruciaal om gericht en efficiënt te kunnen blijven bouwen aan de energievoorziening van morgen. Peter Molengraaf Mark van Lieshout Raad van Bestuur Alliander trends De energiemix verandert In de toekomst zal, onder meer door elektrisch vervoer, het gebruik van elektriciteit toenemen. Ook het aandeel duurzaam geproduceerde energie wordt groter, bijvoorbeeld door de toename van zonneboilers. Lager energieverbruik Het energieverbruik voor het verwarmen van gebouwen gaat dalen. Nieuwe gebouwen worden zo ontworpen dat ze minder energie gebruiken en veel bestaande gebouwen en woningen worden geïsoleerd of gerenoveerd. Toename van decentrale energieopwek Steeds meer consumenten en bedrijven gaan hun eigen elektriciteit, warmte en biogas produceren. Dat doen ze individueel, maar ook collectief met bijvoorbeeld buren of in coöperaties. Toename mogelijkheden voor energieopslag Door innovatie en nieuwe technologie nemen de mogelijkheden toe om (elektrische) energie op te slaan. Dit maakt het mogelijk om (duurzaam) opgewekte energie te bewaren. Grote invloed van nieuwe technologie Door technologische ontwikkelingen en IT worden apparaten energiezuiniger en komen er steeds meer slimme toepassingen.

3 Alliander Jaarplan 2013 inhoudsopgave 3 inhoudsopgave dit doet Alliander 4 Profiel 4 Missie, visie, strategie 5 energie voor onze omgeving 6 Klanten 7 Maatschappij 8 Medewerkers 9 Aandeelhouders en vreemd-vermogensverschaffers 10 verbonden met de regio 11 Noord-Holland 12 Amsterdam 13 Zuid-Holland 14 Flevoland 15 Gelderland 16 Friesland 17 Noord-Brabant 18

4 4 Alliander Jaarplan 2013 dit doet Alliander < inhoudsopgave dit doet Alliander Alliander is een energienetwerkbedrijf. Met het dagelijks transport van gas en elektriciteit maken wij wonen en werken mogelijk in een groot deel van Nederland. Wij willen bijdragen aan een betere samenleving in de regio s waarmee we zijn verbonden. Daarom faciliteren wij klanten ook bij hun transitie naar een duurzame energievoorziening. Liander elektriciteit en gas elektriciteit gas Endinet elektriciteit en gas gas De netwerken van Alliander liggen verspreid door een groot deel van Nederland. Vanuit onze regionale verbondenheid werken wij samen met onze klanten. Zo komen we tot passende energieoplossingen voor gemeenten en provincies. Klanten miljoen Marktaandeel % 3,4 37% Netto-omzet Medewerkers miljard fte (circa) 1, Onze organisatie Ons netwerkbedrijf bestaat uit de onderdelen Liander, Endinet en Liandon. Samen zorgen zij voor onderhoud, vernieuwing, uitbreiding en aanpassing van het energienetwerk. De netbeheerders Liander en Endinet transporteren elektriciteit en gas naar huishoudens, bedrijven en instellingen. Met een betrouwbaar energienetwerk dragen zij bij aan groei in de regio s waarin zij actief zijn. Liandon helpt klanten met oplossingen voor hun complexe energievraagstukken. Liandon is actief in de hele keten van energietransporttechnologie: van consultancy tot ontwerp, realisatie en onderhoud.

5 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 dit doet Alliander 5 Onze rol in de energieketen Productie en handel Transport landelijk Transport regionaal (Terug)levering geliberaliseerd gereguleerd gereguleerd geliberaliseerd Alliander Missie, visie en strategie Onze klanten rekenen erop dat energie op een veilige en betrouwbare manier beschikbaar is. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de energievoorziening, ook op de langere termijn, betaalbaar blijft en duurzamer wordt. Alliander levert daarin een bijdrage door efficiënt beheer van de energienetwerken, door klanten te helpen bij lokale energieproductie en door het ondersteunen van regionale duurzame initiatieven. Wij helpen klanten bij de transitie naar een duurzame energievoorziening. Missie Wij streven naar een betere samenleving in de regio s waarmee we zijn verbonden. Visie Wij leveren onze diensten snel, innovatief en betrouwbaar. Daardoor ervaren klanten het netwerkbedrijf Alliander als de beste onderneming in zijn soort. Door een constructieve dialoog met stakeholders zijn wij ons bewust van hun behoeften en zijn wij in staat om bij te dragen aan hun groei. Wij hebben de ambitie om ons werk continu te verbeteren en werken gedreven aan een betere samenleving in de regio s waarmee wij zijn verbonden. Strategie Met onze klanten werken wij nauw samen om de omschake ling naar duurzame energiebronnen te realiseren. Daartoe blijft Alliander continu verbeteren door de ontwikkeling en professionaliteit van medewerkers te stimuleren. Onze strategische uitgangspunten: 1 Voortdurend beter presteren op dienstverlening, leveringszekerheid en kosten 2 Verbeteren van beheersing van energiestromen en inzicht in energieverbruik 3 Klanten helpen energie te besparen en over te schakelen naar duurzame energiebronnen

6 6 Alliander Jaarplan 2013 energie voor onze omgeving < inhoudsopgave energie voor onze omgeving De stakeholders van Alliander hebben verschillende behoeften, waarin wij hen zo goed mogelijk willen faciliteren. Onze strategische doelen hebben wij daarom uitgewerkt per stakeholder. Klanten Maatschappij Medewerkers Aandeelhouders en vreemdvermogensverschaffers ambities Wij zijn de nummer één dienstverlener in de ogen van de klant Wij faciliteren de overgang naar een duurzame energievoorziening Wij zijn dé natuurlijke partner in de ontwikkeling en uitvoering van energiebeleid Wij ondernemen maatschappelijk verantwoord, met oog voor het milieu en de samenleving Wij zijn een innovatief en succesvol bedrijf waar veilig en gedreven aan een betere samenleving wordt gewerkt Wij zijn een robuuste, maatschappelijk en economisch verantwoorde investering doelstellingen 24/7 de beste dienstverlening Helpen bij energiebesparing Stimuleren van marktontwikkelingen naar een duurzame energievoorziening Samenwerken en deelnemen aan regionale duurzame en maatschappelijke initiatieven Investeren in het verminderen van CO2-uitstoot Een verantwoord inkoopbeleid Topwerkgever zijn Ontwikkelen van toekomstgerichte kennis en competenties Voortdurend beter presteren dan de sector op het gebied van operational excellence Solide resultaten passend bij het gereguleerde toegestane rendement

7 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 energie voor onze omgeving 7 Voor klanten: de beste dienstverlening voor vandaag en morgen Klanten vragen om betrouwbaar energietransport en goede dienstverlening tegen een betaalbare prijs. Daarom werken wij dagelijks aan het verhogen van de klanttevredenheid, het vergroten van onze leveringsbetrouwbaarheid en het faciliteren van de energietransitie. Klantgericht handelen Om de dienstverlening te verbeteren gaan Liander en Endinet in dialoog met klanten. We willen onze processen zo inrichten dat onze dienstverlening op de beste en meest efficiënte manier is georganiseerd. Daarnaast wordt in 2013 het leveranciersmodel geïntroduceerd. Voor consumenten betekent dit dat zij één aanspreekpunt krijgen voor energie, namelijk de leverancier. De energieleverancier berekent de kosten van het regionale transport door aan de consument. Voorbereiden op grootschalige aanbieding van slimme meters Tot eind 2013 worden er door Liander en Endinet bijna slimme meters geplaatst in onder meer nieuwbouwhuizen, huizen waarbij een renovatie plaatsvindt en bij klanten die versneld een slimme meter aanvragen. Deze periode is bedoeld om te leren en ervaring op te doen voor het moment dat Liander en Endinet van start gaan met het aanbieden van de slimme meter op grote schaal (naar verwachting vanaf januari 2014). De slimme meter biedt klanten meer inzicht in hun energieverbruik en teruglevering van energie aan het net.

8 8 Alliander Jaarplan 2013 energie voor onze omgeving < inhoudsopgave In 2013 introduceert Liander het energieplein, een platform waar klanten onderling energie kunnen verhandelen of rechtstreeks bij de producent kunnen kopen. Stimuleren van energiebesparing Alliander ziet het als maatschappelijke verantwoordelijkheid om een actieve bijdrage te leveren aan energiebesparing. Het is kostenbesparend en goed voor het milieu. In 2013 participeert Liander in het initiatief Blok voor Blok, dat gericht is op het behalen van minimaal 30 procent aan energiebesparing in duizenden woningen. Daarnaast promoot Liander opnieuw Kantoor in Kaart, waarmee het energieverbruik in kantoorpanden inzichtelijk wordt gemaakt. Stimuleren van elektrisch vervoer Samen met andere netbeheerders heeft Alliander via de stichting E-laad.nl een basis gelegd voor de publieke infrastructuur in Nederland voor elektrisch rijden. In 2013 wordt nog een groot aantal aanvragen voor laadpalen uitgevoerd. Tegelijkertijd wordt samen met het Formule E-team van het ministerie van Economische Zaken gekeken hoe de ontwikkeling van de publieke laadinfrastruc tuur in de toekomst kan worden gestimuleerd. Voor de maatschappij: partner in ontwikkeling en uitvoering van energiebeleid Maatschappelijk verantwoord ondernemen zit in onze genen. Bij alle activiteiten die wij uitvoeren, maken we een integrale afweging tussen economische, sociale en milieubelangen. De verbinding met onze stakeholders zorgt ervoor dat we de juiste keuzes maken en ons verder kunnen ontwikkelen. Voor een belangrijk deel geven klanten zelf invulling aan een veranderende energievoorziening. Bijvoorbeeld door nieuwe manieren van woningbouw, mobiliteit, ruimtelijke ordening en werken. Alliander levert hieraan een bijdrage door in de regio s samen te werken met collectieven, bedrijven, gemeenten en provincies. CO 2-voetafdruk te beperken. Daarom streven wij naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in In Duiven werken we aan een nieuw kantoor dat een toonbeeld moet zijn van energiezuinigheid. Daarnaast leidt de verzwaring van onze netten van 10 kilovolt naar 20 kilovolt tot een betere CO 2-prestatie. Ecologische voetafdruk beperken Ook onze eigen bedrijfsvoering krijgt volop aandacht vanuit verantwoord ondernemerschap. Wij zien het als onze maatschappelijke verplichting om onze Maatschappelijk betrokken Alliander wil een actieve rol spelen in de samenleving. Met onze partners in de keten kijken we naar mogelijkheden om maatschappelijke initiatieven te ontplooien.

9 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 energie voor onze omgeving 9 Om ketensamenwerking op het gebied van MVO te verstevigen, zullen wij bijvoorbeeld verantwoord inkopen. Daarnaast zullen wij evenals voorgaande jaren in 2013 initiatieven ondersteunen die passen bij onze rol als maatschappelijke onderneming. Met de Alliander Foundation faciliteren wij onze medewerkers om vrijwilligerswerk te doen. We verwachten dat in 2013 meer dan 600 medewerkers hieraan meedoen. Ten slotte bieden we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de mogelijkheid zich bij Alliander verder te ontwikkelen. We verwachten dat in deelnemers aan Step2Work bij Alliander aan de slag gaan. Hiervoor wordt ruim 2 miljoen euro uitgetrokken. Voor medewerkers: een innovatief, succesvol bedrijf Onze medewerkers vormen het hart van de organisatie. Dagelijks werken zij gedreven en betrokken aan de energievoorziening van vandaag en morgen. De tevredenheid onder medewerkers is hoog en Alliander wordt gezien als een van de beste werkgevers, waar vakmanschap en professionaliteit centraal staan. Alliander wil topwerkgever blijven en investeert daarom in medewerkers. Actief op de arbeidsmarkt De komende jaren krijgt Alliander te maken met vergrijzing van het personeelsbestand en daardoor met extra uitstroom van medewerkers. Tegelijkertijd zien we een afname op instroom bij technische opleidingen. Alliander is actief op de arbeidsmarkt om te zoeken naar nieuw, gekwalificeerd personeel, waarmee we onze toekomstige doelen kunnen verwezenlijken. We werken daarbij aan een grotere naamsbekendheid van onze verschillende merken en voeren diverse gerichte campagnes uit. Daarnaast zetten we in op het verbeteren en verlengen van de inzet van oudere medewerkers. Samenwerking verstevigen Aan medewerkers worden steeds hogere eisen gesteld. Onze werkzaamheden worden namelijk steeds complexer. We investeren volop in training en bijscholing van onze medewerkers via Alliander Opleidingen. Daarnaast wil Alliander in 2013 de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onderwijs verder verstevigen en uitbouwen. Scholing en praktijk zullen nog nauwer op elkaar worden aangesloten. Alliander speelt daarbij een rol om partners te verbinden en om gezamenlijk regionale plannen uit te werken om leren en werken dichter bij elkaar te brengen. Meer flexibel en efficiënter werken In 2012 is het programma Alliander werkt ingezet. Met deze vernieuwende manier van werken worden samenwerken, inspireren en innoveren verder bevorderd. Flexibel en mobiel werken vormt hierbij de basis. In 2013 wordt dit programma verder uitgevoerd. Alliander ontwikkelt werkplekken die aan alle eisen van het nieuwe werken voldoen. Ook doet Alliander in 2013 volop onderzoek naar meer efficiënte manieren van werken. Sinds oktober 2012 werkt een van onze teams in Amsterdam Sloterdijk via de Lean-methodiek om zijn reguliere werk efficiënter te doen. Processen worden dagelijks besproken om blijvend te verbeteren. Investeren in operational excellence leidt tot lagere werkdruk en creëert betere samenwerking met partners in de keten.

10 10 Alliander Jaarplan 2013 energie voor onze omgeving < inhoudsopgave Voor aandeelhouders en vreemd-vermogensverschaffers: een maatschappelijke en economisch verantwoorde investering Financieel beleid Alliander is een financieel gezond bedrijf, een robuuste, maatschappelijke en economisch verantwoorde investering. Dit solide fundament maakt het mogelijk om bedrijfseconomische en maatschappelijke doelen te realiseren. Investeringen toetsen wij aan ons financieel beleid en elementen als maatschappelijk toegevoegde waarde, reguleringseisen en het realiseren van een adequaat rendement. We willen hierbij een solide rating behouden. Investeren in duurzame energievoorziening Met onze aandeelhouders en vermogensverschaffers voeren we een continue dialoog over onze investeringen die nodig zijn op weg naar een duurzame energievoorziening. In 2013 is het investeringsniveau gelijk aan dat van De investeringen in uitbreiding en vervanging van de netwerken bedraagt ruim 400 miljoen. Een omvangrijk investeringsproject naast de reguliere investeringen betreft de gefaseerde aanbieding van slimme meters. Operational excellence We kijken naar een verdere optimalisatie van onze eigen bedrijfsvoering en het werken aan operational excellence. Hierbij gaat in 2013 op bredere schaal gewerkt worden volgens de Lean-methode. Doel hierbij is om efficiënter te gaan werken en een verbetering van kwaliteit en productiviteit te bereiken. Alliander gaat in 2013 ook verder met de digitalisering van de bedrijfsvoering. Ten slotte werken we aan een verbetering van onze interne ketens, om klantgerichtheid en dienstverlening te vergroten.

11 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio 11 verbonden met de regio Dagelijks rekenen miljoenen klanten op elektriciteit en gas. Alliander zorgt daarvoor. Wij werken aan een betrouwbare, veilige en duurzame energievoorziening voor vandaag en voor de toekomst. Omdat er lokaal verschillen zijn in de energiebehoefte en de mogelijkheden voor energieopwekking kiest Alliander voor een regionale aanpak. Wij ondersteunen regio s bij hun energiewensen en mogelijkheden. noord-holland 12 amsterdam 13 zuid-holland 14 flevoland 15 gelderland 16 friesland 17 noord-brabant 18

12 12 Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio < inhoudsopgave noord-holland Haarlem In Noord-Holland is de bedrijvigheid groot. Om tuinbouw en grote ICT-bedrijven van energie te voorzien, verstevigt Liander de energienetten in de provincie. Ook werken wij mee aan innovaties in de regio. In Heerhugowaard start in 2013 een proeftuin voor een intelligent energienet. Onze geplande werkzaamheden voor ,9 21,0 6,6 Elektriciteit Gas 22,8 Bouwprojecten vragen om uitbreiding infrastructuur In de regio Noord-Holland is uitbreiding en vervanging van het gas- en elektriciteitsnet nodig. Een aantal activiteiten in 2013: Op Schiphol, in Haarlem, Hoofddorp, Badhoevedorp en Uithoorn legt Liander nieuwe verbindingen aan. In IJmuiden sluiten wij een nieuwe woonwijk aan op het elektriciteitsnet en versterken we het schakelstation. Rondom Schiphol-Rijk wordt een studie gedaan naar nieuwe aansluitingen voor onder meer grote ICT-bedrijven. De regio staat bekend om de aanwezigheid van grote datacenters. We vervangen delen van het net in de gemeenten IJmuiden, Zwanenburg, Lijnden, Velserbroek, Amstelveen en Bloemendaal. In het gebied Gooi- en Vechtstreek worden 80 verbindingen in het elektriciteitsnet vervangen. In overleg met de gemeente Haarlem worden drie onderstations aangepast, zodat we zijn voorbereid op de groeiende vraag naar transport van elektriciteit in het gebied. Green Deal-project in Haarlem In Haarlem doet Liander mee aan het Blok voor Blok-initiatief De Haarlemse Methode. In samenwerking met de gemeente Haarlem, woningcorporaties en particuliere eigenaren vervangt Liander bestaande energiemeters door slimme meters wanneer woningcorporaties de woningen renoveren en energiezuiniger maken. Heerhugowaard als proeftuin voor intelligent net Alliander innoveert ook in de regio. In het Smart Energy Collective werken we samen met 20 bedrijven aan de ontwikkeling van intelligente energieconcepten. We experimenteren in de praktijk met smart energy en smart grids. We toetsen de techniek en leren hoe eindgebruikers omgaan met de energievoorziening van de toekomst. In 2013 zullen we in Heerhugowaard ervaring opdoen met nieuwe technologieën, samenwerkingsverbanden en projectaanpakken. De resultaten van deze zogenaamde proeftuinen helpen om belangrijke vraagstukken over intelligente netten op te lossen. Bijvoorbeeld op het gebied van de tariefstructuur, de rol van de netbeheerder en wet- en regelgeving. Zo werken we kosteneffectief toe naar grootschalige toepassing van intelligente netten. Slimme meters Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

13 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio 13 amsterdam Amsterdam De gemeente Amsterdam heeft ambities om op langere termijn een klimaatneutrale stad te zijn. Liander werkt mee aan verschillende initiatieven van de gemeente op het gebied van energiebesparing en duurzame opwek door onder meer grote windturbines. Daarnaast investeren wij in 2013 meer dan 80 miljoen in uitbreiding en vervanging van onze energienetten in Amsterdam. Bovendien worden komend jaar ruim slimme meters geïnstalleerd bij onze klanten. Vervanging en installeren van slimme meters In 2013 ligt een belangrijke focus op het onderhouden en vervangen van delen van het gasen elektriciteitsnet. Op diverse plekken in de stad wordt gewerkt aan het vervangen van gasleidingen van grijs gietijzer en de bijbehorende aansluitleidingen. Ook worden in 2013 waar nodig duizenden stalen aansluitleidingen vervangen. Vervangingswerkzaamheden voeren wij zo veel mogelijk gelijktijdig met grondwerkzaamheden van andere partijen uit om de overlast voor de bewoners te beperken. Ook worden vervangingswerkzaamheden indien mogelijk gecombineerd met het installeren van de slimme meters. In Amsterdam wordt in 2013 bij ruim klanten een slimme meter geïnstalleerd. Liander is in 2012 begonnen om het Amsterdamse net van openbare verlichting veiliger te maken. Van een deel van de lichtmasten is de aansluiting aangepast. Dit omvangrijke project wordt in 2013 afgerond. Faciliteren ontwikkelen van ICT-regio De regio Amsterdam staat bekend als belangrijk ICT-knooppunt. Liander constateert een toename van het aantal aanvragen voor het aansluiten van datacenters in de regio Amsterdam. In 2013 is gepland om vier klanten met nieuwe zware verbindingen rechtstreeks op een onderstation aan te sluiten. Hiervoor moet een aantal onderstations worden aangepast. Partner in Amsterdam Smart City In 2013 werken we samen met onder meer de gemeente in Amsterdam Smart City. Dit initiatief is in 2009 begonnen met als doel te laten zien hoe, nu en in de toekomst, slimmer energie kan worden gebruikt. Door partners samen te brengen en kleinschalige projecten lokaal op te zetten, creëren we de mogelijkheid om deze initiatieven te testen. Zijn deze effectief, dan kunnen ze vervolgens grootschalig worden ingevoerd. Op die manier kunnen we een versneller vormen voor klimaat- en energieprogramma s en een economische bijdrage leveren aan de regio. Onze geplande werkzaamheden voor ,2 16,7 3,4 Elektriciteit Gas 42,9 In 2013 dragen we bij aan het project De Groene Grachten. Dit initiatief streeft ernaar om de verduurzaming van een drietal panden te begeleiden. Hierbij wordt gekeken naar energiebesparing, benutten van reststromen en duurzame energieopwekking. Een ander initiatief is het nieuwe intelligente net in Nieuw-West dat in 2012 is opgeleverd, waarop bijna klanten zijn aangesloten. Met dit elektriciteitsnet worden duurzame innovaties verder ontwikkeld. Diverse bedrijven werken in 2013 in de wijk samen aan innovaties op het gebied van de afstemming van vraag en aanbod van duurzaam opgewekte elektriciteit en het ontwikkelen van slimme producten en diensten op het gebied van mobiliteit. Slimme meters Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

14 14 Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio < inhoudsopgave Leiden zuid-holland De provincie Zuid-Holland heeft als doelstelling om in % van het totale energieverbruik in de provincie op te wekken uit hernieuwbare bronnen. Liander werkt mee aan verschillende initiatieven, waaronder de ontwikkeling van groen gas. Ook breiden we in 2013 ons elektriciteitsnet uit om de toenemende elektriciteitsvraag op te vangen. Onze geplande werkzaamheden voor ,8 Elektriciteit 20,5 25,7 Gas 20,9 Vraag naar elektriciteit neemt toe De vraag naar transport van elektriciteit neemt toe, onder meer door de opkomst van elektrisch vervoer, het toenemend gebruik van warmtepompen en de groei van het aantal woningen. In de regio Zuid-Holland bereidt Liander zich hierop actief voor door meer ruimte en capaciteit te creëren in het elektriciteitsnetwerk. In onder meer Leiden en Rijnsburg werkt Liander aan uitbreiding en versterking van het net om de toenemende elektriciteitsvraag in het gebied op te vangen. Vervangen van gasleidingen Naast uitbreiding en beheer van het net, heeft Liander de belangrijke taak om tijdig te investeren in vervanging van verouderde netten en toebehoren om de leveringszekerheid onverminderd hoog te houden. Een van de vervangingen die de hoogste prioriteit heeft, is de vervanging van zogenoemde leidingen van grijs gietijzer. Liander maakte in 2010 in overleg met toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen een plan om in het totale werkgebied drieduizend kilometer aan brosse leidingen in dertig jaar tijd te saneren. In het gebied Rijnland, met name Katwijk, Wassenaar en Sassenheim, wordt bijna 50 kilometer van deze leidingen vervangen. Door deze leidingen te saneren kunnen we het net betrouwbaarder maken en de veiligheid verder verhogen. Met onze werkzaamheden sluiten we zoveel mogelijk aan bij grondwerkzaamheden van andere partijen om de overlast voor klanten te beperken. Bij moeilijke bereikbare tracés, bijvoorbeeld onder bomen, worden bestaande leidingen gerenoveerd. Ontwikkeling van groen gas Liander denkt mee over een duurzamere omgeving. Bijvoorbeeld als het gaat om het invoeden van duurzame energie in onze netten. Liander doet pilots op het gebied van groen gas en mogelijk wordt in 2013 een groengasproducent uit Zuid-Holland aangesloten op ons gasnet. Groen gas is een duurzaam, CO 2-neutraal alternatief voor aardgas. Het komt voort uit biomassa, zoals mest, landbouwafval en organisch materiaal in rioolslib en van stortplaatsen. Agrarische bedrijven, veehouderijen, tuinders en afvalverwerkende bedrijven kunnen groen gas aan ons netwerk toevoegen. Slimme meters Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

15 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio 15 flevoland Het is de ambitie van de provincie Flevoland om in 2020 energieneutraal te zijn. Belangrijke pijler voor de realisatie van dit doel is de ontwikkeling van grote windparken. Om Flevoland te ondersteunen bij de energieambities investeert Liander in miljoen in het aanpassen en uitbreiden van de bestaande infrastructuur. Lelystad Ontwikkeling van windenergie In de regio Flevoland wordt volop gewerkt aan duurzame energieproductie door met name windenergie. In de afgelopen jaren heeft Alliander bijgedragen aan het ontwikkelen van toekomstvisies over verduurzaming in deze regio. Wij brachten kennis in over energiemanagement en energiedata. Liander werkt in 2013 nauw samen met energieproducenten en landelijk netbeheerder TenneT aan het aanpassen en uitbreiden van de bestaande infrastructuur. In 2013 worden vijf grote windmolenaansluitingen gerealiseerd in de regio. Ruimte voor nieuwe industrie In Dronten is een nieuw industrieterrein genaamd de Poort van Dronten in aanbouw, dat zich onder meer richt op het mkb en hoogwaardige bedrijven op het gebied van agri-business, duurzame energie en innovatieve bedrijvigheid. Liander heeft het laag- en middenspanningsnet aangelegd in een gebied van 20 hectare. In 2013 en daaropvolgende jaren wordt het industrieterrein wellicht in fases uitgebouwd tot 100 hectare. In 2013 werkt Liander ook aan de aanleg van het lage- en hogedrukgasnet voor het terrein. Slim elektriciteitsnet in Almere In het woningbouwgebied Almere-Hout wordt in 2013 gewerkt aan de aanleg van een intelligent elektriciteitsnet. Hierdoor worden in geval van storingen minder klanten getroffen en kunnen onderbrekingen sneller gelokaliseerd en verholpen worden. Onze geplande werkzaamheden voor ,4 2,9 Elektriciteit Gas 2,0 3,7 Slimme meters Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

16 16 Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio < inhoudsopgave gelderland Arnhem Onze geplande werkzaamheden voor ,7 19,1 9,0 Elektriciteit Gas 29,6 Slimme meters De provincie Gelderland maakt werk van energiebesparing en duurzame energieopwek. Liander ondersteunt deze energiedoelstellingen. We werken in 2013 onder meer mee aan de energie-infrastructuur van woningbouwprojecten met warmtepompen en de aanleg van een warmtenet. Bedrijventerreinen en woonwijken in ontwikkeling Werken aan de energievoorziening betekent maatwerk in iedere regio. Lokale ontwikkelingen zijn van invloed op de verdere ontwikkeling van het net. Het tempo waarin aanpassingen gedaan moeten worden, is sterk afhankelijk van bijvoorbeeld de ontwikkeling van de economie. Gelderland is volop in beweging. In Ede zijn diverse grote industriegebieden in ontwikkeling (De Batterijen, Kievitsmeent en De Vallei). Liander werkt volop aan de voorbereidingen voor de energie-infrastructuur. Voor de ontwikkeling van woningbouw in Ede-Oost (Veluwse Poort en ENKA) wordt een intelligent net van 20 kilovolt aangelegd. In het woningbouwplan wordt een deel van de woningen voorzien van warmtepompen. Ook in het woningbouwplan in Kernhem in Ede wordt een deel van de woningen voorzien van warmtepompen. Liander legt de energie-infrastructuur aan. In Apeldoorn Zuidbroek werkt Liander aan de energievoorziening voor de nieuwbouw van 40 hectare industrie en enkele duizenden woningen. Op de Noord-Veluwe stijgt de elektriciteitsvraag door woningbouw en uitbreiding van industrie in onder meer Harderwijk en Oldebroek. Om de extra vraag te kunnen faciliteren, worden in Elburg twee nieuwe verbindingen aangelegd. Ruimte voor de rivier In Gelderland loopt het programma Ruimte voor de Rivier. Met dit programma neemt de overheid maatregelen om het rivierengebied in de toekomst beter te beschermen tegen overstromingen. Rivieren krijgen op meer dan 30 plaatsen meer ruimte. Hiervoor zijn aanpassingen nodig, die noodzaken tot het verleggen van onze infrastructuur. In onder meer Heerde en Voorst wordt gewerkt aan aanpassingen, zodat de kans op overstromingen in de toekomst afneemt. Alliander helpt Nijmegen met aanleg warmtenet Alliander gaat de gemeente Nijmegen helpen een warmtenet aan te leggen. Woningen en bedrijven kunnen hiermee verwarmd worden met restwarmte van afvalenergiecentrale ARN. Nijmegen streeft ernaar om per 2045 een klimaatneutrale stad te zijn. Het warmtenet is een duurzaam systeem dat circa 70% minder CO 2 uitstoot ten opzichte van warmtevoorziening met hr-gasketels. Het voorkomt dat woningen met pure fossiele energie, zoals gas, verwarmd moeten worden. Alliander heeft de ambitie om meer initiatieven op het gebied van warmte te ontplooien in het kader van verduurzaming van de energievoorziening. Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

17 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio 17 friesland Friesland zet in op energiebesparing en het opwekken van duurzame energie. De provincie onderzoekt onder meer de mogelijkheden met windenergie, afvalvergisting en zonne-energie. Liander ondersteunt deze plannen, bijvoorbeeld door de aanleg van intelligente netten en het aanbieden van slimme meters in Ontwikkeling slimme netten De ontwikkelingen in de regio vragen om aanpassingen van ons netwerk. Door toenemende decentrale opwekking voldoen de huidige netten niet meer. In Dokkum, Bergum en Sexbierum werkt Liander in 2013 aan de aanleg van intelligente netten van 20 kilovolt. In het intelligente elektriciteitsnet zijn computers en sensoren geplaatst in de knooppunten van het net. Hierdoor kunnen we de stroom en spanning in deze knooppunten op afstand meten en dus het net nauwkeurig monitoren en besturen. Storingen kunnen we sneller lokaliseren en direct verhelpen. Daarnaast zijn we door het intelligente net in staat om toekomstige ontwikkelingen op energiegebied beter en goedkoper te faciliteren. Denk hierbij aan consumenten die zelf elektriciteit gaan produceren en dit terug willen leveren aan het net of aan het grootschalig verbruik van elektrische auto s. Voor het intelligente net worden bestaande onderdelen van het net (kabels en ruimtes) voor 90 procent hergebruikt. Daardoor is dit concept betaalbaar en verandert er niet te veel aan de openbare ruimte. Aanpassingen op verzoek van de omgeving Veranderingen in de regio hebben soms invloed op de bestaande netten van Liander. In 2013 zal Liander op diverse plaatsen netten verplaatsen om andere infrastructuur mogelijk te maken. Tussen Dokkum en Nijenga zullen onze elektriciteitsverbindingen worden verlegd voor De Centrale As, een nieuwe weg die de ruimtelijke en sociaaleconomische infrastructuur in Noordoost Friesland zal verbeteren. In Drachten wordt de voormalige gracht richting het centrum open gegraven. Voor dit project, genaamd Drachtster Vaart, verlegt Liander in 2013 veel kabels en leidingen. Vervangingen in het gasnetwerk Liander is bezig met een groot vervangingsproject in de gasnetten in Friesland. In de komende jaren worden veel aansluitingen in het gasnet vervangen, zodat ze voldoen aan de nieuwe normen die hieraan worden gesteld. Dit vervangingsproject loopt nog door tot ,3 1,8 Leeuwarden Onze geplande werkzaamheden voor ,9 3,8 Elektriciteit Gas Slimme meters Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

18 18 Alliander Jaarplan 2013 verbonden met de regio < inhoudsopgave noord-brabant Eindhoven Onze geplande werkzaamheden voor ,1 2,6 3,6 Elektriciteit Gas De elektriciteitsvraag in de gemeente Eindhoven stijgt doorlopend. Daarom verzwaart Endinet het elektriciteitsnet in dit gebied en kijken we samen met regionale overheden naar de mogelijkheden van lokale duurzame opwek van energie. In 2013 plaatst Endinet naar verwachting meer dan slimme meters. Voorbereiden op groeiende vraag naar elektriciteit in regio Eindhoven Samen met regionale partners bereidt Endinet zich voor op de transitie naar een duurzame energievoorziening. Wij werken dagelijks aan een betrouwbaar en veilig energietransport in Eindhoven. In 2013 wordt de capaciteit van kabels in onze middenspanningsringen verhoogd. Hierdoor kunnen we de toenemende belasting van het net in de toekomst beter opvangen. Vergroten van veiligheid Om de veiligheid te vergroten, saneren we in 2013 acht niet-geïsoleerde elektrische installaties. Daarnaast zijn we in 2012 begonnen met een onderzoek naar de kwaliteit van ons gasnetwerk. Op basis van een uitgebreide risicoanalyse is besloten om de komende jaren een aantal gasleidingen van onder meer grijs gietijzer te vervangen. Dit verlaagt het risico op storingen in het gasdistributienet en verhoogt de kwaliteit van het net. Bij het saneren van de leidingen wordt zoveel mogelijk de combinatie gezocht met werkzaamheden van het waterleidingbedrijf, gemeentewerken of andere reconstructies. Zo kunnen we gezamenlijk de overlast van ons werk voor de omgeving beperken. In 2013 wordt de druk in het gasnet in het centrum van Eindhoven geleidelijk verhoogd van 1 bar naar 8 bar. Dit is een meerjarenplan met als doel het net aan te passen aan de huidige behoeften. Project Buurt voor Buurt Het Brainportproject Buurt voor Buurt Eindhoven loopt door in Dit initiatief heeft tot doel om tot en met woningen energiezuinig te maken. Na de aanmelding van pilotgebieden, start Endinet hier onder meer met het aanbieden van slimme meters. 10,0 Slimme meters Plaatsingen (circa) Klanten Elektriciteit en gas (circa)

19 < inhoudsopgave Alliander Jaarplan 2013 investeringen en energietransitie 19 investeringen 2013 in onze regio s Elektriciteit Gas Noord-Holland (excl. Amsterdam) Amsterdam 81,2 Zuid-Holland 69,9 Flevoland 20,0 Gelderland 100,4 Friesland 25,8 Noord-Brabant 21,0 86,3 miljoen energietransitie Alliander bereidt zich voor op de transitie naar een duurzame energievoorziening. In iedere regio bieden wij passende oplossingen, gericht op lokale en specifieke vraagstukken. Daarnaast spelen we met onze strategie actief in op de trends die ons energielandschap voorgoed gaan veranderen. In 2013 werken we in ons verzorgingsgebied volop aan de transitie door middel van een groot aantal projecten om de energievoorziening van vandaag en morgen mogelijk te maken. Verantwoording over de realisatie van onze plannen leggen we af in het jaarverslag Op deze manier willen we zo transparant mogelijk zijn over onze bijdrage aan de ontwikkeling van de energiemarkt. Dit doen wij in dialoog met onze stakeholders en we organiseren hiervoor ook bijeenkomsten. Heeft u opmerkingen of suggesties? Neem dan contact op met Alliander via info@alliander.com. disclaimer Indien in dit jaarplan wordt gesproken over wij, Alliander, het bedrijf, de onderneming, de Alliander-groep of vergelijkbare uitdrukkingen, dan worden daarmee Alliander N.V. en zijn dochterondernemingen bedoeld. Waar wordt gesproken over Liander refereert dit aan de netbeheerder Liander N.V. en zijn dochterondernemingen. Indien in dit jaarplan wordt gesproken over Endinet refereert dit aan de Endinet-groep en zijn dochterondernemingen. Indien wordt gesproken over Liandon, wordt Liandon N.V. bedoeld. Data zoals opgenomen in dit jaarplan 2013 zijn gebaseerd op de in september/oktober 2012 gemaakte jaarplannen van de bedrijfsonderdelen. < terug naar de inhoudsopgave

20 < inhoudsopgave Januari 2013 Alliander N.V. Bezoekadres: Utrechtseweg 68, 6812 AH Arnhem Postadres: Postbus 50, 6920 AB Duiven Uitgave Alliander N.V.