Geachte informateur, Hartelijke groet, Jocelyn Schaap Strategisch Omgevingsmanagement Alliander. E

Transcriptie

1 Van: Schaap, Jocelyn Verzonden: donderdag 16:17 Aan: coalitievorming2019 Onderwerp: Handreiking coalitieakkoord Geachte informateur, De afgelopen jaren hebben Alliander en de provincie Noord-Holland intensief contact gehad over de regionale aanpak van de energietransitie. Door in samenhang te kijken naar alle ontwikkelingen en te werken aan langjarige plannen, kan de overgang naar een duurzame energievoorziening tegen de laagst mogelijke kosten in de provincie Noord-Holland worden gerealiseerd. Om de energietransitie in uw provincie zo goed mogelijk vorm te geven, geven wij graag een aantal suggesties voor de coalitiegesprekken en het coalitieakkoord. Wij hopen dat u onze suggesties ter harte neemt. En dat ze inspiratie en handvatten geven voor een toekomstbestendig en duurzaam coalitieprogramma dat zo efficiënt mogelijk omgaat met publiek geld. Immers wij samen (gemeenten, provincie en netbeheerder) zijn de architecten van het energiesysteem van de toekomst! Wij wensen u veel succes bij de vorming van een coalitie en het formeren van een nieuw college. We zien ernaar uit samen met het nieuwe bestuur te werken aan de grote gemeenschappelijke maatschappelijke opdracht die voor ons ligt. Hartelijke groet, Jocelyn Schaap Strategisch Omgevingsmanagement Alliander E jocelyn.schaap@alliander.com Alliander N.V.. Postbus 50, 6920 AB Duiven, Nederland. Locatiecode: 2PB4100. Utrechtseweg 68, 6812 AH Arnhem. KvK Arnhem.

2 Locatiecode2PB1300, Postbus 50, 6920 AB Duiven Aan de informateur voor de provincie Noord-Holland Bezoekadres Utrechtseweg AH Arnhem Postadres Locatiecode 2PB1300 Postbus AB Duiven Telefoon Betreft Handreiking provinciaal coalitieakkoord voor een toekomstbestendige en duurzame energievoorziening Geachte informateur, Alliander beheert een groot deel van de infrastructuur voor elektriciteit en gas in de provincie Noord- Holland. Als netwerkbedrijf hebben we de taak iedereen toegang te geven tot een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening. Ons bedrijf is volledig in handen van decentrale overheden. In 2050, of zo mogelijk eerder, moet onze samenleving CO2-neutraal zijn. Om deze transitie tijdig te laten slagen, is het wenselijk dat de provincie een actieve en regisserende rol krijgt bij de klimaatvraagstukken en de energietransitie. Het nieuwe college van Gedeputeerde Staten staat hier niet alleen voor. De provincie Noord-Holland en Alliander werken onder andere al nauw samen in het MRA Warmte-Koude programma, de Noord- Hollandse Omgevingsvisie, de systeemstudie, het verduurzamen van de bebouwde omgeving, het inpassen van de nieuw te bouwen windmolens en zonnevelden en de Human Capital Agenda. Om de energietransitie in uw provincie zo goed mogelijk vorm te geven, geven wij graag een aantal suggesties voor de coalitiegesprekken en het coalitieakkoord. Wij hopen dat u onze suggesties ter harte neemt. En dat ze inspiratie en handvatten geven voor een toekomstbestendig en duurzaam coalitieprogramma dat zo efficiënt mogelijk omgaat met publiek geld. Immers wij samen (gemeenten, provincie en netbeheerder) zijn de architecten van het energiesysteem van de toekomst! 1. Samenwerking met netbeheerder essentieel Wij willen de toegang tot energienetten zo betrouwbaar, betaalbaar en bereikbaar mogelijk houden. Wij hebben goed zicht op de warmtetransitie en duurzame decentrale opwek in de regio. Zo kunnen wij de provincie Noord-Holland en haar gemeenten helpen met de best passende oplossing voor de lokale energievoorziening. Daarvoor is het ook noodzakelijk om rekening te houden met de inpassing van infrastructuur zoals verdeelstations, kabels en transformatorhuisjes.

3 2 van 4 Voor de uitvoering van de energietransitie zetten we in op zo efficiënt mogelijk gebruik van publieke middelen. De ondersteuning en expertise van netbeheerders zijn hierbij essentieel en dragen zo bij aan de keuze voor de best passende energie-infrastructuur in onze provincie. De provincie neemt een actieve rol bij het creëren van ruimte voor infrastructuur. Zowel boven als ondergronds. Dat doen we in samenwerking met o.a. netbeheerders en gemeenten. Zo maken we een voorspoedige energietransitie mogelijk. 2. Regionale Energie Strategieën (RES) Voor de zomer wordt naar verwachting het nationale Klimaatakkoord gesloten. Eén van de afspraken is dat 30 regio s in Nederland ieder een RES opstellen. Deze strategieën moeten optellen tot de nationale opgave zoals afgesproken in het Klimaatakkoord. De provincie Noord-Holland bestaat uit twee RES regio s, waarin de provincie, de gemeenten, het waterschap en de netbeheerder nauw samenwerken. Het is van groot belang dat de gehele energieopgave van een regio wordt meegenomen. Zo kunnen we bepalen welke aanpassing nodig is en wat de beste locaties zijn om duurzame energieopwekking te realiseren of richting te geven aan de warmtetransitie. Alleen dan kunnen we samen zorgen voor een succesvolle groei van duurzame energieopwekking. De RES gaat niet alleen over de ruimtelijke inpassing van grootschalige hernieuwbare productie van duurzame energie, maar ook over de benodigde infrastructuur. Voor de infrastructuur is het noodzakelijk om ook te kijken naar de integrale energievraag vanuit de sectoren industrie, mobiliteit en landbouw. Het energieverbruik van deze sectoren als totaal heeft een sterke impact op de energieinfrastructuur. Het is daarom van belang dat plannen en visies van deze sectoren ook in de RES geborgd worden. Deze plannen en visies zijns vastgelegd in bijvoorbeeld de Noord-Hollandse Omgevingsvisie, de systeemstudie, het project MRA-elektrisch, het project MRA warmte koude en de Green Deal CO2 en Warmtenetten. In samenwerking met de netbeheerder kan dan worden bepaald welke aanpassingen noodzakelijk zijn voor een toekomstbestendige infrastructuur. 3. Elektrisch vervoer: Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) Het elektrisch vervoer in Nederland groeit. Het Rijk heeft de ambitie dat in 2030 alle nieuw verkochte auto s emissieloos zijn. Daarnaast is in het Bestuursakkoord Zero Emissie Regionaal Openbaar Vervoer afgesproken om in 2025 alle nieuwe OV-bussen emissievrij te laten zijn. Daarmee stijgt de vraag naar oplaadinfrastructuur zowel op privéterrein (burger, bedrijf) als in de openbare ruimte. Dat heeft direct impact op de belasting van het elektriciteitsnetwerk. Innovaties zoals smart charging kunnen hiervoor een oplossing zijn. In het Klimaatakkoord zijn ook afspraken gemaakt over de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL). Het doel van de NAL is om met een mobiliteitsvisie ervoor te zorgen dat de laadinfrastructuur geen drempel vormt bij de uitrol van elektrisch vervoer. Zo wordt verwacht dat al vanaf 2024 bijna 300 laadpalen per dag geïnstalleerd worden in het elektriciteitsnetwerk. Om te komen tot een eenduidige aanpak zijn negen NAL-regio s gevormd. De provincie Noord-Holland werkt intensief samen met de provincies Flevoland en Utrecht binnen de MRA- Elektrisch bij het realiseren van publiek toegankelijke laadinfrastructuur. Het elektriciteitsnetwerk moet ook op de groeiende laadbehoefte worden voorbereid en geoptimaliseerd. In de uitwerking van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur in de regionale mobiliteitsplannen en OV-concessies is samenwerking met de netbeheerder noodzakelijk. Samen borgen we de ruimtelijke planvorming van laadinfrastructuur en van de opwekking van duurzame energie in de Regionale Energie Strategieën (RES) en in de provinciale omgevingsvisie. 4. Opwekken zonne- en windenergie Het opwekken van zonne- en windenergie is een positieve ontwikkeling, maar vraagt tegelijkertijd wél extra capaciteit van ons elektriciteitsnetwerk. De grenzen van de capaciteit van de elektriciteitsnetten komen steeds vaker in zicht. Het elektriciteitsnet is 100 jaar geleden ontworpen om stroom van gas- en kolencentrales naar de verbruikers te transporteren en niet voor grootschalige teruglevering van

4 3 van 4 energie. Om zonne- en windenergie verder te kunnen laten groeien wordt daarom verder gekeken naar andere oplossingen dan alleen netverzwaring. Slimme oplossingen zijn nodig om het elektriciteitsnet sneller en betaalbaarder aan te passen dan de klassieke manier van netverzwaring. De volgende uitgangspunten hebben voordelen voor de netinfrastructuur: Het combineren van zonne- en windenergie Als de zon schijnt, waait het meestal niet, en omgekeerd. Om die reden kunnen zonnepanelen het beste bij huidige of toekomstige windlocaties worden geplaatst. Zo kunnen ze gebruik maken van één dezelfde elektriciteitskabel. Hierdoor hoeft het elektriciteitsnet niet onnodig uitgebreid te worden. Bovendien ontstaat een veel stabielere energievoorziening. Zo kan de elektriciteitsinfrastructuur optimaal gebruikt worden voor het transport van duurzame energie. Het dicht bij elkaar plaatsen van vraag en aanbod van duurzame energie Door vraag en aanbod van elektriciteit te balanceren hoeft minder elektriciteit getransporteerd te worden van de opwekbron naar de gebruiker. Dit is goedkoper en voorkomt energieverliezen. Zo ontstaat in zijn totaliteit een efficiënter en duurzamer energiesysteem. Het instrument zonneladder flexibel hanteren bij de locatiekeuze De zonneladder is een instrument om hiërarchie aan te brengen in het beoordelen van de geschiktheid van locaties voor de opwek van zonne-energie. De beschikbare ruimte in het elektriciteitsnet wordt altijd meegewogen als criterium om inpassingsproblemen van duurzame opwekinstallaties in de stroomnetten zoveel mogelijk te voorkomen. 5. Alternatieven aardgasnet Nederland wil stoppen met het gebruik van aardgas in de gebouwde omgeving. Doordat het aardgasverbruik afneemt, zullen wij steeds meer bestaande gasleidingen uit gebruik nemen. Het is goed denkbaar dat ook gasnetten uit gebruik worden genomen die nog niet afgeschreven zijn. Dat kan tot enorme maatschappelijke kosten leiden. Duurzame gassen, zoals groene waterstof of groen gas, kunnen met minimale aanpassingen getransporteerd worden via de huidige aardgasinfrastructuur. Dit is reden om na te blijven denken over de verduurzaming van de warmtevoorziening mét behoud van (een deel van) de huidige gasinfrastructuur. Ook omdat niet iedereen eenvoudig over kan gaan op een warmtenet of volledig elektrische verwarming vanwege de beschikbaarheid van lokale warmte, gebouwomstandigheden of dichtheden van de bebouwde omgeving. Hiermee voorkomen wij desinvesteringen en kapitaalvernietiging en houden wij de maatschappelijke kosten minimaal. Initiatieven voor alternatief gebruik van het bestaande aardgasnetwerk, zoals groen gas, biogas en waterstof, worden ondersteund door de provincie als blijkt dat dit mogelijkerwijs de beste oplossing is richting Om de maatschappelijke kosten voor de warmtetransitie beheersbaar te houden, willen we, waar dat kan, slim gebruik maken van de bestaande aardgasinfrastructuur in Noord-Holland. 6. De ontwikkeling van warmtenetten In Nederland hebben we een succesvol model van onafhankelijk en publiek netbeheer van onze elektriciteit- en gasnetten, onder meer vanwege de cruciale rol die deze netten spelen om onze samenleving te laten draaien. De netten horen tot de betrouwbaarste en meest betaalbare in de wereld. In de toekomst gaan de warmtenetten eenzelfde cruciale rol spelen. Regionale warmtenetten voorzien een groot aantal huishoudens hierbij van warmte. Daarom, is de visie van de netbeheerders dat gemeenten en hun inwoners, net als bij het elektriciteits- en gasnet, kunnen rekenen op een publieke partij voor de aanleg en het beheer van warmte infrastructuur. Wij pleiten ervoor om gemeenten de keuze te geven om een publieke partij, zoals het netwerkbedrijf, een rol te geven in

5 4 van 4 ontwikkeling, aanleg en beheer van warmtenetten. Middels deze publieke route voor warmtenetten wordt toegang tot nieuwe bronnen, zoals geothermie, restwarmte of bio-warmte gefaciliteerd. Op termijn kan dan keuzevrijheid voor de burgers worden ingevuld. Een mooi voorbeeld hiervan is het Zaans warmtenet, dat eind 2019 in bedrijf komt. Het aanleggen of uitbreiden van warmtenetten is nodig en nuttig omdat de gebouwde omgeving aardgasvrij moet worden. Warmtenetten zijn een goed alternatief. In Noord-Holland is namelijk een groot aanbod van restwarmte en is ook geothermie mogelijk. Om de publieke belangen op lange termijn te waarborgen, is de provincie voorstander van een publieke route. Publieke bedrijven zoals netwerkbedrijven krijgen ook de ruimte om warmtenetten te ontwikkelen en te beheren. Zo is een open netstructuur met meerdere duurzame bronnen en vrije leverancierskeuze voor de bewoners op termijn mogelijk. Binnen die kaders ondersteunt de provincie gemeenten met het maken van hun warmteplannen. 7. Voldoende technisch personeel van groot belang Het tempo waarin de energietransitie zich voltrekt wordt steeds hoger en het energielandschap is ingrijpend aan het veranderen. Dit leidt tot een grote druk op de arbeidsmarkt. Een tekort aan technici vormt een bedreiging voor de voortgang van de energietransitie. Wij pleiten voor het stimuleren van onderwijs in de technieksector. Het is belangrijk dat verschillende partijen in de sector, maatschappelijke organisaties en overheden hierin samen werken. Provincie Noord-Holland en Alliander hebben afspraken gemaakt om hierin samen op te trekken in de Human Capital Agenda Energietransitie. De provincie wil verkennen wat de mogelijkheden zijn om meer mensen in de regio stimuleren te kiezen om te leren, werken en innoveren in de techniek en zo de voortgang van de energietransitie niet in gevaar te brengen. Hiervoor is het nodig de synergie te bevorderen en de effectiviteit van wederzijdse arbeidsmarktinspanningen bij verbonden partijen te stimuleren. Over Alliander Netwerkbedrijf Alliander zorgt met ruim medewerkers voor een betrouwbaar, betaalbaar en bereikbaar gas- en stroomnetwerk voor huishoudens en bedrijven. Daarnaast werken wij aan het duurzame energienetwerk van de toekomst. Dit is nodig om de juiste keuzes te kunnen maken om de verduurzaming van ons energiesysteem tegen de laagst maatschappelijke kosten te realiseren. Tot slot Met deze punten hopen wij u handreikingen te hebben gegeven voor uw coalitieprogramma. Wij wensen u veel wijsheid bij het formeren van een nieuw college van Gedeputeerde Staten. We zien ernaar uit samen met het nieuwe bestuur te werken aan de grote maatschappelijke opdracht die voor ons ligt. Indien u vragen heeft of een toelichting wilt, neemt u dan contact op met Jocelyn Schaap, Strategisch Omgevingsmanager, via en/of jocelyn.schaap@alliander.com. Met vriendelijke groet, mede namens Stedin*, Mascha van Vuuren- Sanders Directeur Klant & Markt, Alliander N.V. * Stedin beheert de energie-infrastructuur in een deel van de regio Kennemerland en in een deel van de regio Amstelland Meerlanden.